Akrobaci grupy HorneTrickz nie poddają się prawom grawitacji

Transkrypt

1 5 8 lipca 2010 r. Nr 7 (50) lipiec 2010 YMCA w wakacje tętni życiem Początek wakacji przyniósł przepiękną letnią pogodę i całe mnóstwo wydarzeń. Najpierw największy festiwal plenerowy, czyli Opener Festival, a 4 lipca Wielkoorkiestrowa akcja STOP POWODZIOM. A to dopiero pierwsze dni lipca YMCA to miejsce doskonale znane gościom z całego świata. Tutaj od czterech lat znajdują wytchnienie po koncertowych szaleństwach. W salach na polowych łóżkach, a nawet na hali sportowej na własnych karimatach i w swoich śpiworach. Doskonała lokalizacja, miła obsługa, dostęp do łazienki, pyszne śniadania - to wszystko, czego potrzeba festiwalowym gościom. I chociaż przekrój wiekowy zaczynał się od dwunastu lat, kończył dobrze po pięćdziesiątce, to nikt nie narzekał. Panowała, jak zawsze, przyjacielska atmosfera. YMCA pustoszała wczesnym popołudniem. Korzystając z położenia w centrum nasi goście wyruszali najpierw na plażę, potem kierowali się w stronę dworca PKP, skąd specjalnymi autobusami dojeżdżali do festiwalowego miasteczka. Wracali bardzo późno w nocy, a może bardzo wczesnym rankiem, aby kilka godzin przespać się i nabrać sił przed kolejnym dniem. Nasi goście przyjechali do nas nie tylko ze wszystkich zakątków Polski, ale także z Anglii, Szkocji, Niemiec, Ukrainy, Węgier, Litwy, Łotwy, Estonii, Rosji, Włoch, Francji, a nawet z Australii. Wyjechali zadowoleni i zapowiedzie- li swój przyjazd w przyszłym roku. YMCA to naprawdę gościnne i niedrogie miejsce, idealna baza wypadowa do zwiedzania Trójmiasta i okolic, czy wypoczynku nad Zatoką Gdańską. W ciemno możecie polecić nas swoim krewnym i znajomym! Jednak na nadchodzący weekend, niestety, nie mamy wolnych miejsc Po raz dziewiętnasty Fundacja Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy zorganizowała zbiórkę publiczną. Tym razem wyjątkowo latem, bo przecież Finały WOŚP kojarzą nam się z zimą! Ale cel zbiórki był wyjątkowy: zakup sprzętu dla zawodowych i ochotniczych straży pożarnych, niezbędny w ratowniczych akcjach na rzecz powodzian. Gdyńska YMCA bez zastanowienia odpowiedziała na apel Jurka Owsiaka i utworzyła Sztab. Nasze działania skoncentrowały się na zebraniu wolontariuszy i zorganizowaniu happeningów w centralnych miejscach Gdańska i Gdyni. Zgłosiło się do nas ponad stu wolontariuszy, którzy kwestowali na ulicach Trójmiasta. A na Bulwarze Nadmorskim w Gdyni oraz na Długim Targu w Gdańsku stanęły nasze namioty, które dzięki wielu Akrobaci grupy HorneTrickz nie poddają się prawom grawitacji atrakcjom przyciągały uwagę przechodniów. Często okazywało się, że to właśnie od nas dowiadywali się o Akcji STOP POWODZIOM. Ogromnym zaangażowaniem wykazała się Straż Pożarna z Gdyni, Gdańska oraz Pruszcza Gdańskiego. Przy naszych stanowiskach rozlokowały się wozy bojowe wraz ze sprzętem, którego używa się w czasie akcji powodziowych. Nasi trójmiejscy strażacy brali udział w tegorocznej akcji na południu Polski i na Wiśle w okolicach Tczewa. Można było osobiście z nimi porozmawiać, a w Jed- nostce Ratowniczo-Gaśniczej w Pruszczu Gdańskim w ramach Dnia Otwartej Strażnicy zapoznać się z codzienną praca strażaków. Wolontariusze YMCA Gdynia zebrali ponad 26 tysięcy złotych, z tego w Gdyni 14 tys. zł, w Gdańsku 12 tys. zł. W Trójmieście zebrano ponad zł. W niedzielny wieczór Jurek Owsiak powiedział, że zebrano ponad milion złotych. Wszystkim ofiarodawcom serdecznie dziękujemy! Możecie być pewni, że zebrane pieniądze zostaną dobrze wydane na sprzęt niezbędny strażakom: wysokowydajne pompy, agregaty prądotwórcze, łodzie i wiele innych urządzeń. Fundacja WOŚP może być przykładem dla innych w przejrzystości rozliczeń środków pochodzących ze zbiórek publicznych. W kolejnych dniach wakacji gościć będziemy grupę skautów z Belgii, później uczestników warsztatów gitarowych. Pod koniec sierpnia wspólnie z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Gdyni organizujemy festyn rodzinny Zeszyt dla ucznia, który ma dwa cele: po pierwsze zorganizowanie zbiórki szkolnych wyprawek dla potrzebujących gdyńskich dzieci, a po drugie zaprezentowanie mieszkańcom Gdyni możliwości organizacji wolnego czasu. 28 sierpnia na Placu Grunwaldzkim będzie można zapoznać się z ofertą YMCA oraz innych podmiotów na zajęcia pozalekcyjne w roku szkolnym 2010/2011. Jak widać - YMCA przez cały czas tętni życiem! Radosław Daruk Dyrektor Programowy Ogniska ZMCh Polska YMCA w Gdyni YMCA Gdynia powiedziała: STOP POWODZIOM Szef Sztabu Radek Daruk i niepowtarzalni wolontariusze-żołnierze Liczy się każdy grosz

2 8 lipca 2010 r. 6 DLACZEGO WARTO To miłość czyni cię tak silnym *? Dawniej, nie pamiętam jak dawno temu, w teatrze lubiłam tę chwilę, gdy gasły światła. Wstrzymywałam wtedy oddech i czekałam, aż podniesie się kurtyna, odsłaniając magiczny świat sztuki. Teraz poznaję sekrety przedstawienia, zanim zabrzmi gong i zgasną światła. Oto scenę Teatru Muzycznego w Gdyni zamyka podwyższenie, na którym zajmuje miejsca orkiestra: klarnet, saksofon, trąbki, puzon, akordeon, instrumenty perkusyjne. Obrotowym środkiem zawładną za chwilę chór i balet, przód sceny ożyje głównie jako sklep, a między nimi pojawiać się będą hologramy baletnicy, lalki, koła zębatego W Teatrze Muzycznym w Gdyni wystawiono Lalkę na motywach powieści B. Prusa! Z początku nie mogłam uwierzyć, że ktoś w tym dziewiętnastowiecznym arcydziele dostrzegł materiał na musical. A jednak! Pan Wojciech Kościelniak, autor scenariusza i reżyser, znalazł doskonały, moim zdaniem, sposób, by pokazać zarówno problemy społeczne, jak i komplikacje uczuciowe bohaterów. Podobał mi się wybór wątków związanych bezpośrednio z Wokulskim, rewelacyjna muzyka, ruch sceniczny, choreografia, scenografia i kostiumy. Naprawdę warto wybrać się na Lalkę : wrażeń artystycznych co niemiara, powrót do najwybitniejszej lektury naszego pokolenia oraz materiał do zamyślenia się nad skom- naturą niezmiennie plikowaną człowieka. Elżbieta Wierszko Przedstawienie zmobilizowało mnie do przeczytania Lalki na nowo. Zawsze czułam dziwny emocjonalny związek z Wokulskim; to bohater, który intryguje, wzrusza, denerwuje Rozum nakazuje mu rozwagę i dystans wobec uniesień miłości, o której z takim sarkazmem wypowiada się doktor Szuman.