Zero pomysłów czy zero odpadów? Paweł Głuszyński

Transkrypt

1 Zero pomysłów czy zero odpadów? Paweł Głuszyński Warszawa,

2 Pomysł? Nie widzę powodu, żeby nakładać obowiązek segregowania śmieci. Maciej Grabowski, Minister Środowiska, Portal Samorządowy, Bez segregacji odpadów nie osiągniemy unijnych norm. Janusz Ostapiuk, Wiceminister Środowiska, Rzeczpospolita, W Polsce wystarczy spalarni. Poza powstającymi sześcioma, konieczna jest budowa m.in. w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu i Łodzi. Janusz Ostapiuk, Wiceminister Środowiska, biznes.pl, W dyskusji nad kształtem nowego WPGO [dla woj. mazowieckiego] przewijało się szereg problemów. Jednym z nich był niewystarczający strumień odpadów w regionach, przy istniejących mocach przerobowych instalacji. sozosfera.pl, "W naszym regionie jest zbyt mało odpadów" to zdanie, powtarzane niczym mantra, zdominowało Regionalną Konferencję "WPGO woj. świętokrzyskiego". sozosfera.pl,

3 Odpady komunalne [2013] 85% odpadów jest zbieranych jako zmieszane. Recyklingowi poddawanych jest zaledwie 8% odpadów komunalnych. Poziom recyklingu opakowań wyniósł 36% w 2013 roku. Jakim cudem, skoro gro opakowań zawiera się w 4 frakcjach: recyklingowi poddano Mg, a opakowań Mg. Do składowania przekazano 50% odpadów ( Mg) W istocie znacznie więcej, gdyż dane nie sumują się: spalone ( Mg) + poddane recyklingowi ( ?+? Mg) = Mg, czyli do składowania pozostaje blisko 62% (70%?), a nie 50%, jak raportują Urzędy Marszałkowskie w WPGO.

4 Brak analiz w sprawozdaniach WPGO, KPGO i akpgo Sprawozdanie z KPGO, jak i akpgo nie dokonują pogłębionej analizy informacji zawartych w sprawozdaniach WPGO oraz ignorują poważne nieścisłości i braki w systemie danych - np.: Województwo Łódzkie: Pomiędzy 2011 a 2013 r. "zniknęło" 800 tys. Mg odpadów komunalnych: Mg Mg. Województwo Mazowieckie: Ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych w 2012 r. zmniejszyła się z Mg do Mg w 2013 r.? W procesach R3 przetwarzano szkło i tworzywa sztuczne. Ilość zakaźnych odpadów medycznych wytworzonych w 2012 r. zmniejszyła się z Mg do Mg w 2013 r.

5 Brak analiz przykład: odpady medyczne W ciągu 7 lat ilość zakaźnych odpadów medycznych zwiększyła się o ponad 76%, z Mg w 2006 r. do Mg w 2013 r. W KPGO 2014 zakładano, że całkowita masa odpadów medycznych nie przekroczy Mg/r., gdy w rzeczywistości osiągnęła Mg/r. Ilość zakaźnych odpadów medycznych wytwarzanych na łóżko na dobę zwiększyła się z referencyjnego wskaźnika 0.35 kg do 0.99 kg. Rekordy osiągają województwa: Pomorskie 1.56 kg/ł/d i Zachodniopomorskie 1.71 kg/ł/d. Nadal utrzymuje się nonsensowny nakaz spalania zakaźnych odpadów medycznych, który jest ewenementem na skalę światową: koszty, skuteczność, wpływ na zdrowie i środowisko. Sprzeczny z BAT.

6 Wytwarzane odpady komunalne a wydajność instalacji Wytworzone % mocy?! RIPOK Inne MBP planowane Mg Zmieszane Selektywnie Cz. mechaniczna Cz. bio Termiczne Planowane Sortownie Kompostownie RDF

7 Instalacje MBP Do roku 2013 wybudowano 96 instalacji MBP o statusie RIPOK, o łącznej mocy przerobowej Mg/r. Do końca września 2015 r. ich liczba wynosiła już 143. Nie jest znana ich wydajność. Oprócz nich, funkcjonują 153 MBP o statusie instalacji zastępczej. Ich wydajność także nie jest znana. Część z nich będzie musiała zostać poddana modernizacji lub zostanie zlikwidowana, gdyż nie spełnia wymagań nowego rozporządzenia w sprawie MBP zwłaszcza jeśli chodzi o wymagania dla biologicznego przekształcania odpadów. akpgo musi posługiwać się aktualnymi i wiarygodnymi informacjami!

