Skuteczność kliniczna nowej ręcznej szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka

Transkrypt

1 PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2006, 43, 4, ISSN X Copyright by Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław and Polish Stomatological Association URSZULA KACZMAREK, IWONA PRZYWITOWSKA, MARTA ZIĘTEK, ELŻBIETA SOŁTAN, BARBARA MALICKA, BEATA PREGIEL Skuteczność kliniczna nowej ręcznej szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka Clinical Efficiency of New Manual Toothbrush on Removal of Dental Plaque and Tongue Coating Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej AM we Wrocławiu Streszczenie Cel pracy. Ocena skuteczności usuwania płytki nazębnej i nalotu języka za pomocą szczotki Colgate 360 stopni o średniej twardości włosia. Materiał i metody. Badaniem objęto 36 ochotników w wieku 25 lat, u których oceniono intensywność próchnicy za pomocą wskaźnika PUWZ i jego składowych, miejsca predysponujące do zalegania płytki oraz nawyki higie niczne. W badaniu wstępnym (badanie 0) i po upływie 4 tygodni szczotkowania ocenianą szczotką (badanie 1) określano: płytkę nazębną po wybarwieniu 2 krotnie za pomocą wskaźnika RMNPI (Navy Plaque Index) zmody fikowanego przez Rustogi et al. przed i po minutowym oczyszczaniu zębów za pomocą szczotki i jednakowej stan dardowej pasty lub samej szczotki, nalot na języku wg wskaźnika Winkela et al. TCI Tongue Coating Index i stan przyzębia wg wskaźników SBI i GI oraz subiektywnie komfort szczotkowania, a także zużycie szczotki. Wyniki. Oczyszczanie zębów przez minutę zarówno szczotką z pastą, jak i samą szczotką powodowało statystycz nie istotne zmniejszenie ilości płytki (p < 0,01). Po 4 tygodniach używania szczotki stwierdzono zmniejszenie o 20,0% istniejącej płytki. Jednorazowe oczyszczenie języka z użyciem specjalnego pola na szczotce powodowa ło usunięcie 76% nalotu na jego grzbietowej powierzchni, a wykonywanie tego zabiegu przez okres badawczy zmniejszało nagromadzanie nalotu o 24,7%. Zanotowano również statystycznie istotne zmniejszenie wartości wskaźników SBI i GI. Zużycie szczotki po 4 tygodniach codziennego użytkowania w większości (76,2%) było nie wielkie. Szczotka zyskała akceptację badanych. Wniosek. Szczotka Colgate 360 stopni bardzo skutecznie usuwa płytkę nazębną i nalot języka; po 4 tygodniach codziennego stosowania istotnie zmniejsza istniejącą płytkę nazębną, nasilenie zapalenia dziąseł i nalot języka (Dent. Med. Probl. 2006, 43, 4, ). Słowa kluczowe: szczotka do zębów, płytka nazębna, nalot języka. Abstract Objectives. The aim of this study was the evaluation of dental plaque removing efficiency and tongue coating by use of Colgate of 360 degrees medium toothbrush. Material and Methods. The study comprised 36 volunteers in age of 25 years in whom caries prevalence by DMFT and its components, areas predisposing for plaque retention as well as oral hygiene habits were estimated. In base line investigation (study 0) and after 4 weeks of brushing, the tested toothbrush (study 1) were estimated: twice dental plaque with disclosing using the modified by Rustogi et al. Navy Plaque Index (RMNPI) before and after 1 minute cleaning of teeth using toothbrush and the same normal toothpaste or only toothbrush, coating on tongue according to Winkel et al. index Tongue Coating Index (TCI) and gingival condition using SBI and GI indices and also subjectively the comfort of toothbrushing as well as degree of toothbrush wear. Results. Cleaning of teeth within 1 minute both with the use of the toothbrush and toothpaste, and only the tooth brush resulted statistical significant dental plaque reduction (p < 0.01). After 4 weeks of using the toothbrush 20.0%, decrease of existing plaque was found. A single cleaning of tongue with use special surface on toothbrush caused removal in 76% of coating onto dorsal tongue surface, and executing of this cleaning within the tested pe riod of time diminished accumulation of coating in 24.7%. The statistical significant decrease in mean values of SBI and GI indices were noted as well. Wear of toothbrush after 4 week of daily use in most cases (76.2%) was small. The tested toothbrush obtained the acceptance of subjects participated in the study.

