Tryb przeprowadzania czynności w przewodach doktorskich na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego 1

Transkrypt

1 Tryb przeprowadzania czynności w przewodach doktorskich na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego 1 Zgodnie z Ustawą, warunkiem wszczęcia przewodu doktorskiego jest posiadanie wydanej lub przyjętej do druku publikacji naukowej w formie książki lub co najmniej jednej publikacji naukowej w recenzowanym czasopiśmie naukowym 2 lub w recenzowanych materiałach z międzynarodowej konferencji naukowej. Rada Wydziału Chemii zaleca, aby podstawę do otwarcia przewodu stanowiła publikacja naukowa zawierająca oryginalne wyniki badawcze związane z planowaną rozprawą doktorską, opublikowana w czasopiśmie z listy JCR. Kandydat powinien być wiodącym autorem tej pracy. Zaleca się również, aby przewód został otwarty przed końcem trzeciego roku studiów doktoranckich. I. Przygotowanie dokumentów Osoba ubiegająca się o nadanie stopnia doktora składa u Prodziekana do spraw naukowych, zwanego dalej Prodziekanem, następujące dokumenty: 1. Wniosek, zgodny z obowiązującym zarządzeniem Rektora, 3 zawierający: a. Propozycję tematu rozprawy doktorskiej ze wskazaniem obszaru wiedzy (obszar nauk ścisłych), dziedziny nauki (dziedzina nauk chemicznych) i dyscypliny naukowej (chemia), w zakresie których ma być otwarty przewód doktorski, oraz dyscypliny dodatkowej. 4 i. Rada Wydziału Chemii zaleca, aby dyscyplina dodatkowa należała do innego obszaru wiedzy niż nauki ścisłe (np. filozofia lub ekonomia); ii. Wybierając dyscyplinę dodatkową, doktorant powinien wskazać egzaminatora spełniającego warunki określone w Rozporządzeniu. 5 1 Podstawy prawne: (a) Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (tekst jednolity wg Dz. U. z 2016 r. poz. 882, 1311). (b) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 września 2016 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków przeprowadzania czynności w przewodzie doktorskim, w postępowaniu habilitacyjnym oraz w postępowaniu o nadanie tytułu profesora (Dz.U poz. 1586). Ostatnia aktualizacja tego dokumentu: A. Brzyska Wymienionym w wykazie czasopism naukowych ogłaszanym przez ministra właściwego do spraw nauki zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r. poz. 1620). 3 Zarządzenie Nr 126/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie dokumentacji przebiegu studiów w Uniwersytecie Wrocławskim. 4 Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 8 sierpnia 2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (Dz.U nr 179 poz. 1065). 5 Główny egzaminator z dyscypliny dodatkowej posiada tytuł profesora w zakresie dziedziny nauki albo sztuki, do której należy ta dyscyplina naukowa albo artystyczna, albo stopień doktora habilitowanego w zakresie tej dyscypliny naukowej albo artystycznej, albo nabyła uprawnienia równoważne uprawnieniom wynikającym z posiadania stopnia doktora habilitowanego na podstawie art. 21a ustawy i prowadzi działalność naukową lub dydaktyczną w zakresie tej dyscypliny naukowej albo artystycznej ( 3, ust. 1 Rozporządzenia). 1

2 b. Propozycję osoby do pełnienia funkcji promotora, oraz opcjonalnie, propozycję osób do pełnienia funkcji drugiego promotora, kopromotora lub promotora pomocniczego. c. Informację o przebiegu przewodu doktorskiego, jeżeli kandydat ubiegał się uprzednio o nadanie stopnia doktora. 2. Kopię dyplomu magisterskiego Koncepcję rozprawy doktorskiej zawierającą a. opis przeprowadzonych dotąd badań, b. dalsze plany badawcze, c. uzasadnienie wyboru osób do pełnienia funkcji promotorów. 4. Wykaz opublikowanych i przyjętych do druku prac naukowych, których współautorem jest kandydat. 5. Podsumowanie osiągnięć naukowych i planowanej rozprawy doktorskiej w postaci prezentacji multimedialnej, 7 6. Kopie publikacji stanowiących podstawę do otwarcia przewodu. Kandydat może załączyć do wniosku o wszczęcie przewodu doktorskiego: 1. Kopię certyfikatu potwierdzającego znajomość nowożytnego języka obcego Wniosek o wyrażenie zgody na przedstawienie rozprawy doktorskiej w innym języku niż język polski. 9 Po uzgodnieniu z opiekunem naukowym, kandydat proponuje skład komisji doktorskiej, w tym osobę do pełnienia funkcji przewodniczącego. W skład komisji wchodzą: 1. Samodzielni pracownicy będący członkami Rady Wydziału Chemii, w tym przewodniczący komisji oraz promotor. 10 Rada Wydziału Chemii zaleca, aby: a. liczba pracowników samodzielnych była nie mniejsza niż osiem, b. z jednego zespołu badawczego pochodziło co najwyżej dwóch członków komisji, c. jednym z członków komisji był kierownik zespołu badawczego, w którym pracuje doktorant, d. przynajmniej czterech pracowników posiadało tytuł profesora. 2. Dwóch recenzentów, którzy zostaną wyznaczeni na dalszym etapie przewodu doktorskiego. 6 W celu wszczęcia przewodu osoby będącej beneficjentem programu Diamentowy Grant, do wniosku należy dołączyć oryginał albo kopię dyplomu stwierdzającego posiadanie tytułu zawodowego licencjata, inżyniera albo równorzędnego oraz dokumentu potwierdzającego uzyskanie Diamentowego Grantu w ramach programu ustanowionego przez ministra właściwego do spraw nauki. 7 Prezentacja (2 slajdy) służy zwięzłemu zaprezentowaniu sylwetki kandydata przed Radą Wydziału. Szablon prezentacji udostępniany jest przez Sekretariat do spraw naukowych. Prezentację należy przesłać pocztą elektroniczną do Prodziekana. 8 Wykaz certyfikatów potwierdzających znajomość nowożytnego języka obcego stanowi załącznik nr 1 do Rozporządzenia. 9 Wniosek ten jest niezbędny, jeżeli planowaną formą rozprawy jest kompilacja. 10 Oraz drugi promotor, jeżeli zostanie wyznaczony. 2

3 Po uzgodnieniu z opiekunem naukowym, kandydat proponuje składy komisji przeprowadzających egzaminy doktorskie w zakresie: 1. Dyscypliny podstawowej odpowiadającej tematowi rozprawy doktorskiej (chemia). W skład komisji wchodzi co najmniej czterech pracowników samodzielnych 11 posiadających uprawnienia z zakresu dziedziny nauk chemicznych (profesorowie) lub dyscypliny chemia (doktorzy habilitowani), w tym promotor. Rada Wydziału Chemii zaleca, aby: a. co najmniej dwóch członków komisji posiadało tytuł naukowy profesora, b. wszyscy członkowie komisji byli pracownikami Wydziału Chemii UWr, c. w komisji uczestniczyło co najwyżej dwóch członków Zespołu Badawczego, w którym pracuje promotor (wliczając promotora). 2. Dyscypliny dodatkowej. W skład komisji wchodzi co najmniej trzech pracowników samodzielnych, w tym co najmniej jedna osoba z uprawnieniami z zakresu dyscypliny dodatkowej (doktor habilitowany) lub dziedziny nadrzędnej (profesor). Rada Wydziału Chemii zaleca, aby jednym z członków komisji był promotor. 3. Nowożytnego języka obcego. W skład komisji wchodzą co najmniej trzy osoby, z których co najmniej jedna naucza tego języka w szkole wyższej a pozostałe posiadają co najmniej stopień doktora. Rada Wydziału Chemii zaleca ponadto, aby: 1. przewodniczącym wszystkich czterech komisji była ta sama osoba, 2. promotor pomocniczy uczestniczył, bez prawa głosu, w posiedzeniach komisji doktorskiej oraz komisji przeprowadzającej egzamin w zakresie dyscypliny podstawowej. Złożone dokumenty podlegają wstępnej akceptacji przez Prodziekana, który ocenia ich zgodność z przepisami i zaleceniami Wydziału. II. Tryb postępowania Wszczęcie przewodu (posiedzenie Rady Wydziału): 1. Doktorant składa komplet dokumentów wymienionych w punkcie I u Prodziekana, nie później niż 2 tygodnie przed planowanym terminem najbliższego posiedzenia Rady Wydziału Chemii. 2. Prodziekan dokonuje oceny formalnej dokumentów i kieruje wniosek na posiedzenie Rady Wydziału. 3. Rada Wydziału: a. podejmuje uchwałę o wszczęciu przewodu doktorskiego, oraz powołuje promotorów zgodnie z treścią wniosku, 11 Osób posiadających tytuł profesora w zakresie dziedziny nauki albo sztuki, do której należy ta dyscyplina naukowa albo artystyczna, lub stopień doktora habilitowanego w zakresie tej dyscypliny naukowej albo artystycznej albo osób, które nabyły uprawnienia równoważne uprawnieniom wynikającym z posiadania stopnia doktora habilitowanego na podstawie art. 21a ustawy i prowadzą działalność naukową lub dydaktyczną w zakresie tej dyscypliny naukowej albo artystycznej. 3

4 b. powołuje komisję doktorską i wyznacza jej przewodniczącego, c. powołuje komisje przeprowadzające egzaminy z dyscypliny podstawowej, dyscypliny dodatkowej, oraz nowożytnego języka obcego. 12 Egzaminy doktorskie (posiedzenia komisji przeprowadzających egzaminy): 4. Przed przyjęciem rozprawy doktorskiej doktorant składa przewidziane egzaminy. Egzaminy mogą być złożone zarówno przed jak i po złożeniu rozprawy. Złożenie rozprawy (1. posiedzenie komisji doktorskiej): 5. Doktorant przygotowuje rozprawę doktorską w jednej z form rekomendowanych przez Radę Wydziału Chemii i przedkłada ją promotorowi 13 w postaci papierowej i elektronicznej. a. Promotor przygotowuje pisemną opinię, którą wraz z rozprawą składa w Sekretariacie naukowym. Opinia powinna zawierać uzasadnienie, że rozprawa spełnia warunki określone w art. 13, ust. 1 Ustawy. 14 b. Złożona praca doktorska podlega sprawdzeniu przez system antyplagiatowy. c. Przewodniczący zwołuje posiedzenie komisji doktorskiej. 6. Komisja doktorska po zapoznaniu się z rozprawą: a. proponuje kandydatury recenzentów, b. kieruje wniosek do Rady Wydziału o wyznaczenie recenzentów, c. ustala ostateczny termin złożenia egzaminów doktorskich. Wyznaczenie recenzentów (posiedzenie Rady Wydziału): 7. Rada Wydziału powołuje dwóch recenzentów rozprawy. a. Rada Wydziału może, lecz nie musi uwzględnić propozycji zgłoszonych przez komisję doktorską. b. Recenzenci nie mogą być pracownikami Wydziału Chemii. Przyjęcie rozprawy (2. posiedzenie komisji doktorskiej): 8. Recenzenci przygotowują recenzje w terminie dwóch miesięcy i przekazują je w postaci papierowej i elektronicznej Po wszczęciu przewodu doktorskiego, wszystkie zmiany dotyczące rozprawy, w tym zmiana tytułu, języka rozprawy, osób promotorów, wyznaczenie promotora pomocniczego i inne wymagają uchwały Rady Wydziału. 13 Oraz drugiemu promotorowi lub kopromotorowi, jeżeli został powołany. Wszyscy promotorzy, którym przedłożono rozprawę przygotowują pisemną opinię. Promotor pomocniczy nie przygotowuje opinii. 14 Rozprawa doktorska, przygotowywana pod opieką promotora albo pod opieką promotora i promotora pomocniczego, o którym mowa w art. 20 ust. 7, powinna stanowić oryginalne rozwiązanie problemu naukowego lub oryginalne dokonanie artystyczne oraz wykazywać ogólną wiedzę teoretyczną kandydata w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej oraz umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy naukowej lub artystycznej. 15 6, ust. 7 Rozporządzenia: Niezwłocznie po otrzymaniu ostatniej recenzji przewodniczący rady jednostki organizacyjnej przeprowadzającej przewód doktorski przekazuje Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, zwanej dalej Centralną Komisją, kopie wszystkich recenzji oraz kopię streszczenia rozprawy doktorskiej, zapisane na informatycznym nośniku danych. 4

5 9. Komisja doktorska po zapoznaniu się z recenzjami i opiniami promotorów podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia rozprawy doktorskiej i dopuszczenia jej do obrony. 16,17 Publiczna obrona rozprawy (3. posiedzenie komisji doktorskiej): 10. Obrona jest otwartym posiedzeniem komisji doktorskiej. a. W obronie bierze udział promotor i co najmniej jeden recenzent. b. Podczas obrony kandydat przedstawia główne założenia i wyniki rozprawy doktorskiej, a następnie recenzenci odczytują w całości swoje recenzje. Pod nieobecność jednego z recenzentów, jego recenzję przedstawia przewodniczący komisji doktorskiej. c. Po przedstawieniu recenzji doktorant udziela odpowiedzi na uwagi recenzentów, następnie rozpoczyna się dyskusja. 11. Po zakończeniu obrony, na posiedzeniu niejawnym komisja doktorska: a. podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia publicznej obrony, 18 b. kieruje wniosek do Rady Wydziału o nadanie stopnia doktora, c. może skierować wniosek do Rady Wydziału o wyróżnienie rozprawy. Nadanie stopnia doktora (posiedzenie Rady Wydziału): 12. W trakcie posiedzenia Rady Wydziału, przewodniczący komisji doktorskiej przedstawia protokół z posiedzenia Komisji i jej końcowy wniosek. 13. Rada Wydziału podejmuje uchwałę w sprawie nadania stopnia doktora nauk chemicznych w zakresie chemii. 14. Rada Wydziału podejmuje uchwałę w sprawie wyróżnienia rozprawy, jeżeli komisja doktorska złożyła taki wniosek. 16 W przypadku nieprzyjęcia rozprawy doktorskiej wymagana jest uchwała Rady Wydziału ( 7, ust. 2 Rozporządzenia). 17 Rada jednostki organizacyjnej przeprowadzającej przewód doktorski albo komisja doktorska zawiadamia inne jednostki organizacyjne uprawnione do nadawania stopnia doktora w danej dyscyplinie naukowej lub artystycznej o terminie i miejscu obrony na co najmniej dziesięć dni przed wyznaczonym terminem jej przeprowadzenia oraz zamieszcza ogłoszenie w tej sprawie w siedzibie jednostki organizacyjnej przeprowadzającej przewód doktorski. W zawiadomieniach oraz w ogłoszeniu podaje się również informację o miejscu złożenia rozprawy doktorskiej, w celu umożliwienia zainteresowanym zapoznania się z nią, oraz informację o zamieszczeniu streszczenia rozprawy doktorskiej wraz z recenzjami na stronie internetowej szkoły wyższej albo jednostki organizacyjnej przeprowadzającej przewód doktorski ( 7, ust. 3 Rozporządzenia). 18 W przypadku nieprzyjęcia obrony wymagana jest uchwała Rady Wydziału ( 10 Rozporządzenia). 5

6 Zasady wyznaczania opiekunów naukowych uczestników studiów doktoranckich oraz promotorów i promotorów pomocniczych w przewodach doktorskich na Wydziale Chemii UWr Potencjalny opiekun naukowy doktoranta musi spełniać następujące warunki: 19,20 1. Przewidywany koniec zatrudnienia na Uniwersytecie nie nastąpi przed upływem 3 (trzech) lat od momentu przyjęcia doktoranta na studia doktoranckie. 2. Wyjątek od warunku określonego w p. 1. stanowi realizacja przez potencjalnego opiekuna naukowego projektu badawczego umożliwiającego finansowanie badań doktoranta przez co najmniej 2 lata. 3. Opublikowanie przez potencjalnego opiekuna naukowego, w ciągu ostatnich 2 lat, prac o sumarycznym czynniku wpływu (Impact Factor) co najmniej 6. Powyższe warunki muszą być spełnione również w przypadku zmiany opiekuna, w przypadku wyznaczenia promotora innego niż opiekun naukowy oraz w przypadku zmiany promotora. Promotor może sprawować opiekę naukową nad sześcioma doktorantami, a promotor pomocniczy nad jednym doktorantem. 21 Kierownicy projektów badawczych uzyskanych w zewnętrznych konkursach mogą indywidualnie ubiegać się o podwyższenie tych limitów. Wniosek w tej sprawie należy złożyć u Dziekana Wydziału. Zmiana opiekuna naukowego w trakcie studiów doktoranckich wymaga zgody Dziekana Wydziału. Zmiana promotora w przewodzie doktorskim wymaga uchwały Rady Wydziału. Odpowiedni wniosek, skierowany do Dziekana Wydziału, składa doktorant u Prodziekana do spraw naukowych. 19 Uchwała nr 3/2014 Rady Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 28 stycznia 2014r. 20 Lista pracowników samodzielnych Wydziału spełniających kryteria jest publikowana corocznie na stronie internetowej Wydziału w terminie do 15 maja każdego roku. 21 Uchwała Rady Wydziału Chemii nr 2 z dnia 24 stycznia 2012r dotycząca procedur nadawania stopni naukowych i tytułu naukowego. 6

7 Formy rozprawy doktorskiej na Wydziale Chemii UWr 1. Rozprawa doktorska na Wydziale Chemii może zostać przygotowana w formie: a. maszynopisu książki, zwanego dalej monografią, b. spójnego tematycznie zbioru artykułów opublikowanych lub przyjętych do druku w czasopismach naukowych, zwanego dalej kompilacją. 2. Rekomendowaną formą rozprawy doktorskiej na Wydziale Chemii jest monografia. Na monografię składają się następujące elementy, w podanej poniżej kolejności: a. Strona tytułowa zawierająca tytuł rozprawy, imię i nazwisko autora, imię i nazwisko promotora i ew. promotora pomocniczego, miejsce wykonania pracy (np. Wydział Chemii, Uniwersytet Wrocławski) oraz miejsce i rok, w którym praca została ukończona (np. Wrocław, 2015 r.). b. Wstęp zawierający uzasadnienie podjętej pracy w oparciu o dane literaturowe. c. Teza/cel pracy. d. Opis eksperymentów/metod obliczeniowych z zaznaczeniem tych wykonanych samodzielnie przez doktoranta i wykonanych przez inne osoby. e. Opis wyników i ich dyskusja. f. Wnioski dotyczące otrzymanych rezultatów. g. Streszczenie w języku polskim i angielskim. h. Lista publikacji zawierających wyniki przedstawione w rozprawie. i. Odnośniki literaturowe. 3. Do tekstu monografii nie należy załączać artykułów stanowiących podstawę rozprawy doktorskiej. Dodatkowe materiały mogą zostać załączone w postaci elektronicznej. 4. Rozprawa doktorska może również zostać przygotowana w formie kompilacji. Materiał publikacyjny mający stać się podstawą rozprawy powinien spełniać następujące warunki: a. Liczba artykułów oryginalnych opublikowanych lub przyjętych do druku w czasopismach z listy JCR nie powinna być mniejsza niż dwa. b. Wkład doktoranta w powstanie każdego artykułu oryginalnego składającego się na rozprawę nie może być niższy niż 50%. Miejsce doktoranta na liście współautorów powinno jednoznacznie wskazywać na jego wiodący wkład w powstanie artykułu. c. Doktorant powinien mieć istotny wkład w napisanie i redakcję każdego z artykułów. d. Doktorant powinien być współautorem opublikowanej lub przyjętej do druku recenzowanej pracy przeglądowej w języku angielskim lub polskim, związanej tematycznie z rozprawą, którą może stanowić artykuł w czasopiśmie, rozdział w książce lub książka. i. Zalecane jest, by artykuł przeglądowy miał przynajmniej 50 odnośników literaturowych. ii. Wkład doktoranta w powstanie pracy przeglądowej powinien wynosić przynajmniej 50% w przypadku prac zawierających 7

