PLAN ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PORTOWYCH DLA ZARZĄDU MORSKIEGO PORTU GDYNIA S.A.

Transkrypt

1 Wyciąg z Załącznika do Zarządzenia nr 17/2016 z 28 października 2016 r. PLAN ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ WÓD PORTOWYCH DLA ZARZĄDU MORSKIEGO PORTU GDYNIA S.A. (zatwierdzony 31 sierpnia 2016 roku Decyzją Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, Nr 8201/01/16) -wyciąg- PODSTAWA PRAWNA WYKONANIA PLANU Podstawą do wykonania aktualizacji Planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń wód portowych dla Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie organizacji i sposobu zwalczania zagrożeń 1 i zanieczyszczeń na morzu 2 (Dz. U. z 2015 r., poz. 358) wraz z Ustawą z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r. poz. 434). Zgodnie z par. 15 ust. 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie organizacji i sposobu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu plan ten stanowi integralną część Planu Krajowego. 1 Zagrożenie rozumie się przez to zdarzenie wynikające m.in. z rozwoju cywilizacyjnego nie będące pożarem a stanowiące niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska naturalnego. Przez zagrożenie zanieczyszczeniem wód basenów portowych, których dotyczy niniejszy plan należy rozumieć zanieczyszczenie wody substancjami olejowymi oraz substancjami stałymi (śmieci). W przypadku substancji innych niż ropopochodne oraz śmieci, na terenie ZMPG S.A. obowiązuje postępowanie zgodnie z Planem ratownictwa oraz innymi przepisami Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni i instrukcjami obowiązującymi na terenie poszczególnych terminali. 2 W świetle definicji przyjętych w Konwencji Helsińskiej zanieczyszczeniem morza jest wprowadzanie przez człowieka bezpośrednio lub pośrednio do morza, łącznie z ujściem rzek, substancji lub energii, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia człowieka, niszczyć żywe zasoby i morskie ekosystemy, stwarzać utrudnienie w dozwolonym użytkowaniu morza łącznie z rybołówstwem, pogarszać jakość wody morskiej oraz prowadzić do zmniejszenia walorów rekreacyjnych morza. Zanieczyszczenie morza może pochodzić ze statków przewożących towary masowo lub w opakowaniach, paliwa bunkrowego oraz przemysłowych instalacji przybrzeżnych, jak również w niektórych przypadkach z przemysłowych instalacji lądowych. Zgodnie z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki oraz o zmianie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary z dnia 05 lipca 2011 roku substancje zanieczyszczające oznaczają substancje objęte załącznikami I (olej) i II (szkodliwe substancje ciekłe) do Konwencji MARPOL.

2 ZASIĘG TERYTORIALNY OPRACOWANIA Zasięg terytorialny opracowania obejmuje wody basenów portowych stanowiące infrastrukturę portową, wyszczególnioną w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 27 maja 2015 r. w sprawie określenia akwenów portowych oraz ogólnodostępnych obiektów, urządzeń i instalacji wchodzących w skład infrastruktury portowej dla każdego portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej (Dz. U r. poz. 732).

3 Mapa obszaru objętego planem zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń wód portowych Źródło: ZMPG S.A.

4 SPIS ADRESÓW I TELEFONÓW Dział/ Stanowisko Adres służbowy Nr telefonu służbowego Centrum Bezpieczeństwa Morskiego Gdynia ul. Polska fax: fax: Kapitan Portu Gdynia ul. Polska 2 (58) (58) Oficer Dyżurny Kapitanat Portu Gdynia ul. Polska 2 (58) Specjalista ds. Ochrony Środowiska Morskiego Kapitanat Portu Gdynia ul. Polska 2 SPIS ADRESÓW I TELEFONÓW (58) (+48) sztabu akcji zwalczania zanieczyszczeń na wodach portowych z ramienia Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. Główny Dyspozytor Portu ZMPG S.A. Gdynia, Rotterdamska 9 (58) (58) (+48) Komendant PSP - ZMPG S.A. Gdynia Gdynia, Chrzanowskiego 15/17 Łączność przez oficera dyżurnego (+48) bezpośrednio w godz :00 (58) Punkt Alarmowy PSP - ZMPG S.A. Gdynia Gdynia, Rotterdamska 9 (58) Specjalista/ Inspektor Nadzoru (58) Gdynia, Rotterdamska 9 Branży Mechanicznej i Awarii (58) Dział Ochrony Środowiska ZMPG S.A Gdynia, Rotterdamska 9 (58) (+48) Dowódca Zmiany Warty Al. Solidarności 1a (58) Częstotliwość radiowa lub kanał VHF KANAŁ 12 (oficer dyżurny)

5 SPIS ADRESÓW I TELEFONÓW pozostałych użytkowników portu Podmiot Adres służbowy Częstotliwość radiowa lub kanał VHF Nr telefonu służbowego Stocznia NAUTA S.A. Gdynia, ul. Waszyngtona 1 Kanał 12 Dyrektor Realizacji Produkcji i (dyspozytor) Kierownik Wydziału Dokowo - ul. Czechosłowacka Serwisowego Specjalista ds. Ochrony Środowiska Kierownik Działu BHP OŚ i PPOŻ Stocznia Marynarki Wojennej S.A. Dowódca Zakładowej Służby Ratowniczej Gdynia, ul. Śmidowicza 48 Kanał (całodobowo) Syndyk SMW Dyrektor Zarządzający Obiektu Portowego Gdynia, ul. Kwiatkowskiego 60 Kanał 12 (dyspozytor) BCT Bałtycki Terminal Kontenerowy Sp. z o.o (całodobowo) (całodobowo) Stena Line Polska Sp. z o.o. Gdynia, ul. Kwiatkowskiego

6 Podmiot OT Port Gdynia Sp. z o.o. Bałtycka Baza Masowa Sp. z o.o. Bałtycki Terminal Zbożowy Sp. z o.o. MTMG Morski Terminal Masowy Gdynia Sp. z o.o. Koole Tankstorage Gdynia Sp. z o.o. Onico Gas Sp. z o.o. Morska Przystań DALMOR w Gdyni Adres służbowy Gdynia, ul. Dokerów 7 Gdynia, ul. Polska 15 Gdynia, ul. Węglowa 3 Gdynia, ul. Indyjska 2 Częstotliwość radiowa lub kanał VHF Kanał 12 i 68 (dyspozytor) Gdynia, ul. Węglowa 4 Kanał 12 (17, 68) Gdynia, ul. Indyjska 1 Gdynia, ul. Węglowa 1E/1F Kanał 12 Gdynia, ul. Hryniewieckiego 10 Kanał 12 (dyspozytor) Nr telefonu służbowego Centrum Dyspozycyjne 24 godz./dobę (sekretariat) (całodobowo) (całodobowo) (całodobowo)