** Wokulski z politowaniem patrzy na podrygi arystokracji, na wymuszone konwenansami zachowania tzw. elit towarzyskich, na wyrachowane poczynania kobiet. Mierzi go świat, który nie ceni wiedzy, zaradności, uczciwości. Serce jednak nie słucha rozumu, kołacze się w nim nadzieja, że zdoła uczynić szczęśliwą właśnie tę kobietę. W takich rzadkich chwilach zaślepienia Wokulski wspina się na drabinę, wzlatuje. Niestety! Trauma piwniczna nie odpuszcza. W efekcie, zamiast zaakceptować swoje kompleksy, pozwala im zniszczyć siebie.. Poruszał się swobodnie, był trzeźwy, myślał jasno i szybko, tylko nic go nie obchodziło. Pani Meliton, która dobrze wie, że kobiet nie zdobywa się ofiarami, tylko siłą piękności, zdrowia, pieniędzy, ostrzega: Łatwiej wyrzucić tysiące rubli z kieszeni aniżeli jedno przywiązanie z serca. Pani Wąsowska radzi: Nie działaj pod wpływem uniesienia. Wiele rzeczy na pozór wygląda gorzej aniżeli w rzeczywistości. Prezesowa zaprasza do swego majątku, by ułatwić kontakty z ukochaną. Rzecki namawia do zajęcia się polityką, Suzin do bogacenia się, profesor Geist do kariery naukowej. Ale los Wokulskiego od dawna był przesądzony. Ze swoimi ideałami romantycznymi, z niepokorną naturą obserwatora -- przyrodnika, ze zmiennością nastojów i skłonnością do zamykania się w sobie, skazany był na cierpienie. A także na samotność! Im więcej czytam Sokratesa, tym mniej się dziwię, że go otruli. Im więcej dowiaduję się o Wokulskim, tym mniej się dziwię, że nagle zniknął. Czytałam Lalkę wielokrotnie, a mimo to przeoczyłam taką oto refleksję: Każdy ptak w górze i każdy człowiek na ziemi wyobraża sobie, że idzie tam, dokąd chce. I dopiero ktoś stojący na boku widzi, że wszystkich razem pcha naprzód jakiś fatalny prąd, mocniejszy od ich przewidywań i pragnień. Może nawet ten sam, który unosi smugę iskier wydmuchniętych przez lokomotywę podczas nocy?... Błyszczą przez mgnienie oka, aby zagasnąć na całą wieczność, i to nazywa się życiem. To dość smutna konkluzja, ale przecież nikt nie obiecywał, że będzie łatwo. Życie mogłoby być wprawdzie prostsze, gdybyśmy przestrzegali zasad, dotrzymywali obietnic, wywiązywali się z obowiązków, szanowali swoje poglądy. Nie łudźmy się. Fakt, że żyjemy w innych konfiguracjach społecznych i używamy Internetu do porozumiewania się (!), niczego nie zmienia. Dlatego warto spojrzeć od czasu do czasu na życie swoje i bliźnich z perspektywy miejsca, które zajmował w sklepie Wokulskiego Ignacy Rzecki, bo wtedy może okazać się, że: Nieraz dość jest małego figla, aby rzeczy dawne, jak ludzkie grzechy, pokazały się nam w nowym zupełnie oświetleniu. A jeśli ten figiel jest musicalem? Tym lepiej! Idę do teatru, aby zobaczyć siebie siebie, którego bym nie potrafił lub nie odważył się zobaczyć czy wyśnić wyznaje Jean Genet. Wierzcie mi, żeby żyć w prawdzie, trzeba grać komedię dodaje Albert Camus. Spektakl staje się po prostu formą spotkania sprowadzoną do wspólnego aktu twórczego podsumowuje Józef Szajna. Przypisy: *E E. Schmitt ** Miłość jest rzeczą zwyczajną wobec natury, a nawet, jeżeli chcesz, wobec boga. Ale wasza głupia cywilizacja ( ) zrobiła z miłości nerwową chorobę!... Wasza niby to miłość rycersko kościelno -- romantyczna jest naprawdę obrzydliwym handlem opartym na oszustwie, które bardzo słusznie karze się dożywotnimi galerami, zwanymi małżeństwem. T. B. Macaulay. Nieraz dość jest małego figla, aby rzeczy dawne, jak ludzkie grzechy, pokazały się nam w nowym zupełnie oświetleniu Sztab Akcji STOP POWODZIOM przy YMCA Gdynia z ogromną radością informuje, że 4 lipca 2010r. zebrał kwotę zł, z tego zł w Gdyni i zł w Gdańsku. Składamy serdecznie podziękowania naszym wolontariuszom oraz wszystkim osobom, które wsparły datkami akcję. Pokazaliśmy, że dzielenie się z innymi oraz wspieranie potrzebujących nie ma granic. Dziękujemy, że byliście z nami! W sposób szczególny pomogli nam: Biuro Prezydenta ds. Promocji Miasta w Gdańsku Biuro Prezydenta Miasta Gdyni Grupa akrobatyczna HorneTrickz Jednostka Ratowniczo-Gaśniczej nr 2 z Gdańska Komenda Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku Komenda Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Gdyni Komenda Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pruszczu Gdańskim Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe w Gdańsku Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku Wielkie Dzięki! Radek Daruk i Przyjaciele ze Sztabu Akcji Stop Powodziom przy Ognisku ZMCh Polska YMCA w Gdyni Redaktor naczelna: Dorota Kitowska Redaktor prowadzący: Radosław Daruk Kolegium redakcyjne: Dorota Kitowska, Radosław Daruk, Gabriela Kurpisz-Kasprzak, Elżbieta Wierszko Opracowanie tekstów i korekta: Gabriela Kurpisz-Kasprzak, Elżbieta Wierszko Redakcja techniczna, skład i łamanie: Łukasz Bieszke Zespół redakcyjny: Gabriela Kurpisz-Kasprzak, Kazimierz Krzyżak, Halina Młyńczak, Ewa Przybyłowska, Elżbieta Wierszko Adres redakcji: Ognisko ZMCh POL- SKA YMCA w Gdyni, Gdynia, ul. Żeromskiego 26 Kontakt: tel , e mail: gdynia@seniorzy.ymca.pl Redakcja zastrzega się sobie prawo do skrótów i opracowań tekstów.

