ASSESSMENT OF THE POSSIBILITIES OF CREEPING THISTLE CONTROL WITH USE OF PATHOGENIC FUNGI IN ECOLOGICAL AND CONVENTIONAL AGRICULTURE
|
|
- Bogumił Brzozowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Henryk RATAJKIEWICZ 1, Roman KIERZEK 2, Zbigniew KAROLEWSKI 3, Maria WERNER 3 1 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Metod Ochrony Roślin ul. Zgorzelecka 4, Poznań, ratajh@up.poznan.pl ² Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy, Zakład Herbologii i Techniki Ochrony Roślin ul. Władysława Węgorka 20, Poznań, r.kierzek@ior.poznan.pl; m.wachowiak@ior.pozna.pl 3 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Fitopatologii ul. Dąbrowskiego 159, Poznań, karolew@up.poznan.pl; mwerner@up.poznan.pl ASSESSMENT OF THE POSSIBILITIES OF CREEPING THISTLE CONTROL WITH USE OF PATHOGENIC FUNGI IN ECOLOGICAL AND CONVENTIONAL AGRICULTURE Summary Creeping thistle is a burdensome weed of crop plants in ecological and conventional farms, which can be controlled using pathogenic fungi. Although using pathogens of creeping thistle can stir up important doubts from epidemiological point of view, resulting from an opportunity to inoculation of crop plants, it can be possible. Application of bioherbicides on pastures and meadows is ultimately one of the most suitable method of direct control of creeping thistle and other weeds. A use of P. punctiformis on arable land can not raise doubts, however, due to necessity of manual application this method, should be the best in ecological farms. Other fungi appropriately selected to a crop can be a basic method of creeping thistle control or assist a control of it weed with traditional herbicides. OCENA MOŻLIWOŚCI ZWALCZANIA OSTROŻENIA POLNEGO Z WYKORZYSTANIEM GRZYBÓW PATOGENICZNYCH W ROLNICTWIE EKOLOGICZNYM I KONWENCJONALNYM Streszczenie Ostrożeń polny (Cirsium arvense (L.) Scop.) jest uciążliwym chwastem upraw roślin w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych w Polsce, który może być zwalczany z wykorzystaniem grzybów patogenicznych. Zastosowanie patogenów ostrożenia polnego wprawdzie budzi poważne wątpliwości epidemiologiczne, wynikające z możliwości zakażenia roślin uprawnych, jest jednak możliwe. Wykorzystanie bioherbicydów na pastwiskach i łąkach jest docelowo jednym z najodpowiedniejszym sposobów bezpośredniego zwalczania ostrożenia polnego i innych chwastów. Zastosowanie P. punctiformis na gruntach ornych nie budzi wątpliwości epidemiologicznych, jednak, ze względu na konieczność manualnej aplikacji patogena, jego wykorzystanie będzie najodpowiedniejsze w uprawach prowadzonych w gospodarstwach ekologicznych. Inne grzyby, odpowiednio dobrane do upraw roślin, tak, aby nie stwarzać zagrożenia epidemiologicznego, mogą być podstawowym czynnikiem zwalczania ostrożenia polnego lub wspomagać zwalczanie tego chwastu prowadzone z użyciem tradycyjnych herbicydów. 1. Wprowadzenie Ostrożeń polny (Cirsium arvense (L.) Scop.) jest ważnym gospodarczo chwastem, który powszechnie występuje na gruntach ornych i użytkach zielonych. Problem skutecznego eliminowania tego chwastu wynika najczęściej z uwarunkowań agrotechnicznych, co ma z kolei związek z cechami biologicznymi tego gatunku i warunkami klimatycznymi. W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się wyraźny wzrost rozprzestrzeniania i nasilenia występowania ostrożenia polnego w naszym kraju [29]. Roślina ta jest licznie zasiedlana przez mikroorganizmy [1] i stawonogi [34], stanowiące naturalny czynnik regulacji jego występowania. Mikroorganizmy umiejętnie wykorzystane dają szansę na poprawę skuteczności zwalczania tego chwastu, zarówno w warunkach agrotechniki prowadzonej w rolnictwie konwencjonalnym, a szczególnie w ekologicznym przyczyniając się do zmniejszenia liczby zabiegów mechanicznych [28]. 2. Cel pracy Celem niniejszej pracy jest ocena możliwości zwalczania ostrożenia polnego z wykorzystaniem grzybów patogenicznych w polskim rolnictwie ekologicznym i konwencjonalnym. 3. Zagrożenie upraw przez ostrożeń polny Ostrożeń polny jest przyczyną istotnych strat w plonach, zarówno w uprawach trwałych jak i na gruntach ornych. Chwast ten występuje we wszystkich uprawach roślin rolniczych i ogrodniczych. Dobrze rośnie w warunkach pełnego oświetlenia na glebach suchych i świeżych, żyznych i umiarkowanie ubogich, umiarkowanie kwaśnych, obojętnych i zasadowych, lekkich i ciężkich [29]. Zasiedlanie nowych stanowisk przez ostrożeń polny wynika z przenoszenia niełupek wraz z puchem kielichowym na znaczną odległość, nawet 0,5 km. Jedna roślina może wytwarzać kilka tysięcy niełupek. Część niełupek znajdujących się w glebie jest zdolna do skiełkowania nawet po 20 latach [23]. Ostrożeń polny łatwo regeneruje z korzeni, dlatego podstawowe zabiegi uprawowe, w tym jednokrotna orka w ciągu sezonu, często nie eliminują skutecznie roślin. Ostrożeń polny jest jednym z najtrudniejszych do zwalczenia chwastów, próg szkodliwości w zbożach stanowi 0,5 rośliny ostrożenia na 1 m 2 powierzchni uprawy [25, 23]. 61
2 Ostrożeń polny znajduje szczególnie dobre warunki rozwoju na naturalnych łąkach, gdzie jest przyczyną nie tylko obniżenia plonowania runi, ale swoją obecnością w sianie obniża jego wartość paszową, jest nieakceptowany przez zwierzęta, a przypadkowo spożyty może podrażniać przewód pokarmowy. Inne gatunki rodzaju ostrożeń mogą również zachwaszczać użytki rolne, szczególnie zielone. Ostrożeń polny może także tworzyć mieszańce z niektórymi gatunkami [31], takimi jak: C. eriophorum (ostrożeniem głowaczem), C. lanceolatum (lancetowatym), C. palustre (błotnym), C. erisithales (lepkim), C. oleraceum (warzywnym) i C. acaule (krótkołodygowym). Znaczenie ostrożenia polnego i innych chwastów wieloletnich może wzrastać w Polsce wraz ze zwiększeniem areału upraw prowadzonych w uproszczonych technologiach produkcji, w przypadku zaniedbań w agrotechnice i płodozmianie, w mało intensywnych systemach produkcji, prowadzonych m.in. zgodnie zasadami rolnictwa ekologicznego. Szczególnie zgrożone są uprawy zbóż jarych. Badania Sobisza [30] wskazują m.in. na większe zachwaszczenie zbóż jarych ostrożeniem polnym w gospodarstwach ekologicznych, niż tradycyjnych. Ostrożeń polny, jako gatunek neutralny wobec kontynentalizmu, dobrze rozwija się w szerokim zakresie warunków klimatycznych, co może sprzyjać jego rozprzestrzenieniu podczas długotrwałych zmian klimatycznych i w zmiennych warunkach klimatycznych. Z drugiej strony, zmiany klimatu mogą również sprzyjać rozprzestrzenianiu się patogenów ostrożenia polnego na terenie naszego kraju, jak również mogą modyfikować skuteczność działania środków ochrony roślin. Badania Ziska i wsp. [36, 37] wskazują, że w zwiększonej zawartości CO 2 w atmosferze ostrożeń polny jest gorzej zwalczany przez glifosat, nie można wykluczyć, że również przez inne herbicydy. Na rynku jest stosunkowo mała liczba herbicydów skutecznie zwalczających ten uciążliwy chwast. 