Strategia Rozwoju Gminy Chełm na lata

Transkrypt

1 Załącznik do Uchwały Nr XXX/181/29 Rady Gminy Chełm z dnia 29 stycznia 29. r. Województwo lubelskie Powiat Ziemski Chełm Gminy Chełm na lata Siedziba Gminy Chełm: 22-1 Chełm Pokrówka ul. Gminna 18 tel. (-82) , fax: (-82) fundusze@gmina.chelm.pl Wójt Gminy: tel.(82) Sekretarz: tel.(82) Przewodniczący Rady Gminy: tel.(82)

2 SPIS TREŚCI: Tok formalno prawny. str. 4 Wprowadzenie...str Uwarunkowania ogólne...str Uwarunkowania geograficzno administracyjne..str Uwarunkowania przyrodniczo-ekologiczne...str Uwarunkowania historyczne i zabytki kultury str Gmina na tle powiatu..... str Rolnictwo....str Infrastruktura gospodarczo społeczna Gminy Chełm.. str Kanalizacja i wodociągi str Usuwanie nieczystości stałych.str Drogi i komunikacja str Kultura, oświata i pomoc społeczna. str Kultura. str Oświata...str Pomoc społeczna...str Przedsiębiorczość str.29 3.Budżet Gminy Chełm str Budżet gminy Chełm za lata poprzednie......str Prognoza Budżetu Gminy na lata str Diagnoza strategiczna ocena głównych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rozwoju gminy Chełm.str. 32 2

3 4.1 Gospodarka gminy Chełm str Społeczeństwo i kapitał ludzki.....str Atrakcyjność i spójność lokalnego terytorium.. str Dobre rządzenie i współpraca..... str Wizja rozwoju Gminy Chełm do roku str Misja, cel i priorytety strategii... str Misja Strategii Rozwoju Gminy Chełm na lata str Cele Strategii.str Plan operacyjny dla Strategii Rozwoju Gminy Chełm..str Wzrost konkurencyjności gospodarki gminy oraz zdolność do tworzenia nowych miejsc pracy str Podniesienie poziomu życia mieszkańców poprzez rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy i aktywności.str Spójność i atrakcyjność terytorialna gminy str Dobrze rządzenie i współpraca międzyregionalna i międzynarodowa poprzez wdrażanie polityki rozwoju... str Zadania inwestycyjne wskazane jako priorytetowe.str Wdrażanie i monitorowanie Strategii Rozwoju Gminy Chełm na lata str Monitoring strategii. str Wskaźniki monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Chełm na lata str Finansowanie założeń Strategii Rozwoju Gminy Chełm na lata str Konsultacje społeczne str. 69 3

4 1. Spójność celów Strategii z dokumentami strategicznymi na poziomie województwa, kraju i UE str Materiały źródłowe. str.8 Tok formalno-prawny Uchwałą Nr XXX/181/29 Rady Gminy Chełm z dnia 29 stycznia 29 r przyjęta została przedłożona przez Wójta Gminy Gminy Chełm na lata opracowana w formie dokumentu. Pełny tekst w/w uchwały znajduje się w dokumentacji Urzędu Gminy Chełm i Rady Gminy Chełm. 4

5 Wprowadzenie Ustawa z dnia 24 lipca 1998 roku opublikowana w Dzienniku Ustaw Nr 96/98 wprowadziła nowy, trójstopniowy podział administracyjny naszego kraju. Na mocy tej ustawy z dniem 1 stycznia 1999 roku Gmina Chełm została włączona do powiatu chełmskiego, jednego z 24 powiatów w nowym kształcie województwa lubelskiego. Do dnia 31 grudnia 1998 roku Gmina Chełm była administracyjnie przyporządkowana do województwa chełmskiego, które uległo likwidacji z dniem 1 stycznia 1999 roku. Praktycznym celem w/w ustawy było: wzmocnienie uprawnień decyzyjnych organów samorządowych stopnia podstawowego, wzmocnienie uprawnień rad w zakresie dysponowania własnymi środkami finansowymi, rozszerzenie roli samorządów społeczności lokalnej na sprawy dotyczące ich najbliższego otoczenia w celu prowadzenia działań na rzecz rozwoju gospodarczego gminy, przyznanie uprawnień radom co do dysponowania majątkiem komunalnym dla tworzenia korzystnych warunków gospodarki lokalnej oraz zapewnienia ładu przestrzennego. Przez rozwój lokalny rozumieć należy takie (systematyczne i trwałe) zmiany zachodzące w układzie lokalnym, które zwiększają sumę szans indywidualnego rozwoju każdego mieszkańca. Rozwój lokalny, to proces, działanie, a nie stan. Kluczem do rozwoju lokalnego (w myśl treści ustawy o samorządach) jest regionalny rozwój gospodarczy, z wykorzystaniem jej zasobów, uwzględnieniem potrzeb jej mieszkańców oraz przy ich udziale w podejmowanych działaniach. Według nowego podziału administracyjnego Gminę Chełm jednostkę samorządu terytorialnego można scharakteryzować następująco: 5

6 Tabela 1. Województwo Powiat Powierzchnia Liczba mieszkańców )631 Liczba sołectw 39 Liczba gospodarstw rolnych Średnia powierzchnia gospodarstwa 7,1 ha Użytki rolne ha Grunty orne ha Lasy ha lubelskie chełmski (w jego skład wchodzi: 15 gmin wiejskich i jedna gmina miejska) ha tys osób zameldowanych na terenie gminy (stan z dnia Dane liczbowe przyjęto według stanu na 16 sierpnia 27 roku. 6

7 Uwarunkowania ogólne 1.1 Uwarunkowania geograficzno-admninistracyjne Gmina Chełm zajmuje powierzchnię ha i położona jest w południowozachodniej części powiatu chełmskiego i we wschodniej części województwa lubelskiego, przy wschodniej granicy Polski z Ukrainą, otacza wokół miasto Chełm. Bezpośrednie sąsiedztwo z gminą tworzą: w części środkowej miasto Chełm od wschodu gminy Ruda Huta i Dorohusk od północy gminy Sawin i Wierzbica od zachodu gminy Siedliszcze, Rejowiec i Rejowiec Fabryczny od południa gminy: Kamień, Leśniowice i Siennica Różana. Pod względem układu geologicznego gmina Chełm należy do: Prowincji Środkowo-Europejskiej Okręgu Polesia Wołyńskiego Podokręgu Dorohusko-Sawińskiego. W układzie fizjograficznym, Gmina Chełm jest położona w dwóch mezoregionach: 1) Obniżenia Dubienki północno-wschodnia część gminy 2) Pagórów Chełmskich zachodnia i południowa część gminy. Krajobraz gminy ma charakter wyżynny, gdzie wzniesienia poprzedzielane są obniżeniami. Ogólną liczba mieszkańców gminy Chełm wynosi (stan na 27 rok). Gęstość zaludnienia wynosi 57 osób na 1 km 2. Gmina należy do wysoko zaludnionych w województwie lubelskim, w którym wskaźnik ten wynosi 89 osób na 1 km 2. Gmina Chełm należy do grupy większych gmin w woj. lubelskim pod względem ilości mieszkańców i powierzchni. 7