3 8 lipca 2010 r. 7 Wiwat lato, wiwat wakacje! Gabriela Kurpisz -Kasprzak wykładowca Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w gdyńskiej YMCA Lato to bardzo stare słowo, jeszcze prasłowiańskie, a więc pochodzi z czasów, kiedy nie mierzono pór roku tak jak obecnie, kiedy w zasadzie nie posługiwano się kalendarzem. Latem nazywano bardzo ogólnie ten okres, w którym trwa wegetacja, czyli okres o wiele dłuższy niż trzy miesiące. Być może wyraz ten ma związek z czasownikiem lać wówczas byłby nazwą pory, w której padał deszcz.prawdopodobnie ma jednak związek z dawną formą lait, lub let, która oznacza pełnię rozkwitu boskiej przyrody, bo przecież. lato przychodzi w tryskających słońcem beztroskich chabrach i makach o łagodnym spojrzeniu naiwnych oczu. Przynosi radość błyszczącymi w zbożu świetlikami i pszczołami, co tańczą na białych kwiatach akacji. Lipiec w złotych pantofelkach uśmiecha się w kwitnących lipach, kusi pachnącą miętą, kolorem malin, zielonością lasów, śpiewem kukułek i czajek. Sierpień myśli bardzo poważnie o żniwach. Bo słowo sierpień pochodzi od sierpa, narzędzia, które służyło do żęcia zboża. Przed nami piękny czas wakacji, urlopu i kanikuły. Marzy nam się cudne lato, szmer wody nad jeziorem, koncerty świerszczy słodkie, które słychać wieczorem i słońce, które chodzi pod rękę leśną dróżką, wplatając złote iskry we włosy cichym wróżkom. Wakacje etymologicznie pochodzą z łaciny. Vacatio to uwolnienie, oswobodzenie. Nasi przodkowie postrzegali wakacje bardzo słusznie zresztą jako uwolnienie się od obowiązków, od szkoły też. Z łacińskim vacatio, a ściślej z pochodzącym od niego wyrazem vacat, znaczącym próżny, wolny, ma związek nasz polski wyraz wakat, czyli wolny etat, tak O, siądź na moim oknie, przecudowne lato, niech wtulę mocno głowę w twoje ciepłe pióra korzennej woni, na wietrze drżące niech żółte słońce gorącą ręką oczy mi przesłoni, niech się z rozkoszy ma dusza wygina jak poskręcany wąs dzikiego wina. więc wakacje i wakat mają wiele wspólnego. Wyraz wakacje był dawniej używany też w liczbie pojedynczej: ta wakacja. Jeszcze na początku XIX wieku autorzy słowników podawali tę syngularną formę rodzaju żeńskiego. A dlaczego była (ta) wakacja, nie (te) wakacje? Otóż (tą) wakacją określano przede wszystkim czas letniego wypoczynku po intensywnej nauce w szkołach jezuickich i owa forma była jak najbardziej uzasadniona, gdyż przerwa w nauce trwała zaledwie... nieco ponad miesiąc (cały sierpień). Zaczynała się bowiem 31 lipca w Dniu św. Ignacego Loyoli, założyciela Pyszne lato Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Towarzystwa Jezusowego (jezuici), a kończyła 1 września w Dniu św. Idziego, greckiego opata. Tak więc krótka (ta) wakacja trwała od 31 lipca do 1 września. Postać pluralna: (te) wakacje (na wzór wielu rzeczowników z wygłosowym je) pojawiła się wówczas, gdy okres letniego wypoczynku wydłużono do dwóch miesięcy. Słowo wakacje odnosiło się również do wypoczynku... pracowniczego przypadającego właśnie w okresie letnim. Można więc było prosić o kilka dni wakacji w pracy, a nawet o wakacje na... jedno popołudnie. Słowo urlop wywodzi się z języka niemieckiego (Urlaub) i w polszczyźnie początkowo odnosiło się do zwyczajów panujących w wojsku. Otóż urlop było to pozwolenie, dane żołnierzowi, oddalenia się na pewien czas z pułku, z koszar. Żołnierza na urlopie nazywano urlopnikiem lub urlopownikiem. Z wakacjami i z urlopem ma związek zapomniane już nieco słowo kanikuła, która promieńmi swymi uprzykrzona, przed którymi tak mdleje głowa upalona. Słowo wywodzi się z łaciny: canicula (dosłownie suczka, czyli zdrobnienie od canis: pies, suczka). Starożytni Rzymianie słowem canicula nazywali najjaśniejszą gwiazdę w konstelacji Wielkiego Psa Syriusza, sprawcę lipcowych i sierpniowych upałów. Uważano bowiem, że ów gorący czas spowodowany jest zbliżeniem się Psiej Gwiazdy (czyli Caniculi) do Słońca, które od 22 czerwca do 23 sierpnia, czyli przez sześć niedziel czasu najgorętszego znajdowało się w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa. Jan Andrzej Morsztyn pisał o kanikule tak: Potężny piesku, co władasz gorącem/ I ogień lejesz gardłem swym pieniącem,/ Którego ogniem krynice słabiej /A śniegi wieczne z gór się rzeką leją, /Spraw to mocą twą, aby twe pożogi,/które miłości we mnie zapał srogi/mnożą, nad dziewką okrutną zażyły /Takiej lub większej niż nade mną siły! W Słowniku języka polskiego (tzw. warszawskim) Jana Karłowicza, obok słowa kanikuła, pojawia się wyraz kanuła. W późniejszych wydawnictwach słownikowych o tej drugiej formie autorzy już nie wspominają. Dosyć już tych językowych rozważań, bo to już przecież wakacje. Przyszło lato z koszem pełnym czereśni, w motylich skrzydłach mienią się tęcze i ukłon łąki miękki, gdzieniegdzie szepty, świergoty, wiatru dźwięki, wdzięczące się barwami naręcza kwiatów. Przyszło lato cudne, figlarne i niech tak zostanie.

4 8 lipca 2010 r. 8 Dziękujemy! Kapela kaszubska umilała wieczorny czas Biesiada przy ognisku to sprawdzony sposób na integrację

5 8 lipca 2010 r. 9 Dobiegł końca kolejny rok szkolny i akademicki. Tyle zajęć, wycieczek, spotkań, wykładów i godzin aktywności ruchowe za nami. Nadszedł czas na zasłużone wakacje dla naszych słuchaczy i uczestników zajęć, a jest ich prawie dwa i pół tysiąca osób. Wypoczynek i gorące podziękowania należą się naszym instruktorom i wykładowcom, szczególnie tym, którzy pracują w gdyńskiej YMCA jako wolontariusze. Należą do tej grupy wykładowcy prowadzący zajęcia dla seniorów w ramach projektów Gdyńskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oraz Gdynia 55+, a także prowadzący zajęcia z dziećmi w projekcie Czytamy razem, pracujący w projekcie Łajba pracownicy i wolontariusze Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gdyni, koordynatorzy projektów Program Partnerski oraz Czytamy Razem. Wszystkim im w imieniu własnym oraz naszych słuchaczy i podopiecznych składamy najserdeczniejsze podziękowania. W ramach podziękowań zorganizowaliśmy w dniach czerwca wyjazd szkoleniowo-integracyjny do Centrum Wypoczynkowego Wieżyca. Program wypełniony był po brzegi. Był wieczór integracyjny przy bogato zastawionym stole i tańcach do późnych godzin wieczornych, ognisko, wesołe śpiewy przy gitarze, przejażdżka wozami i wizyta kapeli kaszubskiej. Był czas na spacery po urokliwej okolicy, wizyta w Szymbarku i szkolenie z wyrażania siebie prowadzone przez naszych instruktorów prowadzących warsztaty aktorskie, aktorów Teatru Muzycznego w Gdyni, Mateusza Brzezińskiego i Grzegorza Dudę. Miło spędziliśmy czas w ośrodku, który kiedyś należał do YMCA. Dorota Kitowska Prezes Zarządu Ogniska ZMCh Polska YMCA w Gdyni Przejażdżka wozami była nie lada atrakcją dla naszych wolontariuszy Nie był na Kaszubach ten, kto nie zażył tabaki

6 8 lipca 2010 r NASZ GOŚĆ Piękno pięknem malowane rozsądną misją artysty jest skłonienie ludzi, by cieszyli się życiem choć przez chwilę.* Gość De Novo, Pani Barbara Polkowska Ugwu, jest nauczycielką plastyki w Prywatnej Szkole Podstawowej i Gimnazjum Liber, która mieści się w budynku YMCA. Współorganizatorka projektu Wędrówka przez Kontynenty w pracowni JEDEN ŚWIAT w Sopocie, prowadzi zajęcia pozalekcyjne i warsztaty plastyczne dla dzieci i młodzieży w gdyńskiej YMCA. Najlepsze prace uczniów pani Barbary efekt ich całorocznego wysiłku twórczego prezentowane są na wystawie w naszej GALERII. Rozmawiamy w pracowni plastycznej. Panuje tutaj porządek dość nieoczekiwany i odległy od artystycznego nieładu, ale przecież dobra organizacja pracy nie wyklucza pełnej pasji działalności twórczej, jest wręcz niezbędna, jeśli chce się pogodzić obowiązki rodzinne, zawodowe i artystyczne. Pani Barbara to czynny artysta plastyk. Uprawia malarstwo, uczestniczy w plenerach, odbywa podróże artystyczne; wystawia za granicą, między innymi w Niemczech, Francji, Kanadzie; przygotowuje indywidualną wystawę; pociągają ją eksperymenty twórcze, interesuje tkanina unikatowa. Właśnie ta dziedzina sztuki, z możliwością wyrażania się w dużym formacie, szczególną poetyką wynikającą ze struktury wykorzystywanych materiałów (drewno, metal, papier) i kształtowaniem włóknistej materii w indywidualnie pomyślane sploty i formy przestrzenne (wybrzuszenia, wklęsłości, rzeźba) stała się prawdziwą namiętnością artystki. Jej prace można aktualnie oglądać w Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, ponieważ uczestniczy w Ogólnopolskiej Wystawie Tkanin Unikatowych oraz w Ogólnopolskiej Wystawie Miniatury Tkackiej; ekspozycja będzie czynna do września. Mnie podczas spotkań z twórcami interesują źródła inspiracji. Dużą rolę w życiu pani Basi na pewno odegrał dom rodzinny, w którym rozwijano zdolności i umiejętności manualne, który uczył dobrego smaku i potrzeby piękna na co dzień, gdzie nie ograniczano zainteresowań dzieci. Także Biskupia Górka, miejsce dorastania w sąsiedztwie zabytków Gdańska, z panoramą miasta i okolicy oddziałało w sposób istotny na kształtowanie się wrażliwości twórczej. Niewyczerpanym źródłem pomysłów i oczarowań zawsze jest natura i jej nieskończenie bogaty zasób impulsów, a letnie rodzinne wakacje na mazowieckiej wsi zapisały się we wspomnieniach na stałe. I wreszcie w najbliższym i dalszym otoczeniu ciekawi ludzie, którzy inspirują, wspierają i doceniają. Po ukończeniu Liceum Plastycznego w Orłowie (magiczne miejsce i magiczny czas) oraz Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku na kierunku architektura wnętrz, pani Barbara podjęła pracę w wyuczonym zawodzie. Kiedy jednak 10 lat temu trafiła do szkoły, nie było odwrotu. To poczucie nie boję się użyć tego określenia misji, niemodne dzisiaj przekonanie, że można pomóc w rozwoju talentu, który ma każde dziecko, bez względu na iloraz inteligencji, sprawia, że stajemy się nauczycielami. Bardzo szybko znalazłyśmy wspólny