Polski rynek narkotykowy

Transkrypt

1 Zakład Chemii Analitycznej Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Polski rynek narkotykowy Czy miękkie narkotyki dadzą nam szczęście Prof. dr hab. n. med. Wojciech Piekoszewski KaŜda forma uzaleŝnienia jest szkodliwa niezaleŝnie od tego, czy narkotykiem jest alkohol, morfina czy idea. Carl Gustaw Jung ( ) 1

2 Główny polski środek uzaleŝniający UzaleŜnienie UzaleŜnienie lekowe jest przewlekłym i nawracającym zespołem o złoŝonym charakterze. Obejmuje zróŝnicowane zaburzenia psychiczne, somatyczne i wegetatywne. Zasadniczą cechą uzaleŝnień szeroko rozumianych jest utrata kontroli nad procesami zachowania. Polega ona na kompulsywnym poszukiwaniu kontaktu ze środkiem uzaleŝniającym (drug seeking) i jego pobieraniu (drug taking). 2

3 Opiaty Opium (Laudanum) - wysuszony sok mleczny zbierany z niedojrzałych makówek maku lekarskiego Szarobrunatna Ŝywicowata masa o charakterystycznym zapachu i gorzkim smaku zawierająca około 25 alkaloidów: morfina (8-14%), narkotyna (2-8%), papaweryna (0,7-3%) tebaina (0,2-1%). Opiaty w Polsce kiedyś ( ?) Polska Heroina - Kompot Morfina 1,2-50,0 mg/ml Heroina 0,2-2,0 mg/ml 6-MAM 0.0-2,5 mg/ml Kodeina 0,2-4,0 mg/ml Acetylkodeina Opiaty w Polsce dzisiaj Brown sugar odmiany heroiny, występującej w postaci zbrylonego proszku o kolorze od beŝowego do szarobrązowego. Najczęściej palona, ale moŝe być równieŝ wstrzykiwana po uprzednim rozpuszczeniu w wodzie Opioidy Heroina Morfina Kodeina Fentanyl Metadon Petydyna 3

4 Działanie farmakologiczne i toksyczne opiatów Działanie na OUN osłabienie odczuwania bólu, uspokojenie, błogostan, euforia, oszołomienie, zwęŝenie źrenic ( źrenice szpilkowe ), hamowanie ośrodka oddechowego Działanie na układ sercowo-naczyniowy podciśnienie ortostatyczne, rozszerzenie naczyń krwionośnych Działanie na układ pokarmowy zmniejszenie perystaltyki i łaknienia, zaparci Toksyczność śpiączka, wąskie źrenice, zmniejszenie, liczby oddechów, sinica, poraŝenie ośrodka naczynioruchowego i oddechowego, śmierć UzaleŜnienie od opiatów UzaleŜnienie fizyczne - włączenie się ksenobiotyku w procesy biochemiczne ustroju - objawy odstawienia mogą być bardzo groźne dla osoby uzaleŝnionej UzaleŜnienie psychiczne - przyzwyczajenie się do wraŝeń jakie wywołują przyjęte środki - objawy odstawienia znacznie słabsze niŝ w przypadku uzaleŝnienia fizycznego Tolerancja - reakcja organizmu prowadząca do tego, Ŝe ta sama dawka powoduje mniejszy efekt Zwiększenie dawki jest konieczne dla osiągnięcia tego samego efektu 4

5 Zewnętrzne objawy uzaleŝnienia od opiatów Ogólne opadająca głowa spowolnione ruchy zobojętnienie, apatia brak łaknienia nierówny płytki oddech niewyraźna mowa Oczy zawilgocone (szklane) zwęŝone źrenice opadające powieki Skóra zimna wilgotna skóra sina Drogi przyjmowania opiatów Palenie DoŜylna Inne (doustna, donosowa, doodbytnicza) 5

