Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świebodzińskim w 2016 roku

Transkrypt

1 Powiatowy Urząd Pracy w Świebodzinie ul. Studencka 8, Świebodzin Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świebodzińskim w 2016 roku Świebodzin, kwiecień 2017

2 Spis treści Wstęp Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych Analiza umiejętności i uprawnień Analiza rynku edukacyjnego Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw Wielkość zatrudnienia w badanych przedsiębiorstwach Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2016 roku Prognoza lokalnego rynku pracy Podsumowanie...73 Spis tabel Spis rysunków Spis wykresów INFORMACJA SYGNALNA Załącznik A. Rynek pracy Załącznik B. Rynek edukacyjny

3 Wstęp Obowiązek opracowania analizy rynku pracy i badania popytu na pracę, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy. Zadanie to wynika z przepisów zawartych w Ustawie z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U r. poz.645 ze zm., art. 9, ust. 1 pkt 9). Raport został stworzony w oparciu o zalecenia metodyczne przygotowane w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Celem poniższego raportu jest zdobycie wiedzy o aktualnej podaży i popycie na lokalnym rynku pracy w odniesieniu do określonych zawodów. Uzyskane w ten sposób informacje mogą stanowić przesłankę do praktycznych działań zmierzających do osiągnięcia równowagi na rynku pracy w powiecie świebodzińskim. Przez Monitoring Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych należy rozumieć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno - zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz. Dane te stanowią niezbędne informacje dla prawidłowego funkcjonowania systemu szkolenia bezrobotnych. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje wyższe zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje mniejsze zapotrzebowanie na rynku pracy niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zdarza się, że na danym rynku pracy popyt i podaż na określone zawody są zbliżone, mówimy wówczas o zawodach będących w równowadze czyli zawodach zrównoważonych. Wdrożenie monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych pozwoli na: określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowokwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowokwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniając większą efektywność organizowanych szkoleń, bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dotyczy władz oświatowych oraz dyrekcji szkół), 3

4 usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów, ułatwienie realizacji programów specjalnych, aktywizując osoby długotrwale bezrobotne w celu promowania ich ponownego zatrudnienia. W niniejszym raporcie wykorzystano metody statystyczne, graficzne i opisowe. Źródłem informacji były dane zgromadzone na dzień r w oparciu o załączniki do sprawozdania MPiPS, dotyczące osób bezrobotnych oraz zgłoszonych ofert pracy według zawodów i specjalności. 4

5 1. Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy Według stanu na koniec grudnia 2016r. w powiecie świebodzińskim było zarejestrowanych 1798 osób, z czego 55% stanowiły kobiety. W porównaniu do grudnia 2015r. wystąpił spadek liczby bezrobotnych o 345 osób. Stopa bezrobocia w powiecie świebodzińskim na koniec grudnia 2016r. wynosiła 7,5 % porównywalnie do roku 2015 wystąpił spadek o 1,4%. Tabela 1. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych (stan na koniec okresu) jest największa w 2016 roku Kod Elementarne grupy zawodów Liczba bezrobotnych (stan na koniec okresu) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani Gospodarze budynków Pracownicy wykonujący prace proste gdzie 53 indziej niesklasyfikowani 5120 Kucharze Magazynierzy i pokrewni Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe 41 i pokrewne 7231 Mechanicy pojazdów samochodowych Stolarze meblowi i pokrewni Szwaczki, hafciarki i pokrewni Tapicerzy i pokrewni Robotnicy wykonujący prace proste 30 w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani 7222 Ślusarze i pokrewni Murarze i pokrewni Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni Piekarze, cukiernicy i pokrewni Ekonomiści Technicy mechanicy Operatorzy wolnobieżnych maszyn rolniczych 17 i leśnych 9313 Robotnicy wykonujący prace proste 16 w budownictwie ogólnym 9412 Pomoce kuchenne 16 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. 5

6 Analizując stan bezrobotnych w powiecie świebodzińskim w 2016r. ze względu na elementarne grupy zawodów (Tabela 1.) można zauważyć, że wśród bezrobotnych przeważały osoby zarejestrowane w zawodach: Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) oraz Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani, do których możemy zaliczyć, np. Monterów mebli, Monterów rowerów i wózków, Monterów z wyrobów z drewna. Natomiast 54 osoby bezrobotne zidentyfikowano w zawodzie Gospodarze budynków, 53 osoby w zawodzie Pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani, tj. Dozorcy, Parkingowi, Woźni, Szatniarze. Wśród zawodów, w których liczba bezrobotnych jest najmniejsza zalicza się: Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie ogólnym oraz Pomoce kuchenne (16 osób). Tabela 2. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia jest najwyższy w 2016 roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik długotrwałego bezrobocia 1212 Kierownicy do spraw zarządzania zasobami ludzkimi 100, Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni 100, Inżynierowie budownictwa 100, Inżynierowie chemicy i pokrewni 100, Inżynierowie elektrycy 100, Architekci 100, Diagności laboratoryjni bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 6 100, Specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani 100, Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani 100, Dziennikarze 100, Technicy budownictwa 100, Technicy górnictwa, metalurgii i pokrewni 100, Kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani 100, Technicy technologii żywności 100, Pracownicy służb żeglugi 100, Technicy analityki medycznej 100, Przedstawiciele handlowi 100, Funkcjonariusze celni i ochrony granic 100, Instruktorzy fitness i rekreacji ruchowej 100, Pracownicy biur informacji 100,00