2 Skuteczność kliniczna szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka 549 Conclusion. Colgate 360 degrees toothbrush removed dental plaque and tongue coating very effectively; after 4 weeks of daily use it reduced significantly the existing dental plaque, gingival inflammation and tongue coating (Dent. Med. Probl. 2006, 43, 4, ). Key words: toothbrush, dental plaque, tongue coating. W utrzymaniu prawidłowej higieny jamy ust nej, obok pasty do zębów, ważną rolę odgrywa od powiednia szczotka do zębów. Jej zadaniem jest usunięcie płytki bakteryjnej ze wszystkich po wierzchni zębów oraz dokładne oczyszczenie ję zyka. Przy wyborze szczotki należy się kierować wiekiem i sprawnością manualną pacjenta, podat nością na próchnicę, obecnością ubytków nie próchnicowego pochodzenia (abrazje, erozje, ab frakcje) oraz stanem przyzębia. Obecnie jest do stępnych wiele rodzajów szczotek różniących się twardością, ułożeniem włosa, profilem rękojeści, długością i kształtem części pracującej oraz obec nością silikonowej części do oczyszczania języka i policzków. Celem pracy jest ocena skuteczności usuwania istniejącej płytki nazębnej i nalotu języka za po mocą szczotki Colgate 360 stopni o średniej twar dości włosia. Materiał i metody Szczotka Colgate 360 stopni ma część pracu jącą długości 3 cm, w której średniej twardości włosie rozmieszczono naprzemiennie ze specjal nymi gumkami polerującymi, służącymi do łagod nego usuwania przebarwień (ryc. 1). Występują w niej pęczki włókien różnego rodzaju: 13 stożko watych do lepszego usuwania płytki bakteryjnej, 1 podwyższony pęczek do oczyszczania trudno dostępnych miejsc i 5 płaskich o różnych kształ tach. Włókna mają różną wysokość, dzięki czemu powierzchnie zębów są oczyszczane wraz z prze strzeniami międzyzębowymi. Grzbiet główki jest zaopatrzony w specjalną żelową, chropowatą po wierzchnię do oczyszczania grzbietowej po wierzchni języka i błony śluzowej policzków. Spe cjalnie wyprofilowana rękojeść szczotki pozwala Ryc. 1. Szczotka Colgate 360 stopni Fig. 1. Colgate 360 degrees toothbrush na łatwe manipulowanie ze względu na obecność antypoślizgowych gumowych prążków zapobie gających wysunięciu się szczotki z mokrej dłoni. Badaniem objęto 36 ochotników, 22 kobiety i 14 mężczyzn, w wieku średnio 25 lat. Nie zale cano zmiany dotychczasowych nawyków higie nicznych (techniki, czasu i częstości oczyszczania zębów ani rodzaju pasty). W badaniu wstępnym badaniu 0 (poprzedza jącym okres oceny szczotki) oceniono intensyw ność próchnicy za pomocą wskaźnika PUW/Z i je go składowych, miejsca predysponujące do zale gania płytki i stan przyzębia wg wskaźników SBI i GI (tab. 1). Intensywność próchnicy wyrażona wartością PUW/Z wynosiła średnio 9,83, liczba miejsc retencyjnych płytki 0,67, a wartości wskaź ników SBI i GI odpowiednio 0,08 i 0,03. Wartości wskaźników SBI i GI oceniano również w badaniu 1 (końcowym). W badaniu ankietowym określono ponadto na wyki higieniczne uczestniczących w badaniu (tab. 2). Przeważająca liczba badanych deklarowała oczy szczanie zębów przynajmniej 3 razy dziennie (75,0%), po każdym głównym posiłku (66,7%). Tabela 1. Średnie wartości badanych wykładników stanu zdrowotnego jamy ustnej Table 1. Mean values of studied oral heath indices PUW/Z i składowe (DMF/T and its components) PUW/Z P/Z U/Z W/Z (DMF/T) (D/T) (M/T) (F/T) 9,83 0,83 0,28 8,72 Miejsca retencji płytki (Areas of plaque retention) ,28 0,22 0,17 0 SBI 0,08 GI 0,03 Kryteria retencji płytki nazębnej: 1 niewypełnione ubytki na powierzchniach stycznych, 2 niewypełnione ubytki na powierzchniach policzkowych, 3 nawisające wypełnienia na powierzchniach stycznych, 4 nawisające wypełnienia na powierzchniach policzkowych. Criteria of dental plaque retention: 1' unfilled decays on approximal surfaces, 2' unifilled decays on buccal surfaces, 3' overhanging fillings on approximal surfaces, 4' overhanging fillings on buccal surfaces.

