PRZEDSIĘBIORCY OCENIAJĄ GMINY

Transkrypt

1 PRZEDSIĘBIORCY OCENIAJĄ GMINY Ocena jakości zarządzania w jednostkach samorządu terytorialnego (jst.) nabiera szczególnego znaczenia w przededniu wyborów samorządowych, które odbędą się w bieżącym roku w dniu 16 listopada. Pójdziemy wybierać naszych przedstawicieli na wszystkich poziomach samorządowych, a rolą samorządu gospodarczego jest także próba oceny samorządu terytorialnego (gminy, powiaty i województwa) pod kątem działań na styku z przedsiębiorcami. Jednym z elementów takiej oceny jest na pewno konkurs Przyjazna Przedsiębiorcom, jaki od trzech lat prowadzi Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza, w partnerstwie z Fundacją Instytut Rozwoju Projektów. Patronat honorowy nad przedsięwzięciem objął Marszałek Województwa Pomorskiego, Mieczysław Struk. Gościem honorowym ostatniej edycji konkursu był Jan Krzysztof Bielecki - Przewodniczący Rady Gospodarczej przy Prezesie Rady Ministrów. Patronat medialny nad przedsięwzięciem sprawuje Dziennik Bałtycki i Radio. Głównym sponsorem konkursu jest Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna z siedzibą w Sopocie. Nagroda Przyjazna Przedsiębiorcom Pomysł zorganizowania konkursu Przyjazna Przedsiębiorcom, nagradzającego wyróżniające się gminy województwa pomorskiego, zrodził się w gronie przedsiębiorców skupionych w Regionalnej Izbie Gospodarczej Pomorza na początku roku. Model nagrody, w tym zwłaszcza kryteria oceniania gmin, został opracowany przez Radę Ekspertów, powołaną w ramach projektu. W jej skład weszli przedstawiciele świata nauki, ale także przedsiębiorcy oraz byli samorządowcy. W wyniku prac ekspertów opracowany został szczegółowy kwestionariusz, zawierający blisko trzydzieści pytań do poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Ankieta została wysłana do 123 gmin województwa pomorskiego. Słowo-klucz: Partnerstwo W ostatnim czasie Polska wykonała prawdziwy skok cywilizacyjny. Dużą rolę odgrywa przy tym przedsiębiorczość indywidualnych osób, niekoniecznie dużych przedsiębiorstw. To właśnie mali przedsiębiorcy zmagają się często z różnymi barierami i problemami na styku współpracy z administracją samorządową. Rosnąca świadomość współzależności samorządów i prywatnych przedsiębiorstw sprawia, że w wielu gminach podejmowane są różne inicjatywy zwiększające ich atrakcyjność dla przedsiębiorców. Z kolei przedsiębiorcy znajdują w jst. albo partnera i sprzymierzeńca, co przekłada się na wpływy podatkowe i nowe miejsca pracy, albo traktowani są po macoszemu, a w efekcie ograniczane zostają możliwości rozwoju gmin i powiatów. Przyjazna Przedsiębiorcom to projekt społeczny, którego celem jest z jednej strony zwrócenie uwagi gmin na problematykę przedsiębiorczości w zakresie potrzeb przedsiębiorców, kształtowanie wzajemne partnerskich relacji i wreszcie edukacja dla przedsiębiorczości. Atrakcyjność inwestycyjna, wzrost przychodów gminnych i przyrost miejsc pracy, a co za tym idzie rozwój gmin, zależą przecież w znacznej mierze od prywatnych przedsiębiorców i od sposobu postrzegania przez nich poszczególnych jednostek samorządowych. Konkurs tworzy także doskonałą platformę wymiany doświadczeń pomiędzy gminami w obszarze relacji Przedsiębiorcy i służy integracji osób działających na rzecz przedsiębiorczości w różnych środowiskach.

