GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY KAMIONKA WIELKA NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXVII/238/2017 Rady Gminy Kamionka Wielka z dnia r. GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY KAMIONKA WIELKA NA LATA Strona 1 z 107

2 SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie Wstęp Najważniejsze skróty oraz pojęcia Powiązania GPR z dokumentami strategicznymi i planistycznymi Gminy Diagnoza Diagnoza zjawisk kryzysowych w gminie Kamionka Wielka Sfera społeczna Sfera gospodarcza Sfera techniczna Sfera funkcjonalno przestrzenna Sfera środowiskowa Podsumowanie etapu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji Założenia programowe Wizja obszaru po rewitalizacji Cele oraz kierunki działań Podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne Uzupełniające przedsięwzięcia rewitalizacyjne Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Komplementarność GPR Szacunkowe ramy finansowe Zarządzanie GPR Opis struktury zarządzania realizacją GPR System monitowania i oceny Aktualizacja GPR Określenie niezbędnych zmian w uchwałach Komitet rewitalizacji Sposób realizacji GPR w zakresie planowania przestrzennego Niezbędne zmiany w SUiKZP Wskazanie MPZP koniecznych do uchwalenia lub zmiany Wskazanie czy na obszarach rewitalizacji ma zostać uchwalona SSR Partycypacja społeczna Zakres partycypacji społecznej Model włączenia interesariuszy w proces rewitalizacji Na etapie przygotowania oraz wdrażania Na etapie monitorowania i aktualizacji Załączniki Strona 2 z 107

3 1. Wprowadzenie 1.1. Wstęp Podstawą prawną Gminnego Programu Rewitalizacji dla Gminy Kamionka Wielka na lata (GPR) jest ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. 2015, poz. 1777). Zgodnie z jej zapisami rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszaru zdegradowanego prowadzonego w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji. Ustawa wprowadza szereg wymagań co do zawartości samego dokumentu oraz etapów jego wdrażania. Pierwszym etapem było podjęcie Uchwały przez Radę Gminy Kamiona Wielka w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji na terenie Gminy Kamionka Wielka. Na jej podstawie przystąpiono do prac nad niniejszym dokumentem. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata składa się z kilku głównych części mianowicie: 1. Wprowadzenie, które ma za zadanie przybliżyć podstawowe pojęcia z zakresu rewitalizacji oraz ukazując problematykę zagadnienia. 2. Diagnoza, część ta poświęcona jest załącznikowi do omawianej powyżej uchwały, która wyjaśnia w jaki sposób został wyznaczony obszar zdegradowany oraz obszar rewitalizacji. Przedstawiono w sposób skrótowy stan aktualny w gminie, wnioski z analizy wskaźnikowej oraz wybór obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji wraz z opisaniem wszystkich podobszarów. 3. Założenia programowe, przedstawiają w hierarchiczny sposób wizję względem omawianego procesu, przyjęte cele oraz kierunki działań oraz wynikające z nich przedsięwzięcia, zarówno te główne jak i uzupełniające. Część uzupełniona jest o rozdział poświęcony komplementarności oraz ramy finansowe. 4. Zarządzanie GPR, jest to niezwykle ważna część, która przedstawia podstawowe procedury jakimi należy się kierować na etapie wdrażania oraz monitorowania i oceny GPR. Wprowadza również podstawowe zasady, które powinny towarzyszyć aktualizacji dokumentu. 5. Partycypacja społeczna, skupia się na zagadnieniu które jest jednym z najważniejszych elementów samej rewitalizacji. Partycypacja jest to udział interesariuszy na każdym etapie procesu. W tej części zostały przedstawione przeprowadzone już działania oraz zasady dotyczące planowania dalszych działań w przyszłości Najważniejsze skróty oraz pojęcia Strona 3 z 107

4 Poniżej przedstawiono najważniejsze skróty: BDL GUS- Band Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego, EFRR Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, EFS Europejski Fundusz Społeczny, FS Fundusz Spójności, GDDKiA Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, GPR Gminny Program Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata , GUS Główny Urząd Statystyczny, JST Jednostka samorządu terytorialnego, MOP Międzynarodowa Organizacji Pracy, POP Program ochrony powietrza, PPP Partnerstwo publiczno-prywatne, RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, RPO WM Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata , SZOOP Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych, ZIT Zintegrowane Inwestycje Terytorialne. Poniżej przedstawiono najważniejsze pojęcia: Rewitalizacja to kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze lub przestrzennofunkcjonalne lub techniczne lub środowiskowe), integrujące interwencję na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym przez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych). Stan kryzysowy stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych (w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym), współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z następujących sfer: gospodarczej (w szczególności w zakresie niskiego stopnia przedsiębiorczości, słabej kondycji lokalnych przedsiębiorstw), Strona 4 z 107

5 środowiskowej (w szczególności w zakresie przekroczenia standardów jakości środowiska, obecności odpadów stwarzających zagrożenie dla życia, zdrowia, ludzi bądź stanu środowiska), przestrzenno-funkcjonalnej (w szczególności w zakresie niewystarczającego wyposażenia w infrastrukturę techniczną i społeczną, braku dostępu do podstawowych usług lub ich niskiej jakości, niedostosowania rozwiązań urbanistycznych do zmieniających się funkcji obszaru, niskiego poziomu obsługi komunikacyjnej), technicznej (w szczególności w zakresie degradacji stanu technicznego obiektów budowlanych, w tym o przeznaczeniu mieszkaniowym oraz braku funkcjonowania rozwiązań technicznych umożliwiających efektywne korzystanie z obiektów budowlanych, w szczególności w zakresie energooszczędności i ochrony środowiska). Skalę negatywnych zjawisk odzwierciedlają mierniki rozwoju opisujące powyższe sfery, które wskazują na niski poziom rozwoju lub dokumentują silną dynamikę spadku poziomu rozwoju, w odniesieniu do wartości dla całej gminy. Obszar zdegradowany obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy. Dotyczy to najczęściej obszarów miejskich, ale także wiejskich. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów. Obszar rewitalizacji obszar obejmujący całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk, na którym, z uwagi na istotne znaczenie dla rozwoju lokalnego, zamierza się prowadzić rewitalizację. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic, lecz nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy. W skład obszaru rewitalizacji mogą wejść obszary występowania problemów przestrzennych, takich jak tereny poprzemysłowe (w tym poportowe i powydobywcze), powojskowe lub pokolejowe, wyłącznie w przypadku, gdy przewidziane dla nich działania są ściśle powiązane z celami rewitalizacji dla danego obszaru rewitalizacji Powiązania GPR z dokumentami strategicznymi i planistycznymi Gminy Celem niniejszego rozdziału jest przedstawienie spójności GPR z obowiązującymi w Gminie Kamionka Wielka dokumentami strategicznymi i planistycznymi w szeroko rozumianym zakresie związanym z rewitalizacją. Strategia Rozwoju Powiatu Nowosądeckiego na lata Strona 5 z 107

6 Gminny Program Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata jest zgodny ze Strategią Rozwoju Powiatu Nowosądeckiego na lata Zawarte w tej strategii główne cele: 1. Rozwój gospodarczy Powiatu poprzez udoskonalony układ komunikacyjny i sprawną infrastrukturę techniczną o standardzie europejskim oraz stały rozwój przedsiębiorczości gospodarczej i obszarów wiejskich gwarancją wzrostu ekonomicznego regionu; 2. Rozwój sfery społecznej Powiatu poprzez wysoki poziom ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej, zachowanie bogactwa walorów przyrodniczych i kulturowych Powiatu oraz likwidację zjawiska bezrobocia; 3. Rozwój sfery instytucjonalnej Powiatu poprzez wzrost efektywności funkcjonowania administracji publicznej na terenie powiatu oraz stałą jego promocję; są zgodne z obranymi działaniami rewitalizacyjnymi, wskazanie w niniejszym programie. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Działania zaplanowane w ramach niniejszego dokumentu wpisują się w kierunki wyznaczone w Studium, tak więc oba dokumenty są ze sobą spójne. Strategia rozwiązywania problemów społecznych w Gminie Kamionka Wielka w latach Cele strategii wynikają z wyznaczenia obszarów priorytetowych, których kształtowanie będzie mieć największy wpływ na rozwój społeczny i które obejmują najczęstsze problemy społeczne w Gminie Kamionka Wielka. Cel strategiczny I Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem Cele operacyjne: 1. Wsparcie osób ubogich; 2. Pomoc osobom bezrobotnym; 3. Wsparcie osób niepełnosprawnych; 4. Wsparcie osób starszych oraz długotrwale lub przewlekle chorych. Cel strategiczny II Wspieranie rodzin z problemami opiekuńczo-wychowawczymi Cele operacyjne: 1. Wsparcie rodzin dotkniętych problemami społecznymi. Cel strategiczny III Wzmacnianie potencjału instytucjonalnego podmiotów zajmujących się pomocą społeczną Cele operacyjne: 1. Podnoszenie jakości obsługi instytucjonalnej klientów pomocy społecznej; 2. Sprawne funkcjonowanie sieci wsparcia osobom wykluczonym lub zagrożonym wykluczeniem; 3. Profilaktyczna działalność informacyjna i edukacyjna. Strona 6 z 107

7 Diagnoza zawarta w strategii rozwiązywania problemów społecznych zawiera wnioski zbieżne, z analizą która została przeprowadzona dla sfery społecznej, na potrzeby wyznaczania obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji. GPR pozwolił na określenie niekorzystnych zjawisk nie tylko w skali Gminy ale również w poszczególnych obszarach analitycznych. Sfera społeczna w zakresie podniesienia jakości życia mieszkańców, poprzez realizację odpowiednich celów oraz przedsięwzięć jest kluczowa dla GPR. W związku z tym realizacja GPR przyczyni się do osiągnięcia celów omawianej strategii, a kierunki działań obu dokumentów są ze sobą komplementarne. Strategia Rozwoju Gminy Kamionka Wielka na lata Strategia jest dokumentem długoplanowym, przyjętym na okres ośmiu lat, określającym najważniejsze obszary strategiczne i cele dla rozwoju społecznogospodarczego Gminy. Dokument jest odpowiedzią na ustawowy wymóg prowadzenia polityki rozwoju w oparciu o Strategię, stanowi także jedno z działań dostosowujących do standardów wynikających z dokumentów na szczeblu europejskim. Struktura Strategii obejmuje 4 główne obszary strategiczne rozwoju Gminy, a także kierunki i sposoby działania w tych obszarach. Dla każdego z obszarów interwencji sformułowano cel strategiczny oraz cele operacyjne wraz z przypisanymi kierunkami interwencji, co przedstawiono poniżej. Obszary strategiczne: 1. OBSZAR STRATEGICZNY I: AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ (Silna pozycja konkurencyjna gminy, bazująca na aktywności zawodowej i przedsiębiorczości mieszkańców oraz wysokiej atrakcyjności turystycznej) Cele operacyjne: a) Obniżenie stopy bezrobocia i zminimalizowanie negatywnych jego skutków. b) Promocja i wspieranie przedsiębiorczości wśród mieszkańców. c) Wzrost potencjału turystycznego gminy 2. OBSZAR STRATEGICZNY II: USŁUGI PUBLICZNE I OCHRONA ŚRODOWISKA (Wysoka jakość i dostępność usług publicznych oraz skuteczna ochrona środowiska) Cele operacyjne: a) Zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych. b) Spójna, atrakcyjna i ogólnie dostępna oferta kulturalna i rekreacyjnosportowa. c) Efektywna pomoc społeczna oraz zapewnienie mieszkańcom dostępu do wysokiej jakości podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej i innych świadczeń. Strona 7 z 107

8 d) Rozbudowa i modernizacja systemu infrastruktury sieciowej oraz skuteczna ochrona środowiska naturalnego. 3. OBSZAR STRATEGICZNY III: DOSTĘPNOŚĆ I INFRASTRUKTURA KOMUNIKACYJNA (Wysoka wewnętrzna i zewnętrzna dostępność komunikacyjna oraz transformacja w kierunku społeczeństwa informacyjnego) Cele operacyjne: a) Zwiększenie dostępności komunikacyjnej, w tym rozbudowa i modernizacja infrastruktury. b) Rozwój społeczeństwa informacyjnego. 4. OBSZAR STRATEGICZNY IV: ZARZĄDZANIE WSPÓLNOTĄ LOKALNĄ Cele operacyjne: a) Podniesienie sprawności administracji samorządowej. b) Rozwój współpracy lokalnej i ponadlokalnej. GPR realizuje w sposób bezpośredni lub pośredni cele każdego z obszarów. Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Kamionka Wielka Plan realizuje cele ochrony powietrza na terenie Gminy Kamionka Wielka, obejmując horyzont do 2020 r. W dokumencie określono zarówno cele strategiczne, jak i cele szczegółowe, które odpowiadają na problemy gminne w szczególności w zakresie niskiej emisji. Głównym celem planowanych zadań jest pobudzanie i stymulowanie współpracy środowisk lokalnych na rzecz zrównoważonego rozwoju społecznogospodarczego, zachęcanie do rozwijania nowych form aktywności gospodarczej generujących nowe miejsca pracy czyli tworzenie takich warunków życia i pracy, które będą atrakcyjne dla mieszkańców i inwestorów z zewnątrz czy innych istotnych podmiotów funkcjonujących w Gminie. W dokumencie podkreślono konieczność zapewnienia dbałości o bezpieczeństwo ekologiczne oraz zdrowotne. Plany Rozwoju Miejscowości Plany Rozwoju Miejscowości zostały stworzone aby wskazać jakie działania mają zostać podjęte w miejscowościach Gminy Kamionka Wielka w celu poprawy jakości życia mieszkańców w aspektach społecznym, ekonomicznym i kulturowym. Mające znaczenie rolnictwa we wsiach zmusza do odpowiedniego ukierunkowania rozwoju i ciągłego podnoszenia walorów wsi, jako atrakcyjnego miejsca do życia oraz dającego potencjał do podjęcia pracy. Omawiane dokumenty mają charakter lokalny, analizują zarówno potencjał jak i problemy poszczególnych miejscowości, wyznaczają jednak wspólne cele strategiczne na poziomie całej Gminy: 1. Wykorzystanie walorów dla rozwoju turystyki i rekreacji, 2. Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez rozwój infrastruktury publicznej, 3. Kultura i sport jako istotne czynniki integracji społecznej oraz budowy tożsamości lokalnej, 4. Inicjatywa i przedsiębiorczość mieszkańców, podstawą dobrobytu, 5. Modernizacja rolnictwa i wspieranie działań dostosowawczych, Strona 8 z 107

9 6. Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy, poprzez poprawę jakości bazy i oferty oświatowej. GPR przyczyni się w głównej mierze do realizacji celu strategicznego 2 oraz 6, tym samym będą wspierać realizację Planów Odnowy Miejscowości. Strategia Rozwoju Powiatu Nowosądeckiego na lata Gminny Program Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata jest zgodny ze Strategią Rozwoju Powiatu Nowosądeckiego na lata Zawarte w tej strategii główne cele: 1. Rozwój gospodarczy Powiatu poprzez udoskonalony układ komunikacyjny i sprawną infrastrukturę techniczną o standardzie europejskim oraz stały rozwój przedsiębiorczości gospodarczej i obszarów wiejskich gwarancją wzrostu ekonomicznego regionu; 2. Rozwój sfery społecznej Powiatu poprzez wysoki poziom ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej, zachowanie bogactwa walorów przyrodniczych i kulturowych Powiatu oraz likwidację zjawiska bezrobocia; 3. Rozwój sfery instytucjonalnej Powiatu poprzez wzrost efektywności funkcjonowania administracji publicznej na terenie powiatu oraz stałą jego promocję; są zgodne z obranymi działaniami rewitalizacyjnymi, wskazanie w niniejszym programie. Strona 9 z 107

10 2. Diagnoza Gmina Kamionka Wielka położona jest w południowej części Polski, w powiecie nowosądeckim, w województwie Małopolskim. Zlokalizowana jest na pograniczu Beskidu Sądeckiego i Beskidu Niskiego. Przez obszar gminy przepływają 3 potoki: Królówka, Wolanka stanowiące dopływ potoku Kamionka, który bezpośrednio wpada do rzeki Kamienica. Gmina graniczy bezpośrednio z miastem powiatowym Nowy Sącz, gminą Grybów, Chełmiec i Nawojowa. Ryc. 1. Lokalizacja gminy Kamionka Wielka. [źródło: Strona 10 z 107

11 Ryc 2. Lokalizacja gminy Kamionka Wielka [źródło: UG Kamionka Wielka] Gmina, podzielona jest administracyjnie na 8 miejscowości: Kamionka Mała, Jamnica, Kamionka Wielka, Mystków, Mszalnica, Królowa Polska, Królowa Górna i Bogusza. Granice administracyjne tych miejscowości są jednocześnie granicami odrębnych sołectw, z wyjątkiem Mszalnicy, z której wydzielono sołectwo Mszalnica oraz sołectwo Mszalnica Zagóra. Ryc. 3. Podział gminy Kamionka Wielka na sołectwa. [źródło: UG Kamionka Wielka] Strona 11 z 107

12 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mystków Mszalnica Mszalnica Zagóra Ryc. 4. Powierzchnia sołectw w gminie Kamionka Wielka [ha]. [źródło: stat.gov.pl]. 2,40% 14,30% 11,20% 20,60% 4,00% 2,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna 4,30% 17,30% 23,90% Królowa Polska Mystków Mszalnica Mszalnica Zagóra Ryc. 5. Udział poszczególnych sołectw w ogólnej powierzchni gminy Kamionka Wielka. [źródło: stat.gov.pl] Największą powierzchnię w gminie Kamionka Wielka zajmuje sołectwo Kamionka Wielka 1508 ha, co stanowi 23,9%. Drugim co do zajmowanej powierzchni jest sołectwo Bogusza, którego powierzchnia stanowi nieco ponad 20%. Najmniejszymi sołectwami w gminie są Kamionka Mała, Jamnica i Królowa Polska. Do Strona 12 z 107