3 550 U. KACZMAREK et al. Tabela 2. Nawyki higieniczne badanych (%) Table 2. Oral hygiene habits in subjects (%) Częstość szczotkowania (Frequency of brushing) 2 razy dziennie 3 i więcej razy dziennie (twice a day) (3 fold a day and more) 25,0 75,0 Pora szczotkowania (Time of a day of brushing) przed posiłkiem po posiłku po każdym głównym posiłku (before meals) (after meals) (after each main meal) 13,9 19,4 66,7 Typ szczotki (Type of toothbrush) elektryczna ręczna elektryczna i ręczna (electric) (manual) (electric and manual) 33,4 36,0 30,6 Twardość włosia (Filaments hardness) miękkie średnie twarde (soft) (medium) (hard) 11,1 86,1 2,8 Częstość wymiany szczotki (Frequency of toothbrush replacement) co 1 mies. co 2 mies. co 3 mies. powyżej 3 mies. (every 1 month) (every 2 months) (every 3 months) (over 3 months) 16,6 47,3 27,8 8,3 Czynności po zakończeniu oczyszczania zębów (Actions after teeth cleaning ending) tylko wyplucie pasty wyplucie pasty i płukanie wyplucie pasty i płukanie wyplucie pasty i oczysz (only toothpaste jamy ustnej wodą z kubka jamy ustnej wodą nabraną czanie zębów szczoteczką expectoration) (toothpaste expectoration do ręki zwilżoną wodą and oral rinsing by water (toothpaste expectoration (toothpaste expectoration from mug) and oral rinsing by water and teeth cleaning by brush in handful) moisted by water) 2,8 19,4 72,2 5,6 Stosowanie środków dodatkowych (Usage of additional agents) nici dentystyczne płukanki wykałaczki oczyszczanie języka (dental floss) (oral rinses) (toothpicks) (tongue cleaning) 33,3 55,6 11,1 83,4 Niemal jednakowa liczba uczestniczących w bada niu używała wyłącznie szczotki ręcznej lub elek trycznej albo zamiennie obu rodzajów szczotek. W większości używano szczotki o średniej twar dości włosia (86,1%). Najczęściej wymieniano szczotkę po 2 miesiącach użytkowania (47,3%). Większość badanych po zakończeniu szczotkowa nia płukała jamę ustną wodą (91,6%). Również większość uczestniczących w badaniu podawała okazjonalne oczyszczanie grzbietowej powierzch ni języka (83,4%), około połowa stosowanie płu kanek (55,6%), a około 1/3 nici dentystycznych (33,3%). Ochotników proszono o zaniechanie poranne go oczyszczania zębów przed oceną. Higienę jamy ustnej określano po uprzednim wybarwieniu płyt ki za pomocą wskaźnika płytki zmodyfikowanego przez Rustogi et al. RMNPI (Navy Plaque Index) [1]. Wskaźnik ten pozwala na dokładną rejestrację płytki w rejonie przydziąsłowym (pola A, B, C), stycznym dystalnym i mezjalnym (D, F) oraz na całej powierzchni zęba (pola A I; ryc. 2). Oblicza ny jest jako iloraz sumy pól z płytką do liczby zba danych pól na powierzchni zębów. Przyjęto nastę pujący schemat oceny: w badaniu 0 (wstępnym) istniejącą płytkę oceniano po uprzednim wybar

