Nowe zagrożenie Dopalacze

Transkrypt

1 Nowe zagrożenie Dopalacze

2 Cel spotkania Dostarczenie podstawowych informacji o nowych środkach psychoaktywnych pojawiających się na rynku narkotykowym.

3 Co to są dopalacze? Nazwa nie posiada charakteru naukowego; jest to raczej termin używany potocznie dla określenia grupy różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym bądź faktycznym działaniu psychoaktywnym. Reklamowane są m.in. jako smart drugs ( sprytne substancje, zwiększające spryt i inteligencje ) usprawniające pamięć, koncentrację uwagi. W zależności od typu produktu, imitują swoje nielegalne odpowiedniki: środki stymulujące (podobnie jak amfetamina), euforyzujące (jak tabletki ekstazy), relaksujące (jak konopie indyjskie), a nawet psychodeliczne i halucynogenne (jak LSD). Są wśród nich substancje pochodzenia zarówno syntetycznego, jak i naturalnego (roślinnego). Wiele z nich ma atrakcyjne, zachęcające nazwy jak: Szałwia wieszcza, Zioła marzeń, Ogon lwa (Lion s Tail) itp. Strony internetowe poświęcone dopalaczom są przeważnie prowadzone przez użytkowników narkotyków albo producentów i służą promocji tych środków. Prezentowane informacje nie są więc wiarygodne. Rzetelne informacje można znaleźć na stronie internetowej Krajowego Biura ds.. Przeciwdziałania Narkomanii przygotowanej przez specjalistów.

4 Wprowadzenie Profilaktyka uzależnień od rożnych środków psychoaktywnych (nikotyny, alkoholu i narkotyków) jest prowadzona w polskich szkołach od blisko 20 lat. Uczestniczą w niej również rodzice. Jednak rynek narkotykowy się nie zmienia, pojawiają się nowe substancje, toteż trzeba aktualizować naszą wiedzę. Od 3 lat obserwujemy na światowym rynku ekspansję nowego typu środków zwanych dopalaczami. Zaczęto je używać w krajach Europy Zachodniej już wcześniej, gdzie notuje się ich rosnącą popularność. Obecnie dotarły również do Polski i można spodziewać się wzrostu zainteresowania nimi wśród młodzieży. Obecność dopalaczy w Polsce odnotowano po raz pierwszy w badaniach CBOS przeprowadzonych w grudniu 2008 roku wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Do używania dopalaczy przyznało się 2,5 % młodzieży.

5 Kontakt z narkotykami w Polsce trendy i tendencje w ciągu ostatnich 15 lat Wyniki ogólnopolskich badań ankietowanych prowadzonych w szkołach (ESPAD) wskazują, że generalnie od 2003 roku liczba młodzieży mającej kontakt z narkotykami nie wzrasta, a nawet obserwujemy lekką tendencję spadkową. Zmniejszyła się liczba uczniów potwierdzających eksperymentowanie ze środkami psychoaktywnymi lub deklarujących zainteresowanie spróbowaniem narkotyku. Spada dostępnośćśrodków psychoaktywnych, w tym na terenie szkoły. Zmniejsza się również liczba propozycji spróbowania narkotyku otrzymywanych przez uczniów. Ta tendencja jednak może się szybko odwrócić. W opinii uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych rodzice słabo orientują się w tym, co robią i czego doświadczają ich dzieci. Większość uczniów twierdzi, iż rodzice nie mają wiedzy na temat używania alkoholu i narkotyków przez ich dzieci (Badania Ursynowskie, Warszawa, 2009)

6 Dlaczego pojawiły się dopalacze? Przemysł narkotykowy przynosi krociowe zyski. Rozwój tego przemysłu jest jednak hamowany przez działania ważnych instytucji międzynarodowych i krajową politykę antynarkotykową. Stałe aktualizowanie przepisów prawa, coraz bardziej skuteczna kontrola granic, ściganie producentów i dilerów, monitoring wizyjny i dyżury nauczycieli w szkole, a także działania profilaktyczne prowadzone wobec dzieci i młodzieży przynoszą efekty. Spadek dostępności narkotyków i obawa młodzieży przed wejściem w konflikt z prawem powodują, że liczba użytkowników narkotyków, zwłaszcza w Polsce, jak już wspomniano, nie wzrasta. Powoduje to zmniejszenie, zysków producentów i handlarzy. Przemysł narkotykowy wprowadza więc na rynek nowe środki, które nie figurują na liście substancji zabronionych. Taką próbą ominięcia przepisów prawa są właśnie dopalacze. Ich promocja jako środków użytecznych i bezpiecznych, prowadzona jest na licznych, specjalnie utworzonych stronach internetowych oraz stacjonarnych punktów sprzedaży nieprzypadkowo lokowanych w pobliżu szkół.

