SŁOWO JAKO NARZĘDZIE KOMUNIKACJI

Transkrypt

1 Warszawiak obywatelem świata SŁOWO JAKO NARZĘDZIE KOMUNIKACJI prof. PAN, dr hab. Zbigniew Romek

2 świat teatru Jak się prezentujesz: 60% (twoja energia i pewność siebie) Jak brzmisz: 30% (głos) Co mówisz: 10% (merytoryczna treść)

3 czy zastanawialiśmy się jak się prezentujemy i jak brzmimy? ile czasu temu poświęcamy?

4 wg ankiety BBC WIĘKSZOŚĆ LUDZI BOI SIĘ poza śmiercią kalectwem rozwodem PUBLICZNEGO PRZEMAWIANIA i występowania

5 Czy masz kłopoty z publicznym zabieraniem głosu? jakiego typu?

6 Zdenerwowanie jest naturalne, MOBILIZUJE % źle gdy go brak lub gdy paraliżuje!

7 Jak pokonać zdenerwowanie? częste występy, na przekór tremie (to można polubić) ćwiczenia panowania nad sobą i swymi nerwami / zachowaniem najgłupsza rada - nie denerwuj się! ćwiczenia codziennie w domu i przed prezentacją/odprawą/występem/egaminem ćwiczenia poparte refleksją jak to robię? pożyteczny feedback zaufanej osoby (informacja o własnym działaniu o jego wartości wyjściowej)

8 PODSTAWA - ZACHOWAĆ ŚWIADOMĄ OBECNOŚĆ: świadomość tego co dzieje się w tobie i dookoła całym sobą jesteś tu i teraz / odczuwam teraźniejszość nie takie łatwe, bo: życie zawodowe nakierowane na przyszłość lub wynika z przeszłości ciągle pędzimy, okradamy się z dnia dzisiejszego żyjemy w ciągłym napięciu, stres: blokuje naturalny przepływ energii, naszą witalność, pod kluczem trzymane nasze myśli, emocje, uczucia aktorzy uczą się organicznego odprężenia fizycznego, myślenia własnym ciałem

9 ŚWIADOMA OBECNOŚĆ: żyjemy w ciągłym napięciu i gubimy jakość bycia gdy ona jest wtedy: 1. czujemy się bardziej sobą, 2. zupełnie inaczej podchodzimy do ludzi 3. lepsze wzajemne porozumienie i oddziaływanie na innych JESTEŚMY BARDZIEJ OBECNI: jakbyś WRÓCIŁ/A do siebie DO DOMU

10 przejawy świadomej obecności: nie spieszysz się, jesteś spokojny/a, opanowany/a i autentyczny/a wypowiadasz się z energią i przekonaniem w naturalny sposób wzbudzasz uwagę i zainteresowanie słuchaczy, nawiązujesz więź z odbiorcami gdy prowadzisz zebranie/masz referat/bierzesz udział w dyskusji - panujesz nad salą/zebranymi, np. korygujesz złe rozmieszczenie uczestników, wady oświetlenia, złe ustawienie ekranu, reagujesz na zachowanie zebranych blokada świadomej obecności -objawy fizjologiczne: napinamy ciało, brak swobodnego oddechu

11 u źródła świadomej obecności: poczucie bliższego związku z naszym ciałem czujemy się swobodnie w swoim ciele w dzieciństwie potrafiliśmy fizycznie wyrażać swe stany emocjonalne dorośli blokują część swej natury przez: napinanie ciała blokowanie swobodnego oddechu dorośli do 15% czasu w ciągu dnia czują bliższy związek ze swym ciałem WARTO TO ZMIENIĆ!!!

12 ĆWICZENIA MOGĄ WZMOCNIĆ stan naszej świadomej obecności ciało, jego postawa, gesty wpływają na nasze myślenie nasza psychika ujawnia się w naszych gestach, postawie, ciele embodyment

13 Jak pokonać blokady? RELAKSACJA naprężamy biodra, nogi, ramiona, barki, całe ciało sztywne ciało to sztywna umysłowość 10 min., zamknięte oczy, siedzimy wygodnie (leżymy na podłodze), 3 książki pod głową, rozluźniamy całe ciało, głęboko oddychamy, uwalniamy się od napięcia, wyobrażamy sobie zieloną trawę, słońce,

14 Jak pokonać blokady? ODDYCHANIE oddychamy płytko, górną częścią klatki piersiowej płytkie doświadczanie samego siebie 10 min. stoimy (leżymy na podłodze), dłonie na brzuchu poniżej pępka, oddychamy unosząc dłonie

15 Jak pokonać blokady? STABILIZACJA uczucie mocnego stania na nogach czujesz siłę, pewność i wsparcie, że masz prawo tu być stoimy na rozstawionych nogach, nie usztywniamy kolan, wpierw delikatnie wpychamy stopy w podłoże, z podeszwy wyrastają korzenie