2 Kategorie: Stan, Aktywność, Inicjatywy W modelu oceny gmin w ramach konkursu Przyjazna Przedsiębiorcom utworzone zostały różne kategorie. W pierwszej kolejności podzielono gminy według kryterium rodzaju samorządu, wyszczególniając miasta na prawach powiatu, miasta i gminy miejsko-wiejskie oraz gminy wiejskie. Następnie poszczególne gminy były oceniane według kryterium stanu obecnego przyjazności dla przedsiębiorców oraz aktywności na rzecz zwiększania atrakcyjności. Wreszcie Rada Ekspertów dokonała oceny szczególnych inicjatyw na rzecz rozwoju przedsiębiorczości. Porównawcze dane liczbowe konkursu. Dotychczas odbyły się dwa konkursy w i r. w których uczestniczyło (wypełniło ankiety) około 40 gmin. Porównując liczb gmin uczestniczących w konkursie, które badano w oparciu o szczegółowe ankiety, należy stwierdzić, że liczba ta nieco wzrosła z 39 w roku do 42 w r. Gminy oceniono w oparciu o przeszło 20 kryteriów. Jednym z nich było wdrażanie zasad zarządzania strategicznego z elementami strategii pro-biznesowych. W tym kryterium zaznaczył się niewielki bo 5% spadek gmin posiadających aktualne strategie rozwoju, w tym spadek gmin posiadających strategie rozwoju przedsiębiorczości. Ważnym czynnikiem rozwoju gmin jest posiadanie przez nie aktualnych planów zagospodarowania przestrzennego. W stosunku do roku poprzedniego w 2013 r, procent pokrycia gmin aktualnymi planami utrzymuje się na podobnym ale zbyt niskim poziomie ok. 28% powierzchni. Jakość funkcjonowania urzędu gminy jest w naszej ocenie stymulowana posiadaniem procedur typu ISO odnawialnego certyfikatu jakości działania. W stosunku do roku liczba gmin posiadająca takie certyfikaty w 2013 roku utrzymała się na identycznym poziomie. Martwić może fakt, że niewiele gmin sięga po to narzędzie poprawy jakości działania - bo tylko ok. 35%. Istotnym czynnikiem rozwoju gmin, szczególnie w kolejnej unijnej perspektywie finansowej, jest poziom zadłużenia. Badane przez nas gminy charakteryzują się średnim poziomem zadłużenia wynoszącym za 2013 r. ok. 30% przy zadłużeniu w r. na poziomie ok. 35%. Zadłużenie ocenianych gmin więc nieco spadło. Należy domniemywać, że część gmin zaczyna oszczędzać przygotowując się niejako do możliwości skonsumowania środków z perspektywy Spada też poziom pozyskiwania środków finansowych spoza budżetów gmin, co należy wiązać także z wyczerpywaniem się finansów poprzedniej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej. W konkursie oceniana jest także aktywność lokalnych społeczności w zakresie tworzenia organizacji pozarządowych, organizacji samorządu gospodarczego i otoczenia biznesu. Średnia liczba organizacji pozarządowych na przestrzeni ostatnich dwóch lat nieznacznie wzrosła - o 0,1. Średnia liczba organizacji przedsiębiorców w gminie wynosi 2,91 natomiast średnia liczba organizacji otoczenia biznesu to 9,72 w gminie. Niestety jest wiele gmin, które nie posiadają żadnej organizacji samorządu gospodarczego 23 gminy na 42 badane oraz wiele gmin. Które nie posiadają żadnej instytucji otoczenia biznesu 17 gmin na 42 badane. Badano także czas oczekiwania na decyzje administracyjne związane z inwestycjami, I tak czas oczekiwania na wyrys i wypis z mapy wynosi średnio 6 dni i w ostatnich dwóch latach nie zmienił się. Natomiast czas oczekiwania na warunki zabudowy uległ, co napawa optymizmem, pewnemu skróceniu z 73 dni do ok. 68 dni.

