DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY BLIŻYN

Transkrypt

1 DIAGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY BLIŻYN GRUDZIEŃ 2015 Oficyna Profilaktyczna Dworcowa 9a/ Kraków tel fax: mail:

2 SPIS TREŚCI 1. WPROWADZENIE DO BADANIA METODOLOGIA BADANIA BADANIE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ NA TERENIE GMINY BLIŻYN Struktura badanej próby Problem alkoholowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Problem nikotynowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Problem narkotykowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Problem przemocy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Korzystanie z komputera z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn BADANIE DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY BLIŻYN Struktura badanej próby Postrzeganie wybranych problemów społecznych przez dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Problem alkoholowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Problem nikotynowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Problem narkotykowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Problem przemocy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Inne problemy społeczne z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn BADANIE SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY BLIŻYN Struktura badanej próby Problem alkoholowy z perspektywy sprzedawców alkoholu na terenie gminy Bliżyn Problem nikotynowy z perspektywy sprzedawców alkoholu na terenie gminy Bliżyn Problem narkotykowy z perspektywy sprzedawców alkoholu na terenie gminy Bliżyn PODSUMOWANIE Problem alkoholowy Problem nikotynowy Problem narkotykowy Problem przemocy Inne problemy społeczne Rekomendacje

3 1. WPROWADZENIE DO BADANIA W celu przeprowadzenia diagnozy zagrożeń społecznych na terenie gminy Bliżyn przeprowadzono badanie ankietowe, które objęło trzy wybrane grupy mieszkańców gminy. Łącznie w badaniu wzięło udział 347 respondentów. 1. Dzieci i młodzież szkolna Uczniowie szkół podstawowych (98) Uczniowie szkół ponadpodstawowych (125) 2. Dorośli mieszkańcy gminy 103 osób 3. Sprzedawcy alkoholu 21 osób Celem przeprowadzonych badań była analiza wybranych problemów społecznych, występujących na terenie gminy. Badany obszar dotyczył kwestii takich jak: Problem alkoholowy spożywanie, uzależnienie oraz dostępność napojów alkoholowych dla dzieci i młodzieży na terenie gminy, skala problemu wśród dorosłych mieszkańców gminy; Problem nikotynowy spożywanie, uzależnienie oraz dostępność dla dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy, skala problemu wśród dorosłych mieszkańców gminy; Problem narkotykowy rozpowszechnienie i dostępność narkotyków oraz dopalaczy, skala problemu wśród dorosłych mieszkańców, dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy; Zjawisko przemocy na terenie szkoły oraz domu skala problemu; Badanie realizowane w szkołach odbyło się w listopadzie 2015 r. i zrealizowano 223 ankiet z uczniami. Dane wśród dorosłych mieszkańców gminy oraz sprzedawców alkoholu zebrane zostały również w okresie listopada 2015 r. Łącznie zrealizowano 347 ankiet. Zróżnicowany dobór próby do badania umożliwił pogłębienie badanych zjawisk związanych bezpośrednio z zagrożeniami społecznymi na terenie gminy Bliżyn oraz uzyskanie informacji i opinii z różnych środowisk uczniów szkolnych. Analiza i interpretacja danych pozwoliła na sformułowanie wniosków oraz rekomendacji względem planowanych przyszłych działań profilaktycznych prowadzonych na terenie gminy Bliżyn. 3

4 2. METODOLOGIA BADANIA Badanie diagnozujące problemy społeczne na terenie gminy Bliżyn zostało przeprowadzone zgodnie z metodologią ilościową, przy użyciu kwestionariusza ankiety. Koncepcja badania uwzględniła zapewnienie trafności oraz rzetelności planowanych działań, z czym wiązała się przede wszystkim triangulacja źródeł danych, która polegała na zgromadzeniu informacji od różnych grup mieszkańców gminy Bliżyn: uczniów (uczniowie szkoły podstawowej, ponadpodstawowej), dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu. Standaryzowany kwesronariusz ankiety Metodologoa ilościowa Triangulacja źródeł danych Metodologia Głównym celem badania było poznanie opinii oraz postaw względem wybranych problemów społecznych: problemu alkoholowego, nikotynowego, narkotykowego oraz zjawiska przemocy (w tym cyberprzemocy), a także oszacowanie skali występowania tych zjawisk w badanej gminie. W celu znalezienie odpowiedzi na główne kwestie problemowe przeprowadzone zostały trzy komplementarne badania. Do badania wybrano trzy grupy mieszkańców gminy Bliżyn, których opinie pozwoliły na wieloaspektowe potraktowanie badanej tematyki, analizę nasilenia oraz dynamiki wybranych problemów: uczniów, dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu. Każda grupa respondentów wniosła coś nowego względem badanych zagadnień i pozwoliła na lepszą diagnozę oraz głębsze zrozumienie występujących problemów społecznych, czego efektem końcowym jest niniejsze opracowanie wyników badania w formie raportu. Kwestionariusz ankiety użyty w badaniu miał, niezależnie od badanej grupy, podobną konstrukcję. Różnice w kwestionariuszach kierowanych do poszczególnych grup, związane były przede wszystkim z ich specyfiką (cechami społeczno 4

5 zawodowymi). Badanie uczniów odbyło się drogą elektroniczną, przy użyciu internetowego systemu do przeprowadzania badań społecznych i zbierania danych, zaś pozostałe grupy otrzymały kwestionariusza w wersji papierowej. Ankieta wypełniana była samodzielnie przez badanych, co ma niebagatelną rolę w przypadku badania postaw i opinii względem delikatnych i drażliwych kwestii (alkoholizm, przemoc, zażywanie narkotyków). Przed przystąpieniem do ankietowania dzieci i młodzieży szkolnej, za każdym razem uzyskiwano zgodę dyrekcji placówki szkolnej na przeprowadzenie badania, udzielano informacji o całkowitej anonimowości oraz o zasadach wypełniania kwestionariuszy, by zminimalizować ryzyko występowania braków danych. Wyniki przedstawione w raporcie mają charakter procentowy, a ewentualne dysproporcje związane są z zaokrąglaniem do liczb całkowitych. W ankiecie pojawiły się także pytania wielokrotnego wyboru. W przypadku części badania dotyczącej uczniów, analizy zostały przedstawione na zasadzie porównań między grupami: uczniami szkoły podstawowej oraz ponadpodstawowej, co ułatwia proces wnioskowania i zauważenia ewentualnych różnic i dysproporcji. Jeżeli odpowiedzi na dane pytanie nie zostały przedstawione z podziałem na grupy oznacza to, że zostało ono zadane wyłącznie wśród starszej młodzieży szkolnej. 5

6 3. BADANIE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ NA TERENIE GMINY BLIŻYN 3.1. Struktura badanej próby W badaniu wzięło udział 98 uczniów szkoły podstawowej oraz 125 uczniów szkoły ponadpodstawowej. Wśród respondentów poszczególnych klas znalazło się 52% kobiet oraz 48% mężczyzn proporcja ta jest taka sama wśród szkół podstawowych oraz ponadpodstawowych. WYK. 1 PŁEĆ 6 52% 52% 48% 48% 4 2 Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa kobieta mężczyzna Wśród uczniów szkoły podstawowej 38% to uczniowie klasy V, 35% klasy IV, zaś pozostałe 28% to uczniowie VI kl. WYK. 2 KLASA SZKOŁA PODSTAWOWA % 38% 3 28% 2 1 IV kl. V kl. VI kl. Największy odsetek uczniów szkoły ponadpodstawowej to uczniowie III klasy gimnazjum (39%), 34% uczęszcza do I klasy, 23% do II klasy. 1% to uczniowie I klasy szkoły ponadgimnazjalnej, zaś pozostałe 3% to uczniowie klasy IV. 6

