OPINIA PRAWNA w świetle obowiązującego prawa wniosek Ministra Skarbu Państwa jest oczywiście bezzasadny (co wykazane zostanie dalej) i

Transkrypt

1 OPINIA PRAWNA 1. Biorąc pod uwagę, że w świetle obowiązującego prawa wniosek Ministra Skarbu Państwa jest oczywiście bezzasadny (co wykazane zostanie dalej) i konieczne będzie w toku dalszych czynności postępowania wydanie postanowienia o odmowie dopuszczenia do udziału w postępowaniu na prawach strony z powodu braku interesu prawnego po stronie wnioskującego. 2. Zważywszy, że pod względem formalnym wszczęte wnioskiem MSP postępowanie jest postępowaniem odrębnym i niezależnym od postępowania toczącego się na wniosek UniCredito (analogicznie jak toczące się odrębnie postępowanie Stowarzyszenia Interesu Społecznego o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze organizacji społecznej na prawach strony), to rozstrzygnięcie (postanowienie) w sprawie wniosku MSP nie jest warunkiem podjęcia decyzji w sprawie wniosku UniCredito. Oznacza to, że nie jest konieczne zakończenie postępowania wynikającego z wniosku MSP przed wydaniem decyzji w sprawie wykonywanie prawa głosów przez UniCredito. Stanowisko to jest zgodne praktyką administracyjną, a dodatkowe potwierdzenie może stanowić przepis art. 145 kpa 1 pkt 4 kpa, który umożliwia wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją ostateczną, w przypadku, gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu. (Zatem, gdyby ostatecznie spór o uznanie MSP za stronę a sprzeciwiać się temu na pewno będzie UCI zakończył się po myśli MSP, to będzie ono miało możliwość uczestnictwa w postępowaniu: po jego wznowieniu). 3. Przyjęcie odmiennego stanowiska (konieczności uprzedniego rozpatrzenia wniosku MSP przed zakończeniem postępowania w sprawie UniCredito) nie jest prawnie dopuszczalne także dlatego, że prowadziłoby do powstania obiektywnej możliwości obstrukcji merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, poprzez dowolne przewlekanie postępowania, w drodze składania - uzasadnionych bądź nie wniosków przez podmioty deklarujące swój interes prawny. Dopuszczenie takiego działania mogłoby prowadzić do faktycznego blokowania i paraliżowania działań administracji publicznej. Przyjęcie zasady bezwzględnej konieczności wyczerpania formalnego trybu rozpatrywania wniosków o dopuszczenie do udziału w charakterze strony przed zakończeniem właściwego postępowania, powodując nieuzasadnione przedłużanie postępowania administracyjnego,

2 stałoby w jawnej sprzeczności z zasadą szybkiego rozpatrywania spraw zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 12 kodeksu postępowania administracyjnego. Stąd też KNB może i powinna rozstrzygnąć sprawę z wniosku UniCredito bez zbędnej zwłoki, niezależnie od postępowania (jak można przypuścić: z udziałem UCI) w sprawie wniosku MSP. 4. Powyższe jest tym bardziej uzasadnione, że jak stwierdzono na wstępie (p.19) w przypadku wniosku MSP oczywisty jest brak interesu prawnego po stronie MSP w rozumieniu art. 28 kpa, co czyni żądanie MSP bezzasadnym. 5. Z natury postępowania prowadzonego w trybie z art. 25 ustawy Prawo bankowe tj. w celu wydania zezwolenia na wykonywanie prawa głosu, wynika, że jedynym podmiotem, mającym interes prawny w wydaniu zezwolenia, tym samym jedynym podmiotem, któremu przysługiwać może uprawnienie do bycia stroną tego postępowania jest: osoba zamierzająca bezpośrednio lub pośrednio objąć lub nabyć akcje banku. Uzyskanie przez UCI możliwości (pośredniego) wykonywania głosów na WZA BPH, w niczym nie dotyka cudzych praw lub obowiązków. Nie uszczupla niczyich praw, w szczególności nie uszczupla praw pozostałych akcjonariuszy (w tym MSP), a zaledwie zmienia ich sytuację faktyczną podczas WZA (nie będą jedynymi akcjonariuszami zdolnymi do wykonywania praw głosu z akcji). 6. Legitymujący daną osobę jako stronę interes prawny lub obowiązek jest pojęciem materialnym, obiektywnym, co konsekwentnie potwierdza obszerne orzecznictwo sądownictwa administracyjnego. Treść interesu prawnego (obiektywnie istniejącego) należy wywieść z konkretnego przepisu prawa materialnego (w żadnym wypadku nie z postanowień umownych, jak usiłuje to czynić MSP) tj. art. 25 ustawy Prawo bankowe, będącego podstawą prowadzenia postępowania, w wyniku którego ma zostać wydane zezwolenie na wykonywanie prawa głosu. Z natury w/w przepisu wynika, że jedynym podmiotem, mającym interes prawny w wydaniu zezwolenia, tym samym jedynym podmiotem, któremu przysługuje w postępowaniu status strony jest: osoba zamierzająca bezpośrednio lub pośrednio objąć lub nabyć akcje banku. Interes prawny określony przez w/w przepis polega na uzyskaniu korzyści w postaci uprawnienia (zezwolenia) do wykonywania prawa głosu na wza banku. Potwierdza to doktryna, która uznaje, że interes prawny musi nadawać się do urzeczywistnienia, "a więc występująca z roszczeniem osoba musi, ze względu na swoje cechy lub okoliczności, w których się 2

