Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kleszczów opracowany przez: Urząd Gminy Kleszczów

Transkrypt

1 PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINA KLESZCZÓW Kleszczów 2007

2 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kleszczów opracowany przez: Urząd Gminy Kleszczów

3 Wykonanie mapy: Reflex Studio, Jacek Wirażka

4 I. II III WPROWADZENIE OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO - GOSPODARCZA NA OBSZARZE GMINY KLESZCZÓW POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE TURYSTYKA ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Infrastruktura techniczna GOSPODARKA SFERA SPOŁECZNA Sytuacja demograficzna i społeczna terenu Warunki i jakość życia mieszkańców Grupy społeczne wymagające wsparcia Rynek pracy Współpraca z samorządami zagranicznymi ZADANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY KLESZCZÓW CELOWOŚĆ ZADAŃ PROPONOWANYCH DO REALIZACJI CEL NADRZĘDNY ROZWOJU GMINY KLESZCZÓW CELE STRATEGICZNE CELE OPERACYJNE ORAZ KIERUNKI POPRAWY SYTUACJI W GMINIE KLESZCZÓW ZADANIA CIĄGŁE SŁUŻĄCE REALIZACJI WSZYSTKICH CELÓW IV. V. VI. ZADANIA INWESTYCYJNE PLANOWANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY KLESZCZÓW NA LATA POWIĄZANIA PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY / POWIATU / WOJEWÓDZTWA WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Urząd Gminy Kleszczów 4

5 VII VIII. IX PLAN FINANSOWY NA LATA PLAN BUDŻETU GMINY NA LATA ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO W LATACH (I POZOSTAŁE) SYSTEM WDRAŻANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Urząd Gminy Kleszczów 5

6 WPROWADZENIE Przygotowanie planu rozwoju lokalnego wymaga większość typowych projektów realizowanych przez samorządy, m.in.: budowa kanalizacji, oczyszczalni ścieków, modernizacja dróg, przygotowanie terenów pod inwestycje czy tworzenie bazy turystycznej. Projekty powyższe mogą zostać objęte finansowaniem z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata Zgodnie z założeniami, celem podejmowanych działań powinno być zapewnienie koncentracji środków finansowych na strategicznych zadaniach samorządów, tak by środki powyższe stanowiły źródło finansowania wcześniej zaplanowanych inwestycji - według zaprogramowanej kolejności. Opracowanie Planu powinno przyczynić się do realizacji najistotniejszych celów gminy. Proces planowania strategicznego należy rozpocząć od dokładnej analizy stanu gminy w podstawowych sferach życia społecznego i gospodarczego. Wnioski z przeprowadzonej diagnozy stanowią punkt wyjścia do określenia mocnych i słabych stron gminy, a także zdefiniowania wynikających z nich szans i zagrożeń. Powyższe pozwala na wyznaczenie obszarów priorytetowych, opartych na mocnych stronach regionu i określenie dla nich strategicznych celów oraz zadań. Proces ten powinien mieć charakter ciągły niezbędny jest bieżący monitoring i ocena wdrażania planów strategicznych. Za źródło informacji dla opracowania Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kleszczów posłużyły materiały przygotowane przez Urząd Gminy Kleszczów. Fakt pozyskiwania informacji z innych źródeł znajduje odzwierciedlenie w stosownych przypisach. Urząd Gminy Kleszczów 6

7 I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Zadania inwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach niniejszego opracowania obejmują obszar Gminy Kleszczów. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kleszczów programuje działania inwestycyjne samorządu na lata , z uwzględnieniem okresów programowania funduszy strukturalnych w Polsce, zamykających się w latach Urząd Gminy Kleszczów 7

8 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO GOSPODARCZA NA OBSZARZE GMINY KLESZCZÓW 2.1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ Gmina Kleszczów położona jest w centralnej części Polski, na terenie województwa łódzkiego, w obrębie powiatu bełchatowskiego. W jej skład wchodzi 10 sołectw: Antoniówka, Łękińsko, Czyżów, Łuszczanowice, Dębina, Rogowiec, Kamień, Wolica, Kleszczów, Żłobnica; Graniczy z gminami: Kluki - powiat bełchatowski, Bełchatów- powiat bełchatowski, Szczerców powiat bełchatowski, Sulmierzyce powiat pajęczański, Lgota Wielka powiat radomszczański, Dobryszyce - powiat radomszczański, Kamieńsk powiat radomszczański. Kleszczów zlokalizowany jest w odległości 75 km od Łodzi, 65 km od Częstochowy, 175 km od Krakowa i tyleż samo od Warszawy. Miejscowość ma dogodne połączenie komunikacyjne we wszystkich kierunkach: - w odległości 20 km przebiega droga krajowa A1 / Katowice Gdańsk - w odległości 25 km przebiega droga krajowa E8 / Warszawa Wrocław Wschodnia i południowa część gminy umiejscowiona jest w obrębie Wysoczyzny Bełchatowskiej, należącej do makroregionu Wzniesienia Południowomazowieckiego. Północna i zachodnia część znajduje się w granicach Kotliny Szczercowej, należącej do Niziny Południowowielkopolskiej. Południowo-wschodnia część gminy, z najwyższym wzniesieniem naturalnym o wysokości 243 m n.p.m., (najwyższym wzniesieniem jest zwałowisko usypane z utworów pokrywających pokłady węgla wysokości 348 m n.p.m.) położna jest ponad 210 m n.p.m. Teren nachylony jest w stronę północno-zachodnią; w najniższym punkcie Urząd Gminy Kleszczów 8

9 poziom gruntu nie przekracza 180 m n.p.m. (dno wyrobiska kopalnianego położone jest niżej). Powierzchnia zajmowana przez gminę to ha, z czego ponad 30% stanowi odkrywkowa BOT Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów S.A. oraz BOT Elektrownia Bełchatów S.A. Obecnie liczba ludności wynosi 4 358, w tym kobiet; gęstość zaludnienia 34,91 osób/km 1. Tabela: Liczba ludności w poszczególnych miejscowościach gminy Kleszczów w latach Miejscowości Bogumiłów Kamień Dębina Rogowiec Antoniówka Kleszczów Łuszczanowice Łękińsko Czyżów Wolica Żłobnica Słok I Kocielizna Łuszczanowice Kol Adamów Kol.Wola Grzymalina Stefanowizna Ogółem ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE Budowa geologiczna Podłoże utworów powierzchniowych stanowią utwory mezozoiczne, trzeciorzędowe i czwartorzędowe: piaski luźne, piaski słabogliniaste i piaski gliniaste (utwory polodowcowe - plejstoceńskie i holoceńskie: piaski akumulacji eolicznej oraz wodnolodowcowej; gliny zwałowe moreny dennej z domieszką żwirów i otoczaków). Obszar Łuszczanowic i Wolicy charakteryzuje się gliniastymi utworami. 1 Dane z grudnia 2006 r. Urząd Gminy Kleszczów 9

10 Na terenie gminy znajdują się bogate trzeciorzędowe złoża węgla brunatnego. Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów położona na terenie gminy wydobywa 57% węgla brunatnego pozyskiwanego w kraju. Pozostałe kopaliny to najczęściej: kruszywa mineralne (pospółka piaszczysto żwirowa i krzemienna, tłucznie, klińce i grysy granitowe, wapienne, kwarcytowe), piasek naturalny, łatwo topliwe piaski kwarcowe o wysokiej zawartości SiO 2, surowce ilaste o dużej różnorodności parametrów chemicznych, mineralogicznych i technologicznych, kreda jeziorna, torf i ziemia humusowa. Są to utwory zalegające na pokładach węgla brunatnego. Pozyskiwany jest również gips syntetyczny powstający jako produkt uboczny w procesie odsiarczania spalin z Elektrowni. Nie jest on naturalnym złożem, niemniej jednak stanowi surowiec ważny gospodarczo, charakteryzujący się dobrymi parametrami fizykochemicznymi. Warunki glebowe W obrębie gminy Kleszczów występują głównie gleby brunatne, bielicowe i pseudobielicowe oraz niewielka ilość mad. Na podłożu gliniastym wytworzyły się najżyźniejsze gleby kompleksu żytniego okolice Kleszczowa, Łuszczanowic oraz Wolicy. Gleby brunatne i bielicowe wykorzystywane są w większości jako grunty orne. Na żwirach i piaskach wodnolodowcowych wykształciły się głównie gleby pseudobielicowe - rdzawe, na których występują kompleksy leśne. Tabela: Klasy bonitacyjne gleb w gminie Kleszczów Grunty orne Klasy gleb IIIa IIIb IVa IVb V VI w ha w % Gleby te są w znacznym stopniu zdegradowane przesuszone w wyniku prowadzonych od lat prac na rzecz odwodnienia odkrywki KWB (prace te niekorzystnie odbiły się również na stanie gleb w gminach sąsiednich). Urząd Gminy Kleszczów 10

11 W wyniku prowadzonej działalności przemysłowej i związanego z nią dużego natężenia transportem, wzrasta zakwaszenie gleb spowodowane zanieczyszczeniem SO 2 i NO x. Obecnie ok. 46% gleb ma odczyn kwaśny i bardzo kwaśny. Największe zmiany gleb i powierzchni gruntów spowodowane są bezpośrednią działalnością Kopalni wyrobisko zajmujące obszar 27 km 2 oraz zwałowisko o powierzchni 15 km 2. Wody powierzchniowe Gmina Kleszczów leży w dorzeczu rzeki Warty. Dział wód Warty i Pilicy przebiega wzdłuż jej zachodniej granicy. Największy ciek wodny stanowi rzeka Widawka, płynąca przez wschodnią część gminy - z kierunku południowego w kierunku północnozachodnim. Do Widawki uchodzi rzeka Rakówka oraz dwa kanały odprowadzające wody kopalniane: Struga Żłobnicka i Struga Aleksandrowska. Przy południowej granicy gminy znajduje się krótki odcinek rzeki Krasówki. Na terenie gminy znajdują się 3 zbiorniki retencyjne: największy z nich w Słoku, wykorzystywany także w celach rekreacyjnych, i w Kamieniu chętnie odwiedzane przez wędkarzy oraz Wawrzkowizna. Wody podziemne Wody podziemne występują na trzech poziomach w osadach czwartorzędowych, kredowych oraz jurajskich. Obiekty mieszkalne oraz pozostałe obiekty o niewielkim zapotrzebowaniu na wodę zaopatrywane są z poziomu górnokredowego oraz jurajskiego, przy czym woda z tego ostatniego poziomu wykorzystywana jest głównie jako woda pitna. Ujęcia wody zlokalizowane są w: - Słoku, Rogowcu, wykorzystywane do celów przemysłowych, - Kol. Łuszczanowice, Łękińsku, wykorzystywane na potrzeby mieszkańców i strefy przemysłowej w Żłobnicy i Kleszczowie, oraz w Bogumiłowie, obecnie jeszcze nie eksploatowane - planowane wykorzystanie do celów przemysłowych i na potrzeby mieszkańców. Warunki klimatyczne Na terenie województwa łódzkiego średnia roczna temperatura powietrza w roku 2005 wynosiła 8,6 C. Najcieplejszym miesiącem w roku 2005 r. okazał się lipiec - ze Urząd Gminy Kleszczów 11

12 średnią temperaturą wynoszącą 22 C. Najzimniejszym natomiast miesiącem był styczeń, ze średnią temperaturą - 6,0 C. Suma opadów w 2005 r. wyniosła 494 mm, dla porównania w 2002 r. 667mm. Największą sumę opadów w 2005 r. odnotowano w sierpniu. Natomiast miesiącem z najmniejszymi opadami był miesiąc: luty 20 mm. Zarówno opady jak i temperatury na terenie gminy Kleszczów występują na poziomie średnim w stosunku do warunków klimatycznych występujących na obszarze Polski TURYSTYKA Kleszczów jest gminą o charakterze przemysłowo rolniczym, ukierunkowaną przede wszystkim na rozwój przemysłu i usług. Rolnictwo i turystyka nie należą do znaczących gałęzi gospodarki gminy. Niemniej jednak potencjalni turyści korzystać mogą Urząd Gminy Kleszczów 12

13 z usług instytucji kulturalnych, sportowo rekreacyjnych, których na terenie gminy jest stosunkowo dużo, a które powstały w odpowiedzi na potrzeby wyższe jej mieszkańców, w celu utrwalania ich tożsamości kulturowej. Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji, w ramach którego działają domy kultury: w Łękińsku, w Łuszczanowicach, w Żłobnicy, w Wolicy, Antoniówce oraz w Kleszczowie, a także świetlice w Czyżowie, Kamieniu, Rogowcu i Dębinie, stanowi główną instytucję kulturalną funkcjonującą na terenie gminy. Jego oferta obejmuje m.in. organizację dyskotek, wystaw, kiermaszów, festynów, imprez estradowych. Infrastruktura należąca do Ludowego Klubu Sportowego Omega: stadion sportowy w Kleszczowie oraz 5 boisk, tworzy warunki dla rozwoju kultury fizycznej w gminie. Klub posiada zaplecze techniczne umożliwiające uprawianie lekkoatletyki, piłki siatkowej, koszykówki, tenisa stołowego oraz piłki nożnej. Poza tym szkoły posiadają obiekty umożliwiające uprawianie sportu. Do ważnych obiektów sportowo rekreacyjnych należą ścieżki rowerowe, których obecnie na terenie gminy jest 28,38 km. Ponadto planowana jest jeszcze dalsza ich rozbudowa. Docelowo do końca 2007 r. ma jeszcze powstać ok. 20 km ścieżek rowerowych. Urząd Gminy Kleszczów 13