4. Patogeny ostrożenia polnego Potencjał biologiczny ostrożenia polnego do jego rozprzestrzeniania w środowisku może być istotnie ograniczony przez występujące na nim patogeny. Szeroki przegląd grzybów występujących na Cirsium arvense w europejskiej części Rosji przedstawił Berestetskiy [1]. Także Zheng i wsp. [35] przedstawili szereg grzybów chorobotwórczych dla C. arvense, należących do gromad: Ascomycota, Basidiomycota, Oomycota i grzybów mitosorowych, które zaprezentowano w tab. 1 i 2. Tab. 1. Pasożyty bezwzględne ostrożenia polnego Table 1. Obligatory parasites of creeping thistle Gromada Rodzina Gatunek Publikacja Erysiphe cichoracearum DC. [35] Ascomycota Erysiphaceae E. mayorii var. mayorii [27] Sphaerotheca fuliginea (Schltdl.) Pollacci [35] S. fusca (Fr.) S. Blumer [35] Puccinia cirsii Lasch [35] P. cirsii-maritimi Dietel [35] P. dioicae Magnus [35] Basidiomycota Pucciniaceae P. infra-aequatorialis Jørst [35] P. nishidana Henn. [35] P. punctiformis (F. Strauss) Röhl [35] Pustula andropogonis [21] Albugo tragopogonis var. cirsii Ciferri & Biga apud Biga [35] Albuginaceae Oomycota A. tragopogonis (DC.) Gray [35] Peronosporaceae Bremia cirsii (Jaczewski ex Uljanish) J.F. Tao & Y.N. Yu [35] Tab. 2. Pasożyty względne występujące na ostrożeniu polnym, które oceniano pod względem możliwości wykorzystania w biologicznym zwalczaniu tego chwastu Table 2. Facultative parasites existing on creeping thistle which were evaluated as potential biological factors of this weed control Gromada Rząd Gatunek Publikacja Ascomycota Helotiales Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary [35] Ascochyta tussilaginis [2] Phoma destructiva [20] P. exigua var. exigua [8] P. hedericola [15] Sphaeropsidales P. nebulosa [15] Phomopsis cirsii [33] Grzyby mitosporowe Phyllosticta cirsii Desm. [35] Septoria cirsii Niessl [35] Stagonospora cirsii [3] Alternaria cirsinoxia [21] Hyphomycetales Cercospora cirsii Ellis & Everh [35] Ramularia cirsii [21] Agonomycetales Mycelia sterilia [15] 62
3 W badaniach polskich Ruszkiewicz-Michalska [27] wskazuje na występowanie na ostrożeniu polnym na Wyżynie Częstochowskiej Erysiphe cichoracearum var. cichoracearum, E. mayorii var. mayorii, Phyllosticta cirsiilanceolati, Puccinia punctiformis. Ratajkiewicz i wsp. [26] na ostrożeniach polnych zasiedlających naturalne łąki doliny Warty wyizolowali grzyby rodzaju: Fusarium, Alternaria, Sclerotinia i Penicillium oraz stwierdzili występowanie P. punctiformis. Oprócz żywych organizmów również czynniki abiotyczne, takie jak niedostateczna zawartość niezbędnych składników mineralnych w podłożu lub w tkankach roślin, mogą być przyczyną niektórych obserwowanych chorób ostrożenia polnego [26]. 5. Patogeny ostrożenia polnego jako potencjalne bioherbicydy Wprawdzie już w 1959 r. ostrożeń polny znalazł się wśród pierwszych 19 gatunków chwastów będących celem biologicznego zwalczania w USA [22], to dopiero od lat 80. ubiegłego stulecia nastąpił znaczny rozwój badań w tym zakresie. W tab. 2 zebrano patogeny względne ostrożenia polnego, które oceniano pod względem możliwości zastosowania w biologicznym zwalczaniu tego chwastu. Przedstawione patogeny ograniczały w istotnym stopniu wzrost ostrożenia polnego, niektóre z nich przebadano również w warunkach polowych i uzyskano satysfakcjonujące rezultaty w dłuższej perspektywie czasowej, obejmującej cały sezon wegetacyjny lub kilka sezonów. Zakres oddziaływania grzybów patogenicznych dla ostrożenia polnego wykracza ponad sam rozwój wegetatywny, a patogeny te bezpośrednio lub pośrednio wpływają na zdolność tej rośliny do rozprzestrzeniania się w środowisku wraz z materiałem generatywnym. W badaniach polskich wykazano, że chore rośliny wykształcały duży odsetek nieżywotnych niełupek; niekiedy nie tworzyły koszyczków lub nie zakwitały. Wstępne badania wskazują, że zdolność kiełkowania niełupek zebranych z roślin ze stanowisk gdzie stwierdzano objawy występowania chorób była bardzo niska, do 20% [26], podczas gdy Mowszowicz [24] podaje, że niełupki ostrożenia polnego kiełkują w 60-90%. Spośród patogenów ostrożenia polnego najwięcej miejsca w badaniach poświęcono Sclerotinia sclerotiorum i P. punctiformis. Sukcesem nowozelandzkiego zespołu, oznaczającym wprowadzenie do praktyki rolniczej bioherbicydu Sclerodex przeciwko ostrożeniowi polnemu [32], zakończyły się badania nad S. sclerotiorum [5, 10]. Bourdôt i wsp. [5] wykazali, że grzyb ten redukował liczebność populacji ostrożenia polnego na użytkach zielonych w granicach 38-81%, po jednokrotnej aplikacji, a dalsze badania [6] dowiodły, że nie jest konieczne coroczne ponawianie aplikacji patogena dla ograniczenia populacji chwastu w kolejnych latach. Względy ekonomiczne i trudności z utrzymaniem stabilności formulacji sprawiły, że wskazany herbicyd nie utrzymał się na rynku. Badania nad polskimi izolatami S. scleotiorum również przyniosły obiecujące wyniki w zakresie ich patogeniczności wobec C. arvense [26]. Jedną z ważniejszych chorób ostrożenia polnego jest rdza, powodowana przez P. punctiformis. Zebrane doniesienia ustne i obserwacje własne, dotyczące wybranych terenów naszego kraju wskazują, że w ostatnich latach P. punctiformis powodowała wyniszczenie roślin ostrożenia polnego, niekiedy niemal całych populacji, podczas gdy nie była obserwowana na ostrożeniach innych gatunków. Na liściach i pędach wytwarza spermogonia, uredinia i telia. Grzyb zakaża C. arvense systemicznie, zimuje w organach rośliny pod ziemią. W badaniach niemieckich [19] P. punctiformis silnie wyniszczała rośliny ostrożenia polnego, zwłaszcza, gdy oprócz aplikacji zarodników przycinano również nadziemną część roślin imitując tym zabiegiem koszenie użytków zielonych. Wzmocnienie patogenicznego oddziaływania grzybów wobec ostrożenia polnego uzyskano poprzez łączne zastosowanie dwóch lub więcej patogenów. Kluth i wsp [20] zastosowali razem P. punctiformis i Phoma destructiva, co doprowadziło do silniejszego ograniczenia liczebności ostrożenia polnego niż po użyciu każdego z nich z osobna. Guske i wsp. [15] najlepsze rezultaty otrzymali po łącznym zastosowaniu Phoma hedericola, P. destructiva, P. nebulos i Mycelia sterilia. Jednak nie każda kombinacja grzybów dała satysfakcjonujące wyniki, czego przykładem była P. hedericola, która miała silniejszą aktywność zastosowana indywidualnie niż w połączeniu z P. punctiformis. Jeszcze nowszym trendem badawczym w zakresie wykorzystania potencjału patogenów do zwalczania ostrożenia polnego jest izolowanie metabolitów tych mikroorganizmów o silnym oddziaływaniu fitotoksycznym. Evidente i in. [13] oceniali filostyktyny z grupy oksazatricykloalkenów wytwarzane przez Phyllosticta cirsii. Berestetskiy i in. [4] przedstawili wyniki badań nad toksycznymi dla C. arvense i Sonchus arvensis substancjami, które wyizolowali ze Stagonospora, Phoma i Ascochyta spp. Cimmino i in. [8] zaprezentowali wyniki badań nad mykotoksynami wyizolowanymi z Phoma exigua var. exigua. 6. Warunki skutecznego działania mikoherbicydu przeciwko ostrożeniowi polnemu Bioherbicydy wprowadzane do praktyki rolniczej powinny odznaczać się wysoką skutecznością i stabilnością biologicznego działania, znaczną trwałością i łatwością w zastosowaniu. O ile patogeny względne dają się hodować na pożywkach i mogą stanowić potencjalnie łatwy materiał do otrzymania bioherbicydu, to patogeny bezwzględne, w tym P. punctiformis, nie mogą być otrzymane w podobny sposób [26], mimo to istnieją sposoby ich aplikacji. Mikoherbicydy, podobnie jak inne biopreparaty, odznaczają się wolniejszym działaniem od herbicydów syntetycznych jednak wiele patogenów daje szanse na długotrwały efekt. Wysoką skuteczność S. sclerotiorum jak i P. punctiformis, bliską całkowitemu wyniszczeniu ostrożenia polnego na traktowanym stanowisku, uzyskuje się w perspektywie od jednego do kilku sezonów wegetacyjnych [5, 6, 19]. Skuteczność działania mikoherbicydów obwarowana jest licznymi warunkami, począwszy od wyboru skutecznego izolatu grzyba, formulacji preparatu i jego dawki, poprzez technikę, warunki mikroklimatyczne i fazę rozwojową ostrożenia polnego podczas aplikacji, a skończywszy na uwzględnieniu warunków i zabiegów w uprawie podczas długiego okresu działania mikoherbicydu, które mogą wzmacniać, jak i ograniczać rezultat biologiczny. Bioherbicydy przeciwko ostrożeniowi polnemu aplikuje się wraz z cieczą, nalistnie lub na powierzchnię gleby, przy czym w obu przypadkach oczekuje się przede wszystkim infekcji części nadziemnej rośliny. Niektóre patogeny, jak np. S. sclerotiorum, można aplikować również w postaci ziaren zbóż przerośniętych grzybnią na powierzchnię gleby 63
