Przysz oêç nale y do lamp diodowych

Transkrypt

1 NR 14 JESIE ZIMA 2003 ISSN X W ciàgu najbli szych lat wi kszoêç halogenowych lamp polimeryzacyjnych jakie obecnie sà stosowane w gabinetach stomatologicznych zostanie zastàpiona przez diody emitujàce b kitne Êwiat o nazywane lampami LED Ma e jest pi kne Przysz oêç nale y do lamp diodowych CHARAKTERYSTYKA Niewielki rozmiar i ci ar, co gwarantuje wygod u ytkowania. Brak przewodu zasilajàcego. ObecnoÊç w g ówce koƒcówki 5 watowej, zaawansowanej technologicznie, diody emitujàcej Êwiat o (LED) bezpoêrednio na polimeryzowany materia (brak Êwiat owodu). Obszar polimeryzacji obejmuje powierzchni o Êrednicy 8,0 mm. Swobodnie regulowana koƒcówkà LED, z mo liwoêcià obrotu o 360. Wymienna koƒcówka LED co daje mo liwoêç pracy zawsze sprz tem najwy szej jakoêci. Zagi cie pod kàtem15 wylotu koƒcówki dla optymalnego dost pu. Standardowy 10 sekundowy tryb polimeryzacji. Bezg oêny tryb pracy i brak emisji powietrza. Bateria o przed u onej ywotnoêci, z funkcjà do adowania. ampy diodowe to kolejny, znaczàcy krok w kierunku udoskonalania lamp polimeryzacyjnych. Emitujà one Êwiat o niebieskie, którego spektrum pokrywa si z zakresem absorbcji jakà posiada kamforochinon, czyli najcz Êciej stosowany we wspó czesnych materia ach Êwiat outwardzalnych fotoinicjator. Poza tym lampy nowego rodzaju wydzielajà znacznie mniej ciep a. SmartLite PS to zminiaturyzowana, kszta tem przypominajàca pióro, bezprzewodowa, diodowa lampa polimeryzacyjna o du ej mocy przeznaczona do stosowania w stomatologii SmartLite PS charakteryzuje si mocà wyjêciowà emitowanego Êwiat a o wartoêci przekraczajàcej 950 mw/cm2 (mierzona za pomocà radiometru CureRite ). Jest to wielkoêç porównywalna z tymi jakie charakteryzujà pozosta e lampy diodowe oraz tylko niektóre lampy halogenowe. Im wi ksza jest moc wyjêciowa emitowanego Êwiat a tym g biej zachodzi proces polimeryzacji materia u. Stosujàc SmartLite PS stomatolog mo e ca kowicie spolimeryzowaç 2 mm warstwy nawet najciemniejszych odcieni materia u kompozytowego (np. Spectrum TPH A4) w ciàgu zaledwie 10 sekundowego naêwietlania (wykres). Lampa SmartLite PS zach ca do wypróbowania nie tylko walorami u ytkowymi i ergonomicznym kszta tem. B dzie ona dost pna w atrakcyjnej cenie co z pewnoêcià przysporzy jej grona zwolenników i sprawi e zdobycze nowoczesnych rozwiàzaƒ technologicznych trafià do naszych gabinetów w tym samym czasie co do stomatologów w innych krajach europejskich. G bokoêç polimeryzacji: Spectrum TPH A2 (10 sek. naêwietlanie) G bokoêç naêwietlania (mm) SmartLite PS Starlight Pro L.E. Demetron I Spectrum 800 ISO 4049:2000 (E)

2 NOWOÂCI Nano-ceramiczna technologia W STOMATOLOGII ZACHOWAWCZEJ Powszechnie dost pne Êwiat outwardzalne materia y kompozytowe zosta y sklasyfikowane mi dzy innymi pod wzgl dem rodzaju zastosowanych w nich ywic. W tym kontek- Êcie stomatologiczne kompozyty sà rozumiane jako materia y zawierajàce polimeryzujàce dimetakrylanowe ywice oparte na hydrow glowych strukturach molekularnych (np. Bis-GMA, TGDMA, UDMA) oraz nieaktywne czàsteczki wype niaczy. R eakcja wiàzania polega na rodnikowej polimeryzacji ywic. Kompomery jako wa na podgrupa wêród materia ów wype niajàcych sk adajà si z aktywnych czàsteczek wype niaczy i zmodyfikowanych kwasem poliakrylowym monomerów, które warunkujà wyst powanie dodatkowej, charakterystycznej dla cementów glasjonomerowych, reakcji odpowiedzialnej za uwalnianie jonów fluoru. Stomatologiczne materia y kompozytowe sà tak e dzielone zgodnie z wielkoêcià zawartych w nich czàsteczek wype niaczy na nast pujàce grupy (Ryc. 1): Typowe kompozyty hybrydowe posiadajà w swym sk adzie czàsteczki szk a o Êrednim rozmiarze (d50) w granicach 1-10 µm oraz mikroczàsteczki (d50) których Êrednia wielkoêç to 0,4 µm, Kompozyty mikrohybrydowe zawierajà czàsteczki szk a oprzeci tnym rozmiarze (d50) 0,4 1 µm oraz mikroczàsteczki (d50) których Êrednia wielkoêç to 0,4 µm, Mikrofilowe kompozyty to materia y oparte tylko na mikroczàsteczkach oraz posiadajàce pre-polimeryzowane mikrofilowe ywice, których obecnoêç zwi ksza ca kowità zawartoêç wype niacza w materiale. Generalnie du a zawartoêç czàsteczek wype niacza wp ywa na mechanicznà wytrzyma oêç materia u i minimalizuje wartoêç skurczu polimeryzacyjnego. Wi ksze czàsteczki wype niaczy u atwiajà osiàgni cie wi kszej ich zawartoêç w materiale. Dzi ki charakterystycznej dla nich, mniejszej powierzchni potrzeba jest mniej energii do zwil enia ywicami. Z drugiej strony mniejsze czàsteczki wype niacza sà po- àdane ze wzgl du na ogromny wp yw jaki posiadajà na w aêciwoêci estetyczne, polerowalnoêç i odpornoêç na Êcieranie. Jednak e mniejsze czàsteczki wype niacza, np. submikronowej wielkoêci sà trudniejsze do zwil ania i dlatego sà poddawane aglomeracji oraz wst pnej polimeryzacji, aby osiàgnàç oczekiwany efekt. Typowe mikroczàsteczki, których wielkoêç poczàtkowa wynosi 50nm nie sà jednorodnie rozproszone, ale ulegajà aglomeracji tworzàc trójwymiarowe skupiska o wielkoêci od 100 nm do 0,4 µm [400 nm] (Ryc.2). Aby w sposób znaczàcy udoskonaliç w aêciwoêci estetyczne i parametry wytrzyma oêciowe kompozytów nale a oby dà yç do uzyskania homogennej dyspersji czàsteczek wype niacza oraz ca kowitego zwil enia ich powierzchni za pomocà ywic. To zagadnienie sta o si przedmiotem intensywnych badaƒ, które doprowadzi y do odkryç w dziedzinie nano-technologii. W 1997 roku firma Dentsply zastosowa a po raz pierwszy nano-technologi w stomatologii opracowujàc innowacyjny system wià àcy Prime&Bond NT, który zosta udoskonalony poprzez dodanie bardzo rozproszonych i nie skupionych w wi ksze czàsteczki, nanoczàsteczek. Obecnie te doêwiadczenia i wiedza na temat nano-technologii znalaz a zastosowanie w nowym materiale wype niajàcym Ceram X. Ceram X stanowi materia w którym uda o si po àczyç technologi stosowanà do tej pory w produkcji kompozytów hybrydowych z wiedzà jaka stanowi wspó czeênie podwaliny dla zaawansowanej nano-technologii. Rezultatem tych dokonaƒ sta a si opracowana przez Dentsply technologia, którà nazwano: Nano-Cermicznà (ang. Nano-Ceramic Technology). Ceram X opiera si w swej budowie na zawartoêci: Organicznie Zmodyfikowanych Ceramicznych Nano-czàsteczek o wielkoêci 2-3 nm, nano-czàsteczek (~10 nm) zastosowanych ju w Prime&Bond NT oraz konwencjonalnych szklanych czàsteczkach wype niacza o wielkoêci oko o 1 µm (Ryc. 3). Warto przy okazji nadmieniç, e Organicznie Modyfikowana Ceramika jest wykorzystywana w ró nych 2 DENTSPLY RAPORT JESIE ZIMA 2003 Varia