14 Gmina posiada tylko jeden zabytek. Jest to, znajdujący się w Łękińsku, murowany kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela - pochodzący z początku XIX w. Bryła kościoła zbudowana została w stylu klasycystycznym, wnętrze natomiast ma wystrój eklektyczny. Całość tworzy jednak spójną, harmonijną całość. Atrakcyjność przyrodnicza terenu jest raczej niska. Warunki fizyczno-geograficzne i geobotaniczne powodują, iż gmina Kleszczów zaliczana jest do Krainy Północnych Wysoczyzn Brzeżnych, a szerzej do Pasa Wyżyn Środkowych. Szata roślinna tej krainy ma charakter przejściowy występują tu zarówno gatunki charakterystyczne dla terenów wyżynnych, jak i nizinnych. Tabela: Lasy na terenie gminy Kleszczów w 2003r i 2006r. Sołectwo obręby Powierzchnia w tym lasów ogółem [ha] prywatne państwowe Udział w powierzchni sołectwa[%] Antoniówka Czyżów i obręb Piaski Dębina Kamień i obręb Bogumiłów Kleszczów i obręb Kuców Łękińsko Łuszczanowice i obręb Kolonia Łuszczanowice Rogowiec Wolica ,4 16 Żłobnica i obręb Folwark i Faustynów Obręby poza sołectwami (Aleksandrów, Karolów, Stawek, Wola Grzymalina ,9 48 Ogółem ,4 28 Skutkiem działania Kopalni oraz Elektrowni powierzchnia lasów uległa znacznemu zmniejszeniu. Obecnie lasy stanowią 28% powierzchni gminy. Od lat prowadzone są prace mające na celu przywrócenie pierwotnego stanu środowiska naturalnego w gminie, m.in. poprzez zalesianie terenów zdegradowanych. Urząd Gminy Kleszczów 14

15 W granicach gminy znajduje się rezerwat przyrody Łuszczanowice, utworzony dla ochrony skupisk jodły - w obszarze północnego krańca ich występowania. Rezerwat ten, liczący 40 ha, położny jest w południowej części gminy. Przez jego obszar przebiega dydaktyczna ścieżka przyrodniczo - leśna o długości ok m. Na terenie rezerwatu występują: ponad 100-letnie jodły (drzewostan taki zajmuje ponad 60% powierzchni rezerwatu), sosny, dęby szypułkowe, graby pospolite, świerki pospolite, a w podszyciu: bez koralowy i kruszyna pospolita. Przy rezerwacie powstała w 2003 roku altana ekologiczna wraz ze ścieżką dydaktyczną. Ścieżka przedstawia szczegółową charakterystykę rezerwatu. Altana ekologiczna przeznaczona jest dla ok. 80 osób. W starorzeczu rzeki Widawki występują relikty przyrody naturalnej, typowej dla łęgów nadrzecznych np. czeremcha zwyczajna, chmiel pospolity oraz różne gatunki turzyc. Dużą atrakcją turystyczną stanowią 2 punkty widokowe (Żłobnica, Kleszczów) na wyrobisko kopalniane oraz możliwość wycieczki na dno wyrobiska z oglądaniem maszyn wydobywczych i in. Do celów rekreacyjnych przystosowany jest sztuczny zbiornik wodny w Słoku. Wędkarze mogą korzystać z wypoczynku nad zbiornikami w Kamieniu i Czyżowie oraz Wawrzkowizny. Instytucje zaliczane do infrastruktury turystycznej zlokalizowane na obszarze gminy: - hotel, w którym znajduje się 65 miejsc noclegowych o wysokim standardzie, - domki letniskowe w ośrodku Babie Lato, w których może nocować jednorazowo 20 osób. Lokale gastronomiczne, uzupełniające ofertę turystyczną gminy, zlokalizowane są: - w Kleszczowie - 2, - w Łękińsku - 1, - w Łuszczanowicach - 1, - w Rogowcu -5. Wśród nich jest jedna restauracja - pozostałe to mała gastronomia. Urząd Gminy Kleszczów 15

16 2.4. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Wody powierzchniowe Na terenie gminy Kleszczów objęte monitoringiem WIOŚ są tylko wody rzeki Widawki oraz wody odprowadzane z terenu kopalni. Stan czystości wód rzeki Widawki badany jest w dwóch punktach pomiarowych: w Piaskach oraz w Słoku. Na jakość jej wody w Piaskach wpływają: - dopływ ścieków odprowadzanych ze Spółdzielni Moto-Car w Kodrąbiu, - dopływ ścieków z oczyszczalni w Gomunicach, - dopływ Kręcica (odbiera ścieki ze stacji paliw w Stobiecku Szlacheckim, gminnej oczyszczalni w Lgocie Wielkiej oraz Zespołu Szkół Rolniczych w Dobryszycach) - dopływ spod Poraja (odbiornik ścieków oczyszczalni ścieków Przedsiębiorstwa Produkcyjno Rolniczego w Niechcicach oraz oczyszczalni w Kamieńsku, za pośrednictwem dopływu spod Kamieńska (Kamionki). Wody Widawki, w tym profilu, winny spełniać wymogi I klasy czystości, tymczasem w 2002 r. były pozaklasowe - ze względu na stężenie azotu azotanowego i chlorofilu-a i w III klasie czystości ze względu na zanieczyszczenie mikrobiologiczne. Jakość wody Widawki (w Słoku) kształtowana jest przez: - zrzut wód kopalnianych z odkrywki KWB Bełchatów, - dopływ ze zbiornika retencyjnego Słok, - dopływ z oczyszczalni w Kleszczowie i Łękińsku, - dopływ ścieków z zakładowej oczyszczalni KWB Bełchatów, - dopływ Świętojanki. Wymagana klasa wód na tym odcinku Widawki to II i obecnie w zakresie wskaźników fizyko-chemicznych i mikrobiologicznych taki stan się utrzymuje, niemniej jednak w ogólnej ocenie wody zaliczane są do III klasy czystości, ze względu na fakt przekroczenia norm stężenia chlorofilu-a. Rakówka dopływ Widawki prowadzi wody pozaklasowe o bardzo dużych wskaźnikach zanieczyszczeń, przekraczających ustanowione w tym zakresie normy. Pozaklasowość wód Widawki w odcinku poniżej ujścia Rakówki jest spowodowana stanem czystości wód tego dopływu. Zbiornik Słok nie został objęty monitoringiem jakości wód. Urząd Gminy Kleszczów 16

17 Z terenu kopalni odprowadzane są wody I i II klasy czystości: - pochodzące z barier studni odwadniających - I klasa czystości - pochodzące z opadów atmosferycznych i wycieków resztkowych - II klasy czystości. Taka klasa osiągana jest dzięki doczyszczaniu w osadnikach terenowych. Cieki wód powierzchniowych na terenie gminy Kleszczów, ze względu na ich wykorzystanie w przemyśle, zostały uregulowane. Powyższe w znaczny sposób zmniejszyło skuteczność naturalnych mechanizmów ich samooczyszczania. Wody podziemne Ujęcie wody w Łuszczanowicach objęte jest regionalną siecią monitoringu jakości wód podziemnych WIOŚ. Woda z tego ujęcia zaklasyfikowana została do klasy II czyli jest to woda średniej jakości, o naturalnym chemiźmie, poddana wpływom antropogenicznym, przydatna do picia - po złożonym procesie uzdatniania (w tym wypadku odżelaziania). Ujęcia wody w Łękińsku nie zostały objęte monitoringiem jakości wód WIOŚ. Woda jest uzdatniana do spożycia - w procesie odżelaziania. Ujęcia wody wykorzystywanej do celów przemysłowych oraz ujęcie wody będące w fazie przygotowania w Bogumiłowie, także nie podlegają kontroli jakości. Źródła zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych zrzuty ścieków z jednostek wiejskich (w miejscach gdzie istnieje już sieć wodociągowa, a nie funkcjonuje sieć kanalizacyjna oraz system oczyszczania ścieków), ścieki deszczowe, spływające z terenów komunikacyjnych, placów utwardzonych i stacji paliw, spływy z terenów rolniczych (nawozy sztuczne, środki ochrony roślin, nawozy naturalne obornik, gnojowica), nieszczelne zbiorniki bezodpływowe przeznaczone na nieczystości płynne; nielegalne wykorzystywanie nieeksploatowanych studni jako szamb bezpośrednie zanieczyszczenie całych poziomów wodonośnych. Gleby Na terenie gminy Kleszczów przeważają gleby kwaśnie i bardzo kwaśne bardzo zdegradowane, nie przynoszące wysokich plonów - pomimo intensywnego nawożenia. Wysoki poziom zakwaszenia gleb powodowany jest zanieczyszczeniami przenoszonymi Urząd Gminy Kleszczów 17

18 drogą powietrzną z kierunku BOT Elektrowni Bełchatów, Elektrowni Konin oraz bezpośrednio ze szlaków komunikacyjnych oraz transportowych. Z tego powodu 26% użytków rolnych wymaga koniecznie wapnowania, 24% zabieg ten jest potrzebny, 21% wskazane byłoby wapnować, co oznacza że 60% powierzchni użytków rolnych wymaga wapnowania. Poza tym 72% użytków rolnych potrzebuje zwiększonego nawożenia fosforem, taka sama ilość potasem, 57% magnezem. Najwięcej gleb ubogich w fosfor występuje w sołectwach: Łuszczanowice, Wolica i Żłobnica. Na terenie Dębiny, Antoniówki i Czyżowa występuje niedobór potasu w glebach. Najmniej magnezu jest w glebach Żłobnicy, Kleszczowa i Antoniówki. Kleszczowskie gleby charakteryzują się także wysokim wskaźnikiem wysuszenia i odwodnienia - wynikiem powstania leja depresyjnego wód podziemnych, służącego osuszaniu odkrywki BOT Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów. Gleby najbardziej zdegradowane występują na terenie zwałowiska usypanego z utworów zalegających bezpośrednio nad pokładami węgla oraz samego wyrobiska. Zwałowisko jest najwyższym sztucznym wzniesieniem na terenie gminy (343 m n.p.m.). Od lat prowadzone są prace rekultywacyjne na rzecz zalesiania i zadarniania wzgórza. Wyrobisko natomiast - w swej części południowej - wykorzystywane jest jako składowisko odpadów nieprzydatnych oraz odpadów paleniskowych pochodzących z Elektrowni. Powietrze Gmina Kleszczów nie została objęta pomiarami jakości powietrza ani w sieci monitoringu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, czy też Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej. Należy wskazać, iż pomiary takie prowadzone są na terenie miasta Bełchatów. Jednakże, z racji odmiennych warunków panujących na obu obszarach, wyniki pomiarów nie mogą być ekstrapolowane na tereny gminy Kleszczów. W latach opracowano wstępną ocenę jakości powietrza w województwie łódzkim, której końcowy raport stwierdza, iż pomimo bardzo silnego uprzemysłowienia, bliskości BOT Elektrowni Bełchatów oraz zanieczyszczeń emitowanych przez Elektrownię Konin gmina Kleszczów charakteryzuje się dobrymi, w porównaniu do gmin sąsiednich, warunkami agrosanitarnymi. Biorąc pod uwagę stężenie SO 2 teren zaliczono do II klasy jakości powietrza; ze względu na zanieczyszczenie NO 2 oraz stężenie pyłu zawieszonego PM10 - do klasy III. Urząd Gminy Kleszczów 18

19 BOT Elektrownia Bełchatów wyposażona jest w urządzenia redukujące emisję gazów i pyłów do atmosfery - w postaci elektrofiltrów suchych o skuteczności 99,8% oraz Instalację Odsiarczania Spalin metodą mokrą wapienno-gipsową (gmina współfinansowała proces odsiarczania spalin). Kolejnym uciążliwym dla środowiska zakładem jest firma KNAUF BAUPRODUKTE Bełchatów Sp. z o.o. zajmująca się przetwarzaniem kruszyw. Ubocznym efektem jej działalności jest wysoki stopień emisji pyłu cementowowapiennego, pomimo faktu, iż silosy (stosowane w procesie przetwarzania) wyposażone są w filtry tkaninowe, charakteryzujące się 90% skutecznością. Warsztat Produkcyjno Przemysłowy W.P.P. Zdzisław Lityński w Rogowcu, zajmujący się malowaniem natryskowym wielkopowierzchniowym emituje do atmosfery węglowodory pierścieniowe aromatyczne i ich pochodne, alkohole alifatyczne, ketony i ich pochodne. Zakład nie jest wyposażony w żadne urządzenia redukujące wielkość emisji. Znaczącym emiterem zanieczyszczeń jest również transport samochodowy. Niewielka ilość zanieczyszczeń emitowana jest przez Zakład Przetwórstwa Mięsnego i Garmażeryjnego Smak w Kleszczowie. Zakład odprowadza do powietrza śladowe ilości SO 2, NO 2 oraz pyłu i CO. Źródło emisji stanowi proces spalania oleju lekkiego w palnikach olejowych. Pozostałe zakłady przemysłowe zaliczyć należy do mało szkodliwych, bądź neutralnych względem środowiska naturalnego nie są zobowiązane do prowadzenia monitoringu. Hałas Na terenie gminy nie ma żadnego punktu pomiarowego hałasu. Zakłady przemysłowe funkcjonujące na jej obszarze zobowiązane są do przestrzegania norm hałasu na poziomie dopuszczalnym dla stref przemysłowych. Przyroda ożywiona Krajobraz lasów liściastych dębowo-grabowo-lipowych oraz grądów zastąpił obecnie krajobraz borów mieszanych: sosnowo - dębowych i sosnowych. Kompleksy leśne zlokalizowane są głównie w pn. części gminy i pełnią obecnie funkcję buforową dla miasta i gminy Bełchatów - w stosunku do Kopalni oraz Elektrowni Bełchatów. Najcenniejszy kompleks leśny gminy stanowi Uroczysko Łuszczanowice, w obrębie którego zlokalizowany jest rezerwat przyrody Łuszczanowice z drzewostanem jodłowym. Urząd Gminy Kleszczów 19