4 [18]. Pasożyty bezwzględne, takie jak P. punctiformis, są rozprzestrzeniane również manulanie, poprzez bezpośredni kontakt zdrowych roślin z wytwarzającym zarodniki grzybem znajdującym się na chorych roślinach. Aby infekcja była efektywna najczęściej niezbędne jest, co najmniej, kilkugodzinne zwilżenie roślin i wysoka wilgotność względna powietrza [21]. Wydłużenie tego okresu sprzyjało infekcji ostrożenia polnego przez S. sclerotiorum [17], a utrzymanie zwilżenia przez 48 godzin, w przypadku Ascochyta tussilaginis, dawało znacznie lepsze rezultaty niż po 12 godzinach [2]. Znaczna powierzchnia liści, na której rozprasza się aplikowana ciecz, w połączeniu z ewentualnym niedosytem pary wodnej w powietrzu sprzyja wysychaniu kropli cieczy. Wiele patogenów infekuje rośliny poprzez aparaty szparkowe znajdujące się w większej liczbie na dolnej niż górnej stronie liści. Lepszej efektywności infekcji można spodziewać się zatem, gdy rośliny ostrożenia polnego są jeszcze w fazie rozety. Berestetskiy [2] stwierdził, że liście starsze, bliższe podłoża, były łatwiej infekowane przez S. cirsii niż młodsze; takie położenie sprzyja dłuższemu utrzymywaniu zwilżenia, zwłaszcza dolnej ich strony. Okres zwilżenia liści i retencję można modyfikować w zależności od ilości cieczy użytkowej aplikowanej na jednostkę powierzchni, jednak w warunkach znacznego niedosytu pary wodnej w powietrzu nawet 2000 l cieczy na 1ha okaże się niewystarczające do kilkugodzinnego zwilżenia rośliny. Badania nad znaczeniem ilości cieczy i wielkości kropli dla skuteczności działania grzybów rodzaju Colletotrichum przeciwko Matricaria perforata i Malva pusilla prowadzili Byer i in. [7]. Potwierdzili oni zależność pomiędzy retencją a ilością aplikowanej cieczy, jednocześnie wykazując, że zabieg drobnokroplisty był skuteczniejszy niż grubokroplisty, gdy zastosowali C. truncatum z użyciem 500 l wody na 1 ha, podczas gdy w przypadku C. gloeosporioides f. sp. malvae nie wykazano takiej zależności. Drobne krople dają większą szansę lepszego naniesienia cieczy na dolną powierzchnię liścia niż grube; można się spodziewać, że i w przypadku ostrożenia polnego lepsze rezultaty biologiczne aplikacji bioherbicydu będzie można uzyskać w wyniku zabiegu drobnokroplistego. Zastosowanie pasożytów bezwzględnych, takich jak P. punctiformis, jako mikoherbicydów napotyka istotne ograniczenia związane z przygotowaniem preparatu. Aplikacja jest jednak możliwa poprzez opryskiwanie cieczą przygotowaną z wykorzystaniem zarodników zebranych z ostrożenia polnego lub poprzez kontakt roślin zakażonych ze zdrowymi. Jest to niewątpliwym utrudnieniem, ale nie wyklucza tego grzyba z praktycznego zastosowania na małych areałach, zwłaszcza w uprawach prowadzonych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego w naszym kraju. P. punctiformis jest gatunkiem charakterystycznym dla ostrożenia polnego; dla osób mających podstawową wiedzę z zakresu biologii jest łatwy do rozpoznania w oparciu o materiał graficzny i specyficzny, przyjemny zapach, który związany jest z wytwarzanymi przez patogena spermogoniami. P. punctiformis jest prawdopodobnie gatunkiem powszechnie występującym w naszym kraju, jednak dotąd nie prowadzono na ten temat szerszych badań. Przykładem udanego wykorzystania pasożyta bezwzględnego w praktyce rolniczej jest grzyb Puccinia chondrillina, który skutecznie ogranicza populację Chondrilla juncea w Australii [16]. Prowadzone są również badania nad wykorzystaniem P. lagenoforae przeciwko Senecio vulgaris w uprawie marchwi [14]. Mechaniczne uszkadzanie ostrożenia polnego, takie jak podczas koszenia łąk lub wypasania pastwisk, jest jednym z czynników mogących sprzyjać naturalnej infekcji grzybów [12]. Kluth i wsp. [19] stwierdzili także, że mechaniczne uszkodzenie ostrożenia polnego zwiększało skuteczność działania mikoherbicydu zawierającego S. sclerotiorum. Obserwacje własne z lat również wskazują, że chore i zamierające ostrożnie występowały liczniej w miejscach gdzie łąki były koszone. Uszkodzenia C. arvense powodują również fitofagi. Badania nad związkiem pomiędzy rozprzestrzenieniem P. punctiformis a występowaniem fitofagów na ostrożeniu polnym nie dały jednakże jednoznacznych wyników [9]. Mikoherbicydy o praktycznym zastosowaniu są do tej pory rzadkością; wysoce aktywne w badaniach szklarniowych izolaty nie zawsze są równie skuteczne w warunkach polowych. Główną odpowiedzialność za to ponoszą zwykle czynniki meteorologiczne, niekorzystne dla infekcji roślin przez patogeny. Istotne znaczenie dla skuteczności działania bioherbicdu mogą mieć również niektóre zabiegi agrotechniczne wykonywane przed, jak i po aplikacji. Wskazać należy przede wszystkim na potencjalnie negatywne oddziaływanie fungicydów, ale także niektóre zoocydy, herbicydy i inne środki aplikowane nalistnie mogą mieć negatywne znaczenie. Jednym z ważniejszych problemów ograniczających szersze zastosowanie mikoherbicydów jest potencjalne biologiczne zagrożenie roślin uprawnych aktualnie rosnących i uprawianych następczo na traktowanym polu. 7. Zagrożenie ważniejszych upraw związane z możliwością infekcji roślin na skutek aplikacji patogenów przeciwko ostrożeniowi polnemu Wśród patogenów ostrożenia polnego, występujących w strefie klimatu umiarkowanego, można wskazać na monofaga, P. punctiformis, nie stwarzającego zagrożenia epidemiologicznego dla roślin uprawnych. Według Berestetskiego [2] Ascochyta tussilaginis i Septoria cirsii są również bezpieczne dla roślin uprawnych. O ile oba grzyby dają się hodować na pożywkach i mogą stanowić łatwy materiał do otrzymania potencjalnego bioherbicydu, o tyle nie prowadzi się takiej hodowli w przypadku P. punctiformis. Zastosowanie mikoherbicydów opartych na polifagach słusznie może budzić obawy związane z potencjalnymi konsekwencjami dla upraw, wynikającymi z patogeniczności grzybów względem różnych gatunków roślin i możliwości łatwego ich przemieszczania. Wiele miejsca w badaniach poświęcono S. sclerotiorum, znanemu sprawcy zgnilizny twardzikowej występującej na wielu gatunkach roślin. DeJong i wsp. [10, 11] wykonali badania nad ryzykiem rozprzestrzeniania się askospor po aplikacji S. sclerotiorum przeciwko ostrożeniowi polnemu na łąkach i pastwiskach oraz przeprowadzili ocenę zagrożenia innych upraw. Badacze ci, w oparciu o wyniki swoich obserwacji, wskazują ostatecznie na znikome ryzyko i potwierdzają słuszność stosowania w praktyce bioherbicydu zawierającego tego grzyba na użytkach zielonych. W uprawach jednorocznych na grunatach ornych, skleroty wytwarzane przez S. sclerotiorum stanowiłyby bezpośrednie zagrożenie dla podatnych na tego grzyba roślin uprawianych następczo, a askospory mogłyby również zagrażać bezpośrednio sąsiadującym uprawom, dlatego zastosowanie tego grzyba na gruntach ornych budzi poważne wątpliwości epidemiologiczne i najczęściej wyklucza się takie jego wykorzystanie. 64