7 Skala zjawiska W badaniach prowadzonych w 2008r. Przez CBOS odnotowano obecność i informację o dopalaczach wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Do używania dopalaczy przyznało się wtedy 2,5% młodzieży. Literatura podaje, że dopalaczy spróbowało już 3,5% młodzieży, z tym że 1,5% w ciągu ostatniego m-ca. Zainteresowanie legalnymi narkotykami; rośnie z dnia na dzień. Dopalacze stosują też studenci. Na topie dopalaczy popularnych wśród studentów są grupy leków nootropowych wspomagających procesy poznawcze: uczenie się, zapamiętywanie, koncentrację uwagi.

8 Objawy zażywania dopalaczy Silne pobudzenie psychomotoryczne Brak łaknienia Rozszerzenie źrenic Przyspieszona reakcja serca i szybki oddech Podwyższone ciśnienie krwi i zwiększone wydalanie moczu Jadłowstręt Suchość w ustach

9 Wieloletnie przyjmowanie dopalaczy może powodować m.in. Nudności Bóle głowy Stany lękowe Bezsenność Drgawki

10 Wybrane dopalacze Podział dopalaczy: I syntetyczne: BZP, TFMPP, Mefedron II naturalne: mieszanki ziołowe, szałwia wieszcza, fly agaric, kratom, argyreia nervosa, calea zacatechichi, lion.

11 BZP (N-benzylopiperazyna) Postać: Biały proszek, najczęściej tabletki lub kapsułki. Efekty działania: Działa stymulująco na Ośrodkowy Układ Nerwowy, podobnie do amfetaminy i metamfetaminy, jednak 10-krotnnie słabiej. Działanie niepożądane: Bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, kołatanie serca, brak apetytu, stany lekowe, bezsenność, dziwne myśli, zmiany nastroju, dezorientacja, rozdrażnienie oraz drgawki,

12 TFMPP (3- Trifluorometylofenylpiperazyna) Postać: Biały proszek. Najczęściej występuje w połączeniu z BZP pod postacią kapsułek lub tabletek. Efekty działania: Efekt stymulacji Ośrodkowego Układu Nerwowego. Działania niepożądane: Migreny, bóle głowy, utrata apetytu, bezsenność, wymioty. Może uzależniać.

13 Mefedron (4-metylometkatynon) Postać: Biały proszek stanowiący sól rozpuszczalną w wodzie. W sprzedaży w formie tabletek lub pigułek. Efekty działania: Efekty działania zbliżone do amfetaminy i jej pochodnych głownie ekstazy. W małych dawkach podnosi nastrój, wywołuje euforię, pobudzenie. Działanie niepożądane: Niebezpieczny w połączeniu z innymi substancjami lub alkoholem. Najprawdopodobniej uzależnia.

14 Szałwia wieszcza (Salvia divinorum) Postać: Susz roślinny (liście, skręty), ekstrakt Efekty działania: W lecznictwie w małych dawkach: antydepresyjnie, w większych dawkach odwrotnie jako dopalacz: bardzo silne działanie psychoaktywne i halucynogenne prowadzące do utrat kontaktu z rzeczywistością, zaburzeń równowagi, realistycznych wizji. Działania niepożądane: Omamy, psychozy urazy mechaniczne, napady agresji, samobójstwa po zażyciu substancji.

15 Mieszanki ziołowe Postać: Susz roślinny, często aromatyzowany, także w postaci skrętów. Efekty działania: Działanie, podobne jak w przypadku konopi, lekko psychodeliczne; w zależności od typu mieszanki, indywidualnych cech organizmu użytkownika oraz jego nastroju może działać bardziej euforyzujaco i stymulująco lub uspakajająco i relaksująco. Działania niepożądane: Bóle głowy, bóle w okolicach klatki piersiowej, bezpośrednio po paleniu chwilowe problemy z oddychaniem (płytki oddech), zmęczenie psychiczne i fizyczne, brak chęci do działania, problemy z koncentracją, stany lekowe.