język w sprawie programów nauczania czegokolwiek w szkole. Oczywiście koncentrujemy się na przedmiotach artystycznych, ubolewając, że tak powierzchownie, a czasami bezdusznie traktuje się to, co dla rozwoju dziecka i przygotowania go do odbioru kultury, także uprawiania jej, jest pierwszorzędne, a może być najważniejsze w życiu. Jak się okazuje, jest to problem nie tylko naszego systemu edukacyjnego. W powieści Złoty notes noblistki Doris Lessing znalazłam następujący cytat: gdy dziecko trafia do szkoły ( ) rozpoczyna kształcenie od ocen, lokat, nagród, przydziału do grup w zależności od zdolności. Od początku dziecko uczy się myślenia w kategoriach porównań, zwycięstw i porażek. ( ) Drugą rzeczą wpajaną od samego początku jest nieufność wobec własnych sądów. Dzieci uczy się uległości wobec autorytetów.( ) stają się więźniami założeń i dogmatów swoich czasów. W Liber pani Barbara znalazła zrozumienie dla własnej kreatywności, dzięki której Jej uczniowie budują swoją tożsamość w żmudnym procesie twórczym; nikt nie zabija ich idealizmu, oryginalności, humanizmu. W akcie twórczym nauczyciel towarzyszy uczniowi od pomysłu do realizacji dzieła. I chociaż trudno zmierzyć sukces w tym zawodzie, ponieważ zasiane ziarno często wyrasta po latach, lista wymiernych osiągnięć podopiecznych pani Polkowskiej, zarówno uczniów Liber, jak i uczestników warsztatów YMCA, jest naprawdę imponująca. Sięgając po przykłady najbardziej spektakularne, przywołam trzykrotny udział w prestiżowym Kanagawa Biennal Word Children s Art. Exhibition w Japonii (5 małych artystów kolejno zdobywało nagrody) oraz The 4th International Children s Art. Exhibition-Marching Awards 2008 w Chinach. W konkursie Twoje wyobrażenie o Chinach artyści zdobyli więcej medali niż polscy olimpijczycy: 6 złotych, 4 srebrne, 3 brązowe i 4 wyróżnienia. Gratulujemy! Myślę, że warto zanotować również udział w konkursie Regiony Europy (gimnazjaliści z Polski malowali Badenię-Wirtembergię, a gimnazjaliści z Niemiec Pomorze, Warmię i Mazury), w cyklicznym projekcie promującym szwedzką literaturę dziecięcą pod hasłem CZYTAM WIEM TWORZĘ, a także w zorganizowanym przez Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami pod hasłem Gdyńskie zwierzęta (6 nagród). Młodzi artyści wystawiali także w Nadbałtyckiego Centrum Kultury przy Ratuszu Staromiejskim w Gdańsku, Kluczem do satysfakcji z tego, co się robi, jest moim zdaniem czas. Trzeba mieć czas na refleksję i radość; czas na obiad rodzinny, rozmowę, spotkanie; czas na książkę, teatr, fryzjera i wizażystkę; póki czas albo raz na jakiś czas. I chociaż czas płynie jak woda albo pędzi na złamanie karku, pani Barbara Polkowska Ugwu angażuje się w kolejne projekty. W 2009 roku zadebiutowała jako współautorka nowatorskiego podręcznika do plastyki dla klas IV VI pod tytułem Świeżo malowane, a już ma kolejne plany wydawnicze. Profesjonalizm, pasja, pewność siebie gwarantują sukces, mimo że nie jest on przecież najważniejszy; tak jak w wykształceniu ważna jest nie tyle wiedza, co możliwości, które stwarza, otwierając drzwi do poznania świata i człowieka. Jestem przekonana, że pani Barbara poprzez swoja sztukę i artystyczne traktowanie treści nauczania uwalnia wyobraźnię swoich uczniów i pielęgnuje młode talenty. Tak rodzi się piękno, pięknem malowane. Dziękuję za rozmowę. *K. Vonnegut Elżbieta Wierszko

7 8 lipca 2010 r Dek unua renkonto kun Esperanto Saluton! Liczebniki (numeraloj): - dzielimy na: 1. Główne (Bazaj numeraloj): 0 - nulo, 1 - unu, 2 - du, 3 - tri, 4 - kvar, 5 - kvin, 6 - ses, 7 - sep, 8 - ok, 9 - naǔ, 10 - dek, cent, mil, miliono... itd. Jednostki piszemy po liczbie dziesiątek, setek itd. zawsze oddzielnie, np: 11 - dek unu, 12 - dek du, 13 - dek tri, itd dudek, 30 - tridek, ducent, kvincent, itd dudek sep, cent dek kvar, mil naǔcent okdek naǔ, itd. 2. Rzeczownikowe: - unuo - jedynka; trio - trójka; oko - ósemka. 3. Przymiotnikowe (porządkowe): - dua - drugi; tria - trzeci; kvara - czwarty; 4. Przysłówkowe: - trie - po trzecie; sese - po szóste; oke - po ósme. 5. Ułamkowe on: - 1/4 - kvarono; 1/7 - sepono; 1/9 - naǔono; 1/10 - dekono. 6. Wielorakie obl: - pojedynczy - unuobla; pojedynczo - unuoble; poczwórny - kvarobla; poczwórnie - kvaroble. 7. Zbiorowe op: - w trójkę - triope; w piątkę - kvinope; w dziesiątkę - dekope. 8. Powtarzające foj: - dwa razy - dufoje; pięć razy - kvinfoje. 9. Podziałowe po: - po jednym - po unu; po trzy - po tri; po sto - po cent. Działania podstawowe: 1. Dodawanie (adicio): = 4 - unu plus (kaj) tri estas kvar. 2. Odejmowanie (subtraho): = 13 - dek kvin minus du estas dek tri. 3. Mnożenie (multipliko): - 4 x 6 = 24 - kvar oble ses estas dudek kvar. 4. Dzielenie (divido): - 12 : 3 = 4 - dek du dividite per tri estas kvar. Przyimek nieokreślony je: - stosowany jest w przypadkach, gdy żaden inny nie może być zastosowany, np: - Li venos je kvara horo - On przyjdzie o godz. czwartej; Ni trinku je via sano - Wypijmy za twoje zdrowie; Je kioma horo vi venos? - O której godzinie przyjdziesz? Vortoj: akonti - opowiadać alia - inny ambaǔ - obaj, oboje apud obok babili gwarzyć bulko - bułka butero - masło daǔri - trwać ekster - poza el - z (czegoś) entute - razem fini - kończyć gazeto - gazeta ĝis - do, aż do gvidi - prowadzić hejmo - dom rodzinny helpi pomóc hor logo - zegar ke że kune kun - razem z lago.