Instrukcja obsługi spektrodensytometru SRP1 Hm

Transkrypt

1 Instrukcja obsługi spektrodensytometru SRP1 Hm Gratulujemy Państwu wyboru naszego spektrodensytometru. Dzięki temu urządzeniu uzyskacie Państwo pełną kontrolę nad przygotowaniem materiałów do druku i drukiem. Głównym zadaniem spektrodensytometru jest utrzymanie parametrów druku tak, aby wydruki były możliwie najwyższej jakości oraz aby cały nakład był jednakowy w tonacji i kolorze. W tym celu za pomocą spektrodensytometru kontroluje się takie parametry jak: grubość kładzionej farby, rzeczywistą wielkość rastrów, jakości farb, różnice odcieni kolorów. Za pomocą funkcji kolorymetrycznych można dobierać żądany kolor z dokładnością większą niż robi to ludzkie oko. Spektrodensytometr może także zapamiętać kolory w pamięci stałej, a następnie wskazywać takie same lub najbardziej zbliżone. 1

2 Ekran główny densytometru: Ekran główny densytometru składa się z pola informacji o wybranym lub wykrytym w trybie automatycznym kolorze, pola informacji trybu (tryb automatycznego rozpoznawania koloru lub tryb ręcznego wyboru koloru), pola wybranych jednostek (density D lub procent %), pola głównej zmierzonej wartości, oraz pól wartosci pozostałych kolorów. Dodatkowe informacje to rodzaj wybranych filtrów, czy pomiar jest absolutny, czy względem odcienia papieru, stan baterii. W innych funkcjach pomiarów jak trapping, kontrast itd. wygląd ekranu jest odpowiednio dostosowany. Włączanie urządzenia. Aby włączyć densytometr, należy nacisnąć przycisk OK. Wyłączanie densytometru odbywa się automatycznie jeżeli nie jest używany (nie naciskany żaden przycisk), następuje po ustawionym czasie. 2

3 Wybór rodzaju jednostek (% lub D): Naciskając klawisz 'MENU' należy przejść do funkcji - Jednostki -. Następnie wybrać ją krótkim naciśnięciem klawisza Ok, dalej klawiszem 'MENU' wybrać odpowiednią jednostkę ( % Procent lub D Density) i zatwierdzić klawiszem Ok. Od tego momentu densytometr będzie mierzył w wybranych jednostkach. Celownik: Celownik typu lupka jest bardzo wygodny. W porównaniu z celownikami klapkowymi ma tą zaletę, że nie posiada elementów zużywających się. Celownik posiada zespół soczewek, dających powiększenie obrazu ok. 1,5x. Dzięki takiej konstrukcji celownika, nawet kostki wielkości otworu pomiarowego nie sprawiają kłopotu, pokrycie jest widoczne bardzo dobrze (dla prawidłowego pomiaru cały otwór pomiarowy musi być na mierzonej kostce). Nawet bardzo niewielka część białego papieru wchodzącego na otwór pomiarowy daje duże błędy pomiaru, co często się zdarza przy celownikach klapkowych i innych. Aby można było korzystać z tego typu celownika, podczas trzymania naciśniętego klawisza OK, włączone jest światło podświetlające. Trzymając ten klawisz wciśnięty można łatwo i precyzyjnie naprowadzić otwór pomiarowy na mierzoną kostkę. Procedura kalibracji w trybie (%): Przed pierwszym pomiarem rastrów, densytometr należy skalibrować na aktualnie drukowanych arkuszach. Kalibracja trybu pomiaru rastrów zależy od rodzaju użytych farb, papieru, rodzaju maszyny, dlatego nie jest przeprowadzana fabrycznie i trzeba ją wykonać samemu. Kalibrację należy także przeprowadzić na aktualnych, własnych wydrukach, po zmianie używanych farb, maszyny, rodzaju papieru lub gęstości optycznych (grubości) farb. 3

4 Densytometr powinien mieć włączony tryb (%). Jeżeli jest w trybie jednostek D, należy przełączyć jednostki na %. Najpierw należy densytometr wyzerować na biel papieru. Następnie lewym przyciskiem 'MENU' wybrać opcję Kalibracja, nacisnąć i przytrzymać przycisk OK ( powyżej 3 sekund ) do momentu aż na wyświetlaczu pojawi się pole <Cyan>, wtedy należy głowicę pomiarową umieścić na kostce 100% CYAN wydrukowanego arkusza i przycisnąć przycisk OK przez ok. 3 sek., aż wyświetlacz 'mrugnie' dwa razy, co oznacza poprawną kalibrację. Puścić przycisk OK. Urządzenie automatycznie przejdzie do procedury kalibracji następnego koloru <Magenta> - ponownie głowicę pomiarową umieścić na kostce 100% MAGENTA, przycisnąć i przytrzymać przycisk OK do mrugnięcia ekranu. Urządzenie automatycznie przejdzie do procedury kalibracji koloru <Yellow> - ponownie głowicę pomiarową umieścić na kostce 100% YELLOW i przycisnąć przycisk OK jak poprzednio, urządzenie przejdzie do kalibracji koloru black - <Black> - po kalibracji black urządzenie przełączy się w tryb AUTO. Jeżeli należy skalibrować tylko jeden kolor a inne pozostawić bez zmian, to kolory które nie mają być zmieniane można w trakcie kalibracji pominąć klawiszem 'MENU'. Uwaga: aby uniknąć zafałszowania pomiarów, należy unikać sytuacji w których silne zewnętrzne światło trafia do celownika (np. lampa bezpośrednio nad celownikiem), lub celownik optyczny densytometru zasłonić dłonią, jednocześnie dociskając przyrząd do podłoża. 4