8 Liczba MBP w 2013 i w 2015 r. Województwo Liczba regionów GO Liczba MBP RIPOK (2013) Liczba MBP RIPOK (2015) Liczba MBP zastęp. (2015) Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Suma

9 Rola MBP w systemie gospodarki odpadami wg. akpgo Instalacje MBP stanowić będą do czasu rozwinięcia ITPOK uzupełnienie krajowego systemu gospodarki odpadami, nie mniej jednak należy mieć na uwadze (zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami), że instalacje MBP służą do unieszkodliwiania odpadów natomiast w ITPOK możliwy jest proces odzysku. akpgo, str. 31

10 Planowana wydajność spalarni odpadów komunalnych (akpgo) Oprócz 6 spalarni obecnie budowanych, Ministerstwo Środowiska proponuje budowę 18 dodatkowych do 2020 r. Nowe instalacje mają mieć wydajność Mg/rok, a całkowita wydajność spalarni ma osiągnąć Mg/rok. W KPGO zakłada się, że spalaniu będzie poddawanych nie więcej niż 30% odpadów po 2020 r. ALE: Ministerstwo pomija całkowicie ilość już spalanych odpadów (RDF, głównie ) w cementowniach: Mg. Stąd wraz z proponowanymi spalarniami, ilość w ten sposób unieszkodliwianych odpadów komunalnych wyniesie blisko 45%, Mg/rok.

11 Planowana ilość spalanych odpadów komunalnych (akpgo) Województwo Budowane Cementownie Proponowane Suma % wytwarzanych Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie ( ) (26.61) Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Suma

12 Co dalej? Pracując w oparciu o zmieszane odpady komunalne, MBP nie będą mogły zapewnić osiągnięcia obligatoryjnych poziomów recyklingu w 2020 r.: 50% dla czterech frakcji, 50% dla odpadów opakowaniowych 60% wg propozycji UE, Czy jak zakłada w Ministerstwo Środowiska 50% odpadów komunalnych w 2025 r. 70% wg propozycji UE w 2030 r. Do recyklingu będą mogły przekazać maksymalnie ok. 1 mln Mg odpadów. Co zatem zrobić?

13 Alternatywa? Nie ma "cudownej" maszyny, która za nas zrobi ze zmieszanego złoto. Bez względu na technologię, po kosztownym przetwarzaniu zmieszanych odpadów otrzymuje się mniejszą, ale nadal wielką górę odpadów, które trzeba składować odpady po spaleniu będą bardziej toksyczne. Tylko segregacja u źródła i selektywna zbiórka pozwoli na zagospodarowanie odpadów w sposób bezpieczny dla zdrowia i środowiska, tańszy! spełniający wymagania krajowe i unijne.

14 zerowastecities.eu > 120 gmin > 5.5 mln mieszkańców 19 krajowych organizacji

15

16 Efekty Osiągnięte poziomy selektywnej zbiórki przez samorządy z programem Zero Odpadów i bez spalarni: Argentona (12 tys. mieszkańców): 68.5% Capannori (46.7 tys. mieszkańców): 82% Treviso (554 tys. mieszkańców): 85% Gipuzkoa (732.4 tys. mieszkańców): 51 81% Horst aan de Maas (41.7 tys. mieszkańców): 94% Lublana (380.2 tys. mieszkańców): 61% Vrhnika (16.4 tys. mieszkańców): 76%