- jezioro letero - list maŝino - maszyna nun - teraz ofici - urzędować parko - park paǔzo - przerwa promieni - spacerować resti - zostać restoracio - restauracja salti - skakać sekva - następny skribotablo - biurko sonori - dzwonić strato - ulica tagmanĝi - jeść obiad telefono - telefon trinki - pić urbo - miasto vekhorloĝo - budzik veki - budzić vilaĝo - wieś viziti - odwiedzać Iomete pri YMCA: - Dum la Unua Mondmilito oni elsendis el Francio da Esperantaj lernolibroj por flegistinoj, kaj internacia organizo de junaj kristanoj - de YMCA disdividis milojn da similaj inter militkaptitojn de ambaǔ flankoj. Kanzono (na melodię Upływa szybko życie): Rapide fluas vivo, temp pasas kiel vent, La sorto nin disigos,(bis) post jaro, tag, moment. 2. Forvelkos kiel floro la bela, juna aĝ, Nebulos en memoro (bis) la amika vizaĝ. 3. En nia rondo gaja ŝvebu nun ŝerc kaj ĝoj Regu etoso maja (bis) sur nia viva voj. Ekzerco: Amiko Marko. Marko laboras. Li estas oficisto. Lia oficejo estas granda. En ĝi estas multaj ĉambroj, en kiuj staras skribotabloj, seĝoj kaj ŝrankoj. Ankaŭ estas skribmaŝinoj, telefonaparatoj kaj komputiloj. Apud la oficejo staras alia domo. Ambaŭ domoj staras ĉe mallonga strato. Malantaŭ ili estas bela parko. Marko laboras antaŭtagmeze de la sepa ĝis la dekkvina. Entute ok horojn. Matene je la sesa horo sonoras la vekhorloĝo. Marko rapide saltas el la lito. Li iras duonhoron al la laborejo. Ĉiam je la naŭa horo estas paŭzo, kiu daŭras kvaronhoron. Li trinkas teon kaj manĝas bulkon kun butero. Post la laboro li rapide iras hejmen por tagmanĝi. Posttagmeze ĝis vespero li ne restas hejme. Dufoje en semajno, merkrede kaj vendrede, li iras al Esperanta klubejo. Merkrede li aŭ legas librojn kaj gazetojn aŭ helpas al aliaj skribi leterojn, aŭ babilas. Vendrede li gvidas kurson de Esperanto. Dimanĉe li vizitas la geamikojn, kune kun ili promenas en la urbo aŭ ekster ĝi. Sekvan dimanĉon ili triope vojaĝos al vilaĝo, kie estas tre bela lago. Tie la trio restos de mateno ĝis vespero. Tagmeze ili tagmanĝos en restoracio kaj trinkos po unu glaso da teo. Adamo tre ŝatas naĝi. En la lernejo oni diras, ke li estas bona naĝanto por 100 metroj. Humoraĵo: - Plaĉus al mi esti stelo, diras sinjorino. - Plaĉegus al mi ke vi tion trafus, respondas al ŝi ŝia edzo, ĉar la plej proksima stelo estas tre malproksima. Taskoj: 1. Proszę odpowiedzieć na pytania i opisać swoje miejsce pracy: Ĉu vi laboras? Ĉu vin ankaŭ vekas la horloĝo? Je kioma horo vi komencas vian laboron? Je kioma horo vi finas labori? Kia estas via labo rejo? Ĉu vi tagmanĝas hejme? Kion vi faras posttagmeze? Kioma horo estas nun? 2. Proszę napisać słownie: - 68, 324, 970, 4358, 6509, 67928, 3. Proszę przetłumaczyć: cztery, czwarty, po czwarte, czwórka, poczwórny, trzy czwarte, poczwórnie, w czwórkę, po cztery, cztery razy). Ĝis la revido! Opracował: Kazimierz Krzyżak Wkład własny Maria Magdalena i Zofia Karolina wymarzyły sobie wycieczkę do Lądka. W Lądku, jak wiadomo, bywa drogo, a w niedalekiej przeszłości było jeszcze drożej. Zofia Karolina była wówczas w wieku dość drażliwym. Lądek kojarzył się jej przede wszystkim z powszechną dostępnością kosmetyków sióstr Olsen. Jej głównym celem było więc nabycie choćby błyszczyka do ust tej marki. Maria Magdalena jak zwykle podchodziła do sprawy racjonalnie Pierwszy i może ostatni raz jesteśmy w Lądku i trzeba zobaczyć wszystko, co się da. Jeszcze przed wyjazdem ustaliły listę miejsc, które chciały zobaczyć: pomnik Piotrusia Pana, dom Freddiego Merkurego, przejście dla pieszych słynne z okładki płyty grupy The Beatles, pomnik Sherlocka Holmesa, siedzibę królowej Elżbiety II, Hyde Park ze Speaker s Corner, siedzibę Premiera na Downing Street Obie panie władały lądkowym językiem z dużą swobodą. Z racji swych dość konkretnych charakterków zarówno Maria Magdalena, jak i Zofia Karolina mogły dowodzić wyprawą. Jeszcze przed wyjazdem Jerzy Władysław (brat Marii Magdaleny, który wielokrotnie przebywał w Lądku ) za pomocą pisma obrazkowego zapisał im całą podróż z Gdańska do docelowej dzielnicy Lądka w takim małym zeszycie do słówek (kiedyś używany do notowania słówek podczas nauki języków obcych). Z zeszycikiem tym wyruszyły w podroż. Wysiadły na właściwym lotnisku, właściwą darmową linią dostały się do właściwej stacji kolejowej. Plany zwiedzania były bardzo bogate. odwrotnie proporcjonalnie do zasobów finansowych. Przed wyjazdem Maria Magdalena zebrała wiele praktycznych informacji, między innymi i tę, że w Lądku wszyscy, którzy