Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
|
|
- Aniela Kasprzak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 17 (kwiecień czerwiec) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN Rok VII Warszawa Opole 2014
2 Prace ICiMB 2014 nr 17: 7 20 * Słowa kluczowe: pakiet klimatyczno-energetyczny, emisja CO 2, oszczędność energii. Wysoka energochłonność przemysłu materiałów budowlanych i ceramicznych, wynikająca głównie z wysokotemperaturowych procesów wypalania, powoduje, że praktycznie większość działań innowacyjnych ukierunkowana jest na ograniczenie energochłonności i szkodliwego oddziaływania tych procesów na środowisko. Działalność ta jest zgodna z głównym celem klimatycznym Unii Europejskiej, tj. walką z globalnym ociepleniem, zawartym m.in. w pakiecie klimatycznym 3 x 20. Zgodnie z założeniami Komisji Europejskiej opublikowanymi w 2013 r. w Zielonej księdze, zakłada się zmianę obowiązującego do 2020 r. pakietu 3 x 20. W nowej propozycji dotyczącej polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r., Komisja Europejska ogranicza pakiet do dwóch celów, tj. redukcji gazów cieplarnianych o 40% oraz do 27% udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym wytworzeniu energii. Założone ok. 40% ograniczenie emisji gazów cieplarnianych wymaga od przemysłu, który ze względu na proces technologiczny charakteryzuje się wysokimi emisjami CO 2, poszukiwania nowych technik wytwarzania, które pozwolą zrealizować te cele. W artykule przedstawiono obecny stan realizacji pakietu 3 x 20 oraz możliwości (rezerwy techniczne i technologiczne) wypełnienia nowych obowiązujących po 2020 r. celów polityki klimatycznej. Przemysł mineralny, ze względu na masową produkcję i energochłonne procesy technologiczne, należy do szczególnie uciążliwych dla środowiska. Dotyczy to zwłaszcza produkcji cementu, wapna i materiałów ogniotrwałych procesów, które wymagają wysokotemperaturowego wypalania. W związku z tym, większość działań innowacyjnych w tym przemyśle ukierunkowana jest na * Dr hab. inż., prof. PO, Politechnika Opolska, j.duda@po.opole.pl
3 8 ograniczenie energochłonności i szkodliwego oddziaływania tych procesów na środowisko. Działalność ta odpowiada głównemu celowi klimatycznemu Unii Europejskiej, zawartemu w pakiecie 3 x 20, jakim jest walka z globalnym ociepleniem. Cel 3 x 20, określony w 2007 r. przez Radę Europejską, zakłada osiągnięcie w 2020 r. następujących efektów: redukcję gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu do 1990 r., ograniczenie zużycia energii o 20%, 20% udział odnawialnych źródeł energii (OZE) w wytwarzaniu energii. W ostatnich latach obserwuje się w kraju duże zaangażowanie przemysłu mineralnego w realizację zobowiązań wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego. Dotyczy to zwłaszcza przemysłu materiałów budowlanych i ceramicznych. Wdrożone w ostatnim okresie nowe, energooszczędne techniki przemiału i wypalania spowodowały to, że wskaźniki dotyczące zużycia paliw i energii oraz emisji szkodliwych gazów i pyłów w tym przemyśle, odpowiadają już najnowszym technologiom i wskaźnikom emisyjnym zdefiniowanym w BREF 2010 (BAT Referenc Dokument) [1]. Praktycznie tylko ograniczenie emisji dwutlenku węgla, który ze względu na znaczny udział w atmosferze, traktowany jest jako główny gaz odpowiedzialny za tzw. efekt cieplarniany, stanowi obecnie poważny problem dla przemysłu mineralnego, zwłaszcza cementowego. Polska w ramach Konwencji klimatycznej Narodów Zjednoczonych (Protokół z Kioto, 1997 r.) zobowiązała się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych (GHGs greenhouse gases) o 6% w stosunku poziomu z 1988 r. (roku bazowego). Przemysł mineralny, który w latach przeszedł generalną modernizację, nie miał praktycznie żadnych problemów z wypełnieniem tego limitu. Pierwsze trudności wystąpiły, kiedy Komisja Europejska, uwzględniając korzystne zmiany, jakie zaszły w wyniku tej restrukturyzacji w polskim przemyśle (powstałe rezerwy emisji CO 2 ), zdecydowała się w 2005 r. ograniczyć przyznane Polsce limity. Praktycznie w ostatnich latach obserwuje się znaczny, stale postępujący, wzrost ograniczenia dopuszczalnych emisji gazów cieplarnianych. Jest to szczególnie niekorzystne dla przemysłu cementowego, gdzie duża część (ok. 60%) emisji dwutlenku węgla nie pochodzi ze spalania paliwa, ale z procesu technologicznego dekarbonizacji wapieni, które należą do podstawowych surowców w produkcji cementu. Dzięki wykorzystaniu w procesie produkcji cementu paliw i surowców odpadowych z innych przemysłów lub odpadów komunalnych oraz znacznemu ograniczeniu zużycia paliwa i energii elektrycznej, przemysł ten wypełnia już w znacznym stopniu założenia pakietu 3 x 20. Dotyczy to zwłaszcza ograniczenia emisji CO 2 oraz zużycia surowców i paliw kopalnych. Ograniczenie klinkieru w cemencie i zastąpienie go dodatka-