17 System Zero Odpadów Jak udowadniają przykłady najbardziej wydajnych systemów komunalnych, osiągnięcie wysokich poziomów recyklingu możliwe jest jedynie gdy: maksymalizuje się selektywną zbiórkę odpadów u źródła co najmniej 60% wytwarzanych odpadów oddzielnie zbiera się odpady ulegające biodegradacji dobrej jakości kompost, czystsze pozostałe surowce MBP skupia się na maksymalnym odzysku surowców Material Recovery & Biological Treatment Instalacja Odzysku Surowców i Przetwarzania Biologicznego angażuje się społeczność lokalną redukcja odpadów u źródła

18 System segregacji i selektywnego odbioru odpadów Segregacja na przynajmniej trzy frakcje: surowce: papier, szkło, metale, tworzywa sztuczne >40% bio: odpady kuchenne i zielone >30% resztkowe: nie nadające się do przetworzenia <30% Selektywna zbiórka innych odpadów w systemie PSZOK i PSZO: wielkogabarytowe budowlane odpady elektryczne i elektroniczne niebezpieczne: świetlówki, baterie, leki, farby i lakiery Punkty napraw i wymiany produktów Punkty dystrybucji żywności o krótkim terminie przydatności Automaty kaucyjne

19 System segregacji i selektywnego odbioru odpadów Wspomaganie kompostowania przydomowego Zmiana częstotliwości odbioru odpadów: bio: co 2 3 dni surowce: kilka razy w tygodniu, zależnie od ilości w danym źródle resztkowe: raz na tydzień dwa tygodnie Zwiększenie kontroli nad odbieranym strumieniem odpadów: waga na samochodach analiza w czasie rzeczywistym kod kreskowy przeglądanie odpadów odrzucanie źle wysegregowanych Docelowo wprowadzenie opłat w systemie "płacisz za tyle, ile wytwarzasz" (PAYT)

20 Instalacja Odzysku Surowców i Przetwarzania Biologicznego (MRBT) Różnica między MBP a MRBT polega przede wszystkim na zmianie roli i funkcji instalacji w systemie: MBP zastępuje selektywną zbiórkę odpadów przeznaczona jest przede wszystkim do 'stabilizowania' odpadów jest w głównej mierze instalacją przetwarzania, a nie redukowania ilości odpadów jest ogniwem pośrednim przed spalaniem odpadów MRBT jest instalacją dopełniającą system selektywnej zbiórki odpadów przeznaczona jest do maksymalizacji odzysku surowców i recyklingu organicznego aktywnie analizuje strumień odpadów, które należałoby zredukować / przeprojektować u źródła nie pośredniczy w spalaniu odpadów

21 Efekt funkcjonowania instalacji MRBT segregowane odpady komunalne kompost 22.5% straty 8% bio 33% surowce 35-40% przeprojektowanie, zastąpienie % materiały higieniczne

22 Mit 1: Nie da się tego zrobić w szybkim tempie Miejscowość Lublana 380 tys. mieszkańców Salerno 145 tys. mieszkańców Treviso (region) 554 tys. mieszkańców Novara 101 tys. mieszkańców Gipuzkoa (region) 732 tys. mieszkańców Markham 261 tys. mieszkańców Horst aan de Maas 41 tys. mieszkańców Wyjściowy poziom selektywnej zbiórki Osiągnięty poziom selektywnej zbiórki Czas 45% 60% 24 miesiące 18% 72% 12 miesięcy 27% 66% 18 miesięcy 29% 70% 18 miesięcy 32% % 48 miesięcy 36% 70% 24 miesiące 73% 94% 12 miesięcy

23 Mit 2: To zbyt kosztowne Lombardia, 10 mln mieszkańców, 1547 gmin < 20% 20-30% 30-40% 40-50% 50-60% 60-70% > 70% Selektywna zbiórka Zagospodarowanie

24 Koszty inwestycyjne i operacyjne Średnie koszty inwestycyjne zł/mg: Segregatornia PSZOK MBP MRBT Spalarnia Średnie koszty operacyjne zł/mg: Segregatornia PSZOK MBP MRBT Spalarnia

25 Miejsca pracy na Mg przetwarzanych odpadów Selektywna zbiórka Naprawa Recykling Stacja przeładunkowa Sortownia Kompostownia Spalarnia Składowisko Źródło: ADEME, 2009; ILSR, 2010.

26 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