7 4312 Pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń 100, Agenci sprzedaży bezpośredniej 100, Sprzedawcy w stacji paliw 100, Hodowcy drobiu 100, Cieśle i stolarze budowlani 100, Dekarze 100, Monterzy izolacji 100, Ceramicy i pokrewni 100, Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów 100, Rzemieślnicy gdzie indziej niesklasyfikowani 100, Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna 100, Operatorzy maszyn do produkcji obuwia i pokrewni 100, Praczki ręczne i prasowacze 100, Robotnicy wykonujący prace proste w hodowli zwierząt 100, Robotnicy wykonujący prace proste w ogrodnictwie i sadownictwie 100, Pracownicy wykonujący dorywcze prace proste 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. W tabeli dotyczącej wskaźników długotrwałego bezrobocia dla grup zawodów elementarnych zaprezentowano wskaźnik długotrwałego bezrobocia, który przyjął wartość maksymalną, tj. 100,00, co oznacza, że każda osoba w ramach powyższej grupy jest długotrwale bezrobotna. Przez długotrwale bezrobotnych należy rozumieć pozostających bez pracy powyżej 12-stu miesięcy od dnia zarejestrowania się. Wśród elementarnych grup zawodów charakteryzujących się maksymalnym wskaźnikiem długotrwałego bezrobocia wyróżnić możemy Monterów izolacji, - 4 osoby, Hodowców drobiu, - 3 osoby, a po 2 osoby w następujących grupach zawodów: Dekarzy, Techników budownictwa, Praczki ręczne i prasowacze, Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni, Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów, Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów z drewna. Pozostałe grupy zawodów wskazują na 1 osobę, tj. Architekci, Technicy technologii żywności, Kierownicy do spraw zarzadzania zasobami ludzkimi, Inżynierowie budownictwa, Inżynierowie chemicy i pokrewni, Inżynierowie elektrycy, Diagności laboratoryjni bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji, Specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej niesklasyfikowani, Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych gdzie indziej niesklasyfikowani. 7

8 Tabela 3. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych jest najwyższy w 2016 roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik płynności bezrobotnych 8312 Dyżurni ruchu, manewrowi i pokrewni 5, Kierownicy do spraw innych typów usług gdzie indziej 4,00 niesklasyfikowani 7318 Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych 4,00 materiałów 5165 Instruktorzy nauki jazdy 3, Ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki i produkcji wyrobów 2,50 z drewna 7115 Cieśle i stolarze budowlani 2, Kierownicy do spraw produkcji przemysłowej 2, Specjaliści do spraw ochrony środowiska 2, Inżynierowi elektrycy 2, Specjaliści do spraw rynku nieruchomości 2, Projektanci i administratorzy baz danych 2, Adwokacji, radcy prawni i prokuratorzy 2, Technicy budownictwa 2, Kontrolerzy (sterowniczy) procesów metalurgicznych 2, Technicy technologii żywności 2, Technicy medyczni i dentystyczni 2, Asystenci dentystyczni 2, Sekretarze medyczni i pokrewni 2, Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży 2,00 telefonicznej/internetowej 5311 Opiekunowie dziecięcy 2, Sadownicy 2, Robotnicy przetwórstwa surowców roślinnych 2, Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów 2,00 cementowych, kamiennych i pokrewni 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa 2,00 metali 8343 Maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń 2,00 dźwigowo transportowych i pokrewni 9129 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem 2, Robotnicy wykonujący prace proste w hodowli zwierząt 2, Robotnicy wykonujący prace proste w ogrodnictwie 2,00 i sadownictwie 9611 Ładowacze nieczystości 2,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Kolejnym miernikiem wykorzystywanym w monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest wskaźnik płynności bezrobotnych. Wartość wskaźnika większa niż 1 informuje, że odpływ osób bezrobotnych z rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy przewyższa 8

9 ich napływ, co oznacza spadek liczby bezrobotnych w elementarnej grupie zawodów. Natomiast wartość wskaźnika mniejsza niż 1 oznacza, że napływ przewyższa odpływ, co oznacza wzrost liczby bezrobotnych w elementarnej grupie zawodów. Elementarne grupy zawodów, w których wystąpił spadek bezrobotnych to przede wszystkim: Dyżurni ruchu, manewrowi i pokrewni, Kierownicy do spraw innych typów usług gdzie indziej niesklasyfikowani, Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych materiałów, Instruktorzy nauki jazdy. Tabela 4. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych jest najmniejszy w 2016 roku Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik płynności bezrobotnych 1120 Dyrektorzy generalni i zarządzający 0, Kartografowie i geodeci 0, Farmaceuci specjaliści 0, Archeolodzy, socjolodzy i specjaliści dziedzin pokrewnych 0, Operatorzy aparatury medycznej 0, Agenci ubezpieczeniowi 0, Średni personel z dziedziny prawa i pokrewny 0, Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy 0, Formowacze wyrobów szklanych, krajacze i szlifierze szkła 0, Rękodzielnicy wyrobów z drewna i pokrewnych materiałów 0, Operatorzy urządzeń wiertniczych i wydobywczych 0,00 ropy, gazu i innych surowców 8311 Maszyniści kolejowi i metra 0, Pracownicy do spraw rachunkowości i księgowości 0, Średni personel do spraw zdrowia gdzie indziej 0,33 niesklasyfikowany 2163 Projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży 0, Pracownicy bibliotek, galerii, muzeów, informacji naukowej 0,50 i pokrewni 5419 Pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani 0, Monterzy konstrukcji budowlanych i konserwatorzy budynków 0, Blacharze 0, Monterzy linii elektrycznych 0, Robotnicy wykonujący prace proste w leśnictwie 0,50 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. W powyższej tabeli wykazane zostały elementarne grupy zawodów, w których wskaźnik płynności bezrobotnych równy jest 0, czyli napływ wynosi 0 co oznacza, że liczba bezrobotnych w danej grupie nie ulega zmianie. 9