13 najmniejszych zalicza się także, wydzielone z miejscowości Mszalnica, sołectwo Mszalnica Zagóra [źródło: UG Kamionka Wielka] Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 6. Liczba mieszkańców gminy Kamionka Wielka. [źródło: stat.gov.pl] 5,40% 14,67% 6,59% 7,94% 4,06% 19,28% Bogusza 32,84% 9,22% Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 7. Udział mieszkańców poszczególnych miejscowości w ogólnej liczbie mieszkańców gminy Kamionka Wielka. [źródło: UG Kamionka Wielka] Strona 13 z 107

14 3. Diagnoza zjawisk kryzysowych w gminie Kamionka Wielka 3.1. Sfera społeczna W celu zidentyfikowania problemów społecznych, występujących na obszarze gminy Kamionka Wielka dokonano analizy danych, udostępnionych przez Ośrodek Pomocy Społecznej w Kamionce Wielkiej, Komendę Miejską Policji w Nowym Sączu, Powiatowy Urząd Pracy w Nowym Sączu oraz na podstawie danych udostępnionych przez Główny Urząd Statystyczny. Ryc. 8. Struktura wieku mieszkańców gminy Kamionka Wielka. [źródło: stat.gov.pl] Strona 14 z 107

15 ogółem mężczyźni kobiety w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym Ryc. 9. Mieszkańcy gminy w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym. [źródło: stat.gov.pl] Ryc. 10. Wybrane dane demograficzne. [źródło: stat.gov.pl] Wśród mieszkańców gminy Kamionka Wielka dominują kobiety, a stosunek liczby kobiet do liczby mężczyzn jest podobny jak w całym powiecie nowosądeckim. Przyrost naturalny w gminie jest dodatni, podobnie jak saldo migracji, które w powiecie nowosądeckim jest ujemne, natomiast w gminie Kamionka Wielka jest dodatnie. Czyli więcej osób przybywa do gminy, niż stąd wyjeżdża [źródło: stat.gov.pl]. Strona 15 z 107

16 Ryc. 11. Migracje ludności w gminie Kamionka Wielka. [źródło: stat.gov.pl] Kolejno postanowiono zbadać stopień problematyki, związanej z pomocą społeczną, realizowaną przez OPS w Kamionce Wielkiej Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 12. Liczba rodzin korzystających z pomocy społecznej w gminie Kamionka Wielka. [źródło: OPS Kamionka Wielka] Zgodnie z powyższymi danymi, najwięcej rodzin korzystających ze wsparcia Ośrodka Pomocy Społecznej w Kamionce Wielkiej, zamieszkuje w Kamionce Wielkiej 115, a najmniej w Królowej Polskiej 10. Należy jednak zwrócić uwagę, że Kamionka Wielka jest największą miejscowością w gminie, zarówno pod względem powierzchni, Strona 16 z 107

17 jak i ludności. Natomiast Królowa Polska jest jedną z najmniejszych miejscowości w gminie Kamionka Wielka. Z kolei w Kamionce Małej 18 rodzin (ponad 4% mieszkańców miejscowości) korzysta z pomocy, choć pod względem ludnościowym jest to najmniejsza miejscowość. W celu wyznaczenia obszarów, w których problem ten jest skumulowany, wyznaczono średnią dla całej gminy. Szczególnie negatywne zjawiska występować będą tam, gdzie liczba rodzin korzystających z pomocy jest wyższa od średniej gminy. Na podstawie danych, przekazanych przez OPS w Kamionce Wielkiej wyliczono, że średnia rodzin korzystających z pomocy społecznej, dla obszaru gminy Kamionka Wielka wynosi 38,25, którą na poniższym wykresie zaznaczono czerwoną linią Bogusza Jamnica Kamionka Kamionka Mała Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 13. Wskaźnik udziału osób korzystających z pomocy społecznej do liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości w odniesieniu do średniej gminy. [źródło: OPS Kamionka Wielka] Na podstawie powyższego wykresu można stwierdzić, że najbardziej niekorzystna sytuacja w zakresie liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej, która przewyższa średnią dla gminy wynoszącą 38,25, występuje przede wszystkim w Kamionce Wielkiej. wynika to z tego, że miejscowość ta zamieszkiwana jest przez ponad mieszkańców, w stosunku do np. Królowej Górnej, zamieszkiwanej przez niespełna osób. Podobnie niekorzystna sytuacja występuje również w miejscowości Mystków, aczkolwiek skala tego zjawiska w stosunku do Kamionki Wielkiej jest nieporównywanie mniejsza. Nieco poniżej średniej znajduje się jeszcze Mszalnica z liczbą 35 rodzin. Wszystkie te miejscowości, w których liczba rodzin, korzystających z pomocy społecznej jest najwyższa w gminie, jest odzwierciedleniem liczby mieszkańców w tych miejscowościach. Strona 17 z 107

18 5,00% 4,50% 4,39% 4,00% 3,50% 3,46% 3,47% 3,44% 3,00% 2,50% 2,00% 2,49% 1,83% 2,36% 2,72% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 14. Wskaźnik udziału osób korzystających z pomocy społecznej do liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości [źródło: OPS Kamionka Wielka] Na podstawie przedstawionego powyżej wykresu można potwierdzić, że problem ubóstwa, przedstawiony jako udział osób korzystających z pomocy społecznej w stosunku do ogółu mieszkańców poszczególnych miejscowości, w największym stopniu występuje w miejscowości Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Bogusza i Królowa Górna. Miejscowości te przewyższają średnią gminy, wynoszącą 3,03%. Najlepiej zaś prezentuje się miejscowość Królowa Polska, gdzie niespełna 2% mieszkańców korzysta z pomocy społecznej. Mając powyższe na uwadze, stwierdzono, że kryzysowe zjawisko w zakresie ubóstwa występuje w miejscowościach: Kamionka Mała; Kamionka Wielka; Bogusza; Królowa Górna. Nie ma jednak możliwości wyznaczyć konkretnego obszaru w każdej z tych miejscowości, w którym natężenie tego zjawiska byłoby zauważalne. Wielkość problemów społecznych odzwierciedla również problem alkoholowy, wśród lokalnych społeczności. Dane w tym zakresie za 2015r., uzyskane z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Kamionce Wielkiej, zestawiono w poniższej tabeli. Strona 18 z 107

19 Tab. 1. Liczba osób z problemem alkoholowym [źródło: GKRPA Kamionka Wielka] Miejscowość Liczba osób uzależnionych od alkoholu, objętych wsparciem Bogusza - Jamnica 1 Kamionka Mała 2 Kamionka Wielka 10 Królowa Górna 4 Królowa Polska - Mszalnica 3 Mystków 3 Z powyższej tabeli nasuwa się wniosek, że problem alkoholowy w odniesieniu do całości gminy, dotyczy przede wszystkim miejscowości Kamionka Wielka. Ponieważ tabela przedstawia tylko dane, dotyczące osób objętych wsparciem, można pokusić się o stwierdzenie, że problem alkoholizmu jest znacznie większy, na obszarze całej gminy. 0,60% 0,50% 0,40% 0,49% 0,43% 0,30% 0,30% 0,20% 0,12% 0,20% 0,15% 0,10% 0,00% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna 0,00% Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 15. Liczba zarejestrowanych osób z problemem alkoholowym w stosunku do liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości. Uwzględniając stosunek osób z problemem alkoholowym w poszczególnych miejscowościach, w stosunku do ogółu mieszkańców danej miejscowości wykazano, że sytuacja ta jest problemem przede wszystkim w miejscowościach Kamionka Mała, Królowa Górna i Kamionka Wielka. Jednakże i w tym przypadku nie można wyszczególnić obszaru, w którym zjawisko to jest szczególnie skoncentrowane. Strona 19 z 107

20 Kolejnym działem, odzwierciedlającym występowanie problemów społecznych jest edukacja szkolna. Na obszarze gminy Kamionka Wielka, funkcjonuje 5 zespołów szkół, tworzonych przez szkołę podstawową i gimnazjum oraz 3 szkoły podstawowe. Zespoły szkół zlokalizowane są w: Kamionka Wielka (2 zespoły); Królowa Górna; Mszalnica; Mystków. Szkoły podstawowe, jako samodzielnie jednostki, funkcjonują w: Jamnicy; Boguszy; Królowej Polskiej. Ponadto w gminie działają również przedszkola i punkty przedszkolne, zlokalizowane w miejscowościach: Kamionka Wielka; Królowa Górna; Mystków; Kamionka Mała. Jak można zauważyć, jedynie w Kamionce Małej nie ma placówki edukacyjnej, jednakże znajduje się tam przedszkole. Poziom i jakość edukacji, świadczy o kapitale społecznym, a tym samym ma ogromny wpływ na przyszły rozwój społeczno gospodarczy. Najbardziej obiektywnym miernikiem poziomu edukacji w szkołach, są wyniki egzaminów końcowych gimnazjalnych i szkół podstawowych. Poniżej zestawiono średnie wyniki egzaminów gimnazjalnych za rok szkolny 2015/ ,00% 52,00% 50,00% 51,86% 50,66% 50,17% 51,66% 48,00% 46,00% 44,86% 44,00% 42,00% 40,00% Kamionka Wielka 1 Kamionka Wielka 2 Królowa Górna Mszalnica Mystków Ryc. 16. Wyniki testów gimnazjalnych [źródło: ZOSZ Kamionka Wielka] Strona 20 z 107

21 Zaznaczona czerwoną linią średnia gminy, wynosząca 49,84% świadczy, że wyniki uczniów przewyższają średnią gminy. Tylko w Zespole Szkół Nr 2 w Kamionce Wielkiej, wyniki uczniów są dużo poniżej średniej. Poniżej zestawiono wyniki egzaminów klas 6 szkół podstawowych znajdujących się na terenie gminy. 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 70,00% 68,00% 64,00% 64,00% 63,00% 77,00% 67,00% 61,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Wielka 1 Kamionka Wielka 2 Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 17. Wyniki testów 6 - klasistów [źródło: ZOSZ Kamionka Wielka] Na podstawie powyższego można wywnioskować, że poziom nauczania w szkołach podstawowych na obszarze gminy Kamionka Wielka, jest wyrównany i zasadniczo nie odbiega od średniej dla gminy, wynoszącej 66,75%. Jednak nie można nie zauważyć, że wyróżnia się szkoła podstawowa w Królowej Polskiej, której uczniowie osiągnęli najwyższe wyniki w skali całej gminy. Kolejnym z przejawów degradacji społecznej, jest wskaźnik niskiego udziału społeczności lokalnych w życiu publicznym. Dla odzwierciedlenia sytuacji tej na obszarze gminy Kamionka Wielka, zestawiono na wykresie frekwencję w wyborach parlamentarnych w 2015r. Strona 21 z 107

22 70,00% 60,00% 50,00% 51,42% 57,31% 58,96% 63,21% 55,90% 61,73% 60,67% 58,83% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc.18. Frekwencja w wyborach parlamentarnych w 2015r. [źródło: PKW]. Średnia frekwencja na obszarze gminy Kamionka Wielka, podczas wyborów parlamentarnych w 2015r., wyniosła 58,5%. Również i w tym przypadku frekwencja w poszczególnych miejscowościach jest wyrównana, choć największe odchylenie można zanotować w Kamionce Wielkiej blisko 4,71% od średniej (najwyższa frekwencja wyborcza) oraz w Boguszy 4,08% (najniższa frekwencja). 64,00% 62,00% 61,70% 61,93% 60,00% 58,00% 58,15% 58,11% 56,00% 54,00% 53,67% 55,14% 54,81% 55,27% 52,00% 50,00% 48,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 19. Frekwencja w wyborach prezydenckich w 2015r. [źródło: PKW]. Z kolei frekwencja w wyborach prezydenckich w 2015r. jest dużo bardziej zróżnicowana niż w wyborach parlamentarnych. Średnia frekwencja w gminie wynosi 57,35%, i zdecydowanie przewyższa ją Mszalnica i Królowa Polska. Z kolei Strona 22 z 107

23 najmniejszą frekwencję zanotowano w Boguszy i Kamionce Wielkiej oraz Jamnicy i Królowej Górnej Kolejną sferą społeczną, wpływającą na występowanie sytuacji kryzysowej, jest stopa bezrobocia w poszczególnych jednostkach urbanistycznych. Na podstawie danych przekazanych przez Powiatowy Urząd Pracy dla Powiatu Nowosądeckiego, opracowano wskaźniki, opisujące tę sytuację na obszarze gminy Kamionka Wielka Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 20. Liczba bezrobotnych w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. [źródło: PUP Nowy Sącz]. Zgodnie z udostępnionymi przez Powiatowy Urząd Pracy w Nowym Sączu danymi, dotyczącymi stopy bezrobocia obliczono średnią dla obszaru gminy Kamionka Wielka, wynoszącą 49,38. W tym wskaźniki, za sytuację kryzysową przyjęto liczby, przewyższające średnią. Zatem bezrobocie stanowi istotny problem społeczny przede wszystkim w Kamionce Wielkiej, gdzie zarejestrowano 109 bezrobotnych, Mystkowie z 84 osobami pozostającymi bez pracy oraz w Mszalnicy, gdzie zamieszkuje 57 osób bezrobotnych. Strona 23 z 107

24 6,00% 5,00% 4,00% 4,21% 4,61% 4,39% 3,29% 5,05% 3,85% 4,31% 3,00% 2,75% 2,00% 1,00% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 21. Udział liczby bezrobotnych w ogólnej liczbie mieszkańców poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. [źródło: PUP Nowy Sącz]. Przeliczając liczbę osób bezrobotnych w poszczególnych miejscowościach w stosunku do całkowitej liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości wywnioskowano, że bezrobocie stanowi największy problem w miejscowościach Królowa Górna, Jamnica, Kamionka Mała, Mystków i Bogusza. W miejscowościach tych, poziom bezrobocia jest powyżej średniej dla gminy, wynoszącej 3,91%. I choć liczba osób bezrobotnych najwyższa jest w Kamionce Wielkiej, to odnosząc ją do liczby wszystkich mieszkańców tej miejscowości okazuje się, że tutaj bezrobocie nie stanowi tak istotnego problemu, jak np. w Królowej Górnej. Natomiast najmniejsza liczba bezrobotnych dotyczy Królowej Polskiej i odnosząc ją do całkowitej liczby mieszkańców miejscowości również sytuacja jest najlepsza w świetle całej gminy Kamionka Wielka. Wszystkie powyższe gałęzie życia społecznego, mają potencjalnie znaczący wpływ na bezpieczeństwo publiczne. W celu zidentyfikowania problemów, związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa publicznego na obszarze gminy Kamionka Wielka, posłużono się danymi za 2015 rok, udostępnionymi przez Komendę Miejską Policji w Nowym Sączu. Strona 24 z 107

25 Tab. 2. Liczba zanotowanych przestępstw i interwencji policyjnych w gminie Kamionka Wielka w 2015r. Miejscowość/Zdarzeni e Wypadki drogowe Kolizje drogowe Nietrzeźw i kierujący Interwencj e domowe Kradzieże Oszustwa Przestępstwa przeciw życiu i zdrowiu Akty wandalizmu Kamionka Mała Jamnica Kamionka Wielka Mystków Mszalnica Królowa Polska Królowa Górna Bogusza RAZEM Strona 25 z 107

26 Wypadki drogowe Kolizje drogowe Nietrzeźwi kierujący Interwencje domowe Kradzieże Oszustwa Przestępstwa przeciw życiu i zdrowiu Akty wandalizmu Ryc. 22. Występowanie przestępstw na obszarze gminy Kamionka Wielka [źródło KMP Nowy Sącz]. Na obszarze gminy Kamionka Wielka, występują zagrożenia bezpieczeństwa, w zakresie: wypadków drogowych; zagrożenia związanego z prowadzeniem pojazdów przez nietrzeźwych kierowców; przemocy domowej; kradzieży; oszustw; przestępstw przeciw życiu i zdrowiu; aktów wandalizmu. 13,04% 14,13% 11,96% 4,35% 4,35% 7,61% 30,43% 14,13% Kamionka Mała Jamnica Kamionka Wielka Mystków Mszalnica Królowa Polska Królowa Górna Bogusza Ryc. 23 Procentowy udział występowanie przestępstw w poszczególnych miejscowościach w stosunku do obszaru gminy Kamionka Wielka [źródło KMP Nowy Sącz]. Strona 26 z 107

27 Z uzyskanych danych wynika, że aż 1/3 przestępstw odnotowanych na terenie gminy, dotyczy miejscowości Kamionka Wielka. Tutaj podejmowano najwięcej, bo 8 interwencji domowych, odnotowano 4 wypadki i 4 kolizje drogowe oraz 4 kradzieże. Najmniejszym zagrożeniem dla bezpieczeństwa charakteryzują się Kamionka Mała i Bogusza. Tam odnotowane przestępstwa stanowią nieco ponad 4% ogółu zdarzeń w całej gminie Kamionka Wielka. 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 30,43% 15,00% 11,96% 13,04% 14,13% 14,13% 10,00% 7,61% 5,00% 4,35% 4,35% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 24. Występowanie przestępstw w poszczególnych miejscowościach w odniesieniu do średniej gminy Kamionka Wielka [źródło KMP Nowy Sącz] 2,50% 2,20% 2,00% 1,50% 1,00% 0,60% 0,87% 0,98% 0,81% 1,18% 0,88% 0,67% 0,50% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 25. Występowanie przestępstw w poszczególnych miejscowościach w odniesieniu do liczby mieszkańców poszczególnych miejscowości [źródło KMP Nowy Sącz] Przyjmując, że niekorzystne zjawisko, dotyczące bezpieczeństwa publicznego, występuje w obszarach, w których współczynnik zdarzeń zarejestrowanych przez Policję przewyższa średnią gminy, wynoszącą 0,90%, należy uznać, że czynnik ten Strona 27 z 107