5 Koniecznością jest przeprowadzenie oceny ryzyka rozprzestrzeniania i zagrożenia sąsiednich i następczych upraw oraz niezbędnych badań biologicznych w przypadku każdego mikroorganizmu patogenicznego, który miałby stać się bioherbicydem o praktycznym znaczeniu. 8. Mikoherbicydy a herbicydy, herbicydy biotechniczne Grzyby porażające chwasty mogą spełniać również rolę wspomagającą w zwalczaniu chwastów z użyciem tradycyjnych herbicydów chemicznych. Łączenie herbicydów chemicznych i biologicznych w technologiach zarządzania zachwaszczeniem może być jednym z ważniejszych nurtów stosowania bioherbicydów. Natomiast herbicydy biotechniczne, zawierające fitotoksyczne metabolity wytarzane przez grzyby pasożytnicze, będą raczej stosowane w charakterze podstawowych herbicydów, jak również w mieszaninach z herbicydami syntetycznymi. Przedstawione wcześniej badania [4, 13, 8], wykonane na ostrożeniu polnym wskazują, że jest to chwast podatny na oddziaływanie takich mikotoksyn. Zarazem istnieje możliwość izolowania metabolitów z patogenów, które mają wąski zakres specjalizacji biologicznej, co zresztą już uczyniono [2]. Wyodrębnienie mikotoksyn z hodowli takich grzybów zwiększa znacznie szanse na uzyskanie herbicydu selektywnego wobec roślin uprawnych, a zarazem stabilniejszego w działaniu w praktyce niż mikoherbicyd zawierający mikroorganizm którego skuteczność działania jest silnie uzależniona od warunków agrometeorologicznych podczas i po zabiegu. 9. Zalecenia Przeprowadzona analiza doniesień naukowych i badania własne wskazują, że istniej potrzeba i realna możliwość biologicznego zarządzania występowaniem ostrożenia polnego, zarówno w uprawach roślin prowadzonych w rolnictwie tradycyjnym, jak i ekologicznym w naszym kraju. Grzyby porażające ostrożeń polny, odpowiednio dobrane do upraw roślin, tak, aby nie stwarzać zagrożenia epidemiologicznego, mogą być podstawowym czynnikiem zwalczania ostrożenia polnego lub wspomagać zwalczanie tego chwastu prowadzone z użyciem tradycyjnych herbicydów chemicznych. Zastosowanie patogenów przeciwko ostrożeniowi polnemu na łąkach i pastwiskach, zarówno tradycyjnych jak i ekologicznych, nie stwarza poważniejszych problemów epidemiologicznych dla podstawowych roślin wchodzących w skład runi. Wykorzystanie bioherbicydów na pastwiskach i łąkach jest jednym z najodpowiedniejszych sposobów bezpośredniego zwalczania ostrożenia polnego i innych chwastów, i jest preferowane w długookresowych planach rozwoju tej gałęzi produkcji rolnej. Zarazem, na użytkach zielonych, szczególnie naturalnie położonych w dolinach rzek i w pobliżu zbiorników wodnych, występują korzystniejsze warunki agrometeorologiczne dla skutecznego działania mikoherbicydu niż w uprawach prowadzonych na gruntach ornych. Zastosowanie P. punctiformis na gruntach ornych nie budzi wątpliwości epidemiologicznych, jednak, ze względu na konieczność manualnej aplikacji patogena, jego wykorzystanie będzie najodpowiedniejsze w uprawach prowadzonych w gospodarstwach ekologicznych, które zarazem są bardziej, niż w konwencjonalnych, zagrożone występowaniem ostrożenia polnego. 10. Literatura [1] Berestetskiy, A. O.: Mycobiota of Cirsium arvense and allied species over the territory of the European part of Russia. Mikologiya i Fitopatologiya, 1997, 31, s [2] Berestetskiy A.: Bioherbicide - Status Reports - All-Russian Research Institute of Plant Protection. International Bioherbicide Group IBG News, 1999, 8 (1), s. 14. [3] Berestetskiy A.O., Kungurtseva O.V., Sokornova S.V.: Can mycelial inoculum be an alternative to conidia in the case of Stagonospora cirsii J.J. Davis, a potential biocontrol agent of Cirsium arvense? Joint Workshop International Bioherbicide Group and EWRS-Biocontrol Working Group - Current status and future prospects in bioherbicide research and product development, Bari, Italy, 19 June, [4] Berestetskiy A., Dmitriev A., Mitina G., Lisker I., Andolfi A., Evidente A.: Nonenolides and cytochalasins with phytotoxic activity against Cirsium arvense and Sonchus arvensis: A structure activity relationships study. Phytochemistry, 2007, 69 (4), s [5] Bourdôt G.W., Harvey I.C., Hurrell G.A. Alexander R.T.: An experimental mycoherbicide utilizing Sclerotinia sclerotiorum controls pasture populations of Cirsium arvense in Canterbury. In: Proceedings 1993 of the 46th New Zealand Plant Protection Conference, Hotel Russley, Christchurch, New Zealand, 1993, s [6] Bourdôt G.W., Hurrell G.A., Saville D.J., Leathwick D.M.: Impacts of applied Sclerotinia sclerotiorum on the dynamics of a Cirsium arvense population. Weed Research, 2006, 46, s [7] Byer K.N., Peng G., Wolf T.M., Caldwell B.C.: Spray retention and its effect on weed control by mycoherbicides Biological Control, 2006, 37, s [8] Cimmino A., Andolfi A., Berestetskiy A., Evidente A.: Production of Phytotoxins by Phoma exigua var. exigua, a Potential Mycoherbicide against Perennial Thistles. J. Agric. Food Chem., 2008, 56 (15), s [9] Cripps M.G.: Influence of natural enemies on Cirsium arvense a biogeographic perspective. A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the Degree of Doctor of Philosophy. Lincoln University, 2009, 111 ss. [10] De Jong M.D., Bourdôt G.W., Hurrell G.A.; Saville D.J., Erbrink H.J., Zadoks J.C.: Risk analysis for biological weed control simulating dispersal of Sclerotinia sclerotiorum (Lib.) de Bary ascospores from a pasture after biological control of Cirsium arvense (L.) Scop. Aerobiologia, 2002, 18, s [11] DeJong M.D., Bourdôt G.W., Powell J., Gourdiaan J.: A model of the escape of Sclerotinia sclerotiorum ascospores from pasture. Ecological Modelling, 2002, 150, s [12] Demers A.M., Berner D.K., Backman P.A.: Enhancing incidence of Puccinia punctiformis, through mowing, to improve management of canada thistle (Cirsium arvense) Biological Control, 2006, 39, s [13] Evidente A., Cimmino A., Andolfi A., Vurro M., Zonno M.C., Cantrell C.L., Motta A.: Phyllostictines AeD, oxazatricycloalkenones produced by Phyllosticta cirsii, a potential mycoherbicide for Cirsium arvense biocontrol. Tetrahedron, 2007, 64, s [14] Grace B.S., Müller-Schärer H.: Biological control of Senecio vulgaris in carrots (Daucus carota) with the rust fungus Puccinia lagenophorae. Basic Appl. Ecol., 2003, 4, s [15] Guske S., Schulz B., Boyle C.: Biocontrol options for Cirsium arvense with indigenous fungal pathogens. Weed Research, 2004, 44, s [16] Halley M.E., Groves R.H.: Effect of the rust fungus Puccinia chondrillina TU 788 on plant size and plant size variability in Chondrilla juncea. Weed Research, 2002, 42(5), s [17] Harvey C., Alexander R.A., Waipara N.W., Saville D.J.: The Effect of Inoculum Substrate and Dew Period on the Pathogenicity of Sclerotinia Sclerotiorum When Applied as a My- 65