20 Rezerwat pełni także funkcję kontrolną do badań nad oddziaływaniem kopalni i elektrowni na lasy. Do gatunków roślin rozwijających się na jego terenie zaliczyć należy fitocenzory reprezentujące zespół grądu subkontynentalnego w odmianie małopolskiej: jodłę oraz bez koralowy. Największym zagrożeniem dla lasów jest zanieczyszczenie powietrza i odwodnienie - choć dotychczas nie stwierdzono negatywnego wpływu Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego na populację jodły w rezerwacie. Wynikiem powstania leja depresyjnego, z obszaru gminy znikły siedliska wilgotne oraz bagienne. Jedynie w sąsiedztwie Widawki zachowały się relikty naturalnej przyrody - związane ze starym, naturalnym korytem rzeki (obecne koryto rzeki jest wybetonowane). Odcięcie od corocznych wezbrań, zalewających te zbiorowiska powoduje, iż upodabniają się one do bagiennych lasów olszowych - wykształcających się w miejscach ze stagnującą wodą. Zbiorowiska te odegrają ogromne znaczenie w procesie renaturalizacji doliny - po wycofaniu się leja depresyjnego. Pobliskie sztuczne zbiorniki wodne w Słoku, Kamieniu oraz Wawrzkowizna pełnią obecnie funkcję wtórnego siedliska życia roślin i zwierząt wodnych Infrastruktura techniczna Sieć drogowa 1. Drogi powiatowe Na terenie Gminy Kleszczów przebiega kilka dróg powiatowych, o łącznej długości 42,7 km. Łączą one gminę z sąsiednimi jednostkami administracyjnymi. Większość dróg charakteryzuje się bardzo dobrym stanem technicznym. Wzdłuż większości dróg ciągną się ścieżki rowerowe oraz, na terenie zabudowanym, chodniki. Obecnie do przebudowy przewidziane są dwie drogi powiatowe o łącznej długości ok. 4,5 km. Drogi powiatowe to: droga Kalisko-Sulmierzyce, łącząca się z drogą wojewódzką Bełchatów-Kamieńsk. droga łącząca Kleszczów z Chorzenicami, Kleszczów Brudzice, Kleszczów Chabielice, Łękińsko - Kamieńsk, Łękińsko - Brudzice, Żłobnica - Sulmierzyce. Poprzez sieć wymienionych dróg powiatowych możliwy jest płynny dojazd z gminy Kleszczów do największych miast w regionie: Bełchatowa, Piotrkowa Urząd Gminy Kleszczów 20

21 Trybunalskiego, Radomska. Z tych miast możliwy jest dojazd drogami wojewódzkimi i krajowymi do Gdańska, Warszawy, Wrocławia, Łasku, Częstochowy i Katowic. 2. Drogi gminne Sieć dróg gminnych posiada łączną długość 100,3 km, w tym: - drogi o nawierzchni asfaltowej - 75,3 km - drogi o nawierzchni tłuczniowej - 24,0 km - drogi o nawierzchni gruntowej i żwirowej - 1,0 km Drogi gminne łączą poszczególne miejscowości gminy, stanowiąc jednocześnie o płynności ich połączeń z drogami powiatowymi. Umożliwiają dojazd do sąsiednich gmin i większych miast w regionie. W większości drogi posiadają bardzo dobry stan techniczny nawierzchni. Duża część dróg posiada kanalizację deszczową, chodniki lub ścieżki rowerowe. Łączna długość ścieżek rowerowych na terenie gminy wynosi 28,38 km. W najbliższych latach planowana jest dalsza rozbudowa i modernizacja sieci drogowej na terenie gminy wraz z rozbudową sieci ścieżek rowerowych. 3. Gminna obwodnica Kleszczowa Obwodnica Kleszczowa jest obecnie w fazie budowy (w chwili obecnej wybudowane są dwa odcinki o łącznej długości 5,5 km) w bezpośredni sposób ma połączyć gminę Kleszczów (główne miejscowości i strefy przemysłowe zlokalizowane w Kleszczowie, Żłobnicy i Bogumiłowie) z drogą krajową nr 1 z jednej strony; z drugiej strony natomiast, poprzez drogi powiatowe, z drogą krajową nr 8 biegnącą w kierunku Wrocławia. Wskaźnik dróg publicznych o twardej nawierzchni na 100 km 2 w gminie Kleszczów jest wysoki i wynosi 118,1. Dla porównania w województwie łódzkim 88,3. Komunikacja zbiorowa W każdej miejscowości należącej do gminy znajdują się przystanki PKS. Wobec powyższego istnieje bezpośrednie połączenie z okolicznymi miejscowościami. Wyróżnić należy fakt istnienia bardzo dobrego połączenia z Bełchatowem, Radomskiem oraz z Łodzią. Ze wskazanych miast można w sposób bezproblemowy dojechać do każdej Urząd Gminy Kleszczów 21

22 części kraju 2. Ponadto mieszkańcy mogą korzystać z 4 dodatkowych kursów do Bełchatowa, oraz z połączeń lokalnych między miejscowościami Gminy Kleszczów, które są obsługiwane przez Zakład Komunalny w Kleszczowie. Istniejąca bocznica kolejowa jest wykorzystywana przy transporcie towarowym. Sieć wodociągowa i kanalizacyjna Obecnie gmina jest zwodociągowana w 100%. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 92,3 km, w tym szt. przyłączy o łącznej długości 17,1 km. Sieć oraz przyłącza wykonane są z rur polietylenowych o podwyższonej gęstości (PE HD). Wszystkie posesje, zakłady przemysłowe, usługowe itp. są olicznikowane poprzez licznik główny znajdujący się w studni wodomierzowej, na przyłączu wodociągowym oraz poprzez podliczniki wewnątrz budynków. Obecnie gmina zasilana jest w wodę poprzez dwa ujęcia wody: - ujęcie wody w Łuszczanowicach o wydajności Q maxh = 245 m 3 /h, w skład którego wchodzą trzy studnie głębinowe oraz, - ujęcie wody w Łękińsku o wydajności Q maxh = 240 m 3 /h, w skład którego również wchodzą trzy studnie głębinowe. Budowane jest ujęcie wody w Bogumiłowie o planowanej wydajności 100 m 3 /h. Sieć wodociągowa należy do gminy, a jej użytkownikiem jest Zakład Komunalny Kleszczów Sp. z o.o. Tabela: Przyrost sieci wodociągowej Długość sieci [km] ,8 81,6 82, ,9 92,3 Liczba budynków przyłączonych (szt.) Urząd Gminy Kleszczów 22

23 Tabela: Sieć wodociągowa i kanalizacyjna na terenie gminy Kleszczów w 2006 r. Sieć w [km] Przyłącza do mieszkań [szt.] Zużycie wody w gospodarstwach Obszar na 1 wodociągowa kanalizacyjna wodociągowa kanalizacyjna [tys. m 3 ] mieszkanie [tys. m 3 ] Gmina 92,3 51, ,5 0,53 Poszczególne miejscowości Kleszczów 21,7 15, ,0 0,36 Łuszczanowice 14,0 8, ,5 0,51 Łękińsko 12,4 10, ,0 0,48 Wolica 7,2 4, ,0 0,70 Czyżów 6, ,0 0,82 Antoniówka 4,9 4, ,0 0,79 Żłobnica 11,6 9, ,0 0,51 Rogowiec 3, ,0 0,39 Bogumiłów Karolów 2, ,0 0 Dębina 4, ,0 0,88 Kamień 3, ,0 0,96 Stefanowizna 1, ,0 0 Wody na potrzeby przemysłowe głównie BOT Elektrowni Bełchatów pozyskiwane są z 10 ujęć znajdujących się w Słoku, Rogowcu i Ładzicach, a w przyszłości także z ujęcia w Bogumiłowie. Teren o zwartej zabudowie jest w 100% skanalizowany, co oznacza podłączenie do sieci kanalizacyjnej 54% budynków mieszkalnych znajdujących się na terenie gminy. Kanalizacja sanitarna posiada łączną długość kanałów głównych rzędu 51,6 km, w tym 623 szt. przyłączy kanalizacyjnych o łącznej długości 10,5 km. Na terenach o rozproszonej zabudowie funkcjonuje 111 szt. przydomowych oczyszczalni ścieków. Planowana jest budowa kolejnych. Ścieki z kanalizacji sanitarnej odprowadzane są do 4 zbiorczych oczyszczalni ścieków typu BOS, tj. - w Kleszczowie BOS 400, o wydajności 400 m 3 /dobę - w Łękińsku BOS 400, o wydajności 400 m 3 /dobę - w Łuszczanowicach BOS 200, o wydajności 200 m 3 /dobę - w Żłobnicy BOS 100, o wydajności 100 m 3 /dobę. Oczyszczalnie w Kleszczowie i Łękińsku odprowadzają ścieki do kanału KWB nr 2, dwie pozostałe do rowów melioracyjnych. Właścicielem kanalizacji sanitarnej jest gmina, a użytkownikiem Zakład Komunalny Kleszczów Sp. z o.o. Urząd Gminy Kleszczów 23

24 Tabela: Przyrost sieci kanalizacyjnej Długość sieci [km] ,1 40,7 42,4 44,3 45,1 46,0 51,6 Liczba budynków przyłączonych [szt.] W Rogowcu działa Centralna Oczyszczalnia Ścieków, o wydajności 1219 m 3 /dobę, obsługująca Elektrownię, a w Piaskach zakładowa oczyszczalnia ścieków KWB o wydajności 290 m 3 /dobę. Planowana jest budowa drugiej oczyszczalni ścieków przemysłowych w miejscowości Bogumiłów. Bezpośrednim odbiornikiem ścieków płynących z Elektrowni jest Struga Żłobnicka, a pośrednim Krasówka. Ostatnia jest także odbiornikiem ścieków w zakresie wód pochodzących z odwodnienia eksploatowanej odkrywki KWB. Są one uprzednio oczyszczane w osadnikach wód dołowych zmniejszany jest tym samym ładunek zawiesiny. Poza tym wody z KWB są także odprowadzane do rzeki Widawki. W miejscowości Winek wybudowany został zbiornik retencyjno-osadowy, gdzie retencjonowanie są wody z wgłębienia, charakteryzujące się bardzo wysokimi parametrami jakości. Gospodarka odpadami Na terenie gminy wytwarzane są odpady komunalne oraz znaczna ilość odpadów przemysłowych. Głównym producentem tych ostatnich jest Elektrownia. Prowadzona jest segregacja odpadów komunalnych na poziomie indywidualnych gospodarstw domowych. W roku 2005 wywieziono na składowisko 376 ton odpadów, pochodzących z 1232 gospodarstw domowych. Część wyrobiska kopalnianego wykorzystywana jest jako składowisko odpadów paleniskowych z Elektrowni. Na terenie gminy utworzono 4 strefy przemysłowe: w Rogowcu, Kleszczowie, Bogumiłowie oraz w Żłobnicy. Strefy przeznaczone są pod inwestycje o charakterze przemysłowym i usługowym, a jedna z nich, w Bogumiłowie, pod przemysł przetwarzania i gospodarczego wykorzystania odpadów na jej terenie powstanie Regionalne Centrum Przetwarzania Odpadów. Urząd Gminy Kleszczów 24

25 Sieć energetyczna Sieć elektroenergetyczna na terenie gminy jest zróżnicowana pod względem własności. Odbiorcy zlokalizowani w strefie przemysłowej Kleszczowa, Żłobnicy i Bogumiłowa oraz na terenie osiedla Zacisze zasilani są z sieci elektroenergetycznej stanowiącej własność gminy operatorem sieci jest Energoserwis Kleszczów Sp. z o.o. Odbiorcy z terenu zaplecza Elektrowni Bełchatów zasilani są z sieci należącej do Elektrowni, również poprzez operatora Energoserwis Kleszczów Sp. z o.o.. Pozostali odbiorcy zasilani są z sieci Zakładu Energetycznego Łódź - Teren S.A. Gmina Kleszczów w celu obniżenia cen oraz poprawy jakości dostarczanej energii elektrycznej dla mieszkańców z terenu Gminy i podmiotów działających na jej terenie oraz przyszłych inwestorów podjęła szereg przedsięwzięć inwestycyjnych. Do powyższych zaliczyć należy bezpośrednie wyprowadzenie energii elektrycznej z Elektrowni Bełchatów S.A. z bloku nr 12 - poprzez rozdzielnię 110 kv EBE pola nr 7 i nr Zrealizowane przez Gminę Kleszczów inwestycje w sieciach 110 kv, 30 kv, 15 kv i 0,4 kv: a) stacja 110/15 kv Kleszczów, b) stacja 110/30 kv Bogumiłów, c) stacja 110/15 kv Żłobnica, d) linia kablowa 110 kv Elektrownia Bełchatów Piaski dł. 8,3 km, e) linia kablowa 110 kv do stacji 110/30 kv Sgs3 Grzymalin (KWB Bełchatów S.A.), dł. 0,7 km stanowiąca odczep linii Elektrownia Bełchatów-Piaski, f) linia napowietrzna dwutorowa 110 kv Piaski-Kleszczów dł. 7,8 km, g) linia kablowo-napowietrzna 110 kv Kleszczów Żłobnica dł. 6,2 km, h) linia kablowa 110 kv Bogumiłów Elektrownia Bełchatów dł. 7,2 km, i) przyłączenie do rozdzielni 110 kv EBE Elektrowni Bełchatów, poprzez wybudowanie pola liniowego nr 7 w tej rozdzielni (opłata za przyłączenie), j) przyłączenie do rozdzielni 110 kv EBE Elektrowni Bełchatów, poprzez wybudowanie pola liniowego nr 10 w tej rozdzielni (opłata za przyłączenie), k) przyłączenie toru nr 1 linii napowietrznej dwutorowej 110 kv Piaski- Kleszczów do rozdzielni 110 kv Piaski Zakładu Energetycznego Łódź-Teren S.A., poprzez wybudowanie przyłącza 110 kv jako odcinka linii kablowonapowietrznej 110 kv i pola liniowego nr E04 w tej rozdzielni (opłata za przyłączenie), Urząd Gminy Kleszczów 25

26 l) kablowe sieci średniego napięcia 30 kv o długości 23,0 km, wraz ze stacjami transformatorowymi 30/0,4 kv - w ilości 2 szt. i mocy łącznej transformatorów 3,3 MVA, m) kablowe sieci średniego napięcia 15 kv o długości 23,8 km, wraz ze stacjami transformatorowymi 15/0,4 kv - w ilości 15 szt. i mocy łącznej transformatorów 9,0 MVA, n) sieć niskiego napięcia 0,4 kv o długości 19,5 km, wraz z infrastrukturą towarzyszącą (złącza kablowe), W normalnym układzie pracy energia elektryczna, dla potrzeb odbiorców zasilanych z sieci elektroenergetycznej Gminy Kleszczów, pobierana jest bezpośrednio z Elektrowni Bełchatów S.A., z bloku nr 12. Dla zasilania rezerwowego odbiorców stworzono możliwość zasilania z sieci ZEŁT S.A. oraz z sieci PSE S.A. Sieć rozdzielcza Gminy Kleszczów może być zasilana z rozdzielni 110 kv EBE Elektrowni Bełchatów S.A. w układzie: - kiedy blok nr 12 pracuje z bloku nr 12, - poprzez transformator TB 12 z sieci 400 kv PSE S.A. gdy odstawiony jest blok nr 12, lub z sieci rozdzielczej ZEŁT S.A., poprzez rozdzielnię 110 kv stacji Piaski pole nr E04 w przypadku braku możliwości zasilania z rozdzielni EBE. Energia elektryczna z rozdzielni 110 kv EBE Elektrowni Bełchatów S.A. jest wyprowadzona do stacji 110/15 kv Kleszczów i wydzielonego systemu nr 3 szyn stacji 110/30 kv Grzymalin, poprzez linię kablowo napowietrzną oraz odczep kablowy linii 110 kv Elektrownia Bełchatów Kleszczów - Grzymalin, natomiast do stacji 110/30 kv Bogumiłów poprzez linię kablową 110 kv Bogumiłów Elektrownia Bełchatów. Po wybudowaniu linii napowietrzno-kablowej 110 kv Żłobnica Bogumiłów, która jest obecnie w trakcie realizacji (przewidywany termin wykonania to lipiec 2007r.) stacje GPZ Kleszczów, GPZ Żłobnica i GPZ Bogumiłów pracowały będą w zamkniętym pierścieniu 110 kv relacji EBE-Grzymalin-Piaski-Kleszczów-Żłobnica-Bogumiłów-EBE. Gmina Kleszczów w chwili obecnej rozbudowuje Strefę Przemysłową Kleszczów i realizuje budowę dwóch nowych: strefy Przemysłowej Bogumiłów, strefy Przemysłowej Żłobnica oraz rozbudowuje sieć dla zasilania nowych terenów pod budownictwo. Urząd Gminy Kleszczów 26

