Czesław Hoc Kołobrzeg/Warszawa, dn r. Stefan Strzałkowski Posłowie na Sejm RP Prawo i Sprawiedliwość

Transkrypt

1 Czesław Hoc Kołobrzeg/Warszawa, dn r. Stefan Strzałkowski Posłowie na Sejm RP Prawo i Sprawiedliwość Burmistrz Miasta Szczecinek Jerzy Hardie Douglas ul. Plac Wolności Szczecinek W trosce o ważny interes społeczny, bezpieczeństwo zdrowotne mieszkańców Szczecinka i jego okolic oraz wiodącą funkcję terenu, niniejszym przedstawiamy treść i zapytania do Ministerstwa Środowiska (i wielu innych instytucji i organizacji) z dodatkowymi pytaniami do pana Burmistrza. Władze samorządowe zobowiązane są przestrzegać i działać w oparciu o przepisy ustaw chroniących wartości środowiska przyrodniczego, m.in.: ustawa prawo ochrony środowiska, ustawa o substancjach i preparatach chemicznych, ustawa o odpadach, ustawa zabezpieczeniu zaopatrzenia w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków, ustawa prawo wodne, a także ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko wpływając na modernizację i rozwój naszego miasta i regionu strzegąc, by ten rozwój był realizowany z poszanowaniem praw przyrody i praw człowieka w okresie współczesnym oraz dla przyszłych pokoleń. Powszechnie uważa się, że ochrona środowiska życiowego społeczeństwa przed truciznami jest znacznie bardziej efektywną profilaktyką niż wczesne wykrywanie schorzeń i ich leczenie. Nadto, należy podkreślić, iż utrata sił witalnych społeczności wskutek szkodliwych oddziaływań ekotoksyn może też wynikać z obciążeń psychicznych spowodowanych brakiem wiarygodnej oceny sytuacji. Tej wiarygodności i obiektywności a zarazem konkretnych i społecznie akceptowanych działań w aspekcie ochrony środowiska życiowego zabrakło w stosunku do społeczności samego miasta i okolic Szczecinka, chociaż sam instytucja Inspekcji Sanitarnej wykazała dość wysoki stopień czujności zawodowej i wydaje się - obiektywności.

2 2 To powoduje, że w społeczności lokalnej narasta z jednej strony irytacja z powodu lekceważącej postawy instytucji samorządowych i państwowych powołanych dla ochrony życia i zdrowa obywateli, z drugiej zaś strony niepewność i nieufność stopniowo przeradzająca się w podświadomy zbiorowy lęk, a nawet niejednokrotnie już strach o zdrowie swoje i bliskich. Nie jest dla nikogo żadna tajemnicą, że główna uwaga skupia się na Zakładach Kronospan sp. z o.o. w Szczecinku! Z dwóch najważniejszych społecznych powodów. Praktycznie wzajemnie się wykluczających! Pierwszego jako najbardziej podejrzanego o zatruwanie środowiska życiowego i narażenie życia i zdrowia mieszkańców Szczecinka i jego okolic. Drugiego jako największego pracodawcę w regionie! Dobrze współpracującego z lokalnymi samorządami. Realizującego wymierne działania na rzecz edukacji ochrony środowiska. Mieszkańcy chcą obiektywnej prawdy! I konkretnych działań! Wierzą, że w dzisiejszych czasach można podjąć próbę koegzystencji. Koniecznym jednak warunkiem jest wzajemne zaufanie i szacunek dla praw obu stron. Jednej do obiektywnych danych i nowoczesnych zabezpieczeń bądź wyeliminowania szkodliwych czynników skutkujących narażeniem życia i zdrowia, drugiej prawa do funkcjonowania i produkcji w oparciu o najnowsze technologie i innowacyjne rozwiązania dla ochrony środowiska przyrodniczego. Na terenie Kronospan sp. z o.o. w Szczecinku znajduje się Krono-chem sp. z o.o., które są powiązane technologicznie, ale stanowią odrębne podmioty. Krono-chem sp. z o.o. w Szczecinku, zajmująca się produkcją klejów i formaliny, zaliczona została do zakładów dużego ryzyka. Zakłady oddziaływają na środowisko poprzez emisję zanieczyszczeń do wód i powietrza. Są uciążliwym zakładem dla środowiska. Istotnym problemem - nie rozwiązanym po dziś dzień - są odcieki z hałd odpadów poprodukcyjnych wykazujące silne przekroczenia dopuszczalnych norm. Ich głównym źródłem są ścieki przemysłowe, które niejednokrotnie wylewano na góry odpadów. Firma Kronospan, wcześniej przegrała walkę w Ostródzie, Nidzicy, Olsztynie, Szczytnie, Działdowie, Ornecie i Chojnicach. Samorządy tych gmin opowiedziały się przeciwko lokalizacji inwestycji na ich terenie. Stwierdzono, że funkcjonowanie Kronospanu będzie kolidować z wiodącą funkcją regionu, że będzie zagrażać żywotnym interesom rolników, pszczelarzy, zakładów usługowych i stwarzać codzienną uciążliwość dla lokalnej społeczności. Powoływano się na raporty dotyczące działalności zakładu w Szczecinku, z których wynika, że rocznie emituje on do atmosfery około 3,5 tys. ton różnych substancji niebezpiecznych dla zdrowia i życia, takich jak dwutlenek siarki, tlenek węgla, pył zawieszony, amoniak, metanol, formaldehyd i inne. Ich zdaniem, w Szczecinku występują też przekroczenia dopuszczonego poziomu hałasu Już w roku 1993, kiedy to Walne Zgromadzenie Przedstawicieli Szczecineckiej Spółdzielni Mieszkaniowej podjęło jednomyślnie uchwałę zobowiązującą Radę Nadzorczą Spółdzielni do wyjaśnienia zjawiska coraz częstszych przypadłości chorobowych mieszkańców, objawiających się silnym zapaleniem spojówek oczu, drapaniem w gardłach, uciążliwym kaszlem i bólem głowy. Miejscowi lekarze nie mogli jednoznacznie ustalić przyczyny objawów, podejrzewając jednak, iż jest to związane z działalnością zakładu, ponieważ przed rozpoczęciem produkcji zjawisko to nie występowało w sposób masowy. Szczególnie uciążliwym dla mieszkańców Szczecinka jest unoszący się w powietrzu pył drzewny niesiony podmuchami wiatru z olbrzymich hałd odpadów. Hałda od czasu do czasu