6 coherbicide to Californian Thistle (Cirsium Arvense). Australasian Plant Pathology, 1994, 23(2), s [18] Hurrell G.A., Bourdôt G.W., Saville D.J.: Effect of application time on the efficacy of Sclerotinia sclerotiorum as a mycoherbicide for Cirsium arvense control in pasture. Biocontrol Science and Technology, 2001, 11, s [19] Kluth S., Kruess A., Tscharntke T.: Influence of mechanical cutting and pathogen application on the performance and nutrient storages of Cirsium arvense. Journal of Applied Ecology, 2003, 40, s [20] Kluth S., Kruess A., Tscharntke T.: Effects of two pathogens on the performance of Cirsium arvense in a successional fallow. Weed Research, 2005, 45 (4), s [21] Leth V., Netland J., Andreasen C.: Phomopsis cirsii: a potential biocontrol agent of Cirsium arvense. Weed Research, 2008, 48, s [22] McClay A.S.: Canada thistle. W: Van Driesche R. i in.: Biological Control of Invasive Plants in the Eastern United States. USDA Forest Service Publication FHTET, , 413 pp. viewcontent.cgi?article=1101&context=usdafsfacpub. Dostęp r. [23] Mikulka J., Chodová D., Martinkowá Z.: Systém hubení pýru plazivého a pcháče osetu na orné půdě. Praha, 1993, Instytut výchovy a vzdělávání MZe ČR, 34 ss. [24] Mowszowicz J.: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa, PWRiL, 1955, 549 ss. [25] Paradowski A.: Atlas chwastów. Kraków, Plantpress, 2009, 229 ss. [26] Ratajkiewicz H., Karolewski Z., Werner M.: Ocena możliwości wykorzystania patogenów ostrożenia polnego (Cirsium arvense (L) Scoop.) do biologicznego zwalczania tego chwastu. Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 2009, 49, (2), s [27] Ruszkiewicz-Michalska M.: Mikroskopijne grzyby pasożytnicze w zbiorowiskach roślinnych Wyżyny Częstochowskiej. Monographiae Botanicae, 2006, 96, s [28] Scheepens P.C., Müller-Schärer H., Kempenaar C.: Opportunities for biological weed control in Europe. Biocontrol, 2001, 46, s [29] Snowarski M.: Atlas roślin naczyniowych Polski Wersja publikacji [30] Sobisz Z.: Porównanie zachwaszczenia zbóż na polach wybranych gospodarstwa ekologicznych i tradycyjnych w Słowińskim Parku Narodowym. Pamiętnik Puławski, 2007, 145, s [31] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa, PWN, 1967, 1019 ss. [32] The Manual of Biocontrol Agents. Coppping L.G. Editor. British Crop Protection Council, 2004, 702 ss. [33] Wang L, Leth V., Netland J.: Culture stability of Phomopsis cirsii, a potential biocontrol agent of Cirsium arvense. Joint Workshop International Bioherbicide Group and EWRS- Biocontrol Working Group Current status and future prospects in bioherbicide research and product development Bari, Italy, 19 June, [34] Winiarska W.: Roślinożerna entomofauna ostrożenia polnego, Cirsium arvense (L.) Scop. Polskie Pismo Entomologiczne, 1986, 56, s [35] Zheng H., Wu Y., Ding J., Binion D., Fu W., Reardon R.: Invasive Plants of Asian Origin Established in the United States and Their Natural Enemies, Data dostępu r. [36] Ziska L.H., Faulkner S.S., Lydon J.: Changes in biomass and root:shoot ratio of fieldgrown Canada thistle (Cirsium arvense), a noxious, invasive weed, with elevated CO 2 : implications for control with glyphosate. Weed Science, 2004, 52, s [37] Ziska L.H., Teasdale J.R., Bunce J.A.: Future atmospheric carbon dioxide concentrations may increase tolerance to glyphosate. Weed Science, 1999, 47,
INTEGROWANA OCHRONA ROŚLIN Niechemiczne i chemiczne metody ochrony plantacji
INTEGROWANA OCHRONA ROŚLIN Niechemiczne i chemiczne metody ochrony plantacji Grzegorz Pruszyński Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu Wiek pestycydów (wg Matcalfa 1980):
Najważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać?
.pl Najważniejsze choroby rzepaku ozimego (BBCH 30-33). Jak je zwalczać? Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 31 marca 2018 Wczesną wiosną, zaraz po ruszeniu wegetacji, liczne choroby rzepaku ozimego
Rola techniki i precyzji zabiegów w integrowanych systemach ochrony roślin
Roman Kierzek 1, Marek Wachowiak 1, Henryk Ratajkiewicz 2 1 Instytut Ochrony Roślin- PIB w Poznaniu, 2 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Rola techniki i precyzji zabiegów w integrowanych systemach ochrony
The healthiness of Cirsium arvense (L.) Scop. at selected meadow agrocenoses. Zdrowotność Cirsium arvense (L.) Scop. w wybranych agrocenozach łąkowych
PROGRESS N PLANT PROTECTON 54 (2) 2014 DO: http://dx.doi.org/10.14199/ppp-2014-038 The healthiness of Cirsium arvense (L.) Scop. at selected meadow agrocenoses Zdrowotność Cirsium arvense (L.) Scop. w
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią
Rzepak ozimy prawidłowe prowadzenie plantacji jesienią Rzepak ozimy to roślina wymagająca profesjonalnego podejścia od momentu siewu do zbioru. Okres wegetacyjny trwa ok. 11 miesięcy (czasami nawet 12
Glebowe choroby grzybowe bez szans!
Glebowe choroby grzybowe bez szans! Zdrowy start rośliny ze zdrowym systemem korzeniowym Trianum jest nietoksycznym biologicznym produktem firmy Koppert, który chroni uprawy przed takimi glebowymi patogenami
Nawożenie sadu w okresie pozbiorczym
Nawożenie sadu w okresie pozbiorczym Autor: Tomasz Kodłubański Data: 9 listopada 2017 Jak ważna jest ochrona drzew w okresie pozbiorczym mogli się przekonać ci sadownicy, którzy zaniedbali podawania drzewom
Najnowsze rozwiązanie na chwasty dwuliścienne w zbożach
https://www. Najnowsze rozwiązanie na chwasty dwuliścienne w zbożach Autor: Małgorzata Srebro Data: 29 marca 2018 Wiosna zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nią pierwsze zabiegi chemiczne. Rolnicy, którym
Zbigniew Anyszka, Adam Dobrzański
Zróżnicowanie zachwaszczenia w uprawie marchwi w zależności od sposobu uprawy Zbigniew Anyszka, Adam Dobrzański W S T Ę P Skład gatunkowy flory segetalnej i stopień zachwaszczenia roślin uprawnych zależy
NAUKOWE PODSTAWY REGULACJI ZACHWASZCZENIA W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN
NAUKOWE PODSTAWY REGULACJI ZACHWASZCZENIA W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN Prof. dr hab. Tadeusz Praczyk Prof. dr hab. Grzegorz Skrzypczak Prof. dr hab. Zenon Woźnica Prof. dr hab. Adam Dobrzański Dr hab.
Syntetyczne auksyny zniszczą chwasty w uprawach zbożowych!
https://www. Syntetyczne auksyny zniszczą chwasty w uprawach zbożowych! Autor: Tomasz Kodłubański Data: 6 marca 2017 Ciągły rozwój i intensyfikacja rolnictwa wymagają stosowania herbicydów, które przynoszą
Jakie rozpylacze wybrać na przedwschodowe zabiegi herbicydowe?
https://www. Jakie rozpylacze wybrać na przedwschodowe zabiegi herbicydowe? Autor: dr inż. Grzegorz Doruchowski Data: 18 kwietnia 2017 Kwiecień to okres intensywnych zabiegów herbicydowych przed wschodami
Zaraza ziemniaka - Phytophthora infestans (Mont.) de By 1. Systematyka Rząd: Pythiales Rodzina: Pythiaceae Rodzaj: Phytophthora
Zaraza ziemniaka - Phytophthora infestans (Mont.) de By 1. Systematyka Rząd: Pythiales Rodzina: Pythiaceae Rodzaj: Phytophthora 2. Biologia i opis choroby Najgroźniejsza, pospolita choroba ziemniaków,
Przedwschodowe zwalczanie chwastów: jakie rozpylacze zastosować?
https://www. Przedwschodowe zwalczanie chwastów: jakie rozpylacze zastosować? Autor: dr inż. Grzegorz Doruchowski Data: 10 września 2017 Przedwschodowe zabiegi obejmują stosowanie herbicydów doglebowych,
Mączniak prawdziwy zbóż i traw: kiedy zwalczanie będzie skuteczne?
.pl https://www..pl Mączniak prawdziwy zbóż i traw: kiedy zwalczanie będzie skuteczne? Autor: Katarzyna Szponar Data: 11 kwietnia 2017 W początkowej fazie rozwoju naszych zbóż bardzo często występuje mączniak
EFEKTYWNOŚĆ HERBICYDÓW NA TRWAŁYCH UŻYTKACH ZIELONYCH I ICH POZOSTAŁOŚCI W ROŚLINACH
Inżynieria Rolnicza 3(91)/2007 EFEKTYWNOŚĆ HERBICYDÓW NA TRWAŁYCH UŻYTKACH ZIELONYCH I ICH POZOSTAŁOŚCI W ROŚLINACH Marek Badowski, Jerzy Sadowski Zakład Ekologii i Zwalczania Chwastów we Wrocławiu Instytut
Recepta na wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach
https://www. Recepta na wiosenne zwalczanie chwastów w zbożach Autor: ekspert ŚOR Synthos AGRO Małgorzata Dulska Data: 15 marca 2018 Wyjątkowo długa i ciepła jesień sprawiły, że wiosenne zwalczanie chwastów
Symetra Nowa. Długotrwała. Plonotwórcza.