3 NOWOÂCI INSTRUKCJA STOSOWANIA Ceram X 1 2 Przed zastosowaniem materia u Ceram X ubytek powinien zostaç przygotowany zgodnie z powszechnie uznawanymi zasadami (fot. 1), a nast pnie wybierany odpowiedni system wià àcy Prime&Bond NT lub Xeno III. Aby wykorzystaç zalety wynikajàce z biologicznych w aêciwoêci nano- -ceramicznej technologii zastosowanej w materiale Ceram X zaleca si stosowanie go w po àczeniu z systemem wià àcym Prime&Bond NT oraz stosujàc Technik Ca kowitego Wytrawiania (fot. 2, 3, 4). Odbudowa z ba z pomocà techniki Pojedyƒczej lub Podwójnej PrzeziernoÊci Przed aplikacja materia ów Ceram X mono lub duo zaleca si stosownie materia ów podk adowych o konsystencji pó p ynnej (np. X-flow ) Ceram X mono (System Pojedyƒczej PrzeziernoÊci) Ubytek nale y wype niç wczeêniej dobranym odcieniem materia u Ceram X mono z uwzgl dnieniem koniecznoêci aplikacji i polimeryzacji warstwowej Ceram X duo (System Podwójnej PrzeziernoÊci) Odbudowaç ubytek zgodnie z kszta tem anatomicznym z ba. Najpierw nale y zrekonstruowaç cz Êç z binowà za pomocà odpowiedniego odcienia z binowego systemu Ceram X duo (fot. 5). Kolejnym etapem jest aplikacja stosownego koloru szkliwnego z systemu Ceram X duo (fot. 6). W rejonie z bów przednich u atwieniem w odbudowie kszta tu anatomicznego mo e byç zastosowanie klucza silikonowego przygotowanego uprzednio przez asystentk (fot. 5, 6, 7). W ka dym przypadku rekomendujemy warstwowà (2 mm lub mniej) technik polimeryzacji w celu ograniczenia wielkoêci skurczu polimeryzacyjnego. Ka dà warstw nale y polimeryzowaç zgodnie z danymi zawartymi w poni szej tabeli. Nale y sprawdziç, czy minimalna efektywnoêç naêwietlania lampy wynosi przynajmniej 500 mw/cm 2. Stosujàc diodowe lampy polimeryzacyjne zaleca si stosowanie do czasów podanych przez producentów tych urzàdzeƒ. Opracowanie mo na rozpoczàç natychmiast po ukoƒczeniu polimeryzacji. Du e nadmiary materia u usunàç stosujàc wiert a z nasypem diamentowym lub wiert a do opracowywania. Dodatkowe opracowanie i polerowanie mo na wykonaç stosujàc system ENHANCE (instrumenty w kszta cie dysku, sto ka i kielicha zawierajàce tlenek glinu). Przed zastosowaniem gumek polerskich powierzchnia wype nienia musi byç sprawdzona pod kàtem prawid owoêci w zarysie i kszta cie anatomicznym. W aêciwie opracowana powierzchnia wype nienia powinna byç g adka i pozbawiona jakichkolwiek defektów. Aby osiàgnàç efekt lustrzanego po ysku wype nienia zaleca si u ycie krà ków polerskich PoGo lub past polerujàcych Prisma-Gloss i Prisma-Gloss Extrafine wraz z gumkami z systemu Enhance. 7 9 Tabela. Czasy naêwietlania dla systemów Ceram X mono, duo 500 mw/cm mw/cm 2 Odcienie Ceram X mono (M1 do M7) 20 sek 20 sek Odcienie z binowe Ceram X duo (D1 do D4 i DB) 40 sek 30 sek Odcienie szkliwne Ceram X duo (E1 do E3) 10 sek 10 sek 8 10 Zdj cia pochodzà ze zbiorów dr n. med. Jacka Ciesielskiego Varia JESIE ZIMA 2003 DENTSPLY RAPORT 3

4 NOWOÂCI Ceram X mono Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 4 Ryc. 5 Ryc. 6 przemys owych i technicznych zastosowaniach np. do pokrywania powierzchni pow okami zabezpieczajàcymi przed uszkodzeniami mechanicznymi lub korozjà. Nano-czàsteczki obecne w materiale Ceram X sà w du ym stopniu rozproszone, dzi ki wdro eniu w trakcie produkcji nowoczesnego procesu poczàwszy od prekursorów silanizacji Organicznie Modyfikowane Ceramiczne Nano-czàsteczki sà uzyskiwane poprzez kontrolowanà reakcj hydrolizy i kondensacji (Ryc. 4). Organicznie Modyfikowane Ceramiczne Nano-czàsteczki zawierajà polisiloksanowe szkielety. Chemiczna natura tych polisiloksanowych szkieletów jest podobna do tej jaka cechuje szk o i ceramik. Grupy metakrylanowe sà przy àczane do szkieletu poprzez wiàzania krzemowo-tlenowe. Te nano-ceramiczne czàsteczki mo na najlepiej opisaç u ywajàc okreêlenia hybrydowe (nieorganiczno-organiczne) czàsteczki, w których nieorganiczna silkoksanowa cz Êç odpowiada za wytrzyma oêç, a organiczna metakrylanowa cz Êç jest kompatybilna do ywic i ma mo liwoêç wzi cia udzia u w reakcji polimeryzacji. Struktura nano-ceramicznych czàsteczek jest podobna do modyfikowanych metakrylanami czàstek zawartych w systemie wià àcym Prime&Bond NT (Ryc. 5). Dzi ki obecnoêci nano-ceramicznych czàsteczek uda o si w materiale Ceram X znaczàco obni yç zawartoêç konwencjonalnych ywic bez ujemnego wp ywu na w aêciwoêci u ytkowe produktu. Ceram X posiada docenianà przez stomatologów zalet nie klei si do narz dzi, dzi ki czemu praca staje si atwiejsza i bardziej precyzyjna. Obni ona zawartoêç ywic wp yn a korzystnie na doskona- à biokompatybilnoêç materia u (Ryc. 6). W Ceram X zastosowano tak e specjalny system inhibitorów i dlatego czas pracy tym nowoczesnym materia em wype niajàcym wyd u ono do 180 sek. (przy Lux) nawet w przypadku najbardziej przeziernych kolorów szkliwnych. Ta cecha z pewnoêcià wp ywa na pozytywnà ocen w aêciwoêci u ytkowych materia u. Aby zaspokoiç oczekiwania stomatologów Ceram X zosta opracowany pod kàtem mo liwoêci trwa ego odtwarzania utraconych tkanek z ba i zapewnienia wyglàdu jak najbardziej zbli onego do naturalnego. W efekcie powsta y dwie oddzielne koncepcje doboru koloru, obie oparte na systemie Vita i obie zintegrowane w jednym produkcie: Ceram X mono (System Pojedyƒczej PrzeziernoÊci) zawierajàcy siedem kolorów do wykonywania standardowych wype nieƒ (Mono M1, M2, M3, M4, M5, M6 i M7) Ceram X duo (System Podwójnej PrzeziernoÊci) oparty na czterech odcieniach z binowych (Duo D1, D2, D3 and D4) i trzech szkliwnych (Duo E1, E2 and E3) do wykonywania bardziej wymagajàcych pod wzgl dem estetycznym wype nieƒ. W ramach sytemu Ceram X duo, dost pny jest dodatkowy odcieƒ z binowy (Duo DB) do z bów wybielonych. Dobór koloru przy u yciu klasycznego klucza kolorów Vitapan Kolory Ceram X mogà byç przypisane do konkretnych odcieni klasycznego klucza kolorów Vitapan. Jest wi c mo liwe aby dobraç odcieƒ z ba przy u yciu tego kolornika dla obydwu systemów Ceram X mono i Ceram X duo: 4 DENTSPLY RAPORT JESIE ZIMA 2003 Varia