16 Jak pokonać blokady? PODZIELNA UWAGA rejestrujesz co się dzieje wewnątrz ciebie i dookoła mówisz pewnie i reagujesz na głosy polemiczne zamknij oczy, skoncentruj się na swym wnętrzu (oddychaniu, kontakcie stóp z podłogą, ciała jako całości), całą świadomość skoncentruj na sobie; potem wsłuchaj się w odgłosy z zewnątrz, za chwilę otworzysz oczy ale zachowasz świadomość siebie, po otwarciu oczu myśl, że to świat zewnętrzny przychodzi do ciebie ćwicz podzielność uwagi w życiu codziennym: w czasie rozmowy koncentruj część uwagi na sobie, część na rozmówcy, zastanów się w jakim stopniu podzieliłeś uwagę (IDEAŁ to 50 na 50)

17 Jak pokonać blokady? BRZMIENIE GŁOSU rozwinąć głos, tzn. uwolnić głos naturalny podstawą oddech swobodnie przepływający przez ciało głos otwarty, tzn. wydech wychodzi z podbrzusza (przez brzuch, klatkę piersiową, gardło,wychodzi ustami) głos jest cieplejszy, bogatszy w brzmieniu, przekazuje bogatą mieszankę uczuć i myśli ĆWICZENIE GŁOSU: Uwalnianie głowy, barków, kręgosłupa Masaż twarzy, rozluźnienie szczęki (naśladowanie żucia)

18 BRZMIENIE GŁOSU radość samego wydobywania z siebie dźwięków wymawiaj/śpiewaj w różnych tonach: bri, bro, bra, bre, bri, bro, bru, baba ci koguta niesie, moja mamo, moja miła, u znajomych talent mija u mnie się rozwija. trenuj łamańce językowe: z rozentuzjazmowanego tłumu wyindywidualizował się niezidentyfikowany prestidigitator recytowanie poezji (np. poczuj się lokomotywą w wierszu Tuwima) ZNAJDŹ NATURALNY TON SWEGO GŁOSU

19 Stoi na stacji lokomotywa, wielka ogromna i pot z niej spływa - tłusta oliwa. Stoi i sapie, dyszy i dmucha, żar z rozgrzanego jej brzucha bucha! Buch jak gorąco, Uch jak gorąco, Puff jak gorąco, Uff jak gorąco, Już ledwo sapie już ledwo zipie A jeszcze palacz węgiel nią sypie.

20 Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu, Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi; Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi, Omijam koralowe ostrowy burzanu. Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu; Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi; Tam z dala błyszczy obłok? Tam jutrzenka wschodzi? To błyszczy Dniestr, to weszła lampa Akermanu.

21 Stójmy! jak cicho! słyszę ciągnące żurawie, Których by nie dościgły źrenice sokoła; Słyszę kędy się motyl kołysa na trawie, Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła. W takiej ciszy! tak ucho natężam ciekawie, Że słyszałbym glos z Litwy. Jedźmy, nikt nie woła Adam Mickiewicz, Stepy Akermańskie

22 TO NIE NERWY same z siebie STANOWIĄ PROBLEM ale NEGATYWNE INFORMACJE, które wysyłasz do siebie

23 KRYTYK WEWNĘTRZNY Dobra wiadomość: rozwiązanie tkwi w Twej głowie Zła: krytyk znajduje się tam od dłuższego czasu efekt umiejętności wykorzystywania nauk z przeszłości (nie uświadamiamy sobie) przyswajamy sobie nauki z dzieciństwa, młodości (przechodzisz przez ulicę, rozglądasz się) GLINIARZE W GŁOWIE zadanie trzeba go zidentyfikować

24 typowe wewnętrzne głosy krytyczne: Za bardzo się denerwujesz i wszystko popsujesz Oni nie chcą słuchać tego co mam im powiedzieć Nie mam nic ciekawego do powiedzenia Nie chcą mnie słuchać, za mało znaczę Zapomnisz o czymś ważnym Nie czuję się bezpiecznie Nie uda ci się tego zrobić dobrze Nie przygotowałem się dobrze, nie będę umiał odpowiedzieć na wątpliwości Nic co nie jest doskonałe, nie jest dostatecznie dobre

25 krytyk wewnętrzny UŚWIADOM SOBIE JEGO ISTNIENIE aktywna wyobraźnia lub praktyczna identyfikacja POZNAJ JEGO FIZYCZNY i EMOCJONALNY WPŁYWU NA CIEBIE reakcje fizyczne: pocenie się dłoni, ściskanie pięści, drżenie nogi, nadmierne ruchy, patrzenie w podłogę reakcje emocjonalne: skrępowanie, zawstydzenie, odrętwienie, niepewność, poczucie śmieszności SKUTEK: dekoncentracja, zapominanie, brak kontaktu wzrokowego, nadmierne przyspieszanie, chęć ucieczki NASZ REJESTR REAKCJI aktywna wyobraźnia lub praktyczna identyfikacja

