Kraje zwi¹zkowe. 14 Niemcy w œwietle faktów i liczb

Transkrypt

1 16 krajów zwi¹zkowych powsta³ych z ponaddwukrotnie wiêkszej liczby królestw, ksiêstw i miniaturowych siedzib wchodzi w sk³ad Niemiec kraju o bogatej historii. Tak e niemieckie krajobrazy przedstawiaj¹ urozmaicony widok: piaszczyste pla- e nad Morzem Pó³nocnym i Ba³tykiem, licz¹ce siê w Europie rzeki czy w koñcu pokryte œniegiem szczyty Alp na po³udniu. Ten obraz o ywiaj¹ Niemcy Bawarczycy, Saksoñczycy, Fryzowie czy mieszkañcy Hesji, mówi¹cy swoimi dialektami i pielêgnuj¹cy swoje tradycje. Nic dziwnego, e do Niemiec ka dego roku przyje d aj¹ 20 miliony osób. Wiele z nich wraca, by spe³ni³y siê s³owa, które wypowiada siê w Niemczech na po egnanie: Auf Wiedersehen! 14 Niemcy w œwietle faktów i liczb Niemcy w œwietle faktów i liczb 15

2 Ba³tyk raj dla urlopowiczów: molo w Sellinie na Rugii Kraj i jego mieszkañcy: portrety 16 krajów zwi¹zkowych Klaus Viedebantt Badenia Wirtembergia Mieszkañcy Badenii Wirtembergii niechêtnie siê chwal¹, chocia ich kraj gromadzi jeden rekord po drugim: wœród oœrodków high tech zajmuje pierwsze miejsce. Nigdzie indziej w Niemczech nie zg³asza siê wiêcej patentów. Land ten znany jest ze swoich wynalazców, o czym œwiadcz¹ takie nazwiska, jak Gottlieb Daimler, Carl Benz i Robert Bosch. Dzisiaj nie tylko DaimlerChrysler, Porsche i Boss zapewniaj¹ mu tytu³ mistrza eksportu, ale i przedsiêbiorstwa œredniej wielkoœci: Fischer (ko³ki rozporowe), Stihl (pi³y) i Würth (œruby). Ale pomiêdzy Heidelbergiem a Jeziorem Bodeñskim nie tylko siê pracuje. Nigdzie indziej nie ma tylu kucharzy odznaczonych gwiazdkami Michelina, a tutejsze wina znane s¹ koneserom. Bawaria Dobre (frankoñskie) wino t³oczy siê tak e w kraju piwa Bawarii. PaŸdziernikowy Oktoberfest, zamek Neuschwanstein i wspania³e Alpy przyci¹gaj¹ tutaj wiêcej turystów ni ka dy inny land. Ale ukuty slogan laptop i skórzane spodenki pokazuje, e Bawaria to coœ wiêcej ni ywy folklor. Bawarska gospodarka mo e siê poszczyciæ znanymi na ca³ym œwiecie markami, jak BMW, Audi, Siemens, MAN i EADS (airbus). W stolicy Monachium jest wiêcej wydawnictw ni w ka dym innym niemieckim mieœcie. Ale w najwiêkszym kraju zwi¹zkowym Niemiec wyró nia siê nie tylko metropolia. W Bayreuth co roku brakuje miejsc na Festiwalu Wagnerowskim. Nie inaczej jest w Oberammergau na organizowanych co dziesiêæ lat misteriach pasyjnych. Badenia Wirtembergia Stolica: Stuttgart Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 35751,65 PKB w mld euro: 319,43 Majestatyczny wygl¹d: Plac Zamkowy w Stuttgarcie Bawaria Stolica: Monachium Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 70549,19 PKB w mld euro: 385,16 Romantyczny urok: zamek Neuschwanstein, zbudowany przez króla Bawarii Ludwika II 16 Niemcy w œwietle faktów i liczb Niemcy w œwietle faktów i liczb