10 Tabela 5. Oferty pracy w 2016 roku Kod grupy zawodów Nazwa wielkiej grupy zawodów CBOP(PUP+OHP +EURES) 10 Internet Razem Ogółem Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Specjaliści Technicy i inny średni personel 4 Pracownicy biurowi Pracownicy usług i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 Pracownicy wykonujący prace proste Siły zbrojne Wskaźnik struktury według źródeł 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy 7,55% 92,45% 100% i kierownicy 2 Specjaliści 33,33% 66,67% 100% 3 Technicy i inny średni 32,08% 67,92% 100% personel 4 Pracownicy biurowi 90,46% 9,54% 100% 5 Pracownicy usług i sprzedawcy 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 Pracownicy wykonujący prace proste 77,96% 22,04% 100% 10,00% 100% 91,75% 8,25% 100% 82,77% 17,23% 100% 86,43% 13,57% 100%

11 0 Siły zbrojne Wskaźnik struktury wg grup w poszczególnych źródłach 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Wskaźnik zróżnicowania (PUP vs. Internet) 0,31% 8,83% 0,03 2 Specjaliści 4,62% 21,74% 0,21 3 Technicy i inny średni 6,55% 32,61% 0,20 personel 4 Pracownicy biurowi 16,80% 4,17% 4,03 5 Pracownicy usług i sprzedawcy 22,34% 14,86% 1,50 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 1,23% 0,00% 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 14,56% 3,08% 4,73 8 Operatorzy i monterzy maszyn 18,88% 9,24% 2,04 i urządzeń 9 Pracownicy wykonujący Prace proste 14,71% 5,43% 2,71 0 Siły zbrojne,00% Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Dane zebrane w ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych pozwalają na porównanie struktury ofert pracy z terenu powiatu zgłoszonych do urzędu ze strukturą ofert pracy zamieszczanych na publicznych portalach rekrutacyjnych. Analizując wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy w 2016 r. można zauważyć, że największe zróżnicowanie występowało wśród Robotników przemysłowych i rzemieślników oraz Pracowników biurowych. Natomiast najmniejsze zróżnicowanie wystąpiło w takich zawodach jak: Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i Kierownicy oraz Technicy i inny średni personel. Tabela 6. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych (napływ) jest największa w 2016 roku Kod Elementarne grupy zawodów Liczba bezrobotnych (napływ w okresie) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani Pracownicy wykonujący prace proste gdzie 92 11

12 Indziej niesklasyfikowani 7231 Mechanicy pojazdów samochodowych Gospodarze budynków Kucharze Magazynierzy i pokrewni Stolarze meblowi i pokrewni Murarze i pokrewni Tapicerzy i pokrewni Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle 46 gdzie indziej niesklasyfikowani 7222 Ślusarze i pokrewni Pracownicy obsługi biurowej Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni Fryzjerzy Technicy mechanicy Piekarze, cukiernicy i pokrewni Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych 32 i przemysłowych 7533 Szwaczki, hafciarki i pokrewni 32 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. W 2016r. największy napływ bezrobotnych z terenu powiatu zaobserwowano w zawodach Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci), Monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani, Pracownicy wykonujące prace proste gdzie indziej niesklasyfikowani, Mechanicy pojazdów samochodowych. Najmniejszy napływ wystąpił w następujących zawodach: Piekarze, cukiernicy i pokrewni, Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych, Szwaczki, hafciarki i pokrewni. 2. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych Rankingi zawodów deficytowych i nadwyżkowych stanowią najważniejsze element prowadzenia monitoringu. Celem konstrukcji rankingów jest zdefiniowanie elementarnych grup zawodów charakteryzujących się deficytem, równowagą bądź nadwyżką na rynku pracy. Przedstawienie rankingów zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych pozwoli dodatkowo na wskazanie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowej, co za tym idzie, usprawnienie poradnictwa zawodowego. Zawody deficytowe to takie, na które istnieje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów deficytowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest wyższa niż liczba 12

13 bezrobotnych, odsetek długotrwale bezrobotnych jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. Zawody zrównoważone to takie, na które na rynku pracy występuje zapotrzebowanie zbliżone do liczby bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów zrównoważonych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest zbliżona do liczby zarejestrowanych bezrobotnych, odsetek bezrobotnych długotrwale jest nieznaczny, a odpływ bezrobotnych przewyższa ich napływ w danym okresie sprawozdawczym. Zawody nadwyżkowe to takie, na które istnieje na rynku pracy niższe zapotrzebowanie niż liczba bezrobotnych w danym zawodzie. Na potrzeby opracowania rankingu zawodów nadwyżkowych zdefiniowano je jako te, dla których liczba ofert pracy jest niższa niż liczba bezrobotnych, długotrwale bezrobotnych jest relatywnie wysokie, a napływ bezrobotnych przewyższa ich odpływ w danym okresie sprawozdawczym. Tabela 7. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku Kod Elementarna grupa zawodów MAKSYMALNY DEFICYT Liczba dostępnych ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych w CEBOP (PUP+OHP+EURES) (%) Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 2293 Dietetycy i specjaliści do spraw 3 0,00 żywienia 9334 Układacze towarów na półkach 1 0, Pracownicy usług osobistych gdzie 1 100,00 0,00 indziej niesklasyfikowani 5312 Asystenci nauczycieli 1 100,00 16, Operatorzy maszyn do produkcji 1 16,67 0,00 wyrobów z tworzyw sztucznych 2352 Nauczyciele szkół specjalnych 0 100,00 0, Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów gumowych 0 100,00 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Do grupy zawodów maksymalnie deficytowych zaliczono: Dietetyków i specjalistów do spraw żywienia, Układaczy towarów na półkach, Pracowników usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowanych, Asystentów nauczycieli, Operatorów maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, Nauczycieli szkół specjalnych, Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów gumowych. Największy odsetek ofert subsydiowanych w rankingu stanowią Pracownicy usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowani, Asystenci nauczycieli, Nauczyciele szkół specjalnych. Natomiast 13

14 najmniejszy odsetek wolnych miejsc pracy stanowią Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych. Tabela 8. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2016 roku DEFICYT Kod Elementarna grupa zawodów Średniom iesięczna liczba bezrobot nych Średniomi esięczna liczba dostępnyc h ofert pracy Wskaźni k dostępno ści ofert pracy przewyższa liczbę bezrobotnych w grupie zawodów. 14 Wskaźni k długotrw ałego bezroboci a Wskaźn ik płynnoś ci bezrobo tnych Odsetek ofert subsydiowany ch w CBOP (PUP+OHP+ EURES) (%) Odsetek miejsc aktywiza cji zawodow ej (%) 2412 Doradcy finansowi i inwestycyjni 0,08 4,08 0,02 1,00 0, Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych 0,17 0,67 0,25 1,00 62,50 62, Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej / internetowej 2,17 4,33 0,50 50,00 2,00 0, Kierownicy w handlu 1,75 2,50 0,70 1,67 0,00 detalicznym i hurtowym 3214 Technicy medyczni 1,00 1,25 0,80 2,00 0,00 i dentystyczni 2635 Specjaliści do spraw społecznych 0,42 0,50 0,83 1,50 100,00 0, Inżynierowie mechanicy 1,17 1,33 0,88 0,00 1,33 100,00 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. W elementarnych grupach zawodów deficytowych liczba zgłoszonych ofert pracy była wyższa niż liczba rejestrujących się bezrobotnych. Wyodrębniono siedem grup zawodów deficytowych: Doradcy finansowi i inwestycyjni, Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych, Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej/internetowej, Kierownicy w handlu detalicznym i hurtowym, Technicy medyczni i dentystyczni, Specjaliści do spraw społecznych, Inżynierowie mechanicy. Największą wartość dostępności ofert pracy odnotowano w grupie: Sprzedawcy (konsultanci) w centrach sprzedaży telefonicznej/internetowej (2,17), najmniejszy w grupie Doradcy finansowi i inwestycyjni (0,08). Wartość wskaźnika wynosząca mniej niż 1 oznacza, że przeciętnie każdy bezrobotny z danej elementarnej grupy zawodów ma szansę znaleźć pracę. Liczba dostępnych ofert pracy

15 Tabela 9. Grupy zawodów zrównoważonych w 2016 roku RÓWNOWAGA Kod Elementarna grupa zawodów Średniomie sięczna liczba bezrobotny ch Średniomie sięczna liczba dostępnych ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Odsetek ofert Subsydiowa nych W CEBOP (PUP+OHP +EURES) (%) Odsete k Miejsc Aktywi zacji zawod owej (%) 1221 Kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży 1,42 1,50 0,94 0,00 0, Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 0,25 0,25 1,00 100,00 0,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Zawody zrównoważone odznaczają się zbliżoną liczbą bezrobotnych w dostępnych ofertach pracy w danym zawodzie w okresie sprawozdawczym. Dodatkowo odsetek długotrwale bezrobotnych w tych zawodach nie przekracza mediany a odpływ bezrobotnych przewyższa napływ lub jest względem niego równy w okresie sprawozdawczym. W 2016r. w powiecie świebodzińskim wśród zawodów zrównoważonych najkorzystniejszy stosunek ofert pracy i miejsc aktywizacji zawodowej bezrobotnych odnotowano w wyżej wymienionych zawodach: Kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży oraz Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali. Tabela 10. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2016 roku NADWYŻKA Kod Elementarn a Grupa zawodów Średnio miesięc zna liczba bezrobo tnych Średnio miesięcz na liczba Dostępn ych ofert pracy Wskaźni k dostępno ści ofert pracy Wskaźni k długotr wałego bezrobo cia Wskaźn ik Płynnoś ci bezrobo tnych Odsetek Ofert Subsydio wanych w CEBOP (PUP+OH P+EURES ) Odsetek Miejsc Aktywiz acji Zawodo wej(%) 7533 Szwaczki, hafciarki i pokrewni 28,33 0,08 340,00 56,67 0,97 0,00 0,00 15

16 7124 Monterzy izolacji 4,25 0,08 51,00 100,00 0,75 0,00 0, Mechanicy Pojazdów samochodow ych 35,67 1,42 25,18 55,88 0,99 76,47 52,94 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Zawody nadwyżkowe odznaczają się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy, bezrobociem długotrwałym powyżej mediany oraz niskim odpływem netto (wyższy napływ niż odpływ) bezrobotnych w okresie sprawozdawczym. Do zawodów nadwyżkowych zaliczono trzy grupy elementarne. Wszystkie wymienione grupy charakteryzują się wysokim wskaźnikiem długotrwałego bezrobocia. Zwracają tutaj uwagę szczególnie Monterzy izolacji. Wszyscy zarejestrowani bezrobotni zaliczają się do grupy bezrobotnych długotrwale. Ponadto ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych wskazuje, że największy wskaźnik dostępności ofert pracy odnotowano w grupie: Szwaczki, hafciarki i pokrewni (340,00) oraz Monterzy izolacji (51,00). Wartość wskaźnika wynosząca więcej niż 1 oznacza, że dostępność ofert pracy jest relatywnie niska, gdyż liczba bezrobotnych przewyższa liczbę ofert pracy w grupie zawodów. Tabela 11. Ranking elementarnych grup zawodów maksymalnie nadwyżkowych w 2016 roku MAKSYMALNA NADWYŻKA Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych 2643 Filolodzy i tłumacze Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na własne potrzeby 6129 Hodowcy zwierząt gdzie indziej niesklasyfikowani Pomocniczy personel medyczny 3 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. 16