26 krytyk wewnętrzny DOCIERANIE DO ŹRÓDEŁ kiedyś ktoś coś powiedział lub coś się wydarzyło uwierzyłeś w to co ktoś powiedział lub przyjąłeś jakieś założenie na temat wydarzenia dokonałeś internalizacji (przyswojenia) przeświadczenia lub założeń zaczęły one działać jako krytyk wewnętrzny ma na ciebie wpływ, gdy publicznie przemawiasz kryty wewnętrzny rodzi się zazwyczaj jako niezbędna strategia przetrwania TROPIENIE POCZĄTKÓW KRYTYKA WEWNĘTRZNEGO przypomnij sobie

27 POZYTYWNE wewnętrzne obrazy i głosy WEWNĘTRZNY TRENER

28 JAK ZOSTAŁEM PROFESOREM? wspomnienie z wczesnego dzieciństwa!!!

29 WEWNĘTRZNY TRENER PAMIĘĆ ZMYSLOWA odtworzenie stanu emocjonalnego, kiedy czuliśmy się doskonale miejsca, zajęcia, osoby ZRÓB LISTĘ TAKICH SYTUACJI przed wystąpieniem: usiądź w spokoju na kilka minut, poćwicz oddychanie, przywołaj pozytywne wspomnienia, W TRAKCIE - kolejne wspomnienia

30 WEWNĘTRZNY TRENER AKTYWNA WYOBRAŹNIA sen na jawie, ale ty decydujesz co się wydarzy, jesteś autorem i szefem przywołującym odpowiednie wspomnienia i obrazy Tworzenie słów antidotum: słowa krytyczne i ich przeciwstawienie: zanudzisz ich - jesteś interesujący (wybierasz dla ciebie najważniejsze) Wyobrażasz sobie (GRA WYOBRAŹNI): wewnętrznego trenera (lepiej idealnego, nieistniejącego w rzeczywistości) trener jest z tobą, udziela ci nieustannego poparcia, jest zaprzeczeniem powstania pierwotnego problemu krytyk wewnętrzny odchodzi pokonany

31 WEWNĘTRZNY TRENER TWORZENIE NOWEJ MAPY pamięci (pozytywnej), wypieranie starej (negatywnej) Przygotowujesz się gdy zbliża się sytuacja, która wywoła wewnętrznego krytyka Pozwól wewnętrznemu trenerowi pokonać krytyka wewnętrznego Warto ćwiczyć pamięć zmysłową i aktywną wyobraźnię by pokonywać krytyka wewnętrznego

32 jak spełniły się moje MŁODZIEŃCZE MARZENIA by zostać aktorem

33 Jak odegrać zadaną rolę? technika/warsztat gry aktorów w teatrze AUTENTYCZNOŚĆ wyszukanie wiarygodnych, osobistych i emocjonalnych więzi z daną postacią: od środka na zewnątrz nie malujemy, nie przerysowujemy NAKŁADAMY MASKI, one przeszkadzają w dotarciu do odbiorcy, NIE JESTEŚMY PRZEKONUJĄCY być autentycznym, czasami to trudne świadomość masek, jakie się nosi

34 UWAGA! w każdym z NAS MOŻE być / jest WIELE POSTACI POMYŚL KIEDY, JAKĄ POWINIENEŚ ZAGRAĆ byś był autentyczny?

35 GRAMY w życiu różne ROLE? dobry król porządek/rozwaga/dokładność wielka matka troska/zaufanie/ciepło szamanka kreatywność/żywiołowość/entuzjazm wojownik zdecydowanie/zaangażowanie/pewność

36 KIEDY? DOBRY KRÓL energia: statyczna, męska oferuje widok z tronu POSTAWA: dostojna, autorytatywna, nieruchoma, wyprostowana, opanowana, uroczysta GESTY: powolne, metodyczne, wyważone, pewne, znaczące TON GŁOSU: silny, wyraźny, rozsądny, logiczny, czysty, bezstronny, właściwy, znający się na rzeczy, autorytatywny SŁOWA i ZDANIA: Struktura, Cele, Kwestie, Plan, Wnioski, Porządek dzienny, Pragnę powiadomić was o, Pragnę oficjalnie podziękować X za jej wkład porządek/rozwaga/dokładność