8 1.2 Uwarunkowania przyrodniczo-ekologiczne Gmina Chełm charakteryzuje się niezwykłym, bogactwem przyrodniczym. Występuje tutaj wiele rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt, niespotykanych na terenach innych gmin należących do powiatu chełmskiego. Stosunkowo dużą powierzchnię (około 19% całkowitej powierzchni gminy), jak na warunki gminy podmiejskiej, zajmują lasy. Są to w większości lasy mieszane i liściaste, niezwykle bogate w chronione gatunki roślin (m.in. wawrzynek wilcze łyko, barwinek pospolity, storczyki, lilia złotogłów, groszek wschodniokarpacki i wiele innych), znajdujące się w kompleksie leśnym koło Zawadówki. W części północnej gminy, w okolicach miejscowości Stańków, w obrębie zbiornika retencyjnego żyje niezwykle rzadki i zagrożony wyginięciem ptak bąk oraz wymierający żółw błotny. Oba te gatunki są wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. W okolicach miejscowości Nowiny, Srebrzyszcze i Brzeźno znajdują się, unikalne w skali europejskiej, torfowiska węglanowe objęte ochroną (rezerwaty Bagno Gotówka i Brzeźno, Błota Srebryskie). W północnej i wschodniej części gminy występują również pojedyncze cenne pomniki przyrody, takie jak lipa drobnolistna (Staw), brzoza brodawkowata (Ludwinów), wierzba biała (Zagroda), kasztanowiec biały i dąb szypułkowy (Depułtycze Stare). Lasy występujące w obrębie tychże torfowisk stanowią ostoję dla rzadkich gatunków ptaków, takich jak orlik krzykliwy i bocian czarny obydwa gatunki wpisane do PCKZ. Torfowiska zostały zaliczone do obszarów szczególnie ważnych dla ochrony ptaków wodno-błotnych w Europie. Ochrona ich jest przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych, organizacji pozarządowych (Fundacja IUCN Poland, Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), a także społeczności..lokalnej. W działalności na rzecz ochrony torfowisk zaangażowane są również: Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Katolicki Uniwersytet Lubelski i Ekofundusz). Północna i wschodnia część gminy charakteryzuje się najwyższymi walorami przyrodniczymi i stanowi Chełmski Park Krajobrazowy, zajmujący powierzchnię 472 ha. Tereny do niego przyległe, stanowiące otulinę Parku, objęte zostały ochroną jako Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu. Odmienny charakter od torfowisk węglanowych ma odkryte w ostatnich latach torfowisko, położone w południowo-zachodniej części gminy w pobliżu miejscowości 8

9 Zawadówka. Na obszarze około 1 ha występuje ponad 43 gatunków roślin naczyniowych (tj. około 17% gatunków roślin naczyniowych występujących w Polsce), z czego 29 objęte jest ochroną prawną, a 7 uznawanych jest za rzadkie lub bardzo rzadkie. Znajduje się tam największe na Lubelszczyźnie stanowisko objętej ochroną prawną, brzozy niskiej, rośliny pochodzenia borealnego(północnego). Występuje tam ponadto, ponad 78 gatunków motyli, w tym 6 gatunków nowych dla fauny Polski. Planowane jest objecie tego obszaru ochroną poprzez utworzenie rezerwatu przyrody. W odległości około 9 km na północny zachód od Zawadówki, (w pobliżu Nowosiółkek) znajduje się projektowany użytek ekologiczny. Jest to torfowisko o powierzchni około 5 ha z licznymi oczkami wodnymi powstałymi w wyniku kopania torfu. Spośród wielu występujących tam gatunków roślin, na szczególną uwagę zasługuje występujący bardzo licznie gniadosz królewski objęty ochroną prawną. Zupełnie odmienny charakter od poprzednich mają zbiorowiska roślinne pokrywające Górę Czubatkę (225 m n.p.m.) w pobliżu miejscowości Staw. Szczytowe partie tej góry pokrywa roślinność stepowa z niezwykle rzadkim, wpisanym do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin dziewięćsiłem popłocholistnym, który występuje jedynie na czterech stanowiskach w Polsce. Innym gatunkiem o równie wysokim statusie ochronnym jest rosnąca tutaj wisienka stepowa, dawniej występująca w tych okolicach dosyć często, a obecnie dramatycznie zmniejszająca swą liczebność. Opisany obszar zajmuje powierzchnię 4 ha i jest objęty ścisłą ochroną jako rezerwat przyrody Stawska Góra. Na terenie gminy występują również pojedyncze, cenne obiekty chronione jako pomniki przyrody. Ta forma ochrony obejmuje obecnie 1 obiektów, w tym: 7 pojedynczych drzew, grupę trzech modrzewi w Stańkowie, wzgórze widokowe Dziewicza Góra w Kolonii Horodyszcze oraz niszę źródłową w Kolonii Nowosiółki. Spośród drzew objętych ochroną pomnikową na szczególna uwagę zasługują: platan klonolistny o obwodzie 33 cm (Uher) oraz lipy drobnolistne o obwodach 462 cm i 591 cm (park w Stawie). 9

10 1.3 Uwarunkowania historyczne i zabytki kultury Gmina Chełm położona jest w obszarze historycznym Ziemi Chełmskiej, którą to w okresie wczesnego średniowiecza opanował Włodzimierz, książę kijowski. Tereny te były pod panowaniem książąt ruskich do około 134 roku. W wyniku walk, które rozegrały się w latach pomiędzy Polską, Litwą i Węgrami, już jako odrębna dzielnica chełmsko-balzacka powstała w drugiej połowie wieku XII, włączona została na trwale do Polski pod koniec panowania Kazimierza Wielkiego. W roku 1388 ponownie została podzielona na dwie oddzielne części, tj na Ziemię Chełmską i Bełską. Początkowo Ziemia Chełmska stanowiła odrębną jednostkę administracyjną i dopiero na przełomie wieku XV i XVI włączona została do województwa ruskiego, zachowując przy tym swą niezależność. Podział Ziemi Chełmskiej na dwa powiaty chełmski i krasnostawski (wiek XV i XVI) przetrwał do końca dawnej Rzeczypospolitej. W czasach Królestwa Kongresowego ( ) powiat chełmski włączony został do obwodu, a później powiatu krasnostawskiego. W roku 1912 wszedł on w skład guberni chełmskiej. A od roku 1919 powiat chełmski włączono do województwa lubelskiego. W roku 1951 miasto Chełm zostało wydzielone i utworzyło powiat miejski. Intensywny rozwój gminy nastąpił po wyzwoleniu. W latach teren gminy znajdował się w województwie chełmskim. Od 1 stycznia 1999 roku, wraz z nowym podziałem administracyjnym kraju, gmina Chełm włączona została do powiatu chełmskiego. Krajobraz kulturowy jest odzwierciedleniem wszelkich zjawisk występujących na terenie gminy w przeszłości. W ramach administracji kościelnej cały obszar Ziemi Chełmskiej obejmowały dwie diecezje łacińska i prawosławna. Diecezja łacińska powstała w latach i miała siedzibę w Chełmie. Natomiast diecezja chełmska prawosławna założona została w pierwszej połowie wieku XIII w Uhrusku. Charakterystycznym elementem krajobrazu kulturowego są licznie występujące na terenie gminy parki podworskie. Urozmaicają one i wzbogacają zarazem rolniczą przestrzeń obszaru gminy. Stanowią również ostoję dla wielu gatunków ptaków. Spośród dziewięciu parków podworskich, status parków zabytkowych nadano najcenniejszym i najlepiej zachowanym. Są to parki podworskie: 1