7 WYK. 3 KLASA - SZKOŁA PONADPODSTAWOWA 5 45% 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 34% 23% 39% 1% 3% 3.2. Problem alkoholowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Jednym z ważniejszych problemów diagnozowanych wśród dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn było narażenie na problem alkoholowy. W tym celu zadano uczniom szereg pytań związanych ze skalą zjawiska w otoczeniu oraz indywidualnymi doświadczeniami z alkoholem. Pierwsze pytanie dotyczyło spożywania alkoholu. Wśród odpowiedzi między uczniami szkoły podstawowej, a ponadpodstawowej widzimy wyraźne dysproporcje (wykres 4 oraz 5). Wśród klas młodszych zdecydowana większość (86%) zaprzecza, by spożywali alkohol. Jedynie 14% przyznaje się do tego typu zachowań. WYK. 4 CZY PIJESZ ALKOHOL SZKOŁA PODSTAWOWA 10 86% 5 14% tak nie Wśród uczniów klas ponadpodstawowych spożywanie alkoholu deklaruje 52%, wśród nich 26% pije kilka razy w roku, 14% deklaruje spożycie jednokrotne, 4% kilka razy w miesiącu, 2% parę razy w tygodniu, zaś pozostałe 6% przyznaje się do codziennego spożywania alkoholu. 7

8 WYK. 5 CZY PIJESZ ALKOHOL SZKOŁA PONADPODSTAWOWA % % 2 14% 1 4% 2% 6% piłem jednokrotnie piję kilka razy w roku piję parę razy w miesiącu piję parę razy w tygodniu piję codziennie nie piję alkoholu Kolejne pytanie w ankiecie skierowanej do uczniów i młodzieży szkolnej dotyczyło rodzajów spożywanego alkoholu. Z zebranych odpowiedzi wynika, że uczniowie klas starszych najczęściej wybierają piwo (38%), szampan (24%), wino (21%) oraz wódkę (2). Pozostałe osoby wybierają inny alkohol (6%). WYK. 6 JAKI RODZAJ ALKOHOLU PIJE 85% Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa nie piję alkoholu 5% 38% 2 1% 2% 12% piwo wódka likier, nalewka 24% 21% 12% 4% 6% 1% szampan wino inne * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 Badanym uczniom zadano pytanie o to, czy rodzice wiedzą o spożywaniu alkoholu. Ponad co czwarty uczeń szkoły ponadpodstawowej wskazał, że jego rodzice wiedzą o piciu alkoholu (26%). W przypadku uczniów szkoło podstawowej odsetek ten jest mniejszy i wynosi 14%. 8

9 WYK. 7 CZY RODZICE WIEDZĄ, ŻE PIJESZ ALKOHOL Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa 8 81% % 25% 14% 5% nie piję alkoholu tak nie Uczniowie szkoły ponadpodstawowej najczęściej spożywają alkohol w domu (29%) lub u koleżanki, kolegi (29%). Ponad co piąty respondent deklaruje picie alkoholu w innym miejscu (22%). 9% wskazało na picie na terenie szkoły oraz po 7% na spożywanie tego typu napojów pod sklepem lub podczas szkolnych wycieczek. WYK. 8 GDZIE PIJESZ ALKOHOL 85% Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % nie piję alkoholu 11% 29% w domu 0 9% na terenie szkoły 3% 29% u koleżanki, kolegi 7% 7% 3% pod sklepem podczas szkolnych wycieczek w barze, klubie 22% w innym miejscu * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 Kolejne pytania dotyczyły ustosunkowania się ucznia do wybranych stwierdzeń odnośnie uzależnienia od alkoholu. Większość respondentów jest zdania, że alkohol przyczynia się do przemocy (71%) oraz, że okazjonalne spożycie alkoholu nie jest powodem uzależnienia (62%). W opinii 18% alkoholizm jest chorobą marginesu społecznego, zaś 26% jest zdania, ze alkohol w piwie nie uzależnia. 9

10 WYK. 9 CZY ZGADZASZ SIĘ ZE STWIERDZENIAMI DOTYCZĄCYMI ALKOHOLU Picie alkoholu przyczynia się do przemocy 71% 17% 12% Alkoholizm to problem marginesu 18% 48% 34% Okazjonalne picie alkoholu nie uzależnia 62% 26% 12% Alkohol w piwie nie uzależnia 26% 62% 12% Zgadzam się Nie zgadzam się Nie wiem Ostatnie pytania z bloku pytań diagnozujących spożywanie alkoholu wśród dzieci i młodzieży gminy Bliżyn dotyczyły sposobów zdobywania napojów alkoholowych oraz oceny ich dostępności dla osób niepełnoletnich. Większość uczniów szkoły ponadpodstawowej ocenia, że gdyby mieli zdobyć alkohol na terenie miejsca zamieszkania to byłoby to łatwe (63%), podczas gdy tego samego zdania jest jedynie 8% uczniów szkoły podstawowej. WYK. 10 GDYBYŚ MIAŁ ZDOBYĆ ALKOHOL W TWOJEJ MIEJSCOWOŚCI BYŁOBY TO... Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 65% 4 27% 27% 2 8% 1 łatwe trudne nie wiem Uczniowie szkoły ponadpodstawowej wskazują, że młodzież nieletnia zdobywa alkohol najczęściej za pośrednictwem starszych kolegów (58%) lub dokonuje samodzielnego zakupu (34%). Prawie co czwarty respondent podkrada alkohol rodzicom lub prosi o pomoc obcych ludzi pod sklepem o zakup. 10

11 WYK. 11 JAK MŁODZIEŻ W TWOJEJ OKOLICY ZDOBYWA ALKOHOL % kupują jej starsi koledzy 24% 24% podkrada rodzicom w domu prosi obcych ludzi pod sklepem o zakup 34% sama sobie kupuje 3 nie wiem * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do Problem nikotynowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Kolejny problem społeczny poruszany w badaniu dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn związany był z narażeniem na problem nikotynowy. W celu poznania skali zjawiska, uczniom zadano pytania z występowaniem zjawiska w najbliższym ich otoczeniu oraz indywidualnymi doświadczeniami z papierosami. Zdecydowana większość uczniów szkoły podstawowej wskazuje, że nie ma doświadczenia w paleniu papierosów (95%), odsetek wskazań tej odpowiedzi jest mniejszy w przypadku uczniów klas starszych wśród tej grupy respondentów nie pali 76%. Dane pokazują, że ryzyko narażenia na problem nikotynowy nasila się wraz z wiekiem i dotyczy on przede wszystkim uczniów szkoły ponadpodstawowej. WYK. 12 CZY PALIŁEŚ PAPIEROSY SZKOŁA PODSTAWOWA 10 95% 5 5% tak nie Do palenia papierosów przyznaje się co czwarty badany uczeń szkoły ponadpodstawowej. Wśród nich 8% wskazuje, że pali papierosy kilka razy w roku, 7% codziennie, 4% jednokrotnie, 3% parę razy w tygodniu zaś pozostałe 2% sięga po papierosy kilka razy w miesiącu. 11

12 WYK. 13 CZY PALIŁEŚ PAPIEROSY SZKOŁA PONADPODSTAWOWA % nie palę papierosów 4% paliłem jednokrotnie 8% palę kilka razy w roku 2% 3% palę parę razy w miesiącu palę parę razy w tygodniu 7% palę codziennie Większość uczniów szkoły ponadpodstawowej ocenia zdobycie papierosów na terenie miejscowości jako łatwe (66%), podczas gdy odsetek wskazań tej odpowiedzi wśród uczniów klas młodszych jest dużo mniejszy i wynosi 17%. WYK. 14 GDYBYŚ MIAŁ ZDOBYĆ PAPIEROSY W MIEJSCOWOŚCI BYŁOBY TO... Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 52% % 28% 17% 6% łatwe trudne nie wiem 12