37 KIEDY? WIELKA MATKA - energia: statyczna żeńska traktuje audytorium jak przyjaciela POSTAWA: zrelaksowana, bezpośrednia, na tym samym poziomie co odbiorcy (jeżeli to możliwe) GESTY: otwarte, ogarniające, przyjacielskie, wspierające, przychylne TON GŁOSU: ciepły, uspokajający, serdeczny, pozytywny, współczujący, płynący z głębi serca, zachęcający, miękki, opiekuńczy, optymistyczny SŁOWA i ZDANIA: Cześć wam, Witam wszystkich, Jak sobie dzisiaj radzicie?, Ludzie to nasz największy atut, Znam to uczucie troska/zaufanie/ciepło

38 Twoja ulubiona postać? SZAMANKA enargia: dynamiczna męska wyczarowuje nową perspektywę POSTAWA: lekka, pełna wdzięku, nieoficjalna, żywa GESTY: zróżnicowane, otwarte, nieprzewidywalne, spontaniczne, używa mowy ciała TON GŁOSU: zmienny, pytający, ożywiony, melodyjny, dźwięczny, dostosowany do nastroju brak schematu SŁOWA i ZDANIA: Wyobraźcie sobie, Czuję, że to się dzieje, A co myślicie o tym?, A co, jeżeli, Odrzućcie stare schematy, Zabawmy się! kreatywność/żywiołowość/entuzjazm

39 KIEDY? WOJOWNIK dynamiczna męska rzuca wezwanie do broni POSTAWA: stojąca, wyprostowana, silna, pełna werwy, zwierzęca czujność GESTY: przekonujące, bezpośrednie, gwałtowne, energiczne, ożywione, silny kontakt wzrokowy TON GŁOSU: zaangażowany, płomienny, pozytywny, przekonujący, szybki, głośny, optymistyczny SŁOWA i ZDANIA: Możemy to zrobić, Cel jest w naszym zasięgu jeszcze jeden zryw, Będziemy potrzebować, Chcę, żebyście, Zaczynajmy! zdecydowanie/zaangażowanie/pewność

40 KILKA rad TECHNICZNYCH Cały czas poświęcamy na opracowanie materiału, trzeba też PRZYGOTOWAĆ SIEBIE! Przygotowania zewnętrzne Wizja lokalna miejsca (układ przestrzenny, pomoce techniczne) ½ godz. przed wystąpieniem TY DOWODZISZ, TY W CENTRALNYM MIEJSCU (nie PowerPoint) Czy miejsce gdzie stoisz zapewnia Ci DOBRY KONTAKT ZE SŁUCHACZAMI?

41 RADY TECHNICZNE Czy masz do dyspozycji stolik na notatki, wodę do picia, szklankę, czy stolik jest dostatecznie duży, czy stoi w odpowiednim miejscu? Przećwicz wejście zza kulis, sprawdź czy nie ma tam kabli, przeszkód, blokad Przeprowadź próbę dźwięku Proś o mikrofon przypinany do ubrania (gwarancja swobodnego poruszania się) Noś wygodny strój (nie uciskamy ciała w okolicach szyi, brzucha - koszula z luźnym kołnierzykiem) Wypij słabą czarną herbatę (kawa zwiększa niepokój)

42 RADY TECHNICZNE PRZYGOTOWANIA WEWNĘTRZNE: Świadomość emocjonalna, przyznanie się do odczuwania zdenerwowania i emocji NIE PROBUJ NIC ZMIENIAĆ, głęboko oddychaj, wsłuchaj się w siebie, skup się na doznaniach z tym związanych Świadoma obecność i fizyczna świadomość, kiedy się myjesz i ubierasz zwracaj uwagę na swój oddech, ciężar stóp, śniadanie jedz wolniej, zwracaj uwagę na smak, gdy wychodzisz na dwór poczuj wiatr na twarzy, zwróć uwagę na powietrze, zapachy, dźwięki BĄDŹ ŚWIADOM WSZYSTKIEGO i wszystkich wokół

43 Rozgrzewka głosu RADY TECHNICZNE Pokonaj blokady (krytyka wewnętrznego, przywołaj trenera wewnętrznego) Przypomnij sobie miejsca, zajęcia, osoby, które wprawiają Cię w dobry nastrój (pamięć zmysłowa) Przywołaj postać jaka będziesz przedstawiał w czasie prezentacji Zdejmij maskę, bądź autentyczny Przed rozpoczęciem w wprowadź stan podzielnej uwagi, zachowaj świadomą obecność monitoruj audytorium, może potrzebna zmiana rozpoczęcia

44 RADY TECHNICZNE po zakończonej prezentacji Twojej osoby, w swoim rytmie, w swoim tempie zajmij wyznaczone miejsce po zajęciu miejsca usadów się, oddychaj głęboko, ustabilizuj się, czujesz się odprężony, gotowy, pewny siebie, jesteś autentyczny i świadomie obecny - JESTEŚ GOTÓW, BY ZACZYNAĆ

45 Dziękuję za uwagę! prof. PAN, dr hab. Zbigniew Romek