7 Punkt Odpraw Granicznych Przystań Gdynia (Żegluga Gdańska) Gdynia Container Terminal S.A. Aalborg Portland Polska Sp. z o.o. Nabrzeże Pomorskie Portu Gdynia VISTAL Stocznia Remontowa Sp. z o.o. SPEED Sp. z o. o. PFSO oficer ochrony obiektu portowego Gdynia, Al. Jana Pawła II nr 2 Kanał 12 w godz (lipiec, sierpień od godz ) Gdynia, ul. Energetyków 5 Kanał 84 i 17 Gdynia, ul. Rumuńska, Nabrzeże Węgierskie Gdynia, ul. Rotterdamska 9 Gdynia, ul. Czechosłowacka 3 Gdynia, ul. Siemiradzkiego 5 Kanał 12 (dyspozytor) (alarmowy 24 h) Kanał 12 (dyspozytor*) * dyspozytor portu

8 SPIS ADRESÓW I TELEFONÓW w przypadku ratowania zwierząt Podmiot Adres służbowy Nr telefonu służbowego Pomorski Ośrodek Rehabilitacji Dzikich Zwierząt i Drobnych Ssaków OSTOJA Pomieczyno, ul. Słupia 30c w godzinach 9-20 Klinika Weterynaryjna Gdynia, ul. Stryjska 25 (58) Straż Miejska Gdynia, ul. Zakręt do Oksywia

9 ZESTAWIENIE SIŁ I ŚRODKÓW DO ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ NA WODACH PORTOWYCH PORTU GDYNIA Na potrzeby zwalczania zanieczyszczeń środowiska wód portowych, w zależności od skali zdarzenia wzywane są przez Kierownika Akcji siły i środki będące w posiadaniu zarządzającego portem, innych użytkowników portowych oraz służby SAR. Zestawienie sił i środków pozostających w dyspozycji Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. Likwidacja zanieczyszczeń na wodach basenów portowych realizowana jest przez specjalistyczne służby Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A., tabela poniżej. Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. mając w obowiązku dbanie o czystość wód basenów portowych, poza własnymi środkami zawarł umowę ze specjalistyczną firmą DELFIN R.M. Firma Usługowa Jarosław Kryszewski, z siedzibą: Gdańsk, ul. Kutnowska 8/1 w celu 24 godz. zabezpieczenia akwenów portowych na wypadek wystąpienia zanieczyszczenia wód, w tym usuwania rozlewów olejowych z wód basenów portowych. W celu usunięcia zanieczyszczeń ropopochodnych z wód basenów portowych firma posiada łódź motorową DELFIN II, stacjonującą przy Nabrzeżu Portowym w Porcie Gdynia. Ponadto firma dysponuje łodzią motorową ŁM Delfin I do sprzątania substancji stałych z akwenu. Portowa Straż Pożarna 3 zajmuje się likwidacją zagrożeń na obszarze zarządzanym przez ZMPG S.A. mogących powstać w wyniku stosowanych technologii i materiałów oraz instalacji funkcjonujących na tym terenie. Zagrożeniami mogą być oprócz pożarów, rozlewy cieczy ropopochodnych i chemicznych na wodach portowych, a także przemieszczanie się obłoków toksycznych oraz wybuchy i awarie chemiczne. Portowa Straż Pożarna posiada, poprzez bezpośrednią łączność z Komendą Miejską PSP w Gdyni, połączenie z ogólnopolskim systemem ratowniczym. 3 Organizacja działań ratowniczych Portowej Straży Pożarnej wraz z schematami została ujęta w Planie ratownictwa, wprowadzony do użytku Zarządzeniem nr 07/2006 z dnia 28 marca 2006 r.

10 Wykaz sił i środków do zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na wodach portowych Jednostka/ podmiot Wykaz sił i środków Miejsce stacjonowania/przechowywania Portowa Straż Pożarna ZMPG S.A. Ciężki samochód ratowniczo gaśniczy GCBA 11/50 Scania Ciężki samochód ratowniczo gaśniczy GCBA 5/32 Scania Średni samochód ratownictwa chemicznego SRCh Mercedes Samochód operacyjny SOp Renault Traffic Lekki samochód rozpoznawczo ratowniczy SLRR SLRR Nissan Navara Łódź ratownicza Stroża Zapora przeciwrozlewowowa FLEXI odcinki długości 20 mb całość 1240 mb Rękawy sorbentowe 24 szt. 77 mb Poduszki sorbentowe: 30x30 25 szt. 60x60 28 szt. Trociny w workach - 0,75 m 3 Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Nabrzeże Duńskie Garaż PSP Garaż PSP Garaż PSP Trociny w workach - 0,4 m 3 BCT Posterunek ratownictwa chemicznego (własność BCT) Wapno chlorowane proszkowe w workach 20 kg Garaż PSP Wapno chlorowane proszkowe w workach BCT Posterunek ratownictwa chemicznego 250 kg (własność BCT) Damsorb sorbent mineralny 220 kg Garaż PSP Damsorb sorbent mineralny 20 kg Samochód GCBA 5/32 Scania Damsorb sorbent mineralny 60 kg Samochód SRCh Mercedes Preparat dyspergująco myjący BM litrów Garaż PSP Piasek 500 kg BCT Posterunek ratownictwa chemicznego (własność BCT) Środek pianotwórczy do zapobiegania powstawaniu oparów substancji chemicznych Garaż PSP Master foam 800 kg Holownik pożarniczy Centaur II, Fairplay 26, Fairplay VII 4 Nabrzeże Indyjskie (własność Fairplay Towage Polska Sp. z o.o. Sp. k.) Dane dotyczące łodzi ratowniczej Stroża symbol klasy* bkm 5 IV hyb 6 pat 7 x 8 n 9, długość 6,50 m, szerokość 2,65 m, wysokość boczna 0,95 m, szybkość max. 30 kn, moc silnika 103,0 kw, załoga max. 8 osób. 4 Holowniki pożarnicze mogące asystować przy likwidacji rozlewów, jednakże nie posiadają na pokładzie zapór przeciwrozlewowych. 5 bkm IV symbol klasy łodzi dla żeglugi po morskich wodach przybrzeżnych w odległości nie większej niż 6 mil morskich od linii brzegu oraz po Zatoce Pomorskiej (do linii Cypel Nord Perd Lm Niechorze) i Zatoce Gdańskiej (do linii Lm Hel - Lm Krynica Morska). 6 hyb łódź hybrydowa (RIB). 7 pat łódź patrolowa. 8 x znak zwolnienia z przeglądu pośredniego łodzi przybrzeżnej; zwolnienie dotyczy łodzi patrolowych i turystycznych o określonym wieku i stanie technicznym. 9 n znak niezatapialności.

