- Andrzej Karst WARSZAWA UL. JANA PAWŁA II 61 m139 tel PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY WYMIANY INSTALACJI CENTRALNEGO OGRZEWANIA

Transkrypt

1 ELIPSE - Andrzej Karst WARSZAWA UL. JANA PAWŁA II 61 m139 tel temat opracowania : PROJEKT BUDOWLANO-WYKONAWCZY WYMIANY INSTALACJI CENTRALNEGO OGRZEWANIA branŝa : obiekt : inwestor : SANITARN A SZKOŁA PODSTAWOWA NR 258 WARSZAWA ul. NAMYSŁOWSKA 1 URZĄD MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY DZIELNICA PRAGA PÓŁNOC WARSZAWA UL. KŁOPOTOWSKIEGO 15 AUTORZY OPRACOWANIA Imię i nazwisko Opracowała : Krystyna Makowiecka Projektowała mgr inŝ. Jolanta Donew-Jałowicka Uprawnienia projektowe W A-55/96 podpis Sprawdziła Data mgr inŝ. Anna Mazur WARSZAWA CZERWIEC 2009 R. W A-388/90

2 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA ZAŁĄCZNIKI 1. Zawartość opracowania 2 2. Spis rysunków 3 3. Informacja o obiekcie 4 4. Protokół załoŝeń techniczno eksploatacyjnych wydany przez SPEC 5 5. Informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia 6 6. Stwierdzenie posiadania przygotowania zawodowego projektanta Zaświadczenie o członkostwie w izbie budowlanej projektanta Stwierdzenie posiadania przygotowania zawodowego sprawdzającego Zaświadczenie o członkostwie w izbie budowlanej sprawdzającego Oświadczenie 19 OPIS TECHNICZNY 1 Podstawa opracowania Przedmiot i zakres opracowania Źródło ciepła Charakterystyka budynku Opis instalacji centralnego ogrzewania Dane ogólne Przewody Kompensacja Rozdzielacze Elementy grzejne Armatura odpowietrzająca Armatura regulacyjna przewodowa, odcinająca i spustowa Armatura regulacyjna grzejnikowa Wytyczne dla montaŝu, prób rozruchu i eksploatacji instalacji Izolacja termiczna Obliczenia dla węzła Dane wyjściowe

3 RYSUNKI Rys. nr 1 Rzut piwnic Rys. nr 2 Rzut parteru Rys. nr 3 Rzut piętra I Rys. nr 4 Rzut piętra II Rys. nr 5 Rzut poddasza Rys. nr 6 Rozwinięcie instalacji c.o. piony 1-14 Rys. nr 7 Rozwinięcie instalacji c.o. piony

4 INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA OBIEKT: Szkoła Podstawowa nr 258 Warszawa, ul. Namysłowska 1 INWESTOR: Miasto Stołeczne Warszawa dzielnica Praga Północ Warszawa, ul Ks. I. Kłopotowskiego 15 PROJEKTANT: mgr inŝ. Jolanta Jałowicka ul. Godebskiego 7, Raszyn Warszawa, czerwiec 2009r. 7

5 I. Zakres robót Zakres robót obejmuje wymianę instalacji centralnego ogrzewania w budynku Szkoły Podstawowej nr 258 przy ul. Namysłowskiej 1 w Warszawie. II. Istniejące obiekty budowlane Teren budowy stanowi istniejący budynek szkolny zlokalizowany przy ul. Namysłowskiej 1 w Warszawie. III. Elementy zagospodarowania działki lub terenu stwarzające zagroŝenie Nie dotyczy. Wszystkie roboty prowadzone wewnątrz istniejącego budynku. IV. Przewidywane zagroŝenia Przyczyny organizacyjne powstania wypadków przy pracy: a) niewłaściwa ogólna organizacja pracy nieprawidłowy podział pracy lub rozplanowanie zadań, niewłaściwe polecenia przełoŝonych, brak nadzoru, brak instrukcji posługiwania się czynnikiem materialnym, tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpieczeństwa pracy, brak lub niewłaściwe przeszkolenie w zakresie BHP i ergonomii, dopuszczenie do pracy człowieka z przeciwwskazaniami lub bez badań lekarskich; b) niewłaściwa organizacja stanowiska pracy: niewłaściwe usytuowanie urządzeń na stanowiskach pracy, nieodpowiednie przejścia i dojścia, brak środków ochrony indywidualnej lub niewłaściwy ich dobór Przyczyny techniczne powstania wypadków przy pracy: a) niewłaściwy stan czynnika materialnego: wady konstrukcyjne czynnika materialnego będące źródłem zagroŝenia, niewłaściwa stateczność czynnika materialnego, brak lub niewłaściwe urządzenia zabezpieczające, brak środków ochrony zbiorowej lub niewłaściwy ich dobór, brak lub niewłaściwa sygnalizacja zagroŝeń, niedostosowanie czynnika materialnego do transportu, konserwacji lub napraw; b) niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego: zastosowanie materiałów zastępczych, niedotrzymanie wymaganych parametrów technicznych; c) wady materiałowe czynnika materialnego: ukryte wady materiałowe czynnika materialnego; d) niewłaściwa eksploatacja czynnika materialnego: nadmierna eksploatacja czynnika materialnego, niedostateczna konserwacja czynnika materialnego, niewłaściwe naprawy i remonty czynnika materialnego. 8