4 Skuteczność kliniczna szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka 551 obszar styczny approximal area obszar przydziąsłowy gingival area obszar styczny approximal area Ryc. 2. Navy Plaque Index w modyfikacji Rustogi et al. (RMNPI). Pola A, B, C obszar przydziąsłowy, Pola D, F obszar styczny, Pola A I cała powierzchnia zęba Fig. 2. Modified by Rustogi at al. Navy Plaque Index (RMNPI). A, B, C areas gingival area, D, F areas approximal area, A I areas whole mouth) wieniu preparatem Mira 2 Ton (Hager&Werken) wg kryteriów wskaźnika RMNPI, a następnie po łowie badanych polecano szczotkowanie zębów przez minutę z użyciem pasma takiej samej stan dardowej pasty długości 1 cm lub samą szczotką zwilżoną wodą i po ponownym wybarwieniu do konywano oceny doszczętności usunięcia płytki. W ten sposób powstały dwie grupy badanych: gru pa I szczotkujących zęby z użyciem pasty i grupa II oczyszczających zęby samą szczotką. Określono również skuteczność specjalnego pola na szczotce w usuwaniu nalotu języka, pole cając badanym oczyszczanie jego grzbietowej po wierzchni przez 10 s. W obu badaniach nalot na ję zyku określano dwukrotnie: przed i po oczyszcza niu. W ocenie zastosowano wskaźnik Winkela et al. TCI (Tongue Coating Index), według którego nalot ocenia się na 6 polach (A F) powierzchni grzbietowej języka wg następujących kryteriów: 0 brak nalotu, 1 cienki nalot, 2 gruby nalot, i obliczano wartość średnią (cyt. wg [2]) (ryc. 3). Następnie badani wypełnili kwestionariusz doty A B C D E F Ryc. 3. Wskaźnik nalotu języka (Tongue Coating Index TCI) Winkela et al. Kryteria: 0 brak nalotu, 1 cienki nalot, 2 gruby nalot Fig. 3. Tongue Coating Index TCI by Winkel et al. Criteria: 0 no coating, 1 thin coating, 2 thick coating czący subiektywnej oceny komfortu szczotkowa nia po jednokrotnym użyciu szczotki. Po upływie 4 tygodni powtórzono badanie wg schematu badania wstępnego z dodatkową oceną zużycia szczotki wg następujących kryteriów: 1 o minimalne zużycie, stan szczotki zbliżony do wyj ściowego; 2 o niewielkie zużycie wyrażające się zagęszczeniem włosia i wygięciem nielicznych ze wnętrznych włosów; 3 o średnie zużycie, czyli znaczne zagęszczenie i wygięcie licznych zewnę trznych włosów; 4 o duże zużycie, zniszczenie ca łych pęczków sięgające do oprawki, tworzenie się pustych miejsc, liczne włosy wygięte na zewnątrz. Otrzymane dane poddano analizie statystycz nej testem t Studenta i testem χ 2, przyjmując za istotne różnice na poziomie p < 0,05. Wyniki W badaniu 0 szczotkowanie zębów szczotką wspomagane pastą przez minutę (grupa I) usuwało 85,9% całej istniejącej płytki, przy czym nieco większej ilości w obszarze stycznym (88,5%) niż w przydziąsłowym (77,9%). Oczyszczanie zębów samą szczotką usuwało podobną ilość płytki, wy noszącą odpowiednio 83,9, 89,0 i 80,4% (tab. 3). W badaniu 1 (po upływie 4 tygodni) szczotkowa nie zębów tą samą szczotką z użyciem pasty do zę bów (grupa I) usuwano 87,1% płytki na całych po wierzchniach zębów, w obszarach stycznym 77,5% i w przydziąsłowym 73,2%. Oczyszczanie zębów samą szczotką w nieco mniejszym stopniu usuwa ło istniejącą płytkę; na całych powierzchniach zę bów o 57,7%, w obszarach stycznym o 31,7% i w przydziąsłowym o 95,8%. Stwierdzone w obu badaniach różnice w wartości wskaźnika płytki przed i po szczotkowaniu zębów były istotne staty stycznie na poziomie p < 0,01. Po upływie 4 tygodni u wszystkich badanych nastąpiła poprawa stanu higieny jamy ustnej wyra żona zmniejszeniem nagromadzenia płytki o 20,0% na całych powierzchniach zębów, a w obszarach przydziąsłowym o 14,8% i stycznym o 10,1% (ryc. 