11 w miejscowości Staw z końca XIX wieku, w miejscowości Srebrzyszcze z drugiej połowy XVII wieku. W zakresie architektury do najważniejszych zabytków gminy Chełm zaliczyć należy: Późnobarokowy murowany pałac w Srebrzyszczu, wraz z zachowanym, po dzień dzisiejszy, prostokątnym, geometrycznym barokowym ogrodem włoskim (XVIII wiek) z częściowo zachowanym starodrzewiem lipowym i aleja morwową. Dawną prawosławną cerkiew parafialną z XVII wieku w Depułtyczach. Cerkiew ta w roku 1916 zamieniona została na kościół rzymsko-katolicki pod wezwaniem Wszystkich Świętych, od roku 1929 na kościół parafialny, odrestaurowany w 1957 roku. Jest to obiekt drewniany, jednonawowy konstrukcji zrębowej, dwustronnie oszalowany i wzmocniony listwami. Przy cerkwi zachowała się również drewniana dzwonnica konstrukcji słupowej z XVIII wieku. Dawną prawosławną cerkiew (z 144 roku) pod wezwaniem Św. Spasa (Zbawiciela) w Podgórzu, zwaną monasterem i zaliczaną do cerkwi chełmskich. Murowana z kamienia wapiennego. Od roku 1924 została ona świątynia katolicką, jako kościół pod wezwaniem Chrystusa Pana Zbawiciela w Podgórzu. Wewnątrz kościoła zachował się drewniany ołtarz główny w stylu rokokowym z końca XVIII wieku. Obok kościoła znajduje się dzwonnica neogotycka z 1912 roku. 11

12 1.4 Gmina na tle powiatu Gmina Chełm wchodzi w skład 13 gmin wiejskich oraz jednej gminy miejskiej (Rejowiec) tworząc powiat chełmski ziemski w województwie lubelskim. Powiat chełmski ziemski zajmuje powierzchnię ha, a Gmina Chełm zajmuje powierzchnię ha, co stanowi 17,81% ogólnej powierzchni powiatu oraz 1,18% powierzchni całego województwa lubelskiego (powierzchnia województwa lubelskiego wynosi ha). Charakterystykę gminy w danych liczbowych przedstawia tabela 1.1. Gminy wchodzące w skład powiatu są jednymi z większych na terenie Polski. Gmina Chełm zajmuje 255 lokatę pod względem powierzchni w Polsce. Powierzchnia (w ha) Gminy Chełm na tle powiatu m. Rejowiec Fabryczny Białopole Chełm m. Chełm Dorohusk Dubienka Kamień Leśniowice Rejowiec Fabryczny Ruda Huta Sawin Siedliszcze Wierzbica Wojsławice Żmudź Rejowiec Wykres 1. Powierzchnia Gminy Chełm na tle gmin powiatu (miasto Chełm stanowi powiat grodzki chełmski i nie wchodzi administracyjnie w skład powiatu ziemskiego chełmskiego) W powiecie ziemskim zamieszkuje osób. Najwięcej mieszka w Gminie Chełm (16%). 12

13 Ilość mieszkańców w gminach w powiecie chełmskim m. Rejow iec Fabry czny Bia łopole Ch ełm m. Ch ełm Doroh u sk Du bienka Kam ień Leśniow ice Rejow iec Fabry czny Ru da Hu ta Saw in Siedliszcze Wierzbica Wojsła w ice Żm u dź Rejow iec Wykres 2. Liczba ludności w gminach powiatu chełmskiego Gęstość zaludnienia jest znacznie wyższa w gminie miejskiej. Gminy wiejskie cechuje zbliżone, choć znacznie niższe zaludnienie. 13

14 Gęstość zaludnienia w powiecie chełmskim m. Rejow iec Fabry czny Bia łopole Ch ełm m. Ch ełm Doroh u sk Du bienka Kam ień Leśniow ice Rejow iec Fabry czny Ru da Hu ta Saw in Siedliszcze Wierzbica Wojsław ice Żm u dź Rejow iec Wykres 3 Wykres przedstawiający gęstość zaludnienia na 1km 2 w powiecie chełmskim 14

15 Dochody na jednego mieszkańca na tle gmin powiatu chełmskiego Żm udź Rejow iec Wojsław ice Wier zbica Rejow iec Fabry czny Białopole Chełm Dorohusk Siedliszcze Saw in Ruda Huta Rejow iec Fabry czny Kam ień Leśniow ice Dubienka Wykres 4. Dochody na jednego mieszkańca na tle gmin powiatu chełmskiego 15

16 1.5 Rolnictwo Gmina Chełm zlokalizowana jest wokół miasta Chełm. Obecnie gmina zajmuje powierzchnię ok. 221 tys. km 2, jest zamieszkiwana przez tys. mieszkańców. 1 W jej skład wchodzi 39 sołectw, które wymieniono poniżej: Tabela Depułtycze Królewskie 2. Pokrówka 2. Depułtycze Królewskie Kolonia 21. Rożdżałów 22. Rudka 4. Nowe Depułtycze 23. Zawadówka 5. Stare Depułtycze 24. Srebrzyszcze 6. Henrysin, 25. Stańków 7. Podgórze 26. Staw 8. Horodyszcze 27. Stołpie 9. Horodyszcze Kolonia 28. Strupin Duży. 1 Janów 29. Strupin Łanowy 11. Józefin 3. Strupin Mały. 12 Koza Gotówka 31. Tytusin. 13 Krzywice 32. Uher. 14 Ludwinów 33. Weremowice 15 Nowiny. 1 Dane z r. 34. Wojniaki 16

17 16. Nowosiółki 35. Wólka Czółczycka 17. Nowosiółki Kolonia 36. Zarzecze. 18 Ochoża Kolonia 37. Zagroda. 19 Okszów 38. Żółtańce 2. Parypse 39. Żółtańce Kolonia Gmina Chełm jest gminą rolniczo-przemysłową. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego na jej terenie wynosi 7,1 ha. Ponadto istnieją również gospodarstwa towarowe do 5 ha powierzchni. Tabela 3. Powierzchnia gospodarstwa Liczba gospodarstw Do 5 ha 241 5,1 1, ha 274 1,1 2, ha 27 Powyżej 2,1 ha 53 RAZEM: 775 Tabela 4. Gmina Udział gruntów ornych w % powierzchni ogólnej gminy Udział użytków rolnych w % powierzchni ogólnej gminy m. Rejowiec Fabryczny 49,7 67,3 Białopole 45, 59,2 Chełm 54,6 68,9 m. Chełm 32,2 39, 17