5 Od tej chwili urządzenie jest zaprogramowane i gotowe do pracy. Po właściwym zaprogramowaniu nie ma już potrzeby ponownej kalibracji jedynie należy zerować densytometr na biel papieru. Procedura pomiaru gęstości optycznych i rastrów w trybie AUTO: 1. zerowanie papieru Densytometr położyć na czystym nie zadrukowanym papierze i wcisnąć przycisk OK (jak do pomiaru w trybie AUTO lub któregoś koloru), trzymając go wciśnięty wcisnąć także na chwilę 'MENU'. Pojawi się napis Papier. Teraz można puścić kl. 'MENU'. Trzymając nadal kl. OK cały czas dokonuje się pomiar bieli. Po jego puszczeniu następuje zapamiętanie wartości bieli papieru. Od tego momentu densytometr uwzględnia w pomiarze odcień bieli drukowanego papieru, jeżeli jest włączony tryb -Paper. W trybie Absolute densytometr nie uwzględnia odcienia papieru i pomiar następuje względem bieli absolutnej. Zerowanie papieru można także przeprowadzić wybierając tę funkcję w menu głównym. 2. pomiar kolorów: Przytrzymując przycisk OK zapali się podświetlanie celownika, celownik optyczny ustawić dokładnie na kostce badanego koloru, densytometr automatycznie rozpozna badany kolor oraz wyświetli jego gęstość optyczną w skali D lub wartość rastru w skali procentowej (w zależności od wybranych aktualnie jednostek). Densytometr zawsze po uruchomieniu załącza się w trybie AUTO. Procedura pomiaru gęstości optycznych i rastrów. (Tryb ręczny): Przełączenie densytometru w tryb ręczny następuje poprzez naciśnięcie przycisku 'MENU' - na wyświetlaczu pojawi się nazwa wybranego kanału barwnego np. Magenta. Wyjście z trybu ręcznego następuje przez powrót do funkcji auto w menu głównym. W zależności od wybranych jednostek, densytometr wyświetla wyniki pomiaru w D lub w %. Przy pomiarze pola 100% densytometr powinien wyświetlić 100%, jeżeli farby będzie za mało lub za dużo, densytometr wyświetli odpowiednio więcej lub mniej niż 100% (np. 108%). Kalibrację dla danych warunków (np. papieru) wystarczy przeprowadzić raz, natomiast zerowanie na biel papieru podczas druku, zaleca się przeprowadzać częściej, np. co 3-4 godziny, szczególnie np. podczas zmian temperatury w drukarni (zima). 5

6 Pomiar rastru na odbitkach (w trybie %): Posiadanie właściwie przygotowanych płyt drukarskich nie jest jedynym warunkiem uzyskania prawidłowych wydruków przyrost punktu jest zmienny. Istotny wpływ na zmianę przyrostu punku rastrowego mają: rodzaj papieru, farby, konstrukcji maszyny i jej stanu technicznego, warunków panujących w hali maszyn (wilgotność, przeciąg itp..), ustawień maszyny, stanu technicznego obciągu i stosowanych docisków. W każdej technice druku występuje zjawisko przyrostu punktu. Rozróżniamy dwie przyczyny przyrostu punktu: fizyczny - przygotowanie płyt drukarskich oraz zmiany w maszynie (farba poddawana jest naciskom i przesunięciom panującym w maszynie), optyczny przyrost punktu spowodowany przez rozpraszanie i odbijanie światła od powierzchni papieru podczas oglądania odbitki (ciemniejsze obwódki wokół punktów farby spowodowane wsiąkaniem nośnika farby, papier błyszczący silnie odbijając światło sprawia wrażenie zmniejszania punktu rastrowego itp.). Na zmianę punktu rastrowego wpływa również liniatura rastra większe liniatury zwiększają optyczny przyrost punktu rastrowego. Całkowity wzrost przyrostu punktu rastra uwzględniający wyżej podane przyczyny może dochodzić do 20% a w obszarze tonów średnich nawet do 30%. Każda maszyna ma swoją charakterystykę przyrostu punktu. Parametry drukowania takie jak przyjmowanie farb oraz grubość warstwy farby (gęstość optyczna) można dość łatwo kontrolować na maszynie. Najlepszą metodą na ocenę charakterystyki przyrostu punktu jest wykonanie serii wydruków testowych. Jeżeli przyrosty punktów przedstawimy na wykresie, wtedy otrzymamy charakterystykę drukowania. Niech na przykład dla pięciu wartości mamy następujące wyniki pomiarów densytometrycznych: Gain25=15%, Gain50=20%, Gain80=15% oraz oczywiste dwie wartości Gain0=0% i Gain100=100%. 6

