NARKOTYKI NIE IGRAJ Z ŻYCIEM ZAPOBIEGANIE NARKOMANII W JAWORZNIE. Jaworzno, czerwiec 2013r.

Transkrypt

1 NARKOTYKI NIE IGRAJ Z ŻYCIEM ZAPOBIEGANIE NARKOMANII W JAWORZNIE Jaworzno, czerwiec 2013r.

2 Uwagi ogólne W dzisiejszym świecie narkomania to problem społeczny. Pozostaje w polu zainteresowania wielu słuŝb takich jak: oświaty, ochrony zdrowia, wymiaru sprawiedliwości, organów ścigania, mediów. KaŜda z tych instytucji zajmuje się innym aspektem tego samego problemu. JednakŜe pojedyncze działania często nie odnoszą poŝądanego skutku, leczą objawy nie sięgając po przyczyny. Sens mają całościowe oddziaływania interdyscyplinarne, które pozwolą zapobiegać problemowi narkomanii uruchamiając wspólne działanie wszystkich słuŝb. W Jaworznie ten sposób działania został zastosowany do rozwiązywania wielu problemów społecznych między innymi przemocy w rodzinie, kwestii bezpieczeństwa publicznego itp. i przynosi wymierne efekty dla naszej społeczności lokalnej. Podjęcie interdyscyplinarnych działań w celu zapobiegania problemowi narkomanii w naszym mieście przyczyni się do usprawnienie lokalnego systemu pomocy. Ogólna diagnoza problemu Na terenie Jaworzna w 2012 roku przeprowadzono diagnozę lokalnych zagroŝeń społecznych, której celem było zdiagnozowanie skali lokalnych zagroŝeń społecznych wśród dorosłych mieszkańców oraz uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych. W badaniu uwzględniono takie obszary jak: bezrobocie i wykluczenie społeczne, spoŝywanie alkoholu, palenie tytoniu, uŝywanie narkotyków, dopalaczy, przemoc rówieśnicza oraz przemoc domowa, hazard oraz zachowania seksualne. Wyniki uzyskane w raporcie pozwoliły na opracowanie strategii rozwiązywania problemów społecznych z uwzględnieniem wniosków uzyskanych w raporcie. W naszym mieście problem narkotykowy jest znany w róŝny sposób około jednej trzeciej badanych respondentów (w badaniu wzięło udział 510 osób dorosłych i 823 dzieci.). bezpośrednio z narkotykami miało kontakt 21,6% osób dorosłych oraz 8,6% uczniów szkół gimnazjalnych i 35,9% uczniów szkół ponadgimnazjalnych w grupie badanych. Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii co cztery lata realizuje badania w populacji generalnej (2002, 2006, 2010) oraz zleca do realizacji badania młodzieŝy szkolnej ESPAD - European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs (badania IPiN , 1997, 2003, 2007 i 2011) i MłodzieŜ" (badania Fundacji CBOS , CBOS , CBOS ). Wyniki z badań stanowią rekomendację oraz wskazówki dla kształtowania polityki w obszarze przeciwdziałania narkomanii. Rozpowszechnienie uŝywania narkotyków w Polsce jest niŝsze niŝ w innych krajach UE, z wyłączeniem zaŝywania leków uspokajających i nasennych bez przepisu lekarza (18% badanych). W przypadku tych środków Polska naleŝy do krajów o najwyŝszym rozpowszechnieniu. Wyniki badania ESPAD z 2011 r. wskazały, Ŝe najbardziej popularne substancje nielegalne, po które sięga młodzieŝ, to marihuana i haszysz. Do uŝywania przetworów konopi przyznało się 24,3% latków i 37,3% latków. Wśród substancji nielegalnych na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia uŝywania uplasowała się amfetamina. Wyniki badań przeprowadzonych w województwie śląskim (A. Malczewski, M. Kidawa, M Struzik, Substancje psychoaktywne postawy i zachowania. Raport z badań ankietowych zrealizowanych w 2010r. w woj. Śląskim, Warszawa 2011.) równieŝ wskazuje na tendencje wzrostowe w dostępności substancji psychoaktywnych wśród młodzieŝy (badania dotyczyły uczniów klas III gimnazjum). W porównaniu do badań w 2011 nastąpił znaczny wzrost dostępności do dopalaczy, leków uspokajających, marihuany czy haszyszu. Dostępność do tych substancji w tej grupie wiekowej w województwie śląskim kształtuje się wyŝej niŝ