6 Amfetamina i jej pochodne Amfetamina i jej pochodne Amfetaminy psychoenergizujące amfetamina 3,4-metylenodioksypropylamfetamina (MDPA) metamfetamina parametoksyamfetamina (PMA) Amfetaminy halucynogenne 2-metoksy-4,5-metylenodioksyamfetamina (MMDA) 3,4-metylenodioksymetamfetamina (MDMA) 3,4-metylenodioksyamfetamina (MDA) 3,4-metylenodioksyetamfetamina (MDEA) 6

7 Działanie biologiczne i toksyczne amfetamin Amfetaminy psychoenergizujące Zwiększenie: aktywności wytrzymałości pewności siebie zdolności kojarzeni gadatliwości Amfetaminy halucynogenne działania psychoenergizującego halucynacje euforie Działanie biologiczne i toksyczne amfetamin Toksyczność ból głowy suchość w ustach pocenie się nieprzyjemne halucynacje wzrost ciśnienia arytmia utraty wody i elektrolitów powodujących zaburzenia sercowo naczyniowe utrata przytomności UZALEśNIENIE 7

8 Pozornie pozytywne efekty działania zwiększenie wydolności psychomotorycznej polepszona koncentracja i moŝliwość lepszego skupienia uwagi przypływ energii, gotowość do działania Negatywne efekty działania draŝliwość agresywność formikacje (wraŝenie obecności insektów na skórze) przymglona świadomość Zewnętrzne objawy uzaleŝnienia od amfetamin Ogólne niepokój ruchowy i silne pobudzenie gadatliwość nerwowość draŝliwość wahania nastroju nadmierne poczucie pewności lub nieuzasadniony strach znaczne ubytki wagi (przy długotrwałym uŝywaniu) Oczy rozszerzone źrenice, w nikłym stopniu reagujące na światło Układ sercowo-naczyniowy i oddechowy przyspieszony oddech zaczerwienienie skóry twarzy podwyŝszenie temperatury ciała 8

9 Drogi przyjmowania amfetamin Doustna Donosowa Palenie -(Metamfetamina - kiler drug ) DoŜylnie Przetwory konopi Cannabis sativa 9

10 Konopie indyjskie i ich przetwory Marihuana - 2,9% 9 THC (suche, szczytowe i owocujące części roślinne) Haszysz - 3.4% 9 THC (sprasowana w kostki Ŝywica) Olej haszyszowy % 9 THC Działanie biologiczne tetrahydrokanabinoli Działanie na OUN odpręŝenie i spokój podwyŝszona wraŝliwość zmysłów zaburzenie percepcji czasu i odległości euforia DuŜe dawki senność halucynacje zaburzenia pamięci, nastroju, koordynacji 10

11 Pozornie pozytywne efekty działania dobre samopoczucie euforia z wielomównością optymizm podniesiona samoocena wzrost wraŝliwości na bodźce - nadwraŝliwość zmysłowa, zwłaszcza słuchu i wzroku (halucynacje wzrokowe i słuchowe) zwiększenie poczucia przyjemności seksualnych zaburzenia poczucia czasu (jest on określany jako rozciągnięty i mijający wolniej) Negatywne efekty działania skłonność do ulegania sugestiom zagubienie nieracjonalne myśli pogorszenie pamięci lęki urojenia niemoŝność skupienia uwagi na kilku rzeczach jednocześnie 11

12 Zewnętrzne oznaki uŝywania przetworów konopi Ogólne słodkawa woń oddechu, włosów i ubrania gadatliwość i wesołkowatość stany euforyczne pocenie się zwiększony apetyt Oczy przekrwienie gałek ocznych, spojówek niekiedy obrzęk powiek oczopląs światłowstręt Układ nerwowy ogólne podniecenie aktywność psychoruchowa zawroty głowy, drŝenie ciała zaburzenia pamięci i dezorientacja LSD - dietyloamid kwasu lizergowego Działanie biologiczne zaburzeń percepcji otaczającej rzeczywistości poczucie obcości własnego ciała wizje wzrokowe poczucie lekkości rozszerzenie źrenic wzrost ciśnienia krwi, tętna, temperatury Albert Hoffman 12