Symetra Nowa. Długotrwała. Plonotwórcza. Symetria korzyści Nowy fungicyd zapewnia wzrost plonu rzepaku na każdym polu, w każdym sezonie i w każdych warunkach NOWA Fungicyd zawiera nową substancję aktywną
PROGRAM. INTEGROWANA PRODUKCJA ROŚLIN Rośliny rolnicze
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania Szkolenia zawodowe dla osób
1. Wiadomo ci wst pne 2. Klimatyczne czynniki siedliska 3. Glebowe czynniki siedliska
Spis treści 1. Wiadomości wstępne 1.1. Zadania i zakres przedmiotu 1.2. Znaczenie gospodarcze produkcji roślinnej 2. Klimatyczne czynniki siedliska 2.1. Atmosfera i siedlisko roślin 2.2. Czynniki meteorologiczne
Uciążliwe chwasty w uprawie kukurydzy
https://www. Uciążliwe chwasty w uprawie kukurydzy Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 30 maja 2018 Corocznie wszyscy rolnicy uprawiający kukurydzę walczą z roślinami niepożądanymi. Jak skutecznie zwalczać
Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin
Optymalizacja stosowania środków ochrony roślin Łukasz Sobiech Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Efektywność środków ochrony roślin można znacznie poprawić poprzez dodatek adiuwantów, czyli wspomagaczy.
Efektywne fungicydy na zboża: Priaxor
.pl https://www..pl Efektywne fungicydy na zboża: Priaxor Autor: Karol Bogacz Data: 4 kwietnia 2017 Każdego roku choroby grzybowe infekują rośliny uprawne. Jest to zjawisko nieuniknione. Naszym zadaniem
Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego
https://www. Skuteczne sposoby na zwalczanie mączniaka prawdziwego Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 15 kwietnia 2018 Jedną z głównych chorób zagrażających zbożom jest mączniak prawdziwy zbóż i traw.
Jak wybrać herbicyd do zastosowania do fazy liścia flagowego w zbożach?
https://www. Jak wybrać herbicyd do zastosowania do fazy liścia flagowego w zbożach? Autor: Katarzyna Szponar Data: 20 kwietnia 2017 W tym roku pogoda jest nad wyraz kapryśna. Niezwykle mało jest tzw.
WPŁYW TECHNIKI OCHRONY ROŚLIN NA SKUTECZNOŚĆ WYKONYWANYCH ZABIEGÓW
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2009 Roman Kierzek, Marek Wachowiak, Sylwia Kaczmarek, Roman Krawczyk Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu WPŁYW TECHNIKI OCHRONY ROŚLIN NA
Zwalczanie chorób buraka cukrowego może być proste i skuteczne!
https://www. Zwalczanie chorób buraka cukrowego może być proste i skuteczne! Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 25 czerwca 2019 Buraki cukrowe są narażone na wiele chorób. Jednak jak sobie z nimi poradzić?
Butisan + Iguana Pack. Wymiata chwasty z rzepaku!
Butisan + Iguana Pack Wymiata chwasty z rzepaku! Skuteczna i kompletna ochrona Twojego pola! Skuteczność herbicydów doglebowych zależy przede wszystkim od odpowiedniego przygotowania gleby do siewu, rodzaju
Możliwość zastosowania biowęgla w rolnictwie, ogrodnictwie i rekultywacji
Agnieszka Medyńska-Juraszek, Irmina Ćwieląg Piasecka, Magdalena Dębicka, Piotr Chohura, Cecylia Uklańska-Pusz, Wojciech Pusz 1, Agnieszka Latawiec, Jolanta Królczyk 2 1 Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Tocata Duo. Skuteczność, opłacalność, plon! To się liczy!
Tocata Duo Skuteczność, opłacalność, plon! To się liczy! Łamliwość podstawy źdźbła Fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła Mączniak prawdziwy Rdza brunatna Tocata Duo Zawiera w swoim składzie dwie uzupełniające
WPŁYW MIESZANINY PROPIONIBACTERIUM FREUDENREICHII I LACTOBACILLUS RHAMNOSUS NA ZDROWOTNOŚĆ I PLON RZEPAKU OZIMEGO
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin, 49 (3) 2009 WPŁYW MIESZANINY PROPIONIBACTERIUM FREUDENREICHII I LACTOBACILLUS RHAMNOSUS NA ZDROWOTNOŚĆ I PLON RZEPAKU OZIMEGO ROMUALD GWIAZDOWSKI
Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji
Anna Nieróbca Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji Bratoszewice
Tytuł zadania. Metody ochrony przed szkodnikami, chorobami i zwalczanie chwastów w uprawach warzywniczych i zielarskich
Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu Tytuł zadania Metody ochrony przed szkodnikami, chorobami i zwalczanie chwastów w uprawach warzywniczych i zielarskich Kierownik zadania:
Oprysk na opadanie płatków rzepaku
.pl https://www..pl Oprysk na opadanie płatków rzepaku Autor: Katarzyna Szponar Data: 28 kwietnia 2017 Rzepak w stosunku do pozostałych upraw rolniczych jest rośliną o wysokich wymaganiach agrotechnicznych
Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach
https://www. Ochrona fungicydowa liści i kłosa w zbożach Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 27 kwietnia 2018 Z roku na rok rośnie presja chorób grzybowych. Priorytetem jest profilaktyczna ochrona zbóż
PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC
PRZĘDZIOREK CHMIELOWIEC Tetranychus urticae Koch 1835 1. Systematyka Królestwo: Typ: Podtyp Gromada: Podgromada Rząd: Rodzina: Rodzaj: Gatunek: Animalia Arthropoda Chelicerata Arachnida Acari Trombidiformes
O czym pamiętać przed siewem marchwi?
O czym pamiętać przed siewem marchwi? Kwiecień i maj to optymalny termin siewu marchwi. Z reguły w pierwszej kolejności wysiewane są odmiany przeznaczone do przetwórstwa i świeżorynkowe, a następnie odmiany
Ochrona fungicydowa zbóż - mieszaniny czynią cuda!
https://www. Ochrona fungicydowa zbóż - mieszaniny czynią cuda! Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 20 marca 2019 Zabieg T1 w zbożach jest pierwszym i bardzo istotnym zabiegiem ochrony roślin przed patogenami
Ochrona buraka cukrowego: nowy sojusznik w walce z chwastami
https://www. Ochrona buraka cukrowego: nowy sojusznik w walce z chwastami Autor: Tomasz Kodłubański Data: 17 marca 2017 Burak cukrowy to jedna z najbardziej dochodowych upraw na świecie. W polskich warunkach
Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów
Tom XIX Rośliny Oleiste 1998 Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa, Zakład Ekologii i Zwalczania Chwastów Reakcja rzepaku jarego na herbicydy na polu zachwaszczonym i bez chwastów Reaction of spring
Coniothyrium minitans lekarstwem na zgniliznę twardzikową
https://www. Coniothyrium minitans lekarstwem na zgniliznę twardzikową Autor: prof. zw. dr hab. Stanisław J. Pietr Data: 13 lipca 2016 Zgnilizna twardzikowa, zwana również białą pleśnią, jest jedną z chorób,
Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego!
.pl https://www..pl Zainwestuj w rozwój systemu korzeniowego! Autor: Karol Bogacz Data: 20 kwietnia 2017 Fundamentem każdej rośliny uprawnej jest jej system korzeniowy. To właśnie od niego zależy ilość
Aneks do I N S T R U K C J I. dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji
Aneks do I N S T R U K C J I dla służby ochrony roślin z zakresu prognoz, sygnalizacji i rejestracji część II, tom I i II wydana w 1993 r. pt. Metody sygnalizacji i prognozowania pojawu chorób i szkodników
Sulcotrek. Soil Pak. Zostań liderem wysokich plonów! NOWOŚĆ! herbicyd. Kompletna i niezawodna ochrona herbicydowa w fazie 1-3 liści kukurydzy.
Sulcotrek Soil Pak Sulcotrek 500 SC + Efica 960 EC Zostań liderem wysokich plonów! Kompletna i niezawodna ochrona herbicydowa w fazie 1-3 liści kukurydzy. herbicyd NOWOŚĆ! n Chwasty występujące w uprawie
Odchwaszczanie plantacji ziemniaka: chwasty jednoliścienne
.pl https://www..pl Odchwaszczanie plantacji ziemniaka: chwasty jednoliścienne Autor: mgr inż. Joanna Sobczak Data: 17 maja 2016 Na plantacjach ziemniaka spotkać możemy kilka gatunków chwastów jednoliściennych,
Miotła zbożowa: czym ją zwalczyć?