28 stanowi istotny problem w Królowej Polskiej, Królowej Górnej i Kamionce Małej. Podsumowując sferę społeczną w zakresie diagnozowania problemów w obszarze gminy Kamionka Wielka, jako obszary o koncentracji negatywnych zjawisk społecznych wskazuje się: miejscowość Kamionka Wielka z uwagi na wysoki poziom ubóstwa, przejawiający się korzystaniem w pomocy społecznej, najwyższy poziom problemów alkoholowych w społeczeństwie oraz z uwagi na częste występowanie zjawisk o charakterze kryminalnym. Królowa Górna z uwagi na ponad przeciętny współczynnik osób z problemem alkoholowym, niską frekwencję w wyborach, najwyższy w gminie poziom bezrobocia; Mszalnica z uwagi na ponad przeciętny współczynnik zdarzeń policyjnych, i drugi najwyższy w gminie wskaźnik osób, korzystających z pomocy społecznej. Nie można wyszczególnić konkretnego obszaru o szczególnym nasileniu negatywnych zjawisk społecznych. 3.2 Sfera gospodarcza Sfera gospodarcza, jest odzwierciedleniem poziomu przedsiębiorczości mieszkańców, a także wskaźnikiem rozwoju gminy. Na podstawie danych udostępnionych w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, uzyskano informację, że na obszarze gminy Kamionka Wielka zarejestrowanych jest 388 aktywnych podmiotów, prowadzących działalność gospodarczą. Ich rozmieszczenie w poszczególnych miejscowościach gminy, przedstawia się następująco: Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 26. Liczba aktywnych podmiotów gospodarczych w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. [źródło: CEiDG]. Strona 28 z 107

29 Najwięcej podmiotów gospodarczych, znajduje się na terenie miejscowości Kamionka oraz Mystków. Są to jedyne miejscowości, w których liczba podmiotów gospodarczych jest wyższa od średniej dla obszaru gminy, która wynosi 48,5. W pozostałych miejscowościach, liczba podmiotów gospodarczych jest niższa od średniej gminy, ale najmniej tych podmiotów zlokalizowanych jest w Kamionce Małej oraz w Królowej Polskiej. 5,00 4,50 4,42 4,00 3,74 3,50 3,00 3,04 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,45 0,52 0,34 0,34 0,28 0,00 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 27. Liczba aktywnych podmiotów gospodarczych na 100 mieszkańców w poszczególnych miejscowościach gminie Kamionka Wielka. [źródło: CEiDG]. w Na powyższej grafice przedstawiono liczbę aktywnych podmiotów gospodarczych, przypadających na 100 mieszkańców poszczególnych miejscowości gminy Kamionka Wielka. Średnia dla obszaru gminy wynosi 1,64 i większa od niej liczba podmiotów gospodarczych notowana jest w Mystkowie, Mszalnicy i Kamionce Wielkiej. Dużo poniżej średniej są pozostałe miejscowości gminy, a najmniej aktywnych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 100 mieszkańców, zanotowano w Królowej Polskiej. 3.3 Sfera techniczna. Dla zdiagnozowania występowania sytuacji kryzysowej w zakresie infrastruktury technicznej, poniżej przedstawiono dane, dotyczące przyłączonych gospodarstw domowych do sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowej na obszarze gminy Kamionka Wielka. Strona 29 z 107

30 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 28. Liczba gospodarstw domowych przyłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. [źródło: UG Kamionka Wielka]. Powyższy wykres przedstawia liczbę gospodarstw w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka, podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej. Najwięcej gospodarstw domowych podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej znajduje się miejscowościach Kamionka Wielka, Jamnica oraz Królowa Górna. Najgorzej sytuacja przedstawia się w miejscowości Mszalnica i Mystków. Pod kątem stanu technicznego obiektów budowlanych, należy wskazać na obiekt boisk sportowym w centrum miejscowości Kamionka Wielka, którego stan techniczny jest zły. Zniszczone ogrodzenie oraz istniejące oświetlenie oraz degradacja nawierzchni, wyposażenia sportowego i zlokalizowanego tam placu zabaw sprawiają, że kiedyś cieszący się powodzeniem obiekt sportowy dziś raczej straszy i nie jest bezpieczny dla użytkowników. Obiekt ten znajduje się w obszarze miejscowości Kamionka Wielka, wskazanym jako zdegradowany z uwagi na koncentrację negatywnych zjawisk społecznych. Strona 30 z 107

31 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 89,14% 94,05% 60,00% 50,00% 52,89% 51,89% 51,91% 42,50% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska 5,76% Mszalnica 2,22% Mystków Ryc. 29. Liczba gospodarstw domowych przyłączonych do kanalizacji do liczby wszystkich gospodarstw w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. [źródło: UG Kamionka Wielka]. Powyższy wykres przedstawia wyrażony procentowo udział gospodarstw domowych podłączonych do kanalizacji sanitarnej w odniesieniu do wszystkich gospodarstw domowych w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka. Najlepiej sytuacja prezentuje się w Kamionce Małej i Jamnicy, gdzie do sieci kanalizacji sanitarnej podłączonych jest więcej niż ¾ wszystkich gospodarstw. Nie najgorsza sytuacja jest również w Kamionce Wielkiej, gdzie blisko połowa gospodarstw domowych jest podłączona do sieci. Najgorzej natomiast jest w Mszalnicy i Mystkowie. Wyliczona dla gminy średnia wynosi 29,83% i poniżej tej liczby znajdują się też Bogusza, Królowa Górna i Królowa Polska. 3.4 Sfera funkcjonalno przestrzenna. Gmina Kamionka Wielka jest obszarem o wysokich walorach krajobrazowych i przyrodniczych. Dodatkowo, położenie obszarowe oraz dobre połączenie komunikacyjne z sąsiednim miastem powiatowym Nowy Sącz powoduje, że obszar ten posiada duży potencjał turystyczny, który jednak nie jest wykorzystywany w stopniu wystarczającym, dla zaspokojenia potrzeb społecznych. Infrastruktura turystyczna i rekreacyjna w poszczególnych miejscowościach jest niewystarczająca dla wykorzystania potencjału gminy. O ile place zabaw dla dzieci są we wszystkich miejscowościach, o tyle brakuje infrastruktury sportowo rekreacyjnej dla osób chcących spędzać wolny czas w inny, aktywny sposób. Brak jest również profesjonalnych obiektów o charakterze kulturalnym i sportowym. Strona 31 z 107

32 Kolejnym problemem natury funkcjonalno przestrzennej jest komunikacja publiczna. Ryc. 30. Lokalizacja obiektów użyteczności publicznej i odległości do Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej. [źródło: UG Kamionka Wielka] Na powyższej grafice przedstawiono lokalizację kościołów na obszarze gminy oraz lokalizację Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej. Przedstawiono również orientacyjny czas dojazdu do centrum administracyjnego gminy z centrum poszczególnych miejscowości, samochodem osobowym, najbardziej optymalną drogą. Natomiast gdyby brać pod uwagę tylko środki publicznego transportu zbiorowego, to czas dojazdu do centrum administracyjnego gminy z miejscowości Mystków i Mszalnica wyniósłby ok 120 minut. Obszar gminy Kamionka Wielka w zakresie publicznego transportu zbiorowego, obsługiwany jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o. o. w Nowym Sączu. Wszystkie miejscowości gminy, posiadają bezpośrednie połączenie z sąsiednim miastem powiatowym Nowy Sącz. Jednakże w codziennym życiu mieszkańców miejscowości Mystków i Mszalnica, problemem jest brak bezpośredniego połączenia komunikacyjnego z centrum administracyjnym gminy, mieszczącym się w Kamionce Wielkiej. Chcąc dostać się do Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej, środkami komunikacji publicznej, mieszkańcy muszą jechać autobusem do Nowego Sącza i tam przesiąść się do linii autobusowej, jadącej do Kamionki Wielkiej. Alternatywnie, mieszkańcy muszą przejść kilka kilometrów pieszo, co dla osób starszych lub takich, których stan zdrowia nie pozwala na wysiłek, jest niemożliwe. Strona 32 z 107

33 W Kamionce Wielkiej zlokalizowany jest Dom Opieki Samarytanin, w którym przebywają osoby starsze i osoby niepełnosprawne. Podopieczni tego ośrodka nie mają możliwości wyjścia w teren i korzystać z możliwości otoczenia, np. poprzez spacerowanie wśród zielonych terenów, z uwagi na niedostosowanie tych terenów do osób starszych i niepełnosprawnych. Ryc. 31. Lokalizacja Domu Opieki Samarytanin w Kamionce Wielkiej. [źródło: UG Kamionka Wielka]. Powyższa grafika przedstawia lokalizację Domu Opieki Samarytanin w Kamionce Wielkiej. W pobliżu można zauważyć tereny zielone, które mogłyby być przystosowane dla pensjonariuszy tak, aby Ci mieli możliwość pospacerować wśród zieleni. Również istniejąca infrastruktura rekreacyjna jest niedostosowana do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Z uwagi nie tylko na podopiecznych domu opieki, ale również na coraz to starzejące się społeczeństwo, niedostosowanie do potrzeb takich osób, rozwiązań architektonicznych na terenie całej gminy Kamionka Wielka stwarza istotny problem natury funkcjonalno przestrzennej. Szczególnie jednak jest on odczuwalny właśnie w miejscowości Kamionka Wielka, z uwagi na funkcjonujący tam dom opieki. 3.5 Sfera środowiskowa Zanieczyszczenia powietrza Emisja z gospodarstw domowych Głównymi źródłem tego rodzaju zanieczyszczeń powietrza jest: spalanie paliwa stałego (węgiel, drewno opałowe, ekogroszek), spalanie odpadów w piecach indywidualnych gospodarstw domowych. Strona 33 z 107

34 Niska emisja W okresie zimowym wzrasta emisja pyłów i zanieczyszczeń spowodowanych spalaniem paliw stałych w indywidualnych piecach centralnego ogrzewania. Negatywny wpływ na jakość powietrza atmosferycznego mają lokalne kotłownie pracujące na potrzeby centralnego ogrzewania, a także małe przedsiębiorstwa spalające węgiel w celach grzewczych lub technologicznych. Brak urządzeń oczyszczania bądź odpylania gazów spalinowych powoduję, iż całość wytwarzanych zanieczyszczeń trafia do powietrza atmosferycznego. Niska sprawność i efektywność technologii spalania są poważnym źródłem emisji zanieczyszczeń. Co więcej, głównym paliwem w sektorze gospodarki komunalnej jest węgiel, często zawierający znaczne ilości siarki. Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza zestawiono w poniższej tabeli. Tabela 3. Rodzaje oraz źródła zanieczyszczeń powietrza. Zanieczyszczenia Pył ogółem SO2 (dwutlenek siarki) NO (tlenek azotu) NO2 (dwutlenek azotu) NOx(suma tlenków azotu) CO (tlenek węgla) O3 (ozon) Źródło emisji spalanie paliw, unoszenie pyłu w powietrzu; spalanie paliw zawierających siarkę; spalanie paliw; spalanie paliw, procesy technologiczne; sumaryczna emisja tlenków azotu; produkt niepełnego spalania; powstaje naturalnie oraz z innych zanieczyszczeń będących utleniaczami; Emisja komunikacyjna Negatywne oddziaływanie na środowisko niesie ze sobą emisja komunikacyjna, która najbardziej odczuwalna jest w pobliżu dróg charakteryzujących się dużym natężeniem ruchu kołowego. Na terenie gminy Kamionka Wielka głównym źródłem emisji komunikacyjnej są: Drogi krajowe: o Droga krajowa nr 28, Drogi powiatowe o Droga powiatowa nr 1573K, o Droga powiatowa nr 1575K, o Droga powiatowa nr 1576K, o Droga powiatowa nr 1577K, o Droga powiatowa nr 1581K. Strona 34 z 107

35 Ryc. 32. Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Kamionka Wielka.. [źródło: Głównymi zanieczyszczeniami emitowanymi w związku z ruchem samochodowym są: tlenek i dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu, pyły zawierające metale ciężkie, pyły ze ścierania się nawierzchni dróg i opon samochodowych. Hałas Na terenie gminy Kamionka Wielka głównym źródłem hałasu drogowego są: Drogi krajowe: o Droga krajowa nr 28, Drogi powiatowe o Droga powiatowa nr 1573K, o Droga powiatowa nr 1575K, o Droga powiatowa nr 1576K, o Droga powiatowa nr 1577K, o Droga powiatowa nr 1581K. Przez gminę Kamionka Wielka przebiega fragment zelektryfikowanej linii kolejowej. W związku z jej istnieniem, na obszarach przez które przebiegają torowiska, może wystąpić potencjalne zagrożenie nadmiernym hałasem, którego źródłem jest kolej. Jednak biorąc pod uwagę ilość pociągów przemieszczających się torowiskami zagrożenie hałasem jest niewielkie. Strona 35 z 107

36 Ryc. 33. Wykaz dróg powiatowych na terenie gminy Kamionka Wielka.. [źródło: Hałas przemysłowy powodowany jest eksploatacją instalacji lub urządzeń zawiązanych z prowadzoną działalnością przemysłową. Emisja zanieczyszczenia środowiska hałasem regulowana jest w posiadanych przez podmioty gospodarcze zezwoleniach, dopuszczających określone poziomy hałasu odrębnie dla pory dziennej i nocnej. Uciążliwość hałasu emitowanego z obiektów przemysłowych zależy między innymi od ich ilości, czasu pracy czy odległości od terenów podlegających ochronie akustycznej. Jednak na terenie gminy Kamionka Wielka nie ma zakładów, które emitowałyby hałas przemysłowy, uciążliwy dla otoczenia. Jak wynika z przedstawionych powyżej danych, na terenie gminy mogą występować problemy związane z nadmierną emisją hałasu komunikacyjnego. Dotyczy to zarówno pór nocnych i dziennych. Sytuacja ta wynika z obecności na terenie gminy traktów komunikacyjnych. Gospodarowanie wodami Gmina Kamionka Wielka posiada dobrze rozwiniętą sieć hydrologiczną. Do największych cieków gminy można zaliczyć: Kamionkę, Królówkę, Wolankę, Jamniczkę, Łubinkę, Zarębiankę, Czarną Kamionkę, Strona 36 z 107

37 Cały teren gminy zlokalizowany jest w zlewni Dunajca. Prawie cały obszar gminy odwadniany jest przez Potok Kamionka, niewielką część gminy odwadnia natomiast potok Łubinka. Ryc 34. Sieć hydrograficzna wokół Kamionki Wielkiej. [Źródło: RZGW Kraków] Gmina Kamionka Wielka znajduje się na terenie jednolitych części wód podziemnych nr 150 oraz 166. Strona 37 z 107

38 Ryc. 35. Lokalizacja Kamionka Wielka względem JCWPd nr 150 oraz 166. [źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna.] Informacje na ich temat znajdują się w poniższych tabelach. Tabela 4.Charakterystyka JCWPd nr 150. [źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna.] Powierzchnia 2 042,3 km 2 Region Górnej Wisły w pasie Północnego Podkarpacia, Górnej Wisły w pasie Zewnętrznych Karpat Zachodnich Województwo Małopolskie Powiaty bocheński, brzeski, dąbrowski, gorlicki, limanowski, m. Tarnów, nowosądecki, tarnowski Głębokość występowania wód słodkich ok. 80 m Strona 38 z 107

39 Tabela 5.Charakterystyka JCWPd nr 166. [źródło: Państwowa Służba Hydrogeologiczna] Powierzchnia 1 184,4 km 2 Region Górnej Wisły w pasie Zewnętrznych Karpat Zachodnich Województwo Małopolskie Powiaty limanowski, m. Nowy Sącz, nowosądecki, nowotarski Głębokość występowania wód słodkich 0-50 m Informacje na temat stanu jakości wód podziemnych gminy Kamionka Wielka przedstawiono także w poniższej tabeli. Odnoszą się one do oznaczeń sprzed roku 2016, ponieważ wtedy były prowadzone badania. Od 2016 roku istnieje nowy podział kraju na JCWPd. Lp. Tabela 6.Wyniki oceny stanu wód podziemnych dla gminy Kamionka Wielka. [źródło: RZGW Kraków.] Nr JCWPd Stan chemiczny Stan ilościowy Ocena Stanu Zagrożenie nieosiągnięciem dobrego stanu chemicznego Zagrożenie nieosiągnięciem dobrego stanu ilościowego dobry dobry nie nie dobry dobry nie nie Obszary problemowe wynikające z aktualnego stanu środowiska na terenie gminy Kamionka Wielka to: niezadowalający stan wód powierzchniowych, niski stopień skanalizowania gminy Wymienione powyżej obszary problemowe mogą przyczyniać się do pogarszania aktualnego stanu jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy Kamionka Wielka. Gleby Rodzaje gleb występujące na terenie gminy Kamionka Wielka są determinowane przez rodzaj skał, na których zostały utworzone oraz przez warunki glebotwórcze występujące w poszczególnych obszarach gminy. Na terenie gminy Kamionka Wielka można wyróżnić następujące rodzaje gleb: Rankery brunatne gleby te należą do gleb słabo wykształconych, tworzących się na kwaśnych skałach bezwęglanowych, często występują na terenach górskich, charakteryzuje je występowanie odłamków skalnych oraz słabo wykształcone poziomy glebowe; Strona 39 z 107

40 Pararędziny należą do gleb wykształconych na skałach klastycznych zawierających węglany, posiadają dobrze wykształcony poziom próchniczy oraz słabo wyróżnione poziomy genetyczne w głębszych warstwach; Gleby brunatne - powstające na glinach zwałowych oraz piaskach i piaskowcach, można wśród nich wyróżnić: o Brunatno kwaśne, tworzące się na podłożach bogatych w związki fosforu, potasu, wapnia i magnezu. o Brunatno wyługowane, które cechują się wyługowaniem górnej części profilu z kationów zasadowych oraz brakiem zawartości węglanu wapnia, co ogranicza ich żyzność, Glejowe powstają w miejscach występowania wysokiego poziomu wód gruntowych lub podłoża o słabym przenikaniu wód opadowych, gdzie napotyka się warunki dużej wilgotności oraz słabego natlenienia. Zachodzi w nich proces glejowy reakcje biochemiczne redukujące organiczne związki żelaza i manganu. Mady są to gleby tworzące się w wyniku nagromadzenia się materiałów niesionych przez wody rzeczne; Gleby mułowo torfowe - Gleby te tworzą się na obszarach o stałej, dużej wilgotności. Na terenie gminy Kamionka Wielka dominują gleby IV, V oraz VI klasy bonitacyjnej, a występujące gleby mają charakter kwaśny. W wyniku zakwaszenia gleb, proces pobierania przez rośliny składników pokarmowych, w istotny sposób jest utrudniony. Ponadto, dochodzi wówczas do aktywacji związków toksycznych, czego efektem jest wzrost pobierania metali ciężkich przez rośliny. W efekcie, zjawiska te prowadzą do zmniejszenia ilości plonów i pogorszenia jakość uzyskanych produktów. Z uwagi na fakt, iż część gminy Kamionka Wielka to tereny uprawne, istotny wpływ na powierzchnię terenu oraz środowisko glebowe ma rolnictwo. Wynika to z faktu, iż obejmuje ono swoim oddziaływaniem duży obszar i powoduje zasadnicze zmiany w środowisku naturalnym. Najbardziej istotne zagrożenia związane z rolniczym użytkowaniem gruntów to: niszczenie mechaniczne roślinności oczek i mokradeł śródpolnych, zwłaszcza pozbawionych zarośli i zadrzewień przywodnych podczas prac polowych, niszczenie chemiczne poprzez stosowanie środków ochrony roślin i nadmierny spływ biogenów z pól, stosowanie na całej powierzchni upraw polowych środków ochrony roślin, powodujące ubożenie i zanikanie roślinności segetalnej, intensywne zagospodarowanie użytków zielonych z oraniem, meliorowaniem, nawożeniem, obsiewem szlachetnymi gatunkami traw, stosowaniem środków ochrony roślin powodujące drastyczne ubożenie bogactwa florystycznego łąk. Kolejnym zagrożeniem jest fizyczna degradacja gleb, poprzez erozję wodną i eoliczną. Nasilenie naturalnych procesów erozyjnych spowodowane jest zmianą Strona 40 z 107

41 stosunków wodnych, mechanizacją rolnictwa, niewłaściwym wypasem bydła oraz likwidacją murków, miedz i zadrzewień śródpolnych. Gleby są także narażone na zanieczyszczenie metalami ciężkimi, którego największymi źródłami jest transport samochodowy, emisja pyłów oraz ścieków komunalnych i osadowych. Osuwiska Na terenie gminy Kamionka Wielka występują liczne osuwiska, zarówno czynne, jak i nieaktywne. Jest to poważny problem dla mieszkańców i władz gminy Kamionka Wielka. Jednak jak wynika z poniższej grafiki rozmieszczenia osuwisk na obszarze gminy, najmniejsza ich koncentracja dotyczy obszaru miejscowości Królowa Polska, Królowa Górna i Bogusza. Ryc. 36. Mapa osuwisk na terenie Gminy Kamionka Wielka. [Państwowy Instytut Geologiczny] Na poniższym wykresie przedstawiono powierzchnię osuwisk w poszczególnych miejscowościach gminy Kamionka Wielka, w stosunku do całkowitej powierzchni tych miejscowości. Strona 41 z 107

42 4,00% 3,70% 3,50% 3,00% 2,50% 2,25% 2,00% 1,83% 1,66% 1,50% 1,00% 1,06% 0,67% 0,71% 0,50% 0,00% 0,04% Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Ryc. 37. Powierzchnia osuwisk w poszczególnych miejscowościach. Na podstawie powyższego można stwierdzić, że osuwiska, stanowią istotny problem w miejscowościach Kamionka Mała, Królowa Polska, Kamionka Wielka oraz Mystków. Najmniejszy stosunek powierzchni osuwiska do powierzchni miejscowości odnotowano w miejscowości Bogusza. 3.6 Podsumowanie etapu wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji nastąpiło w ramach opracowywania Diagnozy służącej wyznaczeniu obszarów zdegradowanych, stanowiącej załącznik nr 3 do Uchwały Nr XXVI/229/17 Rady Gminy Kamionka Wielka z dnia 08 maja 2017 roku. W tym celu została wypracowana metodyka umożliwiająca identyfikację tych obszarów w obrębie Gminy, którą krótko opisano poniżej. Metodyka Na podstawie pogłębionej analizy zdefiniowano kluczowe problemy i trudności w poszczególnych obszarach Gminy oraz określono potencjalne skutki jakie są wywołane przez te problemy. Następnie uzyskane wyniki (problemy) poddano analizie wskaźnikowej, której celem było konkretne wskazanie obszaru zdegradowanego. Obszar zdegradowany to części Gminy znajdująca się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych oraz występowania na nim co najmniej jednego z negatywnych zjawisk: gospodarczych lub środowiskowych lub przestrzenno- funkcjonalnych lub technicznych. Analiza ta polegała na określeniu kwantyfikowalnych wskaźników dla każdej z analizowanych sfer, które posłużyły do pomiaru skali nasilenia zjawisk negatywnych. Strona 42 z 107

43 Wartości dla poszczególnych miejscowości porównano ze średnią dla Gminy, wskazując wartości niekorzystne w odniesieniu do niej. Następnie każdemu wskaźnikowi została przypisana waga. Sumując wagi wszystkich wskaźników obszar mógł uzyskać wartość 100, która oznaczałaby wartość gorszą od średniej w każdym ze wskaźników. W tabeli poniżej przedstawiono podsumowanie analizy. 1. Negatywne zjawiska społeczne - wskaźniki: Udział osób korzystających z pomocy społecznej do liczby mieszkańców miejscowości; Liczba osób z problemem alkoholowym; Wyniki testów gimnazjalnych; Wyniki testów 6 klasistów; Frekwencja w wyborach parlamentarnych; Frekwencja w wyborach prezydenckich; Stosunek liczby bezrobotnych do liczby mieszkańców; Wskaźnik przestępstw do liczby mieszkańców; 2. Negatywne zjawiska gospodarcze - wskaźniki: Liczba aktywnych podmiotów gospodarczych na 100 osób 3. Negatywne zjawiska techniczne - wskaźniki: Wskaźnik skanalizowania poszczególnych miejscowości; 4. Negatywne zjawiska funkcjonalno - przestrzenne: Bezpośrednia dostępność do centrum administracyjnego gminy 5. Negatywne zjawiska środowiskowe: L.p. Nakładanie się zanieczyszczeń powietrza; Wskaźnik powierzchni osuwisk do powierzchni miejscowości Negatywne zjawiska Tab. 7. Wyniki kalkulacji wg wskaźnika syntetycznego. Wskaźniki Waga grupy wskaźników Waga wskaźnika 1 Udział osób korzystających z pomocy społecznej do liczby 10 2 mieszkańców miejscowości Społeczne Liczba osób z problemem 56 alkoholowym 10 3 Wyniki testów gimnazjalnych 3 4 Wyniki testów 6 klasistów 3 Strona 43 z 107

44 Gospodarcze Frekwencja w wyborach parlamentarnych Frekwencja w wyborach prezydenckich Stosunek liczby bezrobotnych do liczby mieszkańców Wskaźnik przestępstw do liczby mieszkańców Liczba aktywnych podmiotów gospodarczych na 100 osób Techniczne Wskaźnik skanalizowania poszczególnych miejscowości Funkcjonalno - przestrzenne Środowiskowe Bezpośrednia dostępność do centrum administracyjnego gminy 6 6 Nakładanie się zanieczyszczeń 10 powietrza 20 Wskaźnik powierzchni osuwisk 10 do powierzchni miejscowości RAZEM Strona 44 z 107

45 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Średnia dla gminy Liczba mieszkańców Negatywne zjawiska społeczne Liczba rodzin korzystająca z pomocy społecznej Stosunek liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej do liczby mieszkańców ,035 0,025 0,044 0,035 0,034 0,018 0,024 0,027 0,030 Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy niż średnia dla gminy, wskazano koncentrację negatywnego zjawiska Liczba osób z problemem alkoholowym Stosunek osób z problemem alkoholowym do liczby mieszkańców ,001 0,005 0,003 0, ,002 0,002 0,002 Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy niż średnia dla gminy, wskazano koncentrację negatywnego zjawiska Strona 45 z 107

46 Zespół Szkół Podstawowo - Gimnazjalnych w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół Nr 2 w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół w Mszalnicy Zespół Szkół Podstawowo- Gimnazjalnych w Królowej Górnej Zespół Szkół Podstawowo Gimnazjalnych w Mystkowie Średnia dla gminy Wyniki testów gimnazjalnych 51,86% 44,86% 50,17% 50,66% 51,66% 49,84% Przyjęto, że w placówkach w których wskaźnik jest niższy od średniej dla gminy, występuje zjawisko niskiej jakości edukacji Zespół Szkół Podstawowo - Gimnazjalnych w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół Nr 2 w Kamionce Wielkiej Szkoła Podstawowa w Królowej Polskiej Szkoła Podstawowa w Boguszy Zespół Szkół w Mszalnicy Szkoła Podstawowa w Jamnicy Zespół Szkół Podstawowo- Gimnazjalnych w Królowej Górnej Zespół Szkół Podstawowo Gimnazjalnych w Mystkowie Średnia dla gminy Wyniki testów klas 6 tych 64,00% 64,00% 77,00% 70,00% 67,00% 68,00% 63,00% 61,00% 66,75% Przyjęto, że w placówkach w których wskaźnik jest niższy od średniej dla gminy, występuje zjawisko niskiej jakości edukacji Strona 46 z 107

47 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Średnia dla gminy Frekwencja w wyborach 51,42% 57,31% 58,96% 63,21% 55,90% 61,73% 60,67% 58,83% 58,50% parlamentarnych Frekwencja w wyborach prezydenckich 53,67% 55,14% 58,15% 54,81% 55,27% 61,70% 61,93% 58,11% 57,35% Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest niższy od średniej dla gminy, występuje niski udział społeczeństwa w życiu publicznym Liczba bezrobotnych Stosunek liczby bezrobotnych do liczby mieszkańców miejscowości 4,21% 4,61% 4,39% 3,26% 5,05% 2,75% 3,85% 4,31% 3,90% Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy od średniej dla gminy, występuje koncentracja zjawiska bezrobocia Liczba zanotowanych przestępstw Wskaźnik przestępstw do liczby mieszkańców 0,60% 0,87% 0,98% 0,84% 1,18% 2,20% 0,88% 0,67% 0,91% Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy od średniej dla gminy, występuje koncentracja występowania przestępstw Strona 47 z 107

48 Negatywne zjawiska gospodarcze Liczba aktywnych podmiotów Wskaźnik liczby aktywnych podmiotów na 100 osób 4,51 5,24 3,41 3,74 3,44 2,75 3,04 4,42 3,84 Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest niższy od średniej dla gminy, występuje niski poziom przedsiębiorczości Negatywne zjawiska techniczne Wskaźnik skanalizowania poszczególnych miejscowości 52,89% 89,14% 94,05% 51,89% 51,91% 42,50% 5,76% 2,22% 39,81% Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest niższy od średniej dla gminy, występuje problem związany z infrastrukturą techniczną Negatywne zjawiska funkcjonalno przestrzenne Średni czas dojazdu do Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej [min] ,25 Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy od średniej dla gminy, dostępność komunkacyjna stanowi istotny problem Negatywne zjawiska środowiskowe Strona 48 z 107

49 Nakładanie się zanieczyszczeń powietrza Tak Nie Nie Tak Tak Tak Tak Tak - Przyjęto, że w miejscowościach, w których występuje zjawisko nakładania się zanieczyszczeń powietrza, wskaźnik ten stanowi istotny problem środowiskowy Wskaźnik powierzchni osuwisk do powierzchni miejscowości 0,04% 1,06% 3,70% 1,83% 0,67% 2,25% 0,71% 1,66% 1,49% Przyjęto, że w miejscowościach, w których wskaźnik jest wyższy od średniej dla gminy, zjawisko to stanowi istotny problem Strona 49 z 107

50 Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Średnia dla gminy Negatywne zjawiska społeczne Stosunek liczby rodzin korzystających z pomocy społecznej do liczby mieszkańców Stosunek osób z problemem alkoholowym do liczby mieszkańców Waga wskaźnika Zespół Szkół Podstawowo - Gimnazjalnych w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół Nr 2 w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół w Mszalnicy Zespół Szkół Podstawowo- Gimnazjalnych w Królowej Górnej Zespół Szkół Podstawowo Gimnazjalnych w Mystkowie Średnia dla gminy Wyniki testów gimnazjalnych Strona 50 z 107

51 Zespół Szkół Podstawowo - Gimnazjalnych w Kamionce Wielkiej Zespół Szkół Nr 2 w Kamionce Wielkiej Szkoła Podstawowa w Królowej Polskiej Szkoła Podstawowa w Boguszy Zespół Szkół w Mszalnicy Szkoła Podstawowa w Jamnicy Zespół Szkół Podstawowo- Gimnazjalnych w Królowej Górnej Zespół Szkół Podstawowo Gimnazjalnych w Mystkowie Średnia dla gminy Wyniki testów klas 6 tych Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Średnia dla gminy Frekwencja w wyborach parlamentarnych Frekwencja w wyborach prezydenckich Stosunek liczby bezrobotnych do liczby mieszkańców miejscowości Strona 51 z 107

52 Wskaźnik przestępstw do liczby mieszkańców Wskaźnik liczby aktywnych podmiotów na 100 osób Wskaźnik skanalizowania poszczególnych miejscowości Średni czas dojazdu do Urzędu Gminy w Kamionce Wielkiej [min] Negatywne zjawiska gospodarcze Waga wskaźnika Negatywne zjawiska techniczne Waga wskaźnika Negatywne zjawiska funkcjonalno przestrzenne Waga wskaźnika Negatywne zjawiska środowiskowe Waga wskaźnika Strona 52 z 107

53 Nakładanie się zanieczyszczeń powietrza Wskaźnik powierzchni osuwisk do powierzchni miejscowości Bogusza Jamnica Kamionka Mała Kamionka Wielka Królowa Górna Królowa Polska Mszalnica Mystków Średnia dla gminy RAZEM ,38 Analiza wskaźnikowa wykazała, że 5 spośród 8 miejscowości Gminy Kamionka spełnia kryteria do zakwalifikowania ich jako obszar zdegradowany, ponieważ wskaźnik syntetyczny uzyskał w tych miejscowościach wartość od 51 do 69%. Wyznaczono więc obszar zdegradowany obejmujący miejscowości: Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza. Są to miejscowości, w których w największym natężeniu występują negatywne zjawiska o charakterze społecznym, gospodarczym, przestrzenno-funkcjonalnym i środowiskowym, rzutujące na rozwój całej Gminy i dobrobyt lokalnej społeczności. Zasięg obszaru zdegradowanego przedstawia poniższa grafika. Strona 53 z 107

54 Ryc. 38 Obszar zdegradowany w Gminie Kamionka Wielka 3.7 Pogłębiona analiza obszaru rewitalizacji Synteza wyników uzyskanych z przeprowadzonej diagnozy oraz badań ilościowych i jakościowych obecnej sytuacji w gminie Kamionka Wieka, a także oczekiwania i potrzeby lokalnej społeczności wyrażone podczas warsztatów rewitalizacyjnych, doprowadziły do wyodrębnienia obszaru rewitalizacji na terenie gminy, który cechuje się największą kumulacją negatywnych zjawisk i problemów. Specyfika pracy w mniejszych gminach sprawia, iż przy określaniu obszaru rewitalizacji najistotniejszym czynnikiem są indywidualne opinie mieszkańców. W procesie tworzenia dokumentu najistotniejsze dla wspólnoty samorządowej było uwzględnienie wewnętrznej różnorodności obszarów wiejskich, bowiem specyfika problemów jest inna w przysiółku obejmującym kilka domów, inna w centrum dużej wsi. Różnice w wielkości i gęstości zaludnienia jednostek urbanistycznych są niezmiernie ważne, gdyż szczególnie na terenach wiejskich gęstość zamieszkania zupełnie zmienia relacje społeczne i dlatego przy wyznaczaniu obszaru rewitalizacji kluczowe znaczenie miały opinie wyrażone przez mieszkańców. Poglądy te zostały wyrażone w trakcie badań ankietowych oraz spotkań z mieszkańcami. Opinie zebrane w czasie badań, wskazujące koncentrację i charakterystykę problemów, były podstawą do ostatecznego definiowania granic obszaru rewitalizacji, a najistotniejsze z nich znalazły się w opisie każdego z podobszarów rewitalizacji. Strona 54 z 107