5 NOWOÂCI Ceram X duo Klucz kolorów Ceram X mono Klucz kolorów Ceram X duo Tabela 1. Podzia klasyczny kolorów Vitapan A1 A2 A3 A3.5 A4 B1 B2 B3 B4 C1 C2 C3 C4 D2 D3 D4 Ceram X mono M1 M2 M5 M6 M7 M1 M2 M6 M6 M3 M4 M4 M7 M3 M5 M4 Tabela 2. Podzia klasyczny kolorów Vitapan A1 A2 A3 A3.5 A4 B1 B2 B3 B4 C1 C2 C3 C4 D2 D3 D4 Ceram X duo Enamel E2 E3 E2 E3 E3 E1 E1 E3 E3 E2 E1 E2 E2 E2 E2 E1 Ceram X due Dentin D1 D2 D3 D3 D4 D1 D2 D3 D3 D2 D3 D3 D4 D2 D3 D3 Ceram X mono (System Pojedyƒczej PrzeziernoÊci) Odnosi si do centralnej cz Êci z ba naturalnego oraz z ba z klucza kolorów. Nale y wybraç najlepiej dopasowany odcieƒ z klucza Vita. W systemie Pojedyƒczej PrzeziernoÊci wyst puje siedem odcieni Ceram X mono, których stopieƒ przeziernoêci okreêlany jest jako poêredni. Ka dy odcieƒ materia u Ceram X mono jest odpowiedni dla kilku odcieni kolornika Vita. Dysponujàc dobranym wczeêniej odcieniem z ba za pomocà klasycznego klucza kolorów Vitapan nale y (tabela 1) wybraç odpowiadajàcy mu odcieƒ materia u Ceram X mono. Ceram X duo (System Podwójnej PrzeziernoÊci) Przede wszystkim trzeba oceniç kolor ca ego z ba naturalnego i porównaç z kolornikiem Vita. Nast pnie nale y wybraç najlepiej dopasowany odcieƒ z klucza Vita. W systemie Ceram X duo dost pne sà cztery kolory z binowe odpowiadajàce przeziernoêci naturalnej z biny oraz trzy kolory szkliwne o stopniu przeziernoêci zgodnym z ludzkà tkankà szkliwnà. Tworzàc ró ne kombinacje odcienie z binowe i szkliwne materia u Ceram X duo dajà kolory pokrywajàce si z ca ym zakresem klasycznego podzia u Vitapan. Posiadajàc dobrany odcieƒ z ba za pomocà klasycznego klucza kolorów Vitapan, za pomocà tabeli 2 wystarczy wybraç w aêciwà kombinacj odcieni szkliwa i z biny dla systemu Ceram X duo: Uwaga: w zale noêci od gruboêci warstwy materia- u rezultat optyczny mo e ró niç si od odpowiedniego odcienia Vita! W celu dokonania szybkiej oceny porównawczej odcieni systemów Ceram X mono i duo z kolornikiem Vita mo na zastosowaç Etykiet Identyfikujàcà dany Odcieƒ (ang. i-shade label) Zaleca si przyklejenie tej etykiety na tylnej stronie kolornika VITA, co u atwia szybkà orientacje w wyborze w aêciwego odpowiednika koloru VITA dla odcieni materia- u Ceram X w systemach mono i duo. Dobór koloru na podstawie kolornika wykonanego z materia u Ceram X Alternatywnie, mo na skorzystaç z dwóch oddzielnych kluczy kolorów opracowanych dla systemów Ceram X mono i Ceram X duo, które wykonane zosta y z oryginalnego materia u Ceram X. Ceram X mono (System Pojedyƒczej PrzeziernoÊci) Porównania nale y dokonywaç zawsze z centralnà cz Êcià z ba. Nast pnie nale y wybraç najbardziej pasujàcy odcieƒ Ceram X mono. Ceram X duo (System Podwójnej PrzeziernoÊci) Dobierajàc kolor z binowy w systemie Ceram X duo powinniêmy kierowaç si odcieniem przyszyjkowym naturalnego z ba lub odcieniem wilgotnej z biny widocznej w ubytku. Zaleca si wybór raczej ciemniejszego odcienia ni jasnego, poniewa na o ona nast pnie warstwa szkliwa ma tendencje do rozjaêniania uzyskanego efektu optycznego. Dopasowujàc odcieƒ szkliwny systemu Ceram X duo trzeba zwróciç szczególnà uwag na kolor brzegu siecznego, powierzchni ujàcej i powierzchni stycznych naturalnego z ba. Nale y wybraç odcieƒ z binowy najbardziej odpowiedni dla odcienia szkliwnego porównywanego z ba. Varia JESIE ZIMA 2003 DENTSPLY RAPORT 5

6 GALERIA PRZYPADKÓW KLINICZNYCH Dyract extra CHARAKTERYSTYKA Kompomer III generacji z rodziny materia ów Dyract wykorzystujàcy 10-letnie doêwiadczenia kliniczne poprzedników (Dyract, Dyract AP). Zmniejszona ÊcieralnoÊci i wi ksza wytrzyma oêç mechaniczna. Ulepszona adaptacja do tkanek z ba. Skrócony czas polimeryzacji do 10 sek (2 mm) dla kolorów podstawowych i 20 sek dla opakerowych. Wyd u ony do 90 sek czas pracy. Mo liwoêç uzyskania idealnej g adkoêci powierzchni. extra Dyract opis przypadku klinicznego ZALETY Sprawdzony materia wype niajàcy do z bów sta ych o uniwersalnym zakresie wskazaƒ klinicznych (wyjàtek stanowià ubytki klasy I i II, których szerokoêç jest wi ksza od 2/3 odleg oêci mi dzyguzkowej). Estetyczny materia wype niajàcy zapewniajàcy efektywnà ochron kariostatycznà w leczeniu ubytków wszystkich klas. Wyjàtkowo skuteczny w leczeniu ubytków przyszyjkowych pochodzenie próchnicowego i niepróchnicowego. Dost pny w 10 kolorach (B1, A2, C2, A3, A3.5, A4, B3, C3, O-A2, O-B3). Nowoczesna forma opakowania (sterylizowany w autoklawie pistolet) gwarantujà najwy szy poziom higieny w czasie aplikacji materia u. Kompatybilny z systemem samowytrawiajàcym Xeno III oraz Prime & Bond NT. 4 Do Zak adu Stomatologii Zachowawczej i Parodontologii Uniwersytetu w Monachium zg osi a si 57-letnia pacjentka na badanie kontrolne. Badanie kliniczne wykaza o obecnoêç ubytków klinowych w okolicy przyszyjkowej z bów 43 i 44 (fot. 1), które prawdopodobnie powsta y na skutek b dnej techniki szczotkowania. Aby wype niç takie ubytki niepróchnicowego pochodzenia, stosujàc jak najmniej inwazyjnà technik zdecydowano si na materia kompomerowy Dyract extra firmy Dentsply. Po wykonaniu znieczulenia nasi kowego w okolicy otworu bródkowego ubytki klinowe w z bach 43 i 44 zosta y oczyszczone przy u yciu pasty nie zawierajàcej fluoru. W celu uzyskania lepszej widocznoêci oraz aby zabezpieczyç ubytek przed kontaktem z p ynem z kieszonki dziàs owej za o ono nitk retrakcyjnà nasàczonà epinefrynà (Surgident, orange, rozmiar 2). Nast pnie, po zabezpieczeniu pola pracy wacikami zastosowano samowytrawiajàcy si system wià àcy Xeno III firmy Dentsply (fot. 2). Po aplikacji materia pozostawiono na 20 sekund, a nast pnie lekkim strumieniem powietrza (2 sek.) usuni to nadmiar systemu wià àcego. Kolejnnà czynnoêcià by a polimeryzacja za pomocà stomatologicznej lampy polimeryzacyjnej. BezpoÊrednio po kondycjonowaniu tkanek z ba zaaplikowano do ubytku kompomerowy materia wype niajàcy Dyract extra (fot. 3). Materia jest atwy do nak adania, nie klei si do narz dzi i atwo poddaje si modelowaniu. 