.pl https://www..pl Miotła zbożowa: czym ją zwalczyć? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 6 marca 2017 INNVIGO, polski producent środków ochrony roślin i nawozów specjalistycznych, podczas ostatniej
PORÓWNANIE FAUNY WYSTĘPUJĄCEJ NA WARZYWACH KORZENIOWYCH UPRAWIANYCH METODĄ EKOLOGICZNĄ I KONWENCJONALNĄ
PORÓWNANIE FAUNY WYSTĘPUJĄCEJ NA WARZYWACH KORZENIOWYCH UPRAWIANYCH METODĄ EKOLOGICZNĄ I KONWENCJONALNĄ COMPARISON OF THE FAUNA OCCURRING ON ROOT VEGETABLES CULTIVATED UNDER ORGANIC AND CONVENTIONAL SYSTEMS
Poprawa zdrowotności plantacji truskawek z wykorzystaniem nawozu Perlka i środka ochrony biologicznej Prestop.
Poprawa zdrowotności plantacji truskawek z wykorzystaniem nawozu Perlka i środka ochrony biologicznej Prestop. Marek Łada 12.03.2018 Perlka cyjanamid wapnia azotowany (azotniak) Działanie nawozowe Perlka
solidne uderzenie! NOWA, ROZSZERZONA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY Fungicyd rekomendowany przez KFPZ
NOWA, ROZSZERZONA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY solidne uderzenie! Czy wiesz, że Taiko (jap. 刃物) to japoński bęben, bez dźwięku którego nie może się obejść prawie żadna uroczystość w Kraju
Zwalczanie chwastów dwuliściennych w rzepaku ozimym!
.pl https://www..pl Zwalczanie chwastów dwuliściennych w rzepaku ozimym! Autor: Małgorzata Srebro Data: 16 lipca 2018 Oczywiste jest, że zwalczanie chwastów dwuliściennych w rzepaku jesienią to bardzo
Jak poradzić sobie z miotłą zbożową: niwelujemy ryzyko odporności!
Jak poradzić sobie z miotłą zbożową: niwelujemy ryzyko odporności! Autor: Karol Bogacz Data: 5 kwietnia 2017 Każdego roku miotła zbożowa może obniżyć plon z naszych pól nawet o ponad tonę. Taka strata
Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy
.pl https://www..pl Metody zwalczania chorób grzybowych w kukurydzy Autor: mgr inż. Kamil Młynarczyk Data: 26 czerwca 2018 Kukurydza może być atakowana przez ponad 400 różnych patogenów powodujących różne
Ekonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania chorób, szkodników i chwastów w rzepaku ozimym
Tom XX Rośliny Oleiste 1999 Małgorzata Juszczak, Marek Mrówczyński, Gustaw Seta* Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu, *Instytut Ochrony Roślin, Oddział Sośnicowice Ekonomiczna opłacalność chemicznego zwalczania
Ocena przezimowania, aktualne zalecenia i rekomendacje.
Centrum Kompetencji BASF w Pągowie aktualna sytuacja ocena stanu roślin Ocena przezimowania, aktualne zalecenia i rekomendacje. Przebieg warunków atmosferycznych w sezonie jesiennym i na przełomie jesieni/zimy
solidne uderzenie! SZEROKA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY Fungicyd rekomendowany przez KFPZ
SZEROKA REJESTRACJA! JAPOŃSKI ŚRODEK GRZYBOBÓJCZY solidne uderzenie! Czy wiesz, że Taiko (jap. 刃物) to japoński bęben, bez dźwięku którego nie może się obejść prawie żadna uroczystość w Kraju Kwitnącej
Zabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych
https://www. Zabieg fungicydowy T1 dopasowany do obecnych warunków polowych Autor: Katarzyna Szponar Data: 5 maja 2017 W tym roku wszystko jest opóźnione. Opóźnione były siewy zbóż, opóźniony start wiosenny
Szkolenia dla liderów na obszarach wiejskich
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Szkolenia dla liderów na obszarach wiejskich PODSTAWY INTEGROWANEJ OCHRONY ROŚLIN Materiał opracowany
Szukamy rozwiązania na wyczyńca polnego!
https://www. Szukamy rozwiązania na wyczyńca polnego! Autor: Karol Bogacz Data: 12 kwietnia 2017 Zwalczanie chwastów jednoliściennych jest jednym z najważniejszych elementów sztuki ochrony roślin. Ta grupa
Butisan. Avant + Iguana Pack. Wymiata chwasty z rzepaku! NOWOŚĆ. Nowy Butisan Avant
Butisan Avant + Iguana Pack Wymiata chwasty z rzepaku! NOWOŚĆ Nowy Butisan Avant dostępny w zestawie. Jeszcze lepiej dopasowany do różnych warunków polowych. Skuteczny na chwasty i bezpieczny dla rzepaku
Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Terenowa Stacja Doświadczalna w Toruniu. Agnieszka Kiniec
Instytut Ochrony Roślin Państwowy Instytut Badawczy Terenowa Stacja Doświadczalna w Toruniu M AŁO ZNANI SPRAWCY ZGNILIZN KORZENI BURAKA CUKROWEGO Agnieszka Kiniec RHIZOPUS ARRHIZUS RHIZOPUS STOLONIFER
Ochrona kukurydzy przed chorobami powinna być przeprowadzona wszystkimi dostępnymi metodami nie tylko chemicznymi
https://www. Ochrona kukurydzy przed chorobami - kiedy i jak Autor: Małgorzata Srebro Data: 28 czerwca 2018 Ochrona chemiczna kukurydzy zazwyczaj sprowadza się do zbiegu przeciwko chwastom i szkodnikom.
Fuzariozy: jak im przeciwdziałać?
.pl https://www..pl Fuzariozy: jak im przeciwdziałać? Autor: Sylwia Krupiak Data: 14 września 2015 Wzrost areału zbóż, uproszczenia uprawy gleby i zacieśnienie płodozmianu sprzyjają rozwojowi groźnych
Groźne choroby buraka cukrowego - czym je zwalczać?
https://www. Groźne choroby buraka cukrowego - czym je zwalczać? Autor: Karol Bogacz Data: 26 lipca 2017 Plantatorzy buraków cukrowych każdego roku zmagają się z kilkoma chorobami, które w istotny sposób
Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu. Tytuł zadania
Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy w Poznaniu Tytuł zadania Ochrona roślin uprawianych w systemie ekologicznym ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwania metod zastąpienia miedzi jako
ZASTOSOWANIE PULSUJĄCYCH FAL RADIOWYCH W USZLACHETNIANIU NASION ROŚLIN WARZYWNYCH
APPLICATION OF PULSED RADIO FREQUENCY IN SEEDS ENHANCEMENT OF VEGETABLE PLANTS ZASTOSOWANIE PULSUJĄCYCH FAL RADIOWYCH W USZLACHETNIANIU NASION ROŚLIN WARZYWNYCH Regina Janas, Krzysztof Górnik, Mieczysław
Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych dla roślin oleistych
Raport Końcowy Programu Wieloletniego za 2015 r. IHAR-PIB Monitoring zmian zdolności chorobotwórczych populacji organizmów szkodliwych dla roślin oleistych Nr obszaru 3.8 Michał Starzycki Cel pracy w 2015
Jesienne zwalczanie chwastów w zbożach - zestaw herbicydowy
.pl https://www..pl Jesienne zwalczanie chwastów w zbożach - zestaw herbicydowy Autor: materiały firmowe Data: 4 września 2017 Jesienne zwalczanie chwastów powinno się odbyć jak najwcześniej. Chwasty we
Elastyczne zabiegi herbicydami na chwasty jednoliścienne
.pl https://www..pl Elastyczne zabiegi herbicydami na chwasty jednoliścienne Autor: Karol Bogacz Data: 31 marca 2017 Przyszedł czas na zabiegi herbicydowe w zbożach ozimych. Podstawą budowania plonu jest
Drożdże: ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym
https://www. Drożdże: ochrona roślin w rolnictwie ekologicznym Autor: agrofakt.pl Data: 14 listopada 2017 Drożdże. Producentem drożdży Saccharomyces cerevisiae jest firma Lesaffre Polska S.A. z siedzibą
Działanie ROLNICTWO EKOLOGICZNE WYMOGI I ZASADY REALIZACJI
Działanie ROLNICTWO EKOLOGICZNE WYMOGI I ZASADY REALIZACJI Działanie Rolnictwo ekologiczne jest działaniem wieloletnim - rolnik podejmuje zobowiązanie do prowadzenia określonej produkcji ekologicznej na
Zwalczanie chwastów dwuliściennych w zbożach ozimych i jarych
.pl https://www..pl Zwalczanie chwastów dwuliściennych w zbożach ozimych i jarych Autor: Karol Bogacz Data: 13 kwietnia 2017 Sezon wiosenny ruszył już na dobre w całym kraju. W niemal całej Polsce wysiane
PRZYSZŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA METODY OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA PROGU XXI WIEKU
PRZYSZŁOŚCIOWE SPOJRZENIE NA METODY OCHRONY PRZED CHWASTAMI NA PROGU XXI WIEKU Kazimierz Adamczewski Instytut Ochrony Roślin Adam Dobrzański Instytut Warzywnictwa ROŚLINY ZALECANE DO UPRAWY PROEKOLOGICZNEJ
Jak radzić sobie z chorobami grzybowymi zbóż?