7 Teraz sporządzimy charakterystykę drukowania, która na osiach współrzędnych ma odłożone odpowiednio wartości tonalne na materiale fotograficznym i wartości tonalne na wydruku. Jeżeli proces drukowania nie powoduje przyrostu punktu, wtedy charakterystyka drukowania jest linią prostą, nachyloną pod kątem 45. Taki przypadek jest praktycznie niewykonalny. Umieścimy więc nasze nowe wartości tonalne na wykresie, który utworzy wypukłą krzywą. Obszar pomiędzy idealną charakterystyką drukowania i charakterystyką drukowania przykładowego wyznacza tzw. obszar przyrostu punktu. Właśnie z tej charakterystyki możliwe jest regulowanie wielkości tonalnych na materiale fotograficznym, odpowiednio je zmniejszając w programach graficznych przed wysłaniem pliku na naświetlarkę. Punktem odniesienia powinna być wartość dla tonów średnich 50%. Pomiar optycznego przyrostu punktu rastrowego: Przyciskiem 'MENU' wybrać opcję 'Przyrost punktu' i zatwierdzić przyciskiem 'OK'. Do pomiaru przyrostu punktu na wydrukach powinny być przygotowane pola kontrolne o wartości 25%, 50% i 80%. Pierwszą mierzona wartością jest 25%. Nacisnąć przycisk 'OK' i trzymając go wciśnięty densytometr należy ustawić na kostce 25% wybranego koloru. Na wyświetlaczu obok wartości 25% pokaże się rzeczywista wartość rastru. Po puszczeniu przycisku zostanie obliczona wartość przyrostu punktu i wyświetlona w dolnej części ekranu. Następną wartością do pomiaru jest 50%. Naciskając i trzymając przycisk 'OK' ustawić densytometr do pomiaru kostki o wartości 50%. Po puszczeniu przycisku zostanie obliczony przyrost punktu dla 50% i wyświetlony w dolnej części ekranu. Analogicznie postąpić dla kostki 80%. Aby pominąć pomiar danej wartości, należy przycisnąć przycisk 'MENU'. Po prawidłowym pomiarze pól o odpowiednich wartościach jednego koloru (np. cyan 25%, 50% i 80%) zostanie wyświetlony wykres krzywych przyrostu punktu. Jeżeli pomiar nie był prawidłowo wykonany dla wszystkich pól danego koloru, wykres nie zostanie wyświetlony. Do pomiaru przyrostu punktu rastrowego, densytometr powinien być skalibrowany w trybie jednostek procent (%). Przy pomiarze optycznego przyrostu punktu rastrowego, stosowana jest zawsze formuła Murray-Davies (Yule-Nielson factor = 1.0). 7

8 Pomiar różnicy gęstości: Densytometr powinien mieć włączone jednostki D (nie %). Pomiar różnicy gęstości można wykonać dla wybranego koloru (nie w trybie AUTO). W tym celu należy wybrać przyciskiem menu pomiar wybranego koloru (np. pomiar C cyan). Następnie na kostce pierwszej względem której chcemy zmierzyć różnicę, należy wyzerować densytometr (jak na biel papieru). Teraz mierząc drugą kostkę otrzymamy różnicę gęstości. Po zakończeniu pomiarów różnicy gęstości należy wyzerować densytometr na bieli papieru. Pomiar kontrastu: Kontrast druku jest miarą zdolności procesu reprodukcji do zachowywania detali z ciemnych partii oryginału. Kontrast druku silnie zależy od gęstości optycznej czyli grubości farby. Zarówno zbyt duża jak i zbyt mała gęstość optyczna obniża kontrast. Kontrast obliczany jest wg wzoru: Print Contrast = Ds Dt x 100 Ds Gdzie: Ds gęstość pola 100%, Dt gęstość pola 75% W celu pomiaru kontrastu należy przyciskiem 'MENU' przejść do funkcji KONTRAST. Wydruki poza polami kontrolnymi 100% powinny posiadać 8

9 także pola 75%. Na wyświetlaczu pojawi się napis 100% pomiar. Należy ustawić celownik densytometru na polu 100% danego koloru i dokonać pomiaru, puszczając przycisk OK. Densytometr pokaże przez chwilę rozpoznany kolor i jego wartość (w D) a następnie zostanie wyświetlone 75% pomiar. Należy ustawić celownik densytometru na polu 75% tego samego koloru i puścić przycisk OK. Densytometr przez chwilę wyświetli rozpoznany kolor i jego wartość, a następnie wynik pomiaru kontrastu (w %). Generalnie wartość powyżej 30% uważa się za prawidłową. Do pomiaru kontrastu można zamiast kostek 75% użyć kostek 70% lub 80%, przyjmując równocześnie za prawidłowe wartości pomiaru nieco niższe (dla 80%) lub wyższe (dla 70%). Wyjście z funkcji KONTRAST klawiszem 'MENU', powtórny pomiar kontrastu klawisz OK. Przyjmowanie farby przez farbę : Przyczepność papieru po nadruku pierwszej farby ulega zmianie. W zależności od rodzaju papieru, jakości farb, nacisku wałków maszyny przyczepność drugiej warstwy farb i następnych może okazać się niewystarczająca część farby nie przylgnie do papieru zostając na wałku maszyny. Funkcja TRAPPING służy do pomiaru jak dużo farby następnych warstw przylega do warstw poprzednich. Do obliczenia trappingu zastosowano wzór Franka Preucil a: Trap = D op D 1 x 100 Gdzie: Dop gęstość sumaryczna, D1 gęstość pierwszego koloru, D2 gęstość drugiego koloru. D2 W celu użycia tej funkcji, arkusze drukowanego papieru powinny na brzegach zawierać oprócz standardowych kostek CMYK 100% także kostki z dwiema farbami jedna na drugiej (po 100%). Np. jeżeli drukujemy w kolejności CYAN, MAGENTA, YELLOW, BLACK, należy poza polami 9