5 Dr Birgit Benz Zak ad Stomatologii Zachowawczej i Parodontologii Uniwersytet w Monachium Fot. 1. Wizyta kontrolna, 57-letnia pacjentka z du ymi ubytkami klinowymi w z bach 43 i 44. Fot. 2. Samowytrawiajàcy system wià àcy Xeno III (Dentsply) zostaje na o ony ma ymi p dzelkami. Przedtem z by zosta y oczyszczone przy u yciu pasty nie zawierajàcej fluoru oraz zosta y za o one nitki retrakcyjne. Fot. 3. System wià àcy Xeno III jest polimeryzowany Êwiat em przez 10 sek. w ka dym z ubytków. Fot. 4. BezpoÊrednia aplikacja materia u Dyract extra (Dentsply), kolor B3 do wype nienia w z bie 43. Fot. 5. Dyract extra jest polimeryzowany przez 10 sek. z odleg oêci 2 mm. Fot. 6. Gotowe wype nienia w z bach 44 i 43 po oparcowaniu drobnoziarnistym wiert em z nasypem diamentowym (30 mm, Komet) i polerowaniu krà kami Enhance (Dentsply). Do wype nienia ubytku w z bie 43 u yto koloru B3, a w z bie 44 A2 6 Do wype nienia z ba 44 wybrano kolor A2, natomiast przy brzegu dodziàs owym, ze wzgl du na nieco ciemniejszy odcieƒ optymalny okaza si kolor B3. Na fot. 5 pokazano oba wype nione i wymodelowane wype nienia podczas polimeryzacji przez 10 sekund z maksymalnej odleg oêci 2 mm. EfektywnoÊç naêwietlania lampy powinna wynosiç mW/cm 2. Po spolimeryzowaniu usuni to nitki retrakcyjne i kszta ki, a wype nienie opracowano przy u yciu drobnoziarnistego wiert a z nasypem diamentowym (30 µm, Komet). Na koniec wype nienie zosta o wypolerowane przy u yciu systemu do opracowania i polerowania Enhance oraz wykonano zabieg fluoryzacji stosujàc Elmex Fluid firmy Gaba (fot. 6). Jak pokaza a dalsza praca najlepszà g adkoêç uzyskano wykorzystujàc do polerowania specjalne gumki z systemu PoGo firmy Dentsply. Podsumowujàc w asne obserwacje stwierdzam, e kompomer Dyract extra jest atwy w u yciu oraz udowodni, e doskonale sprawdza si w du ych ubytkach klasy V, a dodatkowo zestaw kolorów umo liwia atwy dobór w aêciwego odcienia. 6 DENTSPLY RAPORT JESIE ZIMA 2003 Quod Erat Demonstrandum

7 GALERIA PRZYPADKÓW KLINICZNYCH QuiXfil opis przypadku klinicznego Dr Birgit Benz Zak ad Stomatologii Zachowawczej i Parodontologii Uniwersytet w Monachium Fot letnia pacjentka z nieprawid owym wk adem koronowym inlay w z bie 25. Fot. 2. Sytuacja po usuni ciu inlaya ceramicznego oraz po opracowaniu ubytku. Tkanki poddano kondycjonowaniu przy u yciu samowytrawiajacego systemu wià àcego Xeno III firmy Dentsply. Czas pozostawienia na powierzchni szkliwa i z biny 20 s. Fot. 3. Warstwa systemu wià àcego Xeno III jest polimeryzowana Êwiat em przez 10 s. Fot. 4. Po za o eniu systemu formówek cz Êciowych wraz z çwiekiem, zostaje aplikowany do ubytku materia QuiXfil. Fot. 5. Polimeryzacja pierwszej warstwy kompozytu. W przypadku IntensywnoÊci Êwiat a do 500 mw/cm 2 czas polimeryzacji powinien wynosiç 20 s. Przy wi kszej intensywnoêci wystarcza utwardzanie przez 10 s. Fot. 6. Gotowe wype nienie zostaje opracowane i na koniec wypolerowane przy u yciu systemu Enhance (Dentsply) Do ambulatorium Zak adu Stomatologii Zachowawczej i Parodontologii Uniwersytetu w Monachium zg osi a si 21-letnia pacjentka z bólem w okolicy z ba 25. Poinformowa a o nadwra liwoêç z bów na s odycze i o tym, e po posi kach pozostajà jej trudne do usuni cia resztki jedzenia w przestrzeniach mi dzyz biowych w okolicy z bów bocznych. Badanie kliniczne wykaza o obecnoêç rozleg ego, nieszczelnego wype nienia ceramicznego w z bie 25 z niew aêciwie odtworzonym punktem stycznym z z bem 26 (fot.1). Pacjentka ze wzgl dów finansowych nie chcia a na razie kosztownego wype nienia ceramicznego, logiczne wi c wydawa o si wype nienie z ba przy u yciu dobrego takiego na którym mo na polegaç wype nienia. QuiXfil jest materia em kompozytowym do z bów bocznych, odpornym na si y dzia ajàce podczas ucia. QuiXfil oferowany jest w jednym uniwersalnym odcieniu U oraz konfekcjonowany w kompiulach Po wykonaniu znieczulenia miejscowego usuni to uszkodzone wype nienie (wk ad), a oczyszczony ubytek opracowano. Przygotowane powierzchnie tkanek kondycjonowano przez 20 s przy u yciu jednoetapowego, samowytrawiajàcego systemu wià àcego Xeno III firmy Dentsply (fot. 2). Polimeryzacja Êwiat em nastàpi a z pomini ciem poêredniego etapu sp ukiwania (fot. 3). Wa ne jest, eby podobnie jak w przypadku post powania z innymi dost pnymi systemami wià àcymi unikaç zabrudzenia pola pracy Êlinà lub krwià. W celu prawid owej odbudowy wype nienia do jego wykonania zastosowano system formówek cz Êciowych w kombinacji z klinami drewnianymi. Nast pnym etapem zabiegu by o wprowadzenie materia u kompozytowego QuiXfil zgodnie z zasadami techniki warstwowej i prawid owe ukszta towanie punktów stycznych (fot. 4). Dzi ki du ej przeziernoêci materia u mo liwe jest jednorazowe,10 sekundowe, utwardzanie warstw nawet 4 mm gruboêci. QuiXfil jest atwy w aplikacji, nie klei si do narz dzi i daje si atwo modelowaç. Aby materia nie spolimeryzowa zbyt wczeênie zaleca si przyciemnienie lub lekkie odsuni cie oêwietlenia (lampa unitu) w czasie aplikacji i modelowania. Pierwsza warstwa zosta a utwardzona lampà (fot. 5) przy czym da o si zauwa yç wyraênie krótszy czas polimeryzacji. W przypadku konwencjonalnych, halogenowych lamp polimeryzacyjnych posiadajàcych moc wyjêciowà do 500 mw/cm 2 zaleca si naêwietlanie materia u przez 20 s. Przy lampach o wi kszej mocy czas ten nale y skróciç o po ow (10 s). W koƒcu wype nienie zosta o wykonane, usuni to formówki, a powierzchni opracowano i wypolerowano tam, gdzie by o to konieczne przy u yciu wierte z nasypem diamentowym oraz systemu Enhance firmy Dentsply. Po sprawdzeniu okluzji i artykulacji pacjentka opu- Êci a klinik z odpowiednio funkcjonalnie i estetycznie wykonanym wype nieniem (fot. 6). QuiXfil CHARAKTERYSTYKA Wyjàtkowy kompozyt omaksymalnej zawartoêci czàsteczek wype niacza nieorganicznego (66% obj toêciowo, 86% wagowo). Precyzyjny system kontroli (ang. Precise Filler Control) wype niacza gwarantuje w aêciwà dystrybucj wype niacza i uzyskanie konsystencji pozwalajàcej na pakowanie materia u w kompiule. Niska wartoêç skurczu polimeryzacyjnego 1,7%. Jednorazowa, 10 sekundowa polimeryzacja warstw do 4 mm (mo na wykonaç mniej warstw w g bokich ubytkach). Przed u ony do 100 sek. czas pracy. ZALETY Materia kompozytowy o ograniczonej Êcieralno- Êci dostosowany do specyficznych obcià eƒ dzia- ajàcych na z by boczne. Uniwersalny kolor dzi ki efektowi kameleona daje optymalne rezultaty kosmetyczne Prosta i wyjàtkowa szybka technika aplikacji sprawdza si szczególnie wtedy, gdy warunki kliniczne sà wyjàtkowo trudne. Wskazania kliniczne zalecajàce stosowanie materia u do wype niania ubytków w z bach bocznych sprawiajà e stanowi on idealne uzupe nienie dla kompomeru Dyract extra. QuiXFil to nowoczesna i ekonomiczna alternatywa dla wspó czesnych kompozytów kondensowanych. Mo e byç stosowany zarówno z samowytrawiajàcym systemem wià àcym Xeno III, jak i z Prime&Bond NT. Quod Erat Demonstrandum JESIE ZIMA 2003 DENTSPLY RAPORT 7

