KsiąŜka i księgozbiory techniczne w bibliotekach Poznania:

Transkrypt

1 KsiąŜka i księgozbiory techniczne w bibliotekach Poznania: Halina Ganińska,, Poznań, października 2008 halina.ganinska@put.poznan.pl

2 KsiąŜka i księgozbiory I. KsiąŜka techniczna w Polsce II. Księgozbiory techniczne w bibliotekach poznańskich od roku 1945 do lat sześćdziesiątych III. Rozwój księgozbiorów - lata 60. IV. Rozwój księgozbiorów w latach 70. V. Stan zbiorów 1977 VI. Zmiany w księgozbiorach w latach 90. VII. Nowe tendencje

3 I. KsiąŜka techniczna w Polsce (1) 1.Najwcześniejszy okres rozwoju piśm. technicznego: opubl druków o tematyce technicznej Marcin z śurawicy Geometriae prakticae seu Artis mensurationum Tractatus (rkps, 1450, BJ; wyd. Warszawa 1895) metody w geodezji Walenty Roździeński Officina ferraria abo huta i warsztat z kuźniami szlachetnego dzieła Ŝelaznego (Kraków, druk 1612; wyd i n.) hutnictwo Ŝelazne Andrzej dell Aqua Praxis ręczna o działach (rkps 1630; BK PAN) technika wojenna Diego Ufano Archelia.To jest nauka y informaria o strŝelbie y o rzezcach do niey naleŝących (Leszno, druk 1643).

4

5

6

7

8 I. KsiąŜka techniczna w Polsce (2) 2.Zawiązki polskiego czasopisma technicznego: w encykl. podręcznych od końca 17. w. art. techniczne w róŝnych czas. ( ) i w czas. naukowych ( ) czas. techniczne od 2. połowy 19. w. np. Przewodnik Rolniczo-Przemysłowy. Leszno; Ziemianin. Leszno/Poznań; Przyroda i Przemysł. Poznań

9 I.KsiąŜka techniczna w Polsce (3) 3. Do w dzieła z nauk przyrodniczych i ścisłych oraz dot. sztuki wojennej w księgozbiorach i bibliotekach: prywatnych (zwłaszcza dworskich i mieszczańskich); klasztornych, parafialnych i kościelnych 4. Kolegium Jezuickie w Poznaniu - kolebką fizyki doświadczalnej Józef Rogaliński, S.J. O sztuce budowniczej...warszawa 1764; 2. wyd.1775; tegoŝ Doświadczenia...Poznań z mechaniki.

10

11

12 I.KsiąŜka techniczna w Polsce (4) 4. Szkolne księgozbiory podręczne w szkołach wojskowych, inŝynierskich i specjalnych, jak: Szkoła Rycerska w Warszawie (1765) Szkoła Główna Artyleryjska (1779) Szkoła InŜynierska w Wilnie (1789) Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach (1816) Szkoła InŜynierii Cywilnej, Dróg i Mostów przy Uniwersytecie Warszawskim (1823)

13 I.KsiąŜka techniczna w Polsce (5) 5. Od w. 19. księgozbiory i biblioteki specjalne powstających towarzystw naukowych jako wyposaŝenie badawcze ich zespołów naukowych, np. Towarzystwo Przemysłowe Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Stowarzyszenie Techników Polskich, Warszawa , n. NOT z Centralną Biblioteką Techniczną do 2004 stowarzyszenia naukowo-techniczne poza ziemiami polskimi: Towarzystwo Naukowej Pomocy i Nauk ścisłych, ParyŜ 1870-

14 I. KsiąŜka techniczna w Polsce (6) 6.Literatura techniczna polska i obca w powstających - juŝ w w.19 i na początku w bibliotekach wyŝszych szkół technicznych: dzieła sprzed 20 w. i początku w. 20.

15 I.KsiąŜka techniczna w Polsce (7) 7.Te biblioteki to: Politechniki Warszawskiej (zał. 1915), której tradycje sięgają 1826 Politechniki Lwowskiej (polskiej wyŝszej szkoły technicznej ) wyŝszych szkół technicznych zakładanych przez władze pruskie na początku w.20 w: Poznaniu (1901),Gdańsku (1904) i Wrocławiu (1910) Akademii Górn.-Hutniczej w Krakowie (1919).

16 I.KsiąŜka techniczna Poznań (8) 8.Księgozbiór wyŝszej szkoły technicznej w Poznaniu księgozbiór Königliche Höhere Maschinenbauschule zu Posen Biblioteka Państwowej WyŜszej Szkoły Budowy Maszyn (od 1929 pn. Biblioteka Państwowej WyŜszej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki) kilka tys. woluminów

17 I.KsiąŜka techniczna Poznań (9) cd.8. okupacja Bibliothek der Staatlichen Ingenieurschule Posen 1945 na powrót polska Biblioteka Główna Szkoły InŜynierskiej 6000 wol., od 1955 pn. Biblioteka Politechniki Poznańskiej wol. (główna + b-ki zakł.)

