STRATY ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM

Transkrypt

1 Elżbieta NIEWIEDZIAŁ, Ryszard NIEWIEDZIAŁ Wyższa Szkoła Kadr Menedżerskich w Koninie STRATY ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KRAJOWYM SYSTEMIE ELEKTROENERGETYCZNYM Streszczenie: W artykule przedstawiono charakterystykę strat energii elektrycznej w krajowym systemie elektroenergetycznym dla pierwszego dziesięciolecia XXI wieku, tzn. lat Nie stwierdzono korelacji między wskaźnikami zmian poziomu strat w poszczególnych latach a analogicznymi wskaźnikami zmian liczby odbiorców, długości linii elektroenergetycznych, liczby i mocy transformatorów. 1. Wprowadzenie Wzrost efektywności energetycznej to jedno z głównych zadań polityki energetycznej w Unii Europejskiej. Działania na rzecz zmniejszenia zapotrzebowania energii, czyli racjonalizacja jej zużycia w przemyśle, usługach, gospodarstwach domowych mają pozwolić na wywiązanie się Polski z przyjętych zobowiązań, uzyskanie oszczędności surowców energetycznych i zminimalizowanie kosztów oraz zachowanie na wymaganym poziomie stanu środowiska. W marcu bieżącego roku została przyjęta przez Sejm RP Ustawa o efektywności energetycznej. Głównym celem oszczędnego gospodarowania energią, podanym w Ustawie, jest uzyskanie do 2016 r. oszczędności energii finalnej w ilości nie mniejszej niż 9% średniego krajowego zużycia tej energii w ciągu roku, przy czym uśrednienie obejmuje lata Ustawa wprowadza tzw. białe certyfikaty, które mają z jednej strony pomóc w inwestowaniu w rozwiązania energooszczędne, a z drugiej zmobilizować do podjęcia działań zmniejszających zużycie energii. Nowe rozwiązania, zaproponowane w Ustawie, mają pomóc zracjonalizować ceny energii dla odbiorców końcowych oraz zwiększyć konkurencyjność polskich przedsiębiorstw na rynku europejskim, szczególnie w sektorach o wysokiej energochłonności. W art. 17. Ustawy wyspecyfikowano rodzaje przedsięwzięć, które mają poprawić efektywność energetyczną. Wśród nich jest ograniczenie strat sieciowych w ciągach liniowych i strat w transformatorach. W arykule pokazano zmiany strat energii elektrycznej w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE). Pozwala to na ocenę możliwości uzyskania oszczędności na stratach energii w polskich sieciach przesyłowych i rozdzielczych. 2. Charakterystyka strat energii elektrycznej W KSE wyróżnia się krajową sieć przesyłową (400 kv i 220 kv) oraz krajową sieć dystrybucyjną (110 kv, średnich napięć SN i niskich napięć nn). W prezentowanym opracowaniu przedstawiono charakterystykę strat energii elektrycznej w KSE w pierwszym dziesięcioleciu bieżącego stulecia, którą opracowano na podstawie danych statystycznych zawartych w rocznikach Agencji Rynku Energii Statystyka Elektroenergetyki Polskiej [1]. Należy zauważyć, że analogiczne charakterystyki dla 34

2 Nr 152 Sieci elektroenergetyczne wcześniejszych okresów przedstawiono w opracowanych przez autorów rozdziałach monografii: w [2] dla lat , a w [3] dla lat Podstawową wielkością charakteryzującą poziom strat w sieciach elektroenergetycznych jest wskaźnik strat i różnic bilansowych ΔE %, który oblicza się jako stosunek strat i różnic bilansowych do energii elektrycznej wprowadzonej do sieci, co wyraża następujący wzór: D E DE = 100 (1) E % wp gdzie: ΔE straty i różnice bilansowe w sieci na danym poziomie napięcia, w GWh/a; energia elektryczna wprowadzona do sieci na danym