nie ukonczyli 16. roku życia mają zniżki na podróże komunikacją miejską oraz na wiele atrakcji, chociażby takich jak słynne London Eye. Zofio Karolino, mam propozycję. Jeśli uda ci się uzyskać zniżkę na przejazdy i wejścia do rożnych płatnych miejsc to wszystkie zaoszczędzone pieniążki są do Twojej dyspozycji. Listę miejsc, które zamierzały zobaczyć podczas tej eskapady zweryfikowały w połowie dziesięciodniowej wycieczki. Zofia Karolina stała się pełnoprawną właścicielką 30 funtów. Na wszelki wypadek w kieszonce płaszczyka nosiła paszport i była przygotowana na sprawdzenie wieku chociaż rocznikowo była szesnastolatką, to jednak szesnastego roku życia jeszcze nie ukończyła. W drodze powrotnej, już na lotnisku, dziewczyny zgodnie wybrały wspólną pamiątkę z podroży składankę najbardziej znanych utworów grupy Oueen. Po powrocie do kraju Zofia Karolina długo cieszyła się z nabytych w Lądku perfum Britney Spears. Któregoś wrześniowego dnia powiedziała do Marii Magdaleny: Jestem ci wdzięczna mamusiu za to, że tyle zwiedziłyśmy, że byłyśmy w National Gallery. Gdy Pani na lekcji wiedzy o kulturze pokazywała slajdy, tylko ja jedna wiedziałam, gdzie eksponowany jest obraz Pablo Picasso Chłopiec z gołębiem zapowiadający przełom w jego twórczości. Od tego czasu Zofia Karolina wiele razy podróżowała za granicę. Była w Barcelonie z grupą harcerskich przyjaciół, była we Francji z klasą, w Wilnie z Marią Magdaleną i jej przyjaciółmi, w Paryżu ze średnio znaną sobie rówieśnicą. Zawsze w połowie pobytu dopisywała do listy kolejne nowe ciekawe miejsca do zobaczenia. Doskonale wiedziała, że jako obywatelka Unii Europejskiej w niektórych krajach może bezpłatnie odwiedzać wszystkie muzea. W Luwrze spędziła więc trzy dni. Wszystkie pamiątki i prezenty z podroży są użyteczne. Zawsze przywozi zaoszczędzone euro. Jest to jej wkład własny do kolejnej podróży. Maria Magdalena Psycholog Przed wyjazdem Maria Magdalena zebrała wiele praktycznych informacji, między innymi i tę, że w Lądku wszyscy, którzy nie ukonczyli 16 roku życia mają zniżki na podróże komunikacją miejską oraz na wiele atrakcji, chociażby takich jak słynne London Eye

8 8 lipca 2010 r OCALIĆ OD ZAPOMNIENIA 600. Rocznica triumfu polskiego orê a w Bitwie pod Grunwaldem 15 lipca 2010r., jak przed 600 laty, na polach Grunwaldu (miejscowość Grunwald jest obecnie niewielką wsią gminną położoną nieopodal Ostródy w województwie warmińsko mazurskim) zabrzmi rycerska pieśń, pierwszy polski Hymn narodowy: Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena Maryja! Twego Syna gospodzina, Matko zwolena Maryja, Zyszczy nam, spuści nam! Kyrie elejson! Tegoroczne obchody szóstego stulecia bitwy zapowiadają się okazale. Swoją obecność w historycznym widowisku potwierdziło rycerstwo polskie i litewskie. Nadarza się niebywała okazja do obejrzenia średniowiecznej walki rekonstruowanej na podstawie Kroniki Polski Jana Długosza, historyka, humanisty, późniejszego biskupa lwowskiego, wychowawcy synów króla Kazimierza Jagiellończyka. Skarbnica Narodowa już wybiła w srebrze okolicznościowy medal, którego awers stanowi popiersie Władysława II Jagiełły, a rewers scena starcia wojsk polskich i litewskich z wojskami krzyżackimi. Dumnie prezentuje się zwycięski Orzeł Królestwa Polskiego, a także dwa nagie miecze na pamiątkę tych, które pyszni Krzyżacy urągliwie cisnęli pod stopy polskiego króla bezpośrednio przed bitwą. Ten historyczny fakt uwiecznił film zrealizowany według powieści Henryka Sienkiewicza pt. Krzyżacy. Historyczne źródła potwierdzają, że na polach Grunwaldu wojska polskie i litewskie wspierane przez zastępy ruskie, czeskie i tatarskie (w liczbie ponad 40 tysięcy) pod dowództwem króla Władysława Jagiełły starły się z oddziałami krzyżackimi (nie mniej niż 36 tysięcy), dowodzonymi przez wielkiego mistrza Ulricha von Jungingena. Jak na średniowiecze, a nawet kolejne stulecia, walczyła tam ogromna liczba ludzi. Iskrzyło od mieczy, grotów, toporów, hełmów, kolczug i pancerzy. Rycerze mierzyli się na kopie, celowali kusznicy, rżały przerażone konie, drżało powietrze.szły pułki najemne. Bój trwał około 6 godzin, skończył się przed zachodem słońca, a potem był jeszcze pościg za uciekającymi w popłochu krzyżackimi żołnierzami. W śmiertelnym niebezpieczeństwie znalazł się także Jagiełło. Król stanął do walki i zranił kopią nacierającego nań rycerza krzyżackiego, zaś królewska ochrona powaliła go na ziemię. Według Kroniki Jana Długosza króla ochronił 21- letni Zbigniew Oleśnicki, późniejszy kanonik, biskup i pierwszy polski kardynał. W boju uczestniczył także Bartosz Długosz, stryj Jana. W bitwie padł Wielki Mistrz oraz jak byśmy dziś powiedzieli kadra dowódcza: zabito 203 krzyżackich braci zakonnych z 250 uczestniczących w boju; zabito wielu dostojników wojowniczego, zakłamanego zakonu, wrogiego Królestwu Polskiemu i Litwie. Zakon utracił także kilka tysięcy ludzi, którzy dostali się do polskiej lub litewskiej niewoli. Szacuje się, że razem z poległymi, szeregi armii zakonu stopniały o tysięcy ludzi, czyli o około proc. stanu wyjściowego. Poza tym w ręce sprzymierzonych wojsk Unii polsko-litewskiej wpadły liczne chorągwie, wszystkie działa oraz bogaty obóz Krzyżaków. Część ze zdobytych 51 chorągwi krzyżackich odesłał Jagiełło na Wawel. Zrabowali je w późniejszych wiekach okupujący Wawel Austriacy. Natomiast dwa nagie miecze zrabowane przez Rosjan w dobie zaborów nigdy się nie odnalazły. 