4 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO... 9 mi o właściwościach hydraulicznych, np.: żużlem wielkopiecowym, popiołami lotnymi z energetyki, pyłem krzemionkowym lub kamieniem wapiennym, pozwoli na znaczne obniżenie emisji CO 2. W tabeli 1 przedstawiono przykładowo wpływ dodatków do cementu na redukcję dwutlenku węgla związanego z produkcją cementu [2]. Wpływ dodatków do cementu na redukcję CO 2 T a b e l a 1 Rodzaj cementu Emisja Udział dodatku Stopień redukcji [kgco 2 /kg cem.] [%] CO 2 [%] CEM I 32,5 0, CEM III/A 32,5 0, CEM II/A-V 32,5 0, Ź r ó d ł o: Opracowanie własne. Znaczne ograniczenie emisji CO 2 można uzyskać obniżając energochłonność procesu wypalania klinkieru w wyniku modyfikacji składu fazowego klinkieru (ograniczenie alitu w klinkierze). Efektem energetycznym tego jest obniżenie temperatury syntezy klinkieru oraz jednostkowego zużycia ciepła. Nowym sposobem redukcji, jeszcze w przemyśle mineralnym niestosowanym, który pozwoli na ograniczenie zużycia paliwa i ograniczenie emisji szkodliwych gazów (CO 2 i NO x ) jest spalanie paliwa w powietrzu wzbogaconym w tlen (tzw. zeroemisyjny sposób spalania oxyfuel). Zakłada się, że zastosowanie technologii oxyfuel pozwoli zredukować emisję CO 2 o ok. 4%. O ile wypełnienie limitu dopuszczalnej emisji CO 2 o 20% do 2020 r. (zgodnie z pakietem) może zostać osiągnięte, problemem, przed którym stoi obecnie przemysł materiałów mineralnych jest spodziewane dalsze po 2020 r. obniżenie limitu. Jak wynika z propozycji zmian dotyczących pakietu klimatycznego, które zostały opublikowana przez Komisję Europejską w 2013 r. w Zielonej księdze, po 2020 r. zakłada się dalsze, znaczne ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Nowa propozycja KE dotycząca polityki klimatyczno-energetycznej po 2020 r. ogranicza pakiet klimatyczny do dwóch celów, które mają zostać osiągnięte w roku 2030, tj. redukcji gazów cieplarnianych (CO 2 ) o 40% oraz wzrostu do 27% udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym wytworzeniu energii elektrycznej. Jest to zadanie nie do wykonania przez przemysł cementowy, który praktycznie wykorzystał już wszystkie rezerwy technologiczne. Uzyskiwane obecnie wskaźniki technologiczne w szeroko pojętym przemyśle materiałów mineralnych odpowiadają technologiom BAT i w związku z tym, dalsze technologiczne ograniczenie emisji jest już praktycznie niewykonalne. Wypełnienie założonych po roku 2020 dalszych ograniczeń emisji gazów cieplarnianych będzie wymagało poszukiwania nowych, innowacyjnych technik wytwarzania, charakteryzujących się niższymi, dopuszczalnymi emisjami CO 2.
5 10 Innowacyjne, energooszczędne techniki wypalania oraz wykorzystanie w procesie surowców odpadowych pozwoliło znacząco obniżyć emisję dwutlenku węgla. Jednak uzyskane efekty nie odpowiadają jeszcze założonym w pakiecie 3 x 20 limitom dopuszczalnej emisji gazów cieplarnianych. Jeszcze gorzej wygląda to przy uwzględnieniu nowych, proponowanych przez Komisję Europejską po 2020 r. limitów, dotyczących ograniczenia emisji CO 2. Przy obecnym poziomie technicznym oraz stosowaniu węgla jako paliwa technologicznego, uzyskanie takiego stopnia redukcji gazów cieplarniach możliwe będzie (podobnie jak jest to założone w energetyce zawodowej) poprzez wychwytywanie i magazynowanie CO 2 (zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/ /WE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla); jest to tzw. system CCS (Carbon Capture and Storage). Jednak sposób ten jest nie tylko bardzo drogi inwestycyjnie i eksploatacyjnie, ale również bardzo skomplikowany logistycznie. Póki co, jest to sposób przyszłościowy, który będzie musiał być uwzględniony po wyczerpaniu innych możliwości. W artykule, na przykładzie wybranych, reprezentacyjnych pod względem energochłonności i uciążliwości dla środowiska procesów produkcji cementu i materiałów ogniotrwałych, przeprowadzono analizę możliwości wypełnienia nowych założeń pakietu klimatycznego, głównie pod kątem ograniczenia emisji CO 2 oraz wykorzystania OZE. Proces ograniczenia emisji CO 2 w przemyśle mineralnym można sprowadzić do redukcji emisji ze spalania paliwa oraz z procesu dekarbonizacji surowców węglanowych. Przy obecnym wysokim (w wyniki modernizacji) poziomie technicznym tych procesów, które w większości przypadków charakteryzują się parametrami optymalnymi teoretycznymi, dalsze obniżenie energochłonności i ograniczenie emisji szkodliwych gazów jest już nieopłacalne i trudne do zrealizowania. W związku z tym wymaga to poszukiwania innych rozwiązań, poza zasadniczym procesem technologicznym, które pośrednio pozwolą na ograniczenie szkodliwego oddziaływania tych procesów na środowisko. Jednym z takich sposobów jest wyprodukowanie zamiennika klinkieru o niższym module nasycenia (belitowego), który będzie charakteryzował się niższą temperaturą wypalania ok K i niższą emisją CO 2. Na rycinie 1 przedstawiono schemat takiej techniki (tzw. technologia K-Tech), która bazuje na surowcach i paliwach odpadowych ubogich w węglany.