poziomie napięcia, w GWh/a. W tabeli 1 zestawiono energię elektryczną wprowadzoną (dostarczoną) do sieci, straty i różnice bilansowe energii elektrycznej ΔE oraz obliczone według wzoru (1) wartości wskaźnika strat i różnic bilansowych ΔE % w KSE w latach dla poszczególnych poziomów napięć sieci elektroenergetycznej łącznie dla sieci 400 i 220 kv, sieci 110 kv i łącznie dla SN i nn. Dla oceny zmian wartości wskaźnika strat i różnic bilansowych ΔE % w poszczególnych latach dla każdej z sieci wprowadzono wskaźnik oznaczony symbolem w 11, określający stosunek wskaźnika strat i różnic bilansowych w danym roku do wskaźnika strat i różnic bilansowych w roku 2001 oraz wskaźnik oznaczony symbolem w 11 określający stosunek wskaźnika strat i różnic bilansowych w danym roku do analogicznego wskaźnika w roku poprzednim. Natomiast w tabeli 2 zestawiono energię elektryczną wprowadzoną (dostarczoną) do sieci, straty i różnice bilansowe energii elektrycznej ΔE oraz obliczone według wzoru (1) wartości wskaźnik strat i różnic bilansowych ΔE% w KSE w latach oddzielnie w sieciach średniego i niskiego napięcia. Wcześniejsze statystyki podawały tylko łączne straty energii w sieciach SN i nn. Podobnie jak poprzednio wprowadzono wskaźnik oznaczony symbolem w 12, określający stosunek wskaźnika strat i różnic bilansowych w danym roku do wskaźnika strat i różnic bilansowych w roku 2002 oraz wskaźnik oznaczony symbolem w 12 określający stosunek wskaźnika strat i różnic bilansowych w danym roku do analogicznego wskaźnika w roku poprzednim. Z analizy danych liczbowych zestawionych w tabelach 1 i 2 można sformułować następujące wnioski: wskaźnik strat i różnic bilansowych dla kolejnych lat w sieciach 400 i 220 kv jest wyższy od wskaźnika strat i różnic bilansowych w roku 2001 (maksymalnie o 21% w roku 2004), przy czym w ostatnich dwóch latach 2009 i 2010 bardzo się zbliżył do rezultatu z roku 2001; wskaźnik strat i różnic bilansowych dla poszczególnych lat w sieci 110 kv ulega znacznym wahaniom w porównaniu do wskaźnika strat i różnic bilansowych w roku 2001, a mianowicie od +63% w roku 2002 (ta wartość liczbowa może budzić pewne wątpliwości co do wiarygodności danych) do -43% w roku 2008; wskaźnik strat i różnic bilansowych dla kolejnych lat w sieciach średniego i niskiego napięcia ma wyraźną tendencję malejącą dla ostatnich trzech lat analizowanego okresu, tj , obniżył się o 15 20% w sieciach śred- 35

3 niego napięcia i 35 40% w sieciach niskiego napięcia, przy czym zauważalny jest wzrost energii elektrycznej wprowadzanej do obu tych sieci. Przedstawiona wyżej analiza poziomu strat i różnic bilansowych brała pod uwagę wskaźniki zmian odniesione do umownego (pierwszego) roku danych statystycznych, tj. roku 2001, co nie pozwalało ocenić dynamiki zmian w kolejnych latach. Stąd dla określenia tendencji zmian wskaźnika strat bilansowych ΔE % występujących w badanym okresie czasu wyznaczono na podstawie prostych regresji dynamikę ich zmian. Poszerzono przy tym analizowany przedział czasowy aż do roku 1993, gdyż od tego roku dane statystyczne zawarte w rocznikach Statystyka Elektroenergetyki Polskiej [1] podawane są wg Europejskiej Klasyfikacji Działalności (EKD), natomiast wcześniejsze podawane były wg Klasyfikacji Gospodarki Narodowej (KGN). W pracy [4] przedstawiono wykresy zmian wskaźnika strat bilansowych ΔE % od roku 1993, odpowiednio dla sieci 440 i 220 kv, sieci 110 