3 W zakresie problematyki wspierania przedsiębiorczości zapytano gminy czy prowadzą zajęcia z przedsiębiorczości w podległych sobie szkołach. Zauważyć należy, że liczba gmin prowadząca takie zajęcia wzrosła z 51,3% do 59,5% badanych gmin. Ważnym elementem aktywności gmin w tym zakresie jest także obecność w Radzie Gminy komisji zajmującej się problematyką przedsiębiorczości. Wśród badanych gmin w ostatnich latach liczba gmin, które posiadają taką komisję wzrosła z 9 do 15. W obszarze komunikacji elektronicznej sprawdzono czy gminy posiadają zakładki dla biznesu na swoich stronach internetowych oraz czy istnieje dostęp do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i do aktywnej skrzynki podawczej. Sytuacja w każdym z tych obszarów uległa poprawie. I tak w stosunku do roku o 6 wzrosła liczba gmin posiadających zakładki dla biznesu na stronach internetowych, o 6 wzrosła liczba gmin posiadających dostęp do planów i wreszcie o 4 wzrosła liczba gmin posiadających aktywną mailową skrzynkę podawczą. Reasumując można pokusić się o stwierdzenie, że gminy województwa pomorskiego były w 2013 roku bardziej przyjazne przedsiębiorcom i przedsiębiorczości niż w roku poprzednim. Zestawienie wyników konkursu za i za rok Miasto na prawach powiatu miasta i gminy miejsko-wiejskie gminy wiejskie Miasto na prawach powiatu miasta i gminy miejsko-wiejskie gminy wiejskie Kategoria przyjazna przedsiębiorcom Malbork Słupsk Miasto Wejherowa Sztutowo Kategoria najbardziej aktywna Gdyni Miejska Starogard i Rzeczenica Tczew Słupsk Miejska Kategoria najlepsza inicjatywa gminna (bez podziału na typ gminy) 1. Sztum za Kawiarenki biznesu 2. Miejska Kościerzyna za Kaszubski Inkubator Przedsiębiorczości 3. Kartuzy za Portal internetowy 1. Sopotu za budowę dworca kolejowego w formule Partnerstwa Publiczno- Prywatnego 2. Miasto Słupsk za projekt Inwestuj w Słupsku oraz Centrum Obsługi Inwestora 3. Miejska Kościerzyna za realizację projektu Decydujmy razem

4 Wnioski i rekomendacje 1. Działalność przedsiębiorców na terenie gmin ma bezpośredni wpływ na kondycję jednostek samorządów terytorialnych. Ważnym zatem jest zwrócenie uwagi jednostek samorządu terytorialnego na wagę ich działań wobec przedsiębiorców i inwestorów. 2. Jednym z głównych celów strategicznych gmin powinny być działania, zmierzające do stworzenia możliwie najlepszych i konkurencyjnych warunków dla funkcjonowania i rozwoju firm. Dla realizacji tego celu jst. dysponują szeroką wystarczającą gamą narzędzi, powinny więc jak najefektywniej wykorzystywać te narzędzia. 3. Raporty konkursowe wykazują, że wiele gmin nieefektywnie wykorzystuje posiadane możliwości i nie zabiega o umocnienie swojej pozycji konkurencyjnej w obszarze rozwoju gospodarczego. 4. Podstawą do wszelkich działań jest planowanie strategiczne. Ankietowane gminy w zbyt małym stopniu dbają o wygenerowanie, realizację i ewaluację celów strategicznych poświęconych rozwojowi przedsiębiorczości lub budowie programów rozwoju przedsiębiorczości. 5. W dobie wysokiej i wciąż rosnącej komputeryzacji, podstawą jest stworzenie możliwie najszerszego dostępu do danych dla przedsiębiorców poprzez portal internetowy gminy. Niestety zakres spraw możliwych do załatwienia ta droga jest ciągle minimalny. Pozytywną informacją natomiast jest to, że większość gmin udostępnia elektroniczną skrzynkę podawczą dla podstawowej korespondencji. 