18 Dorohusk 36,3 65,7 Dubienka 43,9 64,5 Kamień 55,7 82,1 Leśniowice 71,8 81, Rejowiec Fabryczny 45,6 57,3 Rejowiec 43,5 63, Ruda Huta 46,5 73,8 Sawin 46,8 66,2 Siedliszcze 61,2 85,7 Wierzbica 59,2 78, Wojsławice 64,7 76,9 Żmudź 53,6 7,4 Grunty orne wchodzące w skład użytków rolnych to obszary wykorzystywane wyłącznie pod uprawy rolnicze. Prognozuje się, że zmianie ulegnie liczba gospodarstw rolnych z tendencją wzrostową, jeśli chodzi o powierzchnię jednego gospodarstwa. Znikną natomiast gospodarstwa małe, o powierzchni do 2 do 5 ha. W roku 211 przeważać będą gospodarstwa o wielkości od 3 do 1 i więcej ha. Szacuje się, że gospodarstwa rolne będące zakładami rolnymi ukierunkowane zostaną głównie na: produkcję zbóż i buraków cukrowych, w mniejszym stopniu na produkcję pozostałych upraw rolniczych. 1. Infrastruktura gospodarczo społeczna Gminy Chełm 2.1 Kanalizacja i wodociągi Gmina Chełm nie jest wyposażona w zbiorczą sieć kanalizacyjną. Istnieją natomiast lokalne sieci w miejscach zbiorowego zamieszkania - ich całkowita długość wynosi 24 km i zasięgiem swym obejmuje jedynie 1,3% ogółu gospodarstw domowych. W pozostałych funkcjonuje 3 indywidualnych bezodpływowych zbiorników na ścieki bytowe (szamb). Na terenie gminy istnieją trzy stacje wodociągowe w miejscowościach Okszów, Pokrówka i Nowosiółki Kolonia. Łączna długość sieci wodociągowej wynosi 176,947 km. Długość przyłączy na posesje oraz do budynków to 116,615 km. Sieć wodociągowa zasilana jest w wodę z czterech ujęć znajdujących się w miejscowościach: Pokrówka, 18

19 Okszów, Janów, Nowosiółki Kolonia. Miejscowości nie zwodociągowane lub słabo zwodociągowane to: Józefin, Tytusin, Podgórze, Henrysin, Ochoża Kolonia, Stołpie, Rudka, Krzywice. Około 6 gospodarstw w powyższych miejscowościach korzysta z indywidualnych studni kopanych. Niezbędna jest dalsza rozbudowa sieci wodociągowych dla obszarów zabudowy w oparciu o istniejące odcinki sieci wodociągowych powiązanych w jeden układ. Indywidualne ujęcia wody dopuszcza się tylko dla mieszkańców w zabudowie rozproszonej, w miejscowościach o niewielkiej liczbie mieszkańców, usług i drobnego przemysłu. Skanalizowane wsie to Okszów, częściowo Pokrówka i Staw. Łączna długość sieci wynosi 24 km, z której korzysta 41 gospodarstw domowych. Ścieki sanitarne odprowadzane są do istniejących oczyszczalni w miejscowościach Okszów, Srebrzyszcze i Nowiny. W 2 roku oddano do użytku oczyszczalnie przy Zespołach Szkół w Stołpiu i w Stawie. 2.2 Usuwanie nieczystości stałych Na terenie gminy realizowane są zadania związane ze zbiórką i wywozem odpadów nagromadzonych selektywnie. Odpady gromadzone są w pojemnikach i kontenerach a następnie wywożone do Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. W latach planuje się usunięcie i utylizację wyrobów zawierających azbest, zgodnie z wytycznymi zawartymi w Programie usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski, przyjętym w dniu 14 maja 22 roku przez Radę Ministrów RP. Dokładne wytyczne zawiera Program usuwania i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest z terenu Gminy Chełm w latach Drogi i komunikacja Na terenie gminy znajdują się: drogi wojewódzkie 22,1 km 19

20 drogi powiatowe 74,1 km - z tego: 63,9 km asfaltowych drogi gminne 1,2 km gruntowych, 7, km - z tego: 58, km asfaltowych 12, km gruntowych, drogi wewnętrzne 65, km. (dojazdowe do pól, lasów, osiedli mieszkaniowych). Przez teren gminy przebiega droga krajowa Nr 12 relacji Lublin Chełm Dorohusk., która jest drogą ekspresową relacji Kurów Lublin Piaski- Chełm Dorohusk, zaliczana do sieci dróg międzynarodowych jako E Drogi główne to G 844 droga wojewódzka relacji Chełm Hrubieszów Drogi zbiorcze Z 814 droga wojewódzka relacji Chełm Wierzbica Cyców Z 843 droga wojewódzka relacji Chełm Wierzchowiny Zamość. Drogi powiatowe: 1822 L [Z (6 154) 822L oz. wg. Planu Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Chełm 2 ] droga powiatowa relacji Sajczyce Ruda Huta Żalin Świerże 187L [Z (6 23) 87L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji droga krajowa Nr 12 Chojno Siedliszcze Bezek - Nowosiółki Kulik 185L [Z (6 24) 85L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Okszów Przysiółek Pniówno Olchowiec Kulik 1818 L [Z (625) 818L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Staw Czułczyce 1823 [Z (626) 823L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Chełm Okszów Ruda Rudka 1827 L [Z (6 27) 827 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Okszów Srebrzyszcze 1827L [Z (6 28) 827 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Srebrzyszcze - Leśniczówka 1817L [Z (6 221) 817 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Pawłów Henrysin Staw 1834 L [Z (6 233) 834 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Niedziałowice Uher 1835L [Z (6 255) 835 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Pokrówka Krzywiczki Leśniowice 1838L [Z (6 256) 838 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Kolonia Pokrówka Strupin Duży 1839L [Z (6 257) 839 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Chełm Wojsławice Grabowiec 184L [ Z (6 263) 84 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Kamień Strachosław Mołodytyn - Rożdżałów 2 Uchwała na XX/12/24 z dnia 13 lipca 24 r. Rady Gminy Chełm w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 2

21 1843l [ Z (6 264) 843 L oz. wg. PZP] droga powiatowa relacji Srebrzyszcze Pławanice Majdan Drogi gminne 14641L [L (3) 4641L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 23) 87 L Nowosiółki do drogi krajowej nr 12 Stołpie (granica gminy) powierzchnia bitumiczna 14642L [L (4) 4642 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od granicy gminy Tytusin do drogi gminnej nr L - (3) 4641 L - powierzchnia wzmocniona gruzem docelowo powierzchnia bitumiczna 14643L [L - (5) 4643 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji do drogi krajowej nr 12 Janów I do granicy gminy powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa docelowo bitumiczna 14644L [L (6) 4644 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od granicy gminy Rudka do granicy gminy powierzchnia z wykonaną stabilizacją, docelowo bitumiczna (planowana refundacja ze środków UE) 14645L [L (7) 4645L oz. wg. PZP] droga gminna relacji Stołpie od drogi powiatowej nr (6 221) 817 L Podgórze do drogi gminnej nr L (9) 4647 L - powierzchnia bitumiczna 14647L [L (9) 4647 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji Henrysin Podgórze Janów II do drogi krajowej nr 12 powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa docelowo bitumiczna 1544L [L (24) 544 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od drogi krajowej nr 12 w kierunku Zawadówki pomiędzy Janowem I a Janowem II powierzchnia kamienna do częściowego remontu docelowo bitumiczna 14639L [L (1) 4639 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6221) 817 L Kol. Ochoża do projektowanej S 12 powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo żużlowa do budowy docelowo bitumiczna 1464L [L (2) 464 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji Kol. Staw od drogi powiatowej nr (625) 818 L powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa 14651L [L (13) 4651 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od drogi wojewódzkiej nr 812 Horodyszcze Kolonia granica gminy- powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa, planowany remont odcinka gruntowego docelowo powierzchnia bitumiczna 14652L [L (14) 4652 L oz. wg. PZP] droga gminna relacji od drogi wojewódzkiej nr 812 Kol. Horodyszcze- droga tłuczniowa, do remontu i dywanikowania 1547L [L (27) 547 L oz. wg. PZP] droga gminna przez wieś Parypse powierzchnia bitumiczna, nowa 14653L [L - (15) 4653L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 28) 828L - Srebrzyszcze - do drogi gminnej L- (16) 4654L- powierzchnia nowa, bitumiczna 14654L [L - (16) 4654L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 28) 828L - Antonin - do drogi krajowej nr 12 - powierzchnia nowa, bitumiczna 14655L [L - (17) 4655L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi gminnej L-(15) 4653L - Srebrzyszcze - do drogi gminnej L-(16) 4654L - powierzchnia nowa, bitumiczna 14656L [D - (18) 4656L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 26) 823L - Okszów - do drogi powiatowej nr (6 26) 823L powierzchnia bitumiczna 21