16 Fly agaric (muchomor czerwony) Postać: Susz kapelusza grzyba w postaci kawałków o różnym rozdrobnieniu. Przy większych fragmentach widoczne są blaszki barwy białej lub kremowej, a po drugiej stronie susz przyjmuje zabarwienie od żółtopomarańczowego do jaskrawoczerwonego. Efekty działania: Stan odurzenia, który w początkowej fazie przypomina stan upojenia alkoholowego, charakteryzujący się nadmierną gadatliwością, wesołym nastrojem i dobrym samopoczuciem. Następnie występują halucynacje wzrokowe i słuchowe. Działania niepożądane: Osłabienie, zmęczenie, pocenie się, zawroty głowy.

17 Kratom (nazwa drzewa liściastego Mitragyna Speciosa) Postać: Wysuszone i sproszkowane liście albo brunatny sproszkowany ekstrakt z suszonych liści w formie kapsułek (Złoty kratom). Ekstrakt jest ok. 30 razy mocniejszy niż liście. Efekty działania: Stymuluje i działa depresyjnie na Ośrodkowy Układ Nerwowy. Żucie świeżych i suszonych liści lub picie wywaru z nich w niewielkiej ilości, lekko pobudza. W wyższych dawkach wywołuje kolejno euforie, błogostan, senność. Działania niepożądane: Wywołuje wymioty, wpływa na perystaltykę jelit. Powoduje uzależnienie.

18 Argyreia Nervosa powój hawajski Postać: Duże pnącze z liśćmi o kształcie sercowatym o długości do 5 cm, pokrytymi srebrzystymi włoskami. Kwiaty czerwone o długości 1 1,5cm. LSD (pochodne kwasu lizergowego Ergina) występuje w nasionach, które są twarde, brązowe, o średnicy ok. 5mm. Efekty działania oraz działania niepożądane: Nadwrażliwość na światło, halucynacje wzrokowe i słuchowe, uspokojenie lub pobudzenie, bezsenność. Efekty psychiczne mogą być bardziej depresyjne niż po LSD.

19 Calea zacatechichi (Dream Herb) Postać: Najczęściej występuje w postaci suszu, ale może występować w postaci świeżych liści. Na polskim rynku pojawia się w mieszankach ziolowych oferowanych przez sklepy z dopalaczami. Efekty działania: Wpływa na nasilenie się aktywności mózgu podczas snu, ma działanie lekko euforyzujące. Działania niepożądane: Osłabienie fizyczne, zawroty głowy, senność, mdłości, wymioty, zaburza świadomość i percepcję.

20 Lion s Tail (Leonotis Leonurus) Postać: Najczęściej występuje w postaci suszu lub ekstraktu z liści/kwiatów, ale czasem w postaci świeżej. W Afryce znana jako dzika dagga (dagga marihuana). Efekty działania i oraz działań niepożądanych: Podczas palenia liści, kwiatów oraz ekstraktów pojawia się działanie psychoaktywne. Ogóle działania to m.in.: euforia, stymulacja, efekty empatogenne, senność.

21 Sytuacja prawna Na temat składu dopalaczy niewiele wiadomo, gdyż przed 14.X.2010r. nie prowadzono żadnych badań w tym zakresie. Po akcji zamykania sklepów z dopalaczami w X.2010r. służby państwowe weszły w posiadanie znacznej ilości próbek tych preparatów. We wrześniu 2009 roku łódzka prokuratura zaleciła badanie próbek dopalaczy Instytutowi Ekspertyz w Krakowie nie dopatrzyła się jednak w nich żadnych zabronionych substancji psychoaktywnych. Większość sprzedawanych w Polsce dopalaczy przypominała względem i specyfikacją działanie produktu typu Spice. Nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 20.III.2009r. zwiększyła listę zakazanych substancji o kilkanaście, które podejrzano o obecność w produktach sprzedawanych w Polsce. Wg danych Ministerstwa Zdrowia nowelizacja nie przyniosła żadnego efektu. Wg danych w II.2009r. działały w Polsce 42 sklepy z dopalaczami, w VII.2009r. było ich już ok w ramach akcji z X.2010r. zamknięto ich ponad Na początku x.2010r. na wniosek pani minister Ewy Kopacz zamknięto i opieczętowano część obiektów, które sprzedawały dopalacze. Akcję poparł premier D. Tusk. Wg danych Ministerstwa Zdrowia akcja zamknięcia sklepów przyniosła efekt zmniejszania hospitalizacji na oddziałach toksykologicznych w Polsce. Po akcji do Sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w której zdelegalizowano jako: substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym lub produkt, roślinę, grzyba lub ich część, zawierających taką substancję, używane zamiast środka odurzającego lub substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający lub substancje psychotropowe, których wytwarzanie i wprowadzenie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych.

22 Dziękuję za uwagę!