Podatki. Zapłacić mniej fiskusowi

Transkrypt

1 Podatki Zapłacić mniej fiskusowi Jakie ulgi podatkowe przysługują osobom niepełnosprawnym w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych? Czy któreś z nich dotyczą samochodu? Co robić w przypadku, gdy podatnik nie jest pewien, czy ma prawo do ulgi? Niepełnosprawni muszą codziennie zmagać się z nieporównywalnie większymi problemami niż osoby w pełni sprawne. Nie dość, że utrudnia to życie, pociąga także dodatkowe koszty stawiając ludzi i tak doświadczonych przez los w jeszcze trudniejszej sytuacji. By więc choć nieco ich wesprzeć przewidziane zostały dla niepełnosprawnych pewne ulgi, w tym także podatkowe. Jedna z nich, znana pod nazwą ulgi z tytułu rehabilitacji, została zapisana w art. 26 ust. 1 pkt 6 oraz art. 26. ust. 7a-7g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (czyli jak zwykło się mówić ustawy o PIT). Zgodnie z pierwszym z wymienionych artykułów tego aktu prawnego ulga polega na tym, że od podatnik od swych dochodów możne odliczyć kwotę wydatków szczegółowo wymienionych w ustawie. Są to wydatki na cele rehabilitacji, konkretnie zaś poniesione na: 1.adaptację i wyposażenie mieszkań; 2.zakup i naprawę sprzętu rehabilitacji; 3.zakup wydawnictw, materiałów i pomocy szkoleniowych; 4.pobyt na turnusie lub na uzdrowisku; 5.leczenie w uzdrowiskach i zakładach leczniczych; 6.przewodników (dla osób niewidomych);

2 7.utrzymanie psa-przewodnika; 8.opiekę pielęgniarską; 9.tłumacza języka migowego; 10.kolonie dla niepełnosprawnych dzieci; 11.kolonie dla dzieci niepełnosprawnych rodziców; 12.zakup leków; 13.wyjazdy samochodem własnym na zabiegi lecznicze; 14.przystosowanie samochodu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej. Komu przysługuje? Najkrócej mówiąc ulga przysługuje osobom niepełnosprawnym, które ponoszą wymienione w ustawie wydatki na rehabilitację. Ale nie tylko im. Jeżeli osoba pełnosprawna ma na utrzymaniu inwalidę i ponosi wydatki na jego rehabilitację, może również skorzystać z tej ulgi. Odlicza wówczas wydatki od swojego dochodu. Ustawa precyzuje przy tym krąg osób niepełnosprawnych uprawniających do skorzystania z ulgi. Są to mąż lub żona, dzieci własne, przysposobione lub po prostu przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe. Dodatkowym warunkiem odliczenia jest, by dochód osoby niepełnosprawnej w roku podatkowym nie przekroczył kwoty zł. Bez limitu Ulga przysługuje w postaci odliczenia kwot wydatków od dochodów na koniec roku, w zeznaniu rocznym PIT. Odlicza się kwotę faktycznie poniesionych wydatków i w tym względzie nie ma górnego limitu, choć niektóre odliczenia od dochodów są limitowane. Do takich należą na przykład odliczenia z tytułu wydatków na przewodników

3 dla osób niewidomych albo koszty utrzymania psa-przewodnika osoby niewidomej. Uwaga! Nie wolno odliczać od dochodu wydatków sfinansowanych z funduszy państwowych lub zwróconych w innej postaci. Wymagana dokumentacja Wysokość wydatków na cele rehabilitacji ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, np. na podstawie rachunków, faktur VAT, biletów za przejazd, wyciągów bankowych, dowodów wpłat, umów itp. Wydatkami są przy tym kwoty brutto, tj. wraz z podatkiem od towarów i usług (VAT). Dokumenty należy przechowywać przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym złożono zeznanie podatkowe, w celu ich okazania w przypadku ewentualnej kontroli podatkowej. Warunkiem odliczenia z tytułu ulgi jest także posiadanie stosownych, wymaganych prawem dokumentów świadczących o niepełnosprawności osoby. Jeżeli przepisy wymagają zaliczenia jej do określonej grupy inwalidztwa, to należy taki wymóg spełnić. By z ulgi skorzystać nieodzowne jest ponadto złożenie zeznania podatkowego, w którym zostanie ona rozliczona. Dokumentacja taka jest potrzebna w przypadku wszystkich opisanych poniżej ulg podatkowych. Rodzaje ulg Wydatki, które niepełnosprawni (lub osoby mające niepełnosprawnych na utrzymaniu) mogą odliczyć od dochodu definiuje bliżej art. 26 ust.1 pkt 7a ustawy. Są to wydatki na następujące cele:

4 Adaptacja i wyposażenie mieszkania Koszty adaptacji i wyposażenia mieszkań oraz budynków mieszkalnych można odpisać od dochodu, jeżeli zostały poniesione w celu dostosowania nieruchomości dla potrzeb osoby niepełnosprawnej. Ustawa posługuje się tu enigmatycznym sformułowaniem: stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (art.26 ust.7a pkt 1). Rodzi to pytanie jaki remont w mieszkaniu można potraktować jako wynikający z potrzeb niepełnosprawności? W kwestii tej 10 kwietnia 1997 r. wypowiedział się NSA w Szczecinie. Według sądu, wydatki na adaptację i wyposażenie można odpisać od dochodu podatnika o tyle, o ile u podstaw takiej adaptacji lub wyposażenia leżą potrzeby wynikające z niepełnosprawności konkretnej osoby. Każde z pojęć: adaptacja, wyposażenie, remont, modernizacja ma inną kwalifikację podatkową, od której zależy, czy wolno skorzystać z ulgi, czy też nie. W tej sprawie sąd rozpatrywał problem, czy zainstalowanie systemu ogrzewania elektrycznego lub gazowego zamiast dotychczasowego ogrzewania węglowego, może być potraktowane jako wydatek wynikający z potrzeb niepełnosprawności osoby niepełnosprawnej. Czy też należy taki wydatek zakwalifikować do modernizacji (czyli unowocześnienia) mieszkania, co będzie skutkować zakazem rozliczenia ulgi. Sąd uznał, że należy odróżnić adaptację i wyposażenie mieszkania poczynione w celu przystosowania dla potrzeb osoby niepełnosprawnej od zwykłego remontu lub modernizacji, które przeprowadza się od czasu do czasu. Jednocześnie według sądu oceny wydatków trzeba dokonać nie tylko poprzez analizę samych zmian dokonanych w mieszkaniu (w szeroko rozumianej substancji mieszkaniowej ), ale także poprzez pryzmat potrzeb, którymi zmiany zostały podyktowane. W danym przypadku osoba niepełnosprawna

5 oświadczyła, że w związku z orzeczonym stopniem inwalidztwa trudno jej było ogrzewać mieszkanie węglem, ponieważ wymagało to przynoszenia węgla, co sprawiało jej olbrzymie kłopoty.dlatego zainstalowanie ogrzewania elektrycznego lub gazowego rozwiązało problem, i zdaniem sądu, jako inwestycja wynikająca z potrzeb niepełnosprawności danej osoby, uprawniało do ulgi podatkowej. Dodać jeszcze trzeba, że w przypadku tej ulgi wymagany będzie, oprócz dokumentów już opisanych, także tytuł prawny do lokalu lub budynku (własność, najem lub użyczenie). Zakup i naprawa sprzętu rehabilitacji W ramach tej ulgi wolno odliczyć zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Jednocześnie ustawa wyraźnie stwierdza, że zakup sprzętu gospodarstwa domowego nie podlega odliczeniu z tego tytułu. Wprowadzenie od 1 stycznia 2004 roku takiego zastrzeżenie to pokłosie licznych sporów sądowych pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi toczonymi zwłaszcza w sprawie odkurzaczy z filtrem wodnym. W zależności od konkretnej sytuacji NSA różnie rozstrzygał ten problem. W jednym z wyroków sąd stwierdził, że warunków ulgi nie spełnia zakup odkurzacza z filtrem wodnym, który jako sprzęt gospodarstwa domowego nie jest sprzętem indywidualnego przeznaczenia, lecz urządzeniem powszechnego użytku, ze swej istoty ogólniedostępnym do wykorzystania przez inne osoby. Wydawnictwa, materiały i pomoce szkoleniowe Tak jak i większość innych ulg rehabilitacyjnych i ta nie ma

6 limitu kwotowego. Należy jednak mieć na uwadze, że odpisać można tylko te wydawnictwa, materiały i pomoce szkoleniowe, które są w jakimś bliskim związku z inwalidztwem osoby, są jej potrzebne w związku z zabiegami leczniczymi lub z szeroko pojętą integracją w społeczeństwie, a jednocześnie potrzeba taka wynika z ułomności konkretnej i indywidualnej osoby. Pobyt na turnusie lub na uzdrowisku Można odliczyć od dochodu za rok podatkowy odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, przy czym ustawa pozwala to czynić w ciągu kolejnych pięciu lat podatkowych. Nie ma limitu kwotowego. Również można rozliczać przejazdy środkami komunikacji publicznej podczas pobytu na turnusie. Leczenie w uzdrowiskach i zakładach leczniczych Koszty leczenia w uzdrowiskach, zakładach rehabilitacji, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz wydatki na zabiegi rehabilitacyjne nie mają limitu. Dodatkowo można do nich zaliczyć wydatki na komunikację publiczną związane z pobytem w zakładach leczniczych i uzdrowiskach. Wydatki na przewodników Ulga z tytułu wydatków na przewodników osób niewidomych będących inwalidami I lub II grupy oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu inwalidów I grupy - jest limitowana. Górny pułap w rozliczeniu za 2004 r. wynosi zł. Taki sam limit przysługuje na odliczenie z tytułu utrzymania psa przewodnika przez osoby niewidome inwalidów I lub II grupy.