22 14657L [D - (19) 4657L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 27) 827L - Kol. Okszów - do granicy gminy powierzchnia żużlowa, planowany remont docelowo powierzchnia bitumiczna 1548L [L - (28) 548L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 28) 828L do RSP Srebrzyszcze powierzchnia bitumiczna 14646L [L - (8) 4646L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji Uher - od drogi powiatowej nr (6 233) 834L - Weremowice - do drogi wojewódzkiej nr powierzchnia do modernizacji docelowo powierzchnia bitumiczna 14649L [L - (11) 4649L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji Rudka - Zawadówka Żółtańce powierzchnia zużlowa, planowana budowa drogi docelowo powierzchnia bitumiczna 1543L [L - (23) 543L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji przez wieś Strupin Mały powierzchnia bitumiczna 1542L [L - (22) 542L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji Strupin Łanowy - Krzywice - od drogi powiatowej nr (6 256) 838L - do drogi powiatowej nr (6 255) 835L powierzchnia bitumiczna 155L [L - (3) 55L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 257) 839L Strupin Duży Strachosław powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa, planowane utwardzenie części gruntowej docelowo powierzchnia bitumiczna 14648L [L - (1) 4648L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji Uher - od drogi powiatowej nr (6 233) 834L - Depułtycze Królewskie Rożdżałów - do drogi powiatowej nr (6 255) 835L powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo żużlowa i gruntowa, planowany remont docelowo całość powierzchnia bitumiczna 1465L [L - (12) 465L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji Depułtycze Stare od drogi gminnej L L [(2) 4658L oz. wg. PZP] do drogi wojewódzkiej nr Depułtycze Królewskie Kol. powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo gruntowa 14658L [L - (2) 4658L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od granicy gminy - Wojniaki - Depułtycze Stare - do drogi powiatowej nr (6 233) 834L powierzchnia bitumiczna 1541L [L - (21) 541L oz. wg. PZP] - droga gminna w Depułtyczach Królewskich Kol. Od drogi Z-843 do drogi L-3 (4658L) powierzchnia planowana do modernizacji docelowo powierzchnia bitumiczna (planowana refundacja ze środków UE) 1545L [D - (25) 545L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 233) 834L do drogi gminnej L-(2) 4658L powierzchnia żużlowa, planowane utwardzenie 1546L [D - (26) 546L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji przez wieś Zagroda - od drogi powiatowej nr (6 23) 833L w kierunku Niedziałowic- powierzchnia częściowo asfaltowa, częściowo gruntowa, planowana do utwardzenia 1549L [D - (29) 549L oz. wg. PZP] - droga gminna relacji od drogi powiatowej nr (6 255) 835L do Kol. Krzywice powierzchnia bitumiczna 1551 droga powiatowa 185L Okszów- Stańków- Horodyszcze powierzchnia bitumiczna, częściowo nowa 1552 L droga wojewódzka 812 Horodyszcze Kolonia- droga gminna L powierzchnia bitumiczna 22

23 1553 L granica m. Chełm Horodyszcze Jamiska Dr. Gminna L powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo zużlowa 1554 L droga powiatowa 185 L Okszów Zarębówka powierzchnia tłuczniowa, planowana do dywanikowania 1555L droga gminna 14651L Horodyszcze Jagodno powierzchnia gruntowa 1556 L droga gminna L Rudka - Marysin powierzchnia planowana do modernizacji docelowo powierzchnia bitumiczna (planowana refundacja ze środków UE) 1557 L droga gminna 14644L - Rudka gr.m. Chełm powierzchnia żużlowa, planowana do budowy docelowo powierzchnia bitumiczna 1558 L droga wojewódzka 841 Ochoża Kolonia droga wojewódzka 841 powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo żużlowa, planowany remont docelowo powierzchnia bitumiczna 1559 L droga woj Staw Osiedle mieszkaniowe powierzchnia częściowo bitumiczna, częściowo wykonana stabilizacja, planowana do dywanikowania 156 L gr. M. Chełm Pokrówka Strupin Łanowy- droga powiatowa 1838 L powierzchnia częściowo bitumiczna, gruntowa, częściowo wykonano podbudowę na bazie tłucznia, planowana do remontu docelowo powierzchnia bitumiczna 1561 L droga powiatowa 1832 L Żółtańce Kolonia Osiedle mieszkaniowe na powierzchni wykonano podbudowę na bazie tłucznia, powierzchnia planowana jest do dywanikowania 1562 L droga powiatowa 1834 L Uher powierzchnia gruntowa 1563 L droga gminna L Zawadówka Trubaków powierzchnia częściowo gruntowa, częściowo żużlowa planowana do remontu docelowo powierzchnia bitumiczna 1564 L droga gminna L Janów osiedle mieszkaniowe powierzchnia gruntowa, planowana do remontu docelowo powierzchnia bitumiczna 1565 L droga gminna 14653L Srebrzyszcze stara szkoła w kierunku wschodnim powierzchnia planowana do modernizacji docelowo powierzchnia bitumiczna (planowana refundacja ze środków UE) 1566 L - droga gminna 14646L - Weremowice Jakubiec- na części powierzchni wykonano stabilizację, częściowo powierzchnia gruntowa planowana do remontu docelowo powierzchnia bitumiczna 1567 L droga woj. 843 do Zalewu Żółtańce powierzchnia gruntowa do budowy 1568 L - droga gminna 14658L Depułtycze Stare Zwierzyniec na części powierzchni wykonano podbudowę na bazie tłucznia, częściowo powierzchnia gruntowa 1569 L droga powiatowa 1832 L Żółtańce Kol. Chojna powierzchnia żużlowa planowana do dywanikowania 157 L - droga gminna 14643L Janów I do drogi gminnej Janów II powierzchnia do budowy 1571 L droga powiatowa 1838 L Strupin Duży droga powiatowa 184L Rożdżałów powierzchnia gruntowa 1572 L Pokrówka (droga równoległa do ul. Wiosennej) t.j do drogi powiatowej 1835 L powierzchnia gruntowa 1573 L droga powiatowa 185 L Okszów osiedle mieszkaniowe - na części powierzchni wykonano podbudowę na bazie tłucznia docelowo powierzchnia bitumiczna 23