6 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO mąka surowcowa podgrzewacz węgiel koks CH₄ kalcynator chłodnik gazy do E-filtra KALSIN powietrze Ryc. 1. Schemat instalacji K-Tech [4] Jak wynika z danych literaturowych, wyprodukowany tą technologią spiek (tzw. Kalsin) jest zamiennikiem tradycyjnego klinkieru, który zastosowany w cemencie pozwala obniżyć, w porównaniu do cementu klasycznego o tych samych właściwościach, energochłonność cementu o ok. 300 kwh/mg i dodatkowo znacznie obniżyć emisję CO 2. Klasyczny cement charakteryzuje się emisją na poziomie ok. 0,8 kg CO 2 /kg kl., natomiast emisja cementu z wykorzystaniem Kalsinu wynosi ok. 0,3 kg CO 2 /kg kl. [2, 4]. Jest to jedna z obiecujących nowych technik wytwarzania materiałów wiążących, spełniająca warunki pakietu 3 x 20 i przyszłych limitów emisji gazów cieplarniach. Obecne coraz ostrzejsze wymagania, dotyczące dopuszczalnych emisji oraz ograniczone już możliwości redukcji w tradycyjnych technikach wytwarzania, mogą być sprzymierzeńcem rozwoju tej technologii. Jedną z nowych technik, które pośrednio ograniczają emisję CO 2, jest zagospodarowanie entalpii odpadowej z wysokotemperaturowych procesów technologicznych. W ostatnich latach, głównie za sprawą programu Unii Europejskiej dotyczącego polityki efektywnego gospodarowania surowcami i energią, zmieniło się podejście przemysłu materiałów budowlanych i ceramicznych do wykorzystania energii odpadowej. Jednym z priorytetowych działań w UE jest stworzenie zrównoważonego systemu energetycznego. Ważnym działaniem w gospodarce krajowej, które odpowiada polityce zrównoważonego rozwoju energetycznego, jest m.in.: zwiększenie w procesie produkcji przemysłowej udziału odnawialnych i alternatywnych źródeł energii, poprawa efektywności energetycznej oraz przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Efekty te można uzyskać m.in. dzięki wtórnemu wykorzystaniu energii odpadowej z procesu produkcyjnego. Zarówno przemysł cementowy, jak i materiałów ogniotrwałych, w których jednym z podstawowych są wysokotemperaturowe procesy wypalania, charakteryzują się wysokimi stratami ciepła odpadowego. W procesie wypalania klinkieru stratę ciepła odpadowego stanowią:
7 12 entalpia gazów odlotowych, entalpia powietrza nadmiarowego z chłodnika klinkieru, promieniowanie i konwekcja gorących powierzchni pieca. Powszechnym dotychczas w przemyśle cementowym sposobem zagospodarowania ciepła odpadowego (zwłaszcza entalpii gazów odlotowych i powietrza nadmiarowego) jest wykorzystanie go do suszenie surowców, węgla i żużla. Jednak ze względu na coraz niższą wilgotność surowców i węgla, jest to w wielu przypadkach sposób niewystarczający. W związku z tym celowe jest poszukiwanie innych metod wykorzystania tego ciepła. Nowoczesne instalacje wytwarzania energii elektrycznej, tzw. WHR (Waste Heat Recovery), stosowane w przemyśle cementowym, zabezpieczają już ponad 30% zapotrzebowania na energię elektryczną przez cementownię [3]. Wytwarzanie energii elektrycznej w cementowni z odpadowej energii cieplnej z pieca obrotowego może zostać zrealizowane za pomocą: klasycznego obiegu parowego (cykl Clausiusa-Rankine a), organicznego cyklu Rankine a (ORC), cyklu Kaliny, innych rozwiązań wywodzących się z cyklu Rankine a, jak np. instalacje z parowym silnikiem śrubowym. Liderem światowym we wdrażaniu układów kogeneracyjnych WHR w przemyśle cementowym jest japońska firma Kawasaki Heavy Industries (KHI). Średni odzysk energii w nowych układach kogeneracyjnych w cementowniach wynosi ok kwh/tkl. W ostatnich latach obserwuje się duże zainteresowanie tymi technologiami w przemyśle światowym, zwłaszcza w krajach azjatyckich. Przewiduje się, że do 2020 r. w światowym przemyśle cementowym zostanie wykonanych ok instalacji WHR o łącznej mocy elektrycznej ponad 15 GW [5]. Uzasadnieniem wykorzystania ciepła odpadowego do wytworzenia energii elektrycznej, oprócz efektów ekonomicznych, jest efekt ekologiczny, który wynika z pośredniego ograniczenia emisji CO 2. Energia elektryczna wyprodukowana w elektrowni zawodowej z wykorzystaniem węgla (tzw. czarna energia), powoduje emisję ok. 0,8 kgco 2 /kwh. Natomiast wyprodukowanie energii elektrycznej z wykorzystaniem procesowego ciepła odpadowego można traktować jako tzw. czystą energię zeroemisyjną, bez dodatkowego szkodliwego oddziaływania na środowisko. W związku z tym, każda wyprodukowana kwh energii z wykorzystaniem procesowego ciepła odpadowego ogranicza pośrednio emisję odpowiadającą ok. 0,8 kg CO 2. Na rycinie 2 przedstawiono możliwe do uzyskania w układach WHR moce wytwarzanej energii oraz wynikający z tego efekt ograniczenia emisji CO 2, w zależności od wydajności pieca i wilgotności surowców.
8 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO oszczędność emisji CO₂ [10³ t/r] moc wyprodukowanej energii [MW] wydajność pieca [t/d] Ź r ó d ł o: Opracowanie własne. Ryc. 2. Moc wytwarzanej energii elektrycznej w zależności od wydajności pieca i wilgotności surowców Ograniczeniem dla skojarzenia procesu wypalania klinkieru z układem C-R jest zapotrzebowanie ciepła do suszenia surowców i paliwa, ze względu na ich wysoką wilgotność. W warunkach krajowych, gdzie wymagane jest praktycznie zawsze suszenie zarówno surowców, których wilgotność złożowa wynosi ok. 7 10% oraz węgla o podobnej zawartości wody, takie rozwiązanie jest niemożliwe. W związku z tym wymagane jest inne rozwiązanie, które oprócz zabezpieczenia ciepła do wysuszenia surowców i paliwa, pozwoli jeszcze wyprodukować czystą energię elektryczną. Nowe, niskotemperaturowe techniki wytwarzania energii elektrycznej w oparciu o układy ORC (Organic Rankine a Cycle) lub obieg Kaliny, w których wodę zastąpiono cieczami organicznymi (np. izopentan lub izobutan) lub mieszaniną wody i amoniaku (NH 3/ H 2 O), stworzyły warunki do kompleksowego wykorzystania procesowego ciepła odpadowego zarówno do wytwarzania energii elektrycznej, jak i w procesach technologicznych suszenia. Na rycinie 3 przedstawiono jeden ze sposobów wykorzystania ciepła odpadowego w układzie skojarzonym, gdzie oprócz wyprodukowania energii elektrycznej zabezpiecza się ciepło w procesach suszenia surowca i paliwa.