16 lipca 1410 roku w królewskim namiocie odprawiono dziękczynną mszę, a po modłach król zaprosił zwycięzców na wielką ucztę. Tego dnia zajmowano się także grzebaniem poległych i ewidencją jeńców. Ścisłe dowództwo zakonu poległe w bitwie odesłano z honorami do Malborka. Trudno sobie wyobrazić, jak w realiach średniowiecza, bez dróg bitych, mostów, bez możliwości technicznych w zrozumieniu współczesnym, mogło do tego dojść! Należy wysoko ocenić potencjał technologiczny i intelektualny ówczesnego pokolenia Polaków. Na przykład na potrzeby wojenne, dla przeprawy wojska koronnego przez szeroką, 500-metrową Wisłę w Czerwińsku, przerzucono most pontonowy spławiony z Kozienic, a zbudowany w największej, strategicznej tajemnicy. Dodajmy, że od chrztu Polski i Mieszka minęło zaledwie 450 lat, podczas, gdy dla porównania, Rzymianie żyli, wojowali i podbijali Europę, Afrykę i Azję od 3 tysięcy lat. Przed 100 laty, od 15 do 17 lipca 1910 roku w Krakowie, odbywały się uroczystości 500-lecia zwycięstwa nad Krzyżakami. Stały się one okazją do zorganizowania ogromnej manifestacji patriotycznej z udziałem ponad 150 tysięcy Polaków przybyłych ze znajdujących się pod zaborami ziem polskich. Centralnym punktem obchodów w 1910 roku było odsłonięcie pomnika. Głównym inicjatorem, a zarazem fundatorem pomnika był wybitny pianista i kompozytor, premier Rzeczypospolitej w 1919 roku, Ignacy Jan Paderewski. Autorem rzeźb był Antoni Wiwulski. Na szczycie granitowego cokołu umieszczono konny posąg króla Władysława Jagiełły, poniżej symboliczne dwa miecze i figurę wielkiego księcia litewskiego Witolda, u którego stóp leżał śmiertelnie ranny wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego, Ulrich von Jungingen. Po bokach umieszczono rycerza polskiego z giermkiem i litewskiego ze spętanym jeńcem krzyżackim. Liczący 24 m wysokości pomnik odsłonięto w centralnym punkcie placu Matejki, dokładnie w pięćsetną rocznicę bitwy 15 lipca 1910 roku. Połączone chóry polskie wykonały Rotę Marii Konopnickiej do melodii Feliksa Nowowiejskiego. Nad starą stolicą Polski rozległy się słowa: Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, /Nie damy pogrześć mowy! /Polski my naród, polski lud, Królewski szczep piastowy. Nie damy, by nas zniemczył wróg... - Tak nam dopomóż Bóg!. Na cokole monumentu wyryto napis: Praojcom na chwałę braciom na otuchę. Fundator pomnika Ignacy Jan Paderewski, w swoim przemówieniu powiedział: Dzieło, na które patrzymy, nie powstało z nienawiści. Zrodziła je miłość głęboka Ojczyzny, nie tylko w jej minionej wielkości i dzisiejszej niemocy, lecz i w jej jasnej, silnej przyszłości. Zrodziła je miłość i wdzięczność dla tych przodków naszych, co nie po łup, nie po zdobycz szli na pole walki, ale w obronie dobrej, słusznej sprawy zwycięskiego dobyli oręża [...] Pragniemy gorąco, by każdy Polak i Litwin każdy, z dawnych dzielnic Ojczyzny, czy zza Oceanu, spoglądali na ten pomnik jako na znak wspólnej przeszłości, świadectwo wspólnej chwały, zapowiedź lepszych czasów, jako na cząstkę własnej, wiarą silnej duszy [...] Prastarej, ukochanej stolicy naszej oddajemy to dzieło we władanie wieczyste. Niech te słowa będą odpowiedzią dla tych, co chcieliby już zapomnieć o Grunwaldzie: ludziom podchodzącym do przeszłości, tradycji i wiary swojego narodu bezrefleksyjnie, lekceważącym dokonania naszych przodków, a gloryfikującym dokonania in- nych narodów. Niemieccy okupanci jesienią 1939 r. pomnik zburzyli, figury wywieźli do Niemiec, zaś cokół wysadzili dynamitem. Na dawne miejsce powrócił dopiero 16 października 1976 r. odtworzony na podstawie zachowanego miniaturowego modelu oraz przedwojennych fotografii przez Mariana Koniecznego. Odlewy figur wykonano w Gliwicach. Montaż wspomagały helikoptery Rycerstwo polskie walczyło w słusznej i sprawiedliwej sprawie. Zwycięstwo pod Grunwaldem uważane jest przez wielu historyków za największą bitwę średniowiecza. Ten wspaniały tryumf był kulminacyjnym momentem wielkiej wojny ( ) z Zakonem Krzyżackim. W jej wyniku została na zawsze złamana u góry: Grunwald - Nauczyciele z Nowogródczyzny po lewej: Grunwald - medal potęga Zakonu. Od 600. lat Wojsko Polskie odwołuje się do tradycji Sławy i Chwały oręża polskiego, tak samo, jak i do Odsieczy Wiedeńskiej w 1683 r. cudu nad Wisłą w 1920 r. Grunwald to także bardzo ważny fragment tego, co Jan Paweł II nazwał polską Pamięcią i Tożsamością. Halina Młyńczak