3 Stolica: Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 891,75 PKB w mld euro: 77,86 Wielkomiejska atmosfera: Potsdamer Platz Brandenburgia Stolica: Poczdam Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 29477,16 PKB w mld euro: 45,02 Œwiadek historii: Pa³ac Sanssouci Brema Stolica: Brema Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 404,23 PKB w mld euro: 23,58 Raz w roku podczas ale œwiat filmu koncentruje siê na ie. Ale berliñczycy s¹ przyzwyczajeni do globalnego zainteresowania. Od 1458 r., kiedy to Hohenzollernowie wznieœli tutaj swoj¹ rezydencjê, s¹ mieszkañcami stolicy. Jej historia nie jest pozbawiona ciemnych strony, do których nale ¹ dyktatura nazistowska i re im NRD, który podzieli³ miasto murem. Od 1990 r. jest znowu niepodzieln¹ stolic¹ o œwiatowym znaczeniu. Wyspa muzeów, najwiêkszy kompleks muzealny w Europie, Berliñscy Filharmonicy i ok. 150 scen tworz¹ niepowtarzalne ycie kulturalne. Kapita³ w postaci wiedzy kryje 17 uniwersytetów i szkó³ wy szych. Berliñska gospodarka mo e poszczyciæ siê takimi nazwami, jak Schering czy Philip Morris. A na najwiêkszych targach turystycznych na œwiecie ITB akcentuje siê, e wart jest podró y. Brandenburgia Lesista Brandenburgia otacza stolicê Niemiec i czerpie korzyœci z jej atrakcji. Ale ten obfituj¹cy w jeziora i lasy land ma tak e w³asne atuty. Dawne centrum Królestwa Pruskiego posiada klejnoty dworskiej sztuki budowlanej w postaci pa³aców Hohenzollernów, zw³aszcza zaliczanego do Œwiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO Sanssouci. Ale stolica Brandenburgii Poczdam nie tylko dlatego uchodzi za jedno z najpiêkniejszych miast Niemiec; do jej piêkna przyczynili siê tak e hugenoci z Niderlandów, wznosz¹c tutaj swoje budowle. Dzisiaj brandenburczycy mog¹ siê pochwaliæ hollywoodzkimi produkcjami z filmowego miasteczka Babelsberg, Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odr¹ oraz ponad 280 przedsiêbiorstwami zagranicznymi, na przyk³ad niemieck¹ central¹ Ebay. Brema Hanzeatycka Brema wyros³a na gruncie klasycznego handlu morskiego, szczególnie handlu kaw¹. W najmniejszym kraju zwi¹zkowym, dziel¹cym siê na Miasto Brema oraz oddalone ok. 60 km Bremerhaven, port dostarcza co trzeciego miejsca pracy. Ale najwiêkszym pracodawc¹ jest Daimler- Chrysler, a samochody generalnie odgrywaj¹ du ¹ rolê: tutaj ka dego roku eksportuje siê i importuje 750 tys. pojazdów. Handel odcisn¹³ swoje piêtno tak e na kulturze: Muzeum Oceaniczne i Muzeum eglugi przyci¹gaj¹ zwiedzaj¹cych z ca³ych Niemiec. Zamo noœæ kupców zrodzi³a ponadto jeden z najpiêkniejszych zespo³ów urbanistycznych rynek z ratuszem otoczony barokowymi i renesansowymi budowlami. To swego rodzaju danina dla bogatej historii, która rozpoczê³a siê w 888 roku wraz z nadaniem prawa organizowania rynku. Hamburg W Hamburgu port jest sercem gospodarki, chocia ze wzglêdu na obecnoœæ Airbusa, przedsiêbiorstwa Otto Versand i koncernu Nivea Beiersdorf trudno to rozpoznaæ na pierwszy rzut oka. To, e