Straty sieciowe a opłaty dystrybucyjne

Transkrypt

1 Straty sieciowe a opłaty dystrybucyjne Autorzy: Elżbieta Niewiedział, Ryszard Niewiedział Menedżerskich w Koninie - Wyższa Szkoła Kadr ( Energia elektryczna styczeń 2014) W artykule przedstawiono wyniki analizy wpływu wysokości strat energii elektrycznej w sieciach poszczególnych napięć na poziom stawek opłat dystrybucyjnych, które w części zmiennej zależą od poziomu tych strat. Wykazano brak spodziewanej korelacji między analizowanymi wielkościami. Charakterystykę strat energii elektrycznej w systemie w pierwszym 10-leciu bieżącego stulecia opracowano na podstawie danych statystycznych zawartych w rocznikach Agencji Rynku Energii Statystyka Elektroenergetyki Polskiej" 1). Dla jednoznaczności wnioskowania, do wyznaczenia strat energii wykorzystano podstawową wielkość charakteryzującą poziom strat w sieciach elektroenergetycznych - wskaźnik strat i różnic bilansowych AE %, który oblicza się jako stosunek strat i różnic bilansowych do energii elektrycznej wprowadzonej do sieci, według następującego wzoru: gdzie: E - straty i różnice bilansowe w sieci na danym poziomie napięcia (w GWh/a); E wp - energia elektryczna wprowadzona do sieci na danym poziomie napięcia (w GWh/a). W tabeli 1 zestawiono obliczone według wzoru (1) wartości wskaźnika strat i różnic bilansowych E % w krajowym systemie elektroenergetycznym (KSE) w latach dla sieci elektroenergetycznych poszczególnych poziomów napięć - łącznie dla sieci 400 i 220 kv, 110 kv, SN oraz nn. Powyższe dane uzupełniono wartościami tzw. wskaźnika strat ciągnionych E % -ciągn, który uwzględnia fakt, że odbiorca na danym poziomie napięcia wywotuje również straty energii elektrycznej w poprzedzających segmentach, czyli sieciach wyższego napięcia. Ilustrację graficzną procentowych wartości strat energii elektrycznej w sieciach poszczególnych poziomów napięć przedstawiono na rysunku 1. Z przedstawionego wykresu widać wyraźnie jak zmniejszały się straty energii elektrycznej w sieciach poszczególnych poziomów napięć.

2 Wyznaczając średnioroczne zmniejszenie strat w badanym okresie, można stwierdzić, że: najbardziej zmalały straty w sieciach nn - nieco ponad 7 proc, a najmniej (0,7 proc.) w sieciach najwyższych napięć, co można wytłumaczyć spełnianiem zadań stawianych tym sieciom; w sieciach 110 kv średniorocznie straty malały o ok. 4 proc, a w sieciach SN 3,5 proc. Stawki usług dystrybucji energii elektrycznej Na rysunkach 2-3 zilustrowano zmiany wartości stawek opłat dystrybucyjnych netto w wybranych grupach taryfowych dla jednej ze spółek dystrybucyjnych w okresie od 1999 do 2012 r. Natomiast na rysunkach 4-5 pokazano powyższe zmiany po uwolnieniu stawek z inflacji. Analizując przedstawione na wykresach zmiany stawek można stwierdzić, że: występują nieregularne zmiany stawek w badanym okresie; największą regularność obserwuje się w taryfach dla odbiorców zasilanych na napięciu wysokim i średnim; od 2007 r. następował powolny wzrost stawek stałych z utrzymywaniem się proporcji między stawkami dla odbiorców grup A21, B21 i C21; różnice między stawkami stałymi dla 110 kv, SN i nn (C21) są nieduże - widoczne to jest szczególnie po uwolnieniu stawek ze zjawiska inflacji; stawki stałe i zmienne w grupie C21 zostały radykalnie zmniejszone w 2007 r., a następnie powoli wzrastały, by osiągnąć poziom z 2006 r.; grupa odbiorców C21 charakteryzuje się w catym okresie bardzo wysokimi stawkami zmiennymi; stawki stałe dla odbiorców zasilanych na niskim napięciu o najniższych poziomach mocy umownej (C11 Pu < 40 kw) są znacznie niższe (ok. 4 razy) od stawek dla odbiorców zasilanych również na niskim napięciu, ale wyższym poziomie mocy

3 umownej (C21 Pu > 40 kw); odwrotnie kształtują się wartości stawek zmiennych - dla grupy C11 są one wyższe ok. 60 proc. od stawek dla grupy C21; stawki stałe dla grupy gospodarstw domowych G11 charakteryzują się najniższymi wartościami i są niezależne od mocy (można powiedzieć, że są symboliczne); natomiast stawki zmienne są o kilkanaście procent wyższe od odpowiednich stawek dla grupy C11; dwa poprzednie wnioski wskazują na konsekwencje zapisu w ustawie Prawo energetyczne o sposobie uwzględniania tylko części kosztów statych do stanowienia stawek sta-tych, a pozostałe koszty state powiększają koszty zmienne i na ich podstawie wyznacza się stawki zmienne.

