Prawo cywilne - zobowiązania. Sprawy techniczne. Wiadomości wstępne Wiadomości wstępne Pojęcie zobowiązania Strony i podmioty

Transkrypt

1 Prawo cywilne - zobowiązania Wiadomości wstępne Pojęcie zobowiązania Strony i podmioty Sprawy techniczne Ciąg dalszy Prawa Cywilnego I Prowadzący: prof. UO dr hab. Piotr Stec Egzamin pisemny Test Dwa kazusy Wykłady i ćwiczenia pokrywają się częściowo Wiadomości wstępne Prawo wymiany dóbr i usług Kluczowe dla funkcjonowania obrotu Prawa podmiotowe względne Brak droit de suite (prawnorzeczowego) Wierzytelność pozbawiona prawa pierwszeństwa w konflikcie z prawem rzeczowym Możliwe roszerzenie skuteczności. 1

2 Źródła Krajowe Konstytucja Kodeks cywilny Ustawy szczególne Prawo unijne Prawo międzynarodowe Problem unifikacji prawa zobowiązań. Pojęcie zobowiązania Wierzyciel może żądać od dłużnika pewnego zachowania (świadczenia) Dłużnik powinien świadczenie spełnić Elementy stosunku zobowiązaniowego Podmioty: wierzyciel, dłużnik ( wyjątkowo osoba trzecia) Przedmiot: świadczenie (dare, facere) Treść: prawa i obowiązki stron. Podmioty i strony Wierzytelność i dług Osoba trzecia wyjątek. Strona zawsze wierzyciel lub dłużnik Sytuacja szczególna: spółka Po każdej ze stron może być jeden podmiot lub wiele podmiotów Posługiwanie się osobami trzecimi przy wykonaniu zobowiązania 2

3 Indywidualizacja podmiotów W i D muszą być oznaczonymi osobami Konkretyzacja zasadniczo na początku Wyjątek np. przyrzeczenie publiczne Konkretyzacja najpóźniej w momencie spełnienia świadczenia Zobowiązania realne: stosunek prawnorzeczowy wyznacza wierzyciela lub dłużnika (np. stosunki sąsiedzkie) Świadczenie Zachowanie dłużnika zgodne z treścią zobowiązania Zadośćuczynienie godnemu ochrony interesowi wierzyciela Interes co do zasady majątkowy Przedmiot świadczenia: rzecz lub prawo. Nie zawsze istnieje Cel zobowiązania Ekonomiczny Wymiana dóbr i usług Czasem powiązanie z prawem rzeczowym (powiernictwo) Inny Interes jednej ze stron (naprawienie szkody) Ambicje osobiste (darowizna) 3

4 Prawa i obowiązki Prawa i obowiązki mają tylko strony Zwiększona ochrona Art. 59 kc (ius ad rem) i skarga pauliańska Delikt uniemożliwienie wykonania zobowiązania przez dłużnika Wpis do księgi wieczystej Prawa o rozszerzonej skuteczności (najem, dzierżawa, dożywocie) Wierzytelność prawo podmiotowe Roszczenia wierzyciela wobec dłużnika Uprawnienia zasadnicze Uzyskanie świadczenia Uzyskanie odszkodowania lub surogatu Uprawnienia uboczne Odsetki Inne (informacje, rachunek z zarządu, zabezpieczenie) Realizacja Realne wykonanie zobowiązań Wierzyciel ma wybór Problem gospodarki niedoboru Obowiązki dłużnika Brak zbiorczego pojęcia Obowiązek świadczenia Nie można się zwolnić płacąc odszkodowanie 4

5 Dług a odpowiedzialność Dług = obowiązek Odpowiedzialność = przymusowa realizacja świadczenia (pokrycie długu) Warianty Dług i odpowiedzialność Dług bez odpowiedzialności Odpowiedzialność bez długu (prawo niemieckie Grundschuld) Odpowiedzialność osobista Zasadniczo nieograniczona całym majątkiem Wierzyciel wybiera sposób zaspokojenia i przedmioty, z których się zaspokaja Dług > majątek => częściowe zaspokojenie wierzycieli Można dochodzić niezaspokojonej reszty z nowego majątku Ograniczenia odpowiedzialności Odpowiedzialność z określonej masy majątkowej (konkretnymi składnikami majątku) 1030 kc (do przyjęcia spadku) Odpowiedzialność całym majątkiem z ograniczona do określonej wysokości 1030 kc (po przyjęciu spadku) Zbycie przedsiębiorstwa 5

6 Odpowiedzialność rzeczowa Niezależna od osobistej Związana z zastawem i hipoteką Prawo do zaspokojenia się z konkretnego przedmiotu Niezależnie od tego, kto jest właścicielem Z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi Może istnieć razem z osobistą Odpowiedzialność rzeczowa II Osobista ma szerszy charakter daje mniejszą pewność zaspokojenia Wszyscy wierzyciele traktowani równo Może być wzmocniona poręczeniem Rzeczowa mocniejsza Ograniczona do konkretnego składnika Zobowiązania niezupełne Decydują względy etyczne Cechy Niezaskarżalne Dobrowolne spełnienie skuteczne Przykłady Gra i zakład Zobowiązania przedawnione Zgodne z zasadami współżycia społ. 6