nad ab¹ zadomowi³y siê wszystkie koncerny naftowe, nale y zawdziêczaæ terminalom dla tankowców. Zapewne marynarze i odwiedzaj¹cy chwal¹ raczej rozrywkow¹ dzielnicê St. Pauli, ale dla mieszkañców hanzeatyckiego Hamburga wa niejsze jest jego znaczenie jako oœrodka medialnego i naukowego. Odpowiednio du e jest te zapotrzebowanie na kulturê, zaspokajane przez renomowane muzea, jak Kunsthalle, oraz prawie 40 scen, w³¹cznie z oper¹ pañstwow¹, gdzie wystêpuje John Neumeier œwiatowa gwiazda baletu. Krajowe rekordy bij¹ natomiast teatry muzyczne miasta, przyci¹gaj¹ce musicalami do Hamburga co miesi¹c tysi¹ce widzów. Hesja W³aœciwie tylko Frankfurt sprawia w Niemczech wra enie œwiatowej metropolii: najwiêksze budynki, najwiêksze lotnisko i najwiêksza iloœæ banków na kontynencie europejskim (w³¹cznie z Europejskim Bankiem Centralnym). Te superlatywy mo na by mno yæ na przyk³ad dworzec kolejowy i frankfurckie skrzy owanie autostrad nale ¹ do najruchliwszych w Niemczech. A przy tym ta licz¹ca zaledwie 655 tys. mieszkañców metropolia nie jest nawet stolic¹ Hesji. Ten tytu³ zdobi eleganckie Wiesbaden. Poza tym Hesja z gêsto zalesionymi górami œrednimi, rieslingiem z Rheingau i pracowitymi mieszkañcami nie jest zbyt spektakularna. Zak³ady Opla w Rüs- Powiew morza: parada aglowców w Bremerhaven Hamburg Stolica: Hamburg Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 755,16 PKB w mld euro: 78,79 Kupiecki charakter: spichrzowe miasto w Hamburgu Hesja Stolica: Wiesbaden Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 21114,72 PKB w mld euro: 195,17 Œwiatowa metropolia: panorama Frankfurtu nad Menem 18 Niemcy w œwietle faktów i liczb Niemcy w œwietle faktów i liczb 19

4 Meklemburgia-Pomorze Przednie Stolica: Schwerin Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 23174,17 PKB w mld euro: 29,78 Imponuj¹ce rozmiary: klify kredowe na wyspie Rugii Dolna Saksonia Stolica: Hanower Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 47618,24 PKB w mld euro: 184,92 Przysz³oœciowy charakter: miasto samochodów Wolfsburgu selsheim i Volkswagena ko³o Kassel to hescy potentaci przemys³owi, Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) kieruje z okolic Darmstadtu czêœci¹ europejskiej dzia³alnoœci w przestrzeni kosmicznej. Meklemburgia-Pomorze Przednie Ale czy od razu musi byæ kosmos? Ju z samolotu land ten z ponad dwoma tysi¹cami jezior, licznymi rzekami i soczyst¹ zieleni¹ wygl¹da bardzo zachêcaj¹co. Jeœli wliczyæ 350 km ba³tyckiego wybrze a, oka e siê, e jest to najwiêkszy region sportów wodnych w Europie Œrodkowej. Nic dziwnego, e turystyka stanowi najwiêksze Ÿród³o dochodów kraju. Dla utrzymania tego stanu jedna pi¹ta powierzchni znajduje siê pod ochron¹. Budowa okrêtów i rolnictwo s¹ g³ównymi Ÿród³ami pracy zarobkowej z dala od oœrodków wypoczynkowych landu o najmniejszej gêstoœci zaludnienia. Dwa najstarsze na terenie Niemiec Pó³nocnych uniwersytety