6 MIĘDZYNARODOWA KARTA CHARAKTERYSTYKI ZAGROśEŃ ZAWODOWYCH - MONTER INSTALACJI SANITARNYCH Kto to jest monter instalacji sanitarnych? Jest to pracownik, który montuje, instaluje oraz zapewnia prawidłowe funkcjonowanie instalacji grzewczych (centralnego ogrzewania) i wodno-kanalizacyjnych w budynkach mieszkalnych, biurowych i przemysłowych. Jakie zagroŝenia wiąŝą się z wykonywaniem tego zawodu? Monterzy pracujący w kanałach mogą ulec powaŝnemu zatruciu, niekiedy śmiertelnemu toksycznymi gazami i/lub w wyniku niedoboru tlenu. Monterzy są naraŝeni na urazy wynikające z poślizgnięcia się i upadków. Praca monterów często jest związana z wysiłkiem fizycznym, dźwiganiem cięŝarów, wymuszoną pozycją ciała podczas pracy oraz ruchami monotypowymi. To moŝe zwiększać ryzyko urazów a takŝe powodować bóle pleców, ramion i rąk. Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich moŝliwe skutki dla zdrowia Czynniki mogące powodować wypadki Praca na wysokości (drabiny, podesty) - moŝliwość urazów w wyniku upadku z wysokości Śliska, nierówna nawierzchnia - moŝliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku (szczególnie podczas przenoszenia cięŝkich i niewygodnych ładunków) Upadek cięŝarów na stopy i inne części ciała - moŝliwość urazów Ostre narzędzia - moŝliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia Gazy, uwalniane w systemie kanalizacji podczas konserwacji i czyszczenia, jak równieŝ niedobór tlenu - moŝliwość uduszenia Gorące powierzchnie sprzętu, przewodów, gorąca woda lub para - moŝliwość poparzenia Prąd elektryczny - moŝliwość poraŝenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego 9

7 Promieniowanie ultrafioletowe oraz rozpryski metalu podczas spawania - moŝliwość uszkodzenia wzroku i poparzeń Czynniki chemiczne i pyły Czynniki biologiczne Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy Substancje chemiczne zawarte w klejach, farbach czy lakierach, masach uszczelniających, topnikach oraz kwas chlorowodorowy, chlorek cynkowy, smoła i rozpuszczalniki, smary oraz ołów nieorganiczny - moŝliwość ostrych i przewlekłych zatruć PasoŜyty (m. in. tęgoryjec dwunastnicy, glista ludzka, pleśń, roztocza, w tym kleszcze) - moŝliwość chorób zakaźnych Nadmierny wysiłek fizyczny podczas podnoszenia i przenoszenia cięŝarów, wymuszona pozycja ciała, wykonywanie czynności powtarzalnych (np. wkręcanie śrub) - moŝliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciąŝenia układu mięśniowo-szkieletowego Niezadowolenie z pracy spowodowane monotonią, niskim wynagrodzeniem, pracą w pomieszczeniach zamkniętych, konfliktowymi stosunkami ze współpracownikami i zwierzchnikami - moŝliwość stresu psychicznego Działania profilaktyczne NaleŜy sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie naleŝy wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę o śliskich szczeblach. NaleŜy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi. NaleŜy przestrzegać wszystkich zasad bezpieczeństwa przy wchodzeniu do zamkniętych pomieszczeń. NaleŜy stosować rękawice termoizolacyjne podczas pracy w kontakcie z gorącymi powierzchniami, częściami gorących urządzeń, płynami i parą wodną. NaleŜy stosować do spawania hełm z przyłbicą chroniącą przed promieniowaniem ultrafioletowym oraz okulary spawalnicze stosowane przy spawaniu gazowym. NaleŜy stosować okulary przeciwodpryskowe podczas cięcia, szlifowania i wiercenia. NaleŜy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia cięŝkich lub nieporęcznych 10

8 V. InstruktaŜ pracowników Przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych pracownicy muszą zostać przeszkoleni w zakresie BHP, zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagroŝenia, zasad bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi przez wyznaczone w tym celu osoby, zasad stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej oraz odzieŝy i obuwia roboczego, obsługi urządzeń mechanicznych. Przed przystąpieniem do robót spawalniczych pracownicy muszą zostać zapoznani z zasadami korzystania z butli do gazów technicznych. Przed przystąpieniem do zgrzewania rur polipropylenowych pracownicy muszą zostać przeszkoleni w zakresie bezpiecznej obsługi zgrzewarek. Szkolenia w dziedzinie BHP dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, przeprowadza się jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe. Szkolenia te przeprowadzane są w oparciu o programy poszczególnych rodzajów szkoleń. Szkolenia wstępne ogólne ( instruktaŝ ogólny ) przechodzą wszyscy nowo zatrudniani pracownicy przed dopuszczeniem do wykonywania pracy. Obejmuje ono zapoznanie pracowników z podstawowymi przepisami BHP zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy i regulaminach pracy, zasadami BHP obowiązującymi w danym zakładzie pracy oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy. Szkolenie wstępne na stanowisku pracy ( InstruktaŜ stanowiskowy ) powinien zapoznać pracowników z zagroŝeniami występującymi na określonym stanowisku pracy, sposobami ochrony przed zagroŝeniami, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tym stanowisku. Pracownicy przed przystąpieniem do pracy, powinni być zapoznani z ryzykiem zawodowym związanym z pracą na danym stanowisku pracy. Fakt odbycia przez pracownika szkolenia wstępnego ogólnego, szkolenia wstępnego na stanowisku pracy oraz zapoznania z ryzykiem zawodowym, powinien być potwierdzony przez pracownika na piśmie oraz odnotowany w aktach osobowych pracownika. Szkolenia wstępne podstawowe w zakresie BHP, powinny być przeprowadzone w okresie nie dłuŝszym niŝ 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na określonym stanowisku pracy. Szkolenia okresowe w zakresie BHP dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, powinny być przeprowadzane w formie instruktaŝu nie rzadziej niŝ raz na 3 lata, a na stanowiskach pracy, na których występują szczególne zagroŝenia dla zdrowia lub Ŝycia oraz zagroŝenia wypadkowe nie rzadziej niŝ raz w roku. Na placu budowy powinny być udostępnione pracownikom do stałego korzystania, aktualne instrukcje BHP dotyczące wykonywania prac związanych z zagroŝeniami wypadkowymi lub zagroŝeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych, postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy. W/w instrukcje powinny określać czynności do wykonywania przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy, czynności do wykonywania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagroŝenia dla Ŝycia lub zdrowia pracowników. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a takŝe dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad BHP. 11