27 Energoserwis Kleszczów Sp. z o.o. występuje również jako operator sieci rozdzielczych na terenie Zaplecza Wspólnego Użytkowania w Rogowcu (ZWU w Rogowcu), działając z upoważnienia Elektrowni Bełchatów S.A. na sieciach należących do Elektrowni Bełchatów. Sieci 15 kv na Zapleczu Wspólnego Użytkowania w Rogowcu jako element sieci rozdzielczych, których operatorem jest Energoserwis Kleszczów Sp. z o.o. zasilane są poprzez sieci rozdzielcze Zakładu Energetycznego Łódź Teren S.A. Na całość sieci Zaplecza Wspólnego Użytkowania składają się: - linie kablowe średniego napięcia 15 kv o łącznej długości 5,5 km, - stacje transformatorowe 15/0,4 kv - w ilości 10 szt., o łącznej mocy 12,6 MVA, - linie niskiego napięcia 0,4 kv o długości 19 km. Sieć Zakładu Energetycznego średniego i niskiego napięcia zasilana jest ze stacji 110/15 Rogowiec Stary. Sieci obsługiwane przez ZEŁ-T S.A. w miejscowościach Antoniówka i Żłobnica zmodernizowane przez ZEŁ-T S.A oraz w miejscowościach Kleszczów, Łuszczanowice, Wolica, Łękińsko - zmodernizowane przez Gminę Kleszczów w latach są w stanie technicznym dobrym. W gorszym stanie technicznym są nie modernizowane sieci w Czyżowie, Dębinie, Kamieniu, Rogowcu oraz duża część sieci rozdzielczej 15 kv na terenie gminy, stanowiąca własność Zakładu Energetycznego. Na terenie gminy znajdują się również stacje elektroenergetyczne: st. 220/110 Kopalnia - własność ZEŁ-T S.A. st. 110 kv Piaski - własność ZEŁ-T S.A st. 110/30 Sgs3 Grzymalin - własność KWB Bełchatów S.A. st. 110/30 Sgs4 Karolów - własność KWB Bełchatów S.A. Sieć gazociągowa Gmina jest właścicielem 100% sieci gazociągowej znajdującej się na jej terenie. W roku 2006 do sieci gazociągowej podłączone były 844 budynki mieszkalne, co oznacza, że powyżej 73% ogółu mieszkań z terenu gminy było podłączonych do gazociągu. Pozostałe korzystają z gazu dostarczanego za pomocą butli lub nie korzystają z niego Urząd Gminy Kleszczów 27

28 w ogóle. Gmina Kleszczów w roku 2006 zużyła 1 192,7 tys m 3. W Czyżowie znajduje się stacja pomiarowa dla gminy. Maksymalnie może przez nią przepłynąć ok m 3 gazu/h. Tabela: Przyrost sieci gazociągowej Długość sieci [km] ,7 67,6 70,4 Liczba budynków przyłączonych [szt.] Gmina zaopatrywana jest gazociągiem średniego ciśnienia o dopuszczalnym ciśnieniu 0,4 MPa. Przeciętne ciśnienie w gazociągu wynosi ok. 0,195 Mpa. System przesyłu informacji i łączności Gmina Kleszczów posiada własną infrastrukturę telefoniczną na którą składa się: - sieć kablowa o długości 164,01 km, w tym 47 km sieci światłowodowej, - telefoniczna centrala cyfrowa ALCATEL E - 10 B, - centrala DGT SKB Milenium, - 4 koncentratory typu EIOB Alcatel oraz 1 szt. DGT 3450, - węzeł CISCO AS 5300, umożliwiający dostęp wdzwaniany dla klientów internetowych, która pozwala na zapewnienie każdemu zainteresowanemu pełnego zakresu usług po konkurencyjnych cenach: - usług telefonii stacjonarnej, - usługa telefonii radiowej w paśmie licencjonowanym 3,5 GHz, - węzeł szerokopasmowego dostępu do internetu ADSL, - usług szybkiej transmisji danych POLPAK T, - usług ISDN, - usług stałego dostępu do internetu SCI, - dzierżawy łączy. Głównym operatorem telefonii jest Agencja Rozwoju Regionalnego ARREKS, z siedzibą w Kleszczowie. Centrala telefoniczna posiada możliwości rozwojowe. Na koniec IV kwartału 2006 r. na terenie Gminy Kleszczów z usług telefonii stacjonarnej korzystało 1181 abonentów, w tym 477 spośród ogółu ma stały dostęp do internetu. Urząd Gminy Kleszczów 28

29 Tabela: Przyrost sieci telekomunikacyjnej Długość sieci [km] ,7 124,3 128,1 133,2 141,1 146,5 154,8 164,0 172,3 Liczba budynków przyłączonych [szt.] Ponadto w grudniu 2006 roku oddano do użytku sieć dostępu radiowego, zrealizowaną w ramach porozumienia Gminy Kleszczów i ARR ARREKS S.A. w celu wspólnej realizacji projektu Budowa systemu dostępu radiowego na terenie Gminy Kleszczów. Wspólna inicjatywa miała na celu rozbudowę i uzupełnienie istniejącej sieci teletechnicznej w gminie Kleszczów oraz wyjście z usługami telekomunikacyjnymi na tereny gmin ościennych. System dostępu radiowego, potocznie nazywany radiówką, jest metodą przesyłania danych teleinformatycznych w oparciu o wykorzystanie określonych pasm częstotliwości poprzez tworzenie połączeń radiowych którymi odbywa się pełna transmisja danych. System radiodostępu jest pewną alternatywą dla tradycyjnej sieci kablowej. Bazuje on na bezprzewodowej transmisji danych co daje możliwość dotarcia z usługami telekomunikacyjnymi do miejsc, gdzie budowa sieci kablowej jest technicznie niemożliwa lub nieopłacalna. Efektem końcowym eksploatacji sieci radiodostępowej będzie pełen pakiet świadczonych przez ARR ARREKS S.A. usług: telefonicznych, szerokopasmowego dostępu do sieci Internet, poczty głosowej oraz poczty elektronicznej. Radiowa sieć teletechniczna pozwoli także rozszerzyć pakiet usług o telefonię internetową VOIP a docelowo umożliwi realizację naszych usług w oparciu o technologię WiMAX opartą o bezprzewodowy dostęp do sieci Internet GOSPODARKA Gmina Kleszczów należy do gmin o charakterze przemysłowo rolniczym, przy czym przemysł daje zatrudnienie ogromnej większości zatrudnionych. Działania gminy nakierowane są przede wszystkim na rozwój przedsiębiorczości. Prowadzona jest ekspansywna polityka mającą na celu pozyskanie nowych inwestorów. Zadanie powyższe Urząd Gminy Kleszczów 29

30 powierzono Fundacji Rozwoju Gminy Kleszczów. Zajmuje się ona promocją gminy, popieraniem przedsiębiorczości (Fundusz Popierania Przedsiębiorczości), prowadzi szkolenia dla mieszkańców gminy np. kursy komputerowe, nauczanie języków obcych, przyuczanie do nowych zawodów lub na potrzeby konkretnych firm. W zakresie działania Fundacji znajduje się również zadanie sprzedaży gruntów dla inwestorów i promocja oferty inwestycyjnej. Działalność wspomagającą rozwój małej i średniej przedsiębiorczości prowadzi Agencja Rozwoju Regionalnego ARREKS. W zakres jej kompetencji wchodzą: - organizacja szkoleń i doradztwo dla MŚP powołała do tego celu Ośrodek Szkolenia Zawodowego ADEPT - promocja gospodarcza regionu - działalność pożyczkowa - zarządzanie Inkubatorem Przedsiębiorczości (utworzonym w styczniu 2004 r. przez Agencję) Zakres działań Inkubatora Przedsiębiorczości obejmuje: udostępnienie taniej powierzchni do prowadzenia działalności zapewnienie doradztwa organizacyjnego, ekonomicznego, prawnego i finansowego, udostępnienie firmie możliwości bezpłatnego podłączenia telefonu, faksu i Internetu, udostępnienie usług sekretarsko-biurowych, możliwość korzystania z kontaktów i ofert będących w posiadaniu IP, możliwość korzystania z usług szkoleniowych, pomoc w pozyskiwaniu informacji o funduszach strukturalnych. Ważną rolę w rozwoju przedsiębiorczości pełni Gminne Centrum Informacji Kleszczów utworzone przez Urząd Gminy w Kleszczowie, przy współpracy Powiatowego Urzędu Pracy w Bełchatowie, Agencji Rozwoju Regionalnego ARREKS i Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kleszczowie. Do głównych celów GCI należą: zwiększenie szans osób bezrobotnych na podjęcie zatrudnienia lub rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej, nawiązanie współpracy z lokalnymi firmami i przedsiębiorcami oraz wyrównanie dysproporcji w dostępie do nowoczesnych technologii przekazu informacji 300 ha: Poza tym, na terenie gminy, utworzono 4 strefy przemysłowe o łącznej powierzchni Urząd Gminy Kleszczów 30

31 - w Rogowcu (zaplecze Elektrowni), - w Kleszczowie, - w Żłobnicy, - w Bogumiłowie. Pierwsze 3 strefy przeznaczone są pod inwestycje o charakterze produkcyjnym i usługowym, czwarta, o powierzchni 120 ha pod budowę zakładów zajmujących się nowoczesnymi technikami przetwarzania odpadów. Inwestorzy lokujący swoje zakłady w strefach mogą korzystać z szeregu ulg i zwolnień z podatków. Tereny przeznaczone pod inwestycje mają uregulowany status prawny i doprowadzone media. Ponadto ceny gruntów przeznaczonych pod inwestycje są niskie; wprowadzono możliwość korzystania z tańszej energii elektrycznej, pochodzącej bezpośrednio z BOT Elektrowni Bełchatów doprowadzanej za pomocą własnej linii zasilającej. Rada Gminy Kleszczów Uchwałą Nr VVI/580/06 z dnia 28 września 2006 roku wyraziła zgodę na utworzenie na terenie gminy Kleszczów obszarów w ramach Łódzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Objęcie obszaru stref przemysłowych w Kleszczowie, Żłobnicy i Bogumiłowie Łódzką Specjalną Strefą Ekonomiczną spowoduje większe zainteresowanie naszym regionem, wpłynie korzystnie na jego rozwój, a co najważniejsze (przy warunkach i możliwościach jakie stwarza gmina Kleszczów) będzie magnesem do przyciągania nowych inwestorów. W rolnictwie zatrudniona jest niewielka część mieszkańców gminy, choć użytki rolne zajmują powierzchnię ha, co stanowi 40,63% ogółu powierzchni gminy. W 2005 r. w gminie Kleszczów 20 osób zajmowało się rolnictwem, łowiectwem i leśnictwem; pracowało w przemyśle i budownictwie; w usługach rynkowych i 216 w usługach nierynkowych 3. W 2005 r. w gminie Kleszczów pracę w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób znalazło osób. Należy zaznaczyć, iż zakłady znajdujące się na terenie gminy dają zatrudnienie znacznie większej liczbie ludności niż liczy populacja mieszkańców gminy Kleszczów. Na dzień r. w gminie mieszkało osób w wieku produkcyjnym. Natomiast na koniec 2006 roku, zarejestrowanych w urzędzie pracy było 220 bezrobotnych 3 GUS, Rocznik statystyczny województwa Łódzkiego 2005 Urząd Gminy Kleszczów 31

32 mieszkańców gminy, z czego pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy 82, w tym bezrobotnych kobiet 171; oraz bezrobotnych z prawem do zasiłku 46. Tabela: Ważniejsze zakłady przemysłowe L.p. 1. NAZWA LICZBA ZATRUD- NIONYCH BRANŻA BOT Kopalnia Węgla Brunatnego BEŁCHATÓW S.A górnictwo LOKALIZACJA Rogowiec, gm. Kleszczów 2. BOT Elektrownia BEŁCHATÓW S.A energetyka Rogowiec, gm. Kleszczów 3. Energomontaż Północ - Bełchatów, Sp. z o.o., 400 budownictwo, roboty montażowe Rogowiec, gm. Kleszczów 4. SEMPERTRANS Bełchatów S.A. 366 produkcja mieszanek gumowych i gumowych taśm przenośnikowych Rogowiec, gm. Kleszczów 5. Towarzystwo Gospodarcze BEWA Sp. z o.o. 259 produkcja wód i napojów, wykonywanie konstrukcji stalowych Rogowiec, gm. Kleszczów 6. CONSTANTIA TEICH Poland Sp. z o.o. 147 produkcja opakowań dla art. spożywczych Rogowiec, gm. Kleszczów 7. KWH Pipe Poland Sp. z o.o CAT Polska Sp. z o.o KNAUF Bełchatów Sp. z o.o COLEP Polska Sp. z o.o KNAUF Bauprodukte Sp. z o.o ARIX Sp. z o.o KERSTEN EUROPE Sp. z o.o ELBEST Sp.z o.o. 636 produkcja rur polietylenowych dystrybucja nowych samochodów do sieci dilerskiej produkcja płyt gipsowokartonowych produkcja i konfekcjonowanie kosmetyków produkcja mat. budowlanych (zaprawy, kleje, masy samopoziomujące) producent artykułów czystości, higieny osobistej w domu i firmie; gąbki kuchenne, gięcie i walcowanie na zimno profili, blach, kształtowników i rur. 1. hotelarsko - gastronomiczna z cateringiem włącznie; 2. ochrona osób i mienia; 3. utrzymanie czystości pomieszczeń biurowych i Kleszczów ul. Przemysłowa Rogowiec, gm. Kleszczów Rogowiec, gm. Kleszczów Kleszczów, ul. Przemysłowa Rogowiec, gm. Kleszczów Kleszczów ul. Przemysłowa Kleszczów ul. Przemysłowa Rogowiec Bełchatów skr. poczt. 99 Urząd Gminy Kleszczów 32

