Ekspertyza Sądowa Ekspertyza Toksykologiczna

Transkrypt

1 Ekspertyza Sądowa Ekspertyza Toksykologiczna

2 Toksykologia jest nauką o truciznach, ich pochodzeniu, postaciach, właściwościach i oddziaływaniu na organizmy żywe. - toksykologia sądowa - toksykologia środowiskowa - toksykologia kliniczna

3 Klasyczna definicja trucizny - Paracelsus: Wszystko jest trucizną i nic nią nie jest. O tym, czy dana substancja należy do trucizn, decyduje dawka.

4 Trucizny

5 Toksykologia współczesna XIX/XX wiek Wiek rozwoju substancji chemicznych (synteza chemikaliów) 13 mln obecnie Odkrycie oleju i gazu oraz produktów ich przemiany (rozpuszczalników ) Leki syntetyczne Preparaty chemiczne w gospodarstwie domowym Środki odurzające (syntetyczne)

6 Substancje i preparaty, które w przypadku spożycia, wchłonięcia drogą oddechową lub przez skórę ich (bardzo) małych ilości mogą spowodować zgon albo ostre lub przewlekłe niekorzystne skutki dla zdrowia człowieka, klasyfikuje się jako substancje i preparaty (bardzo) toksyczne Dz. U. Nr 11, poz. 84 z 2001 r., Ustawa z dnia r. o substancjach i preparatach chemicznych Dz. U. Nr 140, poz z 2002 r. Rozporz. Min. Zdrowia w sprawie kryteriów i sposobów klasyfikacji substancji i preparatów, ost. zm Dz. U

7 Współczesna definicja trucizny brzmi: trucizna jest to substancja, która wprowadzona w małej dawce do ustroju, wskutek swej aktywności toksykodynamicznej powoduje zaburzenia lub śmierć. mała dawka szkodliwa - substancja bardzo toksyczna duża dawka szkodliwa - substancja mało toksyczna

8 Dawka - ilość trucizny wprowadzona do organizmu g, mg, µg, ng/kg masy ciała Stężenie lub zawartość - ilość ksenobiotyku (substancji obcej w organizmie), w jednostce objętości (ciecze) lub masy (ciała stałe) µg/ml (mg/l) - ciecze µg/g (mg/kg) - ciała stałe

9 1. Dawka graniczna (progowa) (DM) wywołuje pierwsze spostrzegalne skutki biologiczne 2. Dawka lecznicza (DC) działa terapeutycznie, nie zakłóca procesów fizjologicznych 3. Dawka toksyczna (DT) powoduje zatrucie, odwracalne zaburzenia czynności organizmu 4. Dawka śmiertelna (DL) powoduje nieodwracalne zmiany, śmierć Dawka podana często różni się od dawki wchłoniętej (wchłanianie przez błony biologiczne)

10 Pojęcia stosowane w ocenie toksyczności substancji: LD 50, LD 100 (letalis dosis) - dawka, która powoduje śmierć 50% lub 100% zwierząt dośw. (mg/kg m.c.) NDS - najwyższe dopuszczalne stężenie trucizny; norma dopuszczalnego stężenia substancji toksycznej w powietrzu (mg/m 3 ) - na stanowisku pracy - w aglomeracjach miejskich - w parkach narodowych

11 Toksyczność substancji jest różna, zależy m.in. od: stopnia powinowactwa do tkanek lub narządów sposobu działania na organizm

12 Do oceny toksyczności danej substancji: dawka droga podania czas przebywania w atmosferze skażonej stopień uszkodzenia organizmu

13 Klasyfikacja substancji trujących wg stopnia toksyczności Substancje toksyczne Trucizny Substancje szkodliwe Substancje praktycznie nieszkodliwe Klasa I II III IV V DL 50 mg/kg masy ciała < >5000

14 Drogi wprowadzania trucizny do organizmu: - droga pokarmowa (doustna) - drogi oddechowe (inhalacyjna) - przez skórę - przez iniekcję - per rectum Reakcja organizmu na truciznę: - objawy chorobowe - tolerancja - nadwrażliwość - synergizm i antagonizm trucizn