9 VI. Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych Roboty budowlane prowadzone będą wewnątrz zamieszkałego budynku wielorodzinnego. Z tego względu przed rozpoczęciem prac naleŝy: poinformować wszystkich mieszkańców o planowanych robotach, związanych z nimi niebezpieczeństwach, ograniczeniach w korzystaniu z obiektu i utrudnieniach, wyznaczyć i oznakować strefy niebezpieczne, do których zabroniony jest wstęp mieszkańcom miejsca, w których aktualnie prowadzone są roboty demontaŝowe lub montaŝowe rurociągów, miejsca składowania materiałów, zapewnić dostęp do energii elektrycznej oraz wody, zapewnić moŝliwość odprowadzenia ścieków lub ich utylizacji, urządzić pomieszczenia higieniczno-sanitarne i socjalne, zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne, zapewnić właściwą wentylację, zapewnić łączność telefoniczną, urządzić składowiska materiałów i wyrobów i zabezpieczyć je przed dostępem osób niepowołanych. Instalacje elektryczne na terenie budowy powinny być uŝytkowane w taki sposób, aby nie stanowiły zagroŝenia poŝarowego lub wybuchowego i chroniły pracowników przed poraŝeniem prądem elektrycznym. Roboty związane z podłączeniem, sprawdzaniem, konserwacją i naprawą instalacji i urządzeń elektrycznych mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. Przewody elektryczne zasilające urządzenia mechaniczne powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi, a ich połączenia z urządzeniami mechanicznymi wykonane w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracy osób obsługujących takie urządzenia. Okresowe kontrole stanu stacjonarnych urządzeń elektrycznych pod względem bezpieczeństwa powinny być przeprowadzane, co najmniej jeden raz w miesiącu, a ponadto przed uruchomieniem urządzenia po dokonaniu zmian i napraw części elektrycznych i mechanicznych, przed uruchomieniem urządzenia, jeŝeli urządzenie było nieczynne przez ponad miesiąc, przed uruchomieniem urządzenia po jego przemieszczeniu. W przypadkach zastosowania urządzeń ochronnych róŝnicowoprądowych w w/w instalacjach, naleŝy sprawdzać ich działanie kaŝdorazowo przed przystąpieniem do pracy. Dokonywane naprawy i przeglądy urządzeń elektrycznych powinny być odnotowywane w ksiąŝce konserwacji urządzeń. NaleŜy zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do picia pracownikom zatrudnionym na budowie oraz do celów higieniczno - sanitarnych, gospodarczych i przeciwpoŝarowych. Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na kaŝdego pracownika jednocześnie zatrudnionego nie moŝe być mniejsza niŝ: 120 litrów przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 20 l w przypadku korzystania z natrysków, 90 litrów - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokich temperaturach lub wymagających zapewnienia naleŝytej higieny procesów technologicznych, w tym 60 litrów w przypadku korzystania z natrysków, 30 litrów przy pracach wyŝej nie wymienionych. 12

10 Na terenie budowy powinny być urządzone i wydzielone pomieszczenia higieniczno sanitarne i socjalne szatnie (na odzieŝ roboczą i ochronną), umywalnie, jadalnie, suszarnie oraz ustępy. Dopuszczalne jest korzystanie z istniejących na terenie budowy pomieszczeń i urządzeń higieniczno sanitarnych inwestora, jeŝeli przewiduje to zawarta umowa. Zabrania się urządzania w jednym pomieszczeniu szatni i jadalni w przypadkach, gdy na terenie budowy, na której roboty budowlane wykonuje więcej niŝ 20 pracujących. W takim przypadku, szafki na odzieŝ powinny być dwudzielne, zapewniające moŝliwość przechowywania oddzielnie odzieŝy roboczej i własnej. W pomieszczeniach higieniczno sanitarnych mogą być stosowane ławki, jako miejsca siedzące, jeŝeli są one trwale przytwierdzone do podłoŝa. Jadalnia powinna składać się z dwóch części: jadalni właściwej, gdzie powinno przypadać co najmniej 1,10 m2 powierzchni na kaŝdego z pracowników jednocześnie spoŝywających posiłek, pomieszczeń do przygotowywania, wydawania napojów oraz zmywania naczyń stołowych. W przypadku usytuowania pomieszczeń higieniczno sanitarnych w kontenerach dopuszcza się niŝszą wysokość tych pomieszczeń, tj. do 2,20 m. Na terenie budowy powinny być wyznaczone oznakowane, utwardzone i odwodnione miejsca do składania materiałów i wyrobów. Składowiska materiałów, wyrobów i urządzeń technicznych naleŝy wykonać w sposób wykluczający moŝliwość wywrócenia, zsunięcia, rozsunięcia się lub spadnięcia składowanych wyrobów i urządzeń. Materiały drobnicowe powinny być ułoŝone w stosy o wysokości nie większej niŝ 2,0 m, a stosy materiałów workowanych ułoŝone w warstwach krzyŝowo do wysokości nieprzekraczającej 10 warstw. Odległość stosów przy składowaniu materiałów nie powinna być mniejsza niŝ: 0,75 m - od ogrodzenia lub zabudowań, 5,00 m - od stałego stanowiska pracy. Opieranie składowanych materiałów lub wyrobów o płoty, słupy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ściany obiektu budowlanego jest zabronione. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze składowanych materiałów lub wyrobów jest dopuszczalne przy uŝyciu drabiny lub schodów. Teren budowy powinien być wyposaŝony w sprzęt niezbędny do gaszenia poŝarów, który powinien być regularnie sprawdzany, konserwowany i uzupełniany, zgodnie z wymaganiami producentów i przepisów przeciwpoŝarowych. Ilość i rozmieszczenie gaśnic przenośnych powinno być zgodne z wymaganiami przepisów przeciwpoŝarowych. W pomieszczeniach zamkniętych naleŝy zapewnić wymianę powietrza, wynikającą z potrzeb bezpieczeństwa pracy. Wentylacja powinna działać sprawnie i zapewniać dopływ świeŝego powietrza. Nie moŝe ona powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Przed przystąpieniem do robót demontaŝowych pracownicy powinni być zapoznani z programem prac. Usuwanie jednego elementu nie powinno powodować nieprzewidzianego opadania innych materiałów. Gromadzenie gruzu na stropach, balkonach, klatkach schodowych i innych konstrukcyjnych częściach obiektu jest zabronione. Roboty demontaŝowe instalacji grzewczych naleŝy przeprowadzać poza sezonem grzewczym. W pomieszczeniach, w których są prowadzone roboty malarskie roztworami wodnymi, naleŝy wyłączyć instalację elektryczną. Malowanie farbami zawierającymi trujące składniki jest dozwolone tylko pędzlem. Przy wykonywaniu prac spawalniczych jest dozwolone uŝywanie wyłącznie butli do gazów technicznych posiadających waŝną cechę organu dozoru technicznego. Ręczne przemieszczanie butli o pojemności wodnej powyŝej 10 l powinno być wykonywane przez co najmniej dwie osoby. PrzewoŜenie napełnionych lub opróŝnionych butli bez nałoŝonych kołpaków ochronnych jest zabronione. Przy przewoŝeniu butli pojazdami nie przystosowanymi do tego celu butle powinny być zabezpieczone pierścieniami gumowymi 13