13 3.4. Problem narkotykowy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn W ankiecie kierowanej do uczniów poruszono również kwestię problemu narkotykowego, w tym doświadczeń uczniów z dopalaczami. Zdecydowana większość uczniów w obu badanych grupach wskazuje, że nie zażywa narkotyków (99% uczniów klas podstawowych oraz 94% klas ponadpodstawowych). WYK. 15 CZY ZAŻYWASZ NARKOTYKI 10 Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa 99% 94% % tak 6% nie Wszyscy uczniowie szkoły podstawowej deklarują, że nie mają doświadczenia w zażywaniu dopalaczy, odpowiedź tą wskazuje również zdecydowana większość uczniów klas starszych (95%). WYK. 16 CZY ZAŻYWASZ DOPALACZE 10 Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa 10 95% tak 5% nie Jeśli chodzi o ocenę łatwości zdobywania substancji psychoaktywnych przez dzieci i młodzież szkolną, to zdaniem 26% uczniów szkoły ponadpodstawowej zdobycie narkotyków na terenie miejsca zamieszkania jest łatwe. Pogląd ten podziela jedynie 5% uczniów szkoły podstawowej. Ponad połowa ankietowanych wskazuje na odpowiedź nie wiem. 13

14 WYK. 17 GDYBYŚ MIAŁ ZDOBYĆ NARKOTYKI W MIEJSCOWOŚCI BYŁOBY TO... Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 54% 26% 36% 2 5% łatwe trudne nie wiem Co piąty respondent szkoły ponadpodstawowej ocenia zdobycie dopalacz na terenie miejscowości jako łatwe (21%). Pogląd ten podziela jedynie 3% uczniów szkoły podstawowej. Stosunkowo duży odsetek ankietowanych wskazuje, że nie posiada wiedzy w badanej kwestii (68% i 57% zaznaczeń na odpowiedź nie wiem ) WYK. 18 GDYBYŚ MIAŁ ZDOBYĆ DOPALACZE W MIEJSCOWOŚCI BYŁOBY TO... Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 57% 21% 29% 22% 3% łatwe trudne nie wiem W kolejnym bloku pytań ankietowani uczniowie szkoły ponadpodstawowej mieli ustosunkować się do wybranych kwestii odnośnie narkotyków i ich zażywania. Większość jest zdania, że posiadanie narkotyków powinno być karalne (69%) i prezentuje pogląd, że nawet odpowiednie zażywanie narkotyków nie jest bezpieczne (82%). Poniżej połowy ankietowanych jest zdania, że okazjonalne zażywanie marihuany nie prowadzi do uzależnienia (49%) oraz, że substancja ta nie powinna być uznawana za narkotyk (42%). 14

15 WYK. 19 CZY ZGADZASZ SIĘ ZE STWIERDZENIAMI DOTYCZĄCYMI NAROTYKÓW Posiadanie narkotyków nie powinno być karalne 2 69% 11% Okazjonalne używanie marihuany nie prowadzi do uzależnienia 32% 49% 19% Marihuana nie powinna być uznawana za narkotyk 39% 42% 19% Wszystkie narkotyki są bezpieczne, jeżeli używa się ich w odpowiedni sposób 8% 82% Zgadzam się Nie zgadzam się Nie wiem Najczęściej wskazywanym źródłem wiedzy o narkotykach i dopalaczach dla młodzieży szkolnej jest telewizja i internet (7) oraz szkoła (74%). 3 wskazało rodzinę, zaś 25% osoby znajome. WYK. 20 SKĄD CZERPIESZ WIEDZĘ O NARKOTYKACH I DOPALACZACH % 25% 7 od rodziny ze szkoły od znajomych z telewizji i Internetu 35% z innych źródeł * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 Kolejne pytanie dotyczyły identyfikacji osób, które rozmawiają z uczniami na temat szkodliwości alkoholu, narkotyków oraz dopalaczy Najczęściej wskazywani są rodzice (68% uczniów szkoły podstawowej oraz 62% szkoły ponadpodstawowej), nauczyciele (59% i 66%) oraz pedagog lub psycholog szkolny zdaniem 65% uczniów klas starszych. 12% uczniów szkoły podstawowej oraz 9% ponadpodstawowej jest zdania, że nikt nie rozmawiał z nimi odnośnie szkodliwości tych substancji. 15

16 WYK. 21 KTO ROZMAWIAŁ Z TOBĄ NA TEMAT DZIAŁANIA I SZKODLIWOŚCI ŚRODKÓW TAKICH JAK ALKOHOL, NARKOTYKI, DOPALACZE Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 62% 66% 59% 23% 13% rodzice nauczyciele koleżanki, koledzy 3 65% pedagog, psycholog szkolny 3 2 inne osoby 22% 16% sam pozyskuję wiedzę na ten temat 12% 9% nikt nie rozmawiał ze mną na ten temat * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 Najczęstszym powodem sięgania po alkohol, narkotyki lub dopalaczy dla dzieci i młodzieży szkolnej jest ciekawość wskazuje na nią 67% uczniów klas starszych oraz 6 uczniów klas młodszych, na chęć zaimponowania innym wybrało 65% uczniów klas starszych oraz 59% uczniów klas młodszych. Ponad połowa uczniów szkoły ponadpodstawowej wskazuje na chęć poszukiwania wrażeń (57%) oraz 5 na świętowani okazji. WYK. 22 Z JAKICH POWODÓW TWOI RÓWIESNICY SIĘGAJĄ PO ALKOHOL, NARKOTYKI LUB DOPALACZE Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 65% 6 59% 5 57% % 17% 26% 33% 26% 32% 23% 21% 1 ciekawość chęć zaimponowania innym świętowanie okazji chęć wpłynięcia na myśli, emocje obawa przed odrzuceniem poszukiwanie wrażeń inne * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 16

17 3.5. Problem przemocy z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Kolejne pytania w ankiecie skierowanej do uczniów związane były z diagnozą problemu przemocy oraz skalą zjawiska występującej na terenie placówki szkolnej oraz domu. Na początek respondenci mieli zaklasyfikować wybrane sytuacje, jako akt przemocy. Najczęściej wskazywane są odpowiedzi związane z przemocą fizyczną (bicie, spoliczkowanie) oraz psychiczną (grożenie, straszenie, zmuszanie do oddawania pieniędzy). Poniżej połowy respondentów poprawnie klasyfikuje działania związane z przemocą, do których dochodzi w Internecie oraz postawą związaną z okazywaniem braku szacunku, krytykowaniem wyglądu lub brakiem opieki. WYK. 23 KTÓRE Z SYTUACJI SĄ AKTEM PRZEMOCY Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa grożenie, straszenie 73% 85% bicie przedmiotami 81% 79% zmuszanie do oddawania pieniędzy spoliczkowanie kradzież pieniędzy lub innej własności całowanie, dotykanie wbrew woli 47% 46% 63% 66% 6 63% 6 57% wysyłanie obraźliwych wiadomości zmuszanie do oglądania pornografii podszywanie się w Internecie 39% 39% 31% 49% 47% 49% krytykowanie wyglądu 29% 39% okazywanie braku szacunku nie opiekowanie się kimś kto wymaga opieki 24% 25% 18% 35% * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 17

