Plan Odnowy Miejscowości Jasienica w Gminie Tłuszcz na lata

Transkrypt

1 GRUPA INICJATYWNA J A S I E N I C A Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej w Tłuszczu Nr XX/249/09 z dnia25 lutego 2009 r. Plan Odnowy Miejscowości Jasienica w Gminie Tłuszcz na lata Jasienica, luty 2009 r.

2 Spis treści: I. Wstęp I. 1. Cel opracowania Planu Odnowy Miejscowości Jasienica 3 II. Charakterystyka miejscowości Jasienica II. 1. Jasienica w źródłach historycznych II. 2. Położenie geograficzno przestrzenne II. 3. Zasoby miejscowości i zagospodarowanie terenu II. 4. Walory kulturowe, krajobrazowe i ochrona przyrody II. 5. Inicjatywy i osiągnięcia mieszkańców III. Analiza SWOT miejscowości Jasienica 8 IV. Kierunki rozwoju miejscowości Jasienica 10 V. Arkusz planowania V. 1. Zarządzanie V. 2. Cel planowanych inwestycji Planowane do realizacji zadania w ramach Planu Odnowy Miejscowości Jasienica na lata I. WSTĘP 2

3 I.1. Cel opracowania Planu Odnowy Miejscowości Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości jest obszar wsi Jasienica, natomiast czas jego realizacji obejmuje lata Na spotkaniach z mieszkańcami często dyskutowano o potrzebach dokonania wielu zmian na terenie miejscowości. Większość pomysłów i inicjatyw postanowiono zanotować, aby ustalić wspólną spójną wizję rozwoju wsi i wyjść naprzeciw rosnącym potrzebom mieszkańców. W tym celu powołano Grupę Inicjatywną, której zadaniem było zredagowanie ostatecznego kształtu planu. Plan zredagowano po wielu konsultacjach z zaangażowaniem różnorodnych gremiów: Mieszkańcy sołectwa Jasienica Rada Sołecka Przedstawiciele samorządu terytorialnego Dyrekcja, grono pedagogiczne, pracownicy administracyjni Zespołu Szkół w Jasienicy Rodzice oraz uczniowie Zespołu Szkół w Jasienicy Plan Odnowy Miejscowości Jasienica jest spójny z następującymi dokumentami: 1. Planem Rozwoju Lokalnego 2. Strategią Rozwoju Gminy Tłuszcz. 3. Strategią Powiatu Wołomińskiego. 4. Strategią Województwa Mazowieckiego. Plan przedstawia oczekiwania mieszkańców, które wynikają z analizy mocnych stron miejscowości, planowanych przedsięwzięć, zasobów wiejskich i sposobu ich wykorzystania. Plan powyższy przedstawia oczekiwania mieszkańców, wynikające ze szczegółowej analizy mocnych stron miejscowości, planowanych przedsięwzięć, zasobów wiejskich i sposobów ich wykorzystania. Głównym celem planu jest skoordynowanie działań mieszkańców, właściwe ich zaplanowanie i wykorzystanie potencjału okolicznych mieszkańców, mających na celu: 1. Poprawę warunków życia mieszkańców 2. Budowę infrastruktury 3. Zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych 4. Poprawę stanu bezpieczeństwa 5. Umożliwienie dzieciom i młodzieży rozwijania zainteresowań i zagospodarowanie czasu wolnego 6. Kultywowanie tradycji i obyczajów 7. Przeciwdziałanie patologiom społecznym 8. Rozwój tożsamości społeczności wiejskiej 9. Poprawę estetyki miejscowości 10. Integrowanie społeczności lokalnej 11. Rozwijanie inicjatyw obywatelskich. Wdrożenie planu odnowy ma na celu możliwość korzystania z funduszy strukturalnych i innych zewnętrznych źródeł finansowania działań rozwojowych. II. Charakterystyka miejscowości Jasienica 3

4 II. 1. Jasienica w źródłach historycznych Najstarsze zapiski odnotowują tę miejscowość jako dużą wieś w powiecie kamienieckim ziemi nurskiej. Ziemia nurska ukształtowała się w XIV i XV w. w oparciu o istniejącą wcześniej kasztelanię i do początków XVI w. należała do warszawsko czerskiego. Dopiero po śmierci ostatnich władców Mazowsza Stanisława (1524) i Janusza (1526) wraz z resztą księstwa została włączona do Korony. Była trzecią co do wielkości ziemią (po łomżyńskiej i czerskiej) spośród dziesięciu wchodzących w skład nowo utworzonego województwa mazowieckiego. Jej powierzchnia wynosiła 66,3 mil kwadratowych (czyli ok km 2 ). Dzieliła się na trzy powiaty: kamieńczykowski, nurski i ostrowski. Większa jej część leżała na prawym brzegu Bugu. Od północy graniczyła z ziemiami łomżyńska i różańską (przez rzekę Narew), od zachodu z ziemią zakroczymską (również przez Narew), a od południa z warszawską i liwską. Granica wschodnia (i częściowo południowo wschodnia) ziemi nurskiej była zarazem granicą między województwami mazowieckim i podlaskim (a przed włączeniem Podlasia do Korony w 1569 r. granicą pomiędzy Polską i Litwą). Część środkowa i zachodnia pokryta była w okolicy Kamieńczyka, Ostrowa i Wyszkowa puszczą biskupów płockich, część wschodnia, koło Nura i Czyżewa, zamieszkana była prawie wyłącznie przez mazowiecką szlachtę zagrodową. Obecnie tereny dawnej ziemi nurskiej leżą w powiatach: Ostrów Mazowiecka, Wyszków, Pułtusk, Wołomin i Węgrów. II. 2. Położenie geograficzno przestrzenne Jasienica jest największa wsią w powiecie wołomińskim liczy ponad 3 tys. mieszkańców. Stanowi zwartą zabudowę mieszkaniową. Miejscowość przynależy do Równiny Wołomińskiej wchodzącej w skład Niziny Środkowo Mazowieckiej. Jest to obszar wyjątkowo płaski o małym zróżnicowaniu rzeźby terenu. Wzniesienia nad poziomem morza sięgają 105 m. Jasienica położona jest na Mazowszu, po prawej stronie Wisły, w województwie mazowieckim, powiecie wołomińskim i gminie Tłuszcz. Wieś położona jest w południowej części gminy Tłuszcz w odległości około 40 km od Warszawy i około 18 km od miasta powiatowego Wołomin. W Jasienicy znajduje się stacja kolejowa usytuowana na trasie Warszawa Białystok, a w bezpośredniej bliskości przebiega droga wojewódzka 634 prowadząca m.in. do Warszawy i Jadowa. Dzięki temu czas dojazdu do centrum Warszawy samochodem lub pociągiem nie przekracza godziny. II. 3. Zasoby miejscowości i zagospodarowanie terenu Na dzień roku powierzchnia miejscowości Jasienica wynosiła 9,96 km 2, co stanowi 9,7 % ogólnej powierzchni gminy. Jest to obszar o największym zaludnieniu znajdujący się na terenach wiejskich gminy. Zamieszkuje tu 3106 osób, stanowi to ok. 16,5 % ogólnej liczby mieszkańców gminy. Średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 312 osób/km 2, co powoduje, że jest znacznie wyższa, niż w kraju, województwie i gminie. Jasienica nie jest typową wsią. Ten charakter już dawno zatraciła. Jest to raczej typowe osiedle mieszkaniowe, swego rodzaju osada podmiejska. Już w latach osiemdziesiątych XX wieku wytyczono i nazwano ulice, a wiele z nich ma nawierzchnię asfaltową i chodnik dla pieszych. Znajduje się tu m.in. kościół parafialny oraz szkoła podstawowa i gimnazjum. 4

5 Liczba ludności na terenach objętych planem ostatnich 10 lat zwiększyła się o ponad 10 %. systematycznie rośnie na przestrzeni To m.in. atrakcyjne położenie wsi powoduje, że wieś ciągle się rozbudowuje, przybywa gospodarstw domowych i mieszkańców. Osiedlaniu się sprzyja również dobry stan środowiska naturalnego oraz konkurencyjne w stosunku do rynku podwarszawskiego ceny gruntów. Liczba mieszkańców zameldowanych na stałe na terenie Jasienicy w 2007 roku. Miejscowość Razem mieszkańcó w Wiek Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny K M Razem K M Razem K M Razem Jasienica W tym: - kobiety - mężczyźni Społeczeństwo tej miejscowości jest aktywne gospodarczo na koniec 2007 r. funkcjonowało 104 podmioty gospodarcze, głównie z branży budowlanej i handlowo usługowej. Analiza zmian ilościowych w rejestrowanych podmiotach gospodarczych wskazuje na bardzo dużą dynamikę tego zjawiska. Działalność gospodarczą podejmują w dużej mierze ludzie młodzi. Na podstawie ilości i rodzaju zmian dokonywanych we wpisach do ewidencji działalności można stwierdzić, że przedsiębiorcy są elastyczni w doborze profilu swej działalności. Według danych z ostatniego spisu rolnego na tym terenie funkcjonowało 676 gospodarstw. W zdecydowanej większości są to gospodarstwa o małej powierzchni użytków rolnych 534 gospodarstwa ma powierzchnię do 2 ha. Świadczy to o dużym ich rozdrobnieniu. Struktura wykorzystania gruntów we wsi Jasienica Wyszczególnienie Powierzchnia w ha Udział % w ogólnej powierzchni sołectwa Użytki rolne 483,63 48,56 Użytki zielone (pastwiska, łąki) 156,01 15,66 Użytki leśne 155,13 15,58 Tereny zabudowane (w tym również siedliska) 85,75 8,61 Sady 11,92 1,20 Nieużytki 6,13 0,62 Drogi i tereny kolejowe 91,83 9,22 Wody 5,53 0,55 Razem 995, Pomimo występowania dużej ilości gospodarstw rolnych praca w rolnictwie nie stanowi 5

6 głównego źródła utrzymania dla mieszkańców wsi, a jedynie uzupełnienie budżetów domowych. Większość mieszkańców żyje z pracy poza rolnictwem, znajduje zatrudnienie w Warszawie i miejscowościach podwarszawskich. Gleby na terenie Jasienicy należą do gleb mało urodzajnych. Są to gleby czwartej, piątej i szóstej klasy bonitacyjnej. Główne uprawy to zboża jare i ozime: żyto, owies oraz ziemniaki. Rolnicy uprawiają dużo warzyw na własne potrzeby. Do zwierząt hodowlanych na tym terenie zalicza się: trzodę chlewną i bydło mleczne. Część mieszkańców czerpie dochody z pracy najemnej w innych miejscowościach oraz z prac sezonowych. Sytuacja podobnie wygląda w okolicznych miejscowościach. Ważnym problemem tej miejscowości jest bezrobocie, które dotyczy szczególnie ludzi młodych. Problemem dla Jasienicy jest bieda panująca wśród części mieszkańców. Dotyka ona głównie rolników gospodarujących na małych gospodarstwach, osoby stare, oraz chore. Budynki mieszkalne i gospodarcze w większości są estetyczne. Problemem są pokrycia dachowe z eternitu. W przyszłości mieszkańcy chcą zlikwidować większość niedociągnięć, dokonać remontów, a tym samym sprawić, by wszystkie okoliczne wsie były bardziej estetyczne i bezpieczne. II. 4. Walory kulturowe, krajobrazowe i ochrona przyrody Wieś Jasienica nie ma wykształconego tzw. centrum miejscowości gdzie mogłoby koncentrować się życie społeczne i kulturalne mieszkańców. Na dzień dzisiejszy rolę tę spełniają: 1. Zespół Szkół w Jasienicy. 2. Biblioteka wiejska w Jasienicy. 3. Gminne Centrum Kultury w Tłuszczu. 4. Kościół parafialny w Jasienicy. Jasienica ma nw. walory gospodarcze: 1. Dogodne połączenie kolejowe i drogowe z Warszawą i miastem powiatowym Wołomin. 2. Posiada sieć energetyczną. 3. Istnieje kościół i parafia rzymsko katolicka. Wieś Jasienica położona jest na obszarze, w którym występują wysokie walory przyrodnicze i ekologiczne. Krajobraz jest mało przekształcony przez człowieka. Brak przemysłu nie tylko w tej miejscowości, ale również na terenie gminy powoduje, że wieś nie jest ekologicznie zagrożona. W najbliższej okolicy występuje wiele lasów z bogatą fauną i flora. Na terenie sołectwa znajdują się XX wieczne kapliczki przydrożne stanowiące nieodłączny element krajobrazu. Głównym źródłem zatruwania wody są nieszczelne szamba ściekowe. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza są procesy spalania paliw przez samochody i ogrzewania budynków mieszkalnych. Do najstarszych i największych obszarów chronionych leżących w okolicy należy rezerwat,,dębina w gminie Klembów o powierzchni 50,4 ha utworzony w 1952 r. w celu 6

7 ochrony dębu szypułkowego oraz rezerwat "Śliże" w gminie Jadów założony w 1981 r. na powierzchni 44,29 ha, celem ochrony dwóch znikających jezior dystroficznych, stanowiących przykład wtórnego tworzenia się torfowiska wysokiego. II. 5. Inicjatywy i osiągnięcia mieszkańców Mieszkańcy Jasienicy są niezwykle zżyci ze sobą, mają wspólne plany wiążące się z rozwojem miejscowości. Wiele spraw zostało wykonanych właśnie z inicjatywy ludzi tu mieszkających. Jedną z tych spraw było powstanie szkoły. W naszej miejscowości obecnie znajduje się jedna placówka oświatowa jest to Zespół Szkół, w którego skład wchodzi szkoła podstawowa oraz gimnazjum. Pierwsza szkoła powstała w 1917 r. i znajdowała się w miejscu gdzie dzisiaj stoi kamień z tablicą upamiętniającą jej rok powstania. Rok 1923 to data powstania pierwszego budynku szkoły, który był wykonany z drewna. Natomiast w roku 1956 rozpoczęto budowę nowej, murowanej szkoły podstawowej. Gimnazjum powstało w 1999 r. Szkoła posiada tereny, budynki i pomieszczenia, a także wyposażenie w materiały odpowiednie do właściwego przebiegu procesu kształcenia. Jednocześnie szkoła czyni starania, aby warunki uczenia się były jeszcze bardziej atrakcyjne w związku z tym od 2006 roku trwają prace budowlane związane z budową nowego budynku szkoły. W ostatnich latach dokonano kilka inwestycji między innymi: - budowa sali gimnastycznej, - rozpoczęcie budowy nowego gimnazjum, - generalny remont dachu i renowacja budynku szkoły, - ułożenie chodnika i parkingu przy szkole, - wymiana stolarki okiennej w całym budynku szkoły, - przebudowa ciągu komunikacyjnego budynku szkoły. Tutejsza szkoła jest placówką przyjazną uczniom, bardzo dobrze przystosowaną do spełniania potrzeb edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych. Dąży do zaspokojenia oczekiwań uczniów i rodziców oraz sprzyja indywidualnemu rozwojowi nauczycieli. Obecnie w szkole uczy się 395 uczniów w 42 oddziałach, 227 w Szkole Podstawowej, 126 w Gimnazjum oraz 50 w Przedszkolu. Duża kontrola społeczna w środowisku szkolnym, zaangażowanie rodziców uczniów oraz przychylność mieszkańców pozwalają na stworzenie wyjątkowej atmosfery nauczania, wychowania i opieki w Zespole Szkół w Jasienicy. Od września 2007 r. z inicjatywy mieszkańców powstało w Jasienicy Przedszkole Samorządowe. Poza tym również z inicjatywy mieszkańców w Jasienicy powstały: - Stacja kolejowa. - Ochotnicza Straż Pożarna 1904 r. - Parafia pod wezwaniem Narodzenia Pańskiego 1981r. Jednak kilku inwestycji w naszej miejscowości jeszcze brakuje. Są to przede wszystkim: - Pawilon handlowo usługowy dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców. - Placówka podstawowej opieki medycznej. - Lokal do spędzania czasu wolnego dla młodzieży i dorosłych. - Posterunek policji. 7

8 III. Analiza SWOT miejscowości Jasienica Dzięki analizie SWOT przeanalizowano mocne i słabe strony miejscowości Jasienica a także jej szanse i zagrożenia występujące w otoczeniu, które mogą mieć bezpośredni wpływ na przyszłość sołectwa i jego mieszkańców. Pozwala to na określenie obecnej sytuacji w powyższej miejscowości oraz przyszłych kierunków jej rozwoju. Skrót SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: - Strenghts (mocne strony); - Weaknesses (słabe strony); - Opportunities (szanse); - Threats (zagrożenia). Mocne strony: Wzrost liczby mieszkańców; - przyrost naturalny, - nowe zasiedlenia, - tereny pod nową zabudowę. Kulturotwórcza i integrująca rola Zespołu Szkół w Jasienicy; - zaspokojenie potrzeb edukacyjnych na poziomie Szkoły Podstawowej i Gimnazjum w miejscu zamieszkania, - inicjatywy mieszkańców związane z funkcjonowaniem Zespołu Szkół, - kształtowanie pro społecznych postaw dzieci i rodziców, - imprezy kulturalne organizowane w szkole dla mieszkańców Jasienicy. Zaangażowanie mieszkańców w działania na rzecz całej społeczności; - rozpoczęta budowa nowego budynku Gimnazjum; - budowa sali gimnastycznej przy szkole, - organizacja przedszkola na bazie budynku OSP, - budowa kościoła i ośrodka parafialnego Korzystne warunki dla rozwoju przedsiębiorczości; Duże zaangażowanie społeczne mieszkańców; Korzystne warunki dla rozwoju budownictwa jednorodzinnego; Korzystne położenie komunikacyjne z okolicznymi aglomeracjami; - połączenia kolejowe, - sąsiedztwo drogi dojazdowej do Warszawy, Białegostoku, Wołomina, - możliwość wyjazdu w kierunku południowej Polski z pominięciem przejazdu przez Warszawę Bliskość Warszawy; Obszary leśne w bezpośredniej bliskości Jasienica; - czyste powietrze, gleby i wody; - piękny i mało przekształcony krajobraz naturalny; Telefonia stacjonarna i dostęp do internetu; Mocne strony Jasienicy są jednocześnie jej walorami, które wyróżniają ją na tle pozostałych miejscowości. 8

9 Słabe strony: Brak sieci wodociągowej, kanalizacyjnej i gazowej. Brak stabilnej siatki ulic wewnątrz miejscowości. Niski poziom technologiczny niektórych gospodarstw. Bezrobocie. Mała aktywność ekonomiczna mieszkańców. Spora liczba gospodarstw domowych funkcjonująca na granicy ubóstwa. Niskie klasy gruntów rolnych. Brak uzbrojonych terenów wyznaczonych pod budownictwo. Brak bezpiecznych ciągów komunikacyjnych dla pieszych i rowerzystów. Brak infrastruktury dla działań sportowych i rekreacyjnych. Brak podstawowej opieki medycznej na terenie miejscowości. Przestarzała i mało wydolna sieć energetyczna. Brak drugostronnego zaopatrzenia w energię. Brak stabilnej sieci telekomunikacyjnej. Niebezpieczne skrzyżowania dróg na terenie miejscowości. Brak propozycji kulturalnych dla dzieci i młodzieży po zajęciach szkolnych. Niedoinwestowanie infrastruktury publicznej. Brak bezpiecznych przejazdów kolejowych. Brak propozycji spędzania czasu wolnego dla seniorów. Szanse: Budowa infrastruktury (woda, gaz, kanalizacja). Rozwój małej przedsiębiorczości i stwarzanie warunków dla inwestowania na terenie miejscowości. Plany zagospodarowania terenu i uzbrojenie terenów pod zabudowę. Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Cienkiej. Rozwój agroturystyki. Rozwój rolnictwa ekologicznego. Dopłaty bezpośrednie dla rolnictwa. Rozwój sportu i rekreacji; Rozwój edukacji; Wzrost migracji z miast; Uporządkowanie sieci dróg na terenie miejscowości. Promowanie i wspieranie działań angażujących mieszkańców w działania na rzecz miejscowości. Zagrożenia: wzrost bezrobocia; ubożenie części społeczeństwa; wzrost zachowań patologicznych. 9

10 IV. Kierunki rozwoju miejscowości Jasienica Miejscowość Jasienica położona jest w gminie Tłuszcz. Ludność zamieszkująca ją zajmuje się głównie usługami oraz rolnictwem. Na tych terenach nie ma dużych gospodarstw, przeważają średnie oraz małe, ale są za to ekologicznie czyste. Osoby pracujące zawodowo dojeżdżają do pracy głównie w Warszawie i jej okolicach. Zaobserwowano również wzrost liczby podmiotów prowadzących własną działalność gospodarczą. Tereny, na których położona jest Jasienica są wyjątkowo atrakcyjne zarówno dla rozwoju rolnictwa jak również dla nowo powstających podmiotów gospodarczych. Dlatego obydwa te kierunki mogą stanowić o rozwoju miejscowości. W najbliższych latach przewiduje się, że wśród gospodarstw rolnych Jasienicy zajdą znaczące zmiany. Przede wszystkim zmniejszy się liczba gospodarstw rolnych, natomiast zwiększy się ich powierzchnia. Znikną głównie małe i nieekonomiczne gospodarstwa, ale to tylko po to by ustąpić miejsca gospodarstwom większym, stosującym nowoczesne technologie i przynoszące większe korzyści. Niestety zmniejszenie liczby gospodarstw spowoduje między innymi odejście z rolnictwa sporej liczby osób tam pracujących. Jedynym rozwiązaniem dla tych ludzi będzie podjęcie pracy zawodowej w okolicy gminy, powiatu lub stolicy lub otworzenie własnej działalności gospodarczej. Szansą dla tych ludzi może być jeszcze rozwój na terenie wsi ruchu turystycznego wówczas można byłoby czerpać dochody z jego obsługi. Atutem dla tego kierunku jest czyste powietrze, piękne krajobrazy, rzeka Cienka, planowanie otworzenia zbiornika retencyjnego, dogodne połączenia komunikacyjne oraz bliskość do Warszawy. 10

11 V. Arkusz planowania V.1. Zarządzanie Za realizację Planu Rozwoju miejscowości Jasienica odpowiedzialni będą: 1. Radni Rady Miejskiej w Tłuszczu z terenu objętego Planem 2. Dyrektor Zespołu Szkół w Jasienicy 3. Sołtys Jasienicy 4. Rada Sołecka V. 2. Cel planowanych inwestycji Celem planowanych inwestycji jest przede wszystkim zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych społeczeństwa, poprawa estetyki i stanu bezpieczeństwa w Jasienica oraz nadążanie za postępem technologicznym. Temu wszystkiemu mają służyć przede wszystkim: budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, budowa chodników i ulic o utwardzonych nawierzchniach, zwiększenie oświetlenia ulicznego, budowa zbiornika retencyjnego, budowa boiska sportowego. Wszystkie te inwestycje przyczynią się do poprawy jakości życia mieszkańców, podniesienia kultury spędzania wolnego czasu oraz do zwiększenia bezpieczeństwa w Jasienicy. 11

12 Lp. Przewidywane do realizacji przedsięwzięcia w ramach Planu Odnowy Miejscowości Jasienica w latach Nazwa planowanego działania Czas realizacji działania Oczekiwane rezultaty Szacunkowy koszt w złotych Budowa kładki dla pieszych na rzece Zapewni bezpieczną przeprawę przez rzekę dla pieszych 2009 Cienkiej Dokończenie budowy budynku gimnazjum Zapewni lepsze warunki nauczania, wpłynie na rozwój miejscowości Budowa sieci wodociągowej Zapewni wodę, zmniejszy zachorowalność, pozwoli rozwijać się gospodarstwom, wpłynie na rozwój budownictwa Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej Zapewnienia ochronę środowiska, wzrost budownictwa i atrakcyjność terenu poprawi warunki życia Budowa i remonty dróg. Budowa chodników. Zapewni poprawę płynności ruchu i bezpieczne poruszanie się pieszych Budowa zbiornika retencyjnego na rzece Ochrona środowiska, wzrost atrakcyjności terenu Cienkiej Uporządkowanie gospodarki w zakresie Ochrona środowiska oczyszczania wsi (segregacja odpadów) Budowa wielofunkcyjnego boiska Zapewni rozwój kultury fizycznej, poprawi warunki życia 2010 sportowego mieszkańców i podniesie kulturę spędzania wolnego czasu Budowa ciągu pieszo rowerowego przy Zapewni bezpieczny przejazd dla wielu rowerzystów, drodze 634 w kierunku Tłuszcza uatrakcyjni teren pod względem turystycznym Regulacja rzeki Cienkiej Usprawni przepływ wody Budowa i modernizacja oświetlenia Poprawi bezpieczeństwo, zapobiegnie urazom zdrowotnym, poprawi atrakcyjność terenu Utworzenie świetlicy środowiskowej 2009 Podniesie kulturę spędzania wolnego czasu Rewitalizacja budynków będących Wpłynie na poprawę estetyki miejscowości 2012 własnością wspólnoty wiejskiej Uchwalenie planu zagospodarowania Zwiększy atrakcyjność terenów, wpłynie na rozwój przestrzennego budownictwa mieszkaniowego

13 13