3 znajduje, należeć do koła osób, których dany przepis dotyczy. Oczywiste jest, że przepis art. 25 prawa bankowego dotyczy jedynie nabywcy akcji, z których wykonywane mają być prawa głosu. Ani Skarb Państwa, ani żaden inny podmiot nie został wskazany (bezpośrednio, ani pośrednio) przez przepisy regulujące postępowanie w sprawie wydania zezwolenia na wykonywanie prawa głosu na wza banku, jako podmiot, którego prawa powinny być chronione przy wydawaniu decyzji przez KNB. Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia (I SA 3153/01) o uznaniu danego podmiotu za stronę rozstrzyga przepis prawa materialnego, organ zaś daje temu wyraz zawiadamiając podmioty, których interesów prawnych lub obowiązków dotyczy postępowanie, o istotnych czynnościach procesowych, zapewnia im czynny udział, doręcza rozstrzygnięcia informujące o przysługujących środkach odwoławczych. Zgodnie z art kpa organ administracji publicznej jest obowiązany zawiadomić wszystkie osoby będące stronami (mające interes prawny) w sprawie, o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron. Jeżeliby uznać, że po stronie Skarbu Państwa w sprawie UniCredito istniałby obiektywny interes prawny, to analogicznie we wszystkich tego rodzaju postępowaniach Skarb Państwa powinien zostać uznany za stronę postępowania i wzywany w trybie art kpa. KNB w tym trybie nie zawiadamiała Skarbu Państwa, ani innych podmiotów, uznając, że w postępowaniu prowadzonym na podstawie art. 25 ustawy Prawo bankowe w związku z wnioskami inwestorów wyłącznie wnioskodawcy przysługuje przymiot strony postępowania. 7. Interes prawny, którego istnienie warunkuje przyznanie osobie przymiotu strony w określonej sprawie, powinien bezpośrednio dotyczyć sfery prawnej podmiotu. Brak bezpośredniości wpływu sprawy na sferę prawną osoby nie pozwala na uznanie jej za stronę (wyr. NSA z dnia 23 maja 1994 r., I SA 979/93, ONSA 1995, nr 1, poz. 50). Minister Skarbu Państwa twierdząc, że wynik niniejszego postępowania bezpośrednio dotyczy sfery praw i obowiązków Ministra Skarbu Państwa, wywodzi interes prawny ze stanu, w którym UniCredito poprzez uzyskanie zezwolenia na wykonywanie prawa głosu na wza BPH nabędzie akcje BPH, co z kolei spowoduje naruszenie umów prywatyzacyjnych, co będzie implikować wystąpieniem przez SP z roszczeniami wobec UniCredito. Wywody MSP należy uznać za błędne, bowiem nabycie akcji banku nie jest uzależnione od uprzedniego wydania zezwolenia na wykonywanie prawa głosu na wza banku (Inwestor może nabyć akcje niezależnie od tego czy uzyskał już w/w zezwolenie czy też nie, natomiast w przypadku, gdyby posiadł akcje banku przed otrzymaniem 3

4 zezwolenia nie może skutecznie wykonywać prawa głosu). UniCredito nabyło już pakiet akcji uprawniających do wykonywania 71% głosów, zatem ewentualne naruszenia umów prywatyzacyjnych już nastąpiło, a tym samym SP jest już uprawniony do wytoczenia sprawy niezależnie od wyniku postępowania. Wydanie zezwolenia przez KNB na wykonywanie prawa głosu przez UniCredito nie stanowi przeszkody w ewentualnym dochodzeniu odszkodowania, co oznacza, że decyzja KNB nie kształtuje sytuacji prawnej (sfery praw i obowiązków) Skarbu Państwa. W świetle powyższego stwierdzić należy, że po stronie Skarbu Państwa nie istnieje interes prawny, a Minister Skarbu Państwa kieruje się wyłącznie interesem faktycznym. 8. Dodatkowo, biorąc pod uwagę, że wniosek MSP złożony został na kilka zaledwie dni przed posiedzeniem KNB, na którym zaplanowano rozpatrzenie sprawy, a o sprawie był informowany niemal od chwili wszczęcia postępowania, można sądzić, że wniosek ma jedynie na celu nieuzasadnionego przewlekania postępowania, co mogłoby KNB narazić na poważne ryzyko zarzutu naruszenia art. 12 kpa. 9. Na koniec wypada zwrócić uwagę na formalną wadliwość wniosku Ministra Skarbu Państwa wskazującą na brak dostatecznej wiedzy wnioskodawcy w zakresie legitymacji procesowej strony. Nieprawidłowo została wskazany podmiot, ubiegający się o przymiot strony w postępowaniu z wniosku UniCredito, którym jak wynika z treści uzasadnienia wniosku - powinien być Skarb Państwa, nie zaś Minister Skarbu Państwa, który go jedynie reprezentuje. W związku z powyższym w Nin. Analizie wywodów przyjęto założenie, że podmiotem żądającym dopuszczenia do udziału w postępowaniu na prawach strony jest Skarb Państwa (po pouczeniu, z pewnością Minister Skarbu Państwa szybko skorygowałby swój wniosek). sporządzili: Katarzyna Seweryniak Z-ca Dyrektora Biura Licencji Bankowych (radca prawny) Tadeusz Parys Dyrektor Biura Licencji Bankowych (adwokat) 4