11 c.d. Wykaz sił i środków do zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na wodach portowych Dane dotyczące holownika pożarniczego Centaur II symbol klasy* *KM 10 TUG/ FIRE FIGHTING SHIP 1 11 II 12 L3 13 AUT 14 szerokość 9,80 m, długość 28,49 m, zanurzenie 3,65 m, pojemność 337 BRT, rozwijana prędkość 13,3 węzła, napęd 2 silniki spalinowe o mocy 2850 kw (3875 KM), 2 pędniki azymutalne, wyposażenie specjalistyczne: 1 pompa pożarowa o wydajności m 3 /h, 2 działka wodno-pianowe o sumarycznej wydajności m 3 /h, środek pianotwórczy 5 m 3, instalacja kurtyny wodnej. Dane dotyczące holownika pożarniczego Fairplay-26 szerokość 11,0 m, długość 36,0 m, zanurzenie 4,655 m, napęd silniki o mocy 5500 km wyposażenie specjalistyczne: Dane dotyczące holownika pożarniczego Fairplay VII szerokość 9,0 m, długość 26,0 m, zanurzenie 3,148 m, napęd silniki o mocy 3059 km wyposażenie specjalistyczne: 2 pompy pożarowe o wydajności m 3 /h, 2 działka wodno-pianowe o sumarycznej wydajności m 3 /h, środek pianotwórczy 2 x 8 m 3, instalacja kurtyny wodnej. 1 pompa pożarowa o wydajności 750 m 3 /h, 2 działka wodno-pianowe o sumarycznej wydajności 600 m 3 /h, środek pianotwórczy 2 x 9,5 m 3, instalacja kurtyny wodnej. 10 *KM zasadniczy symbol klasy statku z napędem mechanicznym zbudowanego Polskiego Rejestru Statków 11 statek pożarniczy przeznaczony do prowadzenia akcji gaśniczej i ratowniczej przy małych pożarach, w bliskiej odległości od źródła ognia i przez krótki czas 12 żegluga po morzach otwartych w odległości do 50 mil morskich od miejsca schronienia, z dopuszczalną odległością między dwoma miejscami schronienia do 100 mil morskich o żegluga po morzach zamkniętych, w granicach określonych dla każdego przypadku w Świadectwie klasy oraz żegluga po Morzu Bałtyckim 13 oznaczenie możliwości żeglugi w lekkich warunkach lodowych w asyście lodołamaczy, jeżeli jest to konieczne 14 znak dla bezwachtowej pracy maszynowni i jednoosobowej obsługi mostku. Znak ten może być umieszczony w symbolu klasy tylko w takich przypadkach, gdy siłownia może pracować bez wachty co najmniej 8 godzin bez przerwy

12 c. d. Wykaz sił i środków do zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na wodach portowych Parametry jednostki pływającej łódź motorowa DELFIN II PRS (własność DELFIN R.M. Jarosław Kryszewski) symbol klasy (bkm1) 15 op 16 rob 17 długość 8,20 m, szerokość 2,55 m, zanurzenie 0,66 m, rozwijana szybkość do 9 węzłów, moc silnika 55 KM. wyposażenie specjalistyczne: urządzenie do zbierania zanieczyszczeń ropopochodnych z powierzchni wody LAMOR_LBC-2 C2700 M: długość 2700 mm, szerokość 480 mm, szerokość zgarniania 3000 mm, wysokość 600 mm, wydajność 32 m 3 /h, prędkość czyszczenia 1-2 węzły, wydajność nominalna 82 m 3 /h, dwie pompy o wydajności 1000 l/min, rękawy sorbentowe 35 sztuk, maty sorbentowe 20 kg, sorbent sypki - granulat mineralny 60 kg. węże do przepompowywania wód zaolejonych, 7 zbiorników na zebrane wody zaolejone o pojemności 1000 litrów każdy, zapasowy komplet szczotek do urządzenia LAMOR_LBC-2 C2700 M. Parametry jednostki pływającej łódź motorowa ŁM DELFIN I PRS (własność DELFIN R.M. Jarosław Kryszewski) długość 6,62 m, szerokość 2,43 m, zanurzenie 0,70 m, rozwijana szybkość do 9 węzłów, moc silnika 36 KM. wyposażenie specjalistyczne: sprzęt do usuwania zanieczyszczeń stałych, zbiornik na zebrane zanieczyszczenia stałe o pojemności 1,5 m symbol klasy łodzi dla żeglugi w rejonie 1, czyli po wodach śródlądowych oraz morskich wodach przybrzeżnych lub wewnętrznych zaliczanych do śródlądowych, na których może występować fala o wys. do 2,0 m 16 łódź otwarta 17 łódź robocza

13 ZADANIA I OBOWIĄZKI PODMIOTÓW ODPOWIEDZIALNYCH ZA ORGANIZACJĘ I PRZEBIEG AKCJI ZWALCZANIA ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ NA WODACH BASENÓW PORTOWYCH 1. Dyżurny Oficer Portu: powiadamia Kapitana Portu o zagrożeniu i zanieczyszczeniu wód portowych, a tym samym uruchamia procedurę alarmowania sił i środków przewidzianych planem zapobiegania zagrożeniu i zanieczyszczeniu na wodach portowych. 2. Kapitan Portu (Kierownik akcji): inicjuje, koordynuje i kieruje akcją zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń; opracowuje plan akcji poprzez m.in.; a. ocenę wielkości oraz rodzaju zagrożenia lub zanieczyszczenia; b. ustalenie metody i techniki prowadzenia działań ratowniczych oraz określenie ilości sił i środków koniecznych do przeprowadzenia działań ratowniczych; c. uwzględnienie aktualnych i przewidywanych warunków hydrologiczno meteorologicznych w rejonie akcji; d. określenie czasu potrzebnego na dotarcie niezbędnych sił i środków w rejon zdarzenia; plan akcji w zależności od rozwoju sytuacji może ulec modyfikacji; współdziała z innymi jednostkami organizacyjnymi - może utworzyć ośrodek kierujący akcją na terenie portu; centrum winno być wyposażone w niezbędną liczbę linii telefonicznych i telefaksowych, komunikację radiową, łącza internetowe, aparaty telewizyjne, powierzchnię dla rozmieszczenia map oraz systemu wizualizacji rozwoju sytuacji; ważne jest, aby wszystkie użyte narzędzia umożliwiały prezentację aktualnej sytuacji; ustala sprawcę zanieczyszczenia i wdraża przewidziane prawem postępowanie administracyjne. wyznacza Dowódcę Akcji na miejscu jej prowadzenia. 3. Dowódca Akcji na miejscu jej prowadzenia: bezpośrednie kierowanie działaniami jednostek skierowanych do zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń; informowania Kierownika Akcji o bieżącej o bieżącej sytuacji, sposobie i stopniu realizacji planu. 4. Dyrektor Urzędu Morskiego: monitoruje przebieg akcji ratowniczej i posiada uprawnienia do interwencji i przejęcia kontroli nad prowadzeniem akcji. 5. Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. wykonuje wszystkie działania po wydaniu dyspozycji przez Dowódcę Akcji: likwiduje rozlewy olejowe na wodach portowych, realizowane poprzez specjalistyczny sprzęt firmy DELFIN R.M. Firma Usługowa Jarosław Kryszewski przekazuje informacje o bieżącej sytuacji, sposobie i stopniu realizacji planu Dowódcy Akcji; ustawia i zdejmuje zapory - realizowane przez Portową Straż Pożarną przekazuje informacje o bieżącej sytuacji, sposobie i stopniu realizacji planu akcji Dowódcy Akcji; rozkłada rękawy i maty sorbcyjne - realizowane przez firmę DELFIN R.M. Firma Usługowa Jarosław Kryszewski oraz Portową Straż Pożarną przekazuje informacje o bieżącej sytuacji, sposobie i stopniu realizacji planu akcji Dowódcy Akcji; zabezpiecza zaporą miejsca przeładunku płynnych materiałów nierozpuszczalnych w wodzie i lżejszych od wody - realizowane przez Portową Straż Pożarną przekazuje informacje o bieżącej sytuacji, sposobie i stopniu realizacji planu akcji Dowódcy Akcji; przekazuje (na wezwanie) Kapitanowi Portu, Portowej Straży Pożarnej informacje dotyczące ładunków znajdujących się w rejonie wystąpienia zanieczyszczenia, szczególnie o substancji, która spowodowała zanieczyszczenie - realizowane przez Dział Głównego Dyspozytora Portu.