15 Reakcja organizmu na związek toksyczny zależy od: właściwości fizykochemicznych substancji drogi wchłaniania dawki, wieku osoby, płci, ogólnego stanu zdrowia czynników zewnętrznych (temperatura, wilgotność powietrza itp.) okresu narażenia

16 Skutki działania trucizny mogą być: - odwracalne skutki ustępują po ustaniu narażenia - nieodwracalne powodują zmiany patologiczne, które nie ustępują po zakończeniu ekspozycji, a nawet mogą się nasilać (uszkodzenie narządów miąższowych, układu nerwowego, nowotwory, wady rozwojowe, uszkodzenie płodu itp.)

17 W przypadku mieszaniny związków efekt działania może być: - niezależny efekty działania szacuje się osobno (np. działanie na różne receptory), - antagonistyczny zmniejszanie skutków działania - synergistyczny wzajemne potęgowanie działania - addytywny sumowanie skutków (działanie na te same receptory)

18 PRZEBIEG ZATRUĆ I ICH PRZYCZYNY

19 RODZAJE ZATRUĆ Zatrucie ostre - szybki rozwój szkodliwych zmian Zatrucie podostre - szkodliwe zmiany w organizmie mniej gwałtowne; wykrycie ich jest możliwe po zastosowaniu badań fizjologicznych czynności narządów Zatrucie przewlekłe - działanie dawek przez długi czas; zachodzi kumulacja substancji toksycznej lub efektu w zatruciach: - zawodowych - środowiskowych

20 Zatrucie zależy od Stężenia Postaci trucizny Zatrucia ostre - duże stężenia - szybkie zmiany - brak mechanizmów obronnych Zatrucia przewlekłe - niskie stężenia - kumulacja efektów Pary Ciało stałe Różne formy chemiczne Metabolity

21 WCHŁANIANIE Z PRZEWODU POKARMOWEGO najwięcej trucizn dostaje się do organizmu przez drogi pokarmowe najczęściej zatrucia rozmyślne (samobójstwa, zabójstwa) lub zatrucia przypadkowe (w domu, w zakładzie pracy), wynikające np. z przechowywania substancji chemicznych w opakowaniach po środkach spożywczych, nieprzestrzegania zasad higieny w czasie posiłków)

22 Wchłanianie ksenobiotyku zachodzi na całej długości przewodu pokarmowego Niektóre substancje wchłaniają się już w jamie ustnej: nikotyna cyjanki alkohole kokaina nitrogliceryna

23 Wiele substancji ulega resorpcji w żołądku. Zależy ona od: ph soku żołądkowego, obecności enzymów trawiennych, jakości i ilości treści żołądkowej, obecności bakterii.

24 PRZYKŁADY: 1. Azotany przechodzą w methemoglobinotwórcze azotyny u małych dzieci i noworodków większa wartość ph soku żołądkowego oraz obecność bakterii, np. Eschericha coli. 2. Enzymy trawienne powodują rozkład wielu leków (np. glikozydów nasercowych), co uniemożliwia podawanie ich doustne. 3. W żołądku unieczynnione są np. jady wężów.

25 4. Obecność tłuszczów w żołądku sprzyja zatruciu substancjami rozpuszczalnymi w lipidach, np. niektórymi pestycydami polichlorowanymi węglowodorami i związkami fosforoorganicznymi oraz aniliną, tetrachlorkiem węgla. 5. Metale ciężkie w postaci zjonizowanej trudno wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Wydajność absorpcji połączeń nieorganicznych rtęci, ołowiu, kadmu, manganu i chromu wynosi kilka do kilkunastu procent i zwiększa się z dietą bogatobiałkową. Związki organiczne tych pierwiastków wchłaniają się całkowicie.