8 NOWOÂCI CERCON nie ma nic lepszego Wspó czesna protetyka jest dziedzinà rozwijajàcà si niezwykle dynamicznie m.in. dzi ki upowszechnianiu si technologii, które jeszcze do niedawna choç znane, nie by y mo liwe do zaadaptowania w pracach protetycznych ze wzgl du na bariery technologiczne czy chocia by cen. Materia, który od jakiegoê czasu przykuwa uwag technologów w firmach protetycznych ma swà d ugà histori w innych dzia ach medycyny jak np. w ortopedii. Zapoznajcie si Paƒstwo z kilkoma informacjami z broszury informacyjnej dla pacjentów: Nie ma wielu takich materia ów jak diamenty, które sà pi kne, a jednoczeênie twarde i wytrzyma e. Jednak e w bran y dentystycznej poszukiwane sà w aênie takie materia y, które zapewnià nie tylko doskona à estetyk, lecz b dà tak e trwa e, a ponadto przyjazne dla organizmu cz owieka. Takim produktem jest tlenek cyrkonu, czyli ceramika najwy szej klasy, która sprawdzi a si ju w wielu ekstremalnych sytuacjach: pow oki termiczne w wahad owcach, tarcze hamulcowe w autach sportowych, g ówki sztucznych stawów biodrowych. W aênie ten materia pozwala nadaç uzupe nieniom protetycznym nowy wymiar. Nowy materia nazywany jest ogólnie ceramikà cyrkoniowà i ze wzgl du na swoje w aêciwoêci jest typowany jako najwi ksza nadzieja technologiczna na najbli szà przysz oêç. Konwencjonalna ceramika metalowa bazujàca na odkryciach z lat 50-tych ubieg ego wieku, pomimo sta ych modyfikacji, powoli osiàga szczyty swoich mo liwoêci. Przed dwoma laty, na targach IDS 2001 w Kolonii firma DeguDent zaprezentowa a system pod nazwà Cercon, przeznaczony do wykonywania pe noceramicznych uzupe nieƒ jak korony i mosty wielopunktowe do wielkoêci czterech prz se. System ten bazuje na wykorzystaniu dwóch materia ów oraz nowych technologii pracy. Za pomocà systemu Cercon mo na wykonaç pe noceramiczne korony a nawet czteropunktowe mosty w obszarze z bów przednich i bocznych. W pojedynczych przypadkach, w zale noêci od odleg oêci filarów, mo liwe sà nawet szeêciopunktowe mosty. Inne mo liwoêci zastosowania tlenku cyrkonu w stomatologii sà na etapie testów, a te pozwalajà mieç nadzieje na jeszcze nowoczeêniejsze rozwiàzania w protetyce. Opracowywanie tlenku cyrkonu z powodu jego niezwyk ej twardoêci zawsze wymaga o wiele wysi ku, nak adu pracy i czasu. Dlatego te materia ten by nieosiàgalny jako uzupe nienie protetyczne Dopiero dzi ki ciàg ym badaniom prowadzonym na wy szych uczelniach w Zurychu zastosowanie tego materia u w technice dentystycznej sta o si mo liwe. Materia em z którego przygotowuje si podbudow jest specjalna ceramika jednofazowa na bazie tlenku cyrkonu, stabilizowana tlenkami itru. Tlenek cyrkonu od lat by wykorzystywany do wykonywania protez stawów biodrowych, a ze wzgl du na swojà wytrzyma oêç i pe nà biokompatybilnoêç intrygowa równie naukowców jako materia protetyczny. Technologia wykonywania podbudowy dla ceramicznego uzupe nienia opiera si na komputerowym skanowaniu i frezowaniu wymodelowanej w wosku korony lub mostu. Ca y proces frezowania i skanowania odbywa si ca kowicie automatycznie w urzàdzeniu Cercon brain. Na podstawie wykonanego przez lekarza stomatologa wycisku zostaje sporzàdzony przez technika dentystycznego woskowy model Twoich nowych z bów. Ów model jest wzorem dla komputerowego lasera, który odczytujàc kszta t wosku dok adnie rzeêbi Twojà koronà 8 DENTSPLY RAPORT JESIE ZIMA 2003 Varia

9 NOWOÂCI w sprawie nowej pracy, pi kne z by w znaczàcy sposób dodajà uroku. I w aênie dzi ki Cercon smart ceramics wszystkie uzupe nienia mogà zostaç tak naturalnie ukszta towane, e nie dadzà si odró niç od Twoich prawdziwych z bów. Do wykonywania uzupe nieƒ z Cercon smart ceramics nie u ywa si metalu. Podbudow tworzy bia y tlenek cyrkonu, co stanowi ogromnà zalet w kwestii estetyki Twojego uzupe nienia. Dzi ki ceramice licujàcej Cercon ceram S korona lub most dopasowujà si doskonale do z bów sàsiednich i wyglàdajà zupe nie naturalnie. Razem z Twoimi w asnymi naturalnymi z bami mo na stworzyç harmonijnà, ywà ca oêç, która wyglàda jak Twoje w asne z by. W codziennym yciu przekonujesz si raz po raz, e wszystko co dobre ma swojà cen. Ponadto jako wyznacznik jakoêci, oprócz estetyki, liczà si wartoêci, które okreêlajà funkcjonalnoêç i d ugotrwa oêç inwestycji. W przypadku Cercon smart ceramics te wymaganie zostajà nie tylko spe nione, ale na nowo ustalone. A co mo na sobie lepszego wyobraziç ni doskona a lub most w rolingu z tlenku cyrkonu. Na koniec praca uzyskuje swój estetyczny wyglàd dzi ki konwencjonalnej ceramice do licowania, której barwy dobiera si tak, aby nie ró ni y si od Twoich naturalnych z bów. I aby system bezpiecznie i bezproblemowo funkcjonowa, zostaje to wszystko zgrane i dopracowane przez jednà firm DeguDent. Czy wiedzieliêcie, e skóra na plecach jest 15razy wra liwsza ni b ona Êluzowa w jamie ustnej? Oto przyczyna dla której w aênie na plecach przeprowadza si testy alergiczne. Wynik testu naszej neutralnej ceramiki jest oczywisty: wg naszego dzisiejszego stanu wiedzy, nawet w przypadku najbardziej wra liwych osób, reakcja na Cercon smart ceramics nie nastàpi. Ponadto w obszernej literaturze na ten temat nie zosta opisany jeszcze ani jeden przypadek alergii na tlenek