oraz liczne innowacyjne przedsiêbiorstwa badawczo-rozwojowe sprawiaj¹, e Meklemburgia Pomorze-Przednie jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijaj¹cych siê regionów w zakresie high tech, biotechnologii i technologii medycznej. Dolna Saksonia Telewizyjne prezentacje na ca³ym œwiecie Dolna Saksonia zawdziêcza stoczniowcom z Papenburga, gdy stocznia Meyer przeprowadza nowy luksusowy liniowiec przez w¹sk¹ Ems. Ale najwa niejszym przemys³em landu po³o onego pomiêdzy wyspami u wybrze y Morza Pó³nocnego a Górami Harcu jest bran a samochodowa z Volkswagenem w Wolfsburgu i Continentalem w Hanowerze. Z Hanoweru swoje wyjazdy koordynuje jeden z najwiêkszych organizatorów turystyki na œwiecie TUI. Stolica landu znajduje siê ponadto dwa razy do roku w centrum globalnego zainteresowania: podczas Targów Hanowerskich oraz najwiêkszych targów technologii informacyjnej CeBIT. Ale charakter miêdzynarodowy miasto to ma ju od dawna hanowerscy w³adcy byli w latach jednoczeœnie królami Anglii. Nadrenia Pó³nocna-Westfalia aden inny land w Niemczech nie ma tak du ej liczby ludnoœci, skupionej w odpowiednio du ej iloœci miast: Kolonii z jej gotyck¹ katedr¹, w pierwszej stolicy Republiki Federalnej Bonn, w kieruj¹cym siê najnowszymi trendami mody Düsseldorfie, w stolicy Europy z czasów cesarza Karola Wielkiego Akwizgranie, w Duisburgu z najwiêkszym portem rzecznym na kontynencie, w Krefeldzie - mieœcie jedwabiu i w Bielefeldzie - mieœcie lnu lub metropoliach Zag³êbia Ruhry Essen i Dortmundzie. W dwóch ostatnich najlepiej rozpoznaæ przemiany zachodz¹ce w najwiêkszym okrêgu przemys³owym Niemiec. Przemys³owi wêglowemu i hutniczemu towarzysz¹ biochemia i high tech. Ale NRW ma nie tylko najgêstsz¹ w Europie sieæ naukowo-badawcz¹. Wed³ug danych UNESCO land ten obok Nowego Jorku i Pary a nale y do najwa niejszych regionów kultury na ziemi. Nadrenia-Palatynat Wa ne miejsce na Liœcie Œwiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO zajmuje dolina Renu pomiêdzy Bingen a Koblencj¹ klejnot nale ¹cy w znacznej czêœci do Rheinland- Pfalz, zwanego tak e ze wzglêdu na swoje winiarstwo Weinland-Pfalz. Tymczasem nie mo na zapomnieæ, e kraj ten ju od dawna zajmuje siê rozwojem najnowoczeœniejszych technologii, czego przyk³adem jest chemiczny olbrzym BASF. Nadrenia-Palatynat zawsze by³a kolebk¹ innowacji o oddzia³ywaniu trwa³ym, jak wynaleziona przez Jana Gutenberga w obecnej stolicy Moguncji metoda drukowania za pomoc¹ ruchomych czcionek, oraz oddzia³ywaniu tymczasowym, jak dzie³a Karola Marksa z Trewiru. W kraju, gdzie wszystkie wiêksze miasta za³o yli Rzymianie, pielêgnuje siê kulturê i nie stroni od uciech ycia. Œwiadczy o tym ponad 50 festiwali odbywaj¹cych siê ka dego roku. Saara Festiwal Filmowy w Saarbrücken M³ode Kino Niemieckojêzyczne by³ pocz¹tkiem niejednej œwiatowej kariery, czego dowodem s¹ tacy aktorzy, jak Franka Potente i Til Schweiger. Jak na kraj zwi¹zkowy, który w ci¹gu 200 lat oœmiokrotnie zmienia³ przynale noœæ pañstwow¹, to pokaÿny wynik. W kuchni Nadrenia Pó³nocna-Westfalia Stolica: Düsseldorf Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 34083,52 PKB w mld euro: 481,42 Asymetryczna konstrukcja: budowle Gehry ego w Düsseldorfie Nadrenia-Palatynat Stolica: Moguncja Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 19847,39 PKB w mld euro: 95,39 ww.rheinland-pfalz.de Atrakcja turystyczna: winnice nad Renem Saara Stolica: Saarbrücken Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 2568,65 PKB w mld euro: 26, Niemcy w œwietle faktów i liczb Niemcy w œwietle faktów i liczb 21

5 FAKTY W PIGU CE Œwiatowe Dziedzictwo Ludzkoœci Œwiadectwa przesz³oœci i niepowtarzalne naturalne krajobrazy: UNESCO w ramach Œwiatowego Dziedzictwa Ludzkoœci otoczy³o opiek¹ w Niemczech 31 pomników kultury i przyrody pochodz¹cych z najró niejszych epok 1 Brema Statua Rolanda i ratusz 2 Quedlinburg Kolegiata, zamek i starówka 3 Essen Kompleks przemys³owy Zeche Zollverein 4 Akwizgran Katedra z kaplic¹ pa³acow¹ 5 Kolonia Katedra gotycka Brühl Pa³ace Augustusburg i Falkenlust Górna czêœæ doliny œrodkowego Renu Krajobraz kulturowy Trewir Zabytki architektury rzymskiej, katedra i koœció³ NMP Grube Messel ko³o Darmstadtu Miejsce skamienia³oœci z licznymi znaleziskami Lorsch Portyk dawnego opactwa benedyktynów i ruiny klasztoru Altenmünster 11 Völklingen Huta elaza Völklinger Hütte 12 Spira Katedra romañska 13 Bamberg Starówka miasta biskupiego i cesarskiego nad rzek¹ Regnitz 14 Maulbronn Klasztor Cystersów 15 Reichenau Wyspa klasztorna na J. Bodeñskim 4 Brema Statua Rolanda przed ratuszem symbol miasta Quedlinburg Starówka jeden z zabytków o najwiêkszej pow. w Niemczech Essen Wie a Eiffla Zag³êbia Ruhry : kopalnia Zeche Zollverein (ok r.) to pomnik przemys³owo architektoniczny Akwizgran Kaplica pa³acowa Karola Wielkiego dla wspó³czesnych cud sztuki budowlanej Górna czêœæ doliny œrodkowego Renu Dolnia pomiêdzy Bingen, Rüdesheim i Koblencj¹ jest kwintesencj¹ nadreñskiego krajobrazu Völklingen Völklinger Hütte symbol stuletniej historii pracy i stali Maulbronn Najlepiej zachowany œredniowieczny zespó³ klasztorny na pó³noc od Alp Reichenau Wyspa klasztorna œwiadectwo roli klasztoru Benedyktynów w œredniowieczu Eisenach Z zamkiem Wartburg zwi¹zany jest Marcin Luter, konkurs œpiewaczy i zjazd stowarzyszeñ studentów Weimar Weimar okresu klasyki to miasto Goethego i Schillera, Herdera i Wielanda Lubeka Œredniowieczne centrum miasta to przyk³ad zabudowy miast hanzeatyckich w basenie Morza Ba³tyckiego Stralsund i Wismar Charakterystyczny wygl¹d nadaj¹ miastom kosztownie zdobione domy kupieckie Wyspa kultury: jedyny w swoim rodzaju zespó³ wyspa muzeów Dessau Za³o ona przez Waltera Gropiusa Hochschule für Gestaltung by³a miejscem pielgrzymek architektonicznej awangardy Würzburg Pa³ac-rezydencja biskupów uwa- ana