kv oraz sieci SN i nn, przy czym dla każdego z nich wyznaczono prostą regresji. Dla wszystkich trzech analizowanych sieci 440 i 220 kv, 110 kv oraz SN i nn trend zmian wskaźnika strat bilansowych ΔE % jest malejący. Poniżej zestawiono dla poszczególnych sieci procentowe wartości współczynnika nachylenia prostych regresji m i wartości bezwzględne współczynnika korelacji R dla wybranych przedziałów lat analizy. Należy zaznaczyć, że wartość współczynnika korelacji R jest miarą współzależności (korelacji) dwóch serii wartości liczbowych. Wartość tego współczynnika zawiera się w przedziale -1 < R < +1, przy czym korelacja jest tym silniejsza, im większą wartość osiąga R. Uwzględniono przy tym wnioski z pracy [4], że przyjmowany do analizy przedział czasowy ma wpływ na rezultaty obliczeń korelacyjnych oraz graniczną wartość współczynnika korelacji na poziomie R > 0,7 [2]. 36 Procentowe wartości współczynnika nachylenia prostych regresji m i wartości współczynnika korelacji R dla wskaźnika strat i różnic bilansowych ΔE % Rodzaj sieci Lata m [%] R 400 i 220 kv ,06 0, kv ,85 0,72 SN i nn ,93 0,98 Analizując zestawione wyżej rezultaty obliczeń można stwierdzić, że wspomniana wyżej tendencja malejąca wartości wskaźnika strat i różnic bilansowych ΔE% na poziomie ok. 3% występuje dla poszczególnych rodzajów sieci w krótszym lub dłuższym przedziale czasowym. 3. Analiza infrastruktury KSE W celu dokonania próby szerszej analizy wskaźników strat energii elektrycznej w KSE w tabelach 3 6 zestawiono dla lat na podstawie roczników Statystyka Elektroenergetyki Polskiej [1] liczbę odbiorców oraz długość linii elektroenergetycznych na poszczególnych poziomach napięć oraz liczbę i moc transformatorów sieciowych. Dla oceny zmian wartości analizowanych wielkości w poszczegól-

4 Nr 152 Sieci elektroenergetyczne nych latach wprowadzono wskaźniki oznaczone symbolem w z określonym indeksem liczbowym zdefiniowane następująco: a) w w stosunek liczby odbiorców w danym roku do liczby odbiorców w roku 2001, b) w w stosunek liczby odbiorców w danym roku do liczby odbiorców w roku poprzednim, c) w 31 w 34 stosunek długości linii w danym roku do długości linii w roku 2001, d) w w stosunek długości linii w danym roku do długości linii w roku poprzednim, e) w 41 w 44 stosunek liczby transformatorów wdanym roku do liczby transformatorów w roku 2001, f) w w stosunek liczby transformatorów w danym roku do liczby transformatorów w roku poprzednim, g) w 51 w 54 stosunek mocy transformatorów w danym roku do mocy transformatorów w roku 2001, h) w w stosunek mocy transformatorów w danym roku do mocy transfor matorów w roku poprzednim. Analizując zmiany liczby odbiorców w poszczególnych latach analizowanego okresu można stwierdzić, że: liczba odbiorców na poziomie 110 kv (liczona z dokładnością tysiąca odbiorców) jest praktycznie stała; liczba odbiorców na poziomie średniego napięcia (liczona z dokładnością tysiąca odbiorców) zmienia się schodkowo jest praktycznie stała w latach , następnie w stosunku do roku 2001 wzrasta: -o 4% dla lat , -o 8% dla roku 2006, -o 11% dla roku 2007, -o 15% dla roku 2008, -o 19% dla roku 2009 i 2010; liczba odbiorców na poziomie niskiego napięcia wzrasta dość regularnie z roku na rok w latach średnio rocznie od 0,49% do 1,00%, a jedynie dla roku 2007 średni roczny przyrost jest wyższy i wyniósł 1,19%. Porównując dla danego poziomu napięcia wartości liczbowe