55 Analiza danych zastanych opierała się na porównaniu wskaźników w aspektach społecznym, gospodarczym, środowiskowym, funkcjonalno przestrzennym i technicznym, jako czynników obrazujących jakość życia na terenie jednostek urbanistycznych. Stanowiła punkt odniesienia do badań jakościowych i ilościowych. Wybór powyższych metod i technik badawczych podyktowany został specyfiką problematyki rewitalizacji. Do wyrażenia swoich opinii w badaniach zaproszono osoby mieszkające lub pracujące na obszarze gminy Kamionka Wielka, pełniące w różnych organizacjach i instytucjach zlokalizowanych na terenie gminy znaczące funkcje. Badania jakościowe przeprowadzono z wykorzystaniem techniki zogniskowanych wywiadów grupowych. Na potrzeby wyznaczenia obszaru rewitalizacji przeprowadzono wywiad grupowy, w którym uczestniczyło łącznie 35 osób przedstawiciele GOPS, urzędnicy, sołtysi, mieszkańcy. Proces badawczy pozwolił określić lokalizację kluczowych problemów, a w konsekwencji wyznaczyć obszar rewitalizacji (5 podobszarów rewitalizacji), tylko tam gdzie na obszarze zdegradowanym była kumulacja problemów społecznych i minimum jeden kluczowy czynnik - gospodarczy, środowiskowy, przestrzenny lub techniczny. Szeroki udział mieszkańców na każdym etapie wyznaczania obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gwarantuje, że wybrane podobszary są odpowiedzią na rzeczywiste zapotrzebowanie mieszkańców gminy Kamionka Wielka. Trafne dopasowanie do dostrzeganych i wskazywanych przez mieszkańców problemów pozwoli na podjęcie działań naprawczych, które dadzą oczekiwane przez społeczeństwo efekty. Ryc. 39 Obszar rewitalizacji w Gminie Kamionka Wielka Strona 55 z 107

56 Wskazany obszar rewitalizacji, obejmuje łącznie powierzchnię 152,76 ha, co stanowi 2,42% powierzchni całej gminy Kamionka Wielka oraz zamieszkiwany jest łącznie przez osób, co stanowi 13,25% wszystkich mieszkańców gminy. Wskazany obszar rewitalizacji składa się z 5 ciu podobszarów: Podobszar rewitalizacji I Bogusza Ryc. 40 Podobszar rewitalizacji Bogusza (1:5000) część I Ryc. 41 Podobszar rewitalizacji Bogusza (1:5000) część II Strona 56 z 107

57 Podobszar ten obejmuje powierzchnię 25,26 ha, co stanowi 0,4% terenu całej gminy oraz zamieszkiwany jest przez 276 osób, co stanowi 2,73% wszystkich mieszkańców gminy. Podobszar jest przyległy do drogi powiatowej wraz z terenem szkoły podstawowej i przestrzeni publicznej w centrum miejscowości oraz obszar zamieszkały, który interesanci rewitalizacji wskazali, jako podobszar rewitalizacji. Negatywne zjawiska: zły stan infrastruktury oświatowej, zły stan infrastruktury komunikacyjnej, brak chodników i poboczy, wysoki poziom osób korzystających ze wsparcia socjalnego, niski poziom udziału społeczeństwa w życiu publicznym, wysoki poziom osób bezrobotnych, zbyt mała ilość miejsc postojowych, brak infrastruktury rekreacyjnej, brak estetyki, niewłaściwa infrastruktura do organizacji różnych form życia kulturalnego, zła jakość powietrza. Potencjał obszaru: lokalizacja przy drodze powiatowej nr 1576K Nowy Sącz - Florynka, wielofunkcyjny teren wokół szkoły podstawowej, pozwalający na integrację społeczną, boisko sportowe oraz świetlica wiejska pełniące wiele funkcji społecznych, także integracyjnych, centrum życia społecznego mieszkańców, sieć kanalizacyjna, miejsce spotkań, interesów i życia publicznego. Źródła problemów: brak środków finansowych na infrastrukturę oświatową, brak środków na infrastrukturę komunikacyjną, brak odpowiednich przepisów prawnych mających na celu ochronę powietrza oraz brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza, brak oferty spędzania czasu wolnego, niska integracja międzypokoleniowa. Strona 57 z 107

58 Podobszar rewitalizacji II Kamionka Mała Ryc. 42 Podobszar rewitalizacji Kamionka Małą (1:3000) Podobszar ten obejmuje powierzchnię 18,85 ha, co stanowi 0,3% terenu całej gminy oraz zamieszkiwany jest przez 145 osób, co stanowi 1,44% wszystkich mieszkańców gminy. Podobszar obejmuje tereny zamieszkałe oraz stadion sportowy wraz z zapleczem sportowym i placówką przedszkolną, które zostały wskazane przez interesariuszy, jako podobszar rewitalizacji. Negatywne zjawiska: wysoki poziom osób korzystających ze wsparcia socjalnego, duża liczba osób z problemem alkoholowym, wysoki poziom osób bezrobotnych, ponad przeciętna liczba przestępstw, niski poziom przedsiębiorczości, zły stan infrastruktury sportowej, zbyt mała ilość miejsc postojowych, brak estetyki, niewłaściwa infrastruktura do organizacji różnych form życia kulturalnego, zła jakość powietrza. Potencjał obszaru: lokalizacja przy drodze powiatowej nr 1576K Nowy Sącz - Florynka, wielofunkcyjny teren wokół przedszkola, pozwalający na integrację społeczną, boisko sportowe oraz budynek socjalny pełniący wiele funkcji społecznych, także integracyjnych, centrum życia sportowego mieszkańców, sieć wodociągowa i kanalizacyjna, Strona 58 z 107

59 miejsce spotkań, interesów i życia publicznego. Źródła problemów: brak środków finansowych na infrastrukturę sportową, brak odpowiednich przepisów prawnych mających na celu ochronę powietrza oraz brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza, niska integracja międzypokoleniowa. Podobszar rewitalizacji III Mystków Ryc. 43 Podobszar rewitalizacji Mystków (1:2000) Podobszar ten obejmuje powierzchnię 14,40 ha, co stanowi 0,23% terenu całej gminy oraz zamieszkiwany jest przez 135 osób, co stanowi 1,34% wszystkich mieszkańców gminy. Podobszar ten obejmuje centrum miejscowości Mystków wraz z terenem szkoły podstawowej, dom ludowy i bibliotekę, teren kościoła parafialnego wraz z przyległą przestrzenią publiczną. Negatywne zjawiska: niski poziom nauczania, wysoki poziom bezrobocia, częste akty wandalizmu, zbyt mała ilość miejsc postojowych, Strona 59 z 107

60 brak estetyki, niewłaściwa infrastruktura do organizacji różnych form życia kulturalnego, niedostateczny stan infrastruktury technicznej, zła jakość powietrza. Potencjał obszaru: lokalizacja przy drodze powiatowej, wielofunkcyjny teren wokół przedszkola, pozwalający na integrację społeczną, dom ludowy i biblioteka, centrum życia kulturalnego i społecznego mieszkańców, sieć wodociągowa, miejsce spotkań, interesów i życia publicznego. Źródła problemów: brak środków finansowych na infrastrukturę sportowo rekreacyjną i kulturalną; brak odpowiednich przepisów prawnych mających na celu ochronę powietrza oraz brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza, niska integracja międzypokoleniowa. Podobszar rewitalizacji IV Królowa Górna Ryc. 44 Podobszar rewitalizacji Królowa Górna (1:5000) część I Strona 60 z 107

61 Ryc. 45 Podobszar rewitalizacji Królowa Górna (1:5000) część II Podobszar ten obejmuje powierzchnię 69,52 ha, co stanowi 1,1% terenu całej gminy oraz zamieszkiwany jest przez 529 osób, co stanowi 5,24% wszystkich mieszkańców gminy. Podobszar ten obejmuje teren zamieszkały, przyległy do drogi powiatowej oraz potoku Królówka, teren stadionu sportowego, świetlicy wiejskiej i szkoły podstawowej oraz teren przyległy do kościoła parafialnego w Królowej Górnej, który interesariusze wskazali jako obszar rewitalizacji Negatywne zjawiska: wysoki poziom osób korzystających ze wsparcia socjalnego, duża liczba osób z problemem alkoholowym, niski poziom nauczania, niski poziom udziału mieszkańców w życiu publicznym, wysoki poziom bezrobocia, ponad przeciętna liczba przestępstw, niski poziom przedsiębiorczości, zły stan infrastruktury komunikacyjnej, brak chodnika i poboczy, zbyt mała ilość miejsc postojowych, brak estetyki, zły stan techniczny świetlicy wiejskiej, zła jakość powietrza, brak odpowiedniego placu zabaw, Strona 61 z 107

62 Potencjał obszaru: lokalizacja przy drodze powiatowej nr 1576K Nowy Sącz - Florynka, duży udział mieszkańców w życiu społecznym, stadion sportowy oraz budynek socjalny pełniący wiele funkcji społecznych, także integracyjnych, sieć kanalizacyjna, tereny rekreacyjne wzdłuż potoku Królówka, miejsce spotkań, interesów i życia publicznego. Źródła problemów: brak odpowiednich przepisów prawnych mających na celu ochronę powietrza oraz brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza, brak środków na infrastrukturę komunikacyjną, brak oferty spędzania czasu wolnego, niska integracja międzypokoleniowa. Podobszar rewitalizacji V Kamionka Wielka Ryc. 46 Podobszar rewitalizacji Kamionka Wielka(1:4000) Strona 62 z 107

63 Podobszar ten obejmuje powierzchnię 24,73 ha, co stanowi 0,39% terenu całej gminy oraz zamieszkiwany jest przez 253 osób, co stanowi 2,51% wszystkich mieszkańców gminy. Podobszar zlokalizowany jest wzdłuż drogi powiatowej nr 1576K Nowy Sącz Florynka, w centrum miejscowości Kamionka Wielka. Obejmuje m. in. teren Ośrodka Zdrowia w Kamionce Wielkiej, dawnego zakładu papierniczego NOMICO, dawnego tartaku i składy materiałów budowlanych i przemysłowych, teren zniszczonego kompleksu sportowego, szkoły podstawowej i parafii w Kamionce Wielkiej, Urzędu Gminy, zakładu masarskiego, parkingu samochodowego oraz cmentarza parafialnego i obszaru niezagospodarowanej przestrzeni publicznej. Negatywne zjawiska: wysoki poziom osób korzystających ze wsparcia socjalnego, duża liczba osób z problemem alkoholowym, niski poziom nauczania, niski poziom udziału społeczeństwa w życiu publicznym, przeciętna liczba przestępstw, niski poziom przedsiębiorczości, niski poziom integracji społecznej, niedostosowana do potrzeb infrastruktura kulturalna, brak zaplecza dla działalności sportowej, siłowni plenerowej, zły stan infrastruktury sportowej, brak miejsca spotkań, częste akty wandalizmu, brak hot-spot, zły stan budynków publicznych, w których byłaby możliwość adaptacji i rozbudowy na mieszkania komunalne lub świetlice wiejską, brak informacji turystycznej, bardzo zła jakość powietrza. Potencjał obszaru: droga powiatowa, walory krajobrazowe i historyczne, bliskość szlaków turystycznych, górskie położenie atrakcyjność turystyczna, centrum administracyjne gminy, uzbrojone tereny inwestycyjne w centrum miejscowości, centrum życia społecznego i kulturalnego mieszkańców. Źródła problemów: brak oferty zagospodarowania czasu wolnego, niski standard życia mieszkańców, bieda, bezrobocie, alkoholizm wpływ na rozpad więzi społecznych i aktywności mieszkańców, Strona 63 z 107

64 brak środków finansowych na infrastrukturę publiczną, brak odpowiednich przepisów prawnych mających na celu ochronę powietrza oraz brak świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie ochrony powietrza, niski priorytet prowadzenia inwestycji i działań nakierowanych na życie publiczne i integrację społeczną, niska integracja międzypokoleniowa. Podsumowanie Na wyznaczonych podobszarach rewitalizacji zdiagnozowano szereg problemów, które składają się na nasilenie zjawisk kryzysowych nie tylko na tych podobszarach, ale również w całej Gminie. Suma oddziaływania negatywnych czynników wpływa na możliwości sprawnego funkcjonowania i dalszego rozwoju Gminy. W niniejszym rozdziale przeanalizowano także istniejące możliwości każdego podobszaru, które mogą być wykorzystane od razu bądź stanowią jeszcze nie uruchomiony potencjał. Oprócz tego za wspólne dla wszystkich podobszarów rewitalizacji potencjały można uznać: atrakcyjność turystyczna bliskość gór i system szlaków turystycznych, sąsiedztwo miasta powiatowego Nowy Sącz, położenie na trasach przelotowych, korzyści finansowe i promocyjne wynikające z przynależności Gminy do LGD Korona Sądecka, Uzbrojone tereny inwestycyjne. Strona 64 z 107

65 4 Założenia programowe 4.1 Wizja obszaru po rewitalizacji Deklaracja wizji: Partnerską pracą władz i mieszkańców zmieniona, przekształcona, odnowiona, nawiązująca do dziedzictwa historycznego, otwarta, przyjazna, nowoczesna, inspirująca, estetyczna przestrzeń gminy Kamionka Wielka, tworzy warunki dla rozwoju i godnego życia różnych pokoleń mieszkańców i ułatwia korzystanie z dobrodziejstwa współczesnej cywilizacji, w wolności od jej zagrożeń i ograniczeń. Zaprasza, zachęca i inspiruje gości do odwiedzin, spotkań i osiedlania się w poszukiwaniu satysfakcji życiowej. W pracach nad wizją obszaru rewitalizacji wykorzystano procedurę, która przyjmuje założenie, iż nie jest ona formułowana na początkowym etapie prac nad programem rewitalizacji ale podsumowuje tę fazę prac, gdzie mamy już za sobą diagnozę stanu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji gminy i jego potrzeb oraz wstępnie zarysowane koncepcje celów i projekty jakie mogą być na tym terenie realizowane. Wizja przyszłości obszaru rewitalizowanego nie jest tym samym czystą projekcją i zapisem naszych marzeń i wyobrażeń o przyszłym jego stanie. Obraz przyszłości jest konstruowany na podstawie analizy spodziewanego przebiegu procesów społecznych i zarządczych, przynoszących różnorodne, w tym oczekiwane, pożądane i pozytywnie wartościowane skutki. Przez pryzmat skutków naszego działania w procesie rewitalizacji stworzono wizję, która jest opisem efektu zmiany społecznej, przebiegającej we wszystkich sferach. W procedurze opracowywania wizji ważnym momentem były warsztaty z interesariuszami rewitalizacji, na których wyrażone zostały aspiracje i oczekiwania społeczne dotyczące przyszłości tego obszaru. Elementem inspirującym w tym procesie było również uwzględnienie wizji i misji zapisanych w Strategii Rozwoju Gminy Kamionka Wielka na lata , ze szczególnym naciskiem na jej zapis: Gmina Kamionka Wielka sprawnie i efektywnie zarządzana, wyróżniająca się wysokim poziomem przedsiębiorczości mieszkańców, odwiedzana przez wielu gości, o dobrej infrastrukturze i możliwościach komunikacyjnych, dbająca o tradycje regionalne, bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne oraz rozwój usług publicznych. W toku prowadzonych prac analitycznych wyznaczono obszar rewitalizacji, podzielony na 5 podobszarów. Mając na uwadze specyfikę podobszarów i procesów rewitalizacyjnych, uznano, iż należy przyjąć wspólną wizję, dla obszaru rewitalizacji, rozwijając jej treść na pięć kluczowych wymiarów: społeczny, gdzie na terenie rewitalizowanym będzie zamieszkiwać zintegrowana, wielopokoleniowa wspólnota, zapewniająca przestrzeń dogodną dla prowadzenia aktywnego i rodzinnego stylu życia, wyróżniająca się szczególną aktywnością osób młodych i rodzin z dziećmi. Mieszkańcy tej przestrzeni aktywnie spędzają czas wolny, korzystając z dorobku dziedzictwa kulturowego, historycznego oraz przyrodniczego. Dzięki poczuciu solidarności, wzajemnej pomocy i technice czują się w tej przestrzeni bezpieczni i otwarci na kontakty z innymi. Zbudowane w trakcie rewitalizacji poczucie wspólnoty będzie inspirowało ich do dbałości o otoczenie i Strona 65 z 107

