Dział tematyczny VIII: Opracowywanie i publikacja materiałów informacyjnych i edukacyjnych

Transkrypt

1 109 Dział tematyczny VIII: Opracowywanie i publikacja materiałów informacyjnych i edukacyjnych

2 110 Zadanie 33 Opracowanie, publikacja i dystrybucja kwartalnych biuletynów informacyjnych, roczników hydrogeologicznych oraz informatorów PSH W ramach realizacji zadań państwowej słuŝby hydrogeologicznej, określonych w ustawie z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz.U. z dnia 11 października 2001, Nr 115, poz z późniejszymi zmianami) Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy wydał w roku 2010 następujące pozycje: Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tom 8(26) oraz Rocznik Hydrogeologiczny PSH 2009 (w ramach zadań PSH w 2009 roku), Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tom 8(27), Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tom 8(28), Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tom 8(29), a takŝe w roku 2011: Rocznik Hydrogeologiczny PSH 2010, Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tom 9(30). Prace obejmowały opracowanie, redakcję, skład oraz wydruk ww. pozycji, ich dystrybucję oraz publikację wersji elektronicznej na stronie internetowej PSH. Publikacja Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH Tab Zestawienie publikacji PSH w 2010 r. Tom Tom 8(27) luty kwiecień 2010 Tom 8(28) maj lipiec 2010 Tom 8(29) sierpień październik 2010 Tom 9(30) listopad 2010 styczeń 2011 Liczba punktów badawczych zamieszczonych w publikacji Rocznik hydrogeologiczny PSH Rok hydrologiczny Zarówno Biuletyny, jak i Rocznik zawierają część przetworzonych w zakresie standardowym wyników obserwacji stanu zwierciadła wód podziemnych i wydajności źródeł, prowadzonych w ponad 800 punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych Państwowego Instytutu Geologicznego Państwowego Instytutu Badawczego. Ponadto Rocznik zawiera wyniki analiz chemicznych z 160 prób wody pobranych z punktów badawczych realizujących monitoring ilościowy (stacje hydrogeologiczne I i II rzędu) oraz analiz chemicznych z 781 prób wody pobranych z punktów badawczych realizujących monitoring diagnostyczny (dane GIOŚ uzyskane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska). Standardowe procedury przetwarzania wyników oraz zakres opracowania Biuletynu i Rocznika określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie standardowych procedur zbierania i przetwarzania informacji przez państwową słuŝbę hydrologiczno-meteorologiczną oraz państwową słuŝbę hydrogeologiczną, zgodnie z nim powstały numery Biuletynów i Rocznika zrealizowane w roku 2010 i na początku

3 111 Publikacje zawierają informacje o sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych, metodykę interpretacji wyników badań stanu zwierciadła wód podziemnych, zestawienie informacji o punktach badawczych, liczne tabele z wynikami obliczeń w układzie roku hydrologicznego miesięcznie, kwartalnie, półrocznie i rocznie, podsumowanie i wnioski. Ponadto Rocznik zawiera analizę wyników obliczeń w makroregionach hydrogeologicznych (makroregiony wg Paczyńskiego red., 1995) i ocenę aktualnej sytuacji hydrogeologicznej, w tym charakterystykę zmienności stanu zwierciadła wód podziemnych oraz składu chemicznego i jakości wód podziemnych. Kwartalny Biuletyn Informacyjny Wód Podziemnych PSH oraz Rocznik Hydrogeologiczny PSH są indeksowane w: Bibliografia Geologiczna Polski (Państwowy Instytut Geologiczny) oraz GeoRef Thesaurus (American Geological Institute). Biuletyny i Rocznik przekazywane są drogą pocztową adresatom wymienionym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 sierpnia 2007 w sprawie podmiotów, którym państwowa słuŝba hydrologiczno-meteorologiczna i państwowa słuŝba hydrogeologiczna są obowiązane przekazywać ostrzeŝenia, prognozy, komunikaty i biuletyny oraz sposobu i częstotliwości ich przekazywania (Dz.U. z dnia 31 sierpnia 2007, Nr 158, poz. 1114). Ponadto zgodnie z Ustawą o obowiązkowych egzemplarzach bibliotecznych egzemplarze Biuletynów i Rocznika przekazywane są do bibliotek. Zarówno Biuletyny jak i Rocznik dostępne są w wersji elektronicznej w formacie Acrobat Reader (PDF) na stronie internetowej Państwowej SłuŜby Hydrogeologicznej w zakładce Artykuły i publikacje. W ramach realizacji niniejszego zadania w okresie od kwietnia 2010 do marca 2011 opracowany został Informator PSH pt. Schematyzacja warunków hydrogeologicznych dla potrzeb modelowania przepływu wód w JCWPd. Opracowany poradnik zawiera następujące główne elementy: 1. Etapy prac nad schematami warunków hydrogeologicznych JCWPd, 2. Fizyczno-matematyczne podstawy modeli przepływu wód, 3. Typy modeli przepływu stosowanych do schematów warunków hydrogeologicznych, 4. Zasady schematyzacji warunków hydrogeologicznych JCWPd, 5. Wykorzystanie metod geomatyki w opracowaniu danych opisujących schematy, 6. Źródłowe zbiory danych. Jednocześnie w ramach realizacji zadania dokonano zakupu licencji oprogramowania

4 112 Zadanie 34 Prowadzenie strony internetowej PSH Jest to zadanie ciągłe, polegające na prowadzeniu i bieŝącej aktualizacji strony internetowej PSH ( ). Od 1 kwietnia 2010 r. kontynuowano prace związane z aktualizacją danych na stronie internetowej państwowej słuŝby hydrogeologicznej. Ponadto, realizując zmiany związane z nowymi wymaganiami oraz z bezpieczeństwem strony sugerowane w wynikach audytu zrealizowanego w 2009 roku, zmodernizowano serwis. Sprawowano stały nadzór nad prowadzonymi przez firmę zewnętrzną pracami związanymi z aktualizacją i rozbudową serwisu Od czerwca do sierpnia 2010 r. trwały prace polegające na: konfiguracji nowego systemu zarządzania treścią (CMS), przeniesieniu informacji z dotychczas działającej bazy serwisu www, testy poprawności działania, uruchomienie i konfiguracja wersji angielskiej serwisu www. Do końca sierpnia prace polegające na przedstawianiu aktualnych informacji na temat struktury, realizacji zadań PSH oraz wszelkie prace redakcyjne prowadzone były równolegle w dwóch systemach. W dniu 10 września 2010 r. uruchomiono nowy serwis www i od tego momentu jest on dostępny. Nadal wprowadzane są modyfikacje, prowadzone są testy poprawności działania oraz uzupełnianie bieŝących informacji i aktualizacja. Poza wyglądem graficznym strony zmienione zostały architektura, treść i konfiguracja bazy serwisu. Aktualnie strona zawiera nowe informacje uporządkowane w następujący sposób (ryc. 34.1): Strona główna: środkowa główna część zajmują informacje o wydarzeniach aktualnych związanych z hydrogeologią w kraju i na świecie; Lewą stronę zajmują zakładki z pogrupowanymi informacjami: 1. O słuŝbie (informacje o schemacie organizacyjnym PIG_PIB, strukturze PSH, zakresie badań i prac, zespołach merytorycznych, zespole koordynacyjnym PSH i pracownikach); 2. Wydarzenia (Aktualności, Archiwum, Kalendarium); 3. Artykuły i publikacje (Artykuły, Publikacje, Biuletyny informacyjne, Roczniki); 4. Akty prawne (z adresami i linkami do Dyrektyw Unijnych, Ustaw, Rozporządzeń i innych); 5. Materiały informacyjne (Komunikaty, Prognozy, Galeria zdjęć, FAQ, Foldery, Materiały seminaryjne); 6. Kontakt (Mapa lokalizacji, Sekretariaty); 7. Linki (Instytucje, Uczelnie, SłuŜby geologiczne na świecie, Inne); 8. Pliki do pobrania ; 9. Bazy danych, mapy, aplikacje GIS (Aplikacje, Bazy danych, Przeglądarka mapowa e-psh, Metadane, Jak przeglądać dane?, Jak zamówić dane?); 10. Historia polskiej hydrogeologii ; 11. Monitoringi graniczne RównieŜ z lewej strony znajdują się: Leksykon przydatnych terminów, Bazy danych, mapy, aplikacje GIS, Pliki do pobrania, Najnowsze publikacje oraz Newsletter Prawa strona zawiera: aktualny Komunikat, aktualną Prognozę, Stan środowiskowy oraz Subskrypcję i Najnowsze galerie. Istnieje moŝliwość zapoznania się z angielską wersją strony (zawiera równieŝ przetłumaczone wybrane informacje), zmiany rozmiaru czcionki, przejścia do mapy serwisu. Ze względu na konieczność zapewnienia wsparcia techniczno-informatycznego dla zespołu zajmującego się stroną korzystano z usługi Webmastera. W ramach zadania na

5 113 potrzeby prowadzenia strony administrator strony został przeszkolony w zakresie znajomości Adobe Flash i Action Script. Ryc Aktualny wygląd strony startowej

6 114 Zadanie 35 Opracowywanie i przekazywanie organom administracji publicznej komunikatów o bieŝącej sytuacji hydrogeologicznej Jednym z podstawowych zadań PSH jest informowanie administracji publicznej i wodnej oraz ośrodków zarządzania kryzysowego o aktualnej sytuacji hydrogeologicznej zaistniałej na terenie kraju. Informacja taka przekazywana jest w formie komunikatów wykonywanych na podstawie analizy danych pochodzących z sieci obserwacyjnej monitoringu wód podziemnych PIG-PIB, dostępnych danych uzyskiwanych w trakcie realizacji procedur dotyczących corocznej aktualizacji zasobów perspektywicznych i eksploatacyjnych ujęć wody podziemnej, poboru rejestrowanego, Kwartalnych Biuletynów Informacyjnych Wód Podziemnych oraz komunikatów o sytuacji hydrologicznometeorologicznej IMGW (komunikaty i Biuletyny PSHM). W 2010 roku opracowane zostały cztery kwartalne komunikaty o bieŝącej sytuacji hydrogeologicznej w kraju (ryc. 35.1): 2a dla II kwartału roku hydrologicznego 2010, 4a dla III kwartału roku hydrologicznego 2010, 5a dla IV kwartału roku hydrologicznego 2010, 1a dla I kwartału roku hydrologicznego Ryc Opublikowane w 2010 r. komunikaty o bieŝącej sytuacji hydrogeologicznej Ponadto, w związku z wystąpieniem stanu zagroŝenia hydrogeologicznego spowodowanego sytuacją powodziową mającą miejsce w kraju na przełomie maja i czerwca 2010 r., opracowany został dodatkowy komunikat o sytuacji hydrogeologicznej na obszarze dotkniętym powodzią - Komunikat nr 3a/2010 (ryc. 35.2).

7 115 Ryc Dodatkowy komunikat opublikowany w 2010 r. Charakterystyka bieŝącej sytuacji hydrogeologicznej w kolejnych kwartałach roku hydrologicznego przeprowadzana jest odrębnie dla systemów (rys. 35.3): wód o zwierciadle swobodnym, zasilanych bezpośrednio infiltracją opadów atmosferycznych i reagujących silnie na zmiany warunków meteorologicznych i hydrologicznych, wód o zwierciadle napiętym, izolowanych od wpływów z powierzchni terenu, zasilanymi zwykle przez wody przesączające się z wyŝej występujących poziomów wodonośnych, wód o zwierciadle napiętym na obszarze występowania wód o antropogenicznie niezmienionym charakterze, tj. wód podziemnych o zwierciadle napiętym ze stropem poziomu wodonośnego na głębokości większej niŝ 120 m. stref drenaŝu wód podziemnych źródłami, gdzie analizie poddawane są wydajności źródeł i ich zmiany w czasie. Opracowane komunikaty przedstawiają ocenę sytuacji hydrogeologicznej przeprowadzoną na podstawie analizy: zmian połoŝenia zwierciadła wody podziemnej w systemie wodonośnym o zwierciadle swobodnym oraz wydajności źródeł w rozpatrywanym kwartale w stosunku do kwartału poprzedniego, zmian zasobów wód podziemnych wszystkich systemów wodonośnych - określonych za pomocą wskaźnika zmian retencji (Rr) tj. poziomu rezerw odniesionych do najniŝszego zaobserwowanego w wieloleciu połoŝenia zwierciadła wody lub najniŝszej wydajności źródeł, występowania zagroŝeń dla wód podziemnych naleŝących do systemu wodonośnego o zwierciadle swobodnym i stref drenaŝu wód podziemnych źródłami określonych za pomocą wskaźnika zagroŝenia niŝówką hydrogeologiczną (kn). W stosowanej metodyce opracowanej w roku poprzednim uwzględnione są aktualne podstawy prawne narzucające wymóg zapewnienia reprezentatywności wybranych punktów monitoringu na podstawie zmian połoŝenia zwierciadła wody i reakcji w obrębie systemu hydrogeologicznego. Opracowana metodyka uwzględnia równieŝ obligacje i wyzwania dla stosownego raportowania wyników stawiane przez Europejską Agencję Środowiska (pośrednio do Komisji Europejskiej). Metodyka bazuje na określonych stałych dla wielolecia poziomach odniesienia (SNG, SNO i NG).

8 116 W wyniku analizy reprezentatywności punktów badawczych wyselekcjonowano z dostępnej bazy MWP ponad czterysta punktów na podstawie, których opracowywane są komunikaty PSH. Analiza reprezentatywności punktów jest procesem ciągłym związanym z koniecznością stałej weryfikacji wykorzystywanych punktów głównie ze względu na czynnik antropopresji. Informacja o wybranych reprezentatywnych punktach monitoringu jest zamieszczana w stosownych Kwartalnych Biuletynach Informacyjnych Wód Podziemnych, Państwowej SłuŜby Hydrogeologicznej. Rys Mapa przedstawiająca lokalizację punktów pomiarowych monitoringu PIG-PIB wykorzystywanych przy opracowywaniu komunikatów PSH Wszystkie komunikaty w postaci zredagowanej i zilustrowanej odpowiednimi mapami i wykresami zostały przekazane do właściwych adresatów wymienionych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 22 sierpnia 2007 r., jak równieŝ zamieszczone na stronie internetowej PSH pod adresem Ponadto, co miesiąc, przekazywane były dane liczbowe dotyczące niŝówki hydrogeologicznej dla obszaru właściwego RZGW Kraków.