18 I.KsiąŜka techniczna Poznań (10) 9.Biblioteki fachowe nieliczne od 1918: w Poznaniu z kilkoma tys. wol. przy Fabryce Kosmetyków Pollena- Lechia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych Zakładów Przemysłu Metalowego (H. Cegielski)

19 II.Księgozbiory pozn (1) 1. Okres II wojny światowej w Poznaniu: zbiory niszczone lub transportowane poza granice kraju dane szczegółowe: 2 mln. wol. 2. Dekret z dnia 17 kwietnia 1946 roku o bibliotekach i opiece nad zbiorami bibliotecznymi 3. Lata 50.: porządkowanie, specjalizacja, wymiana i dary

20 II.Księgozbiory pozn (2) 4.Cenne pozycje z 18. i 19. wieku, np. Budowanie wieyskie Ed publikacje Towarzystwa Naukowej Pomocy i Nauk Ścisłych w ParyŜu z 2. połowy w. 19 np. Kucharzewski F., Kluger W. Wykład hydrauliki wraz z teorią machin wodnych ParyŜ (prawa własności Biblioteka Politechniki Poznańskiej )

21

22

23 II.Księgozbiory pozn (3) 5.Zbiory 8 poznańskich bibliotek fachowych 6. Zbiory bibliotek technicznych niezbędna literatura specjalistyczna, w tym: czasopisma naukowe, piśmiennictwo normalizacyjne, patentowe i firmowe - dwie á 5 tys. tomów 7. Biblioteki fachowe zakładowe (fabryczne) z literaturą danej branŝy (co najmniej 18 b-k) bibliotek branŝowych związków zawodowych (160 tys. wol.)

24 III.Rozwój księgozbiorów l.60. (1) 1.Uchwała nr 169 Rady Ministrów z dn. 16 maja 1960 r. w sprawie organizacji informacji technicznej i ekonomicznej zmiany w sieci bibliotek technicznych - włączenie bibliotek technicznych fachowych i zakładowych do powstających ośrodków inte: BOINTE, DOINTE, ZOINTE, ROINTE, WOINTE: organizowanie księgozbiorów, szczególnie materiałów informacyjnych

25 III.Rozwój księgozbiorów l.60. (2) 2.Zbiory Biblioteki PP (głównej + 52 zakładowych): 180 tys. jedn.(1965 r.) 3.Zbiory literatury patentowej (1964: Biuro Informacji i Ochrony Patentowej, od 1968 pn. Ośrodek Ochrony Patentowej i Wynalazczości) 4.Wykazy i katalogi dot. wielkości zbiorów czasopism z techniki i nauk ścisłych

26 IV.Rozwój księgozbiorów - l.70. (1) 1.Kontynuacja załoŝeń l.60.: integrowanie działalności róŝnego typu bibliotek i ośrodków inte zasady i plan specjalizacji zbiorów bibliotek technicznych: 8 w branŝowych i działowych ośrodkach inte oraz 40 w zointe itp. w Poznaniu na 207 jednostek w Wlkp. 3.Ośrodek Badań i Ochrony Patentowej Szkół WyŜszych i Placówek PAN w Poznaniu (70 tys. opisów patentowych)

27 V. Stan zbiorów 1977 (1) 1. Ogółem 10 mln 600 tys. jedn. materiałów bibliotecznych w Poznaniu, w tym: Biblioteka PP 473 tys. jedn. placówki inte i biblioteki fachowe 1mln 440 tys. jedn. 2. Zbiorów technicznych w Poznaniu 1 mln 913 tys. jedn., tj. 18,05% materiałów bibliotecznych ogółem

28 V. Stan zbiorów 1977 (2) 3.Tematyka zbiorów międzyzakładowych ointe (760 tys. jedn.) CLAiO: źródła prądu, baterie, akumulatury COBRPEWB Metalplast : budownictwo IGM: gospodarka magazynowa IOP: obróbka plastyczna OBRPSz: tabor kolejowy ZPM H.Cegielski: silniki

29 VI.Zmiany w księgozbiorach w l. 90. (1) 1. Przełomowy rok 1989 i proces likwidacji ointe w Polsce: 1986: pozostało 200 placówek (14%) : z 5474 bibliotek zakładowych ocalało 1428 z 1725 zakładowych ointe pozostało 312!

30 VI. Zmiany w księgozbiorach w l.90.- Poznań (2) 3.Poznań w 1990: 1 mln 630 tys. jedn. ogółem w: 55 technicznych b-kach fachowych ze zbiorami technicznymi 25 zakładowych b-kach technicznych (1/3 zbiorów o charakterze technicznym) 4.Zbiory najcenniejsze przekazano na przełomie l. 90./ po selekcji - duŝym bibliotekom 5.Ocalały b-ki poznańskich instytutów branŝowych 6.Zbiory Biblioteki PP: 550 tys. jedn. (bg+bjo)

31 VII. Nowe tendencje (1) 1. Specjalistyczne bazy danych bibliograficzne na CD-ROM od l Zakup dostępu do licencjonowanych serwisów elektronicznych wspólnie z innymi duŝymi bibliotekami (1999-): do baz bibliograficznych online do e-czasopism w powiązaniu z prenumeratą do czasopism electronic only

32 VII. Nowe tendencje (2) 3. Zakup dostępu do e-ksiąŝek (2005-): e-encyklopedii e-podręczników e-ksiąŝek naukowych do wybranych kolekcji tematycznych e-ksiąŝek 4. Własne/wspólne bazy bibliograficzne (np.bpp Baza PODRĘCZNIK, BIBLIO, SYMPONET), specjalistyczne branŝowe

33 VII.Nowe tendencje (3) 5. Automatyzacja proc. bibliot. i katalog online (1996-) 6. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa (2002-) digitalizacja zasobów biblioteki dla nauk technicznych dostęp do e-wersji ksiąŝek z nauk technicznych - z zasobów biblioteki bezpośrednio i przez katalog online, np. Budowanie wieyskie Współistnienie zasobów drukowanych z zasobami e- ksiąŝek nauk technicznych

34 VII. Nowe tendencje (4) 8. Utworzenie portalu BPP TOL Technika online informator o zasobach internetowych dla nauk technicznych (2004-) 9. Nowy portal bibliotek technicznych BazTOL- polskie zasoby sieciowe z zakresu nauk technicznych (2007-) Z portalu wyszukiwanie BazTOL Zapraszamy inne jednostki do współpracy