4

5

6 Porównanie Trudno dokładnie porównywać zmiany średniej ceny energii elektrycznej ze zmianami wartości składnika zmiennego opłaty dystrybucyjnej. Ceny średnie uwzględniają wszystkie źródta wykorzystujące różne technologie wytwarzania, a ponadto uśredniają ceny energii ze wszystkich godzin roku. Można jednak pokusić się o zgrubną ocenę wartości cen energii elektrycznej w okresie, który przyjęto do analizy w tym artykule. Przyjmując, że ceny hurtowe w 2000 r. byty rzędu 130 zł/mwh, a w 2012 r zł/mwh, to średnioroczny wzrost tych cen wynosi ok. 3,7 proc. Wartości ciągnionych strat energii dla 110 kv i SN pozwalają wnioskować, że dla taryf A i B składnik zmienny opłaty dystrybucyjnej odpowiada kosztom zakupu energii na pokrycie różnic bilansowych. Porównując wartości cen i stawek, można zauważyć, że dla grup niskonapięciowych składnik zmienny jest niewiele mniejszy od ceny hurtowej energii, co oznacza, że dla grup taryfowych C i G składnik zmienny jest znacznie wyższy niż wynikałby z kosztów ciągnionych strat energii. Średnioroczne przyrosty składnika zmiennego kształtują się następująco: dla odbiorców grupy A21 i C21 w tym okresie nie przekraczają 2 proc, natomiast wyższe są dla odbiorców grupy B21 (8,2 proc); dla odbiorców grupy C11 są na poziomie przyrostu ceny hurtowej energii; dla odbiorców grupy G11 są ponad dwukrotnie wyższe niż przyrosty cen hurtowych.

7 Można jednoznacznie stwierdzić, że przyrost stawki zmiennej opłaty dystrybucyjnej dla grupy G11 w czasie 12 lat byt najwyższy. Natomiast stawki stałe dla tych odbiorców są minimalne. Taki trend w ustalaniu stawek wskazuje wyraźnie na zadziałanie sztucznego" pomniejszenia kosztów stałych, stanowiących podstawę wyznaczania stawek stałych opłaty dystrybucyjnej. Niedoszacowanie kosztów stałych rekompensowane jest zwiększeniem kosztów zmiennych, a w konsekwencji zwiększeniem stawki zmiennej opłaty dystrybucyjnej. Można powiedzieć, że grupa G11 (gospodarstwa domowe) jest w pewnym stopniu grupą chronioną. Odbiorca obciążony jest minimalnymi kosztami stałymi - niezależnymi od mocy umownej (pobieranej), a zwiększonymi kosztami zależnymi od rzeczywistego zużycia energii. Obciążenie odbiorców tej grupy o niskim zużyciu energii wysokimi kosztami stałymi skutkowałoby bardzo wysokimi łącznymi i jednostkowymi kosztami za dostawę energii. Jeszcze jeden wniosek nasuwa się po porównaniu stawek zmiennych opłaty dystrybucyjnej i poziomu strat w sieciach poszczególnych poziomów napięć. Straty, jak wykazano powyżej, zmalały znacząco. Nie widać jednak korelacji tych wielkości, czyli wpływu spadku poziomu strat na składnik zmienny opłaty dystrybucyjnej. Literatura: 1. Statystyka Elektroenergetyki Polskiej , Agencja Rynku Energii SA, Warszawa Niewiedział E., Niewiedział R., Analiza strat energii elektrycznej w sektorze dystrybucji - w: Ograniczanie strat energii elektrycznej w elektroenergetycznych sieciach rozdzielczych, PTPiREE, Poznań 2002, s Niewiedział E., Niewiedział R., Analiza strat energii elektrycznej w sektorze dystrybucji - w: Straty energii elektrycznej w sieciach dystrybucyjnych, PTPiREE, Poznań 2009, s