4). Stwierdzone w badaniu 1, w porównaniu z badaniem 0, zmniejszenie istniejącej płytki w ob szarze przydziąsłowym znalazło odzwierciedlenie w statystycznie istotnym zmniejszeniu wartości wskaźników SBI i GI (ryc. 5). Pierwsze oczyszczanie języka przez 10 sekund skrobaczką umieszczoną na ocenianej szczotce usuwało 76,0% nalotu (badanie 0). Oczyszczanie przez 4 tygodnie zmniejszyło nagromadzanie na lotu o 24,7% (badanie 0 vs badanie 1 wartości wskaźnika TCI przed oczyszczaniem; tab. 4). Subiektywną ocenę szczotki po jednokrotnym użyciu oraz po 4 tygodniowym jej użytkowaniu ze

5 552 U. KACZMAREK et al. Tabela 3. Średnie wartości wskaźnika płytki nazębnej Table 3. Mean values od dental plaque index Badanie 0 wstępne (Study 0 basal) Grupa Wskaźnik Przed Po szczotkowaniu Różnica (Group) (Index) szczotkowaniem (After brushing) (Difference) (Before brushing) wartość % I obszar przydziąsłowy 0,290 0,064 0,226 77,9 obszar styczny 0,087 0,010 0,077 88,5 cała powierzchnia 0,567 0,080 0,487 85,9 II obszar przydziąsłowy 0,464 0,091 0,373 80,4 obszar styczny 0,210 0,023 0,187 89,0 cała powierzchnia 0,714 0,115 0,599 83,9 Razem obszar przydziąsłowy 0,377 Różnice statystycznie istotne przed i po (Total) obszar styczny 0,148 oczyszczaniu w obu grupach na poziomie cała powierzchnia 0,640 p < 0,01 (Statistically significant differences before and after cleaning in both groups at p < 0.01 level) Badanie 1 (po 4 tygodniach) (Study 1 (after 4 weeks)) I obszar przydziąsłowy 0,287 0,077 0,210 73,2 obszar styczny 0,124 0,016 0,108 87,1 cała powierzchnia 0,435 0,098 0,337 77,5 II obszar przydziąsłowy 0,355 0,015 0,340 95,8 obszar styczny 0,142 0,097 0,045 31,7 cała powierzchnia 0,589 0,249 0,340 57,7 Razem obszar przydziąsłowy 0,321 Różnice statystycznie istotne przed i po (Total) obszar styczny 0,133 oczyszczaniu w obu grupach na poziomie cała powierzchnia 0,512 p < 0,01 (Statistically significant differences before and after cleaning in both groups at p < 0.01 level) % ,8 10,1 20,0 % ,0 33, obszar przydziąsłowy (gingival area) obszar styczny (approximal area) cała powierzchnia (whole mouth) 0 p < 0,01 SBI p < 0,05 GI Ryc. 4. Zmniejszenie istniejącej płytki po 4 tygo dniach oczyszczania zębów ocenianą szczotką Fig. 4. Reduction of existing plaque after 4 weeks of cleaning teeth by the tested toothbrush Ryc. 5. Zmniejszenie wartości wskaźników SBI i GI po 4 tygodniach oczyszczania zębów ocenianą szczotką Fig. 5. Reduction of SBI and GI indices after 4 weeks of cleaning teeth by the tested toothbrush stawiono w tab. 5. Z uzyskanych danych wynika, że szczotka zyskała akceptację pacjentów. Zanotowane zmniejszenie odsetka osób w badaniu 1 w porówna niu z badaniem 0 oceniających pozytywnie odczu cie świeżości po oczyszczaniu, wchodzenie wło sia w przestrzenie międzyzębowe i dobre oczy szczanie powierzchni wargowych mogło wynikać z subiektywnej percepcji lub ze zużycia szczotki. Z oceny zużycie włosia szczotki po 4 tygodniach co dziennego użytkowania wynikało, że 8,7% szczotek wymagało wymiany 3 i 4 stopień zużycia (ryc. 6). Większość szczotek (76,2%) wykazała niewielki stopień zużycia, który jednak u osób wrażliwych mógł powodować pewien dyskomfort.