14 6. Służba SAR wykonuje działania po wydaniu dyspozycji przez Dowódcę Akcji: udostępnia posiadane siły i środki niezbędne na potrzeby działań ratowniczych wg Krajowego Planu Ratowniczego; organizuje łączność na potrzeby akcji. 7. Państwowa Straż Pożarna: alarmuje i udostępnia siły i środki na potrzeby działań ratowniczych zgodnie rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego; organizuje łączność, prowadzi i zabezpiecza logistycznie działania ratownicze w ramach swoich sił i środków; 8. Policja/ Straż Miejska: odpowiada za organizację i kontrolę ruchu drogowego na drogach ewakuacji ludności; informuje ludność o zagrożeniu. 9. Pogotowie Ratunkowe: dysponuje siłami i środkami na potrzeby działań; prowadzi działania ratownicze wg ustalonych metod.

15 DOKUMENTOWANIE PRZEBIEGU ZDARZEŃ Pracownik Działu Głównego Dyspozytora Portu Gdynia Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. przyjmujący zgłoszenie o zaistnieniu zdarzenia zobowiązany jest zastosować formularz zgłoszenia umieszczony poniżej. Wszystkie podmioty włączone w akcję zwalczania zanieczyszczeń winny prowadzić rejestr zdarzeń poprzez dokonywanie zapisów odnośnie otrzymanych zgłoszeń, informacji i/lub podjętych działaniach celem ograniczenia lub usunięcia zanieczyszczenia wraz ze wskazaniem czasu ich rozpoczęcia i zakończenia. Rejestry te mogą być prowadzone osobno lub wg systemu jaki już istnieje w danej jednostce. FORMULARZ ZGŁOSZENIA WYSTĄPIENIA ZAGROŻENIA LUB ZANIECZYSZCZENIA WÓD PORTOWYCH 1 Data i godzina zgłoszenia Dane osoby zgłaszającej Imię i nazwisko 2 Numer telefonu Nazwa firmy, w której pracuje zgłaszający Stanowisko służbowe Miejsce zdarzenia 3 Basen, nazwa Nabrzeże, nazwa Charakter zdarzenia Rodzaj zanieczyszczenia 4 Źródło zanieczyszczenia Statek, nazwa Firma działająca na nabrzeżu, nazwa Czas zdarzenia Mienie, które uległo zanieczyszczeniu lub uszkodzeniu Woda 5 Nabrzeże Gleba Mienie osób trzecich Inne

16 POSTĘPOWANIE Z PTAKAMI I DROBNYMI SSAKAMI zanieczyszczonymi substancjami ropopochodnymi W polskim prawie brak jest uregulowań odnośnie postępowania ze zwierzętami, które wskutek powstałego rozlewu olejowego zostały zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi. Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A. opracował ścieżkę postępowania z takimi zwierzętami: w przypadku zaobserwowania zabrudzonego zwierzęcia (np. ptak), należy o tym fakcie bezzwłocznie powiadomić Kierownika Akcji; podając: jakie to zwierzę, gdzie się znajduje, w jakiej jest kondycji; Kierownik Akcji samodzielnie lub przez wskazaną przez siebie osobę kontaktuje się z Pomorskim Ośrodkiem Rehabilitacji Dzikich Ptaków i Drobnych Ssaków Ostoja, w celu ustalenia procedury przekazania zwierzęcia; jeżeli zwierzę znajduje się na wodzie należy je w bezpieczny sposób złapać i dostarczyć na nabrzeże; w przypadku braku możliwości odebrania zwierzęcia przez ww. ośrodek, prawdopodobnie konieczne będzie skontaktowanie się z Kliniką Weterynarii w Gdyni, która zaopiekuje się zwierzęciem, w tym celu należy poinformować Klinikę o fakcie złapania takiego zwierzęcia, dodatkowo, należy skontaktować się ze Strażą Miejską, która przetransportuje zwierzę do Klinki. Należy bezwzględnie pamiętać o zachowaniu wszelkich możliwych środków ostrożności oraz o bezpieczeństwie zarówno ludzi jak i złapanego zwierzęcia. UWAGA: Ze względu na fakt, iż postępowanie ze zwierzętami, które doznały uszczerbku w wyniku zanieczyszczenia np. substancjami ropopochodnymi nie jest uregulowane prawnie należy bezwzględnie za każdym zdarzeniem weryfikować czy wskazane powyżej instytucje funkcjonują w danym momencie i czy mogą zająć się zwierzętami.

17 PODSTAWOWY SCHEMAT postępowania operacyjnego dla substancji ropopochodnych ZANIECZYSZCZENIE URUCHOMIĆ SYSTEM ALARMOWANIA USTALIĆ ŹRÓDŁO ZANIECZYSZCZENIA PODJĄĆ DZIAŁANIA POWSTRZYMUJĄCE WYPŁYW OGRANICZYĆ ZAPORAMI MIEJSCE ZANIECZYSZCZENIA TAK ZANIECZYSZCZENIE USUWALNE POSIADANYMI ŚRODKAMI OKREŚLIĆ RODZAJ I ROZMIAR ZANIECZYSZCZENIA PRZYSTĄPIĆ DO USUWANIA ZANIECZYSZCZEŃ ZAMKNĄĆ ZAPORAMI WYJŚCIE Z PORTU ROZPOCZĄĆ USUWANIE SIŁAMI ZEWNĘTRZNYMI USUWANIE JEST SKUTECZNE TAK NIE WYKONYWAĆ DZIAŁANIA PRZEWIDZIANE PLANEM WYŻSZEGO RZĘDU KONTYNUOWAĆ ZBIERANIE ZŁOŻYĆ RAPORT DO DYREKTORA URZĘDU MORSKIEGO w GDYNI ZAGOSPODAROWAĆ POWSTAŁE ODPADY