13 Grzyby halucynogenne Łysiczka lancetowata zbierana na łąkach we wrześniu i listopadzie Grzyby są suszone a następnie przygotowany jest wywar (około grzybów) Działanie podobne od LSD stosowane sezonowo Działanie biologiczne kokainy poprawa nastroju (euforia) zniesienie uczucia zmęczenia i głodu brak uczucia bólu (działanie znieczulające) drgawki lęk, panika, zagubienie halucynacje, omamy poraŝenie ośrodka oddechowego i naczynioruchowego 13

14 Pozornie pozytywne efekty działania intensywne poczucie mocy wewnętrznej odczuwanie zwiększonej wydolności fizycznej pobudzenie ruchowe i podniecenie seksualne zanik zdolności odczuwania wraŝeń negatywnych poczucie wyŝszości i odsunięcie poczucia lęku Negatywne efekty działania brak krytycyzmu co do własnych moŝliwości i zachowań niepokój i napięcie apatia i załamanie nerwowe urojenia o nieprzyjemnej treści bezsenność i przemęczenie Zewnętrzne oznaki uŝywania kokainy wzmoŝona aktywność nadpobudliwość niepokój psychoruchowy zachowania agresywne gadatliwość bladość twarzy katar (w przypadku uŝywania poprzez śluzówki nosa) nos o zabarwieniu czerwonym, z krostami lub objawami egzemy (zaczerwieniona, łuszcząca się skóra, swędzenia) rozszerzenie źrenic 14

15 Ketamina UŜywana jest w weterynarii przy operacjach na zwierzętach jak teŝ dla ich obezwładnienia. W medycynie uŝywa się ketaminę wraz z innych środkami, przy znieczuleniach dzieci, osób starszych lub osłabionych. UŜywa się ją przy wypadkach, w czasie działań wojennych.. przy amputacjach dla ulŝenia mocnych bóli i np. przy oparzeniach Datura stramonium - Bieluń dziędzierzawa Cechy zespołu cholinolitycznego gorący jak piec suchy jak pieprz czerwony jak burak ślepy jak nietoperz pobudzony jak tygrys w klatce Nie jest prawnie kontrolowana 15

16 Dopalacze Dopalacze - termin nieposiadający charakteru naukowego, uŝywa się go potocznie dla nazwania grupy róŝnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym lub faktycznym działaniu psychoaktywnym. SprzedaŜ wyŝej wymienionych substancji odbywa/odbywała się za pośrednictwem wyspecjalizowanych sklepów lub Internetu. Mają one wprowadzać w dobry nastrój zwiększać aktywność i odporność na wysiłek, poprawiać zdolność przyswajania sobie nowych informacji, wpływać na wzrost koncentracji oraz zdolność do nauki. Dopalacze benzylopiperazyna (1-benzylopiperazyna, BZP) substancja JWH-018 (syntetyczne kanabinole) Roślin Ŝywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów następujących gatunków: argyreia nervosa calea zacatechichi echinopsis pachanoi leonotis leonurus mitragyna speciosa peganum harmala rivea corymbosa tabernanthe iboga banisteriopsis caapi, catha edulis kava kava mimosa tenuiflora, nymhaea caerulea psychotria viridis salvia divinorum trichocereus peruvianus 16

17 Benzylopiperazyna pierwowzór dopalaczy Efekty działania Działa podobnie do ekstazy powodując: pobudzenie, euforie, dobre samopoczucie, wizje wzrokowe i słuchowe, rozszerzenie źrenic. Działanie niepoŝądane podobne do obserwowanego po przyjęciu amfetamin halucynogennych. Środki psychoaktywne a kierowanie pojazdami mechanicznymi Bezpieczeństwo ruchu drogowego wymaga eliminacji z ruchu kaŝdej osoby, której czynności psychomotoryczne są zakłócone Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 czerwca 2003 r. z późniejszymi modyfikacjami w sprawie wykazu środków działających podobnie do alkoholu oraz warunków i sposobu przeprowadzania badana ich obecność w organizmie 17

