P R O T O K Ó Ł. Ustalenia kontroli

Transkrypt

1 P R O T O K Ó Ł Egzemplarz nr 2 kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Szczecinie, ul. Sikorskiego 3, w dniach czerwca 2013 r. Kontrolę przeprowadził zespół inspektorów Wydziału Spraw Społecznych Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie w składzie: - Dobrosława Woś - inspektor wojewódzki, osoba kierująca zespołem, - Ewa Golińczak - Kierownik Oddziału ds. Nadzoru i Kontroli w Pomocy Społecznej, - Janina Jakubowska - starszy inspektor, - Jarosław Czajka - starszy inspektor na podstawie upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego nr 18/2013 z dnia 31 maja 2013 r. (akta kontroli - Zał. nr 1). Kontrolę przeprowadzono na podstawie art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2013, poz. 182 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.). Przedmiot kontroli Kontrolą objęto zagadnienia dotyczące sposobu realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej za okres od 1 stycznia 2012 r. do dnia kontroli. Zakres kontroli obejmował: 1. Strukturę organizacyjną ośrodka pomocy społecznej. 2. Stan zatrudnienia i kwalifikacje osób zatrudnionych. 3. Ogólne założenia polityki społecznej gminy. 4. Tryb przyznawania świadczeń z pomocy społecznej (świadczenia pieniężne), w tym: - prawidłowość kwalifikowania do poszczególnych rodzajów świadczeń, - sposób przygotowania dokumentacji stanowiącej podstawę do przyznania świadczeń, - terminowość wydawania decyzji administracyjnych i wypłacania świadczeń. 5. Sposób organizowania pomocy (świadczenia niefinansowe). Kontrolę przeprowadzono w obecności Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie Pani Marty Giezek oraz Zastępcy Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie Pani Barbary Swicy. I. Struktura organizacyjna Ustalenia kontroli Uchwałą Nr XIV/101/90 Miejskiej Rady Narodowej w Szczecinie z dnia 29 marca 1990 r., z dniem 1 kwietnia 1990 r. powołany został Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinie. Cele, zadania i organizację działania określają: 1. Statut Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie, 2. Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie (akta kontroli - Zał. nr 2).

2 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie działa w obrębie granic administracyjnych Gminy Miasta Szczecin. Siedziba Ośrodka mieści się przy ul. Sikorskiego 3. Nadzór nad działalnością Ośrodka sprawuje Prezydent Miasta Szczecin lub Zastępca Prezydenta Miasta Szczecin przy pomocy właściwej jednostki organizacyjnej Urzędu Miasta. Pracą Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie kieruje dyrektor, przy pomocy zastępców dyrektora, głównego księgowego i kierowników poszczególnych komórek organizacyjnych. Dyrektorem Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie od 16 maja 2011 r. jest Pani Marta Giezek. Zastępcą Dyrektora ds. Pomocy Środowiskowej, Pomocy Osobom Bezdomnym i Interwencji Kryzysowej jest Pani Barbara Swica, natomiast Zastępcą Dyrektora ds. Pieczy Zastępczej i Pomocy Osobom Niepełnosprawnym jest Pani Katarzyna Falbogowska. Dyrektor, zastępca dyrektora ds. pomocy środowiskowej, pomocy osobom bezdomnym i interwencji kryzysowej, kierownicy rejonów oraz kierownicy sekcji pracy socjalnej w rejonach posiadają upoważnienia wydane przez Prezydenta Miasta Szczecin niezbędne do wydawania decyzji administracyjnych z zakresu pomocy społecznej (akta kontroli - Zał. nr 3). W skład Ośrodka wchodzą następujące komórki organizacyjne: 1) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Prawobrzeże, 2) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Śródmieście, 3) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Zachód, 4) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Północ, 5) Dział Pomocy Osobom Bezdomnym, 6) Dział Instytucji Pomocy Społecznej, 7) Dział Pomocy Osobom Niepełnosprawnym, 8) Dział Interwencji Kryzysowej, 9) Dział Pieczy Zastępczej, 10) Dział Organizacyjny, 11) Dział Finansowo Księgowy, 12) Dział ds. Kadr i Szkoleń, 13) Samodzielna Sekcja ds. Kontroli. Kontrolą objęto Rejonowe Ośrodki Pomocy Rodzinie, Dział Pomocy Osobom Bezdomnym oraz Dział Instytucji Pomocy Społecznej. Kierownikami poszczególnych rejonów i działów są: 1) Rejonowego Ośrodka Pomocy Rodzinie Śródmieście Pani Marta Makiewicz, 2) Rejonowego Ośrodka Pomocy Rodzinie Prawobrzeże Pani Monika Jaroszewska, 3) Rejonowego Ośrodka Pomocy Rodzinie Północ Pani Marta Kotuch, 4) Rejonowego Ośrodka Pomocy Rodzinie Zachód Pani Krystyna Truszczyńska, 5) Działu Pomocy Osobom Bezdomnym Pani Beata Rynans, 6) Działu Instytucji Pomocy społecznej Pani Aurelia Jaśkiewicz. W celu zapewnienia dostępności klientom z terenu Szczecina do ww. instytucji zostały one rozmieszczone na wydzielonych obszarach miasta i obejmują swoim zasięgiem następujące rejony: 1) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Śródmieście Śródmieście oraz Międzyodrze (Wyspa Pucka, Basen Górniczy), 2