3 3 ulega samozapaleniu. Możliwość powstawania związków toksycznych w procesie spalania odpadów wzbudza kolejne obawy mieszkańców o swoje zdrowie. Jak do tej pory nie podważono tezy stanowiącej o bezpośrednim związku działalności zakładu z zwiększoną zachorowalnością mieszkańców Szczecinka na choroby wywołane podrażnieniem błon śluzowych oczu i górnych dróg oddechowych. Przyczyną tego zjawiska może być sprzężone działanie emisji formaldehydu z emisją pyłów pochodzących z niezabezpieczonych hałd odpadów poprodukcyjnych. Wiadomo, że mechanizm ułatwiania alergizacji przez formaldehyd zależy bądź od uszkodzenia śluzówkowych barier ochronnych w drogach oddechowych, bądź też od zaburzeń w obrębie komórek immunologicznie kompetentnych węzłów chłonnych drenujących drogi oddechowe. Alarmującą i wielce zatrważającą informacją były wyniki badań powietrza przeprowadzone na stacji pomiarowej w Szczecinku przy ul. Artyleryjskiej 9 przez Wojewódzką Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Szczecinie w I-szym kwartale 2009r. Wykazały one bardo duże przekroczenie normy benzo(a)pirenu w Szczecinku. Wyniki te były wręcz dramatyczne: minimalna ilość 2,6 ng/m3, maksymalna 56,6 ng/m3, średnia z całego kwartału 17,3 ng/m3. Przypomnę, że roczna dopuszczalna norma benzo(a)pirenu wynosi 1,0 ng/m3. Obecność benzo(a)pirenu w powietrzu w dużych miastach naszego województwa była znacząco niższa i wynosiła: średnia roczna dla Koszalina w 2007r. 3,2 ng/m3, w 2008r. 2,8 ng/m3 i analogicznie dla Szczecina: 2,1 i 2,2. Zatem, niewytłumaczalny duży wzrost benzo(a)pirenu w Szczecinku i to daleko większy niż w dużych aglomeracjach województwa zachodniopomorskiego? Dla podkreślenia. Benzo(a)piren to substancja toksyczna, rakotwórcza (kat. 2), mutagenna (kat.2) działająca na rozrodczość i niebezpieczna dla środowiska. Może powodować raka, wg IARC (gr.2a). Może powodować dziedziczne wady genetyczne. Może upośledzać płodność. Może działać szkodliwie na dziecko w łonie matki. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne; może powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym. Ogrzany do wysokiej temperatury emituje toksyczne dymy. W ew. akcjach gaśniczych nie wolno dopuścić do przedostania się ścieków czy też do kanalizacji i wód. Drogi wchłaniania: pary i dymy, poprzez drogi oddechowe. Objawy ostrego zatrucia: pary i dymy substancji ogrzane do wysokiej temperatury mogą powodować podrażnienia górnych dróg oddechowych uczucie drapania w gardle, kaszel, łzawienie oczu. Objawy zatrucia przewlekłego: mogą występować zmiany skórne: rumień, świąd. Odległym następstwem narażenia na wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, zawierające benzo(a)piren, mogą być nowotwory! Policykliczne węglowodory aromatyczne to możliwe efekty rakotwórcze, takie jak: rak płuc, rak żołądka (po połknięciu) i skóry (po kontakcie ze skórą) oraz możliwe efekty nierakotwórcze uszkodzenie wątroby, zapalenie skóry. Należy pamiętać, że czynniki rakotwórcze są powodem rozwoju raka u ludzi po okresie utajenia, który może obejmować 10 do 30 lat, zaś opóźnione efekty zatrucia charakteryzują się długim czasem utajenia, często mierzonym latami. Ponadto, dotychczas zbadano wpływ pojedynczych składników emitowanych substancji szkodliwych, brak jest badań ich skumulowanego oddziaływania na dzieci, młodzież, dorosłych. Produkcja rolna w rejonie oddziaływania zakładu będzie skażona, a w dłuższej perspektywie może być wygaszona ze względu na degradację gleb i skażenie środowiska