17 Zawody maksymalnie nadwyżkowe to takie, dla których nie ma żadnych ofert pracy, tj. wskaźnik dostępności ofert pracy nie przyjmuje żadnych wartości. W ramach analizy wyodrębniono cztery elementarne grupy zawodów, które przedstawia powyższa tabela. 3. Analiza umiejętności i uprawnień Kolejnym elementem monitoringu jest analiza umiejętności i uprawnień na rynku pracy zarówno od strony popytowej jak i podażowej. Przedstawione są w niej uprawnienia, które są najczęściej posiadane przez bezrobotnych oraz umiejętności, które są najczęściej wymagane przez pracodawców w ofertach pracy. Analiza umiejętności i uprawnień przeprowadzona została w powiązaniu z zawodami, co pozwoliło na wskazanie niedopasowań w strukturze kwalifikacyjno - zawodowej. Zestawienie popytu i podaży na umiejętności i uprawnienia w podziale na wielkie grupy zawodów umożliwia odpowiedź na pytanie, czy cechy posiadane przez bezrobotnych w danych grupach zawodów są poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy. Jeśli większość umiejętności i uprawnień, które najczęściej posiadają bezrobotni pokrywa się z tymi, które występują po popytowej stronie rynku pracy to można wysnuć wniosek o równowadze na rynku pracy w tym zakresie. Natomiast, gdy w wyniku przeprowadzonej analizy - umiejętności i uprawnienia poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy są zupełnie inne niż te posiadane przez bezrobotnych w danej grupie zawodów - można wysnuć wniosek o niedopasowanie struktury kwalifikacyjno- zawodowej na badanym rynku pracy. Tabela 12. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2016 roku Kod grupy zawodów Wielka grupa zawodów Strona podażowa rynku pracy Umiejętności posiadane przez bezrobotnych Odsetek bezrobotnych (%)* Strona popytowa rynku pracy Umiejętności wymagane w ofertach pracy Odsetek ofert pracy (%) 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Komunikacja ustna/ komunikatywność Współpraca w zespole 100,00 100,00 17

18 Planowanie i organizacja pracy własnej Zarządzanie ludźmi/ przywództwo Wywieranie wpływu 2 Specjaliści Przedsiębiorczość, inicjatywność, Współpraca w zespole Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Planowanie i organizacja pracy własnej Obsługa, montaż i naprawa urządzeń 93,75 93,75 50,00 78,21 58,97 57,69 44,87 41,03 3 Technicy i inny średni personel 5 Pracownicy usług i sprzedawcy Przedsiębiorczość, inicjatywność, Planowanie i organizacja pracy własnej Komunikacja ustna/ komunikatywność Obsługa komputera i wykorzystanie Współpraca w zespole Planowanie i organizacja pracy własnej 84,62 83,52 48,45 41,76 34,07 46,67 18

19 7 Robotnicy przemysłowi I rzemieślnicy 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9 Pracownicy wykonujący prace proste Wywieranie wpływu Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Obsługa komputera i wykorzystanie Przedsiębiorczość, inicjatywność, Znajomość języków obcych Obsługa, montaż i naprawa urządzeń Komunikacja ustna/ komunikatywność Planowanie i organizacja pracy własnej Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Przedsiębiorczość, inicjatywność, Planowanie i organizacja pracy własnej 6,72 6,30 3,33 3,33 100,00 1,80 0,90 88,24 52,94 5,88 100,00 Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 100,00 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Analizując umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów jakie są wymagane przez pracodawców w 2016r., można zauważyć, że dla Przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników (100,00%) pracodawcy wskazali na konieczność komunikacji ustnej, komunikatywność, współprace w zespole, planowanie i organizacja pracy 19

20 własnej (93,75%), natomiast dla grupy Pracowników wykonujących prace proste (100,00%) pracodawcy wskazali na planowanie i organizację pracy własnej, sprawność psychofizyczną i psychomotoryczną, w grupie Specjalistów (78,21%) na, współpraca w zespole (58,97%). Natomiast Technicy i inny średni personel pracodawcy wskazywali na konieczność posiadania następujących umiejętności i uprawnień: (84,62%), planowanie i organizacja pracy własnej (83,52%), Komunikacja ustna/komunikatywność (48,45%), obsługa komputera i wykorzystanie internetu (41,76%), współpraca w zespole (34,07%). Dla Pracowników usług i sprzedawców (46,67%) planowanie i organizacja pracy własnej, dla Operatorów i monterów maszyn i urządzeń (88,24%) planowanie i organizacja pracy własnej, sprawność psychofizyczna (52,94%). Tabela 13. Bezrobotni bez zawodu w 2016 roku Wyszczególnienie Bezrobotni ogółem W tym bezrobotni bez zawodu Odsetek bezrobotnych bez zawodu (%) Ogółem ,09% wg poziomu wykształcenia gimnazjalne i poniżej ,03% zasadnicze zawodowe ,73% średnie ogólnokształcące ,30% policealne i średnie zawodowe ,97% wyższe ,61% wg typu ukończonej szkoły zasadnicza szkoła zawodowa ,63% szkoła przysposabiająca do pracy technikum ,15% liceum ogólnokształcące ,58% liceum profilowane 1 0 0,00% 20

21 technikum uzupełniające liceum uzupełniające ,57% szkoła policealna ,00 % wyższa ,95% Brak danych źródłowych ,03% Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. W 2016r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Świebodzinie zarejestrowało się 1784 bezrobotnych, z czego 16,09% stanowią osoby bez zawodu. Z powyższej tabeli wynika, iż najliczniejsza grupa osób posiadała wykształcenie gimnazjalne i poniżej zawodowe, tj. 551 osób. Najmniej zarejestrowało się osób z wykształceniem wyższym, tj. 169 osób. Analiza wyników wskazuje, że w grupie bezrobotnych bez zawodu zdecydowanie dominują bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, ponieważ stanowią oni 63,41 % wszystkich bezrobotnych bez zawodu. Porównując odsetek bezrobotnych bez zawodu wśród zarejestrowanych bezrobotnych według poziomu wykształcenia można również zauważyć, że przeważającą część stanowią bezrobotni z wykształceniem gimnazjalnym i poniżej oraz średnim ogólnokształcącym, tj. 56,33%. 4. Analiza rynku edukacyjnego Analiza rynku edukacyjnego służy, w głównej mierze, do określenia kierunków szkoleń dla bezrobotnych oraz korekty poziomu i struktury treści kształcenia zawodowego na poziomie gimnazjalnym i wyższym. Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz studentów ostatniego roku studiów pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy deficyt bądź nadwyżka występująca na rynku pracy w najbliższym czasie zwiększy się, czy też ulegnie redukcji. W przypadku zawodów nadwyżkowych, relatywnie duża liczba uczniów ostatnich klas, mogących podjąć zatrudnienie przy niezmienionych warunkach po popytowej stronie rynku pracy może przyczynić się do wzrostu bezrobocia w danym zawodzie. Wówczas wyklucza to zasadność przeprowadzania szkoleń w obrębień uprawnień niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Analiza ta umożliwia także określenie, czy deficyt występujący w danym zawodzie zostanie uzupełniony przez przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz 21