wskaźników w (zestawione w zamieszczonych tabelach) wyznaczone dla zmian strat i różnic bilansowych z wartościami liczbowymi wskaźników w wyznaczonych dla zmian liczby odbiorców można stwierdzić, że charakter zmian analizowanych wskaźników jest różny i trudno zauważyć jakąkolwiek korelację. Należy jednak zauważyć, że przy występującym trendzie wzrostowym liczby odbiorców tak średniego, jak i niskiego napięcia, wskaźniki strat i różnic bilansowych mają wyraźną tendencję malejącą. Analizując zmiany długości linii elektroenergetycznych w poszczególnych latach analizowanego okresu można stwierdzić co następuje: długość linii elektroenergetycznych na poziomie 110 kv ulega pewnym wahaniom (występują tak przyrosty, jak i ubytki długości linii), przy czym dla roku 2010 długość linii wzrosła o 1,2% w stosunku do roku 2001, co daje średnio roczny przyrost na poziomie ok. 0,13%; 37

5 długość linii elektroenergetycznych na poziomie średniego napięcia wzrasta nierównomiernie z roku na rok, przy czym dla roku 2010 długość linii wzrosła o 8,91% w stosunku do roku 2001, przy rocznych przyrostach od 0,03% (dla roku 2005) do 5,14% (dla roku 2004); wzrost długości linii elektroenergetycznych na poziomie niskiego napięcia charakteryzuje się większą regularnością dla roku 2010 długość linii wzrosła o 9,93% w stosunku do roku 2001, przy rocznych przyrostach od 0,09% (dla roku 2007) do 2,42% (dla roku 2004). Podobnie jak poprzednio, porównując dla danego poziomu napięcia zestawione w zamieszczonych tabelach (Tab. 2 6) wartości liczbowe wskaźników w wyznaczone dla zmian strat i różnic bilansowych z wartościami liczbowymi wskaźników w wyznaczonych dla zmian długości linii elektroenergetycznych można stwierdzić, że również w tym przypadku nie zauważa się korelacji i charakter zmian analizowanych wskaźników jest różny. Analizę zmian liczby i mocy transformatorów sieciowych ograniczono tylko do jednostek występujących w sieciach dystrybucyjnych, tj. o przekładni WN/SN i SN/nn. Na podstawie danych liczbowych zestawionych w tabelach 5 i 6 można stwierdzić co następuje: w obu grupach transformatorów szybszy jest wzrost ich mocy niż liczby, co świadczy, że wzrasta moc znamionowa instalowanych jednostek; dla transformatorów o przekładni WN/SN dla roku 2010 liczba transformatorów wzrosła o 4,2% w stosunku do roku 2001 (przy rocznych przyrostach od 0,28% do 1,36%), a moc transformatorów odpowiednio o 10,5% (przy rocznych przyrostach od 0,58% do 1,74%); dla transformatorów o przekładni SN/nn dla roku 2010 liczba transformatorów wzrosła o 9,83% w stosunku do roku 2001 (przy rocznych przyrostach od 0,17% do 3,72%), a moc transformatorów odpowiednio o 15,1% (przy rocznych przyrostach od 0,71% do 3,61%). Także i teraz porównując zestawione w zamieszczonych tabelach wartości liczbowe wskaźników w wyznaczone dla zmian strat i różnic bilansowych z wartościami liczbowymi wskaźników w wyznaczonych dla zmian liczby i mocy transformatorów sieciowych można stwierdzić, że nie zauważa się korelacji między nimi i charakter zmian analizowanych wskaźników jest różny. 4. Podsumowanie Zaprezentowana wyżej analiza odnosi się do całego krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE). Interesującym byłoby poszerzenie i uszczegółowienie jej na krajową sieć dystrybucyjną 110 kv, SN i nn. Zmiany organizacyjne jakie wystąpiły w sektorze dystrybucji spowodowały, że praktycznie niemożliwym stało się uzyskanie i publikowanie danych dotyczących strat energii elektrycznej w poszczególnych przedsiębiorstwach elektroenergetycznych. Pewne wyniki analiz strat energii elektrycznej w krajowych sieciach dystrybucyjnych autorzy przedstawili w swoich wcześniejszych pracach dla trzydziestu trzech spółek dystrybucyjnych w latach oraz pięciu regionów w latach w pracy [2], a dla pięciu Grup Energetycznych w latach w pracy [3]. 38

6 Analizując zmiany strat w sieciach różnych napięć można jednoznacznie stwierdzić, że w ostatnich latach podjęto ogromny wysiłek w spółkach dystrybucyjnych na działania dla zmniejszenia strat energii w sieciach średniego i niskiego napięcia. Straty w sieciach wyższych napięć, ze względu na zadania przesyłowe, wynikają często z wymuszonych rozpływów mocy i trudniej zarządzać nimi w celu minimalizowania strat energii. 5. Bibliografia 1. Statystyka Elektroenergetyki Polskiej Agencja Rynku Energii S.A., Warszawa Niewiedział E., Niewiedział R.: Analiza strat energii elektrycznej w sektorze dystrybucji. W: Ograniczanie strat energii elektrycznej w elektroenergetycznych sieciach rozdzielczych. Wyd. PTPiREE, Poznań 2002, s Niewiedział E., Niewiedział R.: Analiza strat energii elektrycznej w sektorze dystrybucji. W: Straty energii elektrycznej w sieciach dystrybucyjnych. Wyd. PTPi-REE, Poznań 2009, s Niewiedział E., Niewiedział R., Analiza statystyczna strat energii elektrycznej w krajowym systemie elektroenergetycznym. W: Mat. V Konf. nt. Straty energii elektrycznej w sieciach elektroenergetycznych, Kołobrzeg 2011, s Tabela 1. Straty i różnice bilansowe energii elektrycznej w KSE wg poziomu napięć sieci Wielkość Sieć 400 i 220 kv ΔE ΔE % 1,82 1,89 2,13 2,20 2,13 2,15 1,98 1,92 1,87 1,87 w 11 1,00 1,04 1,17 1,21 1,17 1,18 1,09 1,05 1,03 1,03 w ,04 1,13 1,03 0,97 1,01 0,92 0,97 0,97 1,00 ΔE ΔE % w 11 w 11 ΔE ΔE % w 11 w 11 Sieć 110 kv ,58 4,21 2,24 2,21 2,59 2,75 1,83 1,47 1,59 1,85 1,00 1,63 0,87 0,86 1,00 1,07 0,71 0,57 0,62 0, ,63 0,53 0,99 1,17 1,06 0,67 0,80 1,08 1,16 Sieć SN i nn ,89 11,57 11,25 10,73 9,96 8,99 9,16 8,14 8,50 7,63 1,00 0,97 0,95 0,90 0,84 0,76 0,77 0,68 0,71 0, ,97 0,97 0,95 0,93 0,90 1,02 0,89 1,04 0,90 Symbole: energia elektryczna wprowadzona (dostarczona) do sieci na danym poziomie napięcia w GWh, ΔE straty i różnice bilansowe w sieci na danym poziomie napięcia w GWh, ΔE % wskaźnik strat bilansowych w %, w 11 stosunek wskaźnika strat bilansowych w danym roku do wskaźnika strat bilansowych w roku 2001, w 11 stosunek wskaźnika strat bilansowych w danym roku do wskaźnika strat bilansowych w roku poprzednim Nr

7 Tabela 2. Straty i różnice bilansowe energii elektrycznej w KSE dla sieci średniego i niskiego napięcia Wielkość ΔE ΔE % w 12 w 12 ΔE ΔE % w 12 w 12 Sieć SN ,38 4,26 4,29 3,97 3,89 4,00 3,72 3,87 3,47 1,00 0,97 0,98 0,91 0,89 0,91 0,85 0,88 0, ,97 1,01 0,93 0,98 1,03 0,93 1,04 0,90 Sieć nn ,94 11,65 10,97 10,27 8,88 9,09 7,78 8,04 7,32 1,00 0,98 0,92 0,86 0,74 0,76 0,65 0,67 0, ,98 0,94 0,94 0,86 1,02 0,85 1,03 0,91 Symbole: energia elektryczna wprowadzona (dostarczona) do sieci na danym poziomie napięcia w GWh, ΔE straty i różnice bilansowe w sieci na danym poziomie napięcia w GWh, ΔE % wskaźnik strat bilansowych w %, w 12 stosunek wskaźnika strat bilansowych w danym roku do wskaźnika strat bilansowych w roku 2002, w 12 stosunek wskaźnika strat bilansowych w danym roku do wskaźnika strat