jest za g³ówne dzie³o baroku po³udniowoniemieckiego Limes Niemiecka czêœæ wa³ów granicznych imperium rzymskiego wspólnie z Wa³em Hadriana to ponadgraniczny zabytek œwiatowego dziedzictwa Steingaden Koœció³ Die Wies u stóp Alp jest najdoskonalszym dzie³em rokoka w Bawarii 16 Stralsund i Wismar Starówki obu miast hanzeatyckich 17 Lubeka Starówka z ratuszem, klasztor zamkowy, Brama Holsztyñska 18 Wyspa muzeów z Muzeum Pergameñskim i Galeri¹ Narodow¹ 19 Poczdam i Pa³ace i parki w Sanssouci (Poczdam) i ie 20 Hildesheim Romañski koœció³ œw. Micha³a i katedra 21 Goslar Starówka i historyczna kopalnia srebra w Rammelsbergu 22 Wittenberga i Eisleben Miejsca poœwiêcone Lutrowi, dom rodzinny, koœció³ zamkowy 23 Dessau i Weimar Oœrodki dzia³alnoœci szko³y architektury Bauhausu 24 Dessau-Wörlitz Ogrodowe królestwo ksiêcia Anhalt-Dessau 25 Bad Muskau Niem.-pol. dziedzictwo kulturowe - Muskauer Park/Park Mu akowski 26 Eisenach Zamek Wartburg symbol jednoœci Niemiec 27 Weimar Niepowtarzalne œwiadectwa klasyki weimarskiej 28 Würzburg Rezydencja ze wspania³ymi ogrodami 29 Drezno Dolina aby miêdzy pa³acem Übigau a wysp¹ w czêœci pd.-wsch. 30 Limes górnogermañsko-retycki Licz¹cy 550 km najd³u szy pomnik ziemny w Europie 31 Steingaden Koœció³ pielgrzymkowy Die Wies

6 Malownicza panorama: pêtla Saary Saksonia Stolica: Drezno Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 8413,91 PKB w mld euro: 79,84 Wspania³y widok: brzeg aby w DreŸnie Saksonia-Anhalt Stolica: Magdeburg Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 20445,26 PKB w mld euro: 45,80 Centralne po³o enie: pomnik Händla w Halle i stylu ycia tego przygranicznego landu odbijaj¹ siê wp³ywy francuskie i savoir-vivre. Wêgiel w dawnym zag³êbiu wêglowym przesta³ odgrywaæ rolê, teraz stal i samochody konkuruj¹ z rozwijaj¹c¹ siê informatyk¹. Stal pozostawi³a po sobie fascynuj¹c¹ atrakcjê: hutê Völklinger Hütte, zaliczan¹ do Œwiatowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Ale prawdopodobnie najbardziej znany jest dzia³aj¹cy na skalê œwiatow¹ koncern porcelany Villeroy & Boch. Saksonia Miœnia jest wprawdzie niewielkim, ale dziêki swojej porcelanie chyba najbardziej znanym saksoñskim miastem obok stolicy Drezna i targowej metropolii Lipska. Saksonia nale y do dynamicznie rozwijaj¹cych siê regionów we wschodniej czêœci Niemiec. Przede wszystkim bran a technologii informacyjnych, budowa zegarków precyzyjnych i przemys³ samochodowy odciskaj¹ piêtno na nowym etapie w historii landu, czego symbolem jest odbudowa koœcio³a Frauenkirche w DreŸnie. W kulturze, jak dawniej, k³adzie siê szczególny nacisk na rozwój muzyki, reprezentowanej przez drezdeñsk¹ Semperoper i licz¹cy prawie 800 lat chór œw. Tomasza z Lipska, gdzie Jan Sebastian Bach by³ kantorem. Bach, uwa any za najwiêkszego wœród Saksoñczyków, ma w Ryszardzie Wagnerze co najmniej powa nego rywala. Saksonia-Anhalt Swojemu najwiêkszemu