6. Gminy powinny zadbać o przejrzystość strony internetowej oraz jej aktualność. Dla łatwiejszej i szybszej obsługi, należałoby wydzielić specjalną, dobrze widoczną zakładkę dla przedsiębiorców, która zawierałaby wszystkie niezbędne informacje, które urząd powinien udostępniać. Jednocześnie należałoby zadbać o zdecydowanie większą aktualność informacji na portalu Biuletynu Informacji Publicznej, często stanowiącego podstawę dla poszukiwania i weryfikacji informacji przez inwestorów i przedsiębiorców. Strona internetowa gminy powinna zawierać szablony wszelkich wniosków i deklaracji oraz jasne i precyzyjne informacje o wymogach ich składania oraz miejscach i godzinach pracy urzędu. 7. Poszukiwaną i cenną informacją dla przedsiębiorcy i inwestora są dane o powierzchni gminy pokrytej aktualnymi uchwalonymi planami zagospodarowania przestrzennego. Wiele gmin nie posiada tych planów, a pełne informacje o nich w niewielkiej mierze są dostępne online. Jest to informacja mająca często decyzyjny wpływ na lokalizację firm. 8. Na funkcjonowanie przedsiębiorców duży wpływ ma również jakość obsługi urzędu. Przewlekłe procedury samorządu terytorialnego wpływają na wydłużenie czasu uruchomienia działalności gospodarczej bądź wydłużają decyzje inwestycyjne przedsiębiorców. Jeszcze niewiele gmin korzysta z systemów podnoszących standard zarządzania procesami decyzyjnymi w urzędach, ale na przestrzeni lat dostrzega się tendencję wzrostową dla stosowania norm jakościowych. 9. Bezpośrednio na jakość pracy urzędu gminy wpływa czas rozpatrywania wniosków i udzielania informacji na rzecz przedsiębiorców. W tej kwestii wiele gmin oferuje bardzo nieatrakcyjne warunki. Długie oczekiwanie na decyzje o warunkach zabudowy czy wypis i wyrys z planu miejscowego bądź uzyskanie wszelkich zezwoleń, skutecznie zniechęca inwestorów. 10. Rosnąca świadomość potrzeby wymiany doświadczeń między przedsiębiorcami generuje zapotrzebowanie na powstawanie miejsc doradczych i wspierających ich działalność. Miejsc takich jest zdecydowanie za mało. Jest to wyzwanie dla gmin, które powinny zapewnić firmom właściwe wsparcie i opiekę w swoim regionie. Zaspokojeniu tej potrzeby służą takie instytucje jak zrzeszenia przedsiębiorców, instytucje otoczenia biznesu, punkty informacji gospodarczej lub turystycznej, komisja ds. przedsiębiorczości itp. Świadomi przedsiębiorcy poszukują źródeł informacji i dołączają do zrzeszeń przedsiębiorców. Uczestnictwo to

5 pozwala nie tylko poszerzać horyzonty wiedzy, ale również szukać inspiracji i wsparcia dla rozwoju. 11. Gminy, dla podniesienia swojej kondycji oraz stabilizacji pozycji, powinny podejmować budowanie strategii rozwoju przedsiębiorczości i skutecznie poszerzać oraz ulepszać politykę pro - przedsiębiorczą. Organizatorzy Regionalna Izba Gospodarcza Pomorza to organizacja samorządu gospodarczego, działająca od 2008 roku. Zrzesza na zasadzie dobrowolności przedsiębiorców, prowadzących działalność gospodarczą na terenie województwa pomorskiego. Obecne jednoczy ponad 200 podmiotów gospodarczych integrujących pracodawców. Powiązane z nią firmy wspiera aktywnie w rozwoju i zwiększeniu ich konkurencyjności na regionalnym oraz rynku globalnym. Fundacja Instytut Rozwoju Projektów to think-tank powołany w 2011 roku przez Regionalną Izbę Gospodarczą Pomorza. Jego celem jest budowanie zaplecza eksperckiego wspierającego rozwój przedsiębiorczości, w szczególności poprzez krzewienie nowoczesnych form zarządzania oraz tworzenie klimatu partnerstwa pomiędzy administracją publiczną, instytucjami naukowymi oraz przedsiębiorcami. Kontakt: Dariusz Wieczorek Michał Górski tel tel dar.wie@wzr.pl m.gorski@rigp.pl