11 lub przełoŝone sznurem w dwóch miejscach na swojej długości bądź w inny, podobny sposób. Jednoczesne przewoŝenie ludzi i butli w skrzyni pojazdu jest zabronione. Butle na budowie i w czasie transportu naleŝy chronić przed zanieczyszczeniem tłuszczem, działaniem promieni słonecznych, deszczu i śniegu. Przechowywanie w tym samym pomieszczeniu butli z tlenem i materiałów lub gazów tworzących w połączeniu z nim mieszaninę wybuchowa jest zabronione. W czasie pobierania gazów technicznych butle powinny być ustawione w pozycji pionowej lub pod kątem nie mniejszym niŝ 45 od poziomu. Odległość płomienia palnika od butli nie moŝe być mniejsza niŝ 1 m. Butlę, która nagrzewa się od wewnątrz, naleŝy usunąć poza miejsce pracy, otworzyć zawór oraz polewać ją silnym strumieniem wody lub środkiem gaśniczym. WęŜe do tlenu i acetylenu powinny róŝnic się między sobą barwą lub inna łatwo dostrzegalna cechą, a długość ich powinna wynosić co najmniej 5m. Nie wolno zmieniać przeznaczenia węŝy uŝywanych uprzednio do innych gazów. Miejsca uszkodzone w węŝach powinny być wycięte. Łączenie końców dwóch węŝy naleŝy wykonywać za pomocą specjalnych łączników metalowych, o przekroju wewnętrznym odpowiadającym prześwitowi łączonego węŝa. Zamocowanie węzy na nasadkach reduktorów, bezpieczników wodnych, palników i łączników powinno być dokonane wyłącznie za pomocą płaskich zacisków. Stosowanie do tlenu i acetylenu przewodów igielitowych lub z innych tworzyw sztucznych o podobnych właściwościach jest zabronione. W razie zamarznięcia zaworu butli gazowej, wytwornicy lub bezpiecznika wodnego odmraŝanie tych urządzeń powinno być dokonywane za pomocą gorącej wody lub pary wodnej. OdmraŜanie za pomocą płomienia jest zabronione. Pracownicy zatrudnieni na budowie, powinni być wyposaŝeni w środki ochrony indywidualnej oraz odzieŝ i obuwie robocze, zgodnie z tabelą norm przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieŝy i obuwia roboczego opracowaną przez pracodawcę. Środki ochrony indywidualnej w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa uŝytkowników tych środków powinny zapewniać wystarczającą ochronę przed występującymi zagroŝeniami (np. upadek z wysokości, uszkodzenie głowy, twarzy, wzroku, słuchu). Kierownik budowy obowiązany jest informować pracowników o sposobach posługiwania się tymi środkami. Bezpośredni nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy na stanowiskach pracy sprawują odpowiednio: kierownik budowy (kierownik robót) oraz mistrz budowlany, stosownie do zakresu obowiązków. Na budowie powinny być urządzone punkty pierwszej pomocy obsługiwane przez wyszkolonych z tym zakresie pracowników. Na budowie powinien być wywieszony na widocznym miejscu wykaz zawierający adresy i numery telefonów: najbliŝszego punktu lekarskiego, najbliŝszej straŝy poŝarnej, posterunku Policji, najbliŝszego punktu telefonicznego (urząd pocztowy, mieszkanie prywatne, budka telefoniczna, itp.). Wymienione wyŝej adresy i numery telefonów powinny być znane kaŝdemu z pracowników nadzoru technicznego. 14