18 Obecnie oznaczane związki psychoaktywne przy drodze Materiał do badań Ślina Oznaczane związki opiaty amfetamina i jej analogi kokaina tetrahydrokannabinole benzodiazepiny Club Drugs i Date Rape Drugs ( narkotyki klubowe i środki ułatwiające gwałt) Club Drugs narkotyki najczęściej uŝywane w klubach nocnych MDMA, ketamina, GHB, flunitrazepam, LSD, PCP, metamfetamina, Date Rape Drugs środki farmakologiczne stosowane w celu ułatwienia dokonania gwałtu, ketamina, flunitrazepam, GHB 18

19 Materiał biologiczny w wykrywaniu środków psychoaktywnych w organizmie ludzkim Klasyczny materiał biologiczny krew mocz wycinki narządów wewnętrznych Alternatywny materiał biologiczny włosy pot paznokcie zęby mleko matki ślina skóra kości smółka, Zalety analizy włosów szerokie okno detekcji moŝliwość rozróŝnienia sporadycznego i chronicznego uŝywania moŝliwość określenia rodzaju przyjętego środka nieinwazyjność metody pobierania próbek ograniczenie moŝliwości sfałszowania próbki Kontrowersyjne aspekty analizy włosów zanieczyszczenie zewnętrzne zróŝnicowanie rasowe, płciowe zaleŝność stęŝenie - dawka stabilność narkotyków we włosach 19

20 Diazepam mother Nordiazepam mother Diazepam newborn Nordiazepam nowborn Zastosowanie analizy narkotyków i leków we włosach Zastosowanie Kliniczne monitorowanie terapii lekami? kontrola abstynencji w programach leczenia uzaleŝnień skryning przyjmowania leków przez pacjentów chorych psychicznie kontrola prenatalnej ekspozycji badanie naraŝenia na trucizny środowiskowe Time of benzodiazepina taking [month] StęŜenie [ng/mg] Morfina Kodeina 6-MAM Efedryna Benzodiazepine concentration in hair [pg/mg] Numer Segmentu Stanaszek R., Piekoszewski W. Jaournal of Analytical Toxicology I II III Trimester Nowborn Piekoszewski W et al.. In press Zastosowanie sądowe potwierdzanie i wykluczanie uzaleŝnienia lub chronicznego przyjmowania badanie ekshumowanych zwłok wydawanie prawo jazdy (po zatrzymaniu niektóre kraje) odszkodowania ubezpieczeniowe rozwody przyznawanie opieki nad dzieckiem adopcje pozwolenia na broń kontrola dopingu??? 20

21 Szczęście Zdaniem filozofa zadowolenie z całości Ŝycia Władysław Tatarkiewicz ( ) Abraham Masłow ( ) Opinia niektórych neurologów Zdaniem psychologa potrzeby fizjologiczne głód, pragnienie, sen potrzebę bezpieczeństwa potrzebę przynaleŝności i miłości potrzebę szacunku potrzebę samorealizacji Szczęście pozostaje w ścisłym związku z poziomem serotoniny w synapsach jąder szwu, a takŝe dopaminy w jądrze półleŝącym oraz endorfin. Jako dowód przytacza się odczuwane szczęścia pod wpływem substancji dopaminergicznych, serotoninergicznych oraz agonistów receptora opioidowego. Pierwsza pigułka szczęścia Prozac Fluoksetyna została wprowadzona po raz pierwszy na rynek w 1986 w Belgii ale rozgłos zyskała po wprowadzeniu w roku 1988 w USA przez firmę Eli Lilly i okrzyknięta pigułką szczęścia serotonina wchłanianie zwrotne receptor 21

22 Miękkie narkotyki relaxing drugs club drugs MDMA / Ekstazy GHB / GBL Ketamina Podtlenek azotu Azotan amylu - Poppers LSD Rohypnol Marihuana Kokaina Kilka pytań na koniec Czy istnieją miękkie narkotyki? Nie! 22

23 Kilka pytań na koniec Czy po jednokrotnym przyjęciu miękkie narkotyki uzaleŝniają?? Kilka pytań na koniec Czy łatwo jest odstawić miękkie narkotyki??? 23

24 A co ze szczęściem???????????? 24