26 WCHŁANIANIE Z UKŁADU ODDECHOWEGO Układ oddechowy składa się z: jamy nosowo-gardłowej, tchawicy, oskrzeli i płuc (oskrzelików, pęcherzyków płucnych) Ksenobiotyki mogą: niszczyć tkanki układu oddechowego przenikać do układu krwionośnego i z krwią, pomijając wątrobę, przenikać do narządów i tkanek Dyfuzja ksenobiotyku przez pęcherzyki płucne zależy od: stężenia ksenobiotyku w powietrzu szybkości oddechu i pojemności płuc rozpuszczalności ksenobiotyku w wodzie

27 Toksyczność pyłów zależy od rozmiarów ich cząstek. Mniej niebezpieczne - pyły grubsze (wchłaniają się wolniej i są usuwane z górnych dróg oddechowych). Niebezpieczne - pyły powstające w trakcie spalania, osadzają się na nich wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA)- rakotwórcze, łatwo przenikające do krwiobiegu w pęcherzykach płucnych. Najbardziej niebezpieczne - nanocząsteczki (<100 μm)

28 Trucizny, które dostają się do organizmu przez drogi oddechowe: gazy i lotne, łatwo parujące ciecze. drażniące powodujące zmiany zapalne w drogach oddechowych (chlorowodór, amoniak, tlenki azotu itp.) narkotyczne działające na ośrodkowy układ nerwowy (disiarczek węgla, węglowodory aromatyczne, chlorowcowęglowodory itp.) duszące fizycznie (wypierają tlen z powietrza), np. propan, butan, azot chemicznie (utrudniają biologiczny proces oddychania), np. tlenek węgla, cyjanowodór, siarkowodór

29 WCHŁANIANIE PRZEZ SKÓRĘ Skóra składa się z: naskórka, warstwy środkowej (bardzo unaczyniona), warstwy podskórnej (tkanka łączna i tłuszczowa). Zawiera ponadto gruczoły łojowe, potowe i cebulki włosowe.

30 Przenikanie do organizmu - na drodze dyfuzji lub absorpcji: - transport transepidermalny (przez warstwy komórek naskórka i przestrzenie międzykomórkowe - dyfuzja bierna lub absorpcja konwekcyjna); np. węglowodory aromatyczne i alifatyczne, aminy, fenole, disiarczek węgla, tetraetylek ołowiu), - transport transfolikularny (przez gruczoły łojowe, mieszki włosów, gruczoły potowe), np. elektrolity, metale ciężkie Przez skórę wchłaniają się: gazy (cyjanowodór, siarkowodór, amoniak), pary (nitrobenzen, anilina, fenol), ciecze (tetraetylek ołowiu) substancje dobrze rozpuszczalne zarówno w wodzie, jak i w lipidach (Cr, DDT, nitrobenzen)

31 GRUPY TRUCIZN Trucizny Organiczne Trucizny lotne - występujące w postaci gazowej lub łatwo parujących cieczy (rozpuszczalniki itp.) Trucizny trudnolotne - leki, - środki odurzające, - pestycydy, - detergenty itp. Trucizny Nieorganiczne kwasy, zasady, związki metali i półmetali, cyjanki, tlenek węgla, H 2 S

32 TRUCIZNY LOTNE Dostają się do organizmu najczęściej przez drogi oddechowe, drogą pokarmową, a także mogą przenikać przez skórę drażniące powodujące zmiany zapalne w drogach oddechowych (HCl, NH 3, NO x ) narkotyczne, zmiany w układzie nerwowym (węglowodory aromatyczne: benzen, toluen, ksylen, chlorowcowęglowodory: tri, chloroform, tetrachlorek węgla)

33 - duszące fizycznie same nie są toksyczne, ale przez wypieranie tlenu z powietrza powodują śmierć w wyniku uduszenia (propan, butan, azot) - duszące chemicznie wchodzą w reakcję chemiczną z hemoglobiną, w miejsce tlenu, i w ten sposób blokują przenoszenie tlenu do narządów wewnętrznych organizmu (tlenek węgla, cyjanowodór, siarkowodór)