5 Zał. : 1. orzecznictwo przykłady Orzecznictwo administracyjne: przykłady: decyzja SKO SKO 4224/6/04 we Wrocławiu OSS 2005/1/6 Na gruncie ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324 z późn. zm.) w postępowaniu dotyczącym wpisu do ewidencji działalności gospodarczej za stronę może być uznany tylko ten, kto posiada chronione w płaszczyźnie prawnej uprawnienie do żądania dokonania wpisu lub kwestionowania jego poprawności. Jedynie osoba fizyczna zamierzająca podjąć działalność gospodarczą miała interes prawny w przedmiocie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, czyli była stroną w tym postępowaniu. Inne osoby nie miały prawnie zagwarantowanego interesu podważania czynności organu w przedmiocie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej decyzja SKO SKO 4141/8/03 we Wrocławiu OSS 2004/1/9 Legitymujący daną osobę jako stronę interes prawny lub obowiązek jest pojęciem materialnym, obiektywnym zarówno w postępowaniu wszczętym z urzędu lub na wniosek innej osoby (zdanie pierwsze art. 28 k.p.a.), jak i w postępowaniu wszczętym na jej wniosek (zdanie drugie art. 28 k.p.a.). Nie wystarczy wnieść podania we własnej sprawie, aby uruchomić postępowanie administracyjne, albo być przekonanym o swoim statusie strony i zażądać udziału w postępowaniu już prowadzonym (na przykład przez wniesienie odwołania), aby stać się stroną tego postępowania. W obu przypadkach musi jeszcze obiektywnie istnieć, regulowany jednoznacznie przepisami powszechnie obowiązującymi, interes prawny lub obowiązek inicjującego postępowanie lub żądającego udziału w postępowaniu wyrok NSA IV SA 1132/00 w Warszawie 1. Szczególnymi cechami interesu prawnego w postępowaniu administracyjnym i w prawie administracyjnym jest po pierwsze bezpośredniość związku między sytuacją danego podmiotu a wspomnianą normą prawa materialnego, na której budowany jest interes prawny. 5

6 Oznacza to, że jeżeli sprawa dotyczy dwóch lub więcej podmiotów, to interes prawny mają tylko te z nich, których sytuacja prawna wynika wprost z normy prawa materialnego, a nie powstaje za pośrednictwem drugiego podmiotu. Drugą szczególną cechą interesu prawnego jest jego realność, interes ten musi rzeczywiście istnieć w dacie stosowania danych norm prawa administracyjnego. Nie może to być interes tylko przewidywany w przyszłości ani hipotetyczny wyrok NSA I SA 1710/00 w Warszawie W żadnym razie stronami postępowania o podział nieruchomości nie są osoby, które nie mają do niej żadnego tytułu prawnego, lecz zainteresowane są uzyskaniem użytkowania wieczystego przedmiotowego gruntu. Zdarzenia przyszłe, a w pewnym sensie nawet niepewne nie mogą stanowić o interesie prawnym, a jedynie o interesie faktycznym, który nie daje uprawnień strony wyrok NSA I SA 2326/00 w Warszawie Interes prawny ma charakter materialnoprawny. Oparty więc jest na normach administracyjnego prawa materialnego, gdzie musi istnieć norma prawa przewidująca w określonym stanie faktycznym i w odniesieniu do konkretnego podmiotu możliwość wydania określonego aktu wyrok NSA I SA 72/00 w Warszawie O tym, czy określonemu podmiotowi służy prawo strony w konkretnym postępowaniu administracyjnym, decyduje norma prawna, z której dla tego podmiotu wynikają wprost określone prawa lub obowiązki. Przepis art. 208 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami nie daje skarżącym żadnego tytułu prawno-rzeczowego do nieruchomości. Mają oni niewątpliwie interes faktyczny w stwierdzeniu nieważności decyzji uwłaszczeniowych, nie jest to jednak interes prawny w rozumieniu art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego. 6