10 CMYK przygotować pola zielone (100% YELLOW na 100% CYAN), pola czerwone (100% YELLOW na 100% MAGENTA) i pola niebieskie (100% MAGENTA na 100% CYAN). Przykładowo chcemy zmierzyć trapping dla niebieskiego magenta na cyan. W densytometrze wybieramy klawiszem 'MENU' funkcje Trapping. Po zatwierdzeniu klawiszem Ok wyświetli się Pomiar 2go koloru. Należy otwór pomiarowy umieścić na kostce 100% drugiego, licząc w kolejności drukowania (wierzchniego) koloru i klawiszem OK. dokonać pomiaru. Densytometr automatycznie rozpozna kolor (w przykładzie Magenta), wyświetli jego gęstość optyczną i będzie wszystkie pomiary dokonywał filtrem odpowiednim dla koloru drugiego (w tym przypadku dla Magenta). Następnie densytometr wyświetli Pomiar 1go koloru. Celownik densytometru należy umieścić na kostce 100% koloru pierwszego (w tym przypadku CYAN) i dokonać pomiaru klawiszem Ok. Densytometr zmierzy pierwszy kolor filtrem drugiego (w przykładzie zmierzy Cyan filtrem Magenta) i wyświetli zmierzoną gęstość. Po tym pomiarze densytometr wyświetli Pomiar obu kolorów teraz trzeba zmierzyć kostkę z farbą 2 na farbie 1 (zielona). Densytometr po pomiarze obliczy stopień trappingu i wyświetli wynik (w %). Wyjście z funkcji TRAPPING klawiszem menu, powtórny pomiar trappingu klawisz Ok. Dla papieru kredowego, powlekanego ogólnie przyjmuje się za minimum wartości: 1. Czerwony (yellow na magenta) 70% 2. Zielony (yellow na cyan) 80% 3. Niebieski (magenta na cyan) 75% Należy także pamiętać, że trapping dzielimy na suchy i mokry. Z suchym mamy do czynienia np. w przypadku drukowania materiałów kolorowych na maszynach jednokolorowych, kiedy czas pomiędzy nakładaniem kolejnych farb jest długi i farby dobrze wyschnięte. Trapping mokry to trapping na maszynach wielokolorowych, kiedy kolejne warstwy farb nakładane są na poprzednie, jeszcze mokre. Trapping suchy ma zawsze nieco wyższe wartości (lepsze przyleganie kolejnych warstw). 10

11 Błąd odcienia koloru (Hue Error): Opcja ta umożliwia pomiar odcienia koloru, czyli odchyłki od idealnej farby Cyan, Magenta i Yellow (oczywiście dla farby czarnej nie dokonuje się tego pomiaru). Po wybraniu opcji HUE ERR klawiszem 'MENU', ustawić celownik na kostce 100% wybranego koloru i dokonać pomiaru (w czasie pomiaru wyświetlana jest gęstość optyczna). Po puszczeniu klawisza 'OK' zostanie obliczona i wyświetlona wartość odchyłki. Im ta wartość jest mniejsza, tym jakość farb lepsza. Farby z dużym błędem odcienia powodują zmianę odcienia drukowanych kolorów (obrazów, zdjęć itp.) względem kolorów założonych np. w programie graficznym. Do obliczenia błędu odcienia wykorzystano wzór: Hue err (%) = Dśr Dmin x 100 Dmax Dmin Gdzie: Dmax - gęstość największa (mierzonej farby) Dśr - gęstość jednego z pozostałych kolorów o wartości średniej Dmin - gęstość ostatniego z pozostałych kolorów o wartości najmniejszej Przykładowe wartości dla SWOP (Specification for Web Offset Printing): C (1.20) 22% M (1.30) 48% Y (1.00) 7% W nawiasach podano przykładową gęstość optyczną. 11

12 Stopień szarości farby (Grayness): Opcja ta umożliwia pomiar stopnia szarości koloru, czyli domieszki do danej barwy dwóch pozostałych barw (czarnej nie dokonuje się takiego pomiaru). Po wybraniu opcji GRAYN. klawiszem 'MENU' ustawić celownik na kostce 100% wybranego koloru i dokonać pomiaru (w czasie pomiaru wyświetlana jest gęstość optyczna). Po puszczeniu klawisza OK. zostanie obliczona i wyświetlona wartość odchyłki. Im ta wartość jest mniejsza, tym jakość farb lepsza. Farby z wysoką wartością grayness dają obrazy zabrudzone, o małym wysyceniu kolorów i małej rozpiętości barw. Do obliczenia stopnia szarości farby wykorzystano wzór: Grayness (%) = Dmin x 100 Dmax Przykładowe wartości dla SWOP: C (1.20) 9% M (1.30) 12% Y (1.00) 1% W nawiasach podano gęstości optyczne. 12