34 ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA ostre: - narażenie na duże stężenia w krótkim czasie - poziom COHb wysoki - odratowanie pacjenta łatwiejsze przewlekłe: - narażenie na niskie stężenia przez dłuższy czas - poziom COHb wysoki lub niski - leczenie trudne, po odratowaniu pacjenta nieodwracalne uszczerbki na zdrowiu

35 ZGONY W POŻARACH - obecność COHb może wskazywać, że ofiara żyła w początkowej fazie pożaru - brak COHb może wskazywać na inną wcześniejszą przyczynę zgonu - utrata przytomności może być spowodowana obecnością innych gazów powstałych w pożarze i wynikającym stąd niedoborem tlenu (uduszenie) - śmierć w wyniku zatrucia tlenkiem węgla i cyjanowodorem (powstałym z pirolizy materiałów zawierających azot i węgiel akrylonitryli)

36 CO i HCN działają addytywnie, a przy stężeniach bliskich śmiertelnym - synergistycznie, obniżając pobór tlenu przez mózg

37 TRUCIZNY ORGANICZNE (NAJPOPULARNIEJSZE SUBSTANCJE TOKSYCZNE OSTATNICH LAT): 1. Leki: benzodiazepiny barbiturany trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne

38 Benzodiazepiny Około 2000 czynnych biologicznie związków 100 zarejestrowanych leków diazepam (Relanium) oksazepam (Serax) flunitrazepam (Rohypnol) chlordiazepoksyd (Elenium) i inne Leki o stosunkowo małej toksyczności DL mg/kg Niebezpieczna interakcja z alkoholem

39 Zatrucia ostre m.in. senność, podwójne widzenie zaburzenia koordynacji ruchów Zatrucia przewlekłe m.in. senność ból głowy uzależnienie lekowe Stosowanie zabronione u kierowców

40 Barbiturany Luminal Allobarbital Pentobarbital i inne Najczęstsza przyczyna zatruć przypadkowych i rozmyślnych na świecie Długie działanie - t 1/2 do 96 h Krótkie działanie - t 1/2 do 24 h Ultrakrótkie działanie - t 1/2 do 8 h Kilkakrotne > dawki terapeut. zatrucie ostre 10-krotne > dawki terapeut. śmierć

41 Leki trójpierścieniowe przeciwdepresyjne Stosowane w leczeniu różnych form depresji amitryptylina doksepina imipramina prozak i inne Zaburzenia pracy serca i układu oddechowego

42 Trucizny organiczne cd. 2. Środki odurzające i substancje psychotropowe: opiaty (morfina, kodeina, heroina, petydyna) kannabinole konopie (marihuana, haszysz, olej haszyszowy) kokaina (kokaina, krak) amfetamina i metamfetamina pochodne amfetaminy z grupy ecstasy MDA 3, 4- metylenodioksyamfetamina MDMA 3, 4- metylenodioksymetamfetamina LSD (lizergid)

43 Efedron efedryna Kaktus peyote - meskalina różne zamienniki - rozpuszczalniki, kleje (Tri, benzen, aceton) inne substancje odurzające Bieluń dziędzierzawa, Tojad mocny, Muchomor [wypełniacze: aspiryna, paracetamol, skrobia, tytoń, mąka, cukier puder, soda oczyszczona] grzyby halucynogenne (psylocyna i psylocybina) Łysiczka lancetowata

44 Każdy środek zastosowany przez toksykomana w braku prawdziwego środka psychoaktywnego w celu uzyskania takich samych lub bardzo podobnych odczuć, jak po użyciu środka prawdziwego rozpuszczalniki (Tri, benzen, aceton) kleje gaz do zapalniczek Zamienniki

45 wyczuwalna woń chemiczna oszołomienie, odurzenie, euforia zamazane lub podwójne widzenie dezorientacja agresja Zamienniki

46 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 179, Poz. 1484, 1485) Środek odurzający każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy określona w wykazie środków odurzających, stanowiącym załącznik nr 1 do ustawy Np. Słoma makowa (i wyciągi) Heroina Ziele konopii (i żywica) Liście Erythroxylon coca, kokaina Kodeina