22 czy uzasadnione jest przeprowadzenie szkoleń dla bezrobotnych w zakresie uprawnień warunkujących zatrudnienie w danym zawodzie. Celem analizy sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz wyższych na rynku pracy jest wskazanie, w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostania w rejestrze Urzędów Pracy jako osoby bezrobotne. Zatem pozwala ona na konstruowanie wiążących wniosków dla systemu kształcenia ponadgimnazjalnego oraz wyższego. W niniejszej analizie za bezrobotnego absolwenta uważa się osobę, która w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie czy innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczenie o ukończeniu kursu, pozostaje w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych opiera się na: zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w Urzędzie Pracy z łączną liczbą absolwentów, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów), ostatnio ukończonej szkoły ( nazwa i typ szkoły) oraz wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów. zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w Urzędzie Pracy z łączną liczbą bezrobotnych, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów) - wskaźnik frakcji absolwentów wśród bezrobotnych, oszacowanie faktycznej frakcji absolwentów wchodzących na rynek pracy (dotyczy tylko absolwentów szkół ponad gimnazjalnych). Analizując liczbę bezrobotnych absolwentów oraz wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły ( Załącznik B.) można zauważyć, że na koniec maja roku sprawozdawczego najwięcej bezrobotnych absolwentów odnotowano po ukończeniu Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Świebodzinie, tj. 12 osób oraz 3 osoby, które ukończyły I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Świebodzinie. Biorąc pod uwagę wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły można zauważyć, że największą wartość na koniec maja roku sprawozdawczego przyjął on dla Liceum Ogólnokształcącego dla dorosłych w Świebodzinie, tj. 12,50% oraz dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Świebodzinie, tj. 9,45%. Dla Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Zbąszynku wskaźnik przyjął wartość 4,00 %. Analizując liczbę absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów, a także wskaźnik frakcji 22

23 bezrobotnych absolwentów wśród bezrobotnych według elementarnych grup zawodów można zauważyć, że na koniec maja roku sprawozdawczego najwięcej bezrobotnych według zawodu wyuczonego pochodziło z grupy elementarnej: Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 4 osoby, Szefowie kuchni i organizatorzy usług gastronomicznych 3 osoby, Spedytorzy i pokrewni 2 osoby, Murarze i pokrewni 1 osoba, Technicy mechanicy 1 osoba, Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni 1 osoba, Technicy wsparcia informatycznego i technicznego 1 osoba, Ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni 1 osoba. Na koniec grudnia roku sprawozdawczego liczba bezrobotnych absolwentów według wyuczonego zawodu pochodzących z grupy elementarnej: Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) uległa zmniejszeniu do 3 osób. Natomiast Szefów kuchni i organizatorów usług gastronomicznych, Techników wsparcia informatycznego i technicznego oraz Ustawiaczy i operatorów obrabiarek do metali i pokrewnych na koniec grudnia roku sprawozdawczego nie odnotowano. Grupa elementarna Technicy nauk chemicznych, fizycznych i pokrewni nie uległa zmianie Analiza uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych W ramach analizy rynku edukacyjnego dokonuje się analizy uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz analizy absolwentów szkół ponad gimnazjalnych. Analiza liczby uczniów ostatnich klas szkół ponad gimnazjalnych pozwala określić potencjalny zasób siły roboczej wchodzącej na rynek. W przypadku zawodów nadwyżkowych, relatywnie duża liczba uczniów ostatnich klas mogących podjąć zatrudnienie, przy niezmienionych warunkach popytowej stronie rynku pracy, może przyczynić się do wzrostu bezrobocia, w danym zawodzie. Wyklucza to wówczas zasadność przeprowadzania szkoleń w wyuczonym zawodzie. Analiza ta umożliwia także określenie, czy deficyt występujący w danym zawodzie zostanie uzupełniony przez przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz czy uzasadnione będzie przeprowadzenie szkoleń dla bezrobotnych w zakresie uprawnień warunkujących zatrudnienie w zadanym zawodzie. Na podstawie analizy można przypuszczać, że deficyt w zawodach zidentyfikowanych jako deficytowe, przy braku aktywnej polityki szkoleniowej, będzie się w najbliższym czasie pogłębiać, bowiem w żadnym z zawodów deficytowych nie prowadzi się kształcenia uczniów w ostatnich klasach szkół ponad gimnazjalnych, co w głównej mierze wynika z faktu, że wymienione zawody nie należą do kategorii zawodów szkolnych ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 23

24 Poniższe tabele przedstawiają uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, nadwyżkowych oraz zrównoważonych. Tabela 14. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych w 2016 roku ZAWODY DEFICYTOWE Kod Elementarna grupa zawodów Nazwa Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych 1420 Kierownicy w handlu detalicznym i hurtowym Inżynierowie mechanicy Dietetycy i specjaliści do spraw żywienia Nauczyciele szkół specjalnych Doradcy finansowi i inwestycyjni Specjaliści do spraw społecznych Technicy medyczni i dentystyczni Pracownicy usług osobistych gdzie indziej niesklasyfikowani 5244 Sprzedawcy (konsultanci) w centrach Sprzedaży telefonicznej/internetowej Asystenci nauczycieli Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych 8141 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów gumowych 8142 Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych Układacze towarów na półkach 0 ZAWODY NADWYŻKOWE Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych Kod Nazwa 2643 Filolodzy i tłumacze 0 24

