MIEJSKI SYSTEM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM NA LATA

Transkrypt

1 załącznik do uchwały nr XLIV/904/09 Rady Miasta Katowice z dnia 27 lipca 2009r. MIEJSKI SYSTEM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ W MIEŚCIE KATOWICE NA LATA Urząd Miasta KATOWICE Katowice

2 WSTĘP Rodzina jest miejscem, które powinno zapewnić dziecku opiekę i korzystne warunki rozwoju. Tworzy ona własną niepowtarzalną atmosferę, na którą składają się stosunki między jej członkami. W centrum uwagi rodziny znajdują się dzieci, którym rodzina powinna poświęcić najwięcej troski i uwagi. Współczesna rodzina boryka się z róŝnorodnymi problemami, którym nie jest w stanie sprostać. Na plan pierwszy wysuwają się problemy związane z sytuacją na rynku pracy oraz trudności materialne, a takŝe problemy opiekuńczo wychowawcze. Częstym zjawiskiem jest niezaradność w pełnieniu ról społecznych, rodzicielskich, małŝeńskich, zawodowych i dysfunkcjonalność rodziny. Rodzina często samodzielnie nie jest w stanie poradzić sobie z tak trudną sytuacją, szuka wówczas pomocy na zewnątrz. Wśród wielu rodzin procesy dysfunkcji nakładają się pokoleniowo. Rodzice przejawiają bezradność w pełnieniu funkcji rodzicielskiej, zarówno w aspekcie socjalno-bytowym jak i realizacji funkcji opiekuńczo-wychowawczej. Dzieci z tych rodzin często nie mają odpowiednich warunków w mieszkaniu do nauki, rozwoju psychofizycznego, utrzymania higieny, zdrowia, realizacji obowiązku szkolnego. Dlatego teŝ rodziny te wymagają pomocy. Spójny i funkcjonalny system wsparcia pomaga rodzinie w wypełnianiu jej funkcji i utrwalaniu pozytywnych wzorców. Rozdział I Postanowienia ogólne Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.) do zadań własnych gminy naleŝy tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną. Cel główny: Rozdział II Cele programu Poprawa jakości Ŝycia rodzin w mieście Katowice poprzez rozwój aktywności własnej i zapobiegania marginalizacji Ŝycia rodziny. Priorytet 1. Prawidłowo funkcjonująca rodzina. Cel strategiczny: Poprawa stanu funkcjonowania rodziny. Cel szczegółowy nr 1: Wspieranie rodziny w jej funkcjach opiekuńczo-wychowawczych. 1. Objęcie rodziny systemem wsparcia środowiskowego i instytucjonalnego poprzez następujące działania: diagnozę sytuacji rodzin w zakresie pełnienia funkcji wychowawczych, 2

3 pracę środowiskową z wykorzystaniem zasobów rodziny i środowiska lokalnego we współpracy z przedstawicielami słuŝb, instytucji i organizacji, dostarczanie wiedzy i uczenie umiejętności społecznych umoŝliwiających prawidłowe pełnienie funkcji rodziny poprzez realizację programów adresowanych do rodziców, dzieci i młodzieŝy. Cel szczegółowy nr 2: Zapewnienie infrastruktury i dostępności do usług w zakresie opieki i poradnictwa specjalistycznego. 1. Realizacja poradnictwa prawnego, psychiatrycznego, psychologicznego, pedagogicznego, zawodowego i socjalnego w oparciu o zasoby instytucjonalne gminy. 2. Realizacja programów profilaktycznych i edukacyjnych oraz pomocy i terapii psychologicznej adresowanych do rodzin. 3. Realizacja usług lokalnej sieci świetlic środowiskowych i klubów młodzieŝowych. 4. Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych rodziny, usamodzielnianych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz wychowanków rodzin zastępczych. Cel szczegółowy nr 3: Rozwój prorodzinnych form opieki nad dzieckiem. 1. Podejmowanie działań zmierzających do utrzymania dziecka w rodzinie naturalnej poprzez kompleksową pomoc rodzinie w przezwycięŝaniu sytuacji kryzysowych i problemowych. 2. Zapewnienie opieki i wychowania dziecku pozbawionemu opieki rodziców z zachowaniem priorytetu prorodzinnych form opieki zastępczej przez powoływanie, szkolenie i wspieranie: zawodowych rodzin zastępczych o charakterze pogotowi rodzinnych, zawodowych rodzin zastępczych wielodzietnych i specjalistycznych, rodzin zastępczych spokrewnionych i niespokrewnionych.. 3. Zapewnienie całodobowej opieki w formie instytucjonalnej dziecku, któremu nie moŝna zapewnić opieki w formach prorodzinnych przez domy dziecka, w tym domy pełniące rolę placówek wielofunkcyjnych. Koordynator i realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Priorytet 2. Zabezpieczenie socjalne rodziny. Cel strategiczny: Poprawa sytuacji ekonomicznej rodziny umoŝliwiająca zaspokajanie jej podstawowych potrzeb. Cel szczegółowy nr 1: Dostarczanie usług i świadczeń rodzinom Ŝyjącym w trudnych warunkach materialnych. 1. Diagnozowanie, monitorowanie warunków i jakości Ŝycia rodziny. 2. Zaspakajanie potrzeb rodzin, które nie mogą być zaspakajane samodzielnie poprzez: udzielanie pomocy materialnej, prowadzenie pracy socjalnej skierowanej na rodzinę, grupę i środowisko lokalne, 3

4 udzielanie specjalistycznych usług i form pomocy. 3. Zapewnienie dzieciom i młodzieŝy z rodzin ubogich wsparcia materialnego i edukacyjnego oraz stworzenie moŝliwości uczestniczenia w zorganizowanych formach spędzania wolnego czasu. 4. Doskonalenie form współpracy z instytucjami, organizacjami w celu lepszego rozeznania potrzeb i organizowania pomocy rodzinie. Cel szczegółowy nr 2: Rozwijanie aktywności własnej i umiejętności zaspokajania potrzeb rodziny. 1. Tworzenie i realizacja programów odpowiadających na potrzeby: rodzin zagroŝonych wykluczeniem społecznym oraz ze specyficznymi problemami: niepełnosprawności, uzaleŝnień, przemocy, mniejszości etnicznych, narodowych i innych we współpracy ze społecznością lokalną. 2. Inicjowanie naturalnych grup wsparcia/ grup samopomocowych przy szerokim wykorzystaniu wolontariatu i zasobów środowiska lokalnego. 3. Tworzenie i realizacja programów nakierowanych na zapobieganie zjawiskom bezrobocia, bezdomności i wykluczenia społecznego. 4. Tworzenie i realizacja programów pomocy psychologicznej w zakresie nabywania umiejętności społecznych, opiekuńczo-wychowawczych. Koordynator i realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Priorytet 3. Edukacja podstawą rozwoju indywidualnego potencjału i zdolności dziecka. Cel strategiczny: Poprawa sytuacji dziecka w procesie edukacji. Cel szczegółowy 1: Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieŝy. 1. Wypracowanie jednorodnych procedur efektywnej selekcji i monitoringu uczniów z problemami edukacyjnymi. 2. Kompensowanie deficytów edukacyjnych poprzez organizowanie dodatkowych zajęć sprzyjających pełnemu opanowaniu wiedzy i umiejętności. 3. Pomoc finansowa w zaopatrzeniu uczniów będących w trudnej sytuacji materialnej wynikającej z niskich dochodów w rodzinie lub innych zdarzeń w wyposaŝenie szkolne. Cel szczegółowy 2: Promowanie i wspieranie uzdolnionych uczniów. 1. Monitorowanie sytuacji szkolnej uczniów uzdolnionych i budowanie oferty edukacyjnej adekwatnej do ich potrzeb. 2. WyróŜnianie i nagradzanie dzieci i młodzieŝy uzdolnionej; wspieranie działań umoŝliwiających ubieganie się o stypendia naukowe. 4

5 Cel szczegółowy 3: Wzbogacanie oferty edukacyjnej dla dzieci i młodzieŝy. 1. Regularne wzbogacanie ofert szkół w zakresie zajęć pozalekcyjnych stanowiące dla dzieci i młodzieŝy atrakcyjną formę spędzania czasu wolnego i rozwoju zainteresowań, prowadzonych przez nauczycieli z odpowiednimi kwalifikacjami. 2. Promowanie formuły wolontariatu, w ramach działania wspierającego edukację szkoły. Koordynator i realizator: Wydział Edukacji UM Priorytet 4. Sport, rekreacja i wypoczynek. Cel strategiczny: Popularyzacja sportu, aktywnego wypoczynku oraz zdrowego trybu Ŝycia jako sposobu spędzania wolnego czasu przez rodzinę. Cel szczegółowy nr 1: Rozbudowa warunków słuŝących aktywności sportowej i uczestnictwo dzieci i młodzieŝy w zajęciach sportowo-rekreacyjnych. rekreacyjnej oraz 1. Współpraca z uczniowskimi klubami sportowymi, stowarzyszeniami kultury fizycznej oraz organizacjami pozarządowymi mająca na celu upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. 2. Wspieranie plenerowych imprez sportowych, rekreacyjnych dla dzieci i młodzieŝy. 3. Wyrównywanie dysproporcji w dostępie dzieci i młodzieŝy do oferty sportowej, rekreacyjnej i turystycznej. 4. Wspieranie stałych zajęć rekreacyjnych i sportowo-rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych. 5. Wykorzystanie gminnej bazy sportowej na cele rekreacyjne i aktywność ruchową dzieci i młodzieŝy, 6. Wspieranie róŝnych form turystyki krajowej. 7. Kształtowanie właściwych postaw wobec kultury fizycznej poprzez edukację sportową, aktywne uczestnictwo w imprezach sportowych, edukację w zakresie kultury widowisk sportowych. 8. Poszerzanie form sportowego szkolenia dzieci i młodzieŝy w klubach, ze szczególnym uwzględnieniem uczniowskich klubów sportowych w zakresie nieodpłatnego wykorzystywania bazy szkolnej. 9. Tworzenie w szkołach klas sportowych. 10. Wspieranie rozwoju bazy parków sportowo-rekreacyjnych, bulwarów i zazielenionych ciągów pieszych wraz ze ścieŝkami rowerowymi. Cel szczegółowy nr 2: Promocja form spędzania czasu wolnego przez młodzieŝ, sprzyjających rozwojowi zainteresowań i przeciwdziałaniu nudzie. 1. Realizacja projektów słuŝących zdrowemu stylowi Ŝycia, przeciwdziałanie uzaleŝnieniom i patologiom społecznym tj. alkoholizmowi, narkomanii itp., oraz biernym formom spędzania czasu wolnego. 2. Poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych. 3. Zagospodarowanie w okresie wakacyjnym czasu wolnego dzieciom i młodzieŝy poprzez ich udział w imprezach i zajęciach organizowanych w ramach Akcji Lato i Akcji Zima. 5

6 4. Rozwijanie i promowanie rekreacji oraz form aktywnego wypoczynku obejmujących dzieci i młodzieŝ w tym takŝe osoby niepełnosprawne. 5. Promowanie oraz popularyzowanie rodzinnego uczestnictwa w imprezach sportoworekreacyjnych. Koordynator i realizator: Wydział Sportu i Turystyki UM Realizatorzy: Wydział Kultury, Wydział Edukacji, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Priorytet 5. Zdrowie Cel strategiczny: Kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych. Cel szczegółowy nr 1: Kształtowanie właściwych postaw i zachowań wobec zagroŝeń i chorób cywilizacyjnych. 1. Prowadzenie edukacji zdrowotnej oraz promocja zdrowia stylu Ŝycia. 2. Propagowanie wiedzy na temat czynników ryzyka występowania chorób cywilizacyjnych. 3. Inicjowanie i realizacja programów profilaktycznych skierowanych do dzieci i młodzieŝy oraz ich rodzin. 4. Współpraca z innymi instytucjami, w tym z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problematyką zdrowia publicznego. 5. Diagnozowanie sytuacji zdrowotnej rodzin poprzez monitorowanie wskaźników demograficznych i epidemiologicznych. Realizator: Wydział Polityki Społecznej UM Cel szczegółowy nr 2: Wspieranie rodzin z osobą niepełnosprawną oraz przewlekle chorą. 1. Doradztwo, poradnictwo i interwencja na rzecz rodzin i osób niepełnosprawnych. 2. Włączanie członków rodziny w proces rehabilitacji osoby niepełnosprawnej między innymi poprzez szkolenia i edukację. 3. Prowadzenie róŝnych form rehabilitacji społecznej i zawodowej, terapii psychologicznej, pedagogicznej. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Koordynator: Wydział Polityki Społecznej UM Priorytet 6. Bezpieczeństwo i patologie społeczne. Cel strategiczny: Poprawa bezpieczeństwa rodziny, dzieci i młodzieŝy. Cel szczegółowy nr 1: Przeciwdziałanie przemocy i zachowaniom przestępczym w środowisku lokalnym, w tym przemocy wewnątrzrodzinnej i rówieśniczej. 6

7 1. Doskonalenie współpracy słuŝb i instytucji w ramach lokalnego systemu wsparcia dla rodzin z problemem przemocy: organizowanie spotkań przedstawicieli słuŝb, instytucji i organizacji w ramach Interwencyjnego Zespołu Interdyscyplinarnego - na poziomie strategicznym, wdroŝenie interdyscyplinarnej formuły pracy metodą zespołową w planowaniu pomocy konkretnej rodzinie- poziom operacyjny. 2. Udzielanie kompleksowej pomocy ofiarom przemocy domowej: psychologicznej, socjalnej, prawnej, pedagogicznej i interwencyjnej oraz zapewnienie bezpiecznego miejsca pobytu. 3. Realizacja Programów Pomocy Psychologicznej w formule grupowej i inicjowanie grup samopomocowych dla ofiar przemocy. 4. Zapewnienie bezpieczeństwa dziecku poprzez: podejmowanie działań interwencyjnych o charakterze środowiskowym i prawnym, monitorowanie poziomu bezpieczeństwa w rodzinie praca środowiskowa, udzielanie pomocy psychologicznej i terapeutycznej dziecku krzywdzonemu. Realizator: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Cel szczegółowy nr 2: Doskonalenie systemu reagowania w sytuacjach zagroŝenia bezpieczeństwa. 1. Koordynacja funkcjonowania Miejskiego Centrum Ratownictwa. 2. Analiza zagroŝenia przestępczością ( na podstawie informacji dziennych zgłoszonych przez KMP- w poszczególnych dzielnicach / rejonach miasta). 3. Poprawa poczucia bezpieczeństwa mieszkańców: skrócenie czasu realizacji interwencji Policji i StraŜy Miejskiej, zwiększenie liczby umundurowanych patroli w miejscach publicznych. 4. Usprawnienie funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego miasta w celu zwiększenia jego efektywności. 5. Ograniczenie liczby przestępstw i wykroczeń szczególnie uciąŝliwych dla mieszkańców. 6. Poprawa funkcjonowania i standardów pracy słuŝb oraz warunków obsługi mieszkańców w placówkach odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i porządek publiczny. 7. Inicjowanie i koordynacja prewencyjnych programów / akcji na rzecz poprawy bezpieczeństwa. 8. Edukacja i informowanie społeczności lokalnej w zakresie bezpieczeństwa i porządku prawnego. Realizator: Wydział Zarządzania Kryzysowego UM Cel szczegółowy nr 3: Profilaktyka i rozwiązywanie problemów uzaleŝnień. 1. Prowadzenie działalności profilaktyczno-edukacyjnej, w zakresie rozwiązywania problemów uzaleŝnień, przemocy i innych zagroŝeń dla mieszkańców gminy Katowice: prowadzenie działań promujących zdrowy styl Ŝycia ( konkursy, akcje profilaktyczne, akcje plakatowe), realizacja miejskiego programu profilaktycznego Bezpieczne dziecko- przyjaciel Sznupka, inicjowanie tworzenia i włączanie w proces edukacyjno- wychowawczy programów zwiększających świadomość dzieci i młodzieŝy w zakresie zagroŝeń cywilizacyjnych i zachowań prowadzących do utraty bezpieczeństwa fizycznego i zdrowia, 7