bilansowych w roku poprzednim. Tabela 3. Liczba odbiorców na poszczególnych poziomach napięć, w tys. odbiorców Poziom napięcia 110 kv 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 w 21 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0 SN w 22 1,00 1,00 1,04 1,04 1,04 1,08 1,11 1,15 1,19 1,19 nn w 23 1,0000 1,0049 1,0107 1,0176 1,0241 1,0314 1,0436 1,0525 1,0631 1,0711 w ,0049 1,0057 1,0069 1,0063 1,0071 1,0119 1,0085 1,0100 1,0075 SN+nn w 24 1,0000 1,0049 1,0107 1,0177 1,0241 1,0314 1,0437 1,0527 1,0633 1,0713 w ,0049 1,0057 1,0069 1,0063 1,0072 1,0119 1,0086 1,0101 1,0075 Wskaźniki: w 21 w 24 stosunek liczby odbiorców w danym roku do liczby odbiorców w roku 2001, w 23 w 24 stosunek liczby odbiorców w danym roku do liczby odbiorców w roku poprzednim. Lata 40

8 Tabela 4. Długość linii elektroenergetycznych na poszczególnych poziomach napięć, w km Poziom napięcia 110 kv w 31 w 31 SN w 32 w 32 nn w 33 w 33 SN+nn w 34 w 34 Lata ,0000 1,0002 0,9974 0,9983 1,0002 1,0017 1,0054 1,0039 1,0093 1, ,0002 0,9972 1,0010 1,0019 1,0015 1,0036 0,9986 1,0053 1, ,0000 1,0034 1,0086 1,0604 1,0607 1,0652 1,0744 1,0775 1,0827 1, ,0034 1,0052 1,0514 1,0003 1,0042 1,0087 1,0029 1,0049 1, ,0000 1,0070 1,0215 1,0462 1,0545 1,0644 1,0653 1,0829 1,0936 1, ,0070 1,0144 1,0242 1,0080 1,0094 1,0009 1,0165 1,0099 1, ,0000 1,0055 1,0161 1,0521 1,0571 1,0647 1,0691 1,0806 1,0891 1, ,0055 1,0106 1,0354 1,0047 1,0072 1,0041 1,0108 1,0078 1,0055 Wskaźniki: w 31 w 34 stosunek długości linii w danym roku do długości linii w roku 2001, w 31 w 43 stosunek długości linii w danym roku do długości linii w roku poprzednim Tabela 5. Liczba transformatorów sieciowych, sztuk Przekładnia NN/WN w 41 1,0000 1,0314 1,0314 1,0503 1,0566 1,0818 1,1006 1,1258 1,1509 1,1635 w ,0314 1,0000 1,0183 1,0244 1,0238 1,0174 1,0229 1,0223 1,0109 WN/SN w 42 1,0000 1,0057 1,0094 1,0175 1,0314 1,0351 1,0163 1,0192 1,0327 1,0420 w ,0057 1,0037 1,0081 1,0136 1,0036 0,9819 1,0028 1,0132 1,0091 SN/SN */ */ */ */ w 43 1,0000 0,9704 0,8852 1,0556 0,9778 0, w ,9704 0,9122 1,1925 0,9263 0, ,9823 0,9959 1,0008 SN/nn w 44 1,0000 1,0017 1,0097 1,0473 1,0544 1,0652 1,0708 1,0799 1,0866 1,0983 w ,0017 1,0080 1,0372 1,0068 1,0102 1,0053 1,0085 1,0062 1,0107 Wskaźniki: w 41 w 44 stosunek liczby transformatorów w danym roku do liczby w roku 2001, w 41 w 44 stosunek liczby transformatorów w danym roku do liczby w roku poprzednim. */ z uwzględnieniem majątku PKP Energetyka S.A. Lata Nr

9 Tabela 6. Moce transformatorów sieciowych, w MVA Przekładnia NN/WN w 51 w 51 WN/SN w 52 w 52 SN/SN w 53 w 53 SN/nn w 54 w 54 Lata ,0000 1,0436 1,0388 1,0601 1,0627 1,0739 1,0874 1,1149 1,1751 1, ,0436 0,9954 1,0206 1,0024 1,0106 1,0126 1,0253 1,0539 1, ,0000 1,0090 1,0149 1,0257 1,0431 1,0612 1,0427 1,0547 1,0833 1, ,0090 1,0058 1,0107 1,0169 1,0174 0,9825 1,0116 1,0270 1, */ */ */ */ 1,0000 0,9918 0,9457 0,9317 0,8676 0, ,9918 0,9536 0,9852 0,9311 0, ,9842 0,9994 0, ,0000 1,0071 1,0160 1,0527 1,0653 1,0845 1,0980 1,1108 1,1279 1, ,0071 1,0088 1,0361 1,0120 1,0180 1,0125 1,0116 1,0154 1,0203 Wskaźniki: w 51 w 54 stosunek mocy transformatorów w danym roku do mocy w roku 2001, w 51 w 54 stosunek mocy transformatorów w danym roku do mocy w roku poprzednim. */ z uwzględnieniem majątku PKP Energetyka S.A. Artykuł jest przedrukiem referatu wygłoszonego na XIV Sympozjum Oddziału Poznańskiego SEP w dniu 23 listopada 2011 r. w Poznaniu. 42