66 ochrony przed dewastacją. Wykreowane na tym obszarze formy aktywności społecznej zaowocują dużą liczbą wydarzeń i inicjatyw społeczno- kulturowych, budując poczucie satysfakcji i zadowolenia. gospodarczy, w którym obszar ten stał się strefą aktywności mikro i małych przedsiębiorstw, oraz przedsiębiorstw społecznych zwłaszcza o profilu usługowym, oferujących szeroką paletę produktów lokalnych. Dzięki przyjaznej polityce lokalnej, teren ten będzie oferował nowe miejsca pracy i zapewniał dostęp do różnorodnych usług, w tym edukacyjnych, opiekuńczych i turystycznych. środowiskowy, gdzie na terenach dotychczas zdegradowanych, wyeliminowane lub zredukowane zostaną istniejące zagrożenia, gdzie można będzie o każdej porze roku oddychać czystym powietrzem, bez obecności uciążliwego ruchu i hałasu komunikacyjnego. Ponadto zostaną uporządkowane i zwiększy się dostępność terenów zielonych i skwerów, jako miejsc aktywnej rekreacji i wypoczynku. przestrzenno-funkcjonalny, w którym zrewitalizowane tereny uzyskają nowe oblicze i funkcje. Dzięki odrestaurowanym i zmodernizowanym budynkom i obiektom, ulicom, chodnikom i zagospodarowanym terenom zielonym, staną się one żywym, estetycznym i pełnym energii centrum urbanistycznym. Przybędzie terenów zielonych, które odzyskają swoją rangę i zwiększą atrakcyjność poszczególnych miejsc. Place zabaw, ścieżki i trasy rowerowe, siłownie na świeżym powietrzu, obiekty sportowe, ożywią i uczynią zaniedbaną dotychczas przestrzeń publiczną i będą wykorzystywane w codziennym życiu mieszkańców i gości. techniczny aspekt rewitalizacji obejmie szczególnie obszar centrum poszczególnych miejscowości, uznanych za zdegradowane, gdzie poprawa stanu infrastruktury spowoduje, iż centra te odzyskają swoje funkcje społeczne i urbanistyczne. Przeprowadzenie remontów obiektów w połączeniu z ich termomodernizacją, wymianą ogrzewania i odnową elewacji budynków mieszkalnych, zapewni wysoki standard mieszkań. Nowe nawierzchnie ulic, oświetlenie energooszczędnymi lampami zapewnią nową jakość obiektów i ich otoczenia. Uporządkowanie przestrzeni publicznej podniesie jakość życia mieszkańców i przystosuje ją do nowych potrzeb społeczności lokalnej. 4.2 Cele oraz kierunki działań Głównym celem działań rewitalizacyjnych, objętych Gminnym Programem Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz przeciwdziałanie zdiagnozowanym problemom. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez realizację celów szczegółowych i kierunków działań, odpowiadającym głównym strefom procesu rewitalizacji, tj.: społecznej, przestrzenno-funkcjonalnej, gospodarczej, technicznej i środowiskowej. Tab. 8.Cele szczegółowe oraz kierunki działań w poszczególnych sferach rewitalizacji. Sfera procesu rewitalizacji Cele szczegółowe Kierunki działań Strona 66 z 107

67 1. Społeczna 1. Przeciwdziałanie problemom marginalizacji i wykluczenia społecznego. 2. Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. Integracja lokalnej społeczności. Przeciwdziałanie bezradności w sprawach opiekuńczowychowawczych. Przeciwdziałanie bezrobociu. Przeciwdziałanie ubóstwu. Rozwój oferty kulturalnej. Rozwój oferty sportowo- rekreacyjnej. Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa publicznego. 2. Przestrzennofunkcjonalna 1. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. 2. Zwiększenie dostępu do placówek opiekuńczo-edukacyjnych. 3. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Rozwój infrastruktury kulturalnej. Rozwój infrastruktury opiekuńczoedukacyjnej. Rozwój infrastruktury sportoworekreacyjnej. Uporządkowanie przestrzeni publicznej pod kątem funkcjonalnym i estetycznym. 3. Gospodarcza 1. Wzrost potencjału inwestycyjnego obszaru. Stworzenie warunków zachęcających inwestorów do prowadzenia działalności gospodarczej. 4. Techniczna 1. Poprawa stanu technicznego i bezpieczeństwa użytkowników dróg. 2. Poprawa stanu technicznego i wydajności energetycznej budynków Modernizacja infrastruktury dróg lokalnych. Modernizacja obiektów użyteczności publicznej. 5. Środowiskowa 1. Poprawa jakości środowiska. Rozwój infrastruktury oraz oferty służącej ochronie środowiska. 4.3 Podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777) tabela podstawowych projektów rewitalizacyjnych zawiera w odniesieniu do każdego przedsięwzięcia: nazwę przedsięwzięcia, podmiot realizujący, obszar rewitalizacji, szacowaną wartość, okres realizacji, planowane źródło finansowania. W dalszej części rozdziału znajdują się szczegółowe opisy przedsięwzięć zawierające informacje odnośnie: Strona 67 z 107

68 opisu planowanych działań, oczekiwanych rezultatów realizacji przedsięwzięcia. Równoczesna realizacja działań w sferze społecznej, przestrzenno-funkcjonalnej, gospodarczej, technicznej i środowiskowej, obejmująca zarówno przedsięwzięcia (w tym infrastrukturalne), jak również działania miękkie, stwarza szanse na uruchomienie procesu rewitalizacji mającego cechy zrównoważonego rozwoju. Dlatego zamieszczone poniżej listy przedsięwzięć podstawowych i uzupełniających związane są z różnymi typami działań, zarówno twardymi jak i miękkimi. W poniższych tabelach zaprezentowano wszystkie przedsięwzięcia podstawowe i uzupełniające, które zaplanowano do realizacji w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata Działania te w najwyższym stopniu będą oferować kompleksowe rozwiązanie zdiagnozowanych problemów na obszarze rewitalizacji i w znaczący sposób wpłyną na osiągnięcie założonych celów strategicznych oraz kierunków interwencji. Strona 68 z 107

69 Tabela 9. Podstawowe przedsięwzięcia rewitalizacyjne w ramach Gminnego Programu Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata Lp. Nazwa przedsięwzięcia Podmiot realizujący Obszar rewitalizacji Szacunkowa wartość [zł] Okres realizacji [lata] Planowane źródło finansowania 1. Przebudowa boiska sportowego w Kamionce Małej wraz z remontem placu zabaw Gmina Kamionka Wielka Kamionka Mała , Własne RPO Ministerstwo Sportu i Turystyki Przebudowa kompleksu boisk sportowych w Kamionce Wielkiej wraz z remontem placu zabaw Przebudowa wraz z rozbudową budynku Urzędu Gminy na budynek wielofunkcyjny wraz z budową centrum kultury na dz. ew. nr 733/1, 733/2, 733/5 w Kamionce Wielkiej Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez budowę skrzyżowania drogi powiatowej nr 1576K i drogi gminnej nr K w Kamionce Wielkiej 5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej na cele parku 6. Budowa parkingu Gmina Kamionka Wielka Gmina Kamionka Wielka Gmina Kamionka Wielka Towarzystwo Miłośników Kamionki Wielkiej oraz Parafia w Kamionce Wielkiej Gmina Kamionka Wielka Kamionka Wielka , Kamionka Wielka , Kamionka Wielka , Kamionka Wielka , Mystków , Własne RPO Ministerstwo Sportu i Turystyki Własne RPO POIiŚ Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Własne RPO PROW Prywatne RPO WFOŚiGW PROW (LGD) Własne RPO PROW (LGD) 7. Budowa chodników dla pieszych Gmina Kamionka Wielka Królowa Górna, Bogusza , Własne Inne JST RPO Przebudowa wraz z rozbudową budynku OSP na budynek wielofunkcyjny wraz z budową szkoły podstawowej w Boguszy na dz. nr 403/2 w Boguszy Gmina Kamionka Wielka Bogusza , Własne RPO Strona 69 z 107

70 9. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy Szkole w Królowej Górnej wraz z utworzeniem parku naukowo dydaktycznego oraz infrastrukturą towarzyszącą Gmina Kamionka Wielka Królowa Górna , PROW RPO Własne Strona 70 z 107

71 Poniżej przedstawiono opis planowanych działań w ramach podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych oraz oczekiwane rezultaty ich realizacji: 1. Przebudowa boiska sportowego w Kamionce Małej wraz z remontem placu zabaw: Opis planowanych działań: przebudowa płyty boiska sportowego w Kamionce Małej, budowa ogrodzenia, wyposażenie sportowe boiska, - remont placu zabaw Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Wzrost potencjału inwestycyjnego obszaru. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja planowanych działań wpłynie przede wszystkim na zwiększenie atrakcyjności obszaru. Na terenie tym brakuje odpowiedniej infrastruktury sportowej, udostępnionej mieszkańcom. Wyposażenie miejscowości w infrastrukturę sportoworekreacyjną oraz zwiększenie możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu mieszkańców pozytywnie wpłynie na integrację lokalnej społeczności. Realizacja tych działań będzie miała oczywiście korzystny wpływ również na poprawę kondycji zdrowotnej mieszkańców oraz, z uwagi na położenie obiektu u podnóża Głównego Szlaku Beskidzkiego, na wzrost waloru turystycznego i potencjału inwestycyjnego obszaru. Zgodnie z opinią Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, przy realizacji przedsięwzięcia należy zachować istniejącą odległość od koryta potoku Kamionka oraz rozważyć konieczność wykonania umocnień erodowanej skarpy potoku. 2. Przebudowa kompleksu boisk sportowych w Kamionce Wielkiej wraz z remontem placu zabaw: Opis planowanych działań: przebudowa boisk sportowych w Kamionce Wielkiej, remont ogrodzenia, - przebudowa oświetlenia; wyposażenie sportowe boiska, Strona 71 z 107

72 - remont placu zabaw. Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Wzrost potencjału inwestycyjnego obszaru. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja planowanych działań wpłynie przede wszystkim na zwiększenie atrakcyjności obszaru. Na terenie tym brakuje odpowiedniej infrastruktury sportowej, udostępnionej przede wszystkim dla dzieci i młodzieży uczęszczającej do pobliskiej szkoły, dla której stanowi zaplecze sportowe oraz wszystkim mieszkańcom. Wyposażenie miejscowości w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną oraz zwiększenie możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu mieszkańców pozytywnie wpłynie na integrację lokalnej społeczności. Realizacja tych działań będzie miała oczywiście korzystny wpływ również na poprawę kondycji zdrowotnej mieszkańców oraz, z uwagi na położenie obiektu u podnóża Głównego Szlaku Beskidzkiego, na wzrost waloru turystycznego i potencjału inwestycyjnego obszaru. Przyczyni się również do zmniejszenia przestępczości w tym obszarze. 3. Przebudowa wraz z rozbudową budynku Urzędu Gminy na budynek wielofunkcyjny wraz z budową centrum kultury na dz. ew. nr 733/1, 733/2, 733/5 w Kamionce Wielkiej: Opis planowanych działań: budowa Centrum Kultury. Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Poprawa stanu technicznego i wydajności energetycznej budynków. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: W odpowiedzi na niski poziom nasycenia Gminy w profesjonalne obiekty o przeznaczeniu kulturalnym powstanie Centrum Kultury z Gminnym Ośrodkiem Kultury, co zaowocuje wzrostem integracji mieszkańców, aktywności społecznej i kulturalnej. Działania te, wraz z uporządkowaniem przestrzeni publicznej, również wpłyną na atrakcyjność Gminy. Dodatkowo, w trosce o stan środowiska, który na tym podobszarze rewitalizacji również jest najgorszy na tle całej Gminy, budynek ten wyposażony zostanie w energooszczędne rozwiązania technologiczne. Strona 72 z 107

73 4. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej poprzez budowę skrzyżowania drogi powiatowej nr 1576K i drogi gminnej nr K w Kamionce Wielkiej: Opis planowanych działań: przebudowa odcinka drogi gminnej nr K wraz z budową chodnika; - przebudowa odcinka drogi powiatowej nr 1576K wraz z budową chodnika; - oznakowanie pionowe i poziome; Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. - Zwiększenie estetyki centrum miejscowości Kamionka Wielka. - Wzrost poziomu bezpieczeństwa publicznego. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa w obrębie skrzyżowania w centrum miejscowości Kamionka Wielka. Bezpośrednie sąsiedztwo kościoła i cmentarza parafialnego powodują zwiększony ruch pieszych i kierowców, co przy braku jakiegokolwiek oznakowania stwarza zagrożenie dla użytkowników dróg. Dodatkowo, z uwagi na zabytkowy charakter kościoła, zwiększy się estetyka przestrzeni publicznej w centrum miejscowości. 5. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej na cele parku: Opis planowanych działań: zagospodarowanie istniejącego terenu zielonego; - budowa oświetlenia; - budowa alejek parkowych wraz z infrastrukturą parkową; - nasadzenia roślinne. Cele realizowane przez działanie: Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. - Zwiększenie estetyki centrum miejscowości Kamionka Wielka. - Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych (w tym pensjonariuszy DPS). - Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. - Wzrost poziomu bezpieczeństwa publicznego. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do zwiększenia estetyki centrum miejscowości Kamionka Wielka i da możliwość spędzania wolnego czasu wśród zieleni. Dotychczasowy brak ładu i pielęgnacji istniejącego terenu zieleni publicznej powodował, że stwarzał on doskonałe miejsce dla organizowania się małych grup młodzieży, czego Strona 73 z 107

74 konsekwencjami były liczne akty wandalizmu. Dzięki realizacji przedsięwzięcia wzrośnie również poziom bezpieczeństwa publicznego, a mieszkańcy zyskają ofertę dla aktywnego spędzania wolnego czasu oraz relaksu dla pensjonariuszy pobliskiego DPS. 6. Budowa parkingu: Opis planowanych działań: - utwardzenie terenu; - kanalizacja deszczowa; Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie atrakcyjności obszaru. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: W odpowiedzi na brak parkingów samochodowych przy obiektach użyteczności publicznej, planowana jest budowa parkingu w Mystkowie. Miejsce realizacji tego przedsięwzięcia zlokalizowane jest w centrum miejscowości, w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła i szkoły, czy punktów handlowych. Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do poprawy estetyki przestrzennej, a także do zwiększenia atrakcyjności obszaru i dostępności do obiektów użyteczności publicznej. 7. Budowa chodników dla pieszych: Opis planowanych działań: budowa chodnika dla pieszych w Królowej Górnej; - budowa chodnika dla pieszych w Boguszy; Cele realizowane przez działanie: Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. - Zwiększenie estetyki centrum miejscowości. - Wzrost poziomu bezpieczeństwa publicznego. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa przede wszystkim dla pieszych uczestników ruchu drogowego. Obecnie przy drogach powiatowych, biegnących przez miejscowości Królowa Górna i Bogusza brak jest nawet pobocza, co stwarza realne zagrożenie dla pieszych. Budowa chodników wpłynie na poprawę ich bezpieczeństwa, a także przyczyni się do poprawy estetyki i zagospodarowania przestrzeni publicznej. Strona 74 z 107

75 8. Przebudowa wraz z rozbudową budynku OSP na budynek wielofunkcyjny wraz z budową szkoły podstawowej w Boguszy na dz. nr 403/2 w Boguszy Opis planowanych działań: Przebudowa budynku OSP; - Budowa budynku szkoły podstawowej; - Utworzenie oddziału przedszkolnego. Cele realizowane przez działanie: Przeciwdziałanie problemom marginalizacji i wykluczenia społecznego. Rozwój infrastruktury społecznej z uwzględnieniem różnych grup wiekowych. Zwiększenie dostępu do placówek opiekuńczo-edukacyjnych. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Poprawa stanu technicznego i wydajności energetycznej budynków. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja planowanego działania wpłynie przede wszystkim na poprawę warunków lokalowych dla prowadzenia zajęć edukacyjnych dzieci i młodzieży szkolnej, oraz na wzrost liczby miejsc w przedszkolu w tej miejscowości, gdzie nie ma aktualnie żadnego przedszkola, podobnie jak świetlicy środowiskowej. Działania te wyjdą naprzeciw oczekiwaniom młodych małżeństw, zmieniając tą sytuację oraz pozwalając młodym mamom powrócić na rynek pracy po okresie urlopu wychowawczego. Przedmiotowe przedsięwzięcie umożliwi realizację programów dla młodzieży i osób starszych, zapewniając im zwiększenie możliwości integracji społecznej oraz aktywnego zagospodarowania wolnego czasu, a także pomoże w walce z bezradnością w sprawach opiekuńczo- wychowawczych. Zwiększy to również atrakcyjności tej miejscowości, a co za tym idzie przyciągnie nowych mieszkańców. Jednocześnie poprawią się warunki lokalowe OSP w Boguszy, która obecnie dzieli pomieszczenia wraz ze szkoła podstawową. 9. Zagospodarowanie przestrzeni publicznej przy Szkole w Królowej Górnej wraz z utworzeniem parku naukowo dydaktycznego oraz infrastrukturą towarzyszącą Opis planowanych działań: zagospodarowanie terenu wokół szkoły w Królowej Górnej; - modernizacja drogi dojazdowej do kompleksu sportowego oraz utworzenie parkingu i budowa nowych obiektów rekreacyjnych; - utworzenie parku wraz z infrastrukturą badawczą, edukacyjną oraz infrastrukturą towarzyszącą. Cele realizowane przez działanie: Zagospodarowanie przestrzeni publicznej. - Zwiększenie estetyki centrum miejscowości Królowa Górna. - Rozwój infrastruktury sportowo edukacyjnej i społecznej z uwzględnieniem Strona 75 z 107

76 różnych grup wiekowych. - Zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu. Oczekiwane rezultaty realizacji przedsięwzięcia: Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do zwiększenia estetyki centrum miejscowości Królowa Górna i da możliwość aktywnego zagospodarowania czasu wolnego. Ponadto utworzenie infrastruktury badawczej i naukowej przyczyni się do rozwijania pasji i zainteresowań wśród dzieci i młodzieży szkolnej oraz mieszkańców, wpływając jednocześnie zachęci do uczenia się przez całe życie. Strona 76 z 107

77 4.4 Uzupełniające przedsięwzięcia rewitalizacyjne Projekty uzupełniające w większości przewidziane są do realizacji na obszarze rewitalizacji i zdegradowanym. Projekty te są komplementarne względem podstawowych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, jak również wpisują się w cele Gminnego Programu Rewitalizacji. Uwzględnienie przedsięwzięć uzupełniających służyć ma zapewnieniu komplementarności Programu. Lp. Nazwa przedsięwzięcia Podmiot realizujący Obszar rewitalizacji Szacunkowa wartość [zł] Okres realizacji [lata] Planowane źródło finansowania 1. Akademia równych szans wspieranie rozwoju kompetencji kluczowych uczniów szkół podstawowych i gimnazjów w gminie Kamionka Wielka Sądecka Agencja Rozwoju Regionalnego, Kamionka Wilka, Gmina Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Małopolskie Centrum Bogusza Doskonalenia Nauczycieli , Własne, EFS RPO Korona Sądecka Na Rzecz Zatrudnienia Osób Młodych LGD Korona Sądecka Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Własne, EFS RPO Czas wolny dla dzieci, młodzieży i seniorów Towarzystwo Miłośników Kamionki Wielkiej oraz Parafia w Kamionce Wielkiej Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Prywatne RPO Oferta kulturalna dla mieszkańców Gmina Kamionka Wielka Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Własne RPO PROW Czyste powietrze czysta sprawa - stała edukacja dzieci i młodzieży w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza i zjawisku smogu. Katolickie Centrum Edukacji Młodzieży "Kana" w Nowym Sączu Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Prywatne WFOŚiGW 6 e-senior wzrost kompetencji cyfrowych osób starszych Instytut Myślni Innowacyjnej Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Prywatne, MRPiPS, PO PC Strona 77 z 107