47

48 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz.U. 179, Poz. 1484, 1485) Substancja psychotropowa każda substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego działająca na ośrodkowy układ nerwowy określona w wykazie substancji psychotropowych, stanowiącym załącznik nr 2 do ustawy Np. Amfetamina MDMA (Ekstazy), PMA i inne pochodne Δ 9-THC LSD, Psylocyna, Lorazepam

49 Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia r. 1-benzylopiperazyna (BZP) IIP JWH-018 (1-pentyl-3-(1-naphtoyl)indol) IN Argyreira Nervosa, Banisteriopsis Cappi, Calea Zacatechichi, Catha Edulis, Echinopsis Pachanoi, Kava Kava, Leonotis Leonurus, Mimosa Tenuiflora, Mitragyna Speciosa, Nymphaea Caerulea, Psychotria Viridis, Rivea Corymbosa, Salvia Divinorum, Tabernanthe Iboga, Trichocereus Peruvianus, Peganum Harmala

50 Alkaloidy opium Syntetyczne opioidy Opioidy Heroina Morfina Kodeina Fentanyl Metadon Petydyna Polska Heroina Kompot Morfina (1,2-50 mg/ml) Heroina 6-MAM Kodeina Acetylokodeina

51 Działanie biologiczne opiatów Na OUN osłabienie bólu błogostan zwężenie źrenic hamowanie ośrodka oddechowego Na układ sercowo-naczyniowy rozszerzenie naczyń krwionośnych podciśnienie Na układ pokarmowy zmniejszenie łaknienia zaparcia Alkaloidy opium Syntetyczne opioidy Toksyczność śpiączka wąskie źrenice zmniejszenie liczby oddechów sinica porażenie nacz.-ruchowe śmierć

52 Nazwy opiatów w slangu Hera Horse Brown sugar Kompot Lady White Alkaloidy opium Syntetyczne opioidy Drogi podania Dożylna Doustna Palenie Donosowa Doodbytnicza

53 Amfetamina i jej pochodne

54 Amfetamina i jej pochodne Psychoenergizujące Amfetamina Metamfetamina 3,4-metylenodioksypropylamfetamina (MDPA) p-metoksyamfetamina (PMA) Halucynogenne 2-metoksy, 4,5-metylenodioksyamfetamina (MMDA) 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA) 3,4-metylenodioksyamfetamina (MDA) 3,4-metylenodioksyetamfetamina (MDEA)

55 Działanie biologiczne amfetaminy i jej pochodnych Psychoenergizujące aktywność wytrzymałość pewność siebie zdolności kojarzenia gadatliwość Halucynogenne halucynacje euforie Toksyczność bóle głowy, suchość w ustach, pocenie się nieprzyjemne halucynacje wzrost ciśnienia, arytmia utrata wody i elektrolitów zaburzenia sercowo-naczyniowe utrata przytomności

56 Nazwy amfetamin w slangu Amfa Speed Bomba Feta Love pill (MDA) Eve (MDE) Ecstasy (MDMA) Drogi podania Doustna Donosowa Dożylna Palenie (metamfetamina killer drug )

57 Konopie i ich przetwory Marihuana 2,9% Δ 9 THC suche szczytowe liście i owocowe części roślin Haszysz 3,4% Δ 9 THC żywica sprasowana w kostki Olej haszyszowy 16,5% Δ 9 THC

58 Nazwy konopi i ich przetworów w slangu Marihuana - trawa - Mary Jane - Maryśka - Dżoint (skręt) - gandzia Haszysz Hasz, Czarny Afgan Droga podania Palenie

59 Działanie biologiczne konopi Na OUN odprężenie i spokój podwyższona wrażliwość zmysłów zaburzenie percepcji czasu i odległości euforia Duże dawki senność halucynacje zaburzenia pamięci zaburzenia nastroju zaburzenia koordynacji