8 mniej niż 100 odnośników. W przypadku dłuższej pracy przeglądowej, wkład autorski kandydata może być odpowiednio mniejszy, nie powinien być jednak niższy niż 20%. 5. Wybór formy rozprawy powinien być uzgodniony z promotorem. Niezależnie od przyjętej formy, rozprawa powinna jednoznacznie spełniać warunki określone w art. 13, ust. 1 Ustawy Przygotowanie pracy w formie kompilacji wymaga złożenia wniosku o wyrażenie zgody na przedstawienie rozprawy doktorskiej w języku angielskim. Wniosek ten musi zostać zaakceptowany przez Radę Wydziału przed powołaniem recenzentów Kandydat może poprosić komisję o ocenę zgromadzonego materiału i rekomendację właściwej formy rozprawy doktorskiej, składając wniosek do przewodniczącego komisji do spraw przewodu doktorskiego. Do wniosku należy załączyć: a. Kopie wszystkich publikacji mających wejść w skład rozprawy doktorskiej wraz z towarzyszącymi im materiałami dodatkowymi (Supporting Information), jeżeli takie istnieją. Publikacje muszą być co najmniej przyjęte do druku w chwili złożenia wniosku. b. Podpisane oświadczenia wszystkich współautorów, w tym kandydata, opisujące ich wkład merytoryczny w powstanie poszczególnych publikacji i szacunkowy udział procentowy. 22 c. Tabelę podsumowującą wkłady poszczególnych autorów dla wszystkich prac. d. Pisemną opinię promotora o samodzielności naukowej kandydata. Opinia powinna omawiać również wkład kandydata w powstanie przedłożonych artykułów i uzasadniać celowość przygotowania kompilacji. 8. Po złożeniu wniosku, przewodniczący zwołuje posiedzenie komisji do spraw przewodu, która po zapoznaniu się z materiałami przygotowuje pisemną rekomendację właściwej formy rozprawy. 9. Rozprawa doktorska w formie kompilacji powinna zawierać: a. Rozszerzone streszczenie w języku polskim i angielskim (lub tylko angielskim w przypadku rozpraw w języku angielskim). Streszczenie, nie krótsze niż 10 stron maszynopisu, powinno zawierać wstęp, sformułowanie hipotez i celu badawczego, podsumowanie uzyskanych wyników i część literaturową. b. Streszczenie w języku polskim i angielskim (1 strona maszynopisu). c. Kopie wszystkich publikacji mających wejść w skład rozprawy doktorskiej wraz z towarzyszącymi im materiałami dodatkowymi Ust. 1. Rozporządzenia: W przypadku gdy rozprawę doktorską stanowi samodzielna i wyodrębniona część pracy zbiorowej, kandydat przedkłada promotorom, o których mowa w 2 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 2, wraz z dokumentami, o których mowa w ust. 1, oświadczenia wszystkich jej współautorów określające indywidualny wkład każdego z nich w jej powstanie. W przypadku gdy praca zbiorowa ma więcej niż pięciu współautorów, kandydat przedkłada oświadczenie określające jego indywidualny wkład w powstanie tej pracy oraz oświadczenia co najmniej czterech pozostałych współautorów. Kandydat jest zwolniony z obowiązku przedłożenia oświadczenia w przypadku śmierci współautora, uznania go za zmarłego albo jego trwałego uszczerbku na zdrowiu uniemożliwiającego uzyskanie wymaganego oświadczenia. 8

9 (Supporting Information), jeżeli takie istnieją. Publikacje muszą być co najmniej przyjęte do druku w chwili złożenia rozprawy. d. Podpisane oświadczenia wszystkich współautorów, w tym kandydata, opisujące ich wkład merytoryczny w powstanie poszczególnych publikacji i szacunkowy udział procentowy. Współautorzy więcej niż jednej publikacji mogą złożyć po jednym, zbiorczym oświadczeniu. e. Tabelę podsumowującą wkłady poszczególnych autorów dla wszystkich prac. 9