18 Ponad połowa uczniów szkoły ponadpodstawowej (56%) oraz 39% uczniów szkoły podstawowej przyznała, że byli oni świadkiem przemocy. WYK. 24 CZY BYŁEŚ KIEDYKOLWIEK ŚWIADKIEM PRZEMOCY Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 56% 61% 44% 2 tak nie Osoby, którym zdarzyło się być świadkiem przemocy wskazują, że dochodziło do niej na terenie szkoły (31% uczniów klas młodszych oraz 44% uczniów klas starszych). Ponad co piąty respondent szkoły ponadpodstawowej wskazuje na miejsce publiczne np. ulicę, 17% przyznało, że zaobserwowali zjawisko cyberprzemocy. Do przemocy domowej przyznaje się 8% uczniów klas starszych oraz 5% uczniów klas młodszych. WYK. 25 GDZIE AKT PRZEMOCY, KTÓREGO BYŁEŚ ŚWIADKIEM MIAŁ MIEJSCE Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % % 5% 8% 31% 44% 22% 17% 8% 1 6% 15% nie byłem świadkiem przemocy w domu na terenie szkoły w Internecie w miejscu publicznym np. na ulicy w innym miejscu * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 18

19 Osoby będące świadkiem przemocy przyznają, że przemoc była stosowana wobec kolegów, koleżanek (42% uczniów szkoły ponadpodstawowej oraz 32% uczniów szkoły podstawowej) lub wobec nieznanych osób (29% i 14%). WYK. 26 WOBEC KOGO PRZEMOC BYŁA STOSOWANA Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 45% nie byłem świadkiem przemocy 6% 5% wobec osób z rodziny 42% 32% wobec kolegów, koleżanek 1% 9% wobec nauczycieli 14% 29% wobec nieznanych osób 12% 7% inne * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 22% uczniów szkoły podstawowej oraz 34% uczniów szkoły ponadpodstawowej przyznaje się do doświadczenia przemocy. Dane pokazują, że odsetek wskazań zwiększa się wraz z wiekiem, co świadczy o narażeniu na zjawisko przemocy szczególnie uczniów klas starszych. WYK. 27 CZY DOŚWIADCZYŁEŚ KIEDYKOLWIEK PRZEMOCY Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 66% % 34% tak nie 19

20 Kolejne pytanie w ankiecie skierowanej do dzieci i młodzieży szkolnej dotyczyło oceny poczucia bezpieczeństwa wśród wybranych osób. Zebrane dane pokazują, że respondenci czują się bezpiecznie przede wszystkim wśród członków rodziny należy podkreślić, że największy odsetek ocenia duże poczucie bezpieczeństwa wśród rodziców (powyżej 8 wskazań). Stosunkowo najmniejszy odsetek ankietowanych ocenia duże poczucie bezpieczeństwa wśród nauczycieli i nauczycielek oraz koleżanek i kolegów (poniżej 5 wskazań). TAB. 1 OCENA POCZUCIA BEZPIECZEŃSTWA WŚRÓD WYBRANYCH OSÓB Małe Średnie Duże Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa Mama 5% 8% 9% 7% 86% 85% Tata 6% 9% 9% 9% 85% 82% Babcia 1 14% 19% 22% 7 64% Dziadek 13% 18% 15% 22% 71% 59% Ciotki 14% 14% 23% 34% 62% 52% Wujkowie 14% 16% 18% 25% 67% 59% Nauczycielki 9% 35% 45% 44% 46% 21% Nauczyciele 12% 33% 43% 46% 45% 22% Koleżanki 35% 27% 27% 32% 39% 41% Koledzy 38% 24% 35% 31% 28% 45% Ostatnie pytanie z bloku diagnozującego ryzyko zagrożenia przemocą dotyczyło osób lub instytucji, do których zgłosiłby się uczeń będąc świadkiem i ofiarą przemocy. Największy odsetek respondentów wskazuje na poszukiwanie pomocy u rodziców lub opiekunów (88% wskazań uczniów szkoły podstawowej oraz 72% ponadpodstawowej). U nauczycieli poszukiwałoby pomocy 61% uczniów szkoły podstawowej oraz 4 ponadpodstawowej. Poniżej połowy wskazań zawiera policja, straż miejska, czy telefon zaufania, czyli instytucje, których celem jest m.in. pomoc osobom zagrożonym przemocą. 20

21 WYK. 28 DO KOGO ZWRÓCIŁBYŚ SIĘ O POMOC BĘDĄC ŚWIADKIEM LUB OFIARĄ PRZEMOCY Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % % 61% % 38% 37% 33% rodziców, opiekunów nauczycieli Policji, Straży Miejskiej 17% kolegów, koleżanek 12% radziłbym sobie sam 17% 2 telefon zaufania 1% 15% 17% 11% szukałbym pomocy w Internecie inne * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do Korzystanie z komputera z perspektywy dzieci i młodzieży szkolnej gminy Bliżyn Ostatni blok pytań w ankiecie skierowanej do uczniów dotyczył korzystania z komputera oraz zjawisk z nim związanych uzależnienia oraz poczucia bezpieczeństwa. Uczniowie mieli ocenić ile czasu dziennie spędzają przed komputerem. Największy odsetek respondentów zaznacza, że poświęca na komputer 1-3 godz. dziennie (57% uczniów klas młodszych oraz 39% uczniów klas starszych). Znaczna część respondentów deklaruje również, że spędza przez komputerem do 1 godz. Dziennie (32% uczniów klas młodszych oraz 12% uczniów klas starszych). W przypadku uczniów szkoły ponadpodstawowej 28% wskazało na poświęcanie od 3 do 6 godz., zaś co piąty respondent przeznacza powyżej 6 godz. dziennie 21

22 WYK. 29 ILE CZASU DZIENNIE SPĘDZASZ PRZED KOMPUTEREM Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 12% 57% 39% 7% 28% 2 2% 2% do 1 godz. 1-3 godz. od 3 do 6 godz. powyżej 6 godz. nie korzystam z komputera i Internetu 1% Większość uczniów (prawie 9) wskazuje, że najczęściej korzystają z komputera w domu. W zdecydowanej mniejszości są osoby korzystające z komputera w szkole (ok. 6-7%) lub u osób znajomych (1-3%). WYK. 30 GDZIE NAJCZĘŚCIEJ KORZYSTASZ Z KOMPUTERA Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % nie korzystam z komputera i Internetu 87% 89% 6% 7% 1% 3% 3% 1% w domu w szkole u znajomych w kawiarence internetowej inne Kolejne pytanie dotyczyło powodów korzystania z komputera i Internetu. Najczęściej, przez obie badane grupy uczniów, wskazywane są odpowiedzi związane z komunikacją z innymi oraz sposobami spędzania czasu wolnego słuchania muzyki, oglądaniem filmów, granie w gry a także nauką 22

23 WYK. 31 POWODY KORZYSTANIA Z KOMPUTERA I INTERNETU Szkoła ponadpodstawowa Szkoła podstawowa inne 24% 19% nie korzystam z komputera i Internetu 4% 3% prowadzenie bloga lub własnej strony 6% 19% poznawanie nowych osób 6% 22% robienie zakupów 7% 3 granie w gry online 62% 63% nauka 58% 69% oglądanie filmów 44% 72% słuchanie muzyki 62% 75% kontakt ze znajomymi 62% 76% * Pytanie wielokrotnego wyboru, odpowiedzi nie sumują się do 10 Ponad połowa uczniów szkoły ponadpodstawowej przyznaje, że czuła się źle z powodu braku dostępu do komputera lub Internetu (54%). Odsetek tych odpowiedzi jest stosunkowo mniejszy wśród uczniów klas młodszych, jednak wynosi 32%. WYK. 32 CZY KIEDYKOLWIEK CZUŁEŚ SIĘ ŹLE Z POWODU BRAKU DOSTĘPU DO KOMPUTERA LUB INTERNETU Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 54% 67% 43% 2 1% 2% nie korzystam z komputera i Internetu tak nie 23