.pl https://www..pl Jak radzić sobie z chorobami grzybowymi zbóż? Autor: Karol Bogacz Data: 29 marca 2017 Wysoki plon zbóż wymaga intensywnej technologii uprawy zaczynając od agrotechnicznych zabiegów
PROGRAM. INTEGROWANA PRODUKCJA ROŚLIN Rośliny warzywne
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania Szkolenia zawodowe dla osób
Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią!
https://www. Zwalczanie alternariozy i zarazy ziemniaka z dodatkową korzyścią! Autor: Małgorzata Srebro Data: 16 maja 2018 Zaraza ziemniaka oraz alternarioza ziemniaka to jedne z najroźniejszych chorób.
Zwalczanie chwastów w zbożach: jaki herbicyd na wiosnę?
.pl https://www..pl Zwalczanie chwastów w zbożach: jaki herbicyd na wiosnę? Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 13 lutego 2017 Zostało jeszcze trochę czasu do rozpoczęcia wegetacji zbóż i pierwszych
PROGRAM OCHRONY GORCZYCY
PROGRAM OCHRONY GORCZYCY Program przygotowany w ramach zadania 1.2 Opracowanie i aktualizacja programów integrowanej ochrony roślin rolniczych ogram Wieloletni na lata 2016 2020 Ochrona roślin uprawnych
Zampro. Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! 150 lat. z INITIUM
Zampro z INITIUM Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! 15 lat Zampro 56 WG 22 Zampro I Twoje ziemniaki odwdzięczą się plonem! Charakterystyka u Zampro jest pierwszym fungicydem stworzonym do ochrony ziemniaka
EFFICACY OF BACILLUS THURINGIENSIS VAR. KURSTAKI IN THE CONTROL OF EUROPEAN CORN BORER OSTRINIA NUBILALIS HŰBNER ON SWEET CORN
EFEKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNEGO ŚRODKA OCHRONY ROŚLIN OPARTEGO NA BACILLUS THURINGIENSIS VAR. KURSTAKI W ZWALCZANIU OMACNICY PROSOWIANKI OSTRINIA NUBILALIS HŰBNER NA KUKURYDZY CUKROWEJ EFFICACY OF BACILLUS THURINGIENSIS
Nawożenie buraka cukrowego krzemem nowe możliwości
Nawożenie buraka cukrowego krzemem nowe możliwości Autor: Karol Bogacz Data: 20 maja 2017 W ciągu ostatnich lat areał zasiewów buraka cukrowego w Polsce zwiększa się z każdym sezonem. Buraki cukrowe nie
Gatunki chwastów Dzisiaj Jutro. Próg szkodliwości. Źródło: IOR Poznań
Gatunki chwastów Dzisiaj Jutro Chwasty Próg szkodliwości Źródło: IOR Poznań Analizując zakres skuteczności dostępnych obecnie herbicydów do ochrony rzepaku ozimego można stwierdzić, że nie jest łatwo znaleźć
Chwościk buraka w Polsce i innych krajach Europy
POLSKA 03 / 2019 Chwościk buraka w Polsce i innych krajach Europy Złożony problem zwalczania i odporności grzyba Cercospora beticola 02 Po nitce do kłębka odporności. Cele i możliwe rozwiązania 03 USA
Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego
Zagrożenia ze strony grzyba Rhizoctonia solani na plantacjach buraka cukrowego Paweł Skonieczek Mirosław Nowakowski Łukasz Matyka Marcin Żurek Zakład Technologii Produkcji Roślin Okopowych Instytut Hodowli
Ochrona herbicydowa zbóż a jakość ziarna
.pl https://www..pl Ochrona herbicydowa zbóż a jakość ziarna Autor: dr inż. Renata Kieloch Data: 14 kwietnia 2017 Poziom skażenia ziarna zbóż substancjami toksycznymi nie powinien przekraczać ustalonych
Silny rozwój korzeni rzepaku nawet w trudnych warunkach! Jest sposób!
https://www. Silny rozwój korzeni rzepaku nawet w trudnych warunkach! Jest sposób! Autor: Małgorzata Srebro Data: 24 września 2018 Zapewnienie prawidłowego wzrostu i rozwoju systemu korzeniowego rzepakowi
ANALIZA PORÓWNAWCZA KOSZTÓW OCHRONY KUKURYDZY PRZED AGROFAGAMI
Progress in Plant Protection/Postępy w Ochronie Roślin 50 (3) 2010 ANALIZA PORÓWNAWCZA KOSZTÓW OCHRONY KUKURYDZY PRZED AGROFAGAMI PIOTR FALGER 1, PAWEŁ K. BEREŚ 1, JAROSŁAW MARCINKOWSKI 2, LUCYNA GRUDZIEŃ-KOZACZKA
ELATUS Era Nowa era w ochronie zbóż
Nowa era w ochronie zbóż MOCNY NIEZAWODNY KOMPLETNY Najnowocześniejszy na rynku fungicyd z grupy SDHI. ELATUS Era to nowość na rynku fungicydów zbożowych w Polsce. Produkt w swoim składzie zawiera najnowszą
Nowość w ochronie truskawek! ...i życie nabiera smaku!
Nowość w ochronie truskawek!...i życie nabiera smaku! Edycja 2015 Luna w Polsce i na świecie Grupa produktów Luna to kilka formulacji fungicydów dostosowanych do lokalnych potrzeb w różnych krajach. Wspólną
SPRAWOZDANIE. pt.: Uprawy polowe metodami ekologicznymi: Określenie dobrych praktyk w uprawach polowych metodami ekologicznymi.
SPRAWOZDANIE z prowadzenia w 2014 r. badań podstawowych na rzecz rolnictwa ekologicznego w zakresie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2010 r. w sprawie stawek dotacji przedmiotowych
(Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu Art. 17 ust. 3)
Załącznik nr 9 Minimalne wymogi dotyczące nawozów i środków ochrony roślin 1. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone - Wymóg 4 - dotyczy 8.2.10.5.1.4.1.2. Minimum requirements for fertilisers and pesticides
Quantum MZ 690 WG. Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf
Quantum MZ 690 WG Energia w czystej postaci! fungicyd mankozeb, dimetomorf Quantum MZ 690 WG (mankozeb 600 g/kg + dimetomorf 90 g/kg): niezbędny element ochrony fungicydowej ziemniaka, pozytywnie wpływa
Powschodowe zwalczanie chwastów w kukurydzy
https://www. Powschodowe zwalczanie chwastów w kukurydzy Autor: materiały firmowe Data: 28 kwietnia 2018 Chwasty to jeden z najważniejszych czynników obniżający plon. Może on pogarszać nie tylko jakość
Glifocyd 360 SL R-81/2012. Data wydania zezwolenia: R51/53
Glifocyd 360 SL Nazwa handlowa produktu: Nazwa posiadacza zezwolenia: Glifocyd 360 SL Zakłady Chemiczne 'Organika-Sarzyna' S.A. ul. Chemików, 37-310 Nowa Sarzyna Podmiot odpowiedzialny za końcowe pakowanie
NOWOŚĆ KOMPLEKSOWA OCHRONA PRZED CHWASTAMI ZWALCZA UCIĄŻLIWYCH CHWASTÓW. Wygodny w stosowaniu, zwalcza szerokie spektrum chwastów. Elastyczny w użyciu
NOWOŚĆ KOMPLEKSOWA OCHRONA PRZED AMI ZWALCZA 20 UCIĄŻLIWYCH ÓW PSZENICA OZIMA OBSZARY TRAWIASTE 2,0-3,0 l /ha 2,5-3,5 l /ha Wygodny w stosowaniu, zwalcza szerokie spektrum chwastów Elastyczny w użyciu
Kiła kapusty w rzepaku: zabieg T0 receptą na sukces?
.pl https://www..pl Kiła kapusty w rzepaku: zabieg T0 receptą na sukces? Autor: mgr inż. Agata Kaczmarek Data: 23 marca 2018 Aby w przyszłości liczyć na satysfakcjonujący plon, rzepak ozimy należy chronić
ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE - NOWE TECHNOLOGIE A PROBLEMATYKA ZACHWASZCZENIA
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2008 Roman Krawczyk, Sylwia Kaczmarek, Marek Mrówczyński Instytut Ochrony Roślin w Poznaniu ROLNICTWO ZRÓWNOWAŻONE - NOWE TECHNOLOGIE A PROBLEMATYKA ZACHWASZCZENIA Streszczenie
Zawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie