Edward Gniewek (redaktor) Piotr Machnikowski (redaktor) Kodeks cywilny. Komentarz. 5. wydanie

Transkrypt

1 Edward Gniewek (redaktor) Piotr Machnikowski (redaktor) Kodeks cywilny Komentarz 5. wydanie

2 KOMENTARZE KODEKSOWE Kodeks cywilny

3

4 KOMENTARZE KODEKSOWE Kodeks cywilny Komentarz Redaktorzy prof. zw. dr hab. Edward Gniewek prof. zw. dr hab. Piotr Machnikowski Autorzy dr Beata Burian, drandrzej Cisek, drwojciech Dubis, prof. zw. dr hab. Edward Gniewek, prof. zw. dr hab. Jacek Go³aczyñski, dr Julian Jezioro, drjózef Kremis, prof. zw. dr hab. Piotr Machnikowski, dr Józef Nadler, drjerzy Strzebinczyk, drkrzysztof Zagrobelny Uniwersytet Wroc³awski 5. wydanie

5 Propozycja cytowania: E. Gniewek, [w:] KC. Komentarz, wyd. 5, Warszawa 2013 Wydawca: Natalia Adamczyk Wydawnictwo C. H. Beck 2013 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Bia³ostockie Zak³ady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Autorzy Beata Burian dr Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Sądu Okręgowego we Wrocławiu Objaśnienia do art Andrzej Cisek dr Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu Objaśnienia do art , , Wojciech Dubis dr Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny Objaśnienia do art , , , , , , W wydaniu 5. aktualizacja objaśnień do art Edward Gniewek prof. zw. dr hab. Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu w stanie spoczynku Objaśnienia do art , 179, Indeks rzeczowy Jacek Gołaczyński prof. zw. dr hab. Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu Objaśnienia do art , , Katarzyna Górska dr Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny W wydaniu 5. aktualizacja objaśnień do art Julian Jezioro dr Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny Objaśnienia do art , , , , Józef Kremis dr Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Objaśnienia do art , Piotr Machnikowski prof. zw. dr hab. Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny Objaśnienia do art. 1 7, , , , , , , , , W wydaniu 5. aktualizacja objaśnień do art Józef Nadler dr Uniwersytetu Wrocławskiego Objaśnienia do art , , , , Jerzy Strzebinczyk dr Uniwersytetu Wrocławskiego, sędzia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu Objaśnienia do art , 25 32, Krzysztof Zagrobelny dr Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny Objaśnienia do art , , , , V

7

8 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów XIII XV Kodeks cywilny Księga pierwsza. Część ogólna Tytuł I. Przepisy wstępne Art Tytuł II. Osoby Dział I. Osoby fizyczne Rozdział I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych Art Rozdział II. Miejsce zamieszkania Art Rozdział III. Uznanie za zmarłego Art Dział II. Osoby prawne Art Dział III. Przedsiębiorcy i ich oznaczenia Art Tytuł III. Mienie Art Tytuł IV. Czynności prawne Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Zawarcie umowy Art Dział III. Forma czynności prawnych Wprowadzenie Art Dział IV. Wady oświadczenia woli Uwagi ogólne Art Dział V. Warunek Art Dział VI. Przedstawicielstwo Rozdział I. Przepisy ogólne Art Rozdział II. Pełnomocnictwo Art Rozdział III. Prokura Art Tytuł V. Termin Art VII

9 Spis treści Tytuł VI. Przedawnienie roszczeń Art Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe Tytuł I. Własność Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Treść i wykonywanie własności Art Dział III. Nabycie i utrata własności Rozdział I. Przeniesienie własności Art Rozdział II. Zasiedzenie Art Rozdział III. Inne wypadki nabycia i utraty własności Art Dział IV. Współwłasność Art Dział V. Ochrona własności Art Tytuł II. Użytkowanie wieczyste Art Tytuł III. Prawa rzeczowe ograniczone Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Użytkowanie Rozdział I. Przepisy ogólne Art Rozdział II. Użytkowanie przez osoby fizyczne Art Rozdział III. Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne. 455 Art Rozdział IV. Inne wypadki użytkowania Art Dział III. Służebności Rozdział I. Służebności gruntowe Art Rozdział II. Służebności osobiste Art Rozdział III. Służebność przesyłu Art Dział IV. Zastaw Rozdział I. Zastaw na rzeczach ruchomych Art Rozdział II. Zastaw na prawach Art Tytuł IV. Posiadanie Art Księga trzecia. Zobowiązania Tytuł I. Przepisy ogólne Art Tytuł II. Wielość dłużników albo wierzycieli Dział I. Zobowiązania solidarne Wprowadzenie Art VIII

10 Spis treści Dział II. Zobowiązania podzielne i niepodzielne Art Tytuł III. Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych Art Tytuł IV. (skreślony) Art Tytuł V. Bezpodstawne wzbogacenie Art Tytuł VI. Czyny niedozwolone Art Tytuł VI 1. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny Art Tytuł VII. Wykonanie zobowiązań i skutki ich niewykonania Dział I. Wykonanie zobowiązań Art Dział II. Skutki niewykonania zobowiązań Art Dział III. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych Art Tytuł VIII. Potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu Uwagi ogólne Art Tytuł IX. Zmiana wierzyciela lub dłużnika Uwagi ogólne Dział I. Zmiana wierzyciela Art Dział II. Zmiana dłużnika Art Tytuł X. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika Art Tytuł XI. Sprzedaż Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Rękojmia za wady Art Dział III. Gwarancja jakości Art Dział IV. Szczególne rodzaje sprzedaży Rozdział I. Sprzedaż na raty Art Rozdział II. Zastrzeżenie własności rzeczy sprzedanej. Sprzedaż na próbę Art Rozdział III. Prawo odkupu Art Rozdział IV. Prawo pierwokupu Art Tytuł XII. Zamiana Art Tytuł XIII. Dostawa Art IX

11 Spis treści X Tytuł XIV. Kontraktacja Art Tytuł XV. Umowa o dzieło Art Tytuł XVI. Umowa o roboty budowlane Art Tytuł XVII. Najem i dzierżawa Dział I. Najem Rozdział I. Przepisy ogólne Art Rozdział II. Najem lokalu Art Dział II. Dzierżawa Art Tytuł XVII 1. Umowa leasingu Art Tytuł XVIII. Użyczenie Art Tytuł XIX. Pożyczka Art Tytuł XX. Umowa rachunku bankowego Art Tytuł XXI. Zlecenie Art Tytuł XXII. Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia Art Tytuł XXIII. Umowa agencyjna Art Tytuł XXIV. Umowa komisu Art Tytuł XXV. Umowa przewozu Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Przewóz osób Art Dział III. Przewóz rzeczy Art Tytuł XXVI. Umowa spedycji Art Tytuł XXVII. Umowa ubezpieczenia Dział I. Przepisy ogólne Art Dział II. Ubezpieczenia majątkowe Art Dział III. Ubezpieczenia osobowe Art Tytuł XXVIII. Przechowanie Art Tytuł XXIX. Odpowiedzialność, prawo zastawu i przedawnienie roszczeń utrzymujących hotele i podobne zakłady Art Tytuł XXX. Umowa składu Art

12 Spis treści Tytuł XXXI. Spółka Art Tytuł XXXII. Poręczenie Art Tytuł XXXIII. Darowizna Art Tytuł XXXIII 1. Przekazanie nieruchomości Art Tytuł XXXIV. Renta i dożywocie Dział I. Renta Art Dział II. Dożywocie Art Tytuł XXXV. Ugoda Art Tytuł XXXVI. Przyrzeczenie publiczne Art Tytuł XXXVII. Przekaz i papiery wartościowe Dział I. Przekaz Art Dział II. Papiery wartościowe Art Księga czwarta. Spadki Tytuł I. Przepisy ogólne Art Tytuł II. Dziedziczenie ustawowe Art Tytuł III. Rozrządzenia na wypadek śmierci Dział I. Testament Rozdział I. Przepisy ogólne Art Rozdział II. Forma testamentu Oddział 1. Testamenty zwykłe Art Oddział 2. Testamenty szczególne Art Oddział 3. Przepisy wspólne dla testamentów zwykłych i szczególnych Art Dział II. Powołanie spadkobiercy Art Dział III. Zapis i polecenie Rozdział I. Zapis zwykły Art Rozdział II. Zapis windykacyjny Art Rozdział III. Polecenie Art Dział IV. Wykonawca testamentu Art Tytuł IV. Zachowek Art Tytuł V. Przyjęcie i odrzucenie spadku Art XI

13 Spis treści Tytuł VI. Stwierdzenie nabycia spadku lub przedmiotu zapisu windykacyjnego, poświadczenie dziedziczenia i ochrona spadkobiercy Art Tytuł VII. Odpowiedzialność za długi spadkowe Art Tytuł VIII. Wspólność majątku spadkowego i dział spadku Art Tytuł IX. Umowy dotyczące spadku Art Tytuł X. Przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych Art Indeks rzeczowy XII

14 Przedmowa Niniejszy komentarz do Kodeksu cywilnego jest dziełem zbiorowym szkoły wrocławskiej. W opracowaniu wzięli udział pracownicy Zakładu Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego Instytutu Prawa Cywilnego Uniwersytetu Wrocławskiego, którzy pełnią również funkcje sędziów: Sądu Apelacyjnego, Sądu Okręgowego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, a także wykonują zawód radcy prawnego. Z wielkim jednak żalem współautorzy i wydawca informują Czytelników, że latem 2010 r., już po przygotowaniu swego rozdziału do czwartego wydania komentarza, zmarł dr Andrzej Cisek. Fragmenty komentarza Jego autorstwa w piątym wydaniu zaktualizowali pozostali współautorzy. Obecne, piąte wydanie Komentarza, podobnie jak wydania poprzednie, obejmuje objaśnienia do przepisów księgi pierwszej ( Część ogólna ), księgi drugiej ( Własność i inne prawa rzeczowe ), księgi trzeciej ( Zobowiązania ) oraz księgi czwartej ( Spadki ). Uwzględnia on również wszelkie, częste, niekiedy intensywne zmiany kodeksu następujące od czasu poprzedniego wydania, a ponadto autorzy korzystali przy obecnym opracowaniu z nowego, narastającego ciągle dorobku doktryny. W opracowaniu przedstawiono komentarz autorski do omawianych przepisów, jednocześnie wykorzystując dotychczasowy dorobek doktryny i judykatury. Dlatego też komentarz przedstawia w równej mierze zagadnienia dostrzegane przez praktykę, jak i osiągnięcia badawcze doktryny prawa cywilnego. Ponadto, zamierzeniem zespołu autorskiego było przedstawienie wyważonego, wszechstronnego komentarza, bez mankamentów jednostronnego spojrzenia czy to sędziowskiego, czy też doktrynalnego. Na łamach komentarza zaprezentowany został więc dorobek literatury i orzecznictwa, z wyraźnym zaakcentowaniem stanowiska autorów komentujących poszczególne zagadnienia. Dodatkowo, pomocne dla Czytelnika mogą być odesłania do literatury podstawowej oraz do istotnych orzeczeń Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i sądów apelacyjnych. Wydawnictwo oraz autorzy wyrażają przekonanie, że niniejszy komentarz do Kodeksu cywilnego będzie stanowił cenną pomoc zarówno dla praktyki stosowania prawa, jak i dla doktryny prawa cywilnego, a także studentów. Wrocław, listopad 2012 r. prof. zw. dr hab. Edward Gniewek, prof. zw. dr hab. Piotr Machnikowski XIII

15

16 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa BankHipU ustawa z r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.) CmentU ustawa z r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687 ze zm.) CenyU ustawa z r. o cenach (Dz.U. Nr 97, poz ze zm.) DepSądR rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. o zasadach i trybie postępowania w sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego (Dz.U. Nr 42, poz. 261) DomSkłU ustawa z r. o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania cywilnego oraz innych ustaw (Dz.U. Nr 114, poz ze zm.) EgAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015) FundEmU ustawa z r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189 ze zm.) FunkKRPU ustawa z r. o funkcjach konsulów Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 215, poz ze zm.) GospGruntU ustawa z r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.) GospNierRolnSPU ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651) GZU ustawa z r. o grach i zakładach wzajemnych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765) KKW ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) KM ustawa z r. Kodeks morski (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 217, poz ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów KP ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) KredytKonsumU ustawa z r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 126, poz. 715 ze zm.) KRO ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 788) KRSU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.) KSCU ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.) KSCU z 1967 r ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KW ustawa z r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) KZ rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) NBPU ustawa z r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.) NielU ustawa z r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 178 ze zm.) NieuzasadZwłokU ustawa z r. o skardze za naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz ze zm.) ObligU ustawa z r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz ze zm.) ObrInstrFinU ustawa z r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz ze zm.) OchrGrU ustawa z r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz ze zm.) OchrKonkurU ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OchrKonkurU z 2000 r ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 244, poz ze zm.) OchrKonsumU ustawa z r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) OchrLokU ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) OchrZwU ustawa z r. o ochronie zwierząt (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 106, poz ze zm.) XVI