9 14 Ź r ó d ł o: Opracowanie własne. Ryc. 3. Przykład kompleksowego wykorzystania entalpii odpadowej z pieca obrotowego do wypalania klinkieru cementowego Nowy, oryginalny sposób nadbudowy pieca obrotowego układem kogeneracyjnym, który w pełni odpowiada celom pakietu klimatyczno-energetycznego 3 x 20, przedstawiono na rycinie 4. Oprócz zwiększenia efektywności energetycznej oraz wykorzystania źródeł odnawialnych (biomasa, odpady), dodatkowo, pośrednio, uzyskano ograniczenie emisji dwutlenku węgla, wykorzystując wytworzony syngaz oraz entalpię powietrza nadmiarowego z chłodnika do wytworzenia energii elektrycznej.
10 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO Ź r ó d ł o: Opracowanie własne. Ryc. 4. Schemat nadbudowy pieca obrotowego układem kogeneracyjnym WHR-ORC oraz układem gazowym Wytworzenie gazu zgazowanie odpadów przeprowadzone jest w reaktorze ze złożem cyrkulującym z wykorzystaniem gorącej mąki surowcowej w atmosferze CO 2. Wysoka temperatura mąki i powstały w procesie dekarbonizacji dwutlenek węgla stwarzają korzystne warunki do pirolizy odpadów i endotermicznej reakcji Boudouarda: CO 2 + C = 2CO CO 2 + H 2 = CO + H 2 O W wyniku tej reakcji nastąpi wzrost zawartości tlenku węgla w wytworzonym gazie, kosztem redukcji CO 2. Otrzymany w reaktorze gaz (surowy) częściowo wykorzystany może zostać bezpośrednio w procesie dekarbonizacji, natomiast po schłodzeniu i oczyszczeniu z pyłów i frakcji smolistych zostanie wykorzystany w silniku gazowym, sprzężonym z generatorem prądu. Powstały w procesie zgazowania odpadów karbonizat, wraz z mąką, wprowadzony zostaje do pieca, gdzie ulega spaleniu, natomiast powstały popiół wchodzi w skład klinkieru. Ciepło odpadowe z silnika gazowego i z pieca obrotowego (entalpia powietrza nadmiarowego) są następnie wykorzystane w układzie WHR ORC do wytworzenia energii elektrycznej o znacznie wyższej mocy. Natomiast w procesie suszenia surowców wykorzystuje się entalpię gazów odlotowych z pieca obrotowego, która może być wspomagana gazami z układu WHR.
11 16 Przedstawione uprzednio sposoby skojarzenia procesu wypalania klinkieru w piecu obrotowym z wytwarzaniem energii elektrycznej, mogą być wykorzystane również w innych wysokotemperaturowych procesach technologicznych wypalania. Przykładem takich technologii jest np. wypalanie ceramiki w piecach tunelowych. Z uwagi jednak na znacznie niższą entalpię gazów odlotowych z pieca tunelowego (niższa temperatura i ilość gazów odlotowych), moc wytwarzanej energii elektrycznej będzie mniejsza od tej, którą można uzyskać z entalpii gazów odlotowych z cementowego pieca obrotowego. Jednym z istotnych czynników, oprócz nakładów inwestycyjnych, który decyduje o opłacalności takiego rozwiązania, są koszty eksploatacyjne związane z obsługą i konserwacją układu WHR. Praktycznie koszty te są stałe, niezależnie od wytwarzanej mocy w układzie kogeneracyjnym. Dla układów wykorzystania ciepła odpadowego niskiej mocy, koszty stałe stanowią znaczny udział po stronie wydatków, co w porównaniu z uzyskiwanymi efektami powoduje, że wskaźniki dynamiczne, charakteryzujące opłacalność takiej inwestycji, jak: NPV (wartość bieżąca netto) i IRR (wewnętrzna stopa zwrotu) oraz czas zwrotu nakładów (> 10 lat), nie zachęcają do realizacji takiego rozwiązania. Warunkiem uzyskania korzystniejszego NPV i IRR jest zwiększenie mocy wytwarzanej energii elektrycznej. Na przykładzie typowego pieca tunelowego do wypalania materiałów ogniotrwałych przedstawiono sposób takiego rozwiązania. Przykładowa analiza dotyczy pieca o długości 156 m, który opalany jest gazem ziemnym GZ50. Jednostkowe zużycie ciepła wynosi ok kj/kg produktu. Jak wynika z danych eksploatacyjnych i bilansowych pieca, zasadniczą stratę ciepła stanowi entalpia gazów odlotowych, których średnia temperatura wynosi ok. 500 K [6]. Aby poprawić sprawność tego procesu, entalpia gazów odlotowych wykorzystana jest w kotle odzyskowym o nominalnej mocy 1 MW do produkcji ciepłej wody użytkowej na potrzeby zakładu. Ze względów technologicznych, dla zabezpieczenia wymaganego rozkładu temperatury w piecu, wydzielona jest część gazów odlotowych (ok Nm 3 /h) jako tzw. by-pass kotła, natomiast reszta gazów (ok Nm 3 /h) skierowana jest do kotła odzyskowego. Zakładana teoretycznie całkowita moc strumienia energii odpadowej po wprowadzeniu drobnych usprawnień (wyeliminowanie fałszywego powietrza), wynosi ok. 2,35 MW. Nadbudowując piec tunelowy układem kogeneracyjnym ORC o sprawności ok. 15%, będzie można uzyskać moc netto na poziomie 300 kw, lub za pomocą sprawniejszego obiegu Kaliny ok. 350 kw. Szacunkowy koszt takiej nadbudowy to ok. 11 mln zł [6]. Stosunkowo niska moc oraz wysokie nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne powodują, że jest to rozwiązanie nieefektywne i w związku z tym nie znalazło większego zainteresowania. Efektywność wykorzystania ciepła odpadowego można znacznie poprawić, zwiększając moc wytworzonej energii elektrycznej. Wspólną cechą zakładów ceramicznych jest opalanie pieców tunelowych gazem. Istniejąca infrastruktura gazowa sprzyja stosunkowo taniemu wykorzystaniu