18 Informacja o wystąpieniu zagrożenia lub zanieczyszczenia wód portowych Powiadamianie w sytuacjach awaryjnych Specjalista/ Inspektor Nadzoru Branży Mechanicznej i Awarii tel.: (58) kom SCHEMAT POWIADAMIANIA AWARYJNEGO (powiadamiać według potrzeb) DYREKTOR URZĘDU MORSKIEGO VTS Zatoka Gdańska tel.: (58) fax: (58) UKF k.71 POWIADAMIANIE W SYTUACJI AWARYJNEJ WEWNĄTRZ ZMPGG S.A. USUWANIE ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ NA WODACH PORTOWYCH SIŁAMI WŁASNYMI ZMPG S.A. W PRZYPADKU ZAISTNIENIA KONIECZNOŚCI PROWADZENIA AKCJI USUWANIA ZAGROŻEŃ I ZANIECZYSZCZEŃ ORAZ ZABEZPIECZENIA TERENU SIŁAMI ZEWNĘTRZNYMI Oficer Dyżurny Kapitanatu Portu Gdynia tel.:(58) UKF k. 12 Kapitan Portu Kierownik akcji tel.: (58) fax: (58) Starszy Inspektor realizujący obowiązki publiczno - prawne Kom Dział Ochrony Środowiska tel.: (58) (58) kom Dyspozytor Portu Gdynia tel.: (58) kom UKF k. 12 Portowa Straż Pożarna tel.: (58) DELFIN R.M. Firma Usługowa Jarosław Kryszewski, kom MORSKA SŁUŻBA POSZUKIWANIA I RATOWNICTWA tel.: (58) ; fax: (58) UKF k. 11,16 POLICJA TEL. 997 POGOTOWIE RATUNKOWE TEL. 998 MIEJSKO POWIATOWE CENTRUM ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO TEL od poniedziałku do piątku w godz. 7:30 15:30 całodobowo wewnętrzny system powiadamiania ZMPG S.A. całodobowo na polecenie Kapitana Portu Gdynia PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA MIEJSKIE STANOWISKO KIEROWANIA TEL. 112, 998 (58) PORT SERVICE TEL. (58) COMAL TEL. (58)

19 ZWALCZANIE ZANIECZYSZCZENIA NA WODACH BASENÓW PORTOWYCH Sposób prowadzenia akcji na akwenach portowych Na wodach portowych akcję zwalczania rozlewów można podzielić na niżej podane etapy. 1. Lokalizacja i odgrodzenie rozlewu: zaporę należy rozstawić w miejscu najbardziej dogodnym; w przypadku, gdy istnieje prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się rozlewu na wody Awanportu i dalej na redę należy bezwzględnie odgrodzić port od tych akwenów poprzez rozstawienie zapory w wejściu Pilotowym oraz jeżeli istnieje taka konieczność w głównym wejściu do portu; zaporę należy ustawić tak, by nie stworzyć problemów z odpompowywaniem mieszaniny wodno-olejowej i umożliwić spływanie oleju do miejsca jego zbierania; bezwzględnie należy uwzględnić kierunek wiatru, prędkość wiatru, kierunek nurtu; segmenty zapory transportuje się przy pomocy łodzi motorowych w pobliże rozlewu (należy pamiętać, że operacja transportu zapory na miejsce rozlewu jest czasochłonna); w przypadku dużego rozlewu należy ustawić dodatkowe zapory zabezpieczające szczególnie po stronie zawietrznej (kilka linii zapór); zaporę należy holować z właściwą prędkością, tzn. taką, która nie spowoduje jej przerwania, bądź podtapiania; w przypadku rozlewów ze statków należy ustawić zaporę w takiej odległości od statku, aby nie dochodziło do wypływania zanieczyszczeń poza zaporę. Zalecana jest długość zapory wynosząca przynajmniej 3 długości statku; przy rozlewach benzyny zapór nie stosuje się; istnieje również ryzyko przedostawania się zanieczyszczeń na ląd poprzez kanały burzowe, które należy w takiej sytuacji zabezpieczyć i dalej postępować tak jak w przypadku powodzi. Koszty usuwania zanieczyszczeń pochodzących z wód portowych, a przedostających się na ląd ponosi sprawca zanieczyszczenia; n zaporę należy ustawić tak by nie stworzyć problemów z odpompowywaniem mieszaniny wodno-olejowej i umożliwić spływanie oleju do miejsca jego zbierania. W przypadku cofki należy uwzględnić kierunek wiatru, prędkość wiatru, kierunek nurtu. Istnieje również ryzyko przedostawania się zanieczyszczeń na ląd poprzez kanały burzowe, które należy w takiej sytuacji zabezpieczyć i dalej postępować tak jak w przypadku powodzi. (Koszty usuwania zanieczyszczeń pochodzących z wód portowych, a przedostających się na ląd ponosi sprawca zanieczyszczenia). W przypadku dużego rozlewu należy ustawić dodatkowe zapory zabezpieczające szczególnie po stronie zawietrznej (kilka linii zapór). Zaporę należy holować z właściwą prędkością, tzn. taką, która nie spowoduje jej przerwania, bądź podtapiania. W przypadku rozlewów ze statków należy ustawić zaporę tak by odległość zapory, od statku była taka by olej nie wypływał poza zaporę. Zalecana jest długość zapory wynosząca przynajmniej 3 długości statku. Przy rozlewach benzyny zapór nie stosuje się. 2. O ile to jest możliwe usunięcie z miejsca rozlewu wszystkich jednostek pływających mogących utrudniać prowadzenie akcji zwalczania rozlewu (nie usuwa się statków będących w centrum rozlewu, wskazane jest usunięcie pracowników tych statków oraz przerwanie wszelkich prac przeładunkowych w strefie zagrożenia). W przypadku rozlewu niebezpiecznych substancji chemicznych lub zagrożenia wybuchem lub pożarem konieczna jest ewakuacja pracowników, okolicznych użytkowników portu lub mieszkańców z pobliża strefy zanieczyszczenia. 3. Zabezpieczenie rozlewu przed ewentualnym zapłonem. 4. Usuwanie plam o największym zagęszczeniu frakcji olejowej (najgrubszej warstwie oleju). 5. Oczyszczanie miejsc trudnodostępnych zawierających znaczną ilość oleju. 6. Usunięcie pozostałych plam olejowych np. za pomocą mat sorbentowych lub rękawów. 7. W wyjątkowych sytuacjach zneutralizowanie filmu olejowego za pomocą dyspergenta 18 za zgodą Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni. Przy wydawaniu zgody Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni zobligowany jest uwzględnić zasady przyjęte przez Komisję Ochrony Środowiska Morza 18 Użycie dyspergentu musi być poprzedzone oszacowaniem wielkości plamy olejowej oraz określeniem dawkowania według wskazań producenta dyspergentu

20 Bałtyckiego, zwaną dalej Komisją Helsińską oraz wskazać indywidualne warunki konieczne do spełnienia np. sporządzenie raportu po zakończeniu działań. 8. Czyszczenie urządzeń portowych hydrotechnicznych, nabrzeży, statków. 9. Oczyszczenie sprzętu użytego w czasie akcji, zakończenie akcji. W sytuacji gdy do miejsca rozlewu nie można dotrzeć sprzętem kołowym zaporę ustawia się dwojako: o lub segmenty zapory transportuje się przy pomocy łodzi motorowych w pobliże rozlewu, gdzie łączy się je i odgradza rozlew (operacja transportu segmentów zapory na miejsce rozlewu jest czasochłonna), o zaporę w całości przewozi się transportem kołowym, następnie holownikiem do miejsca zdarzenia. Ocena zanieczyszczenia substancjami olejowymi Produkty ropy naftowej trwale zanieczyszczające środowisko morskie to głównie: nafty, oleje napędowe, opałowe, smarowe lekkie i ciężkie, parafiny, asfalty. Znajomość zjawisk zachodzących po rozlaniu się oleju na powierzchni morza jest jednym z podstawowych warunków przeprowadzenia skutecznej akcji ratunkowej. Na prędkość rozprzestrzeniania się oleju ma wpływ tworzenie się emulsji olejowo-wodnej o lepkości większej niż lepkość samego oleju. Rozlany olej może w krótkim czasie ulec dyspersji w wodzie morskiej, tworząc trudno rozbijalną emulsję, zawierającą % wody. Zjawisku powstawania tej emulsji zwanej musem czekoladowym, towarzyszy znaczny wzrost lepkości. Emulgowanie oleju jest wynikiem działania fal morskich, nawet bardzo spokojnych. Proces zachodzi tym szybciej im bardziej wzburzone jest morze. Węglowodory wchodzące w skład ropy naftowej mogą ulegać rozkładowi przez mikroorganizmy morskie. Bakterie wywołujące ten rozkład występują najliczniej w wodach płytkich. Stopień biologicznego rozkładu oleju zależy od złożoności jego budowy chemicznej oraz od obecności odpowiednich pożywek (gł. N, P, O) i właściwej temperatury. W praktyce dla rozkładu 1 litra ropy naftowej potrzeba tlenu zawartego w litrach wody morskiej. Biodegradacja zachodzi na powierzchni rozdziału fazy wodnej i olejowej. Stąd też korzystne jest rozpraszanie oleju w jak największej objętości wodnej. Rozpuszczalność ropy naftowej w wodzie jest bardzo mała, stąd też ilość oleju tracona w ten sposób jest niewielka. Część oleju może natomiast ulec rozpuszczeniu drogą fotoutleniania. Czynnikami sprzyjającymi fotoutlenianiu są światło słoneczne i obecność tlenu. Efekt końcowy jest wprost proporcjonalny do powierzchni filmu olejowego, sam zaś proces jest bardzo powolny i nie ma większego wpływu na rozkład oleju. Olej ulega także częściowemu rozpuszczeniu w wyniku biodegradacji. Produkty pośrednie są mianowicie bardziej hydrofilowe niż ropa i bardziej rozpuszczają się w wodzie. Należy zaznaczyć, że parametry oleju ciężkiego determinują jego zachowanie się w wodzie morskiej. Pierwszym widocznym skutkiem rozlewu szkodliwych związków oleistych jest powstawanie plam na akwenie. W praktyce rozpływ olejowy na wodach morskich formuje się w długie pasy rozdzielone czystą wodą, bądź wodą pokrytą cienkim filmem olejowym. Na podstawie optycznej obserwacji rozlewu można określić grubość powłoki oraz oszacować ilość rozlanej substancji. W Tabeli podane zostały przybliżone grubości oraz objętość rozlewów w zależności od barwy plamy olejowej.

21 Kalkulacja wielkości rozlewu w zależności od barwy plamy olejowej 19 Barwa rozlewu olejowego Grubość rozlewu [µm] Przybliżona objętość rozlewu [m 3 /km 2 ] Srebrzysta Szara Tęczowa Niebieska Niebiesko brązowa Brązowo czarna Ciemnobrązowo czarna powyżej 100 powyżej 100 Wpływ grubości warstwy po rozlewie ma istotne znaczenie przy jego zbieraniu. Trudniej zbiera się rozlewy cienkowarstwowe, o małej lepkości i niskich temperaturach płynności. Rozlewy, których temperatura płynności jest wysoka i wynosi w granicach 20 0 C tworzą gęstą trudną do zebrania maź. Najlepszy efekt uzyskuje się przy dodatkowym zastosowaniu zapór ograniczających powierzchnię rozlewu i zwiększających jej grubość. W przypadku zagrożenia wybuchowego, czy pożarowego należy rozważyć, czy postawienie zapory nie zwiększy tych zagrożeń. O szybkości parowania i zmianie składu oraz stężenia substancji niebezpiecznej na powierzchni wody decyduje prężność par substancji. Odparowywanie będące procesem naturalnym powoduje, iż duże ilości chemikaliów oleistych znikają z powierzchni wody, wzrasta natomiast zanieczyszczenie atmosfery, a tym samym pojawia się zagrożenie pożarowe i wybuchowe. W przypadku ropy i produktów rafineryjnych wraz z rozprzestrzenianiem się plamy przebiega proces obniżenia stężenia węglowodorów o niskich masach molowych zawierających do 12 atomów węgla w cząsteczce. W ropie naftowej składniki C 4 C 12 stanowią więcej niż 40%, więc zmniejszenie rozlewu związane z odparowywaniem może być znaczne. W pierwszej kolejności odparowują węglowodory zawierające w swym składzie poniżej 15 atomów węgla w cząsteczce (temperatura wrzenia poniżej C). Po upływie około 10 godzin odparowuje połowa związków z C 13 C 14, zaś pod koniec trzech tygodni połowa związków mających 17 atomów węgla w cząsteczce. Objętość rozlanej ropy może zmniejszyć się nawet o 1/3 pierwotnej objętości w ciągu jednej doby. Wiążą się z tym zmiany w składzie chemicznym, w następstwie zaś zmiany we właściwościach fizycznych (m.in. zmiana gęstości, zawartości metali i niemetali) 20. Gęstość chemikaliów rozlanych na powierzchni morza determinuje ich sposób zachowania się po rozlewie, a więc to, czy będą pływać, odparowywać, zanurzać się czy opadać na dno. Ważna jest znajomość rozpuszczalności oleistych związków chemicznych w wodzie, ze względu na możliwość ich toksycznego wpływu na życie biologiczne w morzu. Siłą szkodliwego oddziaływania zależy od toksyczności i selektywności działania substancji na poszczególne organizmy. Węglowodory i niektóre chemikalia wykazują również działanie narkotyczne i rakotwórcze (np. fenantren, benzopiren). Zdolność rozpuszczania węglowodorów w wodzie jest niewielka i maleje wraz ze wzrostem ilości atomów węgla w cząsteczce. Mimo że rozpuszczanie związków aromatycznych jest około 100 razy wolniejsze niż ich parowanie, wzmagają one skutki ekotoksyczne rozlewu. 19 Źródło: Kurc B., Chrzanowski J., Abramowska E. Zagrożenia rozlewami szkodliwych chemikaliów oleistych na morzu, Zeszyty Naukowe nr 5 (77) Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin Źródło: Kurc B., Chrzanowski J., Abramowska E. Zagrożenia rozlewami szkodliwych chemikaliów oleistych na morzu, Zeszyty Naukowe nr 5 (77) Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin 2005