13 13

14 FUNKCJE KOLORYMETRYCZNE: Spektrodensytometr wyposażony jest w głowicę spektrometryczną, pracującą w zakresie nm. Ze względu na użyte oświetlenie próbki (zespół diod LED), użyteczny zakres pomiaru wynosi nm. Dane spektrometryczne zamieniane są na podstawowy zestaw danych o kolorze CIE XYZ, zależnie od ustawienia typu oświetlenia (illuminant E, A, C, D75, D65 itd.) oraz kąta obserwacji (observer angle - 2, 10 ), a następnie konwertowane są do wybranej przestrzeni barw, jak CIE L*a*b*, CIE L*u'v', CIE L*C*h, CIE Yxy, Hunter L*a*b* itd. Jedną z głównych funkcji kolorymetrycznych, jest określanie różnicy koloru między dwiema próbkami. Spektrodensytometr SRP1 Hm umożliwia wybranie formuły, wg której obliczana jest różnica koloru. Dostępne są podstawowe formuły jak CIE 76, jak i nowsze CIE 94, CMC, a także najnowsza i najdokładniejsza CIE DM2000. Urządzenie umożliwia także zapamiętanie do 50 próbek koloru. Następnie, podczas pomiarów, jeżeli któryś mierzony kolor jest podobny do koloru znajdującego się w pamięci (ΔE < 6.0), zostanie wyświetlony numer koloru w pamięci. Jeżeli różnica koloru jest mniejsza niż 2 (ΔE < 2.0), numer koloru zostanie wyświetlony na zielono. Przy różnicy między 2 a 4 ( 2.0 < ΔE < 4.0) numer zostanie wyświetlony na żółto, natomiast przy różnicy między 4 a 6 ( 4.0 < ΔE < 6.0) na kolor czerwony. Pomiary koloru oraz różnicy koloru: Przed pomiarami koloru oraz różnicy koloru, należy wybrać warunki pomiaru, czyli typ oświetlenia (illuminant) oraz kąt obserwacji (observer angle). Najczęściej używanym typem oświetlenia są: typ E teoretyczne doskonale białe światło, gdzie wszystkie długości fal mają taką samą energię. Typ D65 symulacja światła dziennego o temperaturze barwowej ok K. Typ D55 podobnie jak poprzednio, tylko światło nieco cieplejsze w temp. barwowej (ok K). Klawiszem MENU należy przejść do ekranu pomiaru koloru, gdzie na górnej belce wyświetlana jest aktualnie wybrana przestrzeń barw, np. CIE L*a*b*. Po naciśnięciu klawisza OK następuje włączenie podświetlenia pola pomiarowego. Należy ustawić pole pomiarowe na obszarze danego koloru. Urządzenie cały czas wyświetla dane koloru, w tym wypadku wartości Lab. Urządzenie w czasie pomiaru powinno być stabilnie i lekko dociśnięte do podłoża. Po puszczeniu przycisku zostanie zapamiętana wartość pomiaru. 14

15 Rożnica koloru nie jest wyświetlana, ponieważ był to pierwszy pomiar. Teraz można nacisnąć klawisz OK (i trzymać go wciśnięty) powtórnie i przenieść pomiar na następną mierzona powierzchnię. Nastąpi wyświetlenie wartości koloru oraz różnicy koloru względem poprzedniego pomiaru. I tak każdy następny pomiar będzie obliczał i wyświetlał różnicę względem poprzedniego. Zapamiętanie aktualnego koloru następuje zawsze po puszczeniu klawisza OK. Jeżeli klawisz ten nie będzie puszczany, dane koloru oraz różnica względem poprzedniego będą obliczane cały czas i odświeżane. Można przesuwać otwór pomiarowy po mierzonym obszarze obserwując wyświetlane wyniki (skanowanie). Jest to unikalna funkcja tego spektrodensytometru, nie występująca w urządzeniach innych producentów. Różnica kolorów ΔE obliczana jest wg formuły wybranej w ustawieniach kolorymetru. Jeżeli w czasie pomiarów dany mierzony kolor będzie podobny do któregoś znajdującego się w pamięci zostanie wyświetlony jego numer. Numer ten będzie miał kolor zależny od wielkości różnicy między kolorem w pamięci a kolorem mierzonym zielony ΔE < 2.0, żółty ΔE < 4.0, czerwony ΔE < 6.0. ΔE dla kolorów w pamięci obliczana jest wg wybranej formuły. Możliwy jest także inny sposób pomiaru różnicy kolorów. Jeżeli w pamięci stałej urządzenia są zapamiętane jakieś kolory, można wybrać jeden z nich i wszystkie następne pomiary będą wskazywały różnicę do tego wybranego koloru (wzorca). Aby wybrać dany kolor z pamięci, należy w trakcie pomiaru (wciśnięty klawisz OK), wcisnąć także na chwilę klawisz MENU i puścić oba. Na wyświetlaczu w polu kolorów pamięci wyświetli się 1, co oznacza kolor o numerze 1. Klawiszem MENU można zmieniać ten numer. Przytrzymując klawisz MENU wciśnięty, numery zmieniają się same, początkowo wolno, następnie szybko ułatwia to szybsze wybieranie żądanego numeru. Kiedy numer dojdzie do 50 (maksymalna wartość) liczenie zacznie się znowu od 1. Po wybraniu danego numeru koloru nacisnąć klawisz OK. Numer wybranego koloru pozostanie wyświetlony na ekranie w kolorze białym, a wszystkie następne pomiary będą pokazywać różnicę koloru względem tego wybranego koloru, formułą wybraną w ustawieniach kolorymetru. Oczywiście należy wybierać tylko te numery koloru, które zostały wcześniej zapamiętane. 15