60 LSD - dietyloamid kwasu lizergowego

61 Działanie biologiczne LSD zaburzenia percepcji poczucie obcości własnego ciała wizje wzrokowe poczucie lekkości rozszerzenie źrenic wzrost ciśnienia krwi Grzyby halucynogenne Działanie biologiczne podobne do LSD Kwas Magic mushrooms Stosowanie sezonowe

62

63 Kokaina Działanie biologiczne kokainy poprawa nastroju zniesienie uczucia zmęczenia zniesienie uczucia bólu drgawki lęk, panika omamy porażenie układu sercowonaczyniowego

64 Nazwy kokainy w slangu Koka, Koks Śnieg Królowa śniegu Rock Lady Kolumbijka Drogi przyjmowania Donosowa Inhalacyjna Doustna Dożylna Palenie Żucie liści

65 Substancje o budowie chemicznej zbliżonej do budowy kontrolowanych środków odurzających lub substancji psychotropowych i neuroprzekaźników, takich jak dopamina, adrenalina czy serotonina, mogące wykazywać również działanie psychoaktywne Narkotyki projektowane

66 Np. pochodne fenylaminy (PMMA, PMA) tryptaminy (DMT, AMT, DPT) piperazyny (BZP, DBZP, cpp, mcpp, pcpp) inne (ketaminy, GMP, Bromo-dragon fly) BZP obecnie na liście substancji kontrolowanych Narkotyki projektowane

67 Substancje, które zwiększają zdolności psychomotoryczne organizmu Np. benzylopiperazyna (BZP) inne pochodne piperazyny syntetyczne pochodne indolu (JWH-018) - nakrapiane na rośliny Dopalacze

68 Pigułka gwałtu GHB Ketamina Drug-facilitated-rape Date rape Club drug

69 Związki organiczne cd. 3. Pestycydy Insektycydy związki owadobójcze: fosforoorganiczne paration, fenitrotion, chlorfenwinfos węglowodory chlorowane DDT, lindan, metoksychlor karbaminiany karbaryl, propoksur Herbicydy związki chwastobójcze: dipirydolowe parakwat, dikwat Rodentycydy związki gryzoniobójcze: organiczne (warfaryna)

70 Stosowane do trucia: Pestycydy psów ptactwa domowego (drobiu) ludzi studni przydomowych

71 ZWIĄZKI NIEORGANICZNE Kwasy i zasady działają silnie żrąco na tkanki, błonę śluzową i skórę Kwasy - powodują ciężkie oparzenia Zasady - powodują nieodwracalne uszkodzenia (pęcznienie i rozpuszczanie się białek)

72 Sole metali ciężkich Hg, Pb, Cd, Tl, Cr, Ni, Mn, Zn, Cu oraz sole Ba oraz półmetali As, Se,... - działanie żrące na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Działanie dwustopniowe przekrwienie błon śluzowych, z krwiobiegiem do narządów wewn. zwłaszcza wątroby, nerek, serca, powodując bardzo poważne ich uszkodzenia. Zaburzenie układów enzymatycznych.

73 Metale i metaloidy (półmetale) mogą być przyczyną zatruć ostrych (samobójstwa, zabójstwa), przewlekłych (zawodowe, środowiskowe).

74 CIECZE Kwasy i zasady - działanie żrące Zatrucia przez: spożycie oblanie Ciecze łatwo palne: produkty ropopochodne, rozpuszczalniki organiczne

75 AAS Metody analityczne ICP-MS RIA GC-MS

76 Techniki skryningowe (przesiewowe) - szerokie spektrum, np. leki, pestycydy Radioimmunologiczne (RIA) Immunoenzymatyczne (EIA) Chromatograficzne GC, HPLC, GC/MS, LC/MS Techniki celowane związki o określonych właściwościach, np: związki organiczne związki nieorganiczne (metale, niemetale) cyjanki, alkohol Chromatograficzne Spektrometryczne absorpcyjne - AAS Spektrometryczne emisyjne _ICP-OES, ICP-MS

77 W praktyce mamy do czynienia z utratą zdrowia lub życia, spowodowaną działaniem zamierzonym lub przypadkowym.

78 Wyjaśnienie przyczyny utraty zdrowia czy życia spowodowane działaniem trucizny nie jest proste. Końcowy efekt w dużym stopniu zależy od sprawnej działalności organów dochodzeniowych policji i prokuratury. Ważną rolę spełnia tu także lekarz biegły z zakresu medycyny sądowej. Właściwe i szybkie rezultaty może przynieść dalsza współpraca tych trzech organów z biegłym toksykologiem.