6 Skuteczność kliniczna szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka 553 Tabela 4. Wartości wskaźnika nalotu języka (TCI) Table 4. Mean values of coating tongue index (TCI) Badanie 0 wstępne (Study 0 basal) przed oczyszczaniem po oczyszczaniu różnica (before cleaning) (after cleaning) (difference) wartość % 1,50 0,36 1,14 76,0 (p < 0,01) Badanie 1 po 4 tygodniach (Study 1 after 4 weeks) 1,13 0,61 0,52 46,0 (p < 0,05) Omówienie Zastosowany w pracy wskaźnik RMNPI ze względu na dokładność jest stosowany przez wie lu autorów do oceny skuteczności usuwania płytki po oczyszczaniu zębów [3 7]. Z wcześniej prze prowadzonych badań wg takiego samego schema tu wynikało nieco słabsze usuwanie płytki po uży ciu szczotki Signal Professional niż ocenianej szczotki Colgate 360 stopni; po oczyszczaniu sa mą szczotką wynosiła ona 62,43% vs 80,4%, a szczotką z użyciem pasty 69,03% vs 85,9% [8]. Skuteczność usuwania płytki po minutowym nadzorowanym oczyszczaniu zębów za pomocą wskaźnika MRNPI z użyciem takiej samej szczot ki i pasty ocenili Mankodi et al. [4] oraz Nathoo et al. [9]. Mankodi et al. [4] stwierdzili statystycznie znamienne zmniejszenie wartości wskaźnika, w obszarach przydziąsłowym o 52,0% i stycznym o 40,8%, a na całej powierzchni o 52,7%. Nathoo et al. [9] zanotowali znacznie mniejsze odsetki usuwania płytki wynoszące odpowiednio 6,6, 48,5 i 38,6%. Uzyskana w badaniu własnym większa skuteczność ocenianej szczotki w usuwaniu płytki może być wynikiem różnicy w technice i staranno ści oczyszczania uzębienia przez badanych. W badaniu własnym po 4 tygodniach używa nia szczotki stwierdzono zmniejszenie o 20,0% na gromadzenia płytki (wartości wskaźnika MRNPI na całych powierzchniach zębów) (ryc. 4). Zbliżo ne wyniki po takim samym okresie szczotkowania taką samą szczotką uzyskali Mankodi et al. [4] 16,5% oraz Nathoo et al. [9] 16,9%. Wyniki własne potwierdzają zaobserwowane przez Mankodi et al. [4] i Nathoo et al. [9] zna mienne statystycznie zmniejszenie zapalenia dzią seł u pacjentów oczyszczających zęby przez 4 ty godnie szczotką Colgate 360 stopni, stwierdzono bowiem istotne zmniejszenie wartości wskaźni ków SBI i GI (ryc. 5). Ponadto, badania przepro wadzone w warunkach in vitro [10] wykazały wy soką skuteczność szczotki w usuwaniu przebar wień zębów zarówno przy zastosowaniu pasty, jak i braku jej użycia. Ostatnio wiele uwagi poświęca się etiologii ha litozy i sposobom jej leczenia. Uważa się, że nalot na grzbiecie języka jest zasadniczym źródłem lot nych związków siarkowych odpowiedzialnych za Tabela 5. Subiektywna ocena szczotki przez pacjentów po jednorazowym szczotkowaniu (badanie 0) i po 4 tygodniach używania szczotki (badanie 1); dane w procentach Table 5. Subjective evaluation of toothbrush by subjects after single (study 0) and 4 weeks brushing (study 1) Badane wskaźniki Badanie 0 Badanie 1 Różnica (Studied parameters) odpowiedź: tak odpowiedź: tak (Difference) (Study 0 (Study 1 % answer: yes) % answer: yes) % 1. Odczucie świeżości po szczotkowaniu 86,1 72,2 13,9 (1. Feeling of refreshment) 2. Wchodzenie włosia w przestrzenie międzyzębowe 47,2 27,8 19,4 (2. Ingress of filaments in interpproximal spaces) 3. Dobre oczyszczanie powierzchni wargowych 66,7 16,7 50,0 (3. Proper cleaning of buccal surfaces) (p < 0,01) 4. Dociera do ostatniego zęba 38,9 47,2 +8,3 (4. Access to farthest tooth) 5. Kaleczy dziąsła 33,3 47,2 +13,9 (5. Gingival injures) 6. Wygodna rękojeść 80,6 100,0 +19,4 (6. Comfortable handle) 7. Oczyszcza język 83,3 75,0 8,3 (7. Tongue cleaning) 8. Kaleczy język 2,8 0,0 2,8 (8. Tongue injures)