12 Osoba kierująca pracownikami jest obowiązana: organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, dbać o sprawność środków ochrony indywidualnej oraz ich stosowania zgodnie z przeznaczeniem, organizować, przygotowywać i prowadzić prace, uwzględniając zabezpieczenie pracowników przed wypadkami przy pracy, chorobami zawodowymi i innymi chorobami związanymi z warunkami środowiska pracy, dbać o bezpieczny i higieniczny stan pomieszczeń pracy i wyposaŝenia technicznego, a takŝe o sprawność środków ochrony zbiorowej i ich stosowania zgodnie z przeznaczeniem, zapewnić bezpieczną i sprawną komunikację umoŝliwiającą szybką ewakuację na wypadek poŝaru, awarii i innych zagroŝeń. Na podstawie: oceny ryzyka zawodowego występującego przy wykonywaniu robót na danym stanowisku pracy, wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, określenia podstawowych wymagań bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, wykazu prac wykonywanych przez co najmniej dwie osoby, wykazu prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej kierownik budowy powinien podjąć stosowne środki profilaktyczne mające na celu: zapewnić organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający pracowników przed zagroŝeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciąŝliwych, zapewnić likwidację zagroŝeń dla zdrowia i Ŝycia pracowników głównie przez stosowanie technologii, materiałów i substancji nie powodujących takich zagroŝeń. W razie stwierdzenia bezpośredniego zagroŝenia dla Ŝycia lub zdrowia pracowników osoba kierująca, pracownikami obowiązana jest do niezwłocznego wstrzymania prac i podjęcia działań w celu usunięcia tego zagroŝenia. 15

13 OŚWIADCZENIE Zgodnie z treścią ustawy z dnia r. nowelizującą ustawę Prawo Budowlane (DZ.U. Nr 93, poz. 888) oświadczam, Ŝe projekt budowlano wykonawczy wymiany instalacji centralnego ogrzewania w budynku Szkoły Podstawowej nr 258 w Warszawie przy ul. Namysłowska 1 został wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Projektant mgr inŝ. Jolanta Donew - Jałowicka Wa -55/96 Sprawdzający mgr inŝ. Anna Mazur Wa 388 / 90 16

14 OPIS TECHNICZNY do projektu wymiany instalacji centralnego ogrzewania w budynku Szkoły Podstawowej nr 258 przy ulicy ul. Namysłowska 1 w Warszawie. 1 Podstawa opracowania Inwentaryzacja budynku na potrzeby projektu Protokół załoŝeń techniczno eksploatacyjnych do projektu instalacji c.o. wydany przez Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Notatka dotycząca zakresu prac projektowych wymiany instalacji c.o. spisana podczas spotkania z Inwestorem Obowiązujące normy i przepisy PN-EN 215:2002 PN-EN 442-1:1999 PN-EN 442-2:1999 PN-EN ISO 6946:1999 PN-EN ISO 13370:2001 PN-EN ISO 13789:2001 PN-EN ISO 14683:2000 PN-B-02025:2001 PN-82/B PN-B-02414:1999 PN-91/B Wytyczne COBRT INSTAL PN-EN 12831: 2006 PN-83/B Termostatyczne zaworu grzejnikowe. Wymagania i badania. Grzejniki. Wymagania i warunki techniczne. Grzejniki. Moc cieplna i metody badań. Komponenty budowlane i elementy budynku. Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła. Metoda obliczania. Cieplne właściwości uŝytkowe budynków. Wymiana ciepła przez grunt. Metoda obliczania. Właściwości cieplne budynków. Współczynnik strat ciepła przez przenikanie. Metoda obliczania. Mostki cieplne w budynkach. Liniowy współczynnik przenikania ciepła. Metody uproszczone i wartości orientacyjne. Obliczanie sezonowego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego. Ogrzewnictwo. Temperatury obliczeniowe zewnętrzne. Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi. Wymagania. Ogrzewnictwo. Odpowietrzenie instalacji ogrzewań wodnych. Wymagania. Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja cieplna przewodów, armatury i urządzeń. Wymagania i badania przy odbiorze. Ogrzewnictwo. Obliczanie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń o kubaturze do 600m 3. Wentylacja w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uŝyteczności publicznej. Wymagania wraz ze zmianą PN-83/B /Az3:2000 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75/02 poz. 690, Nr 33/03 poz. 270). 17

15 2 Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem niniejszego opracowania jest projekt wykonawczy wymiany instalacji centralnego ogrzewania wodno-pompowego z rozdziałem dolnym o parametrach 75/55 o C z regulacją hydrauliczną. Wykonano nowe obliczenia zapotrzebowania na ciepło dla budynku. Zainstalowane w budynku grzejniki Ŝeliwne H1, S-130 nr1, S-130 nr 4 zostaną zdemontowane i zastąpione grzejnikami stalowymi płytowymi profilowanymi typu CosmoNowa. W łazienkach projektuje się grzejniki drabinkowe typu CosmoArt wave firmy Vogel&Noot. Piony oraz gałązki grzejnikowe prowadzone po wierzchu ścian. 3 Źródło ciepła Budynek jest zasilany z miejskiej sieci cieplnej poprzez węzeł ciepłowniczy znajdujący się w piwnicy budynku 4 Charakterystyka budynku Budynek mieszkalny Kubatura części ogrzewanej 5800 m 3 Ilość kondygnacji 5 Ilość klatek schodowych 2 Ściany zewn. nieocieplone, dach ocieplony wełną mineralną grubości 20 cm. 5 Opis instalacji centralnego ogrzewania 5.1 Dane ogólne Zaprojektowano instalację centralnego ogrzewania wodną, dwururową, pompową, z rozdziałem dolnym. Parametry pracy instalacji 75/55 o C Ciśnienie dyspozycyjne 25 kpa Zapotrzebowanie ciepła na cele c.o 200 kw Pojemność wodna zładu: 2070 l Podstawą przyjęcia wartości zapotrzebowania na ciepło dla budynku są obliczenia wykonane w programie Audytor OZC. Do obliczeń hydraulicznych przyjęto wartości uzyskane po przeliczeniu strat ciepła. Zestawienie wyników obliczeń zapotrzebowania na ciepło dla poszczególnych pomieszczeń stanowi załącznik do niniejszego projektu. Woda dla potrzeb instalacji ma spełniać warunki normy PN-93/C Powierzchnię ogrzewalną grzejników zwiększono o 15 % - zgodnie z zaleceniem SPEC-u. Ciśnienie robocze dla armatury, grzejników ma wynosić 0,6 MPa, Tmax=100 o C. 18