24 Większość respondentów wskazuje, że nigdy nie kłamali w celu ukrycia prawdziwej ilości czasu spędzanego przez komputerem 8 uczniów szkoły podstawowej oraz 7 ponadpodstawowej. Przeciwnego zdania jest 28% uczniów klas starszych oraz 18% młodszych, którzy przyznają się do zatajania ilości czasu poświęcanego na komputer. WYK. 33 CZY ZDARZYŁO CI SIĘ KŁAMAĆ BY UKRYĆ PRAWDZIWĄ ILOŚĆ CZASU SPRZĘDZANEGO PRZED KOMPUTEREM Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa % 2% nie korzystam z komputera i Internetu 18% tak 28% nie Ostatnie pytanie w ankiecie skierowanej do dzieci i młodzieży szkolnej dotyczyło bezpieczeństwa w Intrenecie. W tym celu uczniom zadano pytanie o to, czy podaliby swoje dane osobowe osobie poznanej w Internecie. Wszyscy uczniowie szkoły podstawowej zgodnie zaznaczyli, że nie dopuścili by do takiej sytuacji. Zdanie to podziela większość uczniów szkoły ponadgimnazjalnej (82%), jednak pozostałe 18% wskazuje, że mogliby przekazać tego typu dane. WYK. 34 CZY PODAŁBYŚ SWOJE DANE OSOBOWE OSOBIE POZNANEJ W INTERNECIE 10 8 Szkoła podstawowa Szkoła ponadpodstawowa 10 82% tak 18% nie 24

25 4. BADANIE DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY BLIŻYN 4.1. Struktura badanej próby W badaniu diagnozującym wybrane problemy społeczne na terenie gmina Bliżyn wzięło udział 103 dorosłych mieszkańców. Wśród nich 65% kobiet oraz 35% mężczyzn. WYK. 35 PŁEĆ % Kobieta 35% Mężczyzna Największy odsetek badanych znalazł się w grupie lat (32%), ponad co czwarty badany mieszkaniec gminy znajduje się w grupie wiekowej lat (24%), zaś 18% to osoby w wieku la, 17% to latkowie. Najmniejszą grupę stanowią osoby do 25 roku życia (8%) WYK. 36 KATEGORIA WIEKOWA % 24% 18% 17% 8% do 25 lat powyżej 65 lat Największy odsetek mieszkańców biorących udział w badaniu to osoby o wykształceniu wyższym (37%), co czwarty ankietowany ukończył wykształcenie średnie lub pomaturalne. Co piąty mieszkaniec deklaruje wykształcenie zawodowe (2) lub podstawowe (17%). WYK. 37 WYKSZTAŁCENIE % 25% 2 37% 1 podstawowe średnie lub pomaturalne zawodowe wyższe 25

26 4.2. Postrzeganie wybranych problemów społecznych przez dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Pierwszy blok pytań w ankiecie skierowanej do dorosłych mieszkańców gminy dotyczył postrzegania istotności wybranych problemów społecznych występujących na terenie gminy. Respondenci mieli ustosunkować się do wybranych kwestii poprzez ocenę ich ważności. W ankiecie wyjaśniono, że problem ważny istnieje i wymaga wzmożonych działań ze strony odpowiednich instytucji, problem nieważny nie wymaga podejmowania działań. Z zebranych danych wynika, że wszystkie problemy są ważne dla mieszkańców biorących udział w badaniu. Najistotniejszym jest jednak bezrobocie (98% wskazań ważny ), alkoholizm (97%), ubóstwo (93%), spożywanie alkoholu przez nieletnich (92%) oraz przemoc w rodzinie (9). WYK. 38 OCENA ISTOTNOŚCI WYBRANYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ważny nieważny nie mam zdania Bezrobocie 98% 1% Ubóstwo 93% 3% 4% Przemoc w rodzinie 9 2% 8% Przemoc szkolna 83% 6% 12% Zażywanie dopalaczy przez dzieci i młodzież 87% 2% 11% Zażywanie narkotyków przez dzieci i młodzież 82% 3% 16% Problem narkomanii 82% 3% 16% Picie alkoholu przez dzieci i młodzież 92% 2% 6% Problem alkoholizmu 97% 3%

27 4.3. Problem alkoholowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Jednym z istotnych problemów społecznych diagnozowanych przez realizowane badanie był alkoholizm. Dorosłych mieszkańców biorących udział w badaniu ankietowym spytano o częstotliwość spożywania alkoholu. Wśród badanych 17% nie pija alkoholu. Spośród pozostałych respondentów największy odsetek sięga po napoje alkoholowe kilka razy w roku (39%). 17% pija kilka razy w miesiącu, 15% kilka razy w tygodniu, zaś pozostałe 13% codziennie. WYK. 39 JAK CZĘSTO SPOŻYWA ALKOHOL 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 13% codziennie 15% kilka razy w tygodniu 17% kilka razy w miesiącu 39% 17% kilka razy w roku nie piję alkoholu Wśród osób pijących alkohol najczęściej spożywane jest piwo (39%) oraz wino (31%). 13% wybiera wódkę, zaś 1 nalewki. Najmniej popularne są likiery (4%). WYK. 40 JAKI ALKOHOL SPOŻYWA NAJCZĘŚCIEJ % 31% % 1 4% 3% piwo wino wódka likiery nalewki inne Kolejne pytanie dotyczyło powodów sięgania po alkohol. Prawie połowa respondentów przyznaje, że pije dla towarzystwa (48%). 16% sięga po alkohol bez konkretnego powodu, 13% dla lepszej zabawy, 9% by złagodzić stres, a 6% by zapomnieć o problemach. 27

28 WYK. 41 POWODY SIĘGANIA PO ALKOHOL inne 9% aby zmniejszyć objawy kaca pod wpływem znajomych by zapomnieć o problemach by złagodzić stres 6% 9% chęć lepszej zabawy 13% brak konkretnego powodu 16% dla towarzystwa 48% 5% 1 15% 2 25% 3 35% 4 45% 5 Kolejne pytanie dotyczyło ustosunkowania się do wybranych stwierdzeń związanych z alkoholem. Mieszkańcy prezentują różne postawy i poziom wiedzy względem alkoholizmu. 63% uważa, że jest coś złego w przychodzeniu na kacu do pracy, przeciwnego zdania jest 36%. 4 jest zdania, że alkohol w piwie jest mniej szkodliwy niż w wódce. Większość ankietowanych wskazuje, że osoby z problemem alkoholowym piją codziennie (73%), zapominając, że nawet abstynent może borykać się z chorobą alkoholową. W opinii 4 alkoholizm jest dziedziczny, zaś 65% twierdzi, że okazjonalne spożywanie alkoholu nie prowadzi do uzależnienia. 38% jest przekonana, że alkohol jest dobrym lekarstwem na sen. WYK. 42 NA ILE ZGADZA SIĘ ZE STWIERDZENIAMI DOTYCZĄCYMI ALKOHOLU Nie ma nic złego w przychodzeniu do pracy na kacu 36% 63% 1% Alkohol w piwie jest mniej szkodliwy niż w wódce 4 46% 15% Osoby z problemem alkoholowym piją codziennie 73% 2 7% Alkoholizm jest dziedziczny 4 43% 17% Okazjonalne spożywanie alkoholu nie uzależnia 65% 21% 14% Alkohol jest dobrym lekarstwem na sen 38% 5 13% zgadzam się nie zgadzam się nie wiem 28