78 7 Akademia Kompetencji cyfrowych w edukacji wczesnoszkolnej 8 Małopolski e - Senior 9 Kompleksowe wsparcie osób zwolnionych i zagrożonych zwolnieniem z pracy z obszaru Powiatu Nowosądeckiego Instytut Myślni Innowacyjnej Instytut Myślni Innowacyjnej Powiat Nowosądecki Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza Kamionka Mała, Kamionka Wielka, Mystków, Królowa Górna, Bogusza , Prywatne, PO PC Prywatne, PO PC Własne, RPO Inne JST Strona 78 z 107

79 4.5 Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych Gminny Program Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata oprócz podstawowych przedsięwzięć realizacyjnych, uwzględnia także możliwość realizacji szerokiego wachlarza przedsięwzięć rewitalizacyjnych uzupełniających. Poniżej przedstawiono wykaz działań zgodnych z przyjętymi w niniejszym programie rewitalizacji kierunkami interwencji. Wykaz ten opracowano na podstawie analizy kierunków interwencji zawartych w Strategii Rozwoju Gminy Kamionka Wielka na lata , Planie Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kamionka Wielka, Planach Rozwoju Miejscowości oraz w oparciu o informacje uzyskane od Gminy. Przyjęto założenie, że pozostałe dopuszczalne przedsięwzięcia muszą odpowiadać na zdiagnozowane zjawiska negatywne przedstawione w Diagnozie służącej wyznaczeniu obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka. Poniżej znajduje się charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć w podziale na poszczególne bloki tematyczne: Integracja lokalnej społeczności, rozwój infrastruktury społecznej oraz przeciwdziałanie bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych blok ten, poprzez organizację wydarzeń oraz imprez kulturalnych i sportowych, a także promocji wśród młodzieży zasad wolontariatu i uczestnictwa w działaniach organizacji pozarządowych, ma na celu walkę z marginalizacją i wykluczeniem społecznym, zwiększenie aktywności mieszkańców oraz możliwości aktywnego zagospodarowania wolnego czasu, a także pomoże z walką z bezradnością w sprawach opiekuńczowychowawczych. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia: organizacja szerokiego wachlarza zajęć pozalekcyjnych oraz konkursów przedmiotowych pogłębiających wiedzę i rozwijających zainteresowania uczniów z obszaru rewitalizacji, realizacja programów społecznych dla osób zagrożonych marginalizacją, urządzanie wydarzeń sprzyjających integracji społecznej i międzypokoleniowej mieszkańców oraz animacja rożnych form spędzania wolnego czasu, utworzenie punktu dostępu do Internetu typu hot- spot. Przeciwdziałanie bezrobociu blok ten, poprzez realizowanie rozmaitych kursów dla osób bezrobotnych, podnoszących zarówno umiejętności zawodowe, jak i kompetencje związane z poszukiwaniem pracy oraz organizowanie spotkań z psychologiem, w celu stałego wsparcia i motywacji osób dotkniętych problemem bezrobocia, które często borykają się z problemami alkoholowymi i biernością, ma na celu wzrost aktywizacji zawodowej mieszkańców obszaru rewitalizacji. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia: rozwój umiejętności zawodowych mieszkańców. Strona 79 z 107

80 Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa publicznego blok ten, poprzez usprawnienie walki z przestępczością przeciwko mieniu i życiu, ma na celu podwyższenie poczucia bezpieczeństwa przez mieszkańców. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia: budowa sieci monitoringu wizyjnego, budowa oświetlenia ulicznego. Rozwój infrastruktury oraz oferty służącej ochronie środowiska blok ten, poprzez rozbudowę systemu wodno-kanalizacyjnego, poprawę warunków zbiórki odpadów, propagowanie wytwarzania energii z użyciem odnawialnych źródeł oraz wspieranie i rozwój szeroko pojętej efektywności energetycznej budynków, ma na celu poprawę jakości środowiska. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia: budowa lokalnej sieci wodociągowej, sieci kanalizacyjnej oraz systemu kanalizacji sanitarnej w oparciu o przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz promowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach nie objętych infrastrukturą sieciową, organizacja akcji promocyjno-edukacyjnych o tematyce efektywnego wykorzystania energii, redukcji emisji zanieczyszczeń oraz wykorzystania OZE, zastosowanie ekologicznych nośników energii w kotłowniach, wymiana pieców węglowych, podłączenie odbiorców do sieci gazowniczej, termomodernizacja budynków. Uporządkowanie przestrzeni publicznej pod kątem funkcjonalnym i estetycznym blok ten, poprzez podejmowanie działań na rzecz poprawy poziomu estetycznego otoczenia i ładu przestrzennego, wpłynie pozytywnie na zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia: budowa tablic i znaków informacji turystycznej, urządzenie zieleni na obszarze rewitalizowanym. Rozwój infrastruktury dróg lokalnych oraz obiektów użyteczności publicznej blok ten, poprzez działania na rzecz modernizacji, ma na celu poprawę stanu technicznego tych obiektów, zwiększenie bezpieczeństwa dróg oraz wydajności energetycznej budynków. Planowane w ramach tego bloku przedsięwzięcia to: modernizacja dróg gminnych w kierunku zwiększenia płynności ruchu, uzupełnianie i modernizacja oświetlenia ulicznego, instalacja energooszczędnego oświetlenia publicznego oraz paneli fotowoltaicznych na budynkach publicznych, modernizacja energetyczna oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach sektora publicznego. W zakresie realizacji wskazanych powyżej przedsięwzięć rewitalizacyjnych, należy uwzględnić istniejące przepisy, wynikające z MPZP oraz SUiKZP Gminy Kamionka Wielka, przepisy prawa budowlanego, środowiskowe oraz inne przepisy szczególne, Strona 80 z 107

81 które mają zastosowania w stosunku do poszczególnych działań. W szczególności należy: uzgodnić ze spółką Sądeckie Wodociągi Sp. z o. o. w Nowym Sączu każdorazowo przedsięwzięcia związane z siecią wodociągową i kanalizacyjną; w trakcie realizacji zadań inwestycyjnych należy zachować ustalenia dotyczące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy obwiązujące w: Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu, Obszar Natura 2000 Łabowa PLH , Obszar Natura 2000 Nawojowa PLH oraz Beski Niski PLB , jeżeli inwestycje te będą leżeć w obszarach wyżej wymienionych. uzgodnić z PKP Polskie Linie Kolejowa S.A. Zakład Linii Kolejowych w Nowym Sączu; ul. Batorego 80, Nowy Sącz każdorazowo przedsięwzięcia związane z inwestycjami biegnącymi wzdłuż linii kolejowych. wystąpić do Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie o wydanie decyzji zwalniającej z zakazów, o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 18 lipca Prawo wodne (Dz. U. z 2015r., poz. 469 z późn. zm.), w przypadku realizacji przedsięwzięć w obszarach szczególnego zagrożenia powodzią. 4.6 Komplementarność GPR Zgodnie z Wytycznymi oraz Ustawą, programy rewitalizacji muszą być opracowywane z zapewnieniem komplementarności w różnych wymiarach, a w szczególności należy zapewnić komplementarność w pięciu aspektach: przestrzennym, problemowym, proceduralno- instytucjonalnym, międzyokresowym i źródeł finansowania. W dalszej części rozdziału przedstawiono sposób w jaki w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata zapewniono komplementarności powyższych wymiarów oraz integrowanie się przedsięwzięć otrzymując efekt synergii. Komplementarność przestrzenna obszar rewitalizacji i obszar zdegradowany w Gminie Kamionka Wielka został wyznaczony po przeprowadzeniu dogłębnej i wieloaspektowej analizy wskaźnikowej, z wykorzystaniem opinii mieszkańców, dzięki czemu można mówić o trafności działań na danym terenie. Wszystkie podstawowe projekty rewitalizacyjne skupiają się na obszarze rewitalizacji i są z nim ściśle powiązane, odpowiadając na jego główne problemy. Realizacja przedsięwzięć wskazanych w programie rewitalizacji przyczyni się do poprawy warunków życia nie tylko na obszarze rewitalizowanym, ale również w całej Gminie, gdyż zdiagnozowane problemy nie tylko nie będą przenosić się na inne obszary, ale także ograniczą występowanie takich problemów jak bezrobocie i ubóstwo, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, brak wystarczającej liczby miejsc w przedszkolach i żłobkach, a także niski poziom nasycenia Gminy w obiekty o przeznaczeniu kulturalnym oraz sportowo-rekreacyjnym. Dodatkowo inwestycje w ogólnodostępną przestrzeń publiczną umożliwią wspólne korzystanie z dostępnych atrakcji, a także uczestnictwo w licznie organizowanych imprezach kulturalnych, rozrywkowych i sportowych. Będzie to sprzyjało wzmacnianiu więzi społecznych między mieszkańcami całej Gminy oraz będzie przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu mieszkańców obszaru rewitalizacji. Strona 81 z 107

82 Komplementarność problemowa w Gminie Kamionka Wielka projekty rewitalizacyjne uzupełniają się wzajemnie poprzez organizowanie, na rewitalizowanych terenach, działań o charakterze społecznym (integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym itp.). Modernizacja ciągów komunikacyjnych oraz zagospodarowanie terenów, objętych rewitalizacją, będą miały odniesienie nie tylko do aspektów infrastrukturalnych, ale również gospodarczych (wzrost potencjału inwestycyjnego obszaru, co wesprze rozwój lokalnej przedsiębiorczości) oraz przestrzennych (np. uporządkowanie obszaru pod kątem funkcjonalnym i estetycznym). Dla każdego projektu wskazano, jakie będą rezultaty jego realizacji. Odpowiednia parametryzacja efektów końcowych pozwoli precyzyjnie dobrać wskaźniki osiągnięcia celów, określonych w programie rewitalizacji. Przedsięwzięcia zaplanowane w GPR dopełniają się tematycznie oraz skierowane są na osiągnięcie wspólnego celu poprawy jakości życia mieszkańców i zapobieganie powstawaniu zdiagnozowanych problemów. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna proces wdrażania GPR będzie przebiegał w sposób ciągły, od momentu jego uchwalenia przez Radę Gminy Kamionka Wielka, do roku Osobą odpowiedzialną za wdrażanie i realizację przyjętych w programie rewitalizacji założeń będzie Wójt Gminy Kamionka Wieka. W dalszej części programu rewitalizacji opisano szczegółowo instrumenty zarządzania i wdrażania, niezbędne do efektywnego wykorzystania narzędzi finansowych i instytucjonalnych. Komplementarność międzyokresowa Gmina Kamionka Wielka szczególną uwagę zwraca na ciągłość programową. Wiele przedsięwzięć, związanych z realizacją strategii i programów rozwojowych na obszarze gminy, realizowanych w latach , ma swoją kontynuację w okresie Jest to o tyle ważne, że wnioski z ewaluacji mogą posłużyć jako sygnalizacja zmian do wprowadzenia przy projektach programowanych na lata Wynikają one z potrzeb zmian systemu wdrażania dla ich lepszego oraz bardziej efektywnego zarządzania. Doświadczenia z poprzednich okresów finansowania wpłynęły na wsparcie przewidzianych projektów w obecnej perspektywie finansowej. Poniżej przedstawiono kilka przykładowych projektów, zrealizowanych w okresie , komplementarnych pod względem osiągniętych efektów społecznych w stosunku do planowanych, w ramach rewitalizacji na lata : Projekty o charakterze edukacyjnym: Indywidualizacja procesu nauczania i wychowania uczniów klas 1-3 szkół podstawowych w gminie Kamionka Wielka, okres realizacji , działanie PO KL - Modernizacja oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych w Gminie Kamionka Wielka, okres realizacji 2015r., działanie PO KL Projekty aktywizacji zawodowej bezrobotnych: Razem do sukcesu, okres realizacji: r r., działanie: PO KL. Komplementarność źródeł finansowania projekty, uwzględnione w Gminnym Programie Rewitalizacji Gminy Kamionka Wielka na lata będą wspierane finansowo głównie ze środków EFRR, EFS, FS, bez ryzyka podwójnego dofinansowania. Przewidziane jest również wykorzystanie środków publicznych jednostek samorządu terytorialnego. Umiejętne łączenie i wykorzystanie wszystkich Strona 82 z 107

83 źródeł finansowania pozwoli na uzyskanie wymiernych i korzystnych efektów działań rewitalizacyjnych. 4.7 Szacunkowe ramy finansowe Prowadzenie oraz realizacja zadań ujętych w GPR wymaga doboru odpowiednich źródeł finansowania, które będą odpowiadać zaplanowanym rezultatom i samym celom inwestycji. Finansowanie procesu rewitalizacji umożliwia założenie zaangażowania różnorakich źródeł finansowania. Możliwymi źródłami są zarówno środki unijne, środki własne Gminy, poszczególnych interesariuszy jak i wiele innych. Należy jednak zauważyć, iż istotną wagę przy doborze środków finansowania inwestycji mają: właściwości prawne podmiotów, wielkość udziału we własności dóbr, możliwość zastosowania różnych instrumentów finansowych, dostępność i możliwość uruchomienia środków finansowych. Środki publiczne krajowe Część środków finansowych pochodzących z budżetu państwa zostanie zaangażowana w formie wkładu krajowego w projekty współfinansowane ze środków pomocowych UE, inicjatyw Komisji Europejskiej i innych. Również kierunkowe programy dotacyjne poszczególnych ministerstw mogą stanowić uzupełnienie finansowania działań dla podmiotów operujących na obszarze wsparcia. Programy krajowe z jakich mogą być finansowane przedsięwzięcia w ramach programu rewitalizacji to m.in.: Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata , Fundusz Termomodernizacji i Remontów, Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata , Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata (POIiŚ) Projekty rewitalizacyjne przewidziane do realizacji w GPR mogą także zostać dofinansowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata Pomimo iż w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko nie przewidziano bezpośredniego wsparcia na rzecz rewitalizacji (tj. nie wydzielono odrębnych działań dedykowanych projektom rewitalizacyjnym), to zaplanowano przyjęcie rozwiązań promujących projekty powiązane z rewitalizacją. Preferencje dla projektów rewitalizacyjnych (tj. dedykowane kryteria wyboru projektów) przewidziane zostały w ramach następujących działań: 1. Działanie 1.3. Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach (projekty obejmujące głęboką kompleksową modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej, a także publicznych szkół artystycznych oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych). 2. Działanie 2.5. Poprawa jakości środowiska miejskiego (rekultywacja terenów zdegradowanych bądź zdewastowanych oraz remediacja terenów Strona 83 z 107

84 zanieczyszczonych, rozwój terenów zieleni w miastach i ich obszarach funkcjonalnych, inwentaryzacja terenów zdegradowanych i terenów zanieczyszczonych). 3. Działanie 8.1. Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury (m.in. prace konserwatorskie, restauratorskie oraz roboty budowlane przy obiektach i na obszarach zabytkowych i zespołach tych obiektów i w ich otoczeniu, rozbudowa, przebudowa i remont niezabytkowej infrastruktury na cele działalności kulturalnej, edukacji artystycznej i archiwów, zakup trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej, ochrona i zachowanie zabytkowych ogrodów i parków, zabezpieczenie obiektów przed kradzieżą i zniszczeniem). W całej perspektywie realizacji GPR należy mieć na uwadze również środki publiczne uruchamiane w ramach funduszy inwestycyjnych lub instrumentów zwrotnych oferowanych przez spółki Skarbu Państwa np. Bank Gospodarstwa Krajowego czy Polskie Inwestycje Rozwojowe S.A. PROW Celem głównym PROW jest poprawa konkurencyjności rolnictwa, zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi i działania w dziedzinie klimatu oraz zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich. Program będzie realizował wszystkie sześć priorytetów wyznaczonych dla unijnej polityki rozwoju obszarów wiejskich na lata , a mianowicie: 1. Ułatwianie transferu wiedzy i innowacji w rolnictwie, leśnictwie i na obszarach wiejskich. 2. Poprawa konkurencyjności wszystkich rodzajów gospodarki rolnej i zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych. 3. Poprawa organizacji łańcucha żywnościowego i promowanie zarządzania ryzykiem w rolnictwie. 4. Odtwarzanie, chronienie i wzmacnianie ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa. 5. Wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami i przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmianę klimatu w sektorach: rolnym, spożywczym i leśnym. 6. Zwiększanie włączenia społecznego, ograniczanie ubóstwa i promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich. Programy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Projekty przewidziane do realizacji dotyczące ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (zarówno materialnego, jak i niematerialnego), rozwoju infrastruktury kulturalnej, a także wspierania aktywności kulturalnej mieszkańców mogą zostać wsparte w ramach różnego rodzaju Programów Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Program Dziedzictwo kulturowe (PDK) (zasadniczym celem programu jest ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego w kraju i za granicą, wspieranie działalności muzeów, jak również popularyzacja kultury ludowej). O wsparcie finansowane w Strona 84 z 107