3 2) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Prawobrzeże Słoneczne, Bukowe, Majowe, Kasztanowe, Kijewo, Podjuchy, Żydowce, Klucz, Dąbie, Załom, Klęskowo, Płonia, Smierdnica, Jezierzyce, Wielgowo i Zdroje, 3) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Północ osiedle Arkońskie Niemierzyn, Niebuszewo, Niebuszewo Bolinko, Skolwin, Stołczyn, Żelechowo, Osów, Bukowo, Drzetowo Grabowo, Golęcino Gocław i Warszewo, 4) Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Zachód - Pomorzany, Gumieńce, Pogodno oraz część ulic Śródmieścia. Rejonowe Ośrodki Pomocy Rodzinie Prawobrzeże, Zachód i Północ przystosowane są do obsługi osób niepełnosprawnych. Natomiast Rejonowy Ośrodek Pomocy Rodzinie Śródmieście, Dział Pomocy Osobom Bezdomnym oraz Dział Instytucji Pomocy Społecznej nie posiadają udogodnień do obsługi osób niepełnosprawnych. Biorąc pod uwagę grupę klientów do których kierowana jest pomoc osoby niepełnosprawne oraz w podeszłym wieku bariery architektoniczne utrudniają dotarcie do instytucji, co stanowi szczególne utrudnienie dla klientów Działu Instytucji Pomocy Społecznej. Rejonowe ośrodki podzielone są na sekcje pracy socjalnej. W poszczególnych rejonach zatrudnieni są pracownicy socjalni i pracownicy realizujący wypłatę świadczeń. Każdy z rejonowych ośrodków posiada punkt obsługi klienta, w którym przyjmowane są osoby korzystające z pomocy oraz kasę. Pracownicy socjalni wykonują swoją pracę bezpośrednio w środowisku. W każdym z rejonowych ośrodków zatrudnieni są również asystenci rodziny. Na terenie rejonowych ośrodków realizowane są m.in. projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej oraz organizowane warsztaty, szkolenia, uroczystości mające na celu aktywizację i edukację osób objętych pomocą, w tym ciesząca się dużym zainteresowaniem Szkoła dla Rodziców. Każdy z rejonowych ośrodków współpracuje z instytucjami działającymi na jego terenie, głównie ze szkołami, Strażą Miejską, Policją, zakładami opieki zdrowotnej, szpitalami, świetlicami środowiskowymi i organizacjami pozarządowymi. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie pracuje z zastosowaniem systemu informatycznego POMOST Std (Standard), który jest systemem informatycznym przeznaczonym dla jednostek organizacyjnych pomocy społecznej i wspomagającym je w realizacji zadań gminy i powiatu, wynikających z ustawy o pomocy społecznej i innych aktów prawnych. System zapewnia ochronę danych osobowych zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. System umożliwia określenie stanu pomocy na rzecz klienta, na każdym etapie jej realizacji. W trakcie kontroli ustalono, że wnioski klientów kierowane do Ośrodka rejestrowane są w Dziennikach korespondencyjnych, natomiast skargi w Rejestrze skarg i wniosków. Dokumentacja dotycząca klientów przechowywana jest odpowiednio. W trakcie kontroli zapoznano się z dokumentacją 5 klientów, którzy złożyli do Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego pisemne wnioski o przyznanie pomocy lub skargę na działalność Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Każdy z klientów objęty został pomocą wynikającą z przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Nie wniesiono uwag do sposobu rozpatrzenia ww. spraw. II. Kwalifikacje pracowników W Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Szczecinie zatrudnionych jest 400 pracowników, w tym 204 pracowników socjalnych. 3

4 W trakcie kontroli sprawdzono kwalifikacje dyrektorów oraz wybranych losowo 40 pracowników socjalnych, realizujących zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Zgodnie z art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej osoby kierujące jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są obowiązane posiadać co najmniej 3-letni staż pracy w pomocy społecznej oraz specjalizację z zakresu organizacji pomocy społecznej. Wymagania kwalifikacyjne pracowników socjalnych określa art. 116 ust. 1 oraz art. 156 ustawy o pomocy społecznej. Ustalono, że zarówno dyrektorzy, jak i kontrolowani pracownicy socjalni posiadają wymagane przepisami kwalifikacje. Zgodnie z art. 110 ust. 11 ustawy o pomocy społecznej ośrodek pomocy społecznej zatrudnia pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden pracownik socjalny na 2 tys. mieszkańców, nie mniej jednak niż trzech pracowników. Liczba mieszkańców Szczecina zameldowanych na pobyt stały i czasowy wynosi ok (dane: lipiec 2013 r., Urząd Miasta Szczecin BIP). Należy zatem stwierdzić, że stan zatrudnienia pracowników socjalnych Ośrodka jest zgodny z art. 110 ust. 11 ustawy. Ww. przepis nie precyzuje, czy wymagany wskaźnik odnosi się tylko do tzw. terenowych pracowników socjalnych, czy do ogólnego stanu zatrudnienia pracowników socjalnych. W trakcie kontroli zwrócono jednak uwagę, że na 204 pracowników socjalnych 134 świadczy pracę socjalną w środowisku, w tym przeprowadza wywiady środowiskowe poza siedzibą jednostki (co stanowi 66 % ogólnej liczby pracowników socjalnych). Sytuacja taka może powodować duże obciążenie pracowników socjalnych odpowiedzialnych za pracę w terenie. III. Ogólne założenia polityki społecznej gminy Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Szczecinie na lata przyjęta została Uchwałą Nr XXX/742/08 Rady Miasta Szczecin z dnia 18 grudnia 2008 r. Określa ona główne kierunki działań polityki społecznej, mające na celu podniesienie jakości życia mieszkańców, począwszy od zdiagnozowania problemów do stanu oczekiwanego przez mieszkańców. Strategia zawiera analizę sytuacji społecznej Gminy Miasto Szczecin, w tym m.in. zjawiska wywołującego trudności socjalno bytowe osób i rodzin oraz zapotrzebowanie na pomoc społeczną. Ponadto określa zagrożenia społeczne dotyczących przemocy w rodzinie, alkoholizmu, narkomanii i przestępczości. Zgodnie z art. 16 a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Gmina Miasto Szczecin opracowała Ocenę zasobów pomocy społecznej na 2012 r. dla gminy Miasto Szczecin (akta kontroli - Zał. nr 4). Na podstawie Oceny określone zostały niezbędne potrzeby, których celem jest zwiększenie efektywności działań w zakresie pomocy społecznej, w tym dotyczące m.in.: 1) rozszerzenia oferty MOPR w Szczecinie o formy specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób starszych i somatycznie chorych, 2) rozwoju mieszkalnictwa chronionego i wspomaganego dla osób starszych, niepełnosprawnych, rodzin zagrożonych bezdomnością oraz usamodzielnianych wychowanków, 3) poprawy warunków lokalowych Rejonowego Ośrodka Pomocy Rodzinie Śródmieście. 4