24 1574 L droga powiatowa 187 L Nowosiółki Kolonia powierzchnia w części gruntowa w części bitumiczna W nowym okresie programowania na lata Gmina Chełm będzie starała się uzyskać refundację ze środków UE (Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego ) w pierwszej kolejności na remonty zaplanowane na drogach: 14644L, 1556L, 1541L. 2.4 Kultura, oświata i pomoc społeczna Kultura W roku 1986 na bazie odremontowanej dawnej szkoły powstał w Żółtańcach Wiejski Dom Kultury. Jako jedyna większa placówka kultury na terenie Gminy Chełm wypełniał różnorodne zadania związane z szeroko pojętą działalnością kulturalną, twórczą, rekreacyjną, edukacyjną. W roku 1992 WDK został przekształcony w Gminny Ośrodek Kultury w Żółtańcach, w którego skład weszły również biblioteki gminne w Okszowie, Srebrzyszczu, Stawie, Stołpiu oraz Strupinie Dużym. W lipcu roku 22 nastąpił rozdział ośrodka i bibliotek. Powstały dwie samodzielne jednostki - Ośrodek Kultury Gminy Chełm w Żółtańcach oraz Biblioteka Publiczna Gminy Chełm w Strupinie Dużym, nad którymi bezpośredni nadzór sprawuje wójt Wiesław Kociuba. Ośrodek Kultury wraz z filiami prowadzi działalność w zakresie: obsługi artystycznej i technicznej imprez gminnych, lokalnych, szkolnych, okolicznościowych, rocznicowych, kameralnych, itp., które to są skierowane do szerokiego grona 24

25 odbiorców. Poprzez różnorodności form prowadzi edukację kulturalną dzieci i młodzieży. Dwadzieścia lat działalności to wiele mniejszych i większych imprez o charakterze cyklicznym m.in.: Akcja Białe i Zielone Wakacje, organizowana (od 1987 r.) dla dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych i wakacji, gdzie są prowadzone m.in. zajęcia plastyczne, taneczne, integracyjne, konkursy, itp. Ogólnopolskie Warsztaty Plastyczne Jesień (od 1991 r.) organizowane w Domu Pracy Twórczej w Uhrze. Spotkania twórcze artystów plastyków różnych dziedzin. Od 2 r. połączone z Akcją Plastyczną Radość dla uczniów szkół z terenu gminy. Na zakończenie odbywa się wspólna wystawa prac w Galerii Żółtańce przy Zespole Szkół w Żółtańcach. Międzyszkolny Przegląd Artystyczny (od 1995 r.), impreza konkursowa, na którą składa się przegląd widowisk przygotowanych przez poszczególne szkoły oraz pokonkursowa wystawa prac plastycznych na określony temat. Od roku 23 ze stałym miejscem w Zespole Szkół w Żółtańcach. Gminna Biesiada Rodzinna (od 1999 r.), impreza plenerowa o charakterze festynu rodzinnego, w którym występy artystyczne przeplatają się z różnorodnymi konkurencjami sportowo-rekreacyjnymi dla ludności. Gminne Dożynki, tradycyjne święto rolników, spotkania, wystawy, kiermasze, występy artystyczne, konkurs wieńców dożynkowych. Święto Strażaka połączone z gminnymi zawodami sportowo-pożarniczymi. Koncerty z cyklu: Cztery Pory Roku (od 1987 r.), występy artystyczne grup działających przy Ośrodku, jak również zaproszonych gości, połączone z wystawami prac plastycznych. Turniej Piłkarski Dzikich Drużyn o Puchar Wójta Gminy Chełm, rozgrywki piłkarskie drużyn z terenu gminy. Gminne Konkursy Plastyczne Wielkanocne i Bożonarodzeniowe, o różnorodnej tematyce związanej z tymi świętami, zakończone wystawą prac. Wiele imprez okolicznościowych i rocznicowych, takich jak Dzień Babci i Dziadka, Dzień Kobiet, Dzień Matki, Dzień Dziecka, Mikołaj, Dzień Edukacji Narodowej, Dni Miejscowości itp. 25

26 Ośrodek Kultury współorganizuje wiele imprez wraz ze szkołami z terenu gminy. Przy Ośrodku działają takie grupy artystyczne jak: Kabaret Dunia, Grupa Dziecięca Wesołe Promyki, Grupa Młodzieżowa Felusie, Grupa Młodzieżowa Żółtaniaki (od 25 r.), Grupa Taneczna Impuls (od 21 r. ), Grupa Taneczna Błysk, Grupa Taneczna Magnum (filia w Janowie), Grupa Plastyczna Paleta obecnie przy Galerii Żółtańce w Zespole Szkół w Żółtańcach, Grupa Poezji śpiewanej RAMM. Grupy artystyczne prezentują się na wielu imprezach lokalnych i gminnych, jak też powiatowych i wojewódzkich. W siedzibie Ośrodka Kultury mieści się redakcja Głosu Gminy Chełm, biuletynu informacyjnego samorządu Gminy Chełm wydawanego od 2 r., poruszającego i informującego o wszelkiego typu sprawach lokalnych, imprezach kulturalnych i oświatowych, wydarzeniach, ciekawych postaciach, historii miejscowości i gminy. Decyzję w sprawie utworzenia Gminnej Biblioteki z siedzibą w Okszowie, po raz pierwszy, podjęto w 1974 r. Funkcję tę placówka sprawowała do 1991r., później została włączona w strukturę Gminnego Ośrodka Kultury w Żółtańcach. Na mocy Uchwały Rady Gminy Chełm z dnia 27.III 22 r., w sprawie podziału Gminnego Ośrodka Kultury, powstały dwie samodzielne instytucje kultury. Obowiązująca uchwała Rady Gminy z 1992r. w sprawie połączenia jednostek kultury straciła moc i ponownie 1. VII 22 r. powołana została Biblioteka Publiczna Gminy Chełm z siedzibą w Strupinie Dużym wraz z podległymi jej filiami. Gminna Biblioteka Publiczna posiada osobowość prawną i jako samodzielna, samorządowa jednostka kultury, zobowiązana jest do prowadzenia odrębnej gospodarki finansowej według zasad określonych przepisami prawa dla instytucji kultury. W listopadzie 24 r. nastąpiła reorganizacja jednostki. Biblioteka Gminna zmienia swoją nazwę na Biblioteka Publiczna Gminy Chełm w Okszowie, tym samym siedziba Gminnej Biblioteki przeniesiona została do miejscowości Okszów. Podległe jej filie biblioteczne na terenie Gminy Chełm to: Filia w Nowosiółkach Kol., Srebrzyszczu, Strupinie Dużym i Filia w Stawie. Utrzymanie Biblioteki stanowi zadanie własne gminy, z czego wynika, że jej działalność dotowana jest ze środków finansowych gminy. Bezpośredni nadzór nad działalnością jednostki sprawuje Wójt Gminy Chełm, a z racji tej, że działa w obrębie krajowej sieci bibliotecznej, podlega również nadzorowi merytorycznemu Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Lublinie. 26