25 5321 Pomocniczy personel medyczny Hodowcy zwierząt gdzie indziej Niesklasyfikowani 6330 Rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na własne potrzeby Monterzy izolacji Mechanicy pojazdów samochodowych Szwaczki, hafciarki i pokrewni 0 ZAWODY ZRÓWNOWAŻONE Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych Kod Nazwa 1221 Kierownicy do spraw marketingu i sprzedaży Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Z przedstawionych danych można zauważyć, że występują tylko zawody nadwyżkowe, tj. Mechanicy pojazdów samochodowych Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych Tabela 15. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2016 roku Typ szkoły Liczba absolwentów w poprzednim roku szkolnym Ogółem Posiadający tytuł zawodowy liczba bezrobotnych Stan na koniec grudnia roku poprzednie go absolwentów Stan na koniec maja roku sprawoz- dawczego Wskaźnik frakcji bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) Stan na koniec Grudnia roku poprzedniego Stan na koniec maja roku sprawoz- dawczego Zasadnicza Szkoła zawodowa ,83% 13,10% 25

26 Szkoła ,00% Przysposabiając do pracy technikum ,67% 0,56% Liceum ogólnokształcąc ,21% 1,53% Liceum profilowane Liceum uzupełniające ,50% 0,00% Szkoła policealna Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych opiera się na zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą absolwentów wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów. Miernikiem służącym do identyfikacji szkół, po których ukończeniu absolwenci mają trudności ze znalezieniem pracy jest wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów. Wskaźnik informuje, jaki odsetek absolwentów danego typu szkoły stanowią bezrobotni absolwenci. Miernik przyjmuje wartość od 0% (oznacza brak absolwentów według danego typu szkoły) do 100% (oznacza sytuację, w której każdy absolwent w danym typie szkoły jest zarejestrowany jako bezrobotny). Analizując powyższe dane możemy zauważyć, iż najwyższy wskaźnik frakcji występuje w przypadku zasadniczych szkół zawodowych 13,10 %, a najniższy w przypadku liceum uzupełniającego. Natomiast na koniec maja roku sprawozdawczego w ewidencji bezrobotnych nie widnieli absolwenci szkół przyspasabiających do pracy, liceów profilowanych oraz szkół policealnych. 5. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw Badanie zostało przeprowadzone w ramach rocznego monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy. Badaniem zostały objęte podmioty gospodarcze funkcjonujące na lokalnym rynku pracy, zatrudniające przynajmniej jednego pracownika. 26

27 Źródłem informacji na temat przedsiębiorstw, które posłużyło do doboru próby była Baza Internetowa REGON Głównego Urzędu Statystycznego. Badanie zostało przeprowadzone techniką wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo na podstawie standaryzowanego kwestionariusza do badania przedsiębiorstw. Celem badania była analiza aktualnej sytuacji na lokalnym rynku pracy w powiecie świebodzińskim oraz prognoza przyszłej sytuacji oraz popytu na pracę. Ankieta składała się z pytań zamkniętych, otwartych oraz pytań z możliwością wielokrotnego wyboru. Rozmowy zostały przeprowadzone z osobami, które nadzorują proces zatrudnienia oraz są osobami decyzyjnymi z działu kadr. W badaniu uczestniczyli dyrektorzy, kierownicy działu kadr, właściciele oraz współwłaściciele. Oczekiwana i zrealizowana próba badawcza w powiecie świebodzińskim wynosiła 78 przedsiębiorstw. Raport z badań popytu na pracę w powiecie świebodzińskim w ramach badania kwestionariuszowego przedsiębiorstw daje możliwość uzyskania informacji przydatnych dla wszystkich uczestników rynku pracy. Analiza zapotrzebowania pracodawców na pracowników o określonych kompetencjach i umiejętnościach pozwala, poprzez lepsze dopasowanie i zmianę kwalifikacji zawodowych osób poszukujących pracy, spełnić oczekiwania kadrowe pracodawców. Badanie ma istotne znaczenie również w wyznaczeniu kierunków szkolenia bezrobotnych, usprawnieniu poradnictwa zawodowego oraz ułatwieniu realizacji programów aktywizujących osoby bezrobotne w celu promowania ich zatrudnienia. 5.1 Wielkość zatrudnienia w badanych przedsiębiorstwach Badana próba cechuje się reprezentatywnością na poziomie klas wielkości przedsiębiorstw wyrażoną liczbą zatrudnionych (do 9 osób, od 10 do 49 osób, od 50 do 249 osób oraz 250 osób i więcej). Określenie minimalnej liczby wywiadów dla poszczególnych klas wielkości przedsiębiorstw zostało oparte o wskaźniki struktury, wyliczane jako procentowy udział danej klasy wielkości firmy w populacji. Tabela 16. Liczba przebadanych przedsiębiorstw Klasa wielkości przedsiębiorstwa Liczba przebadanych przedsiębiorstw Do 9 osób

28 250 i więcej 6 Podsumowanie 78 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw obejmowało 78 podmiotów. Największy odsetek przebadanych przedsiębiorstw, tj. 44,9% stanowiły mikroprzedsiębiorstwa (do 9 osób) natomiast najmniejszy odsetek, tj. 7,7% przebadanych przedsiębiorstw stanowiły duże firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników. Rysunek 1. Struktura badanych przedsiębiorstw pod względem liczby zatrudnionych pracowników Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Biorąc pod uwagę strukturę badanych przedsiębiorstw pod względem liczby zatrudnionych pracowników można zauważyć, że największy odsetek, tj.51,98% stanowiły przedsiębiorstwa zatrudniające w przedziale od 10 do 49 pracowników, natomiast najmniejszy odsetek, tj. 10,95% wystąpił wśród przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 250 pracowników. 28