5 Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie opracował Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Szczecinie za 2012 r. (akta kontroli Zał. nr 5). Na terenie Szczecina funkcjonują instytucje pomocy i wsparcia, które w szerokim zakresie współpracują z MOPR w Szczecinie, w tym: domy pomocy społecznej, środowiskowe domy samopomocy, dzienne domy pomocy, noclegownie i schroniska dla osób bezdomnych, mieszkania chronione oraz dzienne placówki wsparcia i placówki opiekuńczo wychowawcze. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie realizuje również zadania z zakresu interwencji kryzysowej. Realizacją tego zadania zajmuje się Dział Interwencji Kryzysowej, w którym funkcjonują sekcje: terapii i profilaktyki, interwencji kryzysowej oraz hostel. W 2012 r. w Dziale przyjęto łącznie klientów, w tym kobiet i mężczyzn, natomiast schronienie w hostelu znalazło 95 osób. Oferowana pomoc obejmowała m.in. indywidualną terapię krótkoterminową, terapię rodzinną, konsultacje psychologiczne, wsparcie pedagogiczne, poradnictwo prawne oraz prowadzenie grupy psychoedukacyjnej dla osób doznających przemocy w rodzinie. IV. Tryb przyznawania świadczeń z pomocy społecznej Informacja o udzielonych świadczeniach za okres I XII 2012 r. Lp. Rodzaj świadczeń Kwota świadczeń Liczba osób, którym decyzją przyznano świadczenie Pomoc społeczna ogółem 1. Zasiłki stałe Zasiłki okresowe Zasiłki celowe Posiłek w tym: dla dzieci Sprawienie pogrzebu Usługi opiekuńcze, w tym specjalistyczne dla osób z zaburzeniami psychicznymi 7. Kierowanie do domu pomocy społecznej Na podstawie losowo wybranych teczek osobowych zbadano dokumentację osób korzystających z wybranych form świadczeń. Zasiłki stałe i składki na ubezpieczenia zdrowotne: Sprawdzono wybraną losowo dokumentację osób otrzymujących zasiłki stałe przyznane na podstawie następujących decyzji: 1. RO/S/EP/302537/ /13 z dnia 6 maja 2013 r. 2. RO/S/EP/306597/ /13 z dnia 15 kwietnia 2013 r. 3. RO/S/RR/300370/ /13 z dnia 3 czerwca 2013 r. 4. RO/S/EP/302106/ /13 z dnia 7 maja 2013 r. 5. RO/Z/MT/409433/ /13 z dnia 4 marca 2013 r. 5

6 6. RO/Z/AMt/604160/ /13 z dnia 13 maja 2013 r. 7. RO/Z/KA/401250/ /12 z dnia 28 września 2012 r. 8. RO/Z/KA/401388/ /12 z dnia 7 listopada 2012 r. 9. RO/PR/ZS/200037/ /12 z dnia 26 października 2012 r. 10. RO/PR/EW/205027/ /12 z dnia 17 lipca 2012 r. 11. RO/PR/EW/205027/ /12 z dnia 2 listopada 2012 r. 12. RO/PR/BS/203119/ /13 z dnia 12 czerwca 2013 r. 13. RO/PR/BS/204669/ /13 z dnia 12 marca 2013 r. 14. RO/PR/ZS/04630/ /11 z dnia 22 września 2011 r. 15. DB/BS/601254/ /13 z dnia 20 maja 2013 r. 16. DB/IK/600223/ /13 z dnia 3 czerwca 2013 r. 17. DB/IK/600181/ /13 z dnia 7 czerwca 2013 r. Pomoc przyznano zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. W 2012 r. pomoc w formie zasiłku stałego przyznano na kwotę zł, średnia miesięczna wysokość zasiłku stałego wynosiła 381,20 zł. Pomoc przyznano osobom. Liczba świadczeń wynosiła Zasiłki okresowe Sprawdzono losowo wybraną dokumentację osób otrzymujących zasiłki okresowe przyznane na podstawie następujących decyzji: 1. RO/S/EP/302106/ /13 z dnia 8 maja 2013 r. 2. RO/S/EP/302537/ /13 z dnia 6 maja 2013 r. 3. RO/S/EP/306597/ /13 z dnia 15 kwietnia 2013 r. 4. RO/S/RR/300370/ /13 z dnia 4 czerwca 2013 r. 5. RO/S/DB/309296/ /13 z dnia 15 maja 2013 r. 6. RO/S/RR/307/831/ /13 z dnia 21 maja 2013 r. 7. RO/S/IM/307703/ /13 z dnia 17 maja 2013 r. 8. RO/S/BaS/304718/ /13 z dnia 4 czerwca 2013 r. 9. RO/S/BaS/603794/ /13 z dnia 5 czerwca 2013 r. 10. RO/PR/EW/205192/ /13 z dnia 21 lutego 2013 r. 11. RO/P/MB/102459/ /13 z dnia 3 czerwca 2013 r. 12. RO/P/DW/108018/ /13 z dnia 3 czerwca 2013 r. 13. RO/P/AZ/605329/ /13 z dnia 3 czerwca 2013 r. 14. RO/P/BS/100743/ /13 z dnia 28 maja 2012 r. 15. RO/S/EP/302631/ /13 z dnia 9 maja 2013 r. 6