cyrkonu. Reakcje cyrkonu z metalami obecnymi w starszych uzupe nieniach nale y równie wykluczyç. Nast pnie wyfrezowana konstrukcja trafia na szeêç godzin do specjalnego pieca do synteryzacji w temperaturze 1430 C. Po zakoƒczeniu tego procesu podbudowa ceramiczna jest niezwykle twarda i odporna na uszkodzenia, daje si szlifowaç i posiada jasny, jednolicie bia y kolor. Ostatnim etapem pracy jest licowanie konstrukcji z tlenku cyrkonu specjalnie opracowanà ceramikà Cercon Ceram S i odbudowywanie nià pe nego kszta tu uzupe nienia. W czasie ka dej rozmowy nasz wzrok pada najcz Êciej na usta mówiàcego. Z by sà wówczas punktem szczególnym i dlatego te coraz wi cej uwagi zwracamy na ich wyglàd. W codziennych kontaktach z ludêmi, czy to w sytuacjach ca kowicie prywatnych czy te na rozmowie estetyka, biozgodnoêç, trwa oêç, funkcjonalnoêç, bezkompromisowo dobre uzupe nienie. Doskona e uzupe nienie z Cercon smart ceramics oznacza niezaprzeczalnie du y wydatek. Ale poniewa Cercon oferuje Ci najwy szà, sprawdzonà jakoêç, op aca si zainwestowaç w dobre samopoczucie ka dego dnia, we w asny wyglàd i urok. Konwencjonalna korona lub most na metalu licowanym porcelanà dentystycznà to tak e koszty, ale bez wielu dodatkowych zalet, które oferuje Cercon. Zapytaj swojego lekarza stomatologa, jak przedstawia si w Twoim przypadku ró nica mi dzy uzupe nieniem konwencjonalnym na metalu, a mostem czy koronà z tlenku cyrkonu. Wielu specjalistów jest zdania, e technologia ta w najbli szej przysz oêci b dzie intensywnie rozwijana i popularyzowana. W chwili obecnej koszt ca ego systemu stanowi skutecznà zapor przed rozpowszechnianiem go na wielu rynkach. Pami tajmy jednak, e jeszcze kilka lat temu ceramika wtryskiwana, stajàca si obecnie standardem, by a nieosiàgalna dla wielu pacjentów, w aênie ze wzgl du na koszt. Obecnie kilka laboratoriów w Polsce posiada komplet urzàdzeƒ niezb dnych do wykonywania koron i mostów opisanà technikà. JeÊli sà Paƒstwo zainteresowani obszerniejszym informacjami na temat systemu Cercon, prosimy o kontakt z naszym biurem DeguDent. Informujemy, i przytoczone cytaty pochodzà z barwnej broszury informacyjnej dla pacjentów, którà mo na zamówiç w naszym biurze: DeguDent, ul Filtrowa 43/2, Warszawa tel. (22) , Varia JESIE ZIMA 2003 DENTSPLY RAPORT 9

10 RAPORT KLINICZNY Badania kliniczne kolejnych generacji materia ów kompomerowych Dyract oraz samowytrawiajàcego systemu wià àcego Xeno III Stosujàc podstawowy szklany wype niacz wraz z polimeryzujàcymi, plastycznymi ywicami od wielu lat jest mo liwe wykonywanie kosmetycznych wype nieƒ, od których oczekujemy odpowiedniej trwa oêci klinicznej i estetyki. Pomijajàc reakcje kwas zasada charakterystycznà dla cementów glasjonomerowych, podstawowe za o enia technologii wytwarzania adhezyjnych materia ów kompozytowych pozosta y niezmienne od dziesi cioleci. N. M. Jedynakiewicz & N. Martin Uniwersytet w Liverpool Udoskonalenia dotyczàce warstwowej techniki nak adania ju na dobre utrwali y si i dlatego ostatnie wcielenia materia ów adhezyjnych ró nià si od swoich prekursorów zarówno pod wzgl dem w aêciwo- Êci u ytkowych, jak i zachowania w warunkach klinicznych. Zasadniczo badania materia ów stomatologicznych ju od dawna koncentrowa y si na poszukiwaniu mo liwoêci uproszczenia technik aplikacji tak, aby w jak najwi kszym stopniu uczyniç je odpornymi na ró ne i nierzadko zmienne czynniki zewn trzne. Pierwsze systemy wià àce wymaga- y stosowania wieloetapowej, chemicznej procedury przygotowywania szkliwa oraz aby osiàgnàç odpowiednià p aszczyzn adhezji. PotrzebowaliÊmy do tego celu czasami a czterech buteleczek zawierajàcych ró ne (i wszystkie niezb dne) roztwory. Producenci wprowadzali przy tym tak odmiennà i cz sto nieodpowiednià terminologi, e doprowadzi o to w koƒcu do zamieszania w nazewnictwie. Dlatego uzasadnionym i s usznym wydaje si abyêmy na poczàtku usystematyzowali w aêciwe poj cia oznaczajàce ró ne etapy, które mogà wyst powaç w trakcie procedury stosowania kolejnych generacji systemów wià àcych. KONDYCJONER (ang. Conditioner) to substancja, która jest nak adana na dana powierzchni w celu modyfikacji jej w aêciwoêci. Kondycjoner jest zawsze usuwany z tej powierzchni przed kolejnym etapem. Bardzo cz sto w stomatologii kondycjonerem bywa kwas fosforowy. U ycie kwasu fosforowego prowadzi do zmiany w budowie szkliwa i z biny, które powodujà wzrost energii powierzchniowej i dlatego p yny mogà takà powierzchnie atwiej zwil aç. Kondycjonowanie kwasem z biny usuwa powierzchownie jej cz Êç mineralnà pozostawiajàc cz Êciowo odkryte w ókna kolagenowe gotowe do penetracji przez ywice. PRIMER jest tak e substancjà, którà pokrywamy danà powierzchni i która ma w niej spowodowaç zamian konkretnych w aêciwoêci. Primer pozostaje jednak na miejscu poniewa jest zaanga owany bezpoêrednio w wytwarzanie pewnych mechanizmów bondingu. PrzenoÊnik lub rozpuszczalnik za pomocà którego primer jest aplikowany mo e wyparowaç przed nast pnym etapem (np. aceton). CZYNNIK ÑCZÑCY (ang. coupling agent) to zwiàzek chemiczny, który aplikowany na powierzchni tkanek ma u atwiç adhezj. To oznacza, ze on sam nie modyfikuje jej, ale jedynie przy àcza si do niej pozostawiajàc pewne grupy chemiczne dost pne dla àczenia z innymi sk adowymi systemu wià àcego. W rzeczywistoêci wszystkie czàsteczki wype niaczy w materia ach kompozytowych sà pokryte silanizujàcym czynnikiem àczàcym i dzi ki temu mogà one mogà chemicznie àczyç si z ywicami. Niektóre starsze systemy wià àce zawiera y czynniki àczàce do z biny. ADHESIVE jest substancjà, która àczy ze sobà dwie powierzchnie poprzez przy àczanie si do ka dej z nich To Ryc. 1. Rozwój systemów wià àcych Prime&Bond Ryc. 2. Wype nienia z kompomeru Dyract po 3 latach po àczenie mo e mieç charakter chemiczny lub mikromechaniczny lub stanowiç kombinacj obydwu. Termin ZESPÓ PRZY ÑCZENIA (ang. attachment assembly) najlepiej opisuje ca à struktur ró nych rodzajów po àczeƒ i zmodyfikowanych powierzchni, które biorà udzia w àczeniu si wype nienia z tkankà z ba. Niektóre z najwczeêniejszych postaci systemów wià àcych wymaga y wykonania wielu czynnoêci takich jak: kondycjonowanie, nak adanie primera, czynnika àczàcego wraz ze wszystkimi etapami poêrednimi, a obejmujàcymi sp ukiwanie i osuszanie. Przestrzeganie czasu nak adania, dok adna aplikacja, koniecznoêç zapewnienia ca kowitej czystoêci pola pracy i wymóg ca kowitej koncentracji w czasie procedury bondingu sta si gwarantem uzyskania w aêciwej jakoêci po àczenia pomi dzy wype nieniem, a tkankami z ba. Poza tym bardzo cz sto zarówno szkliwo, jak i z bina wymaga y ca kowicie odmiennej procedury post powania. Technika stosowania systemów wià àcych by a wi c czasoch onna i wra liwa na mo liwoêç pope nienia b dów ze strony operatora oraz ze wzgl du na trudne warunki kliniczne. OczywiÊcie uzyskanie efektywnego po àczenia by o mo liwe, ale zawsze kosztem czasu i mog o zostaç atwo zaprzepaszczone jeêli sztywna, ale przecie konieczna technika post powania na którymkolwiek etapie zosta a niedope niona. Prawdopodobnie czynnikiem w najwi kszym stopniu utrudniajàcym osiàgni cie trwa ego po àczenia z z binà jest obecnoêç biofilmu oraz dynamiczna kontaminacja. Powstawanie biofilmu rozpoczyna si od tworzenia pelliculi, a potem obejmuje tak e proces narastania p ytki i kamienia naz bnego. Usuni cie biofilmu jest podstawowym warunkiem wst pnym uzyskania odpowiedniej wartoêci si y adhezji. Kwas fosforowy jako kondycjoner doskonale penetruje i usuwa pellikul, ale niestety nie mo e spe niç swej funkcji w przypadku obecnoêci kamienia naz bnego, którego obecnoêç wymaga mechanicznej interwencji. Dynamiczna kontaminacja obejmuje niebezpieczeƒstwo kontaktu ze Êlinà, p ynem wydostajàcym si z kieszonki dziàs owej oraz z krwià. Takie zanieczyszczenie mo e byç nawet u atwiane przez niektóre procesy pojawiajàce si w czasie procedury bondingu. Na przyk ad sp uki- 10 DENTSPLY RAPORT JESIE ZIMA 2003 Quod Erat Demonstrandum

11 Ryc. 3. Rozk ad si dzia ajàcych w okolicy przyszyjkowej Ryc. 4. Wype nienia wykonane z Dyract extra i Esthet X Ryc. 5. Wype nienie z materia u Dyract po 10 latach wanie z powierzchni ubytku kondycjonera i usuwanie strumieniem powietrza nadmiaru pozosta ej wody mo e prowadziç do rozpryskiwania si Êliny, która w ten sposób przedostaje si na uprzednio kondycjonowanà powierzchni. Naturalnie takiej sytuacji mo na atwo zapobiec stosujàc rutynowo koferdam, ale jak wykazujà obserwacje ten rodzaj izolacji pola pracy jest bardziej uniwersyteckà procedurà ni czynnoêcià wykonywana na co dzieƒ w prywatnych praktykach na ca ym Êwiecie. Logiczny post p w technologii bondingu jest wi c ukierunkowany na ograniczenie z o onoêci technik stosowania systemów wià àcych. Skrócenie czasu aplikacji i stopnia klinicznej zawi oêci redukuje bowiem potencjalnà mo liwoêç zanieczyszczenia pola pracy w trakcie wykonywania poszczególnych etapów pracy. Prime&Bond NT stanowi przyk ad skutecznego i dobrze sprawdzonego systemu wià àcego. Formu a jednobuteleczkowego bondu zapoczàtkowa a d ugà drog stomatologii adhezyjnej w kierunku poszukiwania idealnego rozwiàzania. Ewolucja Prime&Bond jest warta przeêledzenia z uwagi na fakt, i pokazuje dobrze jak wielkà rol w kolejnych przemianach produktu odgrywa optymalizacja jego w aêciwoêci (Ryc. 1). Pierwszy Prime&Bond by pochodnà jednobuteleczkowego sytemu wià àcego o nazwie Dyract PSA (Primer Sealer Adhesive) który stanowi intergralnà cz Êç pierwszego wcielenia systemu kompomerowego Dyract. Wkrótce, pojawi a si zmodyfikowana wersja czyli Prime&Bond 2.0, która zawiera a monomery elastomerowe majàce kompensowaç niekorzystne napr enia jakie pojawiajà si w trakcie skurczu polimeryzacyjnego. Potem wzbogacono produkt o dodatek hydrofluorku cetylaminy i nadano mu oznaczenie 2.1. Aktualna wersja Prime&Bond NT zosta a zmodyfikowana dzi ki obecnoêci nanoczàsteczek, co wp yn o korzystnie na parametry wytrzyma o- Êciowe bondu. W sytuacji braku biofilmu, Prime&Bond NT b dzie dobrze àczy si ze szkliwem i z binà, zarówno bez jak i po wcze- Êniejszym przygotowaniu powierzchni tkanek (Ryc. 2). Dlatego ca kowite mechaniczne usuni cie osadów zewnàtrzpochodnych i p ytki naz bnej oraz dok adne oczyszczenie powierzchni pozwala osiàgnàç w przypadku Prime&Bond NT odpowiednià adhezj w wi kszoêci przypadków klinicznych, szczególnie gdy jest stosowany z materia em wype niajàcym wykazujàcym niski skurcz polimeryzacyjny. Niemniej jednak sta o si zwyczajem i praktykà w wi kszoêci codziennych sytuacji klinicznych, aby kondycjonowaç szkliwo i z bin za pomocà kwasu fosforowego. Wytrawianie jest efektywnym sposobem usuwania wi kszoêci biofilmu i dlatego poprzez wzrost energii powierzchniowej gwarantuje szybkie zwil anie danej powierzchni przez system wià- àcy. Jest to technika tzw. wilgotnego bondingu (ang. wet bonding). Dla wielu praktyków precyzyjne okreêlenie w a- Êciwego stopnia wilgotnoêci wytrawionych tkanek przed aplikacjà systemu wià àcego stanowi nie lada wyzwania. Nadmierne lub nieodpowiednie osuszanie powoduje znaczne ograniczenie mo liwoêci osiàgni cia dobrego po- àczenia i wià e si z ryzykiem wystàpienia powik aƒ pozabiegowych (nadwra liwoêç). Dlatego z punktu widzenia wra liwoêci techniki na wp yw czynników zewn trznym lepszym rozwiàzaniem by oby po- àczenie etapu wytrawiania z czynnoêcià aplikacji bondu tak, aby stanowi y jednà czynnoêç proceduralnà. TrudnoÊç jaka stanowi eliminacja wody z powierzchni tkanek przed nak adaniem systemu wià àcego jest w ten sposób wyeliminowana. To proste i logiczne spostrze enie stoi za powodami dla których powsta system wià àcy Xeno III. W kontekêcie oceny prostoty techniki aplikacji, którà pozostaje w nierozerwalnym zwiàzku z wysokà si à po àczenia z tkankami, Xeno III stanowi przyk ad jednego z najbardziej zaawansowanych technologicznie systemów wià àcych dost pnych obecnie na rynku. Niemniej jednak testy kliniczne stanowià wcià najwa niejsze kryterium oceny determinujàce rzeczywistà skutecznoêç klinicznà samowytrawiajàcych, jednoetapowych systemów wià àcych. Doskona à platformà badaƒ nad nowymi systemami wià àcymi sà nieretencyjne ubytki klasy V. Dzieje si tak z kilku powodów: JeÊli dochodzi do utraty po àczenia to wype nienie natychmiast wypada. Brak po àczenia z tkankami jest wi c natychmiast