7 554 U. KACZMAREK et al. % ,1 76,2 przykry zapach z ust [11]. Język jest pokryty złu szczonymi komórkami nabłonka, komórkami krwi i bakteriami. Do pojedynczej komórki nabłonko wej na grzbiecie języka może przyczepiać się oko ło 100 bakterii, podczas gdy tylko około 25 bakte rii przyczepia się do jednej komórki nabłonka w in nym obszarze jamy ustnej. Nieregularna budowa morfologiczna grzbietowej części języka z obecnoś cią różnorodnych szczelin, krypt i brodawek stwa rza szczególnie przyjazne środowisko do rozwoju drobnoustrojów, chroniąc je przed wymywaniem 5, stopień zużycia szczotki toothbrush wear degree Ryc. 6. Zużycie szczotki (%) po 4 tygodniach oczyszczania zębów. Kryteria zużycia szczotki: 1 minimalne zużycie, stan szczotki zbliżony do wyjś ciowego, 2 niewielkie zużycie wyrażające się zagęszczeniem włosia i wygięciem nielicznych zewnętrznych włosów, 3 średnie zużycie, czyli znaczne zagęszczenie i wygięcie licznych zewnętrznych włosów, 4 duże zużycie, zniszczenie całych pęczków sięgające do oprawki, tworzenie się pustych miejsc, liczne włosy wygięte na zewnątrz. Fig. 6. Toothbrush wear (%) after 4 weeks of cleaning teeth. Criteria of toothbrush wear: 1 minimal wear, brush condition close to basal, 2 slight wear mani festing as concentrated filaments and deflexion of few extrinsic filaments, 3 medium wear, i.e. consider able concentration and deflexion of numerous extrinsic filaments, 4 great wear, damage of all filament tufts reaching holder, forming empty areas, numerous fila ments deflected outside. 3,7 przez ślinę, a dzięki małemu stężeniu tlenu sprzyja rozwojowi bakterii beztlenowych [2]. Z grzbieto wej części języka wyizolowano drobnoustroje wy twarzające produkty o przykrym zapachu, takie jak: Bacteroides spp., Fusobacteria spp., Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp., które występowały w przeważającej ilości [12]. Badania Tomzetich i Ng [13] oraz Kaizu et al. [14] wykazały, że usu nięcie nalotu z języka zmniejsza powstawanie lot nych związków siarkowych na pewien czas. Dlate go też podkreśla się znaczenie wprowadzenia do rutynowo przeprowadzanych zabiegów higienicz nych w jamie ustnej oczyszczania powierzchni grzbietowej języka za pomocą specjalnych skroba czek lub specjalnej powierzchni umieszczonej na szczoteczce do zębów. Wyniki własne wykazały usuwanie znacznych ilości nalotu na języku skrobaczką umieszczoną na ocenianej szczotce (o 76% w badaniu 0 i o 46,0% w badaniu 1, a po 4 tygodniach systema tycznego oczyszczania zmniejszenie nagromadza nie nalotu o 24,7%) (tab. 4). Skuteczność szczotki Colgate 360 stopni w usuwaniu nalotu na języku i w konsekwencji halitozy wykazały wcześniej opublikowane badania Williamsa et al. [5, 15] Stwierdzono bowiem statystycznie istotne zmniej szenie liczby wytwarzających siarkowodór bakte rii bytujących na powierzchni języka i zmniejsze nie całonocnego stężenia lotnych związków siarki powodujących nieprzyjemny zapach z ust. Oceniana szczotka uzyskała akceptację pa cjentów. Odsetek szczotek wymagających wymia ny ze względu na stopień zużycia włosia po 4 ty godniach codziennego użytkowania był znacznie mniejszy niż szczotek Signal Professional po upły wie 3 tygodni (8,7% vs 33,3%) [8]. Szczotka Colgate 360 stopni o średniej twar dości włosia