3 średnio w Polsce. NajwyŜsze odsetki uŝytkowników marihuany i haszyszu odnotowano w grupie wiekowej lata (31,3%) oraz lata (22,4%). W naszym mieście 16,1% uczniów szkół gimnazjalnych i 29,3% badanych uczniów szkół ponadgimnazjalnych uwaŝa, Ŝe zakup narkotyków byłby dla nich łatwy, szczególnie waŝne z punktu widzenia prowadzenia profilaktyki są wypowiedzi uczniów szkół podstawowych, z których 7%.twierdzi, Ŝe dostęp do narkotyków jest raczej łatwy lub łatwy. Respondenci wskazywali równieŝ miejsca, w których moŝna zaopatrzyć się w narkotyki, najczęściej wymieniali dyskotekę i szkołę. Pierwszy kontakt z narkotykami młodzi ludzie mają najczęściej w czasie wolnym, po lekcjach (38,7% - gimnazjum i 47,1% - szkoła ponadgimnazjalna) oraz podczas wakacji (35,5% gimnazjum i 39,7% - szkoła ponadgimnazjalna). Pozytywną informacją uzyskaną podczas badania są deklaracje większości uczniów, Ŝe nie sięgnęliby po narkotyki nawet gdyby zdarzyła się ku temu okazja (96,2% - uczniowie szkół podstawowych, 87,1% - gimnazjaliści, 69,4% - uczniowie szkół ponadgimnazjalnych). Innymi substancjami psychoaktywnymi, których dostępność oceniali młodzi ludzie w badaniu były dopalacze. Mieszkający w Jaworznie uczniowie oceniają zakup dopalaczy jako znacznie trudniejszy niŝ inni uczestnicy badań ogólnokrajowych (badania ESPAD 2011).Istotną kwestią jest ocena postaw społecznych względem narkotyków mierzona przyzwoleniem na ich uŝywanie. Wyniki badań przeprowadzonych na terenie województwa śląskiego pomimo powszechnie słyszalnych postulatów ruchów liberalizacyjnych i stwierdzenia, Ŝe marihuana to narkotyk lekki nie deklaruje przyzwolenia na jego uŝywanie (84%). Ta postawa nie jest jednak współmierna z ilością młodych ludzi, którzy eksperymentują bądź uŝywają regularnie tego narkotyku. Innym miernikiem postaw społeczeństwa wobec narkomanii jest badanie sposobu postrzegania uŝytkowników narkotyków. Tutaj ujawniają się poglądy respondentów, którzy twierdzą, Ŝe narkoman to osoba chora, nieszczęśliwa, mająca zły wpływ na swoje otoczenie, wyróŝniająca się z otoczenia wyglądem i zachowaniem, taka, której w Ŝyciu się nie powiodło. Niepokojący moŝe wydać się fakt, Ŝe osoby uŝywające narkotyków nie utoŝsamią się z takim społecznym wizerunkiem w sytuacji kiedy nie doświadczają jeszcze wszystkich objawów uzaleŝnienia co moŝe prowadzić do zaprzeczania problemom i trudnościom z podjęciem decyzji o szukaniu pomoc. Na koniec warto jednak wspomnieć, Ŝe pomimo tendencji wzrostowej w dynamice zaŝywania narkotyków w Polskim społeczeństwie to nadal napoje alkoholowe są najbardziej rozpowszechnioną substancją psychoaktywną wśród młodzieŝy. Pije dwa razy więcej młodych ludzi niŝ pali papierosy, a ponadto w ostatnim okresie obserwuje się niepokojący trend spoŝywania napojów wysokoprocentowych i spadek uŝywania piwa i wina wśród młodych ludzi. PowyŜsza diagnoza problemu narkomanii w społeczności lokalnej na tle badań prowadzonych w województwie i kraju wskazuje na konieczność podjęcia szeregu działań interdyscyplinarnych na rzecz zapobiegania narkomanii w naszym mieście zwłaszcza niebezpiecznej tendencji wzrostu zaŝywania marihuany i haszyszu przez młode pokolenie.