33 przemysłowych; 4. konserwacji i utrzymania terenów zielonych, placów, dróg; 15. ELBIS Sp.z o.o ENERGOSERWIS Kleszczów Sp.z o.o. KOPALNIA Surowców Mineralnych,,Kosmin 5.leasingu pracowniczego 6. usług transportowych Przygotowanie inwestycji oraz budowa i eksploatacja elektrowni o mocy ok. 800 MW, wykorzystującej jako paliwo węgiel brunatny. 110 Energetyka 15 Kopalnia specjalizuje się w wydobyciu surowców mineralnych: żwir i piasek. ul. Instalacyjna Rogowiec Rogowiec, ul. Instalacyjna 2 Antoniówka Kleszczów 18. MAYA Victory Sp.z o.o Caparol Polska Sp. z o.o Izolbet Sp. z o.o. 31 unieszkodliwianie zużytych źródeł światła Produkcja farb i tynków wewnętrznych i zewnętrznych, lakierów oraz dekoracyjnych powłok ściennych i posadzkowych. Producent hydroizolacji i chemii budowlanej Bogumiłów, ul. Nowa Kleszczów Żłobnica, ul. Milenijna Kleszczów Kleszczów ul. Przemysłowa Największym pracodawcą w gminie jest kopalnia węgla brunatnego oraz elektrownia, dające łącznie zatrudnienie około 80% ogółu zatrudnionych. Sektor Małych i Średnich Przedsiębiorstw rozwija się prężnie, rośnie liczba przedsiębiorstw usługowych i produkcyjnych, szczególnie handlowych usług budowlanych oraz transportowych. Na koniec lutego 2007 roku na terenie gminy Kleszczów były zarejestrowane 4 spółdzielnie, 35 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, 6 spółek jawnych oraz 5 spółek akcyjnych. Urząd Gminy Kleszczów 33

34 Tabela: Podmioty gospodarcze wybranych branży działające na terenie gminy Kleszczów w latach Rodzaj działalności Betoniarstwo Cegielnia Handel Inne Mechanika pojazdowa Młynarstwo Murarstwo Piekarnictwo Skup zwierząt Stacja paliw Stolarstwo Ślusarstwo Tartak Transport Usługi budowlane Usługi leśne Usługi rolnicze Ogółem Tabela: Podmioty gospodarcze wybranych branży działające na terenie gminy Kleszczów w latach Ogółem Handel obwoźny Sklepy, hurtownie Usługi, produkcja Gastronomia Urząd Gminy Kleszczów 34

35 Tabela: Średnia wielkość gospodarstwa wg danych z dnia r. Sołectwo Liczba gospodarstw Powierzchnia ogólna gospodarstw Średnia wielkość gospodarstwa [ha] Antoniówka ,87 3,80 Czyżów, Stefanowizna ,28 4,02 Dębina ,01 3,76 Kamień, Bogumiłów ,09 3,55 Kleszczów, Kuców ,66 3,84 Łękińsko ,85 3,56 Łuszczanowice ,06 3,35 Rogowiec 13 42,24 3,24 Wolica ,68 3,16 Żłobnica ,91 3,30 Razem ,68 3,54 Struktura gospodarstw rolnych w gminie Kleszczów ma charakter rozdrobniony. Najwięcej gospodarstw powyżej 40% wykazuje powierzchnie od 2 do 5 ha. Gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha stanowią 3,47% ilości wszystkich gospodarstw. Gospodarstwa prowadzone są w znacznej części na potrzeby własne. Dla niewielkiej liczby osób stanowią główne źródło utrzymania i jedyne miejsce pracy, choć użytki rolne stanowią 41% powierzchni gminy. Tabela: Użytkowanie gruntów w gminie na dzień r. oraz dla porównania dane na dzień r. W tym w gospodarstwach Ogółem indywidualnych Wyszczególnienie w ha w % w ha w % Ogółem , ,0 100 Użytki rolne ,0 41, ,0 81,0 W tym grunty orne ,0 31, ,5 62,4 w tym odłogi ,9 2, ,4 5,9 ugory ,6 0, ,0 0,8 Sady ,1 0, ,2 0,6 Łąki ,0 4, ,4 11,7 Pastwiska ,9 5, ,9 6,3 Lasy i grunty leśne ,0 28, ,0 13,0 Pozostałe grunty ,0 31, ,0 6,0 Urząd Gminy Kleszczów 35

36 Wyszcze gólnienie Tabela: Mechanizacja rolnictwa w 2002 oraz 2006 r. Ogółem [szt.] 2002r. W przeliczeniu na 100 gospodarstw 2002r. W przeliczeniu na 100 ha 2002r. Ogółem [szt.] 2006r. W przeliczeniu na 100 gospodarstw 2006r. W przeliczeniu na 100 ha 2006r. Agregaty uprawowe Dojarki bańkowe 77 15,2 2, ,2 2,0 Dojarki rurociągowe 1 0,2 0,03 1 0,1 0,0 Kombajny zbożowe 12 2,4 0, ,7 0,5 Kombajny ziemn. 5 0,9 0,17 6 0,7 0,2 Kopaczki do ziemn. 32 6,3 1,1 35 4,2 1,2 Kosiarki ciągnikowe 14 2,8 0, ,9 0,5 Ładowacze chwyt. 2 0,4 0,07 4 0,5 0,1 Opryskiwacze 67 13,2 2,3 70 8,4 2,4 Prasy zbierające 5 0,9 0,17 6 0,7 0,2 Przyczepy zbierające 3 0,6 0,1 4 0,5 0,1 Rozrzutnik obornika 98 19,3 3, ,1 3,4 Rozsiewacz nawozów 13 2,6 0, ,8 0,5 Sadzarki do ziemn. 29 5, ,1 1,2 Schładzarki do mleka 97 19,1 3, ,6 3, SFERA SPOŁECZNA Sytuacja demograficzna i społeczna terenu Liczba ludności zamieszkującej w gminie Kleszczów wynosi na dzień r osób. Od lat obserwuje się tendencję wzrostową, spowodowaną dodatnim przyrostem naturalnym oraz dodatnim saldem migracji. W 2005 r. saldo migracji w liczbach bezwzględnych wynosiło 64 osoby, w przeliczeniu na 1000 mieszkańców 32 (powiat bełchatowski w 2005 r. 0,9 na 1000 mieszkańców); przyrost naturalny -15 osób, Urząd Gminy Kleszczów 36

37 na 1000 mieszkańców -1,7. W województwie łódzkim przyrost naturalny, wyniósł w liczbach bezwzględnych (-9.091) czyli 3,5/1000 ludności i był najniższy w kraju. Tabela: Ludność gminy Kleszczów w latach Miejscowości Bogumiłów Kamień Dębina Rogowiec Antoniówka Kleszczów Łuszczanowice Łękińsko Czyżów Wolica Żłobnica Słok I Kocielizna Łuszczanowice Kol Adamów Kol.Wola Grzymalina Stefanowizna Ogółem Struktura wiekowa mieszkańców gminy również jest korzystna ludności w wieku poprodukcyjnym jest mniej niż w przedprodukcyjnym (liczonym do 18 roku życia). Stosunkowo korzystnie wygląda proporcja liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym i produkcyjnym: 1 do ponad 2. O młodości społeczności kleszczowskiej świadczy również wysoki wskaźnik płodności kobiet, który w 2002 r. osiągnął wartość 58,4, podczas gdy w województwie łódzkim wynosił wówczas tylko 33,1, a na łódzkich wsiach 41,6. Dla porównania w roku 2005 wskaźnik płodności kobiet w woj. łódzkim wynosił 32,8 z czego w miastach był na poziomie 29,5 a na wsiach 39,7. Tabela: Struktura wiekowa mieszkańców gminy Kleszczów w roku 2004 i 2006 Grupa wiekowa Mężczyźni Rok 2004 Kobiety Rok 2004 Ogółem Rok 2004 Mężczyźni Rok 2006 Kobiety Rok 2006 Ogółem Rok kobiety mężczyźni Powyżej Razem Urząd Gminy Kleszczów 37

38 Do scharakteryzowania struktury demograficznej gminy służą m.in. współczynniki obciążenia ekonomicznego, wskazujące proporcje pomiędzy grupami ludności nieprodukcyjnej (przed i poprodukcyjnej) w stosunku do grupy czynnej zawodowo. Proporcje pomiędzy powyższymi grupami pozwalają na ocenę problemów, z jakimi będzie się spotykać gmina przy realizacji polityki społecznej oraz przy rozwiązywaniu problemów związanych z ekonomiczną egzystencją ludności gminy Kleszczów. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA LUDNOŚCI W ROKU i w 2004*. Rok * liczba ludności L w tym mężczyzn Lm w tym kobiet Lk * liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym Ld w tym chłopców Ldm w tym dziewcząt Ldk * liczba ludności w wieku produkcyjnym Lp w tym mężczyzn Lpm w tym kobiet Lpk * liczba ludności w wieku poprodukcyjny Ls w tym mężczyzn Lsm w tym kobiet Lsk * współczynniki charakteryzujące strukturę demograficzną ludności: współczynnik feminizacji [%] *Lk/Lm współczynniki obciążenia ekonomicznego: Wdz [%] *Ld/Lp Ws [%] *Ls/Lp Wo [%] *(Ld+Ls)/Lp współczynnik starości dem. Wsd [%] *Ls/L *W roku 2004 liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym liczona jest dla osób w wieku 0-18 lat i odpowiednio ludność w wieku produkcyjnym to osoby od 19 roku życia, a w roku 2002 osoby w wieku przedprodukcyjnym to latkowie i a produkcyjnym to 18-60/65 -latkowie, co oznacza, że faktycznie wskaźniki Wo nie poprawił się tak znacznie jak na to wskazuje jego wartości, wskaźnik Wdz nieznacznie się pogorszył, natomiast wskaźnik Ws jest jeszcze bardziej korzystny niż na to wskazuje porównanie jego wartości z prezentowanych lat. 4 Wskaźniki zostały policzone na podstawie danych z roku 2002, by była możliwość porównania ich ze wskaźnikami wojewódzkimi, a najnowsze dane dotyczące całego województwa są właśnie z tego roku. Urząd Gminy Kleszczów 38

39 W gminie Kleszczów mieszka więcej mężczyzn niż kobiet, a tendencja ta się pogłębia. Należy jednak zaznaczyć, iż wskaźnik ten osiąga różne wartości w różnych grupach wiekowych. W starszych grupach wiekowych występuje przewaga kobiet nad mężczyznami, która spowodowana jest nadumieralnością mężczyzn w wieku poprodukcyjnym. Natomiast w województwie łódzkim (wskaźnik feminizacji wynosił w 2002 r. 109) i w kraju proporcja jest odwrotna występuję przewaga kobiet. Podczas gdy w Kleszczowie przewaga mężczyzn w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym jest na tyle duża, że nie równoważy jej odwrócenie proporcji w grupie osób starszych, w województwie łódzkim i w Polsce przewaga liczebna mężczyzn w młodszych grupach jest znacznie mniejsza niż przewaga kobiet w wieku poprodukcyjnym. W Kleszczowie korzystny jest wskaźnik Wdz, świadczący o młodości populacji i możliwości w przyszłości zastąpienia obecnie pracujących młodszym pokoleniem (woj. łódzkim Wdz wynosił 33). Natomiast proporcja liczby ludności w wieku poprodukcyjnym do ludności w wieku produkcyjnym oraz wskaźnik Wo jest mniej korzystna w Kleszczowie, niż średnia z terenu województwa (Ws = 27 i Wo = 60), niemniej ma tendencję do poprawy. Należy zaznaczyć, że wysoki wskaźnik Wo jest w znacznym stopniu zasługą dużej liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, co jest korzystnym zjawiskiem. Udział ludzi starszych w ogólnej liczbie ludności utrzymuje się na poziomie średniej wojewódzkiej. Poziom wykształcenia ludności gminy Kleszczów Wyższe Policealne Średnie zawodowe 11% 1% 6% 2% 15% 3% Średnie ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe 39% 23% Podstawowe ukończone Podstawowe nieukończone Kursy rolnicze Urząd Gminy Kleszczów 39

40 Poziom wykształcenia mieszkańców gminy w porównaniu do danych ogólnopolskich jest gorszy osób z wykształceniem wyższym, policealnym i średnim jest mniej niż w kraju. Natomiast osoby z wykształceniem co najwyżej zasadniczym zawodowym stanowią 74 % ludności, gdy w kraju ta grupa stanowi 56%. Tabela: Poziom wykształcenia mieszkańców gminy w 2002r. (w wieku 13 lat i więcej) 5 Wykształcenie Ogółem Ogółem [%] Ogółem w kraju [%] 6 Ogółem ,00 100,0 Wyższe 167 5,65 9,9 Policealne 59 2,00 3,2 Średnie zawodowe ,90 28,3 Średnie ogólnokształcące 96 3,25 Zasadnicze zawodowe ,02 23,2 Podstawowe ukończone ,84 29,8 Podstawowe nieukończone ,07 Kursy rolnicze 31 1,05 5,6 Tabela: Poziom wykształcenia mieszkańców gminy w 2003 r. (w wieku 13 lat i więcej) Wykształcenie Ogółem Ogółem [%] Kobiety Kobiety[%] Mężczyźni Mężczyźni[%] Ogółem ,0% ,0% ,0% Wyższe 185 5,8% 110 6,9% 75 4,7% Policealne 67 2,1% 54 3,4% 13 0,8% Średnie zawodowe ,9% ,6% ,2% Średnie ogólnokształcące 104 3,3% 80 5,0% 24 1,5% Zasadnicze zawodowe ,0% ,4% ,6% Podstawowe ukończone ,9% ,5% ,2% Podstawowe nieukończone ,1% ,2% 128 8,0% Kobiety są lepiej wykształcone od mężczyzn. 32% z nich posiada wykształcenie co najmniej średnie, mężczyzn tylko 20,2%. 6,9% kobiet posiada wykształcenie wyższe - mężczyzn tylko 4,7%. Należy jednak zaznaczyć, że mniejsza liczba mężczyzn, w stosunku do liczby kobiet, nie posiada nawet wykształcenia podstawowego Warunki i jakość życia mieszkańców Mieszkalnictwo Na terenie gminy w 2006 roku znajdowało się budynków mieszkalnych. Wszystkie budynki podłączone są do sieci wodociągowej; 623 do kanalizacji, co 5 Umieszczono dane z roku 2002 z powodu konieczności porównywania danych z jednego okresu, a najnowsze dane o poziomie wykształcenia w województwie Łódzkim GUS są właśnie z tego roku. 6 GUS, Raport z wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002, ( ) Urząd Gminy Kleszczów 40

41 stanowi 100% budynków w zwartej zabudowie, a 54% budynków mieszkalnych, 844 do gazociągu, co stanowi 73% budynków mieszkalnych; telefon stacjonarny znajduje się praktycznie w każdym mieszkaniu. Sołectwo Tabela: Struktura przestrzenna zamieszkania na koniec 2006r. oraz Liczba Mieszkańców dla porównania w 2003r. Liczba budynków mieszkalnych Liczba osób na 1 budynek Antoniówka ,8 4,0 Czyżów ,6 3,7 Dębina ,7 2,3 Kamień ,9 4,1 Kleszczów ,1 3,9 Łękińsko ,4 3,5 Łuszczanowice ,7 3,9 Rogowiec ,8 2,4 Wolica ,9 3,5 Żłobnica ,7 3,5 Ogółem ,6 3,6 Średnia liczba osób na jeden budynek mieszkalny (w gminie występuje zabudowa jednorodzinna) jest mniej korzystna niż w woj. łódzkim, gdzie wynosi 2,96 osoby na mieszkanie. Kleszczów jest największym sołectwem w gminie, Rogowiec najmniejszym. Natomiast największa średnia liczba osób przypadających na 1 budynek mieszkalny jest w miejscowości Kamień. Najkorzystniejszy wskaźnik dotyczący liczby osób przypadających na budynek występuje w miejscowości Dębina. Tabela: Struktura własności budynków mieszkalnych w 2002r.oraz w 2006 r. Mieszkania Własność Budynki Mieszkania zamieszkałe na stałe Osób fizycznych Gminy Skarbu państwa Zakładów pracy Pozostałych podmiotów Wspólna z wyodrębnieniem własności lokali mieszkalnych Wspólna bez wyodrębnienia własności lokali mieszkalnych Źródło: Podstawowe informacje..., s. 64 fizycznych. Zdecydowana większość budynków mieszkalnych stanowi własność osób Urząd Gminy Kleszczów 41

42 Bezpieczeństwo publiczne Na terenie gminy zlokalizowany jest jeden posterunek policji oraz 8 jednostek OSP: w Antoniówce, Dębinie, Kamieniu, Kleszczowie, Łękińsku, Łuszczanowicach, Wolicy i Żłobnicy. Jednostki te posiadają łącznie: 4 samochody pożarnicze typu lekkiego, 1 samochód typu lekkiego - do ratownictwa drogowego, 6 samochodów typu średniego, w tym 1 terenowy oraz 1 samochód typu ciężkiego. Oświata Najmłodsze dzieci mogą korzystać z opieki w 3 przedszkolach: w Kleszczowie, Łuszczanowicach, Łękińsku. Poza tym w gminie Kleszczów działają 2 szkoły podstawowe oraz 1 gimnazjum: SP i gimnazjum w Kleszczowie oraz SP w Łękińsku. W 2006 roku do szkoły podstawowej w Kleszczowie uczęszczało 266 dzieci oraz do szkoły podstawowej w Łękińsku 97. Natomiast w gimnazjum uczyło się 172 dzieci. Tabela: Personel i infrastruktura placówek oświatowych w 2003 r i 2006r. Szkoła Średnia liczba Liczba sal Liczba Liczba Liczba uczniów na lekcyjnych oddziałów nauczycieli pracowników oddział SP Kleszczów SP Łękińsko Gimnazjum Na terenie gminy nie ma obecnie szkolnictwa zabezpieczającego potrzeby mieszkańców na poziomie ponadgimnazjalnym. Uczniowie dojeżdżają do liceów i techników zlokalizowanych w Bełchatowie, Radomsku i Piotrkowie Trybunalskim. W najbliższej przyszłości planowana jest budowa kompleksu dydaktyczno (oświatowo)- sportowego w Kleszczowie, w którym będzie znajdowało się między innymi gimnazjum oraz liceum ( na 400 osób). Ponadto na terenie w/w kompleksu będzie również centrum kultury duża sala konferencyjno widowiskowa na 300 osób (aula), mniejsza sala konferencyjna na 50 osób oraz internat 50 pokoi dwuosobowych. Urząd Gminy Kleszczów 42

43 Ochrona zdrowia Podstawowa opieka zdrowotna dla mieszkańców gminy Kleszczów świadczona jest przez Ośrodek Zdrowia w Kleszczowie oraz jedną prywatną praktykę lekarską. Mieszkańcy mogą również korzystać z usług masażysty, gabinetu rehabilitacyjnego i czterech gabinetów stomatologicznych w Łękińsku, Łuszczanowicach i dwóch w Kleszczowie. Dwa razy w miesiącu przyjeżdżają lekarze specjaliści. Kilka razy w roku w miejscowym ośrodku zdrowia istnieje możliwość poddania się badaniom profilaktycznym. Najbliższy szpital, z którego korzystają mieszkańcy znajduje się w Bełchatowie. Mieszkańcy Kleszczowa mają stosunkowo łatwy dostęp do wysokiej klasy usług medycznych, które świadczone są przez szpitale oraz specjalistyczne przychodnie znajdujące się w Łodzi. Zaopatrzenie farmaceutyczne zapewniają 1 apteka i 1 punkt apteczny. Kultura Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji w Kleszczowie z podlegającymi mu domami kultury w Antoniówce, Łękińsku, Łuszczanowicach, Wolicy i Żłobnicy oraz świetlicami w Czyżowie, Kamieniu, Rogowcu i Dębinie stanowi prężnie działającą sieć placówek kulturalnych, umożliwiającą łatwe korzystanie wszystkim mieszkańcom gminy ze swojej oferty. Wielofunkcyjne budynki, wyszkolona kadra instruktorska oraz odpowiednie wyposażenie techniczne, umożliwiają prowadzenie różnorodnych zajęć i kółek takich jak: zajęcia aerobiku, rękodzieło artystyczne, kółko fotograficzne, kółko plastyczne, kółko filmowe, kółko taneczne, kółko teatralno recytatorskie. Ponadto w najbliższej przyszłości planowane jest utworzenie na terenie gminy,,izby Pamięci. Gmina posiada Gminną Bibliotekę Publiczną, z 2 filiami w Łękińsku i Żłobnicy. Urząd Gminy Kleszczów 43

44 Dumą mieszkańców jest Młodzieżowa Orkiestra Dęta, często nagradzana na różnego rodzaju festiwalach i konkursach. W styczniu 2007 roku rozpoczął swoja działalność Klub Seniora, który korzysta z sali w domu kultury w Żłobnicy. Celem udzielającej się w klubie grupy seniorów jest aktywizacja ludzi starszych poprzez udział w różnego rodzaju spotkaniach integracyjnych, artystycznych i okolicznościowych. W przyszłości członkowie klubu planują organizować wyjazdy do teatrów, kin, galerii, wycieczki autokarowe, krajoznawcze wycieczki rowerowe lub turystyczno-pielgrzymkowe. Latem mają być organizowane spotkania plenerowe i ogniska Grupy społeczne wymagające wsparcia Główną instytucją świadczącą pomoc ludności gminy jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Najczęstszą przyczyną udzielania pomocy jest bezrobocie i długotrwała choroba. Pomoc znacznie częściej udzielana jest mężczyznom niż kobietom. Pomoc dla dzieci jest udzielana jako pomoc dorosłemu na dzieci i w statystykach liczona jest jako pomoc dla jednego z rodziców. Przyczyny Tabela: Przyczyny udzielenia pomocy społecznej w 2004 i 2005 i 2006 roku Liczba rodzin objętych pomocą* Liczba osób objętych pomocą * Liczba kobiet objętych pomocą* Liczba rodzin objętych pomocą* Liczba osób objętych pomocą* Liczba kobiet objętych pomocą* Liczba rodzin objętych pomocą * Liczba osób objętyc h pomocą * Liczba kobiet objętych pomocą * Alkoholizm Bezdomność Bezradność Bezrobocie Choroba Klęska żywiołowa Niepełnosprawność Ochrona macierzyń stwa Sieroctwo Ubóstwo Zakład karny Ilość decyzji *Pomoc może być udzielona jednej osobie z kilku przyczyn. W tabeli umieszczono liczbę decyzji przyznania pomocy, a nie osób, którym tej pomocy udzielono. Umieszczono przyczynę udzielenia pomocy, czyli główny Urząd Gminy Kleszczów 44

45 problem danej osoby czy rodziny. W rzeczywistości w jednej rodzinie występuje na ogół kilka problemów dotyczy to przede wszystkim alkoholizmu, który znacznie częściej niż pokazuje to tabela jest udziałem osób objętych pomocą społeczną. Obecnie liczba wydanych decyzji o udzieleniu pomocy nieznacznie wzrosła w stosunku do roku Efekt ten jest związany ze wzrostem liczby osób meldujących się na terenie gminy. Tabela: Pomoc społeczna w 2006 r. w rozbiciu na sołectwa Sołectwo Ilość objętych pomocą Osoby W wieku produkcyjnym w wieku Rodziny Ogółem K M poprodukcyjnym K M K M Antoniówka Czyżów Dębina Kamień Kleszczów Łękińsko Łuszczanowice Rogowiec Wolica Żłobnica Najwięcej osób korzystających z pomocy społecznej mieszka w Łuszczanowicach. W stosunku do liczby ludności, najwięcej decyzji o przyznaniu pomocy otrzymali mieszkańcy Wolicy. Średnio każdy mieszkaniec tego sołectwa został wsparty w różny sposób przez GOPS (wydano 302 decyzji o udzieleniu wsparcia, w sołectwie mieszka 381 osób), w Kleszczowie średnio co 5 mieszkaniec otrzymał pomoc, w całej gminie średnio co 2. Powyższe nie oznacza, iż 50% mieszkańców korzysta z pomocy społecznej - dla jednej osoby jest wydawanych kilka decyzji o udzieleniu pomocy. W 2002 r. na terenie gminy mieszkało 350 osób niepełnosprawnych, tj. 9,3% ogółu ludności. Jest to wskaźnik utrzymujący się dużo poniżej średniej krajowej, która wynosi ok. 16%. Osób, których niepełnosprawność uznano prawnie, było 231. Liczba osób niepełnosprawnych w wieku przedprodukcyjnym wyniosła 18, produkcyjnym 151, w tym w wieku mobilnym 45, w poprodukcyjnym 181. Większość niepełnosprawnych pozostaje bierna zawodowo 274. Spośród liczby osób aktywnych zawodowo prawie wszyscy pracują (73 z 75). W lutym 2006 roku Rada Gminy podjęła uchwałę w sprawie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka. Na podstawie tej uchwały Gminny Ośrodek Pomocy Urząd Gminy Kleszczów 45

46 Społecznej wypłacił kwotę na zasiłki z tytułu urodzenia dziecka w wysokości 198 tys. zł (złożono 66 wniosków o udzielenie w/w pomocy) Rynek pracy Kleszczów jest specyficzną, na tle kraju, gminą. Przede wszystkim daje zatrudnienie ponad kilka razy większej liczbie osób niż wynosi liczba mieszkańców, co nie oznacza nieobecności zjawiska bezrobocia. Najnowsze dane pochodzące z IV kwartału 2006 r. mówią o 220 osobach zarejestrowanych bezrobotnych, z czego tylko 46 osób posiadało prawo do zasiłku. Większa część bezrobotnych to kobiety 171. Nie ma obecnie wśród bezrobotnych absolwentów. Znaczący jest udział osób długotrwale bezrobotnych 82 osób szukało pracy dłużej niż rok. Tabela: Poziom wykształcenia osób bezrobotnych z terenu gminy Kleszczów w 2006r % Ogółem 20 Kobiety Wyższe Policealne i średnie zawodowe LO Wykształcenie Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne i podstawowe Największą grupę osób bezrobotnych stanowią osoby z wykształceniem gimnazjalnym oraz podstawowym (35,5%). Kolejną grupę stanowią osoby z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (29,1%). Natomiast najmniejsza grupa osób bezrobotnych to osoby z wykształceniem wyższym (4,5 %) oraz osoby, które ukończyły licea ogólnokształcące co stanowi ( 6, 8%) ogółu osób bezrobotnych. Biorąc pod uwagę główne - przynoszące największe dochody - źródło utrzymania, większość ludności gminy Kleszczów utrzymuje się z pracy najemnej 56%. Wliczono Urząd Gminy Kleszczów 46

47 tutaj także dzieci i inne osoby, będące na utrzymaniu pracowników najemnych. Procent ten spadł w stosunku do roku poprzedniego, w którym wynosił 68%. Wśród osób posiadających własne źródło utrzymania, osoby utrzymujące się z pracy najemnej stanowią 75% - wzrost w stosunku do poziomu z roku 2002, w którym wynosił 58%. Na rachunek własny pracuje 25%, ogółu pracujących. Z własnego gospodarstwa rolnego utrzymuje się 11% ludności tj. 431 osób (odsetek ten wzrósł w stosunku do roku 2002 o 2%), a pracuje w nim 22% pracujących tj Emerytura stanowi główne źródło utrzymania dla 19% ludności, renta dla 6%, przy czym należy zaznaczyć, że tylko 7% emerytów ma na swoim utrzymaniu inne osoby, a 21% rencistów utrzymuje także inne osoby. Tabela: Ludność wg głównego źródła utrzymania i płci w 2003 r. Utrzymujący się Z pracy z pozostałych źródeł na własny rachunek w tym z Wyszczególnienie Ogółem nie w tym w swoim razem najemnej razem ustalono Razem gospodarstwie emerytur rent rolnym Ogółem Mężczyźni Kobiety Posiadający własne źródła utrzymania Ogółem Mężczyźni Kobiety Utrzymywani Ogółem Mężczyźni Kobiety Źródło: GUS, Podstawowe informacje, s Podobnie kształtuje się struktura źródeł utrzymania dla gospodarstw domowych, 47% z nich utrzymuje się z pracy najemnej swoich członków, 13% gospodarstw domowych utrzymuje się z pracy na rachunek własny, 10% z pracy we własnym gospodarstwie rolnym. Tylko 30 gospodarstw domowych utrzymuje się z pracy na rachunek własny osób prowadzących działalności pozarolniczą. Urząd Gminy Kleszczów 47