16 5.2 Przewody Przewody naleŝy wykonać z rur stalowych, czarnych ze szwem, średnich, łączone przez spawanie PN-80/H Rury powinny posiadać świadectwo ZETOM. Minimalna długość gałązek grzejnikowych nie moŝe być mniejsza niŝ 0,5m. Przewody rozprowadzające naleŝy prowadzić w piwnicach ze spadkiem 5 w kierunku węzła cieplnego. W celu ochrony przed siłami tnącymi oraz zabezpieczenia przed niekontrolowanym powstaniem punktu stałego przejścia przez przegrody naleŝy wykonać w rurach osłonowych z PVC, PP, PE lub stali o średnicy dwukrotnie większej od nominalnej średnicy przewodu. Wolną przestrzeń naleŝy wypełnić materiałem nieagresywnym, elastycznym lub pozostawić pustą. Rura ochronna powinna być dłuŝsza od grubości ściany lub stropu o minimum 2cm. Przewody rozprowadzające ciepło w piwnicach będą prowadzone po starych trasach /z zaworami w miejscach łatwo dostępnych/. 5.3 Kompensacja WydłuŜenia termiczne przewodów rozprowadzających będą kompensowane przez ich układ. W celu kompensacji pionów, odgałęzienia do pionów naleŝy połączyć z poziomymi przewodami rozprowadzającymi poprzez odsadzki o długości minimum 2,0m. Maksymalne odległości pomiędzy podporami przesuwnymi montowanymi na pionach dla rur z polipropylenu przedstawia poniŝsza tabela: Średnica zewnętrzna D Z mm Maksymalne odległości pomiędzy podporami przesuwnymi cm Rozdzielacze Rozdzielacze usytuowane na ścianie pomieszczenia węzła. WyposaŜone mają być w termometry, manometry oraz króćce z zaworami spustowymi DN32. Na przewodach powrotnych przy rozdzielaczach naleŝy zamontować w tulejach termometry techniczne ze skalą do 100 o C. Na gałęziach powrotnych projektuje się zawory równowaŝące Stad firmy Tours&Anderson. 19

17 Wykonać spusty wody z przewodów zasilających i powrotnych. Na przewodzie o średnicy 20x3,4 doprowadzającym wodę zimną do przewodu powrotnego zamontować: - do napełniania instalacji zawór SYR 2128 Dn20, - wodomierz Dn15, - zawór zwrotny antyskaŝeniowy EA251 Danfoss Dn20, - zawór odcinający Dn20, 5.5 Elementy grzejne Jako elementy grzejne projektuje się grzejniki stalowe płytowe firmy " Cosmo Nowa" firmy Vogel&Noot łączone z boku grzejnika. W łazienkach projektuje się grzejniki drabinkowe typu CosmoArt wave firmy Vogel&Noot. w łazienkach w których brakuje miejsca zaprojektowano grzejniki aluminiowe prod. np. Fondital a w pom. 05 grzejnik o większej wydajności Pamela prod. Monkiewicz. Wszystkie grzejniki wyposaŝone będą w zawory przy grzejnikowe termostatyczne V-exakt z głowicami termostatycznymi DX oraz na powrocie z zaworami Regulux prod. Heimeire. 5.6 Armatura odpowietrzająca Dla odpowietrzenia instalacji zaprojektowano automatyczne odpowietrzniki dowolnego producenta z atestem. NaleŜy je zamontować na końcówkach pionów, ponad najwyŝej połoŝonym grzejnikiem. 5.7 Armatura regulacyjna przewodowa, odcinająca i spustowa Piony grzejnikowe regulować za pomocą zaworów regulacyjnopomiarowych Stad. Poszczególne gałęzie instalacji równowaŝone będą zaworami Stad prod. Tours&Anderson Zawory podpionowe umoŝliwiają odcięcie i odwodnienie pionu. Na przewodzie powrotnym odwodnienie poprzez zawór Stad z kurkiem do napełniania i opróŝniania instalacji a na przewodzie zasilającym poprzez kurek spustowy dn 20. Zawory podpionowe naleŝy montować w miarę moŝliwości w miejscach ogólnodostępnych. 20