16 Zapamiętanie koloru w pamięci stałej: W czasie pomiaru danego koloru, który ma być zapamiętany w pamięci stałej, trzymając wciśnięty klawisz OK, wcisnąć także klawisz MENU i trzymać go wciśnięty aż do pojawienia się nowego numeru koloru (ok. 4 sek.). Urządzenie zapamiętuje kolory pod kolejnymi numerami, a więc 1, 2, 3, itd. Nie ma możliwości wybrania numeru dla zapamiętywanego koloru. Po zapełnieniu pamięci (numer 50), urządzenie zacznie umieszczać następne kolory znowu od numeru 1 (poprzednie dane tego numeru zostaną stracone). Można także skasować całą pamięć kolorów funkcją znajdującą się w menu ustawień kolorymetru. Ekran główny kolorymetru: 16

17 USTAWIENIA: Menu USTAWIENIA składa się z pięciu podmenu: Konfiguracja, Ustawienia densytometru, Ustawienia kolorymetru, Ustawienia spektrometru, Informacje systemu. Po przejściu do ekranu USTAWIENIA klawiszem MENU, nacisnąć klawisz OK. Podświetli się pierwsza pozycja - Konfiguracja. Klawiszem MENU można zmieniać podświetloną i wybraną pozycję. Kiedy klawisz OK będzie naciskany krótko, wybierana będzie coraz niższa pozycja (przesuwanie w dół). Przytrzymanie dłuższe klawisza MENU spowoduje przejście wybranej pozycji do góry. Po wybraniu odpowiedniej pozycji nacisnąć klawisz OK. Pokaże się odpowiednie podmenu. Podmenu Konfiguracja: zawiera opcje ustawienia jasności ekranu, czasu bezczynności, po którym następuje automatyczne wyłączenie densytometru, czasu po którym następuje zmniejszenie jasności wyświetlacza oraz wybór języka. Czas wyłączenia czas bezczynności (nie naciskany żaden klawisz) po którym nastąpi wyłączenie urządzenia. Zakres sek. (10min). Czas można ustawić klawiszami 'Menu' i 'OK'. Zatwierdzenie wartości i wyjście z funkcji poprzez naciśnięcie obu klawiszy jednocześnie. Długi czas wyłączenia powoduje szybsze rozładowanie akumulatora. Czas wygaszenia czas bezczynności po którym nastąpi zmniejszenie jasności wyświetlacza. Zakres sek. (3 min.) Czas można ustawić klawiszami 'Menu' i 'OK'. Zatwierdzenie wartości i wyjście z funkcji poprzez naciśnięcie obu klawiszy jednocześnie. Jasność ekranu po wybraniu tej opcji, nastąpi wyświetlenie symbolu żarówki oraz wartość liczbowa jasności w zakresie Przyciskami 'Menu' i 'OK' można zmniejszać lub zwiększać jasność wyświetlacza. Aby zatwierdzić daną wartość i wyjść z funkcji, należy jednocześnie przycisnąć oba klawisze. Duża jasność powoduje szybsze rozładowanie akumulatora. 17

18 Sygnał dźwiękowy umożliwia włączenie lub wyłączenie sygnału dźwiękowego. Wybór języka opcja pozwala wybrać język menu. Obecnie dostępne języki to polski i angielski. Podmenu Ust. densytometru: zawiera ustawienia związane z densytometrem jak wybór filtrów, pomiar absolutny lub względem papieru, włączenie/wyłączenie autozerowania (dla pomiarów względem papieru), włączenie/wyłączenie funkcji dodatkowych jak trapping, kontrast druku, błąd odcienia farby itp. Typ filtrów umożliwia wybór filtrów dla pomiarów densytometrycznych. Można wybrać ISO Status T, Status E, DIN oraz DIN 16536NB (20nm). Tryb wyśw. kolorów Dotyczy wartości kolorów wyświetlanych w trzech małych polach na dole ekranu głównego. Można wybrać 'pamięć pomiaru', 'składowe CMYK', 'konwersja RGB' lub 'konwersja Lab'. Po wyborze opcji 'pamięć pomiaru' wyświetlane będą w tych polach ostatnie pomiary kolorów z pamięci. Aby pomiar danego koloru został zapamiętany w pamięci, pomiar musi trwać co najmniej 1sek., czyli mierząc dana kostkę, należy przytrzymać przycisk 'OK' co najmniej 1 sekundę. Na wyświetlaczu pojawi się czerwona literka M. Po wyborze 'składowe CMYK', w polach tych będzie wyświetlany wynik pomiaru wszystkich kanałów na mierzonym polu. Można tej funkcji używać do orientacyjnego porównywania dwóch obszarów zawierających mieszane kolory CMYK. Należy jednak sobie zdawać sprawę, że nie jest to rozbarwianie i wyświetlane wyniki nie są rzeczywistą zawartością np. procentową poszczególnych składowych CMYK w mierzonym polu. W dolnych polach z wartościami kolorów jest odpowiednio wyświetlane 'Mem' dla opcji 'pamięć pomiaru' i 'Con' dla opcji 'składowe CMYK'. Po wyborze 'konwersja RGB' w polach będzie wyświetlany najbliższy kolor RGB, podobnie konwersja Lab wyświetla w dodatkowych polach wartości Lab. Wartości te po wprowadzeniu do np. programu graficznego jak Adobe Photoshop, dadzą kolor najbardziej zbliżony do mierzonego. 18