4 4 Z wielkim opóźnieniem, raczej pod wpływem presji opinii społecznej, choć była ustawowa obligacja, Urząd Marszałkowski w Szczecinie zlecił Program Ochrony Powietrza dla strefy powiatu szczecineckiego! Został on przedstawiony w dniu 10 września 2009 roku. Niestety, od razu jest nie do zaakceptowania społecznego. Z następujących powodów: Po pierwsze: pomimo wielu przesłanek, iż źródłem emisji benzo(a)piranu jest zakład Kronospan (podmiot nie prowadzi pomiarów emisji zanieczyszczeń do powietrza oraz działające dwie spalarnie, a także w/w informacje) a priori ustalono, że tak wysoki poziom toksycznych substancji w powietrzu jest wynikiem tzw. emisji powierzchniowej, a więc z palenisk domowych! Stąd decyzja, że nie będzie badana emisja punktowa, tj. pochodzącą ze źródeł przemysłowych technologicznych i energetycznych, w tym wypadku z zakładu Kronospan i Krono-chem sp. z o. o. Po drugie: sezonowość toksycznych wartości emisji benzo(a)piranu (ale także dioksyn, formaldehydu, furanów, pyłu zawieszonego PM 10 i PM 2,5 i innych) nie może w żadnym wypadku eliminować zatruwania przemysłowego (z Kronospanu), albowiem wiedza o sezonowości związana z okresem grzewczym jest znana ogółowi, w tym - przede wszystkim dla decydentów Kronospanu. Stąd możliwość sezonowego pozbywania się zapasów toksycznych substancji w firmie! Po trzecie: brak wiarygodności Kronospanu w aspekcie argumentowania przyczyn niekorzystnych zjawisk związanych z zanieczyszczeniem środowiska życiowego, chociażby ostatnie wywozy odpadów poprodukcyjnych z Kronospanu na działkę przy ul. Leśnej i ich na powrót składowanie w zakładzie po ostrej interwencji społeczeństwa Szczecinka. Nic dziwnego, że zamiast uspokojenia opinii publicznej Szczecinka, nastąpiła dalsza eskalacja sporu z wyraźnymi elementami dość powszechnej irytacji i determinacją ustalenia obiektywnych danych pomiarowych i konkretnych działań naprawczych i ochronnych tak ze strony instytucji do tego powołanych jak i samorządu lokalnego! Pytania: 1/ Ustawa Prawo Ochrony Środowiska (POŚ) (Tytuł III, Dział IV, Rozdział 4, art. 201) wprowadza obowiązek uzyskania pozwoleń zintegrowanych na prowadzenie wybranych rodzajów instalacji przemysłowych. Jest to szczególny rodzaj pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii do wszystkich komponentów środowiska, przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska według zasad tzw. Najlepszych Dostępnych Technik (ang. Best Available Techniques BAT). Ta decyzja administracyjna stanowi de facto swoistą licencję na prowadzenie danej działalności, gdyż ustawa POŚ (art. 365) nakazuje wstrzymanie funkcjonowania instalacji eksploatowanych bez wymaganego pozwolenia. Rodzaje instalacji, których prowadzenie wymaga uzyskania pozwolenia zintegrowanego zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. 2002r., nr 122, poz.1055). W Rozporządzeniu wymieniono instalacje przemysłu energetycznego, hutniczego, metalurgicznego, mineralnego, chemicznego, gospodarki odpadami i inne instalacje potencjalnie uciążliwe dla środowiska.