29 Dorośli mieszkańcy gminy poproszeni zostali również o ocenę spożycia alkoholu na przestrzeni kilku ostatnich lat. Zdaniem 42% spożycie alkoholu wzrasta, zaś 3 ocenia, że utrzymuje się na stałym poziomie. WYK. 43 OCENA SPOŻYCIA ALKOHOLU NA PRZESTRZENI KILKU LAT W MIEJSCOWOŚCI % 3 23% 5% maleje jest stałe wzrasta nie wiem Zdecydowana większość wskazuje, że na terenie gminy Bliżyn dochodzi do prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu (88%). Wśród nich 35% ocenia te incydenty jako zdarzające się czasami, 34% jako rzadko. W opinii 17% dochodzi do nich często lub 2% bardzo często. WYK. 44 JAK CZĘSTO MA SYTUACJA JAZDY PO SPOŻYCIU ALKOHOLU % 34% 17% 12% 2% bardzo często często czasami rzadko nigdy W kolejnym pytaniu dorośli mieszkańcy poproszeni zostali o ocenę dostępności alkoholu dla osób nieletnich. Połowa ankietowanych jest zdania, że na terenie miejscowości osoby niepełnoletnie mogą zakupić alkohol. WYK. 45 CZY W MIEJSCOWOŚCI OSOBY NIELETNIE MOGĄ ZAKUPIĆ ALKOHOL % 17% tak nie nie wiem 29

30 Ostatnie pytanie z bloku diagnozującego problem alkoholowy dotyczyło możliwości zakupu alkoholu przez osoby nietrzeźwe. Ponad połowa mieszkańców jest zdania, że na terenie miejsca zamieszkania takie sytuacje się zdarzają (59%). Przeciwnego zdania jest 14%. WYK. 46 CZY W MIEJSCOWOŚCI OSOBY NIETRZEŹWE MOGĄ ZAKUPIĆ ALKOHOL % 27% 14% tak nie nie wiem 4.4. Problem nikotynowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Kolejne istotne zagadnienia poruszane w badaniu dotyczyło diagnozy problemu nikotynowego, szczególnie oceny skali zjawiska wśród mieszkańców gminy Bliżyn. Palenie papierosów deklaruje 43% mieszkańców gminy biorących udział w badaniu. Wśród nich 24% pali codziennie, 9% kilka razy w tygodniu, 6% kilka razy w miesiącu, zaś 4% kilka razy w roku. WYK. 47 JAK CZĘSTO PALI PAPIEROSY % codziennie 9% 6% 4% kilka razy w tygodniu kilka razy w miesiącu kilka razy w roku 57% nigdy W opinii prawie połowy respondentów na terenie miejscowości osoby niepełnoletni mogą dokonać zakupu papierosów. Przeciwnego zdania jest 17%. 30

31 WYK. 48 CZY W MIEJSCOWOŚCI OSOBY NIELETNIE MOGĄ ZAKUPIĆ PAPIEROSY % 36% 17% tak nie nie wiem Na pytanie czy palenie papierosów powinno być dozwolone od 15 roku życia, skoro i tak większość nieletniej młodzieży pali odpowiada negatywnie większość respondentów (79%). Liberalny pogląd w tej kwestii prezentuje pozostałe 9% mieszkańców gminy, zaś 12% wskazuje na odpowiedź nie wiem. WYK. 49 CZY PALENIE PAPIEROSÓW POWINNO BYĆ DOZWOLONE OD 15 ROKU ŻYCIA, BO I TAK WIĘKSZOŚĆ MŁODZIEŻY PALI % % 12% zgadzam się nie zgadzam się nie wiem Wszyscy ankietowani są zdania, że papierosy mają szkodliwy wpływ. Zdaniem większości palenie papierosów jest bardzo szkodliwe (71%), 28% ocenia je jako szkodliwe, zaś jedynie 1% jako w małym stopniu szkodliwe. WYK. 50 OCENA SZKODLIWOŚCI PALENIA PAPIEROSÓW % % bardzo szkodliwe szkodliwe w małym stopniu szkodliwe 1% nieszkodliwe 31

32 4.5. Problem narkotykowy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Wśród dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn również podjęto próbę diagnozy problemu narkotykowego, szczególnie w zakresie skali zjawiska, dostępności substancji oraz opinii z nim związanych. 6 mieszkańców nie posiada wiedzy związanej z pozyskaniem narkotyków na terenie miejscowości. 14% ocenia dostępność jako łatwą, 16% jako trudną, zaś dla pozostałych 1 narkotyki na terenie miejscowości są całkowicie niedostępne. WYK. 51 OCENA POZYSKANIA NARKOTYKÓW W MIEJSCOWOŚCI całkowicie niedostępne 16% 14% 6 trudno dostępne łatwo dostępne nie wiem Podobne proporcje odpowiedzi obserwujemy jeśli chodzi o ocenę dostępności dopalaczy. 62% mieszkańców nie posiada wiedzy związanej z pozyskaniem dopalaczy na terenie miejscowości. 13% ocenia dostępność jako łatwą, 17% jako trudną, zaś dla pozostałych 9% narkotyki na terenie miejscowości są całkowicie niedostępne. WYK. 52 OCENA POZYSKANIA DOPALACZY W MIEJSCOWOŚCI % całkowicie niedostępne 17% 13% 62% trudno dostępne łatwo dostępne nie wiem Zdecydowana większość respondentów deklaruje, że nie zażywa żadnych substancji psychoaktywnych. Wśród osób, które wskazują stosowanie tego typu substancji 5% zażywało środki nasenne, 4% marihuanę, 2% sterydy, 2% grzyby halucynogenne i 1% LSD. 32

33 WYK. 53 KTÓRE SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE STOSOWAŁ Środki nasenne 5% Marihuana 4% Sterydy Grzyby halucynogenne 2% 2% LSD 1% Dopalacze Ekstazy Kokaina Amfetamina 1% 2% 3% 4% 5% 6% Ponad połowa respondentów wskazuje, że bodźcem do eksperymentowania z substancjami psychoaktywnymi były osoby znajome (46%). 31% zaznaczyło chęć lepszej zabawy, po 23% zażywanie dla towarzystwa lub złagodzenia stresu. 15% chciało zapomnieć o problemach, zaś 8% złagodzić objawy złego samopoczucia po spożyciu alkoholu. WYK. 54 POWODY SIĘGANIA PO SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE % % 23% 23% 2 15% 15% 1 8% 33

34 Mieszkańcy prezentują różne postawy i opinie względem narkotyków. 67% jest zdania, że w przyjściu do pracy pod wpływem narkotyków jest coś złego, jednak przeciwnego zdania jest 29% respondentów. 38% reprezentuje postawę liberalną uważając, że posiadanie narkotyków nie powinno być karalne, zaś 42% wskazuje, że w ich opinii okazjonalne zażywanie narkotyków nie prowadzi do uzależnienia. Zdaniem 41% wszystkie narkotyki są bezpiecznie o ile używa się ich w odpowiedni sposób, zaś dla 33% dopalacze są bezpieczną alternatywą dla narkotyków. WYK. 55 CZY ZGADZA SIĘ ZE STWIERDZENIAMI DOTYCZĄCYMI NARKOTYKÓW W przychodzeniu do pracy pod wpływem narkotyków lub dopalaczy nie ma nic złego 29% 67% 4% Posiadanie narkotyków nie powinno być karalne 38% 55% 7% Dopalacze są bezpieczną alternatywą dla narkotyków 33% 63% 4% Okazjonalne zażywanie narkotyków nie prowadzi do uzależnienia 42% 51% 7% Marihuana nie powinna być klasyfikowana jako narkotyk 32% 49% 19% Wszystkie narkotyki są bezpieczne o ile używa się ich odpowiednio 41% 53% 6% zgadzam się nie zgadzam się nie wiem 34