79 POLICJA PROKURATURA ZAKŁAD MEDYCYNY SĄDOWEJ BIEGŁY CZYNNOŚCI: Zabezpieczenie dowodów Podjęcie decyzji postanowienie o powołaniu biegłego Szybkie dostarczenie materiału do badań Informacje o zajściu okoliczności zajścia Bieżący kontakt uaktualnianie danych Kierowanie do właściwych specjalistów

80 WARUNKI SPRAWNEGO WYKONANIA BADAŃ CHEMICZNO-TOKSYKOLOGICZNYCH I. Zebranie informacji o okolicznościach zajścia miejsce zajścia dom, praca,... objawy chorobowe poprzedzające zgon, zeznania świadków dane o zmarłym: zawód, miejsce pracy, ewentualne kontakty z osobami mającymi dostęp do trucizny II. Zabezpieczenie materiału na miejscu zdarzenia leki, opakowania po lekach chemikalia, opakowania po nich (puste butelki itp.) resztki pokarmów, naczynia po nich wymiociny

81 materiały płynne należy zabezpieczyć w szklanych lub plastikowych, szczelnych opakowaniach - butelki i słoiki należy szczelnie zamknąć

82 III. Sekcja zwłok i zabezpieczenie materiału biologicznego A.Protokół sekcji zwłok dane: ślady po zastrzykach określenie zabarwienia plam opadowych szerokość źrenic zmiany patologiczne narządów obecność substancji stałych w przewodzie pokarmowym (tabletek itp.) obca woń z jamy ustnej i jam ciała

83 B. W toku sekcji zwłok należy zabezpieczyć w oddzielnych naczyniach następujące narządy i płyny: mózg płuco wątroba nerka żołądek z treścią jelita (cienkie i grube) krew, mocz, ciałko szkliste oka, chłonka Na alkohol krew z żyły udowej lub łokciowej, mocz Czasem - ekshumacja zwłok.

84 MATERIAŁY DO BADAŃ TOKSYKOLOGICZNYCH BIOLOGICZNE wycinki ze zwłok płyny ustrojowe (krew, mocz, płyn z gałki ocznej, chłonka) wymiociny INNE artykuły spożywcze leki pestycydy (środki ochrony roślin i inne) chemikalia wody skażone chemicznie

85 Założenie - stwierdzone analitycznie dane odpowiadają zawartości trucizny w badanym materiale w chwili śmierci. Założenie to nie jest w pełni słuszne, ponieważ poziom trucizny w materiale biologicznym zależy od wielu czynników: rodzaju analizowanego materiału (różne rozmieszczenie trucizny w różnych narządach i tkankach) redystrybucji trucizny, czyli migracji w procesach pośmiertnych warunków przechowywania pobranego do badań materiału

86 obecności (i stężenia) substancji endogennych rodzaju stosowanej terapii przed zgonem (intensywna terapia sprzyja zmianom stężenia trucizny w ustroju) trudności analitycznych spowodowanych tzw. matrycą biologiczną

87 Ostateczna opinia o przyczynie zgonu, również w przypadkach podejrzenia o zatrucie, należy do lekarza biegłego z zakresu medycyny sądowej, który wydaje ją na podstawie: wyników analizy chemicznotoksykologicznej wyników sekcji zwłok okoliczności zajścia (objawy chorobowe, opinia lekarza toksykologa, miejsce zdarzenia itp.)

88 Dziękuję za uwagę

89