7 16. DB/ID/402044/ /13 z dnia 17 maja 2013 r. 17. DB/ID/102970/ /13 z dnia 29 maja 2013 r. 18. DB/IB/601039/ /13 z dnia 22 maja 2013 r. 19. DB/AZ/409995/ /13 z dnia 13 maja 2013 r. 20. DB/AZ/664030/ /13 z dnia 13 maja 2013 r. Pomoc przyznano zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. W 2012 r. pomoc w formie zasiłku okresowego przyznano na kwotę zł. Pomoc przyznano osobom, liczba świadczeń wynosiła Program Pomoc państwa w zakresie dożywiania Sprawdzono wybraną losowo dokumentację osób otrzymujących pomoc w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania, przyznaną na podstawie następujących decyzji: 1. RO/Z/KA/400978/ /13 z dnia 2 kwietnia 2013 r. 2. RO/S/EP/306231/ /13 z dnia 9 maja 2013 r. 3. RO/S/RR/604924/ /13 z dnia 8 maja 2013 r. 4. RO/S/RR/604924/ /13 z dnia 7 maja 2013 r. 5. RO/S/JM/308282/ /13 z dnia 28 maja 2013 r. 6. RO/PR/ZS/200037/ /12 z dnia 26 października 2012 r. 7. RO/P/AŻ/100104/ /13 z dnia 6 maja 2013 r. 8. RO/P/AŻ/103138/ /13 z dnia 6 maja 2013 r. 9. RO/P/Iła/101087/ /13 z dnia 2 maja 2013 r. 10. RO/P/MB/105302/ /13 z dnia 4 czerwca 2013 r. 11. RO/P/DW/105120/ /13 z dnia 27 maja 2013 r. 12. RO/Z/KA/400978/ /13 z dnia 2 kwietnia 2013 r. 13. RO/Z/PG/405749/ /13 z dnia 20 lutego 2013 r. 14. RO/Z/KA/400838/ /13 z dnia 8 kwietnia 2013 r. 15. RO/S/DB/602476/ /13 z dnia 2 maja 2013 r. 16. RO/S/EP/303140/ /13 z dnia 25 marca 2013 r. 17. RO/P/MB/102459/ /13 z dnia 20 maja 2013 r. 18. RO/P/AJ/107318/ /13 z dnia 3 czerwca 2013r 19. RO/P/BS/100743/ /13 z dnia 28 maja 2013 r. 20. RO/P/BS/100743/ /13 z dnia 28 maja 2013 r. 21. BD/AZ/601675/601675/ /13 z dnia 28 maja 2013 r. 22. DB/ID/402044/ /13 z dnia 17 maja 2013 r. 7

8 23. DB/ID/601039/ /13 z dnia 22 maja 2013 r. 24. DB/AZ/604030/ /13 z dnia 13 maja 2013 r. 25. DB/AZ/409995/ /13 z dnia 17 maja 2013 r. Pomoc przyznano zgodnie z warunkami określonymi w ustawie z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz. U. Nr 267, poz. 2259, z późn. zm.). Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. Pomoc udzielana jest dla osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza 150 % kryterium dochodowego określonego w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w formie posiłku, zasiłku celowego na zakup żywności lub przygotowanie posiłku oraz bonów żywnościowych. Realizacja pomocy opiera się przede wszystkim na współpracy z takimi podmiotami jak: 1) placówki oświatowe, wychowawcze i socjoterapeutyczne, 2) organizacje pozarządowe prowadzące jadłodajnie i świetlice środowiskowe, 3) podmioty gospodarcze realizujące umowy w zakresie przygotowania i wydawania posiłków w placówkach oświatowych i jadłodajniach. W 2012 r. MOPR w Szczecinie, w ramach wieloletniego programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania przyznał pomoc w formie: 1) posiłku: - dzieciom do 7 roku życia dla 779 osób, - dzieciom i młodzieży do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej dla osób, - osobom dorosłym dla osób. 2) zasiłku celowego dla osób. W 2012 r. wprowadzono również pomoc w formie bonów żywnościowych, którą otrzymały 32 osoby. W celu zagwarantowania gorącego posiłku osobom starszym, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie zawarł porozumienie z Domem Pomocy Społecznej Domem Kombatanta i Pioniera Ziemi Szczecińskiej z siedzibą przy ul. Romera w Szczecinie w zakresie przygotowania i wydawania posiłków dla osób powyżej 60 roku życia. W 2012 r. Programem Gorący posiłek dla seniora objęto 21 osób, koszt posiłku wynosił 5,50 zł. Łącznie z pomocy w 2012 r. w formie dożywiania skorzystało osób. Koszt realizacji programu wynosił łącznie zł, w tym zł stanowiły środki własne gminy, zł dotacja z budżetu państwa. Specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi Specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi mają charakter świadczenia niepieniężnego. Pracownicy socjalni Rejonowych Ośrodków Pomocy Rodzinie i Działu Pomocy Osobom Bezdomnym przeprowadzają wywiady środowiskowe i wydają decyzje administracyjne określające rodzaj, zakres, wysokość odpłatności za jedną godzinę i miejsce świadczenia specjalistycznych usług. Realizacją zadania zajmuje się Dom Pomocy Społecznej przy ul. Broniewskiego 4/6 w Szczecinie. W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2013 r. koszt jednej godziny wynosił 25 zł, a pomoc świadczona była w oparciu o Porozumienie w zakresie 8

9 świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych zawarte w dniu 2 stycznia 2013 r. pomiędzy Domem Pomocy Społecznej przy ul. W. Broniewskiego 4/6 w Szczecinie, reprezentowanym przez Dyrektora Leopolda Chełmińkiego a Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Szczecinie, reprezentowanym przez Dyrektora Martę Giezek. Sprawdzono dokumentację osób otrzymujących pomoc w postaci specjalistycznych usług opiekuńczych, przyznaną na podstawie następujących decyzji: 1. RO/S/KK/307203/ /13 z dnia 8 stycznia 2013 r. 2. RO/S/KK/001926/ /13 z dnia 4 czerwca 2013 r. 3. RO/S/KK/307201/ /13 z dnia 27 marca 2013 r. 4. RO/Z/PG/404814/ /13 z dnia 18 stycznia 2013 r. 5. RO/Z/PG/404697/ /13 z dnia 28 stycznia 2013 r. 6. RO/Z/PG/604216/ /13 z dnia 22 lutego 2013 r. 7. RO/Z/AMt/603416/ /13 z dnia 29 stycznia 2013 r. 8. RO/Z/PG/406881/ /13 z dnia 31 stycznia 2013 r. 9. RO/PR/MR/603489/ /13 z dnia 8 marca 2013 r. 10. RO/P/MG/102750/ /13 z dnia 28 grudnia 2012 r. 11. RO/P/MG/106918/ /12 z dnia 31 grudnia 2012 r. 12. RO/P/MG/105363/ /12 z dnia 31 grudnia 2012 r. 13. RO/P/MG/102424/ /12 z dnia 31 grudnia 2012 r. Pomoc przyznano zgodnie z art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2005 r., Nr 189, poz z póź. zm.). Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje sposób kwalifikowania klientów do poszczególnych rodzajów usług opiekuńczych, w tym: usług opiekuńczych, specjalistycznych usług opiekuńczych oraz specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Każdemu z klientów określony został indywidualny zakres świadczonych usług, ilość godzin i częstotliwość ich świadczenia. W 2012 r. z pomoc w formie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi przyznano 47 osobom, w ilości godzin. Środki przeznaczone na ten cel wyniosły zł. W związku z tym, że świadczeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi zajmuje się Dom Pomocy Społecznej przy ul. Broniewskiego 4/6 w Szczecinie, kontrolą nie objęto kwalifikacji osób świadczących ww. usługi. Zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy Sprawdzono losowo wybraną dokumentację osób otrzymujących zasiłki celowe i specjalne zasiłki celowe przyznane na podstawie następujących decyzji: 1. RO/Z/PG/404814/ /13 z dnia 18 stycznia 2013 r. 2. RO/S/DB/602476/ /13 z dnia 2 maja 2013 r. 3. RO/S/EP/302631/ /13 z dnia 9 maja 2013 r. 9

10 4. RO/S/RR/604924/ /13 z dnia 8 maja 2013 r. 5. RO/PR/EW/205192/ /13 z dnia 21 lutego 2013 r. 6. RO/PR/EW/203137/ /13 z dnia 1 lutego 2013 r. 7. RO/PR/ZS/200952/ /13 z dnia 28 marca 2013 r. 8. RO/PR/ZS/200037/ /13 z dnia 30 kwietnia 2013 r. 9. RO/Z/KA/400978/ /13 z dnia 2 kwietnia 2013 r. 10. RO/S/EP/302106/ /13 z dnia 8 maja 2013 r. 11. RO/S/EP/302106/ /13 z dnia 8 maja 2013 r. 12. RO/S/EP/302537/ /13 z dnia 6 maja 2013 r. 13. RO/S/JM/307703/ /13 z dnia 15 maja 2013 r. 14. RO/P/AŻ/103138/ /13 z dnia 17 maja 2013 r. 15. RO/P/AŻ/103421/ /13 z dnia 13 maja 2013 r. 16. DB/IB/102970/ /13 z dnia 29 maja 2013 r. 17. DB/IB/102970/ /12 z dnia 29 maja 2013 r. 18. DB/BS/601681/ /13 z dnia 24 maja 2013 r. 19. DB/DS./600333/ /13 z dnia 15 maja 2013 r. 20. DB/BS/602285/ /13 z dnia 15 maja 2013 r. Pomoc przyznano zgodnie z art. 39 oraz art. 41 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. Pomoc w formie zasiłku celowego przyznawana była na zaspokojenie niezbędnych potrzeb, w szczególności na pokrycie w części lub całości wydatków związanych z zakupem żywności, odzieży, obuwia, opału, kosztów utrzymania mieszkania, drobnych remontów i napraw mieszkania. Ponadto Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie w ramach zasiłków celowych przyznawał pomoc w postaci dofinansowania na zakup leków. Pomoc w tej formie realizowano na podstawie Porozumienia Nr 2/2012 z dnia 2 stycznia 2012 r. zawartego pomiędzy Zachodniopomorską Okręgową Izbą Aptekarską z siedzibą przy ul. Bolesława Śmiałego 4 w Szczecinie i Zarządem Wojewódzkim Kolegium Lekarzy Rodzinnych z siedzibą przy ul. Kadłubka 10/11 w Szczecinie a Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Szczecinie. Podstawą do nieodpłatnego otrzymania leków była wycena recepty z 5 % bonifikatą dokonana przez jedną z 70 określonych w Porozumieniu aptek. Z pomocy w tej formie skorzystało osób, na łączną kwotę ,64 zł. W 2012 r. pomoc w formie zasiłku celowego przyznano na łączną kwotę zł dla osób. W szczególnie uzasadnionych wypadkach osobie lub rodzinie przekraczającej kryterium dochodowe przyznano specjalny zasiłek celowy. W 2012 r. z tej formy pomocy skorzystało rodzin, na łączną kwotę zł. Sprawienie pogrzebu 10

11 Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 15 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym. Podczas kontroli analizie poddano dokumentację 3 osób, którym sprawiono pogrzeb. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. Zgłoszenia o konieczności dokonania pochówku przekazywane są do MOPR w Szczecinie najczęściej przez komisariaty policji, prokuratury, hospicja, zakłady opiekuńczo lecznicze, szpitale oraz osoby prywatne. Czynności związane z pochowaniem zmarłego podejmowane są po stwierdzeniu braku uprawnień zmarłego oraz członków jego rodziny do zasiłku pogrzebowego. Sprawienie pogrzebu odbywa się w oparciu o Zarządzenie Nr 418/05 Prezydenta Miasta Szczecin z dnia 2 sierpnia 2005 r. w sprawie ustalenia sposobu sprawienia pogrzebu przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie osobom zmarłym w Gminie Miasto Szczecin oraz Umowę Nr 87/2012 zawartą w dniu 18 grudnia 2012 r. pomiędzy Gminą Miasto Szczecin Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie w Szczecinie a Panem Michałem Sokołowskim i Mirosławem Góreckim prowadzącymi wspólnie działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą Nowy Eden A. Sokołowska. W 2012 r. na koszt gminy Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie sprawił pochówek 109 osobom, na łączny koszt zł. Średni koszt jednego pochówku wynosił 1.849,68 zł. Pomoc osobom bezdomnym Dział Pomocy Osobom Bezdomnym Dział Pomocy Osobom Bezdomnym realizuje pomoc głównie poprzez udzielanie schronienia, zapewnienie gorącego posiłku oraz odzieży i obuwia właściwego do pory roku. Klienci objęci są także pomocą wynikającą z przepisów ustawy o pomocy społecznej, głównie w formie: 1) zasiłków celowych na zakup leków, materiałów opatrunkowych, szczepionek, badania RTG klatki piersiowej, 2) zasiłków celowych na zakup żywności (pomoc realizowana jest głównie w formie bonów żywnościowych), 3) zasiłków celowych na zakup opału w sezonie zimowym oraz dofinansowanie do opłat za użytkowanie działek, 4) zasiłków stałych, 5) zasiłków okresowych. Poza pomocą finansową klienci otrzymują pomoc w formie pracy socjalnej, poradnictwa i asystentury dla rodzin, ubezpieczenia zdrowotnego oraz skierowania do łaźni PCK przy ul. Wojska Polskiego 63. W celu wyjścia z bezdomności Ośrodek zawiera z bezdomnymi zgodnie z art. 49 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Indywidualny program wychodzenia z bezdomności. Program, którego celem jest wspieranie osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych, mieszkaniowych oraz aktywizacja zawodowa, określa wszystkie kwestie dotyczące funkcjonowania osoby lub rodziny w środowisku, łącznie z etapami i terminami ich realizacji. Kontroli poddano 10 Indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. W trakcie kontroli ustalono, że osoby bezdomne kierowane są do schronisk i noclegowni na podstawie skierowań. Dział Pomocy Osobom Bezdomnym prowadzi wyodrębniony Rejestr skierowań. 11

12 Zgodnie z art. 106 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, a także skierowanie do całodobowej placówki opiekuńczo wychowawczej i przyznanie biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie opracował Procedury dotyczące pomocy osobom bezdomnym w okresie zimy na terenie miasta Szczecin (akta kontroli Zał. nr 6). Z przedstawionych w czasie kontroli informacji, wynika, że w czasie Pogotowia Zimowego 2012/2013 MOPR w Szczecinie dysponował miejscami w schroniskach na podstawie umów zawartych między Miastem Szczecin a organizacjami pozarządowymi działającymi w zakresie pomocy osobom bezdomnym. Do 31 grudnia 2012 r. Miasto dysponowało łącznie 535 miejscami, w tym: cztery schroniska Caritas Archidiecezji Szczecińsko Kamieńskiej 205 miejsc, dwa schroniska Stowarzyszenia FENIKS 215 miejsc, schronisko Polsko Belgijskiego Towarzystwa Pomocy Socjalnej Szczecin Antwerpia 60 miejsc oraz schronisko Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej 55 miejsc. Natomiast od 1 stycznia 2013 r. do 31 marca 2013 r. do dyspozycji pozostawało łącznie 505 miejsc, w tym: cztery schroniska Caritas Archidiecezji Szczecińsko - Kamieńskiej 205 miejsc, dwa schroniska Stowarzyszenia FENIKS 205 miejsc, schronisko Złoty Wiek 40 miejsc oraz schronisko Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej 55 miejsc. W realizacji działań na rzecz osób bezdomnych pracownicy Działu współpracują z przedstawicielami Policji, Straży Miejskiej, Straży Ochrony Kolei, służby zdrowia, kościołami oraz organizacjami pozarządowymi działającymi na terenie całej Polski, a w szczególności miasta Szczecina. Na dzień 29 marca 2013 r. na terenie Szczecina w 8 placówkach dla osób bezdomnych przebywało 488 osób (425 osób z ostatnim meldunkiem w Szczecinie, 63 osoby z terenu innych gmin). Kierowanie do środowiskowych domów samopomocy Dział Instytucji Pomocy Społecznej Sprawdzono dokumentację osób skierowanych do środowiskowego domu samopomocy, na podstawie następujących decyzji: 1. DI/AD/01603/ /12 z dnia 19 marca 2012 r. 2. DI/AD/01603/ /12 z dnia 30 kwietnia 2012 r. 3. DI/AgG / /13 z dnia 29 maja 2013 r. 4. DI/AG/02518/ /12 z dnia 4 maja 2012 r. 5. DI/AG/02518/ /12 z dnia 20 lipca 2912 r. 6. DI/AD/02341/ /12 z dnia 31 stycznia 2012 r. 7. DI/AD/02241/ /12 z dnia 30 kwietnia 2012 r. 8. SD/IB/71/ /11 z dnia 30 maja 2011 r. 9. SD/AG/71/ /11 z dnia 29 lipca 2011 r. 10. DI/AG/01922/ /12 z dnia 20 lipca 2012 r. 11. DI/AgG/603553/ /13 z dnia 28 marca 2013 r. 12. DI/AG/02151/ /12 z dnia 7 lutego 2012 r. 12

13 13. DI/AG/02151/ /12 z dnia 26 marca 2012 r. 14. DI/AG/002151/ /13 z dnia 29 marca 2013 r. Tryb kierowania do środowiskowego domu samopomocy określa 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. Nr 238 poz. 1586). Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. W 2012 r. na terenie Szczecina funkcjonowało 5 środowiskowych domów samopomocy: 1. Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Tartacznej miejsc. 2. Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Niemcewicza 9 35 miejsc. 3. Dom Klub Pod Fontanną przy ul. Bohaterów Warszawy miejsc. 4. Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Pocztowej miejsc. 5. Środowiskowy Dom Samopomocy prowadzony przez Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Szczecinie przy ul. Rostockiej miejsc. Dział Instytucji Pomocy Społecznej wydając decyzje administracyjne kierujące do środowiskowych domów samopomocy, określa jednocześnie odpłatność mieszkańców za ich pobyt. Kierowanie do domów pomocy społecznej Dział Instytucji Pomocy Społecznej Zgodnie z art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. W 2012 r. na terenie Szczecina funkcjonowały 3 domy pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym: 1. Dom Pomocy Społecznej Dom Kombatanta im. Generała Boruty Spiechowicza przy ul. Kruczej 17 zapewniający całodobową opiekę i pielęgnację osobom w podeszłym wieku oraz osobom przewlekle somatycznie chorym 235 miejsc. 2. Dom Pomocy Społecznej Dom Kombatanta i Pioniera Ziemi Szczecińskiej przy ul. Romera zapewniający całodobową opiekę i pielęgnację osobom w podeszłym wieku oraz osobom przewlekle somatycznie chorym 238 miejsc. 3. Dom Pomocy Społecznej przy ul. Broniewskiego 4/6 zapewniający całodobową opiekę osobom przewlekle psychicznie chorym 68 miejsc. W 2012 r. w domach pomocy społecznej funkcjonujących na terenie Szczecina przebywało łącznie 638 osób. Odpłatność gminy za pobyt mieszkańców wynosiła zł. Ustalono, że na umieszczenie w domach pomocy społecznej na terenie Szczecina oczekuje 621 osób, w tym 30 osób zgodnie z art. 18 ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 13 kwietnia 2012, poz. 400). Ze względu na niewystarczającą liczbę miejsc na terenie Szczecina osoby ubiegające się o pomoc umieszczone zostały w dps na terenie innych gmin. Z informacji przekazanej przez Kierownika Działu Instytucji Pomocy Społecznej wynika, że w domach pomocy społecznej poza Szczecinem przebywa: - dla osób przewlekle somatycznie chorych 158 osób, - dla osób przewlekle psychicznie chorych 75 osób, - dla osób niepełnosprawnych intelektualnie 25 osób. 13

14 W okresie od 1 stycznia 2012 r. do 14 czerwca 2013 r. wydanych zostało 27 decyzji odmawiających skierowania do domu pomocy społecznej. W przypadku osób oczekujących na umieszczenie w domach pomocy społecznej, wymagających szczególnej opieki Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Szczecinie zapewnia pomoc w postaci usług opiekuńczych świadczonych w miejscu zamieszkania. Okres oczekiwania na umieszczenie w domach pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku oraz przewlekle somatycznie chorych w Szczecinie wynosi ok. 36 miesięcy, natomiast w domu pomocy społecznej dla osób przewlekle psychicznie chorych ok. 48 miesięcy. W trakcie kontroli losowo sprawdzono dokumentację osób oczekujących na umieszczenie w domach pomocy społecznej na terenie Szczecina. Z analizy dokumentacji wynika m.in. że osoby oczekujące na umieszczenie w dps odmówiły przyjęcia pomocy w formie usług opiekuńczych, co może oznaczać, że nie wymagają opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych. Zatem wskazane wyżej osoby nie powinny znajdować się na liście osób oczekujących na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Ponadto wśród osób oczekujących na umieszczenie w dps z uprawnieniami kombatanckimi są osoby, które zrezygnowały z umieszczenia poza kolejnością z tego tytułu. W ww. przypadkach zwrócono uwagę, na brak podstaw do przyjęcia takiej rezygnacji. Na podstawie przebadanej w czasie kontroli dokumentacji ogólnej oraz spraw indywidualnych nie stwierdzono nieprawidłowości, co do merytorycznej zasadności przyznawania wybranych rodzajów świadczeń, z wyjątkiem dokumentacji dotyczącej kierowania do domów pomocy społecznej. Ustalono, że wywiady środowiskowe przeprowadzano w terminach określonych w 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2011 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową ustalono na podstawie dokumentów określonych w ww. rozporządzeniach. Decyzje administracyjne w sprawach przyznawania świadczeń pomocy społecznej podejmowane są zgodnie z terminem określonym w art. 35 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), niezwłocznie nie później niż w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku. Wydane decyzje zawierają elementy określone w art. 107 ustawy, w tym szeroko rozbudowane uzasadnienia prawne i faktyczne. V. Sposób organizowania pomocy (świadczenia niepieniężne) Na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w środowisku świadczona jest praca socjalna. Pomoc udzielana jest osobom i rodzinom, które mają trudności w rozwiązywaniu codziennych problemów. W ramach pracy socjalnej pracownicy udzielają podopiecznym informacji, wskazówek i pomocy w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych. Głównym celem jest wzmacnianie osób i rodzin w odzyskiwaniu zdolności do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie oraz usamodzielnienie osobiste i społeczne. Pomoc w postaci pracy socjalnej udzielana jest niezależnie od sytuacji materialnej osoby lub rodziny. W celu wspólnego określenia sposobu współdziałania 14

15 w rozwiązywaniu problemów pracownicy socjalni zawierają Kontrakty socjalne zgodnie z art. 108 ust 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Losowo sprawdzono następujące kontrakty socjalne: 1. L.Z. z dnia 18 lutego 2013 r. 2. T.M z dnia 23 kwietnia 2013 r. 3. D.F. z dnia 29 kwietnia 2013 r. 4. A.Cz. z dnia 31 maja 2013 r. 5. B.Z. z dnia 10 kwietnia 2013 r. Nie wniesiono uwag do kontrolowanej dokumentacji. W 2012 r. pomocy w formie pracy socjalnej udzielono osobom w rodzinach, z czego osób nie korzystało z innych form pomocy. Wśród inicjatyw podejmowanych na rzecz społeczności lokalnej na szczególne wyróżnienie zasługuje: 1. Szkoła dla Rodziców program realizowany przez asystentów rodziny zatrudnionych w czterech Rejonowych Ośrodkach Pomocy Rodzinie, którego głównym celem jest kształtowanie postaw rodzicielskich. 2. Aktywna integracja w Szczecinie - program systemowy MOPR w Szczecinie, realizowany od 2008 r., współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, którego głównym celem jest upowszechnianie pracy socjalnej oraz aktywizacja społeczno zawodowa i zwiększanie szans na reintegrację społeczną i zawodową mieszkańców Szczecina. 3. Nowa szansa wdrożenie Klubu Integracji Społecznej program współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, którego głównym celem jest ograniczenie zjawiska bezrobocia i poprawa dostępu do rynku pracy mieszkańcom Szczecina oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. 4. Centrum Wolontariatu działające przy MOPR w Szczecinie, którego głównym celem jest wspieranie działalności na rzecz dzieci i młodzieży oraz osób starszych. 5. Sekcja Komunikacji Osób Niepełnosprawnych działająca przy Dziale Osób Niepełnosprawnych, która świadczy usługi przewozowe dla osób niepełnosprawnych na terenie Szczecina, a w uzasadnionych przypadkach również poza jego obszarem. Na tym kontrolę zakończono. Przeprowadzenie kontroli zostało odnotowane w rejestrze kontroli pod nr 1/2013. Przed podpisaniem protokołu kontroli kontrolowany może zgłosić zażalenie na piśmie co do jego treści, w ciągu 7 dni od daty otrzymania do podpisu. Odmowa podpisania protokołu powinna być poprzedzona złożeniem pisemnych wyjaśnień przyczyn odmowy, co nie stanowi przeszkód do wszczęcia postępowania pokontrolnego. Protokół sporządzono w dniu 18 lipca 2013 r. w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których egzemplarz nr 1 pozostaje w jednostce kontrolowanej. 15

16 Miejsce i data podpisania protokołu: Kierownik jednostki Kontrolujący Kontrolowanej Oświadczam, że w dniu... zostałam zapoznana z treścią niniejszego protokołu i otrzymałam jeden jego egzemplarz. 16