22 Wobec tego proces rozpuszczania w wodzie można pominąć, bo dla węglowodorów ciężkich jest on minimalny, a dla lekkich - szybciej następuje odparowanie z powierzchni, niż ich rozpuszczenie w wodzie 21. Likwidacja rozlewów w warunkach zimowych Niskie temperatury zmniejszają zagrożenie pożarowe i wybuchowe. Oleje i chemikalia zwiększając swą lepkość stają się mniej ruchliwe. Mniejsza ilość substancji lotnych paruje do atmosfery. Zmarznięta gleba nie przepuszcza zanieczyszczeń, a tam, gdzie powierzchnia akwenów pokryta jest litą warstwą lodu, zanieczyszczenia nie mają możliwości przedostania się pod lód, gdy zostaną rozlane z góry, zaś nie mogą wydostać się na powierzchnię gdy dostaną się na nie zamarzniętą powierzchnię cieku. Śnieg może pełnić funkcję sorbentu. Aby przechwycić uwiązane w nim zanieczyszczenie, należy całą zanieczyszczoną masę zebrać i przewieźć w wyznaczone miejsce, celem wydobycia z niej oleju lub chemikaliów. Olej lub chemikalia, które przedostały się do wód powierzchniowych pomiędzy kryształy lodu i śniegu, w części zostaną tam zatrzymane, a w części mogą rozprzestrzenić się na powierzchni wody. Zdolność do rozprzestrzeniania się ogranicza wzrastająca lepkość. Przechwytywanie takiej masy lodu, śniegu i zanieczyszczeń wymaga oczyszczenia sporego akwenu z lodu i ustawienia konwencjonalnych zapór pływających, z uwzględnieniem zjawiska swobodnego przemieszczania się zanieczyszczonego lodu w toni. Z reguły wymaga to dublowania a nawet potrajania systemu przechwytującego zanieczyszczenia Źródło: Kurc B., Chrzanowski J., Abramowska E. Zagrożenia rozlewami szkodliwych chemikaliów oleistych na morzu, Zeszyty Naukowe nr 5 (77) Akademii Morskiej w Szczecinie, Szczecin Źródło: Ekologiczne Aspekty Funkcjonowania Jednostek Pływających Marynarki Wojennej, Statków i Portów Morskich, Tadeusz Kasperek, Gdynia 2000

23 WSPÓŁDZIAŁANIE POSZCZEGÓLNYCH SŁUŻB W RAMACH AKCJI SAR Podstawą współdziałania krajowego podczas prowadzenia akcji SAR jest artykuł 118 Ustawy o bezpieczeństwie morskim, w którym zapisano, że przy wykonywaniu zadań związanych z poszukiwaniem i ratowaniem życia na morzu z Służbą SAR współpracują jednostki organizacyjne Marynarki Wojennej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Policji, opieki zdrowotnej oraz inne jednostki będące w stanie udzielić pomocy 23. Koszty prowadzenia tych akcji pokrywane są z budżetu państwa. Po otrzymaniu sygnału w niebezpieczeństwie lub sygnału wzywania pomocy z jakiegokolwiek źródła (środki łączności radiowej i satelitarnej, telefonia komórkowa lub środki pirotechniczne) Morskie Ratownictwo Centrum Koordynacyjne (w dalszej części opracowania nazywane MRCK) musi określić rodzaj żądanej pomocy podając jednocześnie, w miarę możliwości, pełną informację określającą rodzaj wypadku morskiego lub zagrożenia, akwen działań, środki skierowane do akcji, ich rozmieszczenie i dotychczasowy wynik działań. Następnie inspektor operacyjny dokonuje wyboru współdziałającej jednostki organizacyjnej, która jest w stanie udzielić żądanej pomocy. Osobami upoważnionymi do bezpośredniego zwracania są o uruchomienie sił i środków do współdziałania w akcjach SAR są: o o o o ze strony Portu Gdynia Służba SAR wykonuje działania po wydaniu dyspozycji przez Dowódcę Akcji (wyznaczony przez Kapitana Portu); ze strony Marynarki Wojennej Oficer Dyżurny Operacyjny Ratownictwa. Marynarka Wojenna RP współdziała z Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa (MSPiR) w zakresie prowadzenia obserwacji optycznej i technicznej 24, kierowania okrętów lub statków powietrznych 25 do poszukiwań lub działań ratowniczych, pomocy w przekazywaniu informacji dotyczących prowadzenia akcji ratowniczych za pomocą środków łączności Marynarki Wojennej, oraz innych działań, przy pomocy dostępnych środków, jakie okażą się konieczne w danej akcji ratowniczej; ze strony Morskiego Oddziału Straży Granicznej Oficer Dyżurny Operacyjny Morskiego Oddziału Straży Granicznej lub Pomorskiego Dywizjonu Straży Granicznej. Morski Odział Straży Granicznej współdziała z MSPiR w zakresie prowadzenia obserwacji optycznej i technicznej, kierowania okrętów lub statków powietrznych do poszukiwań lub działań ratowniczych, przekazywania informacji dotyczących zagrożenia życia na morzu i informacji dotyczących prowadzenia akcji poszukiwawczych i ratowniczych, oraz innych działań, przy pomocy dostępnych środków, jakie okażą się konieczne w danej akcji poszukiwawczej i ratowniczej; ze strony Państwowej Straży Pożarnej - Oficer Dyżurny Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa Państwowej Straży Pożarnej. Państwowa Straż Pożarna współdziała z MSPiR w zakresie poszukiwania, ratowania i ewakuacji ludzi znajdujących się w niebezpieczeństwie na morzu, innych działaniach ratowniczych, które wymagają użycia specjalistycznego sprzętu znajdującego się na jej wyposażeniu, pomocy w przekazywaniu informacji dotyczących prowadzenia akcji ratowniczych za pomocą środków łączności Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa Państwowej Straży Pożarnej, oraz zabezpieczenia lądowisk dla śmigłowców biorących udział w akcjach SAR; 23 Ustawa o bezpieczeństwie morskim (Dz. U. z 2016 r. poz. 281), Rozdział 6 24 Wykorzystując sieć rozlokowanych wzdłuż całego wybrzeża Punktów Obserwacji Wzrokowo-Technicznej i Łączności (POWTiŁ) 25 Współpracujące z Służbą SAR śmigłowce MW W3RM Anakonda i Mi-14 PS