bardzo skutecznie usuwa płytkę na zębną i nalot języka. Po 4 tygodniach codziennego stosowania istotnie zmniejsza istniejącą płytkę na zębną, nasilenie zapalenia dziąseł i nalot na języ ku. Uzyskała ponadto akceptację badanych ze względu na łatwość i wygodę podczas manipulacji w jamie ustnej. Piśmiennictwo [1] RUSTOGI K. N., CURTIS J. P., VOLPE A. R., KEMP J. H., MC COOL J. J.: Refinement of the modified Navy Plaque Index to increase plaque scoring efficiency in gumline and interproximal tooth areas. J. Clin. Dent , Suppl.C, C 9 C12. [2] SANZ M., ROLDAN S.: Fundamentals of breath malodour. J. Contem. Dent. Pract. 2001, 2, [3] SHARMA N. C., GALUSTIANS J., MC COOL J. J., RUSTOGI K. N., VOLPE A. R.: The clinical effects on plaque and gin givitis over three months use of four complex design manual toothbrushes. J. Clin. Dent. 1994, 5, [4] MANKODI S., WACHS G. N., PETRONE D. M., CHAKNIS P., PETRONE M., DEVIZIO W., VOLPE A. R.: Comparison of the clinical efficacy of a new manual toothbrush on gingivitis reduction and dental plaque removal. Compend. Contin. Educ. Dent. 2004, 10, Suppl. 2, [5] WILLIAMS M. I., VAZQUEZ J., CUMMINS D.: Clinical efficacy of Colgate 360 degree and three commercially avai lable toothbrushes on the removal of desquamated epithelial cells. Compend. Contin. Educ. Dent. 2004, 10, Suppl. 2,

8 Skuteczność kliniczna szczotki do zębów w usuwaniu płytki nazębnej i nalotu języka 555 [6] TEREZHAIMY G. T., BSOUL S. M. A., BARTIZEK R. D., BIESBROCK A. R.: Plaque removal efficacy of a prototype ma nual toothbrush versus ADA reference manual toothbrush with and without dental floss. J. Contemp. Dent. Prac. 2005, 6, 3, [7] CUGINI M., WARREN P. R.: The Oral B Cross Action manual toothbrush: A 5 year literature review. J. Can. Dent. Assoc. 2006, 72, 323a 323k. [8] KACZMAREK U., RADWAN OCZKO M., SOŁTAN E., GAJEWSKA M., BADER ORŁOWSKA D.: Ocena kliniczna szczotek do zębów Signal Professional firmy Lever Polska SA. Czas. Stomat. 1994, 40, [9] NATHOO S., CHAKNIS P., PETRONE M., DEVIZIO W., VOLPE A. R.: A clinical comparison of the gingivitis reduction and plaque removal efficacy of a new manual toothbrush. Compend. Contin. Educ. Dent. 2004, 10, Suppl. 2, [10] KLEBER C. J., KEMP J. H., MOORE M. H., MINTEL T. E.: Laboratory investigation of Colgate 360 degrees tooth brush and Oral B indicator toothbrush for the removal of dental stains. Compend. Contin. Educ. Dent. 2004, 10, Suppl. 2, [11] YAEGAKI K., SANADA K.: Biochemical and clinical factors influencing oral malodor in periodontal patients. J. Pe riodontol. 1992, 63, [12] GOLDBERG S., CARDASH H., BROWNING H.: Isolation of Enterobacteriaceae from the mouth and potential associa tion with malodor. J. Dent. Res. 1997, 76, [13] TONZETICH J., NG S. K.: Reduction of malodor by oral cleansing procedures. Oral Surg. Oral Med. Oral Pathol. 1976, 42, [14] KAIZU T., TSUNODA M., AOKI H.: Analysis of volatile sulphur compounds in mouth air by gas chromatography. Bull. Tokyo Dent. Coll. 1987, 19, [15] WILLIAMS M. I., VAZQUEZ J., CUMMINS D.: Clinical comparison of a new manual toothbrush on breath volatile sul fur compounds. Compend. Contin. Educ. Dent. 2004, 10, Suppl. 2, Adres do korespondencji: Urszula Kaczmarek Katedra Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej ul. Krakowska Wrocław e mail: ukaczm@stom.am.wroc.pl Praca wpłynęła do Redakcji: r. Po recenzji: r. Zaakceptowano do druku: r. Received: Revised: Accepted: