nieregularne oddziały konne. Tworzono je w chwili zagrożenia wewnętrznego, jakie stwarzali

Transkrypt

1 autor: Szymon Gołębiewski Pierwsze udokumentowane informacje o kawalerii na terenie późniejszych Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej sięgają roku 1648, kiedy na obszarze dzisiejszego stanu Massachusetts uchwalono utworzenie oddziału konnego [1]. Od tego czasu powoływano tworzone ad hoc ochotnicze, nieregularne oddziały konne. Tworzono je w chwili zagrożenia wewnętrznego, jakie stwarzali Indianie [2] lub wybuchające od czasu do czasu w poszczególnych koloniach lokalne zaburzenia, czy też w razie zaistnienia zagrożenia zewnętrznego, czyli podczas wojen [3]. Były to najczęściej oddziały lokalnej milicji i miały charakter tymczasowy. Pod rozkazami takich legendarnych dowódców, jak Henry Light Horse Harry Lee [4], czy też Kazimierz Pułaski [5], ojciec kawalerii amerykańskiej, kawaleria odegrała znaczącą rolę także w czasie amerykańskiej wojny o niepodległość [6]. Za początek regularnej kawalerii Stanów Zjednoczonych należy uznać rok 1792, kiedy to Kongres, na mocy uchwały z dnia 5 marca, upoważnił prezydenta do powołania, jeśli uzna za stosowne, szwadronu jazdy na okres trzyletniej służby. Szwadron, złożony z 4 kompanii liczących 83 oficerów oraz podoficerów i szeregowców każda, powstał latem 1793 roku i był dowodzony przez majora Williasma Winstona [7]. Głównym zadaniem, jakie postawiono przed tym oddziałem, było zwalczanie wrogich plemion indiańskich. Zresztą podobne funkcje kawaleria amerykańska spełniała praktycznie aż do końca 1 / 13

2 XIX w., oczywiście poza okresami wojen. Przed wybuchem wojny z Anglią w 1812 r., kawaleria amerykańska odegrała znaczącą rolę, między innymi, w operacjach generała Anthony ego Wayne a przeciwko konfederacji indiańskiej kierowanej przez wodza Małego Żółwia [8]. Kolejną ważną datą w jej dziejach był dzień 16 lipca 1798 r., kiedy to pod dowództwem podpułkownika Johna Wattsa zorganizowano pierwszy, złożony z ośmiu kompanii, pułk kawalerii. W następnym roku siły kawalerii zwiększono do trzech regimentów. Jednak już w 1802 r., na mocy uchwały Kongresu z 16 marca tego roku, rozwiązano je [9]. Przez kolejne kilka lat Stany Zjednoczone były pozbawione regularnych oddziałów tej broni. Dopiero 12 kwietnia 1808 r. Kongres zarządził zorganizowanie jednego pułku lekkich dragonów. Jego dowódcą został Wade Hampton I [10]. Dnia 11 stycznia 1812 r. utworzono kolejny pułk, pod dowództwem pułkownika Jamesa Burna. Jednak 30 marca 1814 r. oba te pułki połączono w jeden oddział [11]. W czasie wojny z Wielką Brytanią, która wybuchła w 1812 roku, sławą okryły się głównie ochotnicze oddziały kawalerii, zwłaszcza w czasie działań prowadzonych przez generała majora Andrew Jacksona na Południu Stanów Zjednoczonych przeciwko Indianom Creek. Po zakończeniu działań wojennych, głównie ze względów oszczędnościowych, po raz kolejny w historii tego kraju zdecydowano się na redukcję armii. Dlatego 15 czerwca 1815 r. Kongres nakazał rozwiązanie wszystkich istniejących wtenczas pułków kawalerii [12]. Był to ostatni i jednocześnie najdłuższy okres, kiedy Stany Zjednoczone nie posiadały zorganizowanych oddziałów regularnej jazdy. Dopiero 15 czerwca 1832 r. prezydent Andrew Jackson pozwolił na sformowanie złożonego z sześciu kampanii batalionu rangersów dowodzonego przez majora Henry ego Dodge a [13]. Dnia 2 marca 1833 r. zdecydowano, aby na bazie tegoż batalionu zorganizować regularny pułk kawalerii, złożony z 10 kompanii. Był to 1 Pułk Dragonów Stanów Zjednoczonych [1 4], którego dowódcą został wówczas już pułkownik Henry Dodge. Po trzech latach, a mianowicie 23 maja 1836 r., zorganizowano kolejny oddział kawalerii, czyli 2 Pułk Dragonów Stanów Zjednoczonych [15]. Jego dowódcą został pułkownik David Emanuel Twiggs. Pułki te pełniły służbę na zachodzie i południu Stanów Zjednoczonych, tocząc walki z wojowniczymi plemionami indiańskimi, takimi jak Komancze czy też Seminole na Florydzie. 2 / 13

3 W 1842 r. Kongres zdecydował o przekształceniu 2 Pułku Dragonów w formację pieszą, ale już w dwa lata później przywrócono dawny stan rzeczy [16]. Oddziały dragonów szkolono przy użyciu regulaminu zatwierdzonego do użytku przez sekretarza wojny Stanów Zjednoczonych Joela Robertsa Poinsetta 10 lutego 1841 r. Był on w znacznej części tłumaczeniem z francuskich regulaminów przeznaczonych do szkolenia oddziałów dragonów [17]. Szarża 2 Pułku Dragonów Stanów Zjednoczonych w czasie bitwy pod Resaca de la Palma 9 maja 1846 r. 3 / 13

4 W czasie wojny z Meksykiem [18] aktywną służbę pełniły cztery regularne pułki kawalerii, a mianowicie 1 i 2 Dragonów, oraz nowo utworzone 3 Pułk Dragonów i Pułk Strzelców Konnych [19]. Na sformowanie tego ostatniego Kongres zezwolił 19 maja 1846 r. Dowodził nim wtenczas pułkownik Persifer Frazer Smith. Jednak w czasie tej wojny poza dwoma kompaniami pułk ten służył jako formacja spieszona, gdyż okręt wiozący konie dla niego zatonął, a nie było możliwości dostarczenia odpowiednich remontów. Natomiast 11 lutego 1847 r. zezwolono na zwerbowanie 3 Pułku Dragonów, ale jedynie na czas trwania wojny z Meksykiem. Stąd też został on rozwiązany w 1848 r. Jego pułkownikiem był Edward George Washington Butler. W czasie konfliktu z Meksykiem służbę pełniło również siedem pułków ochotniczych, zwerbowanych jedynie na czas wojny. Najbardziej znaną akcją kawalerii w tej wojnie była szarża 2 Pułku Dragonów na meksykańską baterię w czasie bitwy pod Resaca de la Palma, która miała miejsce 9 maja 1846 r. W jej wyniku zdobyto baterię artylerii, a do niewoli trafił meksykański generał artylerii Rómulo Díaz de la Vega. [20]. W historii kawalerii USA w okresie od zakończenia wojny z Meksykiem aż do wybuchu wojny domowej, najważniejszą datą był dzień 3 marca 1855 r., kiedy to Kongres, biorąc pod uwagę powiększenie terytorium kraju oraz problemy z plemionami indiańskimi, zdecydował się na zorganizowanie dwóch nowych pułków kawalerii, mianowicie 1 i 2 Pułku Kawalerii Stanów Zjednoczonych [21]. Na dowódcę pierwszego z nich wyznaczony został pułkownik Edwin Vose Sumner, Senior, a dowódcą kolejnego został pułkownik Albert Sidney Johnston. Ze względu na szczególnie wartościowy skład oficerski 2 Pułk Kawalerii Stanów Zjednoczonych zasługuje na większą uwagę. Oprócz Johnstona w jednostce tej służyli bowiem także inni znani następnie ze swej roli w wojnie secesyjnej z lat oficerowie jazdy oraz innych broni i złużb, a mianowicie: podpułkownik Robert Edward Lee, major William Joseph Hardee, major George Henry Thomas, kapitanowie Earl Van Dorn, Edmund Kirby Smith, George Stoneman i porucznicy John Bell Hood i Fitzhugh Lee [22]. W wyniku tych zmian od 1855 r. w armii regularnej Stanów Zjednoczonych funkcjonowały trzy rodzaje formacji konnych. Były to 1 i 2 Pułki Kawalerii oraz 1 i 2 Pułki Dragonów, a także Pułk 4 / 13

5 Strzelców Konnych. W rzeczywistości oddziały kawalerii i dragonów różniły się jedynie nazwą, a wyróżnikiem strzelców konnych był brak szabli [23] w indywidualnym uzbrojeniu żołnierza. Wszystkie te formacje należałoby jednak sklasyfikować jako jazdę lekką [24]. W czasie wojny meksykańskiej dragoni uzbrojeni byli bowiem w karabiny [25] oraz we wzorowaną na francuskiej szablę dragońską wzór 1840 [26] i kawaleryjski pistolet lub następnie rewolwer [27]. Podobne uzbrojenie używano przez kilka lat po zakończeniu tego konfliktu. Natomiast strzelcy konni na uzbrojeniu posiadali karabiny odtylcowe [28] i podobnie jak dragoni wojskowe rewolwery Colta [29], przy czym, jak to już wspomniano, regulaminowo nie mieli szabel [30]. Pułki kawalerii były uzbrojone w szable dragońskie wzór 1840, karabiny [31] i rewolwery Colta używane w marynarce wojennej [32]. Ostatecznie wszystkie oddziały jazdy zostały uzbrojone w bardziej przydatne do walki z konia i nowocześniejsze rewolwery [33]. Kolejne regularne formacje kawalerii powstawały po 1861 roku. Dla większości przyszłych dowódców kawalerii Unii i Konfederacji najważniejszym źródłem doświadczeń była służba na Pograniczu, związana z nieustanną walką podjazdową z wrogimi plemionami indiańskimi. Ponieważ znacząca część z nich w momencie wybuchu wojny secesyjnej była w wieku trzydziestu kilku lat, to właśnie te doświadczenia i umiejętności stały się następnie podstawą odpowiedniej jakości ich żołnierskiego rzemiosła. [1] W. B. Arnold, The Fourth Massachusetts Cavalry in the closing scenes of the war for the maintenance of the Union. From Richmond to Appomattox, Boston 1910, s. 5. [2] Szerzej na ten temat zob. choćby: C. Wissler, Indians on the United States, New York 1967; R. M. Utley, W. E. Wasburn, Indians Wars, Boston 1977; A. Bartnicki, T. D. Critchlow, Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 5 / 13

6 , t. 1: , Warszawa 1995 (przyp. red. A. S.). [3] Tak było chociażby podczas walk brytyjsko-francuskich w Ameryce Północnej toczonych w trakcie wojny siedmioletniej zob. chociażby: W. Majewski, Wojna siedmioletnia , Wrocław 1988; J. Wojtczak, Qu ebec 1759, Warszawa 2000 (przyp. red. A. S.). [4] By to ojciec generała Konfederacji Roberta Edwarda Lee. [5] Ich dokonania są zbyt rozległe, aby opisać je w tym artykule, a na pewno zasługują na oddzielne opracowania. O udziale Kazimierza Pułaskiego w tej wojnie oraz o jego wkładzie w organizację kawalerii amerykańskiej, poza częścią wcześniej cytowanej literatury, zob. także: W. Wayda, Pułaski w Ameryce, Warszawa 1930; W. Konopczyński, Kazimierz Pułaski, Krak ów 1931; M. Haiman, Polacy w wojnie o niepodległość. Szkice historyczne, Chicago 1937; B. Grzeloński, I. Rusinowa, Polacy w wojnach amerykańskich , , Warszawa 1973; Z. Sułka, Polacy w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych , Warszawa 1976; I. Drohojowski, Polacy w Ameryce, Warszawa 1976; J. S. Kopczewski, Kazimierz Pułaski, Warszawa 1979; H. Wielecki, Pod znakiem Srebrnego i Złotego Orła. Polsko-amerykańskie tradycje wojskowe od XVIII do XX wieku. Przewodnik wystawy w Muzeum Wojska Polskiego, Warszawa 1998; J. Smoliński, Polsko-amerykańskie stosunki wojskowe , Warszawa 2004 (przyp. red. A. S.). [6] Szerzej zob. choćby: W. A. Ganoe, The History of the United Stataes Army, New York 1942; J. R. Alden, 6 / 13

7 The War of the Revolution, New York 1952; idem, The History of the American Revolution, New York 1969; P. Mackey, The War for America , Cambridge 1964; R. Steffen,, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , Oklahoma 1977; I. Rusinowa, Saratoga Yorktown , Warszawa 1984; J. Morris, History of the US Army, Greenwich 1990 (przyp. red. A. S.). [7] A. G. Brackett, History of the United States Cavalry. From the formation of the federal government to the 1 st of June, To which is added a list of all of the cavalry regiments, with the names of their commanders, which have been in the United States service since the breaking out of the rebellion, New York 1865, s. 14; A. Gray, Cavalry tactics illustrated by the War of the Rebellion. Together with many interesting facts important for cavalry to know, vol. 1, Fort Leavenworth 1910, s. 5. [8] F. T. Miller, The photographic history of the Civil War. Thousands of scenes photographed , with text by many special authorities, vol. 4, New York 1911, s. 28. [9] A. G. Brackett, op. cit., s ; A. Gray, op. cit., s. 5. [10] Dziadek słynnego generała porucznika Konfederacji Wade a Hamptona III. [11] A. G. Brackett, op. cit., s ; A. Gray, op. cit., s / 13

8 [12] F. T. Miller, The photographic history of the Civil War. Thousands of scenes photographed , with text by many special authorities, vol. 4, s. 28; A. G. Brackett, op. cit., s. 33. [13] Oryginalna nazwa tej formacji brzmiała: US Mounted Ranger Battalion (przyp. red. A. S.). [14] Pierwotna nazwa tego oddziału ustalona 2 III 1833 r. brzmiała: The United States Regiment of Dragoons. Niekiedy można też spotkać nieco inne jej brzmienie, a mianowicie: Regiment of US Dragoons poza częścią wcześniej oraz dalej cytowanej literatury zob. także: J. Langellier, US Dragoons , London 1995 (przyp. red. A. S.). [15] Był to: Second Regiment of US Dragoons (przyp. red. A. S.). [16] A. Gray, op. cit., s. 5; A. G. Brackett, op. cit., s , 37-39, 46; F. T. Miller, The photographic history of the Civil War. Thousands of scenes photographed , with text by many special authorities, vol. 4, s. 28. [17] A. G. Brackett, op. cit., s [18] Wojna ta trwała w latach szerzej na ten temat zob. choćby: H. B. Parkes, Hist oria Meksyku, tłum. E. Wojnarowski, Warszawa 1957; O. Singletary, The Mexican War, Chicago 1960; K. Bauer, The Mexican War, New York 1974; F. Katcher, The Mexican-American War , London 1976; I. George, Heroes and Incidents of the Maxican War, New York 1984; T. Łepkowski, 8 / 13

9 Historia Meksyku, Wrocław 1986; Z. Paweł, Historia Stanów Zjednoczonych, Warszawa 1992; A. Faulk, War with Mexico, New York 1994; J. Wojtczak, Meksyk 1847, Warszawa 1998 (przyp. red. A. S.). [19] Oryginal nazwa tego oddziału brzmiała: The Regiment of Mounted Rifleman (przyp. red. A. S.). [20] F. T. Miller, The photographic history of the Civil War. Thousands of scenes photographed , with text by many special authorities, vol. 4, s. 28, 30; A. G. Brackett, op. cit., s , 60-61, 84-85, ; A. Gray, op. cit., s [21] Były to: First and Second Regiments US Cavalry. Każdy z nich składał się z trzech szwadronów po cztery kompanie w szwadronie poza częścią wcześniej cytowanej literatury zob. także: R. Steffen, The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms,, vol. 2: The Frontier, the Mexican War, the Civil War, the Indian Wars , Oklahoma 1978, s. 34 (przyp. red. A. S.). [22] J. H. Parks, General Edmund Kirby Smith C.S.A., Baton Rouge 1982, s ; A. G. Brackett, op. cit., s ; A. Gray, op. cit., s. 6. [23] Warto tutaj zauważyć, iż o braku szabel u strzelców konnych nie wspomina Randy Steffen (, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , s. 136; idem, 9 / 13