27 Przedmiotem działania Biblioteki, jak określa uchwała, jest gromadzenie materiałów bibliotecznych oraz popularyzacja książki i czytelnictwa. Czytelnikom i użytkownikom Biblioteki Gminnej w Okszowie placówka oferuje: bogaty księgozbiór ( stan na 31.XII.26 r woluminów)- literaturę piękną dla dzieci, młodzieży i dorosłych (w tym lektury) oraz księgozbiór niebeletrystyczny z różnych dziedzin wiedzy, czasopisma (korzystanie na miejscu lub wypożyczanie do domu)- prenumerowane tytuły to: Angora, Claudia, Cogito, Dziewczyna, Kwietnik, Olivia Pani domu, Poradnik domowy, Super Tydzień Chełmski, 13-tka Magazyn Szczęśliwej Nastolatki, M jak Mieszkanie, Victor Gimnazjalista i Victor Junior, bezpłatny dostęp do INTERNETU, możliwość korzystania z XSERO. Biblioteka jako placówka kultury, prowadzi również różne formy pracy oświatowej jak: spotkania autorskie, lekcje biblioteczne, konkursy, zajęcia plastyczno- techniczne, konkursy, wystawki, gazetki itp. Dużym osiągnięciem Biblioteki Gminnej w 26 r. było uzyskanie II miejsca w powiatowym etapie konkursu wojewódzkiego Pamięć przeszłości organizowanego przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im. H. Łopacińskiego w Lublinie. W ramach Programu Operacyjnego Promocja czytelnictwa, Priorytet 1 Rozwój księgozbiorów bibliotek ogłoszonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biblioteka Gminna po raz kolejny otrzymała dotację na zakup książek, które wzbogacą księgozbiory naszych placówek Oświata Na terenie Gminy Chełm funkcjonuje sześć Zespołów Szkół w skład, których wchodzą szkoły podstawowe i szkoły gimnazjalne. Zespoły Szkół utworzone są w miejscowościach: Strupinie Dużym, Stawie, Kolonii Nowosiółki, Uhrze, Kolonii Żółtańce, Okszowie oraz 1 szkołę podstawową w miejscowościach Srebrzyszcze. W szkołach podstawowych i gimnazjalnych naukę pobiera 1316 uczniów. Placówki realizują zadania realizuje cele i zadania określone w Ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty i w przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie w zakresie edukacji, wychowania, profilaktyki i opieki. 27

28 Celem działań jest wszechstronny rozwój ucznia w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym, a w szczególności zapewnienie uczniom zdobycia i wykorzystywania odpowiedniej wiedzy i umiejętności oraz kształtowanie prawidłowych postaw życiowych. Do wykonywania zadań szkoły wykorzystują własną bazę w postaci programów nauczania, programów wychowawczych, profilaktycznych oraz sal lekcyjnych i środków dydaktycznych pracowni komputerowych, bibliotek, obiektów sportowych (jeśli istnieją), stołówek, gabinetów pielęgniarki szkolnej oraz pomieszczeń administracyjno-gospodarczych. Ponadto szkoły oferują: dodatkowe zajęcia edukacyjne zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze pomoc psychologiczną i pedagogiczną oraz materialną zajęcia wspomagające rozwój uczniów z zaburzeniami rozwojowymi uczestnictwo w różnych sferach życia społecznego. Nadzór merytoryczny finansowy nad placówkami oświatowymi w Gminie Chełm prowadzi Biuro Obsługi Szkół Pomoc społeczna Ośrodek Pomocy Społecznej Gminy Chełm swoje realizuje zadania realizuje przede wszystkim na podstawie Ustawy z dnia 12 marca 24 r. o pomocy społecznej. Ponadto realizuje zadania zgodnie z: 1. ustawą z dnia 28 listopada 23 r. o świadczeniach rodzinnych, 2. ustawą z dnia 22 kwietnia 25r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, 3. ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, 4. ustawą z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, 5. ustawą z dnia 27 sierpnia 24 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, 6. ustawą z dnia 21 czerwca 21 r. o dodatkach mieszkaniowych, 7. ustawą z dnia 13 października 1999 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. 8. Strategią rozwiązywania problemów społecznych Gminy Chełm w latach , 28

29 9. ustawą z 24 kwietnia 23 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Ustawowym celem Ośrodka jest: umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia, zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych osób i rodzin oraz umożliwienie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka, doprowadzenie w miarę możliwości do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Działania Ośrodka kierowane są w szczególności do najsłabszych grup społecznych tj. rodzin dotkniętych problemem bezrobocia, rodzin wielodzietnych, osób starszych, samotnych i niepełnosprawnych. Koncentrują się przede wszystkim na łagodzeniu skutków długotrwałego bezrobocia i wynikającego z niego ubóstwa. OPS Gminy Chełm jest organizatorem i wykonawcą gminnych zadań własnych i zleconych z zakresu pomocy społecznej, zadań z zakresu administracji rządowej, zadań w drodze porozumień z organami administracji rządowej. Poza działalnością wynikającą wprost z ustawy o pomocy społecznej OPS Gminy Chełm prowadzi również inne formy działalności skierowane do mieszkańców gminy, zwłaszcza do dzieci. Wśród nich m.in.: zabawy choinkowe, spotkania mikołajkowe, wycieczki dla dzieci, współorganizacja wypoczynku dla dzieci ponadto organizacja prac społecznie użytecznych, rozdawnictwo żywności. Według danych na koniec 26 roku liczba odbiorców pomocy społecznej na terenie Gminy Chełm wynosiła 25 osób, z tego ponad 1 osób to długotrwale bezrobotni Średnia wysokość świadczeń pieniężnych na 1 osobę wynosiła ok. 4 zł/mc. 2.5 Przedsiębiorczość Na terenie gminy działa 491 podmiotów gospodarczych (stan na ). Rodzaj prowadzonej działalności to przede wszystkim: handel, usługi, rolnictwo i inne. Niewystarczająco rozwinięte w gminie są usługi turystyczne (brak miejsc noclegowych); działalność prowadzi tylko 1 gospodarstwo agroturystyczne. Najprężniej działające przedsiębiorstwa to m.in.: 29

30 Browar Jagiełło w Pokrówce, Omega Plus Sp. z o. o. w Antoninie, Zajazd Trzy Dęby w Janowie, Polimer Sp. z o. o., w Janowie, Bar Pstrągowo w Żółtańcach Kolonii, Ta Karczma Rzym się Nazywa" w Okszowie, Dworek Pan Tadeusz w Żółtańach, Dom Weselny Diana w Pokrówce, Wytwórnia Makaronu w Rożdżałowie, Bienias&Bienias Sp.j. Renault Partner Sprzedaż Sernice w Janowie Firma ELCON w Janowie, Zakład Instalatorstwa Elektrycznego I Automatyki Przemysłowej w Pokrówce, Drukarnia GRAF Janusz Królikowski w Pokrówce. 3

31 3. Budżet Gminy Chełm 3.1 Budżet Gminy Chełm za lata poprzednie Tabela 5. Wyszczególnienie I. Dochody ogółem, , w tym: , , , 1. dochody własne , , , , 2. subwencje , , 8 22, , 3. dotacje na zadania z zakresu administracji rządowej i inne , , , 99 85, zlecone ustawami 4. pozostałe dotacje II. Wydatki ogółem, , , w tym: , , wydatki bieżące , , , , wydatki inwestycyjne , , , , Spłata kredytów, 52, , 471 6, 55 5, pożyczek 3.2 Prognozy budżetu Gminy Chełm na lata Tabela 6. Wyszczegól nienie I. Dochody ogółem, w tym: 1. dochody własne 2. subwencje , , , 23 15, 7 15, 9 6, 23 7, 7 4, 9 7, 24 2, 7 6, 9 8, 24 7, 7 8, 9 9, 24 9, 7 7, 1, 25, 7 5, 1 1, 25 5, 7 7, 1 2, 26, 7 9, 1 3, 31