5 5 Czy Zakłady Kronospan Sp. z o.o., a szczególnie Krono - Chem Sp. z o. o. w Szczecinku posiadają pozwolenie zintegrowane zgodnie z ustawą Prawo Ochrony Środowiska i posiadają instalacje określonych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku?! Czy funkcjonują skuteczne środki ograniczenia emisji substancji toksycznych z jednoczesnym wprowadzeniem norm emisji dla każdej substancji toksycznej? Czy zakłady mają zatwierdzony program zapobiegania awariom przemysłowym i czy go prawidłowo i starannie realizują? 2. Czy zakład prowadzi stałą ewidencję gospodarowania odpadami, czy obejmuje nią wszystkie rodzaje odpadów? Czy działające dwie spalarnie na terenie Zakładu uzyskały stosowne zezwolenia? Czy nie są przekraczane stany magazynowe substancji? Czy zostanie poddany kontroli nielegalny wywóz odpadów poprodukcyjnych na działkę przy ul. Leśnej, a następnie po kilku dniach w wyniku presji opinii publicznej na powrót wożenie owych odpadów na teren zakładu Kronospanu!? Jakie będą konsekwencje prawne tych nielegalnych działań Kronospanu!? 3.Czy firma posiada instalację separatorów ropopochodnych na kanalizacji burzowej zgodnie z zobowiązującym rozporządzeniem na podstawie Prawa wodnego? 4/ Czy Ministerstwo Środowiska podejmie natychmiastowe działania dla ustalenia źródeł emisji benzo(a)pirenu na terenie Szczecinka i najbliższych okolic, ustalenia wielkości tych emisji ze zlokalizowanych źródeł oraz podejmie natychmiastowe działania dla wstrzymania najbardziej niebezpiecznych dla zdrowia źródeł emisji? 5/ Czy funkcjonuje suszarnia wiórów (w czerwca 2005 r., w związku z pożarem została zdemontowana wraz z emitorem.)? 6/ Czy prawdą jest, że Kronospan sp. z o.o. w Szczecinku i Krono-chem sp. z o.o. w Szczecinku posiadają wspólną sieć kanalizacji deszczowej i wody opadowe z terenu odprowadzane są do rowu melioracyjnego łączącego się z kanalizacją deszczową m. Szczecinek, z odpływem do Jeziora Trzesiecko. 7/ Czy Program Ochrony Powietrza (POP) jest realizowany w świetle dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 roku w sprawie jakości i czystszego powietrza dla Europy (CAFE) załącznik XV Sekcja A Dyrektywy)? 8/ Czy prawdą jest, że firma Kronospan Szczecinek Sp. z o.o. zamierza całkowicie wygasić produkcję w Szczecinku i przenieść się do firmy Kronospan Ukraina, czego pośrednim dowodem może być informacja podana na stronie internetowej, iż Kronospan Ukraina otrzymała na cele inwestycyjne 40,5 mln euro kredytu (28,5 mln euro od Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju i 12 mln euro od banków komercyjnych)? 9/ Co się stanie w przypadku wygaszenia całkowitego produkcji i przeniesienie ich za granicę. Kto i jak dokona utylizacji nagromadzonych substancji wysoce toksycznych na olbrzymiej hałdzie odpadów!? 10/Jakie Pan Burmistrz podjął konkretne działania w problemie tzw. niskiej emisji w aspekcie modernizowania i rozwiązań proekologicznych palenisk domowych (z wykorzystaniem

6 6 Ekofunduszu, Wojewódzkiego i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i funduszy europejskich)?