10 s. 20). Twierdzi on, iż podobnie jak dragoni posiadali oni szable, a mianowicie the Model 1840 heavy dragoon sabre, zwane przez żołnierzy old wristbreaker (przyp. red. A. S.). [24] Należy jednak pamiętać, iż w przededniu wybuchu amerykańskiej wojny domowej: Regularna armia Północy [nadal przyp. red. A. S.] była formacją o niemalże policyjnym charakterze i zasadniczo zajmowała się odstraszaniem Indian jej oficerowie nie mieli przygotowania do dowodzenia dużymi oddziałami. [...] Co więcej, o ile oficerowie mieli słabe pojęcie o wojnie, o tyle politycy nie mieli żadnego zob.: W. A. Murray, Uprzemysłowienie wojny, [w:] Historia sztuki wojennej. Od starożytności do czasów współczesnych, pod red. G. Parkera, tłum. A. Czarnocki, Warszawa 2008, s. 246 (przyp. red. A. S.). [25] Początkowo były to głównie zaopatrzone w zamek kapiszonowy: the US Model 1842 (lub Model 1847 ) cavalry musketoon kaliber 54 oraz inne, nowocześniejsze typy karabinów, a od 1853 r. the 1848 Model Sharps carbine kaliber 52 zob.: R. Steffen, The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms,, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , s ; idem, s , 28 (przyp. red. A. S.). [26] Była to wspomniana już: the Model 1840 haevy dragoon sabre, która zastąpiła wcześniej używane wzory długiej broni białej zob.: R. Steffen, The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms,, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , 10 / 13

11 s ; idem, s. 20 (przyp. red. A. S.). [27] Były to pistolety kapiszonowe: US Model 1842 kaliber 54 lub też rewolwery kapiszonowe firmy Colt ( Colt`s Hartford Dragoon Pistols) kalibru 44 produkowane dla pułków dragonów w latach zob.: R. Steffen, The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms,, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , s ; idem, s. 20 (przyp. red. A. S.). [28] Zgodnie z ustaleniami Randy Steffena (The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms,, vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , s. 136; idem, s. 20) były to: US Rifle Model 1841, zapewne kalibru 54, popularnie zwane też Missisippi Rifle (przyp. red. A. S.).. [29] Pierwotnie uzbrojono ich jednak w stare pistolety skałkowe Model 1819 kalibru 54, a dopiero po jakimś czasie przezbrojono w nowocześniejszą broń kapiszonową zob. R. Steffen, 11 / 13

12 , vol. 1: The Revolution, the War of 1812, the Early Frontier , s. 127, 136; idem, s (przyp. red. A. S.). [30] Być może więc stanowiły one ich uzbrojenie nieregulaminowe. Może też podczas wojny z Meksykiem posiadali je jedynie żołnierze pełniący służbę konno (przyp. red. A. S.). [31] Zanim wybuchła wojna secesyjna były to kapiszonowe: The Merrill, Latrobe & Thomas 54 caliber carbine, The Perry carbine, The US Model cavalry rifled 1854 kalibru 58, The Model 1852 Sharps carbine kalibru 52, The Model 1855 Springfield pistol-carbine kalibru 58 zob.: R. Steffen, s (przyp. red. A. S.). [32] Według ustaleń Randy Steffena (The Horse Soldier The United States Cavalryman: His Uniforms, Arms, s. 80) były to rewolwery Colt Navy Model 1851 kalibru 36, które następnie zastąpione zostały przez Colt new-modell Army Model 1860 kalibru 44 (przyp. red. A. S.). [33] A. G. Brackett, op. cit., s ; A. Gray, op. cit., s / 13

13 13 / 13