35 4.6. Problem przemocy z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn Kolejny problem społeczny diagnozowany w badaniu dorosłych mieszkańców gminy dotyczył zjawiska przemocy. Na początku mieszkańców zapytano o różne sytuacje i zachowania, które w ich opinii są aktem przemocy. Z zebranych danych wynika, że jako przemoc klasyfikowane są zachowania szczególnie związane z przemocą fizyczną (bicie przedmiotami, zmuszanie do oddawania pieniędzy, policzkowanie) oraz przemocą psychiczną (grożenie, straszenie). Wszystkie te odpowiedzi zebrały powyżej 9 wskazań. WYK. 56 KTÓRE Z WYMIENIONYCH SYTUACJI SĄ AKTEM PRZEMOCY grożenie, straszenie bicie przedmiotami zmuszanie do oddawania pieniędzy spoliczkowanie zmuszanie do oglądania pornografii całowanie, dotykanie wbrew woli kradzież pieniędzy lub innej własności wysyłanie obraźliwych wiadomości okazywanie braku szacunku podszywanie się w Internecie nie opiekowanie się kimś kto wymaga opieki krytykowanie wyglądu 95% 94% 94% 91% 89% 88% 81% 76% 71% 65% 61% Ponad połowa ankietowanych przyznała, że była świadkiem przemocy (59%). WYK. 57 CZY BYŁ KIEDYKOLWIEK ŚWIADKIEM PRZEMOCY % tak 41% nie 35

36 Wśród osób, które były świadkiem przemocy największy odsetek zaobserwował tego typu zachowania w miejscu publicznym (66%). 32% deklaruje, że do przemocy dochodzi na terenie miejsca pracy, 28% w Internecie, zaś zdaniem 27% w domu. WYK. 58 GDZIE AKT PRZEMOCY, KTÓREGO BYŁ ŚWIADKIEM MIAŁ MIEJSCE % % 32% 28% 2 w domu na terenie pracy w Internecie w miejscu publicznym inne Ponad połowa respondentów, którzy byli świadkiem przemocy wskazuje, że była ona stosowana wobec osób nieznajomych (59%). 35% wskazuje na kolegów, koleżanki, 3 na osoby z pracy, zaś 29% na osoby z rodziny. WYK. 59 WOBEC KOGO PRZEMOC BYŁA STOSOWANA % 35% 3 59% 21% wobec osób z rodziny wobec kolegów, koleżanek wobec osób z pracy wobec nieznajomych inne Prawie połowa ankietowanych deklaruje, że zna osoby doświadczające przemocy (45%). WYK. 60 CZY ZNA OSOBY, KTÓRE DOŚWIADCZAJĄ PRZEMOCY % tak 55% nie 36

37 4 respondentów przyznaje, że doświadczyło kiedykolwiek przemocy. WYK. 61 CZY DOŚWIADCZYŁ KIEDYKOLWIEK PRZEMOCY tak 6 nie W opinii większości ankietowanych nie istnieją okoliczności usprawiedliwiające stosowanie przemocy (65%), jednak przeciwny pogląd prezentuje co czwarty badany mieszkaniec. Pozostałe 1 wskazało na odpowiedź nie wiem. WYK. 62 CZY ISTNIEJĄ OKOLICZNOŚCI USPRAWIEDLIWIAJĄCE STOSOWANIE PRZEMOCY % 25% 1 tak nie nie wiem W opinii większości respondentów stosowanie kar fizycznych wobec dzieci nie jest uznawane za dobrą metodę wychowawczą. Przeciwnego zdania jest 17% mieszkańców, którzy postrzegają kary fizyczne jako dobry środek wychowawczy. WYK. 63 CZY STOSOWANIE KAR FIZYCZNYCH WOBEC DZIECI JEST DOBRĄ METODĄ WYCHOWAWCZĄ % 17% 1 tak nie nie wiem 37

38 4.7. Inne problemy społeczne z perspektywy dorosłych mieszkańców gminy Bliżyn W ankiecie skierowanej do dorosłych mieszkańców gminy znalazły się pytania diagnozujące również inne problemy społeczne takie, szczególnie dotyczące uzależnień od komputera, Internetu oraz hazardu. 33% ankietowanych poświęca na korzystanie z komputera i Internetu do 1 godziny, 26% między 1-3 godzin, 1 między 3-6 godzin, 12% powyżej 6 godzin. Prawie co piąty respondent wskazuje, że nie korzysta z komputera i Internetu. WYK. 64 ILE CZASU POŚWIĘCA NA KORZYSTANIE Z KOMPUTERA I INTERNETU % 26% 1 12% do 1 godz. 1-3 godz. 3-6 godz. powyżej 6 godz. nie korzystam z komputera i Internetu 19% Wśród powodów korzystania z komputera i Internetu najczęściej znajduje się wyszukiwanie informacji (81%) oraz kontaktowanie się ze znajomymi (54%). 45% słucha muzyki, 35% ogląda filmy, 27% wykorzystuje Internet do robienia zakupów lub 2 do pracy online. 17% korzysta z gier online, 16% komunikuje się z osobami obcymi. Najmniejszy odsetek wskazuje na publikowanie własnych treści na blogu lub stronie internetowej (5%). WYK. 65 POWODY KORZYSTANIA Z KOMPUTERA I INTERNETU wyszukiwanie informacji 81% kontaktowanie się ze znajomymi 54% słuchanie muzyki 45% oglądanie filmów 35% robienie zakupów przez Internet praca online granie w gry online kontaktowanie się z osobami obcymi inne 27% 2 17% 16% 12% prowadzenie bloga lub własnej strony 5%

39 Prawie połowa mieszkańców przyznała, że czuła się źle z powodu braku dostępu do komputera lub Internetu (47%). WYK. 66 CZY KIEDYKOLWIEK CZUŁ SIĘ ŹLE Z POWODU BRAKU DOSTĘPU DO KOMPUTERA I INTERNETU % tak 53% nie 33% odpowiedziało, że brało udział w konkursach, w których wysyła się płatne SMS-y, wśród nich 31% zdarzyło się to kilka razy, zaś 2% wielokrotnie. WYK. 67 CZY BRAŁ UDZIAŁ W KONKURSACH ORGANIZOWANYCH PRZEZ GAZETĘ, TELEWIZJĘ LUB OPERATORÓW TELEFONICZNYCH, W KTÓRYCH WYSYŁA SIĘ PŁATNE SMS-Y % % nigdy kilka razy wiele razy 2% 39

40 Większość respondentów deklaruje, że nigdy nie grali na automatach, które znajdują się w salonach gier (87%). Do tego typu zachowań przyznaje się pozostałe 13% - wśród nich 12% robiło to kilka razy, zaś 1% wielokrotnie. WYK. 68 CZY GRAŁ NA AUTOMATACH W SALONACH GIER % % nigdy kilka razy wiele razy 1% Większość ankietowanych nigdy nie obstawiała zakładów bukmacherskich (88%). Wśród mieszkańców, którzy deklarują takie doświadczenie 11% robiło to kilkukrotnie, zaś 1% wiele razy. WYK. 69 CZY OBSTAWIAŁ ZAKŁADY BUKMACHERSKIE 10 88% % nigdy kilka razy wiele razy 1% 40

41 5. BADANIE SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY BLIŻYN 5.1. Struktura badanej próby W badaniu diagnozującym problemy społeczne na terenie gminy Bliżyn wzięło udział 21 sprzedawców alkoholu, w tym 81% kobiet oraz 19% mężczyzn. WYK. 70 PŁEĆ 10 81% 5 Kobieta 19% Mężczyzna Większość ankietowanych to osoby znajdujące się między 41 a 60 rokiem życia (67%), pozostałe 33% to osoby w wieku lat. WYK. 71 KATEGORIA WIEKOWA 7 67% % 1-1 do 25 lat od 26 do 40 lat od 41 do 60 lat powyżej 61 lat Poniżej została przedstawiona badana próba sprzedawców ze względu na staż pracy. 33% ankietowanych to osoby pracujące w miejscu, w którym sprzedawane są napoje alkoholowe od 6 do 10 lat, 29% od 11 do 20 lat. Pozostałe 19% respondentów ma staż pracy od 1 do 5 lat lub powyżej 21 lat. WYK. 72 STAŻ PRACY 4 35% 3 25% 2 15% 1 5% 33% 29% 19% 19% poniżej roku od 1 do 5 lat od 6 do 10 lat od 11 do 20 lat powyżej 21 lat 41