4 Adresaci kampanii Mieszkańcy Jaworzna Cele główne kampanii Podniesienie świadomości mieszkańców Gminy Miasta Jaworzna na temat zagroŝeń wynikających z uŝywania substancji psychoaktywnych, a tym samym wpływ na zmianę postaw wobec narkotyków i oraz ograniczenie uŝywania narkotyków. Cele szczegółowe 1. Przekazywanie mieszkańcom miasta informacji o zagroŝeniach związanych z uŝywaniem narkotyków. 2. Przekazywanie mieszkańcom miasta informacji o instytucjach placówkach udzielających pomocy uzaleŝnionym i współuzaleŝnionym. 3. Wzmacnianie świadomości róŝnych grup społecznych i zawodowych w zakresie rozpoznawania pierwszych symptomów uzaleŝnienia od substancji psychoaktywnych i moŝliwości interwencji. 4. Zmniejszanie rozmiaru szkód społecznych i zdrowotnych spowodowanych uŝywaniem narkotyków 5. Promocja zdrowego stylu Ŝycia, wolnego od środków uzaleŝniających. 6. Współpraca z podmiotami działającymi w obszarze przeciwdziałania narkomanii. 7. Podejmowanie działań w zakresie ograniczenia przestępczości narkotykowej. 8. Monitorowanie problemów narkotykowych na terenie Gminy Miasta Jaworzna. Narkomania jest problemem społecznym o charakterze interdyscyplinarnym dlatego waŝne jest podpisanie porozumienia o współpracy w celu realizacji załoŝeń kampanii. Załączniki: 1. Harmonogram działań 2. Zadania podmiotów realizujących program

5 HARMONOGRAM DZIAŁAŃ Załącznik Nr 1 Kierunki działań Sposób działania Realizatorzy Finansowanie Termin realizacji 1. `Informacja 2. Edukacja 1. Informacja medialna (plakaty, banery, ulotki, spoty reklamowe, informacje w prasie). 2. Edukacja podczas imprez lokalnych 3. Edukacja młodzieŝy na temat zagroŝeń wakacyjnych 4. Współpraca z właścicielami lokali gastronomicznych w mieście w celu poparcia akcji Narkotyki nie igraj z Ŝyciem 5. Konferencja inaugurująca kampanię Wydział Promocji i Informacji Miasta Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych OIK Wydział Promocji i Informacji Miasta Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych OIK BudŜety partnerów kampanii Intensywne działania Maj sierpień Na bieŝąco działalność Wrzesień grudzień 2013 rok 12.czerwca 2013r 3. Profilaktyka 1. Realizacja projektu profilaktycznego Mój wybór moje Ŝycie 2. Zajęcia profilaktyczne dla uczniów szkół w Jaworznie 3. Zajęcia profilaktyczne dla Miejska Biblioteka Publiczna, Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna, Ośrodek Interwencji Kryzysowej, StraŜ Miejska BudŜety partnerów kampanii Czerwiec - grudzień

6 3. Program korekcyjno - edukacyjny rodziców Poligon rodzica 4. Warsztaty kompetencji wychowawczych Poligon rodzica 5. Zajęcia dla uczniów zwiększające ich świadomość konsekwencji prawnych kontaktów z narkotykami 1. Program FreD goes net przyłapano Cię 2. Indywidualne oddziaływania korekcyjno edukacyjne Policja Ośrodek Interwencji Kryzysowej BudŜet OIK Lipiec - grudzień 4. Działania terapeutyczne 5. Rozszerzenie dostępności pomocy 6. Podnoszenie kompetencji zawodowych 7. Działania w zakresie ograniczenia przestępczości narkotykowej 1. Motywowanie do leczenia 2. Praca z członkami rodzin osób uzaleŝnionych Ośrodek Interwencji Kryzysowej 1. Mail zaufania Ośrodek Interwencji Kryzysowej 1. Szkolenia dla grup zawodowych (nauczyciele, kuratorzy,pracownicy socjalni, dzielnicowi) 1. Likwidowanie nielegalnych miejsc produkcji środków odurzających METIS, inni realizatorzy zewnętrzni Policja BudŜet OIK BudŜet OIK BudŜet Komenda Miejska Policji Na bieŝąco Na bieŝąco Wrzesień - grudzień Na bieŝąco