8 kształtowanie właściwych postaw i zachowań wobec zagroŝeń poprzez prowadzenie w szkołach zajęć pozalekcyjnych o charakterze profilaktycznym, prowadzenie edukacji profilaktycznej w formie szkoleń (treningi, warsztaty) dla kadry pedagogicznej i rodziców w zakresie rozpoznawania, reagowania i przeciwdziałania patologiom i uzaleŝnieniom. 2. Zwiększenie dostępności do rzetelnej informacji, poradnictwa i pomocy terapeutycznej dla osób uzaleŝnionych i ich rodzin. 3. Wspieranie osób i rodzin w radzeniu sobie z trudnościami związanymi z problemem alkoholowym w rodzinie. 4. Pomoc psychospołeczna i prawna dla rodzin, w których występują problemy alkoholowe i inne problemy wtórne. 5. Prowadzenie działań związanych z integracją społeczną osób uzaleŝnionych od alkoholu mających na celu przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego. 6. Współpraca z innymi instytucjami, stowarzyszeniami i osobami fizycznymi, słuŝąca rozwiązywaniu problematyki uzaleŝnień.. Koordynator: Pełnomocnik Prezydenta ds. UzaleŜnień, w ramach Wydziału Polityki Społecznej UM. Realizatorzy: Wydział Edukacji UM, Wydział Zarządzania Kryzysowego U.M. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Rozdział III Sprawozdawczość z realizacji 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Katowicach, we współpracy z realizatorami Programu, przedkłada Radzie miasta Katowice sprawozdanie roczne z realizacji Programu do 31 marca za poprzedni rok budŝetowy. 2. Sprawozdanie, o których mowa w ust. 1 powinno zawierać: 1) opis z przebiegu realizacji Programu, 2) informację o planowanych i wykorzystanych środkach finansowych z budŝetu miasta na poszczególne zadania, Rozdział IV Postanowienia końcowe 1. Realizacja programu w poszczególnych latach będzie do wysokości środków zabezpieczonych i przeznaczonych na ten cel w uchwałach budŝetowych. 2. Schemat Miejskiego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną w mieście Katowice na lata

9 MIEJSKI SYSTEM PROFILAKTYKI I OPIEKI NAD DZIECKIEM I RODZINĄ W MIEŚCIE KATOWICE Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej WSPIERANIE RODZIN PRACA SOCJALNA ŚWIETLICE, KLUBY, OCHRONKI PORADNICTWO SPECJALISTYCZNE TERAPIA RODZINNA RODZINA INTERWENCJA Zawodowe rodziny zastępcze o charakterze pogotowia rodzinnego Placówka wielofunkcyjna RODZINNA OPIEKA ZASTĘPCZA - RODZINY ZASTĘPCZE w tym zawodowe - RODZINY ADOPCYJNE RODZINNE DOMY DZIECKA OPIEKA INSTYTUCJONALNA - PLACÓWKI SOCJALIZACYJNE - PLACÓWKI WIELOFUNKCYJNE 9