19 Auto -0- papier automatyczne zerowanie papieru. Jeżeli funkcja jest włączona (Automatyczne -0- włączone), podczas pomiaru, jeżeli wszystkie kanały kolorów będą miały wartość mniejszą niż 0.1D, densytometr zostanie wyzerowany na biel papieru. Dla pomiaru małych wartości gęstości optycznych funkcja powinna być wyłączona. Działa tylko w trybie jednostek D (nie działa w jednostkach %) i pomiarze względem papieru (-papier). Pomiar absolutny/relatywny pomiar gęstości obliczany wzgledem bieli absolutnej, lub względem bieli papieru użytego do druku. Yule-Nielsen faktor wybór faktora (współczynnika) dla formuły Yule- Nielsen przy obliczaniy wartości rastrów. Wybrać należy rodzaj papieru (powlekany, niepowlekany, offset, gazetowy), Murray-Davies, lub użytkownika. Odpowiednio dla wybranego papieru zostanie wybrany odpowiedni faktor: dla papieru powlekanego Y/Nf = 1.65 dla niepowlekanego Y/Nf = 2.70 dla offsetowego Y/Nf = 1.20 dla gazetowego Y/Nf = 2.50 dla Murray-Davies Y/Nf = 1.00 Po wybraniu faktora użytkownika i zatwierdzeniu go przyciskiem OK, wyświetlony zostanie ostatnio ustawiony faktor. Przyciskiem 'MENU' można go zwiększać. Trzymając wciśnięty przycisk MENU, początkowo wartość wzrasta powoli, następnie przyśpiesza. Należy zwolnić przycisk tuż przed żądaną wartością, a następnie pojedynczymi kliknięciami przycisku doprowadzić do żądanej wartości. Jeżeli wartość jest zbyt duża, należy trzymać wciśnięty przycisk MENU, aż do 'przekręcenia' się licznika (4.00). Wtedy ponownie wartość zacznie rosnąć od Funkcje dodatkowe można włączyć lub wyłączyć obecność funkcji dodatkowych jak 'Trapping', 'Kontrast', 'Hue Error', 'Grayness', 'Płyty' w menu głównym urządzenia. Wyłączenie widoczności tych funkcji jest wygodne jeżeli funkcje dodatkowe są używane bardzo rzadko. 19

20 Podmenu Ust. Kolorymetru: Przestrzeń barw do wyboru są następujące przestrzenie barw: CIE L*a*b*, CIE L*u'v', CIE Yxy, CIE L*C*h, Hunter L*a*b*, CIE XYZ. Po wybraniu danej przestrzeni, zmierzone kolory będą wyświetlane w odpowiadających jej jednostkach. Kąt obserwacji (Observer angle) wg CIE do wyboru 2 (CIE 1931) lub 10 (CIE1964). Domyślnie ustawione jest 2. Typ oświetlenia (Illuminant) do wyboru są następujące oświetlenia: A, C, E, D75, D65, D55, D50, F2, F7, F11. Najbardziej typowym oświetleniem jest D65 (symulacja typowego światła dziennego). Typ E to teoretyczne oświetlenie gdzie wszystkie długości fal mają taką samą energię (biel równoenergetyczna) spektrogram takiego światła to pozioma linia. Nie wprowadza żadnych zabarwień do koloru. Typ błędu koloru metoda (formuła) wg której obliczana jest różnica kolorów. Podstawowym i najstarszym typem jest metoda wg CIE z 1976 roku (CIE 76). Wykorzystuje ona wartości różnicy w przestrzeni Lab i jest pierwiastkiem z sumy kwadratów różnicy poszczególnych składowych: Bardziej zaawansowanymi obliczeniami różnicy koloru, operującymi na elipsoidalnych obszarach w przestrzeni barw Lab i Lch są CIE94 i CMC: 20