widoczny, co nie zawsze ma miejsce w przypadku ubytków klasy II i III. Z by uginajà si pod wp ywem obcià eƒ pojawiajàcych si w trakcie ucia i wype nienia klasy V sà nara one na dzia anie okreêlonych si które powodujà uszkodzenia w p aszczyênie powierzchni adhezji (Ryc. 3). Doskonale widoczny jest ca y brzeg po àczenia z tkankami. Dlatego jeêli dochodzi do utraty szczelnoêci brze nej to gromadzàce si w szczelinie osady stanowià cennà informacj. Brzegi wype nienia mogà byç zlokalizowane cz Êciowo w szkliwie i cz Êciowo w z binie. Dlatego zarówno po àczenie ze szkliwem jak i z z binà mo e byç doskonale widoczne w niemal ka dym przypadku. Pacjenci posiadajà z regu y kilka tego typu ubytków. W konsekwencji mo na wi c jednoczeênie testowaç wiele rodzajów materia ów wype niajàcych w tym samym czasie. Porównawcza ocena statystyczna jest dosyç trudna chyba, e dysponujemy znacznà iloêcià przypadków. Dla tego typu badaƒ Amerykaƒskie Towarzystwo Stomatologiczne opracowa o specjalny protokó post powania (ang. Revised American Dental Association Acceptance Program Guidelines for Dentin and Enamel Adhesive Materials, January 1994). Mo e byç on zintegrowany z lokalnymi lub innymi wymogami. Na Uniwersytecie w Liverpool przeprowadziliêmy badania kliniczne systemu wià àcego Xeno III w kombinacji z najnowsza wersjà kompomeru Dyract extra oraz z kompozytowym materia em wype niajàcym Esthet X. Wype niono nieretencyne ubytki przyszyjkowe u 40 pacjentów wykonujàc jedno wype nienie z Xeno III +Dyract extra i drugie z Xeno III+Esthet X, co da o liczb przynajmniej 80 wype nieƒ w których zastosowano system wià- àcy Xeno III (Ryc. 4). Na pierwszej wizycie kontrolnej, po up ywie 3 miesi cy zaobserwowaliêmy 100% retencyjnoêç wêród wykonanych wype nieƒ i brak objawów nadwra liwoêci pozabiegowej. Wszystkie wype nienia otrzyma y ocen alfa we wszystkich podlegajàcych ocenie kryteriach. Wype nienia te b dà obserwowane przez okres trzech lat. Min o dziesi ç lat od momentu gdy na Uniwersytecie w Liverpool w ramach badaƒ wst pnych wykonano pierwsze wype nienie z materia u kompomerowego Dyract. Po trzech latach uzyskano 97% retencyjnoêci. W mi dzyczasie dokonano wielu zmian i udoskonaleƒ zarówno w przypadku systemów wià àcych jak i materia ów wype niajàcych, ale warto podkreêliç bardzo wysoki poziom skutecznoêci klinicznej nawet tych wczesnych postaci omawianych produktów. Majàc regularny kontakt z pacjentami bioràcymi udzia w tamtym projekcie badawczym mamy wcià mo liwoêç oceny tych wype nieƒ nawet po up ywie dziesi ciu lat (Ryc. 5). Zg aszam ch ç uczestnictwa w Klubie Stomatologicznym Dentsply DeTrey. imi i nazwisko specjalizacja adres korespodencyjny adres gabinetu stomatologicznego telefon Wyra am zgod na przetwarzanie moich danych osobowych do celów marketingowych przez firm Dentsply DeTrey zgodnie z ustawà z dn r. o ochronie danych osobowych (Dz.Ust. nr 133 poz. 883). pieczàtka lekarza data i podpis

12 Promocje KLUB STO M ATOLOGICZNYDDT CEDE 2003 Palodent 100 formówek standard 50 formówek mini 50 formówek plus 2 pierêcienie owalne 4 pierêcienie okràg e JUŻ OSTATNIE SZTUKI PROMOCJI I-BOX Dyract extra 10 kompiul (A2 x 5; A3 x 5) QuiXfil 10 kompiul (uniwersalny kolor) X-Flow 8 kompiul (A2 x 4; A3 x 4) Xeno III Mini Kit (2 x 1 ml) Pistolet i akcesoria Kleszcze do zak adania pierêcieni firmy ASH gratis!!! Quixfil 40 kompiul w uniwersalnym kolorze 2,5 ml Prime&Bond NT Akcesoria DENTSPLY DeTrey GmbH Biuro Przedstawicielskie Filtrowa 43 m Warszawa tel. (022) LISTA AUTORYZOWANYCH PARTNERÓW HANDLOWYCH Bia ystok DENTOMAX Bia ystok, ul. Nowowarszawska 32/2 tel. 85/ , tel./fax 85/ UNIMED Bia ystok, ul. Warszawska 57 tel. 85/ Bielsko Bia a MARRODENT Jasiennica k/ Bielska Bia ej ul. Strumieƒska 894 tel./fax 33/ , tel. 33/ E k DENTOMAX E k, ul. Kajki 12 tel/fax 87/ Gdaƒsk DEN-MED Gdaƒsk, ul. Czy ewskiego 12 tel. 58/ , Jelenia Góra Jelenia Góra, ul. WolnoÊci 32/1 tel/fax 75/ Katowice MARRODENT Katowice, ul. Chrobrego 29 tel. 32/ , fax 32/ MARRODENT Katowice, ul. Rymera 10 tel/fax 32/ Koszalin Koszalin, ul. Zwyci stwa 102 tel 94/ Kraków MEDDENT Kraków ul. Modrzewiowa 22/11 tel. 12/ , tel/fax 12/ Legnica Legnica, ul. Or a Bia ego 4 tel/fax 76/ Leszno Leszno, ul. Szybowników 19, tel/fax 65/ Lublin DENTAL S.J Lublin, ul. Lwowska 6 tel. 81/ , fax 81/ HELTKOPOL Lublin, ul. Botaniczna 22 tel/fax 81/ om a DENTOMAX om a, ul. Stary Rynek 2 tel/fax 86/ UNIMED om a, ul. Senatorska 18 tel/fax 86/ ódê DENT-R ódê, ul. Piotrkowska 31 tel 42/ , 42/ fax 42/ HANSEN DENTAL POLEN ódê, ul. Wschodnia 74 tel. 42/ , fax 42/ Opole Opole, ul. KoÊciuszki 31 tel/fax 77/ Ostro ka UNIMED Ostro ka, ul. Hallera 13 lok 24, tel/fax 29/ Ostrów Wielkopolski Ostrów Wielkopolski ul. Raszkowska 24a tel 62/ , fax 62/ Piotrków Trybunalski SKAMEX Piotrków Trybunalski ul. elazna 4, tel. 44/ Poznaƒ MERCONTROL Poznaƒ, ul. 3 Maja 48C tel. 61/ , fax 61/ Radom KOL-DENTAL Radom, ul. wirki i Wigury 38 lok. 12 tel. 48/ S upsk S upsk, ul. Wojska Polskiego 49 tel 59/ Szczecin Szczecin ul. Getta Warszawskiego 19/2 tel 91/ Âwidnica Âwidnica, ul. Komunardów 14 tel/fax 74/ Warszawa COLOR TRADING Warszawa, ul. Zolny 40 tel. 22/ , fax 22/ DANAMED Warszawa ul. Targowa 66 paw. 20 tel. 22/ , fax 22/ DONAU TRADING Corp Warszawa, ul. Konduktorska 4 tel.22/ , 22/ fax 22/ KOL-DENTAL Warszawa, ul. Ostrobramska 73 tel. 22/ , fax 22/ S+M DENTAL Warszawa, ul. ucka 18 paw. 6 tel/fax 22/ , tel. 22/ fax 22/ Wroc aw ARTSTOM Wroc aw, ul. Jaracza 88 tel. 71/ Wroc aw, ul. Widna 4 tel. 71/ , 71/ fax 71/ Wroc aw, ul. Sàdowa 9a tel/fax 71/ Wroc aw, ul. Rzeênicza 28/31 tel/fax 71/ Czy nale ysz ju do klubu? My tak. Cz onkowie Klubu DDT b dà informowani o przygotowanych specjalnie dla nich akcjach promocyjnych, seminariach i sympozjach. Zapraszamy na nasze strony internetowe WYDAWCA: Dentsply DeTrey GmbH Biuro Przedstawicielskie ul. Filtrowa 43 m. 2, Warszawa, tel. (022) , fax (022) , Oprac. merytoryczne: lek. stom. Agnieszka Anna Pacyk Oprac. graficzne: Piotr Stelmasiak W razie pytaƒ dotyczàcych naszych produktów prosimy o pozostawienie wiadomoêci pod numerem telefonicznym, za poêrednictwem faxu lub a.pacyk@dentsply.pl