48 Tabela: Gospodarstwa domowe wg liczby osób i głównego źródła utrzymania w 2002 r. Źródło utrzymania Gospodarstwa domowe wg liczby osób Ogółem i więcej Ogółem Praca najemna na rachunek własny w rolnictwie poza rolnictwem Pozostałe źródła w tym emerytury i renty Nie ustalono Współpraca z samorządami zagranicznymi Gmina Kleszczów podjęła współpracę z partnerskim samorządem z Włoch - miastem Viadana w ramach unijnego programu Town Twinning. Podpisanie porozumienia o współpracy odbyło się w Viadanie podczas oficjalnego spotkania przedstawicieli obydwu samorządów. Ze strony Kleszczowa dokument podpisała wójt Kazimierza Tarkowska, a ze strony Viadany - burmistrz Giovanni Pavesi. W tekście porozumienia zostały określone dziedziny, w których współpracować będą obydwa samorządy. Partnerstwo obejmować ma m.in. edukację, kulturę i sport, a także współpracę gospodarczą. Będzie obejmować wymianę i spotkania grup młodzieży oraz oficjalnych delegacji obydwu samorządów. Przedstawiciele młodzieży uczestniczyli już w pierwszej wizycie kleszczowskiej delegacji w Viadanie. Uczniowie liceów oraz studenci wzięli udział w konferencji, podczas której dominowały takie tematy jak obywatelstwo europejskie oraz polityka Unii Europejskiej wobec młodego pokolenia. Współpraca Kleszczowa i Viadany na płaszczyźnie gospodarczej będzie służyć poszukiwaniu nowych możliwości rozwoju gospodarczego obydwu gmin. Viadana liczy mieszkańców i zajmuje powierzchnię 102,5 km 2. Jest największą gminą w prowincji Mantua i drugą pod względem wielkości gminą w regionie Lombardii. Viadana położona jest na północnym brzegu rzeki Pad i graniczy z regionem Emilia Romania. Urząd Gminy Kleszczów 48

49 III. ZADANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI NA OBSZARZE GMINY KLESZCZÓW 3.1. CELOWOŚĆ ZADAŃ PLANOWANYCH DO REALIZACJI Proces planowania rozwoju gminy ma na celu ustalenie w jakim kierunku powinna zdążać gmina w okresie najbliższych kilkunastu lat. Wskazanie oraz dokładne zdefiniowanie celu (celów) działania pozwala na dobór optymalnych rozwiązań, umożliwiających osiągnięcie postawionych zamierzeń. Proces planowania przebiega zgodnie z przedstawionym niżej schematem. Dążenia strategiczne Cele strategiczne Cele operacyjne Strategie wdrażania - zadania Programy Konkretne działania Urząd Gminy Kleszczów 49

50 Wszelkie działania inwestycyjne, dotyczące rozwoju Gminy Kleszczów ujęte w niniejszym opracowaniu wynikają z przyjętej misji rozwoju gminy, którą można scharakteryzować następująco: Gmina Kleszczów świadoma swego potencjału rozwojowego, możliwości oraz wyzwań wynikających z potrzeby utworzenia kilkuset miejsc pracy i nowych źródeł dochodów złożyła deklarację 1 : Uporania z rysującymi się problemami: poprzez aktywne wykorzystanie swoich szans rozwojowych, wynikających z aktualnej przewagi konkurencyjnej, tj. m.in.: - położenia, - posiadanych zasobów naturalnych, - dostępnych środków finansowych dla zapewnienia: - trwałego, zrównoważonego, wielofunkcyjnego rozwoju gospodarki ekoprzyjaznej celem zapewnienia mieszkańcom jakości życia odpowiadającej najwyższym standardom Zjednoczonej Europy (...) zapewniając sobie oraz przyszłym mieszkańcom założoną jakość życia, poprzez bycie gminą nowoczesną, z pełną infrastrukturą (techniczną, ekonomiczną i społeczną), lepiej niż dotychczas wykorzystującą rentę położenia, miejscowe zasoby, walory przyrodnicze i krajobrazowe; wyzwalającą lokalne inicjatywy oraz przyciągającą gości i inwestorów zewnętrznych, a przez to tworzącą trwałe źródła dochodów dla mieszkańców i budżetu gminy. Zgodnie z założeniem, iż kompetentna i kompleksowa obsługa klientów gminy stanowi podstawowy warunek sukcesu mieszkańców 1 Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Kleszczów do 2015r. Urząd Gminy Kleszczów 50

51 3.2. CEL NADRZĘDNY ROZWOJU GMINY KLESZCZÓW Określenie podstawowych założeń planistycznych - w postaci misji gminy oraz strategicznych celów jej rozwoju służy wypracowaniu kierunków poprawy obecnej sytuacji społeczno-ekonomicznej gminy Kleszczów. Element scalający powyżej wskazane założenia stanowi nadrzędny cel rozwoju gminy, przyjęty w Strategii Rozwoju Gminy Kleszczów: Gmina prężna i bogata aktywnością i zasobnością swoich mieszkańców Jakość życia mieszkańców oraz funkcjonowanie podmiotów gospodarczych odpowiadające najwyższym standardom europejskim Urząd Gminy Kleszczów 51

52 3.3. CELE STRATEGICZNE I. Trwały, zrównoważony, wielofunkcyjny rozwój gospodarczy zapewniający odpowiednią liczbę i strukturę miejsc pracy oraz źródła dochodów mieszkańcom i budżetowi gminy, II. Pełne, odpowiadające najwyższym standardom europejskim, wyposażenie gminy w nowoczesną infrastrukturę techniczną, ekonomiczną i społeczną (stan bazy mieszkaniowej, kulturalno-oświatowej, zdrowotnej i rekreacyjno-sportowej) oraz warunki dla rozwoju fizycznego, intelektualnego, kulturalnego mieszkańców i efektywnego funkcjonowania podmiotów gospodarczych, III. Racjonalne kształtowanie środowiska, traktowanie jego odnowy i dalszej ochrony jako nierozłącznej części wszystkich procesów rozwojowych, (czyste środowisko, ład przestrzenny, estetyka gminy, utrzymanie i rozwijanie wartościowych zasobów krajobrazu), IV. Zapewnienie sprawnie funkcjonującego systemu ochrony bezpieczeństwa publicznego i zasobów gminy przed klęskami losowymi, przeciwdziałania im oraz likwidacji skutków ewentualnych kataklizmów, V. Integracja mieszkańców, ich silna identyfikacja z gminą, utrwalanie lokalnej tożsamości kulturowej, VI. Tworzenie warunków dla zapewnienia wysokiej jakości usług publicznych, w tym zdrowotnych, świadczonych na terenie gminy, VII. Sprawnie działający system edukacji, oferujący mieszkańcom szeroki wachlarz usług, w tym rozwój form kształcenia ustawicznego. GŁÓWNE OBSZARY WZROSTU: gałęzie przemysłu przetwarzające miejscowe surowce naturalne oraz płody rolne, usługi związane m.in. z utworzeniem i rozwojem bazy sportowo-rekreacyjnej, rolnictwo (uzupełniająco), pod warunkiem jego modernizacji i wzrostu efektywności, jakości oraz konkurencyjności. Urząd Gminy Kleszczów 52

53 3.4. CELE OPERACYJNE ORAZ KIERUNKI POPRAWY SYTUACJI W GMINIE KLESZCZÓW SFERA INFRASTRUKTURALNA Pomimo faktu, iż obecny stan infrastruktury technicznej, ekonomicznej i społecznej gminy Kleszczów utrzymuje się na znacznie wyższym poziomie w stosunku do innych polskich gmin, dla efektywnego jej funkcjonowania niezbędnym staje się prowadzenie dalszych działań na rzecz poprawy, uzupełniania stanu infrastruktury w obrębie gminy: Jak najszybszą likwidację ujawnionych niedostatków infrastrukturalnych, w tym przede wszystkim: - poprawę powiązań komunikacyjnych i stanu dróg, zwłaszcza usprawnienie dojazdu do gminy i strefy przedsiębiorczości, umożliwienie transportu dużych gabarytów, - wzrost możliwości korzystania z kompleksowych informacji gospodarczych i szerokich usług telekomunikacyjnych. Dalsze doskonalenie infrastruktury, w tempie zgodnym z tendencjami europejskimi na tym polu: - rozbudowa oraz modernizacja dróg gminnych i powiatowych na terenie gminy, - budowa nowych połączeń drogowych gminy z głównymi ciągami komunikacyjnymi, - zagospodarowanie terenów wzdłuż najbardziej uczęszczanych dróg i głównych tras dojazdowych, adaptacja istniejących niewykorzystanych obiektów i budowa nowych, - podjęcie działań zmierzających do wybudowania odcinka linii kolejowej i stacji, - rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej, - rozszerzenie systemu selekcji odpadów przy źródle, - organizacja składowiska, utylizacji i recyklingu odpadów, - rozbudowa sieci gazowej, - ciągła modernizacja sieci telefonicznej oraz dalszy postęp w zakresie możliwości korzystania z usług telekomunikacyjnych stacje telefonii komórkowej, Urząd Gminy Kleszczów 53

54 - modernizacja linii średniego napięcia, - budowa ujęcia wody (w Bogumiłowie), niezbędnego dla zaspokojenia potrzeb społeczności lokalnej, - budowa urządzeń infrastrukturalnych w strefach przemysłowych, SFERA GOSPODARCZA Stworzenie zróżnicowanej bazy ekonomicznej, odpornej na cykliczne wahania i zakłócenia w niektórych sektorach i gałęziach gospodarki Poprzez: - działanie stref przedsiębiorczości, - wspieranie rozwoju nowych branż przemysłu, a przez to bardziej efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych (surowców, walorów przyrodniczych) oraz położenia dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości, - kształtowanie atrakcyjności terenu gminy dla potencjalnych inwestorów, - funkcjonowanie skutecznego systemu preferencji dla konkurencyjnych podmiotów gospodarczych, w szczególności zapewniających innowacyjność gospodarki. Zdynamizowanie rozwoju sektora usług Poprzez: - wykorzystanie walorów przyrodniczych i innych atrakcji sportowo-rekreacyjnych do rozwoju turystyki, - stworzenie kompleksowej bazy turystycznej, rekreacyjno-sportowej oraz rehabilitacyjnej umożliwiającej wdrożenie konkurencyjnej oferty usługowej, - restrukturyzację usług lokalnych, rozwój handlu, gastronomii i transportu, - przekształcenie części usług aktualnie obciążających budżet lokalny w działalność dochodową lub przynajmniej neutralną finansowo. Urząd Gminy Kleszczów 54

55 Rozwój wskazanych sektorów wymaga podjęcia szeregu działań na płaszczyźnie społecznej i ekonomicznej powodujących: - poprawę kwalifikacji lokalnych zasobów siły roboczej, a przez to wzrost jej atrakcyjności dla przedsięwzięć innowacyjnych i konkurencyjnych, - rozwój przedsiębiorczości w obrębie przemysłu, budownictwa, rolnictwa i sektora usług. Optymalne zagospodarowanie zasobów ludzkich Poprzez: - tworzenie warunków dla powstawania i rozwoju wysokiej jakości miejsc pracy, - poprawę kwalifikacji lokalnych zasobów siły roboczej, a przez to wzrost jej atrakcyjności dla przedsięwzięć innowacyjnych i konkurencyjnych, - wspieranie i rozwój lokalnej przedsiębiorczości w obrębie przemysłu, budownictwa, rolnictwa i sektora usług. Określając główne obszary rozwoju sfery gospodarczej gminy, wskazać należy również na podstawowe kierunki rozwoju rolnictwa sektora wpisującego się w krajobraz gospodarczy gminy Kleszczów: Optymalne w stosunku do miejscowych warunków i jak najszybsze dostosowanie rolnictwa gminy i jego otoczenia do wymogów gospodarki rynkowej oraz standardów strukturalnych Unii Europejskiej Poprzez: - jak najlepsze dostosowanie skali i struktury produkcji rolnej do jakości przestrzeni produkcyjnej, - wspieranie rozwoju przetwórstwa rolno-spożywczego opartego na lokalnych i regionalnych surowcach, - promowanie oraz wspieranie procesów integracyjnych w sferze agrobiznesu, - pomoc w tworzeniu alternatywnych źródeł utrzymania dla części aktualnych rolników, Urząd Gminy Kleszczów 55

56 - działania wspierające wzrost efektywności i jakości produkcji rolnej wśród części najbardziej opłacalnych gospodarstw, - racjonalna gospodarkę gruntami, w tym zasobami leśnymi, poprzez ich ochronę, system zalesiania części słabych gruntów, przeciwdziałanie rabunkowej wycince. Instrumenty służące sterowaniu działalnością gospodarczą i przyciąganiu inwestorów Dotychczasowe działania wykazują, iż w gminie najbardziej zasadne jest preferowanie inwestorów, którzy optymalnie wykorzystają istniejące zasoby, w szczególności te, które stanowią odpady przy pracach odkrywkowych oraz przyczyniają się w największym stopniu do wzrostu konkurencyjności oraz likwidacji lub ograniczenia przewidywanych problemów. Preferencje oraz zachęty inwestycyjne dla podmiotów zamierzających rozpocząć działalność w gminie Celem podejmowanych działań przez władzę lokalną jest przekonanie potencjalnych inwestorów o tym, że inwestowanie na obszarze gminy Kleszczów jest i będzie dla nich bardziej opłacalne niż w innych gminach. SFERA SPOŁECZNA Inwestowanie w mieszkańców jako niezbędna i najbardziej opłacalna sfera działalności gminy / Wzrost jakości kapitału ludzkiego Poprzez podjęcie działań zmierzających do: - utworzenia banku danych o kwalifikacjach miejscowej ludności, zwłaszcza bezrobotnych, - prowadzenie szkoleń uwzględniających powyższe informacje, dostosowujących kwalifikacje miejscowej ludności do obecnej i przewidywanej struktury gospodarczej gminy, - przygotowania uczestników do sprostania innym wymogom rynku pracy, Urząd Gminy Kleszczów 56