29 Rysunek 2. Struktura badanych podmiotów gospodarki narodowej według rodzaju działalności Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Z badanych podmiotów największy udział wzięły podmioty prowadzące działalność w branży: pozostałe usługi - 41,75%. Przedsiębiorstwa funkcjonujace w branży przemysł i budownictwo stanowiły - 38,58%. Badane przdsiębiorstwa z branży: handel; naprawa pojazdow samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja stanowiły 7,66%. Natomiast 6,09% przypadków wskazywano na sekcję rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybołówstwo. Najniższy odsetek, tj. 5.91% stanowiły przedsiębiorstwa zajmujace się działalnością finansową i ubezpieczeniową; obsługą rynku nieruchomości. Rysunek 3. Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2016 roku Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. 29

30 Liczba zatrudnionych pracowników w badanym okresie pozostała taka sama w większości przedsiębiorstw, ponieważ największy odsetek pracodawców, tj. 53,36% utrzymywał stan zatrudnienia na jednakowym poziomie. Na zwiększenie zatrudnienia wskazywało 38,91% respondentów, a tylko 7,73% przedsiębiorstw zanotowano zmiejszenie zatrudnienia. Rysunek 4. Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2016 roku dane szczegółowe Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Biorąc pod uwagę o ile zmieniło się zatrudnienie wśród badanych przedsiębiorstw w 2016 roku można zauważyć, że największe zmiany, tj. 22,02% (oprócz tego, że 53,36% nie dokonało zmian w zatrudnieniu) pracodawcy wskazywali na zwiększenie zatrudnienia w przedziale 1-10%. Natomiast zmniejszenie w zatrudnieniu powyżej 30% zadeklarowało 0,44% przedsiębiorstw. 5.2 Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2016 roku Uzyskane odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu stanowią podstawę do obliczenia mierników diagnostycznych i prognostycznych dotyczących kondycji lokalnego rynku pracy. Wskaźniki zatrudnienia netto budowane są w oparciu o warianty odpowiedzi znajdujące się w pytaniach odnoszących się do aktualnej sytuacji przedsiębiorstw na rynku pracy. Wskaźnik zatrudnienia netto, z punktu widzenia badania przedsiębiorstw, jest obliczany jako różnica frakcji odpowiedzi pozytywnych i negatywnych (po uwzględnieniu wag): 30

31 Wskaźnik zatrudnienia netto przyjmuje wartości od -100 do Wartości ujemne oznaczają pogorszenie sytuacji w przedsiębiorstwie. Im niższa wartość prezentowanych indeksów tym wyższy odsetek firm deklaruje niekorzystne zmiany w obszarze zatrudnienia. Ujemna wartość wskaźnika, jednak różna od -100, świadczy o tym, że odsetek firm deklarujących redukcję liczby pracujących przewyższa odsetek przedsiębiorstw potwierdzających rozszerzenie zasobów kadrowych. Natomiast wartości dodatnie wyliczanych indeksów oznaczają poprawę sytuacji firm na lokalnym rynku pracy. Im wyższa wartość wskaźnika tym wyższy odsetek przedsiębiorstw deklaruje korzystne zmiany w obrębie zatrudnienia. Dodatnia wartość indeksu (różna od 100) oznacza zatem, że odsetek firm deklarujących zwiększenie zatrudnienia przewyższył frakcję przedsiębiorstw sygnalizujących redukcję poziomu omawianej kategorii. W 2016 roku wskaźnik zatrudnienia netto ogółem wynosił 31,17, pomimo iż jego wartość nie jest wysoka to oznacza, że firmy deklarują zwiększenie zatrudnienia. Tabela 17. Wskaźnik zatrudnienie netto według wielkich grup zawodów w 2016 roku Wielkie grupy zawodów 31 Wskaźnik zatrudnienia netto Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 9,16

32 Pracownicy biurowi 12,19 Pracownicy przy pracach prostych 12,40 Pracownicy usług i sprzedawcy 6,59 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy -0,22 i kierownicy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 11,47 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 0,00 Siły zbrojne 0,00 Specjaliści 9,55 Technicy i inny średni personel 4,76 Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Wykres 1. Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2016 roku. Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Zgodnie z tabelą i wykresem w 2016 roku uwzględniając wielkie grupy zawodów wynika, że wzrost zatrudnienia zauważono w grupie pracownicy przy pracach prostych oraz pracownicy 32

33 biurowi. Ponadto zatrudnienie zwiększyło się również w grupie: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, specjaliści, operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. Niewielki wzrost zatrudnienia dokonał się w zawodach technicy i inny średni personel. Natomiast wartość ujemną oraz zerową wskaźnik zatrudnienia przyjął w następujących grupach zawodów: przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy, rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy oraz siły zbrojne. Rysunek 5. Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw deklarujących problemy z pozyskiwaniem nowych pracowników w 2016 roku Źródło: Departament Rynku Pracy MRPiPS, Informacja roczna dla PUP powiat Świebodzin. Przedsiębiorstwom zostało zadane pytanie Czy Państwa firma ma problemy z pozyskaniem nowych pracowników? Łączny odsetek przedsiębiorstw, które nie mają problemów z pozyskiwaniem odpowiednich pracowników wynosił 32,07%. Wśród pracodawców, którzy mieli problemy z pozyskiwaniem nowych pracowników (tj.59,95%) odpowiedzi udzieliło raczej tak 39,621%, natomiast 20,34% zdecydowanie tak. Należy zauważyć, że 7,98% badanych wskazało na odpowiedź trudno powiedzieć, to zależy. Poniżej w tabeli została przedstawiona analiza, która pozwala na uzyskanie informacji o cechach przyszłych pracowników, które w opinii pracodawców odgrywają znaczną rolę w procesie rekrutacji. Możliwości kandydatów na rynku pracy wyznaczone są przez umiejętności i kwalifikacje osób poszukujących pracy, dlatego istotne jest poznanie oczekiwań pracodawców w tym aspekcie. 33