12 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO gazu do zwiększenia ilości wyprodukowanej energii. Podobnie jak w energetyce zawodowej, gdzie coraz większą popularność zyskały układy gazowo-parowe, można również tutaj, na wzór tych rozwiązań, zastosować układ gazowy sprzężony z układem WHR. Jako instalację gazową można zastosować silnik gazowy lub dla większych mocy turbinę gazową. Ciepło odpadowe z układu gazowego wspólnie z gazami odlotowymi z pieca tunelowego doprowadzone zostaną do olejowego kotła odzyskowego współpracującego z instalacją ORC. W zależności od zapotrzebowania mocy elektrycznej w zakładzie (moc zainstalowana), można dobrać moc układu gazowego, który wspólnie z mocą układu WHR, pracującego na entalpii gazów odlotowych z pieca tunelowego i z turbiny lub silnika gazowego, pozwoli uzyskać wymaganą moc końcową. Jest to rozwiązanie drogie, ale pozwalające całkowicie zabezpieczyć zakład i jego otoczenie w energię elektryczną oraz ciepłą wodę na cele grzewcze i socjalne. Celowym jest zastosowanie tutaj tzw. polikogeneracji, która w okresie letnim pozwoli wykorzystać ciepło z kondensatora do produkcji wody lodowej na cele klimatyzacyjne, dla pomieszczeń szczególnie narażonych na wysokie temperatury, co w przemyśle ceramicznym jest bardzo uciążliwe. Dodatkowym argumentem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest to, że zakłady ceramiczne ulokowane są zazwyczaj w małych miejscowościach i praktycznie to jedyny większy zakład w okolicy. W związku z tym, nadmiar mocy elektrycznej i cieplnej można będzie bez problemu sprzedać w danej gminie po cenach konkurencyjnych. Efekt ekonomiczny i ekologiczny takiego rozwiązania jest wówczas pewny. Uwzględniając, że takie rozwiązanie jest zgodne z dyrektywą unijną, dotyczącą rozwoju energetyki rozproszonej i układów kogeneracyjnych, istnieje duża szansa na dofinansowanie go z funduszy unijnych, co znacznie poprawi efektywność takiej realizacji. Rozwiązaniem tańszym, ale również znacznie poprawiającym efektywność wykorzystania entalpii gazów odlotowych z pieca tunelowego jest nadbudowa istniejącego kotła odzyskowego komorą dopalającą wyposażoną w dodatkowy palnik gazowy. Jak wynika z pomiarów kontrolnych, gazy z pieca tunelowego zawierają znaczne ilości tlenu, który można będzie wykorzystać do spalania dodatkowego gazu, w celu zwiększenia strumienia energii do wykorzystania w instalacji WHR. Jak wynika z danych pomiarowych wykonanych w czasie audytu pieca, temperatura gazów z pieca charakteryzuje się dużą zmiennością wynikającą z technologii (okresowe zmniejszanie ilości spalanego gazu) [6]. Dodatkowe palenisko w kotle odzyskowym pozwoli wyeliminować to zjawisko i ustabilizować pracę kotła, co pozytywnie wpłynie na pracę układu WHR oraz pieca. Na rycinie 5 przedstawiono układ rozbudowy istniejącego kotła odzyskowego o komorę dopalającą, wyposażoną w dodatkowy palnik.
13 18 Ź r ó d ł o: Opracowanie własne. Ryc. 5. Schemat nadbudowy pieca tunelowego układu WHR ORC Dzięki dostarczeniu dodatkowego ciepła do kotła odzyskowego, będzie można zwiększyć moc wytwarzanej energii, co pozwoli na poprawę wskaźników efektywności. Wydaje się, że w warunkach tego pieca, taką mocą jest 1 MWe i ok. 2,5 MWt. Ważną zaletą rozwiązania WHR-ORC jest praktycznie stała sprawność ORC, niezależnie od zmian obciążenia. Pozwala to dopasować moc wytwarzanej energii do potrzeb zakładu w bardzo szerokim zakresie zmian, bez strat wynikających ze spadku sprawności. Coraz ostrzejsze limity dopuszczalnej emisji gazów cieplarnianych wymagają poszukiwania nowych technik wytwarzania, pozwalających spełniać te wymagania. Przemysł mineralny, a zwłaszcza produkcja cementu i ceramiki, ze względu na wysokotemperaturowe procesy wypalania i znaczną emisję CO 2 surowcową, wymagają szczególnego podejścia do problemu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Dotyczy to zwłaszcza planowanego po 2020 r. dalszego ograniczenia dopuszczalnej emisji dwutlenku węgla. Dzięki nowym technologiom, które zostały w ostatnich latach wdrożone w przemyśle i które spełniają wymagania najnowszego BREF z 2010 r., technologiczne ograniczenie emisji CO 2 jest już
14 NOWE WYZWANIA WYNIKAJĄCE Z PAKIETU KLIMATYCZNO-ENERGETYCZNEGO praktycznie niemożliwe. Szansą dla przemysłu cementowego jest ograniczenie zużycia klinkieru w cemencie, kosztem spoiwa o właściwościach zbliżonych do tradycyjnego klinkieru, wyprodukowanego energooszczędną technologią z materiałów odpadowych, ubogich w wapienie. Inną pośrednią metodą ograniczenia CO 2 jest wyprodukowania własnej tzw. czystej energii, wykorzystując do tego procesowe ciepło odpadowe. Każda wyprodukowana 1 kwh czystej energii z ciepła odpadowego odpowiada ograniczeniu emisji ok. 0,8 kg CO 2, z którą związane jest wyprodukowanie 1 kwh energii w elektrowni węglowej. Zarówno w przemyśle cementowym, jak i materiałów ogniotrwałych istnieją duże szanse nadbudowy technologii wypalania w piecu obrotowym i tunelowym układami kogeneracyjnymi. Nowe organiczne techniki ORC pozwalają na wykorzystanie w bardzo szerokim zakresie niskotemperaturowego ciepła odpadowego do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła na cele ogrzewania i klimatyzację. [1] BREF 2010 Cement, Lime and Magnesium Oxide Manufacturing Industries, May 2010, European Commission, ( ). [2] D u d a J., Energooszczędne i proekologiczne techniki wypalania klinkieru cementowego, Prace Instytutu Mineralnych Materiałów Budowlanych 2004, wyd. spec. [3] D u d a J., Methods for utilization of waste heat from the clinker burning process, [w:] Proceedings of the XIIth International Symposium on Heat Transfer and Renewable Sources of Energy, eds. J. Mikielewicz, W. Nowak, A.A. Stachel, Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 2008, s , [4] P a l i a r d M., High Energy Savings through the Use of a New High Performance Hydraulic Component The K-Process, Thermie 1992, s [5] H a r d e r J., Trends in power generation from waste heat in cement plants, Zement, Kalk, Gips 2011, No. 5, s [6] Wstępny projekt nadbudowy prototypowym układem kogeneracyjnym instalacji pieca tunelowego w Zakładach Magnezytowych ROPCZYCE S.A., Sprawozdanie nr 4B003P13, ICiMB, Oddział Inżynierii Procesowej Materiałów Budowlanych w Opolu, Opole NEW CHALLENGES FOR CERAMIC AND BUILDING MATERIAL INDUSTRY RESULTING FROM CLIMATE AND ENERGY PACKAGE Keywords: climate and energy package, emission of CO 2, energy savings. High energy consumption of ceramic and building material industry resulting mainly from high-temperature burning processes causes that virtually most innovative actions are aimed at the reduction of energy consumption and harmful environmental impact of these processes. This activity corresponds
15 20 to main European Union climate goal, which is the fight against global warming presented in Package 3 x 20. According to EC assumptions published in 2013 in Green Book, the package in force to 2020 will be changed. In the new proposal on climate and energy policy to year 2030, European Commission limits package to two goals, i.e. reduction of greenhouse gases by 40% and increase of RES share in final energy consumption to 27%. Set 40% reduction of greenhouse gas emission requires from industries, which due to the technological process have high emission levels of CO 2, to search for new production techniques that would allow to meet these goals. This paper presents current status of implementation of main directions of and possibilities (technical and technological reserves) of satisfying new goals of climate policy in force from 2020.
WPŁYW INNOWACYJNYCH TECHNIK WHR NA POPRAWĘ EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH
WPŁYW INNOWACYJNYCH TECHNIK WHR NA POPRAWĘ EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Jacek TOMASIAK, Jerzy DUDA Streszczenie: Entalpia procesowych gazów odlotowych jest najczęściej przyczyną
REDUKCJA EMISJI CO2 W PROCESIE PRODUKCJI CEMENTU
REDUKCJA EMISJI CO2 W PROCESIE PRODUKCJI CEMENTU Jerzy DUDA, Jacek TOMASIAK Streszczenie: Produkcja cementu ze względu na wysokotemperaturowy proces wypalania klinkieru należy do przemysłów szczególnie
INNOWACYJNE CZYSTE TECHNOLOGIE SZANSĄ ROZWOJU PRZEMYSŁU
INNOWACYJNE CZYSTE TECHNOLOGIE SZANSĄ ROZWOJU PRZEMYSŁU Anna DUCZKOWSKA-KĄDZIEL, Jerzy DUDA, Marek WASILEWSKI Streszczenie: W artykule na przykładzie przemysłu cementowego przedstawiono możliwości wdrożenia
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych
Instytutu Ceramiki i Materiałów Budowlanych Scientific Works of Institute of Ceramics and Building Materials Nr 27 (październik grudzień) Prace są indeksowane w BazTech i Index Copernicus ISSN 1899-3230
Kocioł na biomasę z turbiną ORC
Kocioł na biomasę z turbiną ORC Sprawdzona technologia produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu dr inż. Sławomir Gibała Prezentacja firmy CRB Energia: CRB Energia jest firmą inżynieryjno-konsultingową
ANALIZA UWARUNKOWAŃ TECHNICZNO-EKONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH MAŁEJ MOCY W POLSCE. Janusz SKOREK
Seminarium Naukowo-Techniczne WSPÓŁCZSN PROBLMY ROZWOJU TCHNOLOGII GAZU ANALIZA UWARUNKOWAŃ TCHNICZNO-KONOMICZNYCH BUDOWY GAZOWYCH UKŁADÓW KOGNRACYJNYCH MAŁJ MOCY W POLSC Janusz SKORK Instytut Techniki
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym
Efektywność ekonomiczna elektrociepłowni opalanych gazem ziemnym Autor: dr hab. inŝ. Bolesław Zaporowski ( Rynek Energii 3/2) 1. WPROWADZENIE Jednym z waŝnych celów rozwoju technologii wytwarzania energii
PGNiG TERMIKA nasza energia rozwija miasta
PGNiG TERMIKA nasza energia rozwija miasta Kim jesteśmy PGNiG TERMIKA jest największym w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej wytwarzanych efektywną metodą kogeneracji, czyli skojarzonej produkcji
Przemysł cementowy w Polsce
Przemysł cementowy w Polsce Przemysł cementowy w Polsce, pod względem wielkości produkcji znajduje się na siódmym miejscu wśród europejskich producentów cementu. Głęboka modernizacja techniczna, jaka miała
JERZY DUDA * Słowa kluczowe: piec obrotowy, energia odpadowa, kogeneracja.
JERZY DUDA * Słowa kluczowe: piec obrotowy, energia odpadowa, kogeneracja. Tradycyjne metody wykorzystania ciepła odpadowego z pieca obrotowego w procesie suszenia surowców i węgla są już niewystarczające.
Rtęć w przemyśle. Technologia usuwania rtęci z węgla przed procesem zgazowania/spalania jako efektywny sposób obniżenia emisji rtęci do atmosfery
Rtęć w przemyśle Konwencja, ograniczanie emisji, technologia 26 listopada 2014, Warszawa Technologia usuwania rtęci z węgla przed procesem zgazowania/spalania jako efektywny sposób obniżenia emisji rtęci
Przemysł cementowy w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym
Przemysł cementowy w Gospodarce o Obiegu Zamkniętym Bożena Środa Stowarzyszenie Producentów Cementu Przemysł cementowy w Polsce Ożarów 15 MLN TON/ROK Zdolność prod. klinkieru ~22 MLN TON/ROK Zdolność prod.
KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI
KOGENERACJA ENERGII CIEPLNEJ I ELEKTRYCZNEJ W INSTALACJACH ŚREDNIEJ WIELKOŚCI Autor: Opiekun referatu: Hankus Marcin dr inŝ. T. Pająk Kogeneracja czyli wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu
Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1
Wykorzystanie ciepła odpadowego dla redukcji zużycia energii i emisji 6.07.09 1 Teza ciepło niskotemperaturowe można skutecznie przetwarzać na energię elektryczną; można w tym celu wykorzystywać ciepło
IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ
IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,
G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej Kogeneracji na ziemi elbląskiej
Mgr inŝ. Witold Płatek Stowarzyszenie NiezaleŜnych Wytwórców Energii Skojarzonej / Centrum Elektroniki Stosowanej CES Sp. z o.o. Element budowy bezpieczeństwa energetycznego Elbląga i rozwoju rozproszonej
Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań
Budowa układu wysokosprawnej kogeneracji w Opolu kontynuacją rozwoju kogeneracji w Grupie Kapitałowej ECO S.A. Poznań 24-25.04. 2012r EC oddział Opole Podstawowe dane Produkcja roczna energii cieplnej
SEMINARIUM. Produkcja energii z odpadów w technologii zgazowania Uwarunkowania prawne i technologiczne
SEMINARIUM Produkcja energii z odpadów w technologii zgazowania Uwarunkowania prawne i technologiczne Prelegent Arkadiusz Primus Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych 24.11.2017 Katowice Uwarunkowania
Wienkra: Hydro Kit - Moduł centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla systemów MULTI V
Wienkra: Hydro Kit - Moduł centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej dla systemów MULTI V Hydro Kit LG jest elementem kompleksowych rozwiązań w zakresie klimatyzacji, wentylacji i ogrzewania, który
REC Waldemar Szulc. Rynek ciepła - wyzwania dla generacji. Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A.
REC 2012 Rynek ciepła - wyzwania dla generacji Waldemar Szulc Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A. PGE GiEK S.A. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Jest największym wytwórcą
Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja
Rozwiązania dla klientów przemysłowych Mała kogeneracja Energia elektryczna i ciepło to media przemysłowe, które odgrywają istotną rolę w procesie produkcyjnym. Gwarancja ich dostaw, przy zapewnieniu odpowiednich
Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł
Konsultacja zmian dla Programu Priorytetowego NFOŚiGW Czysty Przemysł Urszula Zając p.o. Dyrektora Departamentu Przedsięwzięć Przemyslowych Forum Energia Efekt Środowisko Zabrze, 6 maja 2013 r. Agenda
Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady. Wykład 3
Elektrociepłownie w Polsce statystyka i przykłady Wykład 3 Zakres wykładu Produkcja energii elektrycznej i ciepła w polskich elektrociepłowniach Sprawność całkowita elektrociepłowni Moce i ilość jednostek
ROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI
ROZPROSZONE SYSTEMY KOGENERACJI Waldemar Kamrat Politechnika Gdańska XI Konferencja Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec Sulechów, 1o października 2014 r. Wprowadzenie Konieczność modernizacji Kotły
ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA
Bałtyckie Forum Biogazu ZAGADNIENIA KOGENERACJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ I CIEPŁA Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN, Gdańsk Gdańsk, 7-8 września 2011 Kogeneracja energii elektrycznej i ciepła
Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu
Biogazownie dla Pomorza Kogeneracja w oparciu o źródła biomasy i biogazu Piotr Lampart Instytut Maszyn Przepływowych PAN Przemysław Kowalski RenCraft Sp. z o.o. Gdańsk, 10-12 maja 2010 KONSUMPCJA ENERGII
Ustawa o promocji kogeneracji
Ustawa o promocji kogeneracji dr inż. Janusz Ryk New Energy User Friendly Warszawa, 16 czerwca 2011 Ustawa o promocji kogeneracji Cel Ustawy: Stworzenie narzędzi realizacji Polityki Energetycznej Polski
Zał.3B. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza
Zał.3B Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia emisji zanieczyszczeń do powietrza Wrocław, styczeń 2014 SPIS TREŚCI 1. Wytyczne w zakresie określenia ilości ograniczenia lub uniknięcia
Ankieta do opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna"
Ankieta do opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na terenie Gminy Konstancin-Jeziorna" I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA Nazwa firmy Adres Rodzaj działalności Branża Osoba kontaktowa/telefon II. Budynki biurowe
PROJEKT INDYWIDUALNY MAGISTERSKI rok akad. 2018/2019. kierunek studiów energetyka
PROJEKT INDYWIDUALNY MAGISTERSKI rok akad. 2018/2019 kierunek studiów energetyka Lp. Temat projektu Tytuł/stopień, inicjał imienia i nazwisko prowadzącego Imię i nazwisko studenta* Katedra Termodynamiki,
PEC S.A. w Wałbrzychu
PEC S.A. w Wałbrzychu Warszawa - 31 lipca 2014 Potencjalne możliwości wykorzystania paliw alternatywnych z odpadów komunalnych RDF koncepcja budowy bloku kogeneracyjnego w PEC S.A. w Wałbrzychu Źródła
Gospodarka niskoemisyjna
Pracownia Badań Strategicznych, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Gospodarka niskoemisyjna dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH, mgr Marcin Cholewa Kraków, 02.06.2015
Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA
Krzysztof Stańczyk CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2008 Spis treści Wykaz skrótów...7 1. Wprowadzenie...11 1.1. Wytwarzanie i uŝytkowanie energii na świecie...11
Stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 05 Stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego W 755.05 2/12 SPIS TREŚCI 5.1
Osady ściekowe w technologii produkcji klinkieru portlandzkiego na przykładzie projektu mgr inż. Małgorzata Dudkiewicz, dr inż.
Osady ściekowe w technologii produkcji klinkieru portlandzkiego na przykładzie projektu mgr inż. Małgorzata Dudkiewicz, dr inż. Ewa Głodek-Bucyk I Konferencja Biowęglowa, Serock 30-31 maj 2016 r. ZAKRES
Metodyka budowy strategii
Politechnika Warszawska Metodyka budowy strategii dla przedsiębiorstwa ciepłowniczego Prof. dr hab. inż. Andrzej J. Osiadacz Dr hab. inż. Maciej Chaczykowski Dr inż. Małgorzata Kwestarz Zakład Systemów
Zespół C: Spalanie osadów oraz oczyszczania spalin i powietrza
Projekt realizowany przy udziale instrumentu finansowego Unii Europejskiej LIFE+ oraz środków finansowych NFOŚiGW Dnia 01 czerwca 2012 r. FU-WI Sp. z o.o. rozpoczęła realizację projektu unijnego pn. Demonstracyjna
Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Wprowadzenie do zagadnień ochrony. klimatu i gospodarki niskoemisyjnej Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Zmiany klimatu W ostatnich latach termin
DOFINANSOWANIE DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH
DOFINANSOWANIE DZIAŁAŃ ZWIĄZANYCH Z EFEKTYWNOŚCIĄ ENERGETYCZNĄ ZE ŚRODKÓW ZEWNĘTRZNYCH Poziom krajowy Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ) 1.2 Promowanie efektywności energetycznej i
Ismo Niittymäki Head of Global Sales Metso Power business line. Zgazowanie biomasy i odpadów Projekty: Lahti, Vaskiluoto
Ismo Niittymäki Head of Global Sales Metso Power business line Zgazowanie biomasy i odpadów Projekty: Lahti, Vaskiluoto Rozwój technologii zgazowania w Metso Jednostka pilotowa w Tampere TAMPELLA POWER
I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA. Nazwa firmy. Adres. Rodzaj działalności
Formularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Żory" I. CZĘŚĆ
WFOŚiGW w Katowicach jako instrument wspierania efektywności energetycznej oraz wdrażania odnawialnych źródeł energii. Katowice, 16 grudnia 2014 roku
WFOŚiGW w Katowicach jako instrument wspierania efektywności energetycznej oraz wdrażania odnawialnych źródeł energii Katowice, 16 grudnia 2014 roku Wojewódzki Fundusz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW
PIROLIZA BEZEMISYJNA UTYLIZACJA ODPADÓW Utylizacja odpadów komunalnych, gumowych oraz przerób biomasy w procesie pirolizy nisko i wysokotemperaturowej. Przygotował: Leszek Borkowski Marzec 2012 Piroliza
Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność
Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska
Klaster RAZEM CIEPLEJ Spotkanie przedstawicieli
Klaster RAZEM CIEPLEJ Spotkanie przedstawicieli 3 4 luty 2011 GIERŁOŻ prof.nzw.dr hab.inż. Krzysztof Wojdyga 1 PROJEKT Innowacyjne rozwiązania w celu ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery przez wykorzystanie
ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE GAZU W ELEKTROCIEPŁOWNI GORZÓW
Polska Agencja Prasowa Warszawa 18.11.2010 r. ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE GAZU W ELEKTROCIEPŁOWNI GORZÓW Struktura zużycia paliwa do generacji energii elektrycznej STRUKTURA W UE STRUKTURA W POLSCE 2 BLOK
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska Małe układy do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej
Plany gospodarki niskoemisyjnej
Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości
Ankieta do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) dla Gminy Lubliniec I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA. Nazwa firmy. Adres. Rodzaj działalności
Ankieta do opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) dla Gminy Lubliniec I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA Nazwa firmy Adres Rodzaj działalności Branża Osoba kontaktowa/telefon II. Budynki biurowe (administracyjne)
Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników spalinowych.
XXXII Konferencja - Zagadnienia surowców energetycznych i energii w energetyce krajowej Sektor paliw i energii wobec nowych wyzwań Metan z procesów Power to Gas - ekologiczne paliwo do zasilania silników
Jak powstają decyzje klimatyczne. Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy
Jak powstają decyzje klimatyczne Karol Teliga Polskie Towarzystwo Biomasy 1 SCENARIUSZE GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA 2 Scenariusz 1 Powstanie i wdrożenie wspólnej globalnej polityki klimatycznej (respektowanie
Formularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa Zdrój"
Formularz danych dotyczących przedsiębiorstwa ciepłowniczego na potrzeby opracowania "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Kudowa Zdrój" I. CZĘŚĆ INFORMACYJNA Nazwa firmy Adres Rodzaj działalności
Technologia CCS w zakładzie cementowym
DUDA Jerzy 1 KOŁOSOWSKI Mariusz 2 TOMASIAK Jacek 3 Technologia CCS w zakładzie cementowym WSTĘP Obserwowane w ostatnich latach niekorzystne zjawiska atmosferyczne (topniejące lodowce, powodzie, trąby powietrzne
Pompa ciepła zamiast kotła węglowego? Jak ograniczyć niską emisję PORT PC
Pompa ciepła zamiast kotła węglowego? Jak ograniczyć