57 - zawierania stosownych umów z firmami korzystającymi z zachęt i preferencji, celem zapewnienia pierwszeństwa zatrudnienia mieszkańcom gminy Kleszczów, - pobudzania i rozwoju przedsiębiorczości rolniczej, okołorolniczej i pozarolniczej wśród mieszkańców gminy Kleszczów. Najważniejsze planowane przedsięwzięcia w dziedzinie oświaty i kultury: - sprawne funkcjonowanie Centrum Kształcenia Ustawicznego, - rozważenie potrzeby utworzenia szkoły średniej, - rozwój działalności funkcjonujących już Domów Kultury, - budowa obiektów sportowo-rekreacyjnych, - organizacja placów zabaw oraz imprez dla dzieci. Dalsze tworzenie odpowiedniej bazy infrastruktury społecznej oraz kształtowanie odpowiednich nawyków i postaw mieszkańców Poprzez: - skuteczne wdrażanie kompleksowego programu poprawy stanu zdrowia mieszkańców oraz rozwoju profilaktyki Nasze zdrowie w naszych rękach, - budowę obiektów sportowo-rekreacyjnych w gminie, - rozwój usług rehabilitacyjnych oraz organizacja Centrum Rehabilitacji, - budowę i organizację domu opieki społecznej, - dostosowanie obiektów publicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych, - opracowanie programu profilaktyki i likwidowania wad postawy u dzieci. Urząd Gminy Kleszczów 57

58 SFERA EKOLOGICZNA Likwidacja źródeł oraz skutków degradacji środowiska naturalnego Poprzez: - realizację programu działań edukacyjnych wśród mieszkańców w celu podniesienia ich świadomości na tym polu, - aktywizację lokalnej społeczności do działań na rzecz ochrony środowiska, - budowa systemu motywacji do większej dbałości o zachowanie porządku i poprawę estetyki, - ekologizację szkolnych programów nauczania, - aktywizację współpracy organizacji społecznych, instytucji oświatowych, lokalnych przedsiębiorców, władz lokalnych i wyższych szczebli w zakresie ochrony ekologicznej, - rekultywacje terenów zdegradowanych, - powiększenie terenów leśnych, - ochronę rezerwatu przyrody, - wyłączenie z zabudowy terenów otwartych o najwyższych walorach środowiska przyrodniczego, - ochronę obiektów zabytkowych, - ochronę czystości wód przez prowadzenie działalności na terenie leja depresyjnego w sposób nie zagrażający ich zanieczyszczeniu. Urząd Gminy Kleszczów 58

59 3.5. ZADANIA CIĄGŁE SŁUŻĄCE REALIZACJI WSZYSTKICH CELÓW Niezależnie od okresowych priorytetów oraz zadań odnoszących się do wybranych sektorów i sfer działania niezbędna jest realizacja wielu zadań ciągłych, służących realizacji niemalże wszystkich celów równocześnie. KOMPLEKSOWY SYSTEM INFORMACJI GOSPODARCZEJ I TERENOWEJ (SIG SIT), ZINTENSYFIKOWANA PROMOCJA ZEWNĘTRZNA I WEWNĘTRZNA INWESTOWANIE W MIESZKAŃCÓW POGŁEBIANIE ICH WIEDZY I UMIEJĘTNOSCI FUNKCJONOWANIA W GOSPODARCE RYNKOWEJ KOMPLEKSOWY SYSTEM POBUDZANIA I WSPIERANIA TRANSFERU TECHNOLOGII ORAZ INNOWACYJNOŚCI CENTRUM INNOWACJI WSPÓŁPRACA WŁADZ LOKALNYCH Z MIESZKAŃCAMI WSPÓŁPRACA Z PODMIOTAMI GOSPODARCZY- MI PROGRAMY PODNOSZENIA KOMPETENCJI URZĘDNIKÓW I RADNYCH KONTYNUACJA DZIAŁALNOŚCI PRZEZ FUNKCJONUJĄ- CE JUŻ INSTYTUCJIE DZIAŁALNOŚĆ NOWYCH INSTYTUCJI ZAANGAŻOWAN YCH W SPRAWY ROZWOJU WSPÓŁPRACA MIĘDZY PODMIOTAMI GOSPODARCZY- MI POGŁĘBIANIE WSPÓŁPRACY Z GMINAMI OŚCIENNYMI WSPÓLNE IMPREZY GOSPODARCZE, KULTURALNE, SPORTOWE ITP. WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI ZAGRANICZNYMI Urząd Gminy Kleszczów 59

60 IV. ZADANIA INWESTYCYJNE PLANOWANE DO REALIZACJI NA TERENIE GMINY KLESZCZÓW NA LATA Lista zadań, prezentowana w rozdziale III, przekłada się na poszczególne działania inwestycyjne, często podlegające etapowaniu. W tabeli zamieszczonej poniżej zestawiono przewidywany harmonogram projektów planowanych do realizacji przez Samorząd Gminy Kleszczów. Tabela pozwoli na określenie stopnia zapotrzebowania na środki budżetowe i pozabudżetowe w poszczególnych latach. Zakłada się, iż projekty nie zrealizowane w założonym do realizacji roku przechodzą na rok następny. Urząd Gminy Kleszczów 60

61 L.p. 1. Elektryfikacja gminy Działanie Przewidywany okres realizacji Przebudowa drogi powiatowej Antoniówka - Kleszczów 3. Modernizacja drogi powiatowej Kleszczów Łuszczanowice 4. Rozbudowa drogi powiatowej Łuszczanowice - Łękinsko 5. Modernizacja drogi powiatowej Łękińsko Brudzice 6. Przebudowa drogi powiatowej w Kleszczowie 7. Budowa chodnika w Czyżowie przy drodze powiatowej Kleszczów-Kalisko 8. Budowa ścieżki rowerowej przy drodze powiatowej z Kamienia w kierunku Osin 9. Przebudowa drogi powiatowej Łękińsko - Kamieńsk (ul. Szkolna) 10. Budowa gminnej obwodnicy 11. Budowa dróg gminnych w stefie przemysłowej Kleszczów Urząd Gminy Kleszczów 61

62 12. Budowa ścieżki rowerowej przy drodze gminnej Łuszczanowice - Chorzenice 13. Modernizacja ulicy Sportowej w Kleszczowie 14. Budowa ścieżek rowerowych przy drogach gminnych w Rogowcu 15. Modernizacja drogi gminnej w Dębinie 16. Budowa drogi gminnej w Czyżowie wzdłuż zabudowań 17. Budowa dróg gminnych w Bogumiłowie 18. Modernizacja drogi gminnej przez wieś Czyżów 19. Modernizacja dróg gminnych (sołectwo Rogowiec) 20. Modernizacja drogi gminnej w Wolicy "przez góry" 21. Modernizacja drogi gminnej Łuszczanowice Kol. Żłobnica 22. Przebudowa drogi gminnej ul. Miła w Kleszczowie 23. Przebudowa drogi gminnej w Czyżowie "przez Mokry Dukt" 24. Przebudowa drogi gminnej w Żłobnicy ul. Warszawka 25. Budowa chodników i zjazdów w Kleszczowie Urząd Gminy Kleszczów 62

63 26. Budowa chodnika przy drodze gminnej w Wolicy 27. Budowa chodnika przy drodze gminnej w Czyżowie 28. Przebudowa ulicy Poprzecznej w Łękińsku 29. Przebudowa drogi gminnej w Łuszczanowicach (GPZ-Huby Łuszczanowickie 30. Przebudowa drogi gminnej w Łuszczanowicach (obok posesji p. Sznober) 31. Przebudowa dróg gminnych w Kleszczowie (ul.osiedlowa i okolice) 32. Budowa chodnika i nawierzchni asfaltowej na drogach gminnych w Wolicy 33. Przebudowa drogi gminnej w Łuszczanowicach pod lasem 34. Przebudowa ulicy Sosnowej w Żłobnicy 35. Przebudowa ulicy Leśnej w Łękinsku 36. Przebudowa ulicy Ustronnej i Rolnej w Łękińsku 37. Budowa drogi gminnej Bogumiłów - Osiny 38. Budowa drogi gminnej ul. Ustronna - Łękińsko Urząd Gminy Kleszczów 63

64 39. Przebudowa drogi gminnej w Antoniówce 40. Budowa placu zimowego utrzymania dróg 41. Budowa drogi gminnej w Łękińsku obok boiska 42. Przebudowa drogi gminnej w Kleszczowie - u. Łączna 43. Wykup gruntów na mienie komunalne 44. Wykup nieruchomości wraz z naniesieniami w Rogowcu 45. Uzbrojenie terenów komunalnych w Rogowcu 46. Budowa budynków mieszkalnych 47. Budowa mieszkań socjalnych 48. Modernizacja budynków socjalnych 49. Modernizacja budynku przy ul. Głównej "Samorządowa platforma cyfrowa ustawicznego szkolenia kadr oraz rozwoju e-usług publicznych" 51. Modernizacja budynku UG Kleszczów 52. Modernizacja budynku biurowego ul. Główna 45 Urząd Gminy Kleszczów 64

65 53. Zakup samochodu służbowego 54. Zakup plotera wielkoformatowego i skanerów 55. Zakup sprzętu komputerowego 56. Zakup urządzenia do pomiaru stanu trzeźwości kierowców 57 Zakup samochodu osobowego dla Policji 58. Modernizacja OSP w Dębinie 59. Modernizacja zaplecza OSP Wolica 60. Zakup wyposażenia kuchni (OSP Kleszczów) 61. Zakup samochodów pożarniczych 62. Budowa boiska sportowego przy Szkole Podstawowej w Kleszczowie 63 Zakup sprzętu komputerowego 64. Modernizacja Przedszkola w Łękińsku 65. Modernizacja Przedszkola w Kleszczowie 66. Modernizacja placu zabaw przy PPS w Łękińsku 67. Zakup zestawu komputerowego 68. Zakup kserokopiarek - 2 szt. Urząd Gminy Kleszczów 65

66 69. Zakup kuchenki gazowej 70. Zakup kserokopiarki 71. Zakup unitu stomatologicznego 72. Zakup aparatu ultrasonograficznego dla szpitala WAM w Łodzi 73. Zakup inhalatorów ultradżwiękowych dla Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 74 Zakup mamografu dla Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi 75. Rozbudowa sieci wodociągowej i olicznikowanie gminy 76. Rozbudowa kanalizacji deszczowej na terenie gminy 77. Kanalizacja sanitarna zagrodowa 78. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Łuszczanowice 79. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Łękińsko 80. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Kleszczów 81. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Żłobnica 82. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Antoniówka 83. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Wolica Urząd Gminy Kleszczów 66

67 84. Rozbudowa kanalizacji sanitarnej - Bogumiłów 85. Budowa ujęcia wody w Bogumiłowie 86. Budowa oczyszczalni ścieków w Bogumiłowie 87. Modernizacja oczyszczalni ścieków Łuszczanowice 88. Budowa systemów nawadniania trawników 89. Budowa zbiornika wodnego w Czyżowie 90. Rozbudowa sieci gazowej - gazyfikacja gminy 91. Telefonizacja gminy 92. Budowa placu parkingowego w Czyżowie 93. Budowa parkingu w Kleszczowie 94. Rozbudowa stacji paliw w Kleszczowie 95. Modernizacja placu targowego 96. Budowa placu zabaw z Żłobnicy 97. Modernizacja pomieszczeń w Ośrodku Zdrowia dla Klubu Seniora 98. Zakup i montaż zbiornika LPG na stację paliw Urząd Gminy Kleszczów 67

68 99. Zakup urządzeń do gromadzenia odpadów 100. Zakup urządzeń do koszenia trawy 101. Zakup elementów oświetlenia ulicznego świątecznego 102. Zakup kombajnu zbożowego 103. Zakup małego autobusu 104. Zakup pojazdu wielofunkcyjnegowraz ze zwyżką 105. Zakup glebogryzarki 106. Modernizacja DK w Kleszczowie 107. Modernizacja DK w Łuszczanowicach 108. Modernizacja DK w Antoniówce 109. Przebudowa boiska przy DK w Żłobnicy 110. Zakup projektora multimedialnego i zestawów komputerowych 111. Zakup serwera 112. Budowa świetlicy w Rogowcu 113. Budowa budynku świetlicy w Czyżowie 114. Budowa budynku świetlicy w Dębinie Urząd Gminy Kleszczów 68

69 115. Zakup elementów małej architektury do parku w Kleszczowie 116. Budowa kompleksu dydaktyczno (oświatowo) sportowego w Kleszczowie 117. Budowa boiska sportowego w Łękińsku 118. Budowa boiska w Żłobnicy 119. Budowa boiska w Kamieniu 120. Budowa skweru rekreacyjnego w Łuszczanowicach 121. Budowa przyłączy kontenerów szatniowych w Wolicy 122. Budowa boiska w Łuszcznowicach /plac po szkole 123. Budowa przyłączy i utwardzenie terenu pod kontenery szatniowe w Łuszczanowicach 124. Modernizacja Stadionu w Kleszczowie 125. Zakup szatni kontenerowych na boisku w Łuszczanowicach wypełnienie (kolor szary) przewidywany okres realizacji zadań inwestycyjnych Urząd Gminy Kleszczów 69

70 V. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY /POWIATU /WOJEWÓDZTWA Proces rozwoju lokalnego jest zjawiskiem złożonym zawierającym wiele istotnych wątków kształtowanym poprzez system uregulowań prawnych i organizacyjnych na który składa się szereg działań m.in.: planowanie, wyznaczanie priorytetów oraz określenie celów i zespołów działań. Niniejszy dokument przyjmuje za cel integrację potrzeb społeczności lokalnej Gmina Kleszczów bazuje na dokumentach i programach planistycznych podstawie polityki regionalnej. Wskazane w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Kleszczów projekty i zadania pozostają w zgodzie z podstawowymi opracowaniami planistycznymi: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego Strategie Rozwoju Powiatu oraz Gmin Dokument opracowany został według wytycznych Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego Uzupełnienie Programu z dnia 16 kwietnia 2004 r. Urząd Gminy Kleszczów 70

71 Źródło: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Urząd Gminy Kleszczów 71