85 ramach tego priorytetu mogą się ubiegać: samorządowe instytucje kultury, organizacje pozarządowe, podmioty prowadzące działalność gospodarczą, a także kościoły i związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne. Program Rozwój Infrastruktury Kultury (PRIK) (zasadniczym celem programu jest wsparcie infrastruktury oraz poprawa funkcjonowania podmiotów prowadzących działalność kulturalną, domów kultury, jak również szkół i uczelni artystycznych). O wsparcie finansowe w ramach tego priorytetu mogą się ubiegać m.in. samorządowe instytucje kultury (z wyjątkiem domów i ośrodków kultury oraz centrów kultury i sztuki, a także bibliotek w skład których wchodzą powyższe instytucje), jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, jak również kościoły i związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne. Program Edukacja (PE) (zasadniczym celem tego programu jest rozwijanie kreatywności oraz ekspresji twórczej, a także podnoszenie kompetencji artystycznych i medialnych społeczeństwa). W ramach powyższego priorytetu możliwe jest dofinansowanie zadań edukacyjno-animacyjnych dla wszystkich grup wiekowych, jak również wydarzeń artystycznych dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Ministerstwo Sportu i Turystyki Minister Sportu i Turystyki jest dysponentem środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, które przeznaczane są między innymi na dofinansowanie zadań inwestycyjnych. Szczegółowe warunki uzyskiwania dofinansowania określa Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie przekazywania środków z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (Dz.U. poz. 2252). Dofinansowanie realizacji zadań inwestycyjnych uzyskać można w ramach ogłoszonych przez Ministra programów: Program inwestycji o szczególnym znaczeniu dla sportu; Program modernizacji infrastruktury sportowej; Program rozwoju szkolnej infrastruktury sportowej; Program rozwoju infrastruktury lekkoatletycznej; Program rozwoju infrastruktury ponadlokalnej (w miejsce programu rozwoju regionalnej infrastruktury sportowej) Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata (FIO) Różnorodne działania społeczne o charakterze społecznym ukierunkowane na rozwój społeczeństwa obywatelskiego, jak również budowę kapitału społecznego oraz stymulowanie aktywności społecznej mieszkańców mogą zostać wsparte w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata Program ten jest instrumentem finansowanym ze środków budżetu państwa, adresowanym do podmiotów sektora społecznego (pozarządowego). Głównym celem przedmiotowego programu jest zwiększenie poziomu zaangażowania obywateli i organizacji pozarządowych w życie publiczne. Strona 85 z 107

86 Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych (ASOS) Różnego rodzaju działania społeczne ukierunkowane na zaspokajanie szeroko rozumianych potrzeb osób w podeszłym wieku, mogą zostać dofinansowane za pośrednictwem Rządowego Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata Podstawowym celem tego programu jest poprawa poziomu i jakości życia osób starszych (osób w wieku powyżej 60 lat) dla godnego starzenia się poprzez aktywność społeczną. Przedmiotowy program adresowany jest przede wszystkim do organizacji oraz instytucji prowadzących działalność na rzecz osób w podeszłym wieku (w tym osób niepełnosprawnych lub osób o ograniczonej sprawności ruchowej) przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury społecznej, a także ścisłej współpracy z jednostkami samorządowymi (placówkami kulturalnooświatowymi). Środki publiczne regionalne Kolejnym źródłem wsparcia finansowego są środki regionalne. Zaliczyć można do nich m.in.: Programy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata (RPO WM) Działania rewitalizacyjne, ujęte w Gminnym Programie Rewitalizacji, zarówno infrastrukturalne, jak i społeczne, w głównej mierze będą finansowane ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata W celu realizacji inwestycji wsparcie będzie możliwe z Osi priorytetowej 11 Rewitalizacja przestrzeni regionalnej. Główne wsparcie realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych zapewni Działanie 11.2 Odnowa obszarów wiejskich oraz Działanie 11.3 Fundusz rewitalizacji i odnowy małopolski. W ramach działania, zadania z zakresu odnowy obszarów wiejskich koncentrować się będą na inwestycjach, których realizacja prowadzić będzie do rozwiązywania zdiagnozowanych problemów społecznych. Podejmowana interwencja przyczyni się do realizacji celu działania poprzez wzmocnienie potencjału placówek świadczących zróżnicowane usługi społeczne, na które zapotrzebowanie zostało zidentyfikowane na obszarach problemowych. Istotne będzie także prowadzenie działań mających na celu aktywizację gospodarczą tych terenów. Ponadto współfinansowane będą przedsięwzięcia dotyczące estetyzacji, zarówno przestrzeni publicznych, jak i obiektów użyteczności publicznej oraz budynków mieszkaniowych z uwzględnieniem ich modernizacji energetycznej. Jako element szerszych przedsięwzięć wsparte będą mogły zostać zadania dotyczące polepszenia dostępności obszarów objętych procesami odnowy oraz stanu podstawowej infrastruktury komunalnej na tych terenach. Wspierane będą działania inwestycyjne służące rozwiązywaniu zdiagnozowanych problemów społecznych, tj.: Strona 86 z 107

87 przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja obiektów infrastrukturalnych z przeznaczeniem na cele społeczne, budowa, przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja obiektów infrastruktury kultury, działania prowadzące do ożywienia gospodarczego rewitalizowanych obszarów, zagospodarowanie przestrzeni publicznej na cele społeczne, modernizacje, renowacje budynków użyteczności publicznej poprawiające ich estetykę zewnętrzną, modernizacje, renowacje części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych. Grupę docelową stanowią mieszkańcy i użytkownicy rewitalizowanych obszarów. Beneficjentami są: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną, instytucje kultury, osoby prawne i fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki, partnerzy społeczni i gospodarczy (w tym organizacje pozarządowe), kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, Towarzystwa Budownictwa Społecznego, parki narodowe i krajobrazowe, PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, inne jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną, szkoły wyższe, przedsiębiorcy, administracja rządowa. Natomiast w ramach działania 11.3 powołany zostanie fundusz, który przy pomocy instrumentów finansowych wspierać będzie projekty z zakresu rewitalizacji miast oraz odnowy obszarów wiejskich. Zwrotna forma finansowania umożliwi z jednej strony pomoc w zakresie trwałych inwestycji w miastach i na obszarach wiejskich, a z drugiej ze względu na zwrotny charakter pozwoli na wielokrotne wykorzystywanie środków RPO. Przy pomocy instrumentów finansowych wspierane będą działania inwestycyjne służące rozwiązywaniu zdiagnozowanych problemów społecznych, tj.: przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja obiektów infrastrukturalnych z przeznaczeniem na cele społeczne, budowa obiektów infrastrukturalnych z przeznaczeniem na cele społeczne, działania prowadzące do ożywienia gospodarczego rewitalizowanych obszarów (np. zagospodarowanie przestrzeni na cele gospodarcze), Strona 87 z 107

88 zagospodarowanie (przebudowa, rozbudowa, modernizacja i adaptacja) przestrzeni publicznej na cele społeczne (np. place, skwery, parki), modernizacje, renowacje budynków użyteczności publicznej poprawiające ich estetykę zewnętrzną, modernizacje, renowacje części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych, tj. odnowienie elementów strukturalnych budynku (dachy, fasady, okna i drzwi w fasadzie, klatki schodowe i korytarze, windy). Beneficjentami są: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną, partnerzy społeczni i gospodarczy (w tym organizacje pozarządowe), inne jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną, przedsiębiorcy. Programy Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie jest samodzielną instytucją finansową posiadającą osobowość prawną oraz jednym z podstawowych ogniw krajowego systemu finansowania ochrony środowiska. Osobowość prawna stanowi o stabilności działania niezbędnej do realizacji ustawowych i strategicznych zadań Funduszu. Dzięki bliskiej współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego, instytucjami ochrony środowiska i bankami Fundusz ma szczególne możliwości efektywnego działania na rzecz realizacji wojewódzkiego programu ochrony środowiska oraz finansowania projektów ukierunkowanych na ochronę środowiska. Fundusz stanowi ponadto istotne źródło dofinansowywania projektów środowiskowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) i Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Rok rocznie WFOŚiGW wyznacza Listę zadań priorytetowych dotyczą następujących priorytetów: Priorytet I: Ochrona i zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi, Priorytet II: Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi, Priorytet III: Ochrona atmosfery, Priorytet IV: Ochrona różnorodności biologicznej i funkcji ekosystemów, Priorytet V: Inne priorytety. Na liście zadań umieszczane są projekty niezbędne do dofinansowania w konkretnym roku. Na tej liście znajdują się również zadania z zakresu rewitalizacji regionu. Fundusz dysponuje następującymi instrumentami finansowymi: pożyczki i kredyty, dopłaty do kredytów, dotacje, umorzenia, Strona 88 z 107

89 działalność kapitałowa. Środki publiczne Jednostek Samorządu Terytorialnego (ŚPJST) Zaangażowanie finansowe Gminy w zadania związane z rewitalizacją, określone w Wieloletniej Prognozie Finansowej, będzie komplementarnym źródłem finansowania gminnych inwestycji publicznych. Wielkość środków angażowanych przez Gminę w działania rewitalizacyjne będzie zmienna, zależna od prowadzonej polityki inwestycyjnej i społeczno-gospodarczej oraz możliwości budżetu Gminy. Środki prywatne (ŚP) Środki prywatne osób fizycznych i sektora biznesu w różnym stopniu i czasie będą angażowane na obszarze wsparcia. Zależne to będzie od możliwości samych inwestorów jak i uwarunkowań zewnętrznych np. preferencji w określonych instrumentach finansowych i programach społeczno- gospodarczych na poziomie lokalnym i krajowym. Środki sektora organizacji pozarządowych (ŚSOP) Ważnym, z punktu widzenia efektów społecznych procesu rewitalizacji, jest kapitał, którym dysponuje lub który jest na ten cel pozyskiwany przez organizacje działające w ramach trzeciego sektora. Organizacje pozarządowe występujące w roli grantodawców mogą dysponować środkami publicznymi i prywatnymi. To źródło finansowania ma szczególne znaczenie m.in. dla nieformalnych grup społecznych. Przy pomocy niewielkich często środków finansowych pozyskiwanych w formie mikrograntów np. przez grupy nieformalne, realizowane są małe projekty, spełniające konkretne oczekiwania, budujące społeczny kapitał zmian i tożsamość lokalną. Przedstawiciele wszystkich trzech sektorów, tj. publicznego, biznesu i organizacji pozarządowych, uczestnicząc w procesie rewitalizacji, mogą występować zarówno w roli donatora jak i beneficjenta środków finansowych. Taki mechanizm ma pozytywny wpływ na funkcjonowanie systemu finansowania procesu rewitalizacji, stwarza szansę wzajemnego dopełniania wachlarza inicjatyw, poprawia efektywność i trwałości tego procesu. Strona 89 z 107

90 5 Zarządzanie GPR 5.1 Opis struktury zarządzania realizacją GPR Proces wdrażania GPR jest przedsięwzięciem złożonym, wymagającym odpowiedniego przygotowania informacyjnego, stałej komunikacji z otoczeniem oraz wspólnych wysiłków wielu instytucji, organizacji i osób, w szczególności Zespołu Zadaniowego ds. Rewitalizacji oraz Komitetu Rewitalizacji. Podmioty odpowiedzialne Proces rewitalizacji podlega operatorowi, którym jest Gmina Kamionka Wielka. Wójt Gminy powoła Zespół Zadaniowy ds. Rewitalizacji, który będzie komórką funkcjonującą w obrębie Urzędu Gminy, odpowiedzialną za zarządzanie programem rewitalizacji, czyli za jego wdrażanie i monitoring. Ponadto powołany został Komitet Rewitalizacji, który składa się z przedstawicieli UG Kamionka Wielka, Rady Gminy Kamionka Wielka, przedstawicieli organizacji pozarządowych i mieszkańców oraz innych nieformalnych partnerów procesu rewitalizacji. Komitet ten stanowi forum dialogu opiniującego realizację procesu rewitalizacji. Z kolei na poziomie poszczególnych zadań, odpowiedzialnymi za rewitalizację operatorami projektów są podmioty wskazane do ich wdrożenia, czyli właściciele infrastruktury podlegającej rewitalizacji lub jednostki odpowiedzialne za daną sferę polityki gminnej. Przytoczone podmioty w ramach procesu wdrażania i monitorowania GPR pełnić będą wskazane w tabeli poniżej funkcje związane z zarządzaniem programem rewitalizacji. Wójt Gminy Zespół Zadaniowy ds. Rewitalizacji Tabela 10. Funkcje wskazanych podmiotów względem zarządzania GPR. Ocena realizacji zadań. Wprowadzanie ewentualnych działań zaradczych. Nadzór nad pracami Zespołu Zadaniowy ds. Rewitalizacji. Organizowanie zasobów na rzecz realizacji działań zapisanych w GPR. Aktualizowanie zapisów GPR. Stały monitoring działań podejmowanych w ramach realizacji. Analizowanie wyników monitoringu oraz sytuacji na obszarze objętym rewitalizacją. Zbieranie propozycji zmian do GPR. Sporządzanie okresowych sprawozdań z realizacji GPR. Planowanie i zlecanie okresowej oceny i ewaluację GPR. Monitorowanie możliwości pozyskania dofinansowania na realizację zadań uwzględnionych w GPR. Strona 90 z 107

91 Pełnomocnika ds. Rewitalizacji Komitet Rewitalizacji Operatorzy projektów Koordynator ds. monitoringu i oceny programu rewitalizacji Umożliwianie szeroko pojętej partycypacji społecznej. Prowadzenie konsultacji społecznych z mieszkańcami Gminy w tym organizowanie cyklicznych spotkań z mieszkańcami oraz cyklicznych ankietyzacji. Upowszechnienie założeń GPR wśród mieszkańców Gminy. Wspieranie partnerów w poszukiwaniu zewnętrznych środków na realizację przedsięwzięć wpisujących się w założenia GPR. Upowszechnianie wśród lokalnej społeczności informacji na temat postępów w realizacji założeń GPR. Określanie standardów bieżącego monitorowania wdrażania GPR (wprowadzanie niezbędnych zmian do procedury monitoringu). Rekomendowanie zmian do GPR. Opiniowanie sprawozdań z realizacji GPR. Tworzenie warunków do współpracy i koordynacji działań rewitalizacyjnych. Wdrażanie założeń GPR oraz koordynowanie procesów w podobszarach rewitalizacji. Platforma do wymiany opinii nt. podobszarów rewitalizacji, ich potrzeb i zmian zachodzących na ich terenie. Diagnozowanie zaistniałych problemów w podobszarach. Promowanie założeń i efektów realizacji zadań w ramach podobszarów. Opiniowanie propozycji zmian w ramach podobszarów. Poszukiwanie nowych Partnerów do realizacji istotnych przedsięwzięć. IMonitorowanie i j i t rezultatów t d działań/projektów li ji d i oraz i ć przekazywanie Koordynatorowi ds. monitoringu i oceny programu rewitalizacji informacji o uzyskanych rezultatach. Przekazywanie informacji nt. realizowanych zadań wpisujących się w założenia GPR. Przekazywanie statystyk i danych niezbędnych dla celów monitoringowych programu rewitalizacji. Zebranie informacji od wszystkich podmiotów, w tym odpowiednich wydziałów Urzędu Gminy, na temat stanu zaawansowania realizowanego projektu oraz porównywanie tych danych z założeniami GPR, dotyczącymi harmonogramu, kosztów realizacji i osiągniętych produktów. Podsumowywanie rezultatów osiągniętych w projektach. Sporządzanie raportu o stanie realizacji celów założonych w procesie rewitalizacji Strona 91 z 107

92 Koordynator ds. budżetu i finansów Partnerzy Programu Rewitalizacji Sporządzanie analiz finansowych i budżetowych. Przekazywanie Pełnomocnikowi ds. Rewitalizacji oraz Wójtowi Gminy wyników analiz realizacji zadań. Przekazywanie informacji nt. realizowanych zadań wpisujących się w założenia GPR. Przekazywanie statystyk i danych niezbędnych dla celów monitoringowych programu rewitalizacji. Zgłaszanie wniosków dotyczących zmian w GPR. Zgłaszanie propozycji projektów rewitalizacyjnych dotyczących podobszarów. Włączanie się w realizację zadań wpisujących się w GPR. Zgłaszanie Zespołowi Zadaniowemu ds. Rewitalizacji trudności lub dodatkowych potrzeb związanych z d ż i d i i l d i i GPR Strona 92 z 107

93 System obiegu informacji oraz środków finansowych Realizacja działań i wdrażanie całościowego programu rewitalizacji opiera się w bardzo dużym stopniu na współpracy wielu podmiotów oraz wymianie informacji pomiędzy nimi, co schematycznie przedstawiono na rysunku poniżej. wspólne konsultacje Współpraca pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi zaangażowanymi w proces rewitalizacji wymiana doświadczeń stałe spotkania monitorujące Zespołu Zadaniowego ds. Rewitalizacji i Komitetu Rewitalizacji Ryc 47. Kluczowe elementy systemu obiegu informacji w procesie zarządzania Gminnym Programem Rewitalizacji. W system zaangażowany będzie także Wójt Gminy oraz Rady Gminy, do których należeć będzie podejmowanie ostatecznych decyzji w zakresie ewentualnych modyfikacji GPR (szczegółowy opis przedstawiono w części dotyczącej monitoringu). Główną rolę w przygotowaniu odpowiednich wniosków aplikacyjnych odegrają pracownicy Urzędu Gminy, którzy będą odpowiedzialni za pełen nadzór nad realizacją zadań, których Beneficjentem będzie Gmina. GPR otwarty jest jednak na partnerów prywatnych i ich uczestnictwo w programie rewitalizacji, dlatego też już na tym etapie przewiduje się odpowiednie instrumenty, nie tylko w odniesieniu do przedsięwzięć gminnych, ale również prywatnych. Strona 93 z 107