18 5.8 Armatura regulacyjna grzejnikowa Przy grzejnikach zamontowanych pod sufitem zastosować zawory termostatyczne z czujką zdalaczynną. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w pomieszczeniach o obliczeniowej temperaturze 20 C i wyŝszej naleŝy zamontować głowice termostatyczne nie dopuszczające do zmniejszania temperatury powietrza w pomieszczeniu poniŝej 16 C. Na klatkach schodowych zamontować głowice termostatyczne posiadające zabezpieczenie przed kradzieŝą i zniszczeniem. MontaŜ zaworów wykonać zgodnie z instrukcją montaŝu i eksploatacji. Wartości nastaw na zaworach podano na rozwinięciu instalacji. UŜytkowników instalacji naleŝy poinstruować o prawidłowej eksploatacji zaworów z głowicami termostatycznymi. 6 Wytyczne dla montaŝu, prób rozruchu i eksploatacji instalacji Instalację naleŝy montować w oparciu o Warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji ogrzewczych zeszyt 6, maj 2003r., wydawca COBRTI INSTAL. Po zmontowaniu instalacji naleŝy ją przepłukać i poddać próbie na ciśnienie: p próby =p r +0,2=0,14+0,2=0,34 MPa, przyjęto Ppróby=0,4 MPa Następnie instalację wyregulować nastawiając nastawy zaworów podpionowych i zaworów przygrzejnikowych (zgodnie z rozwinięciem instalacji). W czasie przeprowadzania próby szczelności instalacji w stanie zimnym, połączonej z płukaniem zładu, wszystkie zawory przelotowe i grzejnikowe musza znajdować się w połoŝeniu całkowitego otwarcia - zawory termostatyczne powinny mieć nałoŝone kapturki ochronne zamiast głowic termostatycznych Z uwagi na znaczną wraŝliwość zaworów termostatycznych na zanieczyszczenia mechaniczne zawarte w wodzie grzejnej, instalacja musi zostać wypłukana szczególni starannie. 7 Izolacja termiczna Rozdzielacze, przewody rozprowadzające prowadzone w piwnicach i na klatkach schodowych naleŝy zaizolować cieplnie zgodnie z wymaganiami producenta izolacji Thermaflex oraz oznakować zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Dz. Ustaw nr75 aktualizacja 2008r. 21

19 Grubość otulin termoizolacyjnych np. Thermaflex FRZ Średnica nominalna DN przewodów i armatury Grubość warstwy izolacyjnej mm mm DN DN DN Równa średnicy wewnętrznej rury 8 Obliczenia dla węzła 8.1 Dane wyjściowe Ogrzewanie wodne, pompowe, rozdział dolny, system zamknięty, Parametry pracy instalacji 75/55 o C Ciśnienie dyspozycyjne 25 kpa Zapotrzebowanie ciepła na cele c.o 200 kw Pojemność wodna zładu: 2070 l H statyczne 14 m Temperatura powietrza zewnętrznego: - 20 o C, Dobór wymienników, pomp, zabezpieczenia instalacji c.o. oraz dobór automatyki pogodowej zostanie dokonany w opracowywanym projekcie modernizacji węzła cieplnego dla budynku Namysłowska 1. 22

20 Wyniki - Zestawienie przegród Symbol Opis U W/m 2 K DACH Dach 21,8 cm 0,247 DB_TAR okna zewn. 2,000 DW08210 drzwi wewn. 2,500 DW90210 Drzwi wewnętrzne L H= 90,0 210,0 cm 2,500 DWEW drzwi wewn. 2,500 DZ_M drzwi zewn. 2,000 DZ_WEJ drzwi zewn. 2,000 LUX Okno (świetlik) zewnętrzne 2,000 OK_KL okna zewn. 2,000 OK_PAR okna zewn. 2,000 OK_PIE okna 2,000 OKNA okna 2,000 PD_GR Podłoga na gruncie 0,354 STR_MK Strop ciepło do dołu 1,000 STR_PD Strop pod nieogrz. poddaszem 1,000 SW12 ściana wewn. 2,194 SW25 ściana wewn. 1,601 SW40 ściana wewn. 1,303 SW45 ściana wewn. 1,260 SW50 ściana wewn. 1,114 SW6 ściana wewn. 2,646 SW60 ściana wewn. 0,973 SW60GR Ściana zewnętrzna przy gruncie 0,641 SW80 ściana wewn. 0,777 SW80GR Ściana zewnętrzna przy gruncie 0,541 SW90GR Ściana zewnętrzna przy gruncie 0,508 SZ55 ściana zewn. 1,164 SZ60 ściana zewn. 1,067 SZ80 ściana zewn. 0,835 SZ95 ściana zewn. 0,725 SZPODD Ściana zewnętrzna 0,300 Strona 1 Purmo OZC SANKOM Sp. z o.o.

21 Wyniki - Zestawienie pomieszczeń Symbol Opis θ int Φ HL C W KL1 KL1 20, świetlica 20, KL2 KL1 20, jadalnia 20, Kuchnia 20, Kuchnia 20, pom. socjalne 20, Łazienka 24, Pokój terap. 20, Pokój terap. 20, przeds. 16, Korytarz 20, Pokój adm. 20, Pokój pedagoga 20, Korytarz 20, przeds. 16, Pokój pedagoga 20, WC 20, Pokój terap. 20, WC 20, WC 20, WC 20, Korytarz 20, Pokój 20, księgowość 20, świetlica 20, przeds. 20, świetlica 20, sekretariat 20, dyrekcja 20, szatnia 20, szatnia 20, szatnia 20, natryski 24, przebier. 24, przebier. 24, przebier. 20, WC 20, natryski 24, p. naucz. wf 20, natrysk 24, wc 20,0 192 Strona 2

22 Wyniki - Zestawienie pomieszczeń Symbol Opis θ int Φ HL C W 1 sala gimnastyczna 16, poddasze 20, Sala 20, Sala 20, A Pokój 20, klasa 20, Sala zajęć 20, klasa 20, klasa 20, pok. naucz. 20, Pokój 20, A Pokój 20, B Pokój 20, wc 20, klasa 20, Korytarz 20, klasa 20, wc 20, pokój 20, klasa 20, klasa 20, klasa 20, Sala zajęć 20, klasa 20, klasa 20, pok. naucz. 20, Sala zajęć 20, wc 20, klasa 20, Korytarz 20, klasa 20, wc 20, księgowość 20, Strona 3