18 Wykaz skrótów OrdPod ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PDOFizU ustawa z r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) PodpElU ustawa z r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz ze zm.) PodSDU ustawa z r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) POPC ustawa z r. Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. Nr 34, poz. 311 ze zm.) PostAdmU ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PPU ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrASC ustawa z r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688) PrAut ustawa z r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrCzek ustawa z r. Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze zm.) PrEnerg ustawa z r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059) PrGeod ustawa z r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) PrGeol ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981 ze zm.) PrGeol ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 228, poz ze zm.) PrGosp ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz ze zm.) PrLot ustawa z r. Prawo lotnicze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 933 ze zm.) PrŁow ustawa z r. Prawo łowieckie (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 127, poz ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) ProkGenSPU ustawa z r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz.U. Nr 169, poz ze zm.) PrPapW ustawa z r. Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 111, poz. 937 ze zm.) PrPras ustawa z r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) PrPrywM ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) PrPrzew ustawa z r. Prawo przewozowe (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 ze zm.) PrRuchDrog ustawa z r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) XVII

19 Wykaz skrótów PrRzecz dekret z r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 ze zm.) PrSpółdz ustawa z r. Prawo spółdzielcze (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) PrStow ustawa z r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 ze zm.) PrUpN ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112) PrWeksl ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) PrWłPrzem ustawa z r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) PrWod ustawa z r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) PrywU ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji (t.j. Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm.) PrZamPubl ustawa z r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) PrzeksztUżytWieczU ustawa z r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz ze zm.) PWKC ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) RzeczZnalR rozporządzenie Rady Ministrów z r. w sprawie rzeczy znalezionych (Dz.U. Nr 22, poz. 141 ze zm.) SamGminU ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPowU ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPracU ustawa z r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 223, poz ze zm.) SamWojU ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SNU ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz ze zm.) SpółdzMieszkU ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) SprzedażKonsumU ustawa z r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz ze zm.) SwobDziałGospU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) TKU ustawa z r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) UbezpObowU ustawa z r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz ze zm.) UbezpU ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66 ze zm.) UbezpU z 1990 r ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (t.j. z 1996 r. Dz.U. Nr 11, poz. 62 ze zm.) UstRolU ustawa z r. o kształtowaniu ustroju rolnego (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 803 ze zm.) XVIII

20 Wykaz skrótów UżytWieczU ustawa z r. o nabywaniu przez użytkowników wieczystych prawa własności nieruchomości (Dz.U. Nr 113, poz ze zm.) VATU ustawa z r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz ze zm.) WłLokU ustawa z r. o własności lokali (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) WykUprSPU ustawa z r. o zasadach wykonywania uprawnień przysługujących Skarbowi Państwa (Dz.U. Nr 106, poz. 493 ze zm.) ZagospPrzestrzU ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647) ZakOpZdU ustawa z r. o zakładach opieki zdrowotnej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 ze zm.) ZastRejU ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) ZmKCU ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) ZNKU ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) 2. Organy orzekające ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości GKA Główna Komisja Arbitrażowa NSA Naczelny Sąd Administracyjny NSA(7) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SN (PSIC) Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej (w latach : Izby Cywilnej i Administracyjnej) SN (PSIAPiUS) Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (do roku 1990: Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych) (od r.: Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych) SN(7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów SO Sąd Okręgowy SW Sąd Wojewódzki; obecnie Sąd Okręgowy TK Trybunał Konstytucyjny WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny 3. Czasopisma AUWr Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. SN Biuletyn Sądu Najwyższego BMS Biuletyn Ministra Sprawiedliwości DPP Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urzędowy Gl Glosa GP Gazeta Prawna GS Gazeta Sądowa GSiP Gazeta Sądowa i Penitencjarna KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego KSP Krakowskie Studia Prawnicze XIX