7 2. Ujawnianie sprawców czynów zabronionych z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii 3. Redukcja popytu i podaŝy narkotyków wśród mieszkańców miasta 8. Promocja zdrowego stylu Ŝycia wolnego od środków odurzających 9. Monitoring działań 1. Współpraca z organizatorami lokalnych imprez sportowych i promujących zdrowy styl Ŝycia w celu udzielania poparcia kampanii Narkotyki nie igraj z Ŝyciem 2. Współpraca z właścicielami aptek, pubów i barów w celu poparcia akcji. 1. Sprawozdanie z działań podjętych w ramach kampanii Organizatorzy lokalnych imprez sportowych Właściciele prywatnych aptek, barów, pubów Lipiec - grudzień Barbara Obertyn Grudzień 2013

8 ZADANIA PODMIOTÓW REALIZUJĄCYCH PROGRAM Załącznik nr2 1. Urząd Miejski w Jaworznie 1) Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych przygotowanie konferencji Narkotyki nie igraj z Ŝyciem, formalny nadzór nad prowadzeniem kampanii zapobiegania narkomanii, 2) Wydział Promocji Miasta przygotowanie materiałów do promocji kampanii na terenie miasta, obsługa medialna waŝnych wydarzeń prowadzonych w trakcie kampanii (rozstrzygnięcia konkursów, informacje o przebiegu kampanii). 3) Wydział Edukacji Kultury i Sportu współpraca wydziału ze placówkami oświatowymi na ternie miasta w zakresie informacyjnym o działaniach kampanii, przedstawienie sprawozdania z działalności placówek oświatowych z terenu Jaworzna w zakresie zapobiegania narkomanii, 4) Wydział Zarządzania Kryzysowego i Ochrony Ludności informowanie osób uzaleŝnionych o miejscach pomocy na terenie Jaworzna rozpropagowanie materiałów informacyjno edukacyjnych wśród partnerów programu Tarcza, zamieszczanie bieŝących informacji na miejskiej stronie internetowej w zakładce Bezpieczeństwo. 5) Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizacja Gminnego Programu Zapobiegania Narkomanii, finansowanie Kampanii Narkotyki nie igraj z Ŝyciem, przygotowanie i prowadzenie konferencji inaugurującej kampanię Narkotyki nie igraj z Ŝyciem, informowanie osób uzaleŝnionych o miejscach pomocy na terenie Jaworzna rozpropagowanie materiałów informacyjno edukacyjnych. 2. Miejska Biblioteka Publiczna w Jaworznie - realizacja projektu Mój wybór moje Ŝycie 3. Ośrodek Interwencji Kryzysowej Punkt Informacyjno Konsultacyjny ds. Zapobiegania Narkomanii konsultacje psychologiczne, które polegają przede wszystkim na diagnozie stopnia uzaleŝnienia psychicznego i fizycznego oraz określeniu motywacji do leczenia zgłaszającej się osoby, motywowanie do podjęcia odpowiedniego dla rodzaju toksykomanii leczenia w placówkach terapeutycznych, Ośrodkach Terapii UzaleŜnień lub teŝ oddziałach detoksykacyjnych osoby uzaleŝnionej, pracę z osobą nieuzaleŝnioną, eksperymentującą z środkami psychoaktywnymi w celu edukowania w zakresie szkodliwości środków psychoaktywnych oraz motywowania do zaprzestania eksperymentowania z tymi środkami, wsparcie w celu utrzymania abstynencji, w przypadku przebytego leczenia, wsparcie w celu utrzymania motywacji do leczenia w przypadku oczekiwania na miejsce w placówce prowadzącej leczenie zamknięte, konsultacje psychologiczne, które obejmują spotkania z rodziną osób uzaleŝnionych. wczesna interwencja w przypadku pojawienia się w rodzinie problemu uzaleŝnienia od środków psychoaktywnych konsultacje z osobami, które w swojej pracy zawodowej spotykają się z problemem uzaleŝnień,

9 działania edukacyjno profilaktyczne według przygotowanego na dany rok programu, prowadzenie konsultacji telefonicznych, utworzenie i obsługa maila zaufania pomoc@oik.jaworzno.pl. 4. Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna prowadzenie działań w ramach profilaktyki uniwersalnej dla osób dorosłych ( rodzice i nauczyciele) oraz dzieci, prowadzenie Szkoła dla rodziców - zajęcia warsztatowe wzmacniające kompetencje wychowawcze, zajęcia BliŜej siebie dalej od narkotyków prelekcje dla rodziców w szkołach, Klub świadomego rodzica prowadzenie zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców. Zajęcia zawierają moduł dotyczące sposobów ochrony dziecka przed uŝywaniem dopalaczy, narkotyków, Szkoła dla wychowawców zajęcia warsztatowe doskonalące warsztat pracy wychowawczej z modułem dotyczącym rozpoznawania pierwszych sygnałów świadczących o ryzykownych zachowaniach uczniów sięgających po substancje psychoaktywne oraz sposoby adekwatnego reagowania na ryzykowne zachowania dzieci, Opracowanie do stosowania przez pedagogów scenariusza zajęć dotyczących problemu narkotyków, dopalaczy wśród uczniów, Prowadzenie cyklu warsztatów psychoedukacyjnych dla uczniów klas VI szkół podstawowych i I klas Gimnazjum promujących zdrowy styl Ŝycia. 5. Komenda Miejska Policji w Jaworznie uczestniczenie w spotkaniach z dziećmi, młodzieŝą i rodzicami na temat odpowiedzialności wynikającej z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii (25 lipca 2005 z późn. zm.), informowanie osób uzaleŝnionych od narkotyków o moŝliwości uzyskania pomocy na terenie miasta, kontrolowanie miejsc grupowania się osób podejrzewanych o posiadanie, zaŝywanie i sprzedaŝ narkotyków, likwidowanie nielegalnych miejsc produkcji środków odurzających, likwidowanie nielegalnych upraw konopi, zabezpieczanie narkotyków, szkolenie funkcjonariuszy Policji z zakresu profilaktyki, rozpoznawania i zwalczania narkomanii, ujawnianie czynów zabronionych z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, współpraca z samorządem instytucjami i organizacjami zajmującymi się działalnością profilaktyczną. 6. StraŜ Miejska przeprowadzanie przy uŝyciu psa słuŝbowego do wyszukiwania narkotyków prewencyjnych i profilaktycznych kontroli pomieszczeń szkolnych wytypowanych przez dyrektora danej placówki, kontrola w ramach codziennej słuŝby patrolowej miejsc grupowania się osób podejrzewanych o zaŝywanie narkotyków, współpraca z Komendą Miejską Policji w Jaworznie w zakresie bieŝącej wymiany informacji oraz przeprowadzania wspólnych kontroli, informowanie osób uzaleŝnionych o miejscach pomocy na terenie Jaworzna. 7. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej motywowanie do podjęcia odpowiedniego dla rodzaju toksykomanii leczenia w placówkach terapeutycznych, Ośrodkach Terapii UzaleŜnień lub teŝ oddziałach detoksykacyjnych osoby uzaleŝnionej,

10 informowanie osób uzaleŝnionych od narkotyków o moŝliwości uzyskania pomocy na terenie miasta, 8. Kuratorska SłuŜba Sądowa prowadzenie rozmów wychowawczych i pouczających z podopiecznymi na temat zagroŝeń zdrowotnych, społecznych i prawnych związanych z uŝywaniem substancji psychoaktywnych, motywowanie podopiecznych do zmiany zachowań i prowadzenia zdrowego trybu Ŝycia, informowanie osób uzaleŝnionych oraz ich rodzin miejscach pomocy na terenie Jaworzna, składanie sądowi wniosków w przypadku braku skuteczności zastosowanego środka wobec osoby uzaleŝnionej od środków psychoaktywnych.