23 Wyniki - Ogólne Nazwa projektu: instalacja c.o. w szkole Lokalizacja...: Namysłowska 1 Projektant...: techn. K. Makowiecka Data obliczeń : Wtorek,23 Czerwca 2009, 17:42 Parametry czynnika grzejnego: Tz,[ C]...: Tp,[ C]: Tprz,[ C]...: Rodz. czynnika: Woda Parametry źródła ciepła: Opór hydr.[pa]: 0 Pojemność [l]: 0 Informacje o typach rur: Typ A: Typ B: Typ C: Typ D: Typ E: Typ F: Typ G: Typ H: Typ I: Typ J: Typ K: Typ L: Typ M: Typ N: Typ O: Typ P: Opór hydrauliczny instalacji i źródła ciepła... dpc,[pa]: Minimalny opór działki z grzejnikiem... dpgmin,[pa]: 1660 Całkowity strumień wody w instalacji... Gc,[kg/s]: Całkowita pojemność instalacji... Vc,[l]: 2077 Obliczeniowa moc cieplna instalacji... Qo,[W]: Moc tracona... Qtr,[W]: Całk. moc przekazywana przez instalację... Qcał,[W]: Pomieszczenia ogrzewane: Przegrzewane..: 3 Nadmiar mocy,[w]: 4320 Niedogrzewane.: 1 Deficyt mocy,[w]: 1167 Moc grzej..[w]: Zyski od przewodów,[w]: 0 Pomieszczenia nieogrzewane: Moc grzej..[w]: 0 Zyski od przewodów,[w]: 0 Grzejniki: Przegrzewające: 2 Nadmiar mocy,[w]: 5462 Niedogrzewające 2 Deficyt mocy,[w]: 2309 Obl. moc,[w]..: Rzeczywista moc,[w]: Audytor C.O. wersja 3.6 (c) SANKOM Sp. z o.o.

24 Materiały - Rury dn Numer katalogowy L V M Cena Uwagi [mm] [m] [l] [kg] [zł] Symbol: Producent: Rury stalowe ze szwem przewodowe wg. PN-74/H Chropowatość k = 0.1 mm (czyste rury) Razem Razem

25 Materiały - Grzejniki Symbol n/l Ilość dn Pod. V M Cena [szt/m] [szt] [mm] [l] [kg] [zł] Symbol: CALI-800/100 Producent: FONDITAL Grzejnik aluminiowy członowy CALIDOR typ 800/100, wysokość H = 877 mm. CALI-800/ GDJ 2 8 CALI-800/ GDJ 3 10 CALI-800/ GDJ 4 15 Razem Symbol: CN-22K-50 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 22K, wysokość H = 500 mm. CN-22K GDJ 9 47 Razem Symbol: CN-22K-60 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 22K, wysokość H = 600 mm. CN-22K GDJ 9 47 CN-22K GDJ Razem Symbol: CN-22K-90 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 22K, wysokość H = 900 mm. CN-22K GDJ 8 49 CN-22K GDJ Razem Symbol: CN-33K-50 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 33K, wysokość H = 500 mm. CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ Razem Symbol: CN-33K-60 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 33K, wysokość H = 600 mm. CN-33K GDJ Razem Symbol: CN-33K-90 Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik stalowy płytowy CosmoNova kompaktowy, typ 33K, wysokość H = 900 mm. CN-33K GDJ CN-33K GDJ

26 Materiały - Grzejniki Symbol n/l Ilość dn Pod. V M Cena [szt/m] [szt] [mm] [l] [kg] [zł] CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ CN-33K GDJ Razem Symbol: COS-ARTW Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik łazienkowy CosmoART wave, wysokość H = 1134 mm, długość L = 498 mm. COS-ARTW DDV 4 9 Razem Symbol: COS-ARTW Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik łazienkowy CosmoART wave, wysokość H = 1134 mm, długość L = 596 mm. COS-ARTW DDV 5 11 Razem Symbol: COS-ARTW Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik łazienkowy CosmoART wave, wysokość H = 714 mm, długość L = 399 mm. COS-ARTW DDV 2 5 Razem Symbol: COS-ARTW Producent: VOGEL&NOOT Grzejnik łazienkowy CosmoART wave, wysokość H = 714 mm, długość L = 498 mm. COS-ARTW DDV 5 12 Razem Symbol: PAMEL60-150/70 Producent: MONKIEWICZ Grzejnik łazienkowy typ PAMELA 60, długość L = 704 mm, wysokość H = 1500 mm. PAMEL60-150/ DDV Razem Razem

27 Materiały - Armatura dn Numer katalogowy Ilość Cena Uwagi [mm] [szt.] [zł] Armatura na rurach o symbolu Symbol: KOLANO90 Producent: Kolano 90 r/d >= Razem 287 Symbol: OBEJŚCIE Producent: Obejście przewodu Razem 130 Symbol: ODSADZKA Producent: Odsadzka przy grzejniku Razem 171 Symbol: REGUL-DTN O Producent: HEIMEIER Grzejnikowy zawór powrotny Regulux, prosty, z nastawą wstępną i moŝliwością odcięcia oraz opróŝnienia grzejnika, typ 0352, brąz niklowany. Dobierany jako w pełni otwarty (nastawa 5) Razem 152 Symbol: STAD Producent: TOUR&ANDER Zawór odcinający prosty z nastawą wstępną, typ STAD, bez odwodnienia, pomiar spadku ciśnienia Razem 2 Symbol: STAD-OD Producent: TOUR&ANDER Zawór odcinający prosty z nastawą wstępną, typ STAD, z odwodnieniem, z pomiarem spadku ciśnienia Razem 20 Symbol: V-EXAKT-DT Producent: HEIMEIER Zawór termostatyczny V-exakt, prosty, z dokładną nastawą wstępną, typ 3502, brąz, kapturek ochronny biały

28 Materiały - Armatura dn Numer katalogowy Ilość Cena Uwagi [mm] [szt.] [zł] Razem 152 Symbol: ZAW KUL Producent: Zawór kulowy (przyjmować tylko w przypadku braku urządzenia konkretnej firmy) Razem 21 Razem 935 6

29

30

31

32

33

34

35