24 o ze strony Policji służby dyżurne Komend Wojewódzkich Policji. Policja współdziała z MSPiR w zakresie przekazywania informacji o zaistniałym lub potencjalnym zagrożeniu bezpieczeństwa ludzi na morzu, poszukiwania i ratowania ludzi znajdujących się w niebezpieczeństwie na morzu, innych działaniach związanych prowadzoną akcją SAR, w tym działania mające na celu weryfikację informacji i informatorów, poszukiwanie właścicieli jednostek, rodzin poszkodowanych lub zaginionych w celu uzyskania dodatkowych informacji mogących pomóc w poszukiwaniach, zabezpieczeniu lądowisk dla śmigłowców, oraz pomocy w przekazywaniu informacji dotyczących akcji SAR z pomocą środków łączności Policji; o ze strony Przedsiębiorstwa Poszukiwań i Eksploatacji Złóż Ropy i Gazu PETROBALTIC dyspozytor PETROBALTIC. Przedsiębiorstwo współdziała z Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa w zakresie kierowania statków do poszukiwań i działań ratowniczych, pomocy w przekazywaniu informacji dotyczących prowadzenia akcji poszukiwawczych i ratowniczych za pomocą środków łączności Przedsiębiorstwa PETROBALTIC, w szczególności za pomocą środków łączności zainstalowanych na platformach wydobywczych, oraz innych działań przy pomocy dostępnych środków, jakie okażą się konieczne w danej akcji ratowniczej; o ze strony Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa dyżurny inspektor operacyjny Morskiego Ratownictwa Centrum Koordynacyjnego 26. Zgodnie z postanowieniami Ustawy o bezpieczeństwie morskim Służba SAR współpracuje z jednostkami organizacyjnymi służby zdrowia. Do zadań tych jednostek należy udzielenie konsultacji dotyczących postępowania w przypadku otrzymania przez MRCK żądania udzielenia pomocy medycznej, oraz udzielenie kwalifikowanej pomocy medycznej ofiarom wypadków na morzu ewakuowanym na ląd 27. W przypadku działań ratowniczych na morzu siły Służby SAR często działają w niesprzyjających warunkach pogodowych. Często powodzenie akcji, szczególne akcji poszukiwawczych lub zwalczania zanieczyszczenia powierzchni morza, zależne jest od aktualnej prognozy pogodowej. Służba SAR dysponuje możliwością otrzymywania aktualnej, opracowanej prognozy pogody współpracując z jednostkami Państwowej Służby Hydrometeorologicznej. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przekazuje do MRCK morskie prognozy pogody, ostrzeżenia o groźnych zjawiskach meteorologicznych i hydrologicznych bezpośrednio po ich opracowaniu, przy pomocy łączy teleksowych lub telefaksowych. Jedną z najistotniejszych cech systemu GMDSS 28 jest jego globalny zasięg. System wykorzystuje do tego celu satelitarne środki łączności. Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa współpracuje z naziemną stacją łączności systemu INMARSAT znajdującą się w Psarach koło Kielc. Stacja Psary znajduje się w komunikacyjnym zasięgu satelitów pracujących w rejonach oceanów: Indyjskiego (IOR) i wschodniego rejonu Oceanu Atlantyckiego (AOR-E). Oferuje usługi łączności satelitarnej w systemach INMARSAT B, C, M i Mini-M 29. Naziemna stacja łączności satelitarnej Psary połączona jest z Morskim Ratowniczym Centrum Koordynacyjnym za pomocą bezpośredniego, przewodowego łącza telefonicznego. Służba SAR współpracuje również z Lokalną Stacją Odbiorczą (LUT) systemu COSPAS- SARSAT znajdującą się w Moskwie 30, oraz szwedzką, brzegową stacją nadawczą systemu NAVTEX Plan SAR, MSPiR, ss Plan SAR, MSPiR, str GMDSS (ang. Global Maritime Distress and Safety System - Ogólnoświatowy system bezpieczeństwa i alarmowania) - zbiór procedur bezpieczeństwa, wyposażenia, środków łączności radiowej i satelitarnej przewidziany do zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi i umożliwienia szybkiego, skutecznego alarmowania o wypadkach na morzu, przesyłania informacji ważnych dla bezpieczeństwa statków oraz zapewnienia łączności w czasie akcji poszukiwawczo - ratowniczych Współpraca poprzez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej

25 OBOWIĄZKI UŻYTKOWNIKÓW I FINANSOWANIE AKCJI ZWALCZANIA ZANIECZYSZCZEŃ Zgodnie z przepisami portowymi Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni wszystkie osoby korzystające z portu oraz jego urządzeń obowiązane są do zachowania czystości, porządku i przedsięwzięcia środków ostrożności w celu zachowania bezpieczeństwa w porcie i uniknięcia szkód w urządzeniach portowych, szkód wzajemnych oraz szkód w środowisku naturalnym. W przypadku powstania zanieczyszczeń, sprawcy lub użytkownicy zobowiązani są: powiadomić Kapitanat Portu Gdynia, usunąć zanieczyszczenia lub zlecić ich usunięcie, pokryć roszczenia osób trzecich wynikłe z tytułu powstania zanieczyszczeń. W przypadku niewypełnienia tego obowiązku, Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni może zarządzić jego wykonanie, a kosztami obciążyć sprawcę albo Użytkownika. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie organizacji i sposobu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu kapitan statku, który spowodował zanieczyszczenie akwenu portowego lub morza jest zobowiązany do podjęcia działaniach mających na celu zatrzymanie lub ograniczenie wypływu szkodliwej substancji oraz natychmiastowe przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeniu. Armator statku, który spowodował zanieczyszczenie winien podjąć niezwłocznie działania minimalizujące skutki takiego zanieczyszczenia. Działania te są nadzorowane przez Dyrektora Urzędu Morskiego w Gdyni, który może polecić prowadzenie takich działań służbie SAR lub innej wyspecjalizowanej jednostce organizacyjnej. Zgodnie z zasadą zanieczyszczający płaci wszystkie koszty związane z usuwaniem zanieczyszczeń ponosi sprawca zanieczyszczenia. W przypadku statku jest to jego armator. Dochodzenie w sprawie zanieczyszczenia wód portowych, spowodowanych przez statek prowadzi Dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni, natomiast zanieczyszczenia akwenu portowego ze źródeł lądowych Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. W przypadku niemożliwości zidentyfikowania sprawcy zanieczyszczenia, koszty akcji usuwania zanieczyszczeń pochodzących ze statków, jak również koszty usuwania zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł lądowych pokrywane są przez użytkownika terenów/ akwenów portowych. Wyciąg został sporządzony przez Dział Ochrony Środowiska Zarządu Morskiego Portu Gdynia S.A. na podstawie opracowania wykonanego przez Terra Consulting z siedzibą w Gdyni.