synowi Georgowi Friedrichowi Händlowi Halle urz¹dza co roku festiwal. Ale mimo to barokowy kompozytor pozostaje w cieniu Marcina Lutra, reformatora z Eisleben, który zmieni³ oblicze chrzeœcijañskiego œwiata. W kraju, w którym nie brak zamków i koœcio³ów, jednym z najczêœciej odwiedzanych miast jest Wittenberga miasto Lutra. Znane s¹ tak e Halle, Merseburg i Bitterfeld, tworz¹ce trójk¹t chemiczny. Po zjednoczeniu Saksonia przyci¹gnê³a najwiêcej kapita³u zagranicznego. Dzisiaj rafineria ropy w Leunie nale y do koncernu Total, Dow Chemical produkuje w Schkopau, a chemiczny gigant Bayer w Bitterfeldzie. Mi³oœników przyrody ci¹gnie na owiany mitami Brocken (1141 m). W noc Walpurgii przed pierwszym maja spotykaj¹ siê tutaj rzekomo czarownice, by odbywaæ swoje tañce. Szlezwik-Holsztyn Budz¹c¹ najwiêksze obawy postaci¹ mityczn¹ jest der blanke Hans, symbol niszczycielskich si³ morza. A ten wysuniêty najbardziej na pó³noc kraj zwi¹zkowy graniczy a z dwoma Morzem Pó³nocnym i Ba³tykiem. Przemys³ stoczniowy i rybo³ówstwo maj¹ tradycyjnie wa ne znaczenie, tutaj cumuje dwie trzecie niemieckiej floty po³owowej. Dzisiaj g³ówne Ÿród³a dochodów stanowi¹ jednak turystyka i rolnictwo. Po³o ona na Morzu Pó³nocnym wyspa Sylt uwa ana jest za eleganckie miejsce wypoczynku. Stolica landu Kilonia oraz uwieczniona przez Tomasza Manna hanzeatycka Lubeka konkuruj¹ o miejsce najwa niejszego miasta. Obydwa obok Puttgarden s¹ najwa niejszymi krajowymi portami promowymi, sk¹d odbywaj¹ siê rejsy do Skandynawii. Równolegle do rozwoju w Europie Wschodniej Szlezwik-Holsztyn czerpie korzyœci z ba³tyckiego regionu gospodarczego. Turyngia Góry Lasu Turyñskiego tworz¹ sceneriê jednego z najpiêkniejszych niemieckich szlaków wêdrownych Rennsteig o d³ugoœci 169 kilometrów. Podobnie jak kie³basa z rusztu, historyczny Wartburg czy weimarscy ksi¹ eta poetów Goethe i Schiller szlak ten jest znakiem firmowym landu. Turyngia ma jednak nie tylko tradycje kulinarne i literackie zawsze by³a tak e krajem badaczy i uczonych. W Jenie Zeiss i Schott stworzyli podwaliny nowoczesnego przemys³u optycznego. Jenoptik oprócz zak³adów samochodowych Opla i producenta turbin Rolls-Royce a jest znowu jedn¹ z najwa niejszych firm. W stolicy landu Erfurcie wskazuje siê tak e chêtnie na doskonale rozwijaj¹c¹ siê biotechnologiê i energetykê s³oneczn¹, zw³aszcza e cztery uniwersytety oferuj¹ w tych dziedzinach dobre wykszta³cenie. Szlezwik-Holsztyn Stolica: Kilonia Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 15763,18 PKB w mld euro: 66,51 Idylliczne piêkno: rozleg³e niebo nad Szlezwikiem- Holsztynem Turyngia Stolica: Erfurt Ludnoœæ: Powierzchnia w km 2 : 16172,14 PKB w mld euro: 42,27 Klaus Viedebantt Dziennikarz i doktor antropologii kulturowej; by³ kierownikiem dzia³u w tygodniku Die Zeit oraz gazecie FAZ ; autor licznych przewodników. 24 Niemcy w œwietle faktów i liczb Niemcy w œwietle faktów i liczb 25