32 3. dotacje na zadania z zakresu administra cji rządowej i inne zlecone ustawami 4. pozostałe dotacje II. Wydatki ogółem, w tym: wydatki bieżące wydatki inwestycyjne Spłata kredytów, pożyczek , , , , , 5 1, 1 3, , 2 467, 2 1, 5 1, 1 4, , 2 536, 2 6, 5 2, 1 5, 23 7, 21, 2 7, 5 4, 1 6, 24 2, 21 4, 2 8, 5 5, 1 7, 24 9, 22, 2 9, 5 6, 1 8, 25, 22, 3, 5 7, 1 9, 25 5, 22 4, 3 1, 768, 583, 564, 5, 5, , 2, 26, 22 8, 3 2, 4. Diagnoza strategiczna ocena głównych uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych rozwoju Gminy Chełm Diagnoza stanowi syntezę szczegółowej analizy stanu początkowego oraz przyszłych uwarunkowań rozwoju społeczno gospodarczego gminy w latach Została opracowana dla 4 obszarów priorytetowych i skupia uwagę na kluczowych zagadnieniach związanych z polityką lokalną i rozwojem społeczno gospodarczym gminy. 4.1 Gospodarka Gminy Chełm O poziomie rozwoju gospodarki lokalnej decyduje przede wszystkim: * struktura gospodarki i jej potencjał do wytwarzania PKB (produkt krajowy brutto), * efektywność przedsiębiorstw i poziom ich innowacyjności * rozwój infrastruktury ekonomicznej, * sprawność administracji i instytucji otoczenia biznesu Tabela 7. Mocne strony wysoka przydatność środowiska przyrodniczego dla rozwoju turystyki i agroturystyki, względnie tania siła robocza, położenie w bliskiej odległości od Słabe strony niedostateczna ilość małych i średnich przedsiębiorców, niski poziom PKB na mieszkańca, niska struktura zatrudnienia, niska wydajność pracy zwłaszcza w 32

33 granicy wschodniej, dobre warunki do rozwoju inwestycji związanych z przetwórstwem, dobre warunki do tworzenia towarowych zakładów rolnych, zasobność gminy w liczne surowce dla rozwoju przetwórstwa przemysłowego w tym w surowce rolne oraz mineralne, bliskie sąsiedztwo granic gminy jako warunek do rozwoju dużych sieci handlowych i usługowych, Szanse rozwoju dostatecznie dobre połączenie komunikacyjne, bliskie sąsiedztwo granicy wschodniej a co się z tym wiąże duży rynek zbytu, duży potencjał gospodarstw rolnych umożliwiający rozwój we wszystkich kierunkach upraw i hodowli, specjalizacja gminy w brakujących sektorach usług i produkcji, rozwój kontaktów międzynarodowych, współpraca (przygraniczne położenie - ściana wschodnia) przedsiębiorstw z terenu gminy, zwiększone wykorzystywanie środków pomocowych, rozwój gospodarki teleinformatycznej. rolnictwie, niska wydajność przedsiębiorstw połączona z niskim poziomem innowacyjności, niska konkurencyjność sektora rolnego, słabo rozwinięta infrastruktura telekomunikacyjna, niska sprawność samorządu we wspieraniu przedsiębiorstw. Zagrożenia rozwoju niskie dochody ludności kształtujące niski popyt wewnętrzny, niski poziom nakładów inwestycyjnych, niskie wykorzystanie środków z Unii Europejskiej, niska zdolność współfinansowania projektów, brak długofalowej polityki rolnej państwa, niestabilność polityki rolnej. 4.2 Społeczeństwo i kapitał ludzki Podstawowym warunkiem trwałego rozwoju gminy jest rozwój nowoczesnego społeczeństwa opartego na wiedzy. Rozwój oparty na wiedzy odnosi się do oświaty 33

34 oraz społeczeństwa informacyjnego. Zgodnie z przesłaniem Człowiek najlepsza inwestycja władze gminu będą starały się dążyć do realizacji celów związanych z edukacją, wychowaniem, zatrudnieniem oraz pozytywnym wykorzystaniem czasu wolnego korzystanie z wszystkich dóbr kulturowych a także zapewnieni godziwych warunków do życia i rozwoju (ochrona zdrowia, warunki mieszkaniowe, bezpieczeństwo). Tabela 8. Mocne strony Słabe strony wykształcona kadra nauczycieli, wystarczająca ilość placówek niskie dochody ludności, utrzymujące się bezrobocie, oświatowych na poziomie trudne warunki mieszkaniowe, szkolnictwa podstawowego i niedostateczny rozwój gimnazjalnego, infrastruktury sportowej, wysoki poziom kwalifikacji i niedostateczny rozwój specjalizacji kadr zatrudnionych w infrastruktury ochrony zdrowia, sferze usług publicznych (oświata, utrudniony dostęp do pomoc społeczna), specjalistycznych usług opieki rozwój społeczeństwa zdrowotnej, obywatelskiego rozwój III niska świadomość społeczeństwa sektora, organizacji w zakresie zdrowego trybu życia, samopomocowych. niedostateczny poziom wykształcenia mieszkańców gminy, niedostateczna ilość oświatowych placówek ponadgimnazjalnych (szkoły średnie, uczelnie wyższe), niska infrastruktura oświatowa przestarzałe placówki oświatowe wymagające remontów, modernizacji oraz doposażenia w sprzęt dydaktyczny i informatyczny), utrudniony dostęp do Internetu, niedostateczny poziom aktywności zawodowej kobiet dominacja stereotypów na temat roli kobiety 34

35 Szanse postępujący wzrost wykształcenia społeczności, zwiększający się dostęp do europejskich rynków pracy, rozwój infrastruktury i usług społeczeństwa informacyjnego, podstawy do budowania kapitału kulturowego, podstawy do budowania kapitału III sektora, duże zainteresowanie aktywnym spędzaniem czasu wolnego uprawianie sportu. w życiu społecznym i zawodowym, niski poziom uświadomienia społeczności na temat ustawicznego kształcenia i podnoszenia kwalifikacji, wysoki poziom ubóstwa i zjawiska marginalizacji społecznej, niedostateczny poziom usług opieki społecznej brak zaangażowania w aktywną walkę z wykluczeniem społecznym, niedostateczny poziom usług kulturalnych związany z brakiem odpowiednio wyposażonej bazy kulturowej, niedostateczne wyposażenie służb bezpieczeństwa publicznego w sprzęt i urządzenia do zapewnienia ładu publicznego i bezpieczeństwa. Zagrożenia niekorzystne trendy demograficzne ujemny przyrost naturalny, starzenie się społeczeństwa, niewystarczająca ilość nowych miejsc pracy, brak perspektyw dla młodego pokolenia, utrwalanie się zjawisk dziedziczenia długotrwałego bezrobocia oraz biedy, postępujące ubożenie i marginalizacja społeczności spowodowana nierównym dostępem do edukacji i ubogim rynkiem pracy uzależnienie od świadczeń pomocy społecznej, 35