7 Opieka pielęgniarska W pełnej wysokości podlegają odliczeniu wydatki na opiekę pielęgniarską w domu w czasie przewlekłej, ciężkiej choroby. Również inwalidzi I grupy korzystają z odliczeń kosztów usług opiekuńczych. Tłumacz języka migowego Wolno odliczyć wydatki na tłumacza języka migowego (nie ma limitu). Kolonie dla niepełnosprawnych dzieci Koszty kolonii i obozów dla niepełnosprawnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej są jak najbardziej do odliczenia. Wolno też odliczać koszty biletów autobusowych i kolejowych podczas pobytu na koloniach. Bez limitu. Kolonie dla dzieci niepełnosprawnych rodziców Rodzice-inwalidzi, którzy wychowują pełnosprawne dzieci, mogą wysłać je na kolonie lub obozy i skorzystać z odliczenia od dochodów. Nie ma limitu. Leki Wydatki na leki można odliczać w wysokości stanowiącej różnicę

8 pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz-specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone medykamenty (stale lub czasowo). Nie ma limitu. Wymagane dowody, oprócz tych wymienionych na początku, to dokumentacja lekarska, recepty o zaleceniu stosowania leków. Wyjazdy na zabiegi lecznicze Można odliczać koszty wyjazdów na zabiegi lecznicze własnym samochodem do maksymalnej kwoty zł w roku podatkowym. W grę wchodzą tu nie tylko koszty zakupu paliwa, gazu lub oleju napędowego, ale i inne związane z używaniem auta takie jak przeglądów technicznych i napraw, składek na ubezpieczenie OC itp. Niezbędny jest dowód własności samochodu. Przystosowanie samochodu dla potrzeb inwalidy Koszty przystosowania samochodu dla potrzeb osoby niepełnosprawnej są do odliczenia bez limitu. Oprócz dowodów wydatków, wymagany jest tytuł własności samochodu. Zgodnie z praktyką urzędów skarbowych i orzecznictwem sądowym nie można odpisać od dochodów kosztów zakupu samochodu osobowego, a tylko koszty jego przystosowania do potrzeb inwalidy. Tylko w jednym roku Generalnie wydatki poniesione w danym roku kalendarzowym podlegają odliczeniu z tytułu ulgi rehabilitacyjnej w tym samym roku, nie wolno ich zatem rozliczyć w przyszłych latach. Jeżeli więc np. w 2004 roku poniesiono koszty rehabilitacji, to można je ująć tylko

9 w zeznaniu PIT za 2004 rok, niedozwolone jest natomiast przeniesienie ich do zeznania za rok Jedyny wyjątek ustawodawcy uczynili dla kosztów turnusu rehabilitacyjnego jak już zostało zasygnalizowane można je rozliczyć w ciągu kolejnych pięciu lat podatkowych. Inne ulgi Korzystanie z ulgi rehabilitacyjnej nie pozbawia osoby niepełnosprawnej możliwości skorzystania z innych ulg wynikających z ustawy o PIT. Na przykład prawa do wspólnego rozliczenia podatków z małżonkiem. Kto pyta, nie płaci Jak to często w polskim prawie bywa, czasami można mieć wątpliwości, czy na określone wydatki przysługuje ulga. Trzeba też pamiętać, że organy podatkowe mogą inaczej interpretować zapisy ustawy dotyczące ulg, niż podatnikowi się wydaje. Dlatego dobrym zabezpieczeniem podatnika przed wątpliwościami interpretacyjnymi jest pisemne zapytanie swojego urzędu skarbowego o kwestie mogące budzić kontrowersje. Na podstawie art. 14a 1 ustawy Ordynacja podatkowa z 29 sierpnia 1997 r. podatnik wnioskuje o udzielenie pisemnej informacji w jego indywidualnej sprawie. Najlepiej tak sformułować zapytanie i własne stanowisko, aby urząd przychylił się do stanowiska podatnika i udzielił odpowiedzi po jego myśli. Jeżeli jednak podatnik dostanie negatywną odpowiedź z urzędu, nie ma obowiązku się do niej zastosować, ponieważ nie jest to decyzja podatkowa, a tylko informacja o przepisach. Zastosowanie się do otrzymanej interpretacji nie może podatnikowi szkodzić o tyle, że w razie gdyby się pomylił i zastosował ulgę bezpodstawnie nie będzie musiał płacić odsetek za zwłokę i nie będzie karany. Denys Kendzerskyy, Krzysztof Olbrycht