42 5.2. Problem alkoholowy z perspektywy sprzedawców alkoholu na terenie gminy Bliżyn Sprzedawców alkoholu pytano przede wszystkim o doświadczenia związane z wykonywanym zawodem oraz opiniami na temat nasilenia wybranych zjawisk, szczególnie problemu alkoholowego wśród dorosłych oraz nieletnich mieszkańców gminy Bliżyn. 62% sprzedawców jest zdania, że na terenie gminy dochodzi do sprzedaży alkoholu nieletnim, w tym ponad połowa (48%) uważa, że rzadko, zaś 14% ocenia tego typu sytuacje jako zdarzające się czasami. WYK. 73 JAK CZĘSTO ALKOHOL JEST PRZEDAWANY OSOBOM NIEPEŁNOLETNIM W GMINIE % 38% 2 14% bardzo często często czasami rzadko nigdy 86% wskazuje, że zdarzyło się by osoby niepełnoletnie próbowały dokonać zakupu alkoholu, w tym ponad połowa (57%) ocenia takie zachowanie jako sporadyczne (raz lub kilka razy), zaś 19% jako zdarzające się wielokrotnie. WYK. 74 CZY ZDARZYŁO SIĘ BY OSOBA NIEPEŁNOLETNIA CHCIAŁA KUPIĆ U PANA/I ALKOHOL % 19% 24% tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy Kolejne pytanie w ankiecie skierowanej do sprzedawców dotyczyło sprzedawania alkoholu osobom niepełnoletnim. Zdecydowana większość ankietowanych (86%) deklaruje, że nigdy nie dopuściła się tego typu zachowania. Pozostali respondenci przyznają, że zdarzyło się to raz lub kilka razy (1) lub za każdym razem (5%). 42

43 WYK. 75 CZY ZDARZYŁO SIĘ PANU/I SPRZEDAĆ ALKOHOL OSOBIE NIEPEŁNOLETNIEJ % % 1 tak, za każdym razem tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy Wszystkim respondentom zdarza się pytać o dowód osobisty klienta, w przypadku braku pewności, czy jest on pełnoletni. Co czwarty ankietowany robiło to raz lub kilka razy, zaś 33% wielokrotnie. Największy odsetek sprawdza dowód za każdym razem (43%). WYK. 76 CZY ZDARZYŁO SIĘ PANU/I PYTAĆ O DOWÓD OSOBISTY KLIENTA, KIEDY NIE BYŁO PEWNOŚCI, CZY JEST PEŁNOLETNI % 33% 24% 1 tak, za każdym razem tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy 67% wskazuje, że na terenie gminy dochodzi do sprzedaży alkoholu klientom nietrzeźwym. Wśród nich 33% ocenia te sytuacje jako rzadkie, 29% wskazuje, że zdarzają się czasami, zaś pozostałe 5% często. WYK. 77 CZY CZĘSTO W GMINIE ALKOHOL JEST SPRZEDAWANY OSOBOM NIETRZEŹWYM % 33% 33% 1 5% bardzo często często czasami rzadko nigdy 43

44 Zdecydowana większość sprzedawców deklaruje doświadczenie z nietrzeźwymi klientami (81%), wśród nich ponad połowa wskazuje, że próbowali oni dokonać zakupu alkoholu raz lub kilka razy, zaś 33% ocenia tego typu sytuacje jako wielokrotne. WYK. 78 CZY ZDARZYŁO SIĘ BY OSOBA NIETRZEŹWA CHCIAŁA KUPIĆ U PANA/I ALKOHOL % 33% 19% tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy 86% sprzedawców nie przyznaje, by kiedykolwiek sprzedali alkohol osobie nietrzeźwej. Pozostałe 14% twierdzi, że zdarzyło się to raz lub kilka razy (9%) lub dopuszcza się takiego zachowania wielokrotnie (5%). WYK. 79 CZY ZDARZYŁO SIĘ PANU/I SPRZEDAĆ ALKOHOL OSOBIE NIETRZEŹWEJ % tak, za każdym razem 5% 9% tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy 48% ankietowanych zauważa, że klienci spożywają alkohol na terenie sklepu lub w jego pobliżu. Wśród nich 24% ocenia takie zachowania jako zdarzające się czasami, zaś 19% jako rzadkie lub 5% częste. WYK. 80 JAK CZĘSTO KLIENCI SPOŻYWAJĄ ALKOHOL NA TERENIE SKLEPU LUB W JEGO POBLIŻU 6 52% % 19% 5% bardzo często często czasami rzadko nigdy 44

45 Ponad połowa sprzedawców nie ma doświadczenia z wzywaniem policji z powodu zakłócania porządku przez osoby pod wpływem alkoholu znajdujące się na terenie sklepu lub w jego pobliżu. Pozostałe 43% ocenia, że zdarzało im się wzywać policję 24% rzadko, zaś 19% czasami. WYK. 81 JAK CZĘSTO WZYWA PAN/I POLICJĘ Z POWODU ZAKŁÓCANIA PORZĄDKU PRZEZ OSOBOBY POD WPŁYWEM ALKOHOLU 6 57% % 24% bardzo często często czasami rzadko nigdy W opinii sprzedawców na terenie miejscowości zdarzają się przypadki łamania prawa w zakresie prowadzenia pojazdu po spożyciu alkoholu (81%). Zdaniem 38% dochodzi do takich sytuacji rzadko, 33% ocenia je jako zdarzające się czasami. Pozostałe 5% zaznacza często lub bardzo często. WYK. 82 JAK CZĘSTO MA MIEJSCE SYTUACJA JAZDY PO WYPICIU ALKOHOLU W MIEJSCOWOŚCI % 38% 19% 1 5% 5% bardzo często często czasami rzadko nigdy Sprzedawcy biorący udział w badaniu diagnozującym problemy społeczne na terenie gminy, poproszeni zostali o ocenę spożywania alkoholu przez mieszkańców na przestrzeni kilku lat. Prawie połowa jest zdania, że tendencja spożycie tego typu napojów jest stała, zaś zdaniem 42% maleje. Pozostałe 1 ocenia, że konsumpcja alkoholu wzrasta. WYK. 83 OCENA SPOŻYCIA ALKOHOLU NA PRZESTRZENI KILKU LAT W MIEJSCOWOŚCI % 48% 2 1 maleje jest stałe wzrasta 45

46 5.3. Problem nikotynowy z perspektywy sprzedawców alkoholu na terenie gminy Bliżyn Kolejny blok pytań skierowany do sprzedawców dotyczył problemu nikotynowego. Większość respondentów ocenia, że na terenie miejsca zamieszkania nie dochodzi do sprzedaży papierosów osobom nieletnim. Przeciwnego zdania jest 29%, wśród nich 19% ocenia, że dochodzi do takich sytuacji rzadko, po 5% zaznacza często lub czasami. WYK. 84 JAK CZĘSTO OSOBOM NIELETNIM SPRZEDAWANE SĄ PAPIEROSY W MIEJSCOWOŚCI % % 5% 5% bardzo często często czasami rzadko nigdy Wszyscy badani sprzedawcy deklarują, że nigdy nie sprzedali papierosów osobom nieletnim. WYK. 85 CZY ZDARZYŁO SIĘ PANU/I SPRZEDAĆ PAPIEROSY OSOBIE NIELETNIEJ tak, wiele razy tak, raz lub kilka razy nie, nigdy 46