21 Najnowszą i najbardziej zaawansowaną metodą obliczania różnicy koloru, uwzględniającą korekty względem nasycenia, jasności itd. jest metoda CIE DM2000: Jednakże mimo tak skomplikowanym korektom, często spotyka się opinie o braku przewagi tej metody nad wcześniejszymi w praktycznych zastosowaniach. Kasowanie pamięci po wybraniu tej opcji nastąpi wykasowanie wszystkich kolorów zapamiętanych w pamięci urządzenia. Ze względów bezpieczeństwa opcja ta jest zabezpieczona hasłem. Podmenu Ust. spektrometru: Autokalibracja T służy do automatycznego obliczenia czasu integracji głowicy spektrometrycznej. Powinna być wykonywana jedynie w specjalizowanym serwisie, dlatego też jest zabezpieczona hasłem. Kalibracja czerni kalibracja pustego pola pomiarowego. W razie konieczności należy przeprowadzić ją w zaciemnionym pomieszczeniu, kierując otwór pomiarowy w najciemniejsze miejsce (pusta przestrzeń przed otworem pomiarowym większa niż 1m). Nie zalecana do samodzielnego wykonania przez użytkownika. Źle wykonana może uniemożliwić pracę lub znacznie zmniejszyć dokładność. Opcja zabezpieczona hasłem. Kalibracja bieli należy ją przeprowadzić tylko w przypadku problemów z pracą urządzenia (błędne pomiary). Urządzenie należy położyć otworem pomiarowym na wzorcu bieli dołączonym do urządzenia. Docisnąć aby dobrze przylegało do wzorca i uruchomić opcję przytrzymując klawisz 'OK' ok. 3 sek. Odczekać aż urządzenie dokona 3 pomiarów i wyświetli spektrogram, który powinien być równą linią poziomą. 21

22 Spektrogram po ustawieniu otworu pomiarowego na danym polu z próbką koloru, uruchomić funkcję spektrogram. Zostanie zaświecone światło pomiarowe i wyświetlony rozkład spektralny próbki. Wysokość spektrogramu (czułość) jest w trakcie pracy dostosowywana do jasności próbki, tak aby spektrogram był jak najbardziej czytelny. Dlatego też w czasie pracy może ulegać pewnym wahaniom wysokości. Jest to prawidłowy objaw. Wyjście z tej funkcji przytrzymać klawisz 'Menu'. Reflectance&density po wcześniejszym zmierzeniu próbki (zmierzeniu koloru lub gęstości optycznej) można przejść do tej opcji i obejrzeć stopień odbicia (reflectance) oraz pochłaniania (density) w całym zakresie widma nm w odstępach co 10nm. Reflectance wyświetla stopień odbicia światła danej długości fali w % (ile procent światła zostało odbite), density - stopień pochłaniania danej długości fali w D (log10(biel/próbka)). Spektrodensytometr jest zasilany z akumulatorków niklowo-wodorkowych lub baterii alkalicznej typu 6F22. Pełne naładowanie akumulatorków następuje poniżej 8 godzin. Po podłączeniu ładowarki do sieci, należy wtyk ładowarki podłączyć do densytometru. Przy wtyku znajduje się małe pudełko automat ładujący, na którym powinna zaświecić się zielona kontrolka ładowania (w czasie ładowania mruga). Po pełnym naładowaniu zielona kontrolka pozostanie zaświecona a ładowanie zostanie zakończone. Pełne naładowanie akumulatorków wystarcza na wykonanie co najmniej pomiarów. Jeżeli w transporcie spektrodensytometr uległ wychłodzeniu, przed pierwszym załączeniem należy doprowadzić go do normalnej temperatury (ok..20 C) w przeciwnym wypadku skraplająca się para wodna może doprowadzić do zwarcia wewnętrznego. 22

23 Wskaźnik naładowania akumulatora: Na wyświetlaczu widoczny jest wskaźnik (ikona) baterii. Jeżeli ikona baterii jest przekreślona czerwonym krzyżykiem, oznacza to że akumulator jest rozładowany i wymaga natychmiastowego naładowania. W przeciwnym wypadku urządzenie wyłączy się, uniemożliwiając dalsze pomiary. W przypadku całkowitego rozładowania i braku możliwości naładowania (ładowarka nie startuje), należy zastosować poniższą procedurę: 1. Wyłączyć ładowarkę z sieci i z densytometru. 2. Włączyć NAJPIERW wtyczkę ładowarki do densytometru. 3. Następnie włączyć ładowarkę do sieci. Jeżeli ładowarka nie zastartuje (po ok. 5 sek. zielona lampka zgaśnie i nie zacznie migać), należy nie wyłączając wtyczki densytometru wyłączyć ładowarkę z sieci i po ok sek. włączyć ponownie. Procedurę można powtórzyć 4-5 razy nie wyłączając wtyczki densytometru. Jeżeli akumulatorki nie zaczną się ładować, oznacza to ich uszkodzenie. Zniszczenie akumulatorków przez całkowite ich rozładowanie nie podlega gwarancji. UWAGA!!! Precyzja pomiarów w znacznym stopniu zależy od właściwego wycelowania na kostkę kalibracyjną, która nie może być porysowana, nie dodrukowana bądź mniejsza od pola pomiarowego, urządzenie powinno DOKŁADNIE przylegać do powierzchni badanej odbitki (należy je lekko docisnąć do mierzonego arkusza). Pomiary należy dokonywać na płaskiej powierzchni, wszelkie nierównomierności mogą powodować złe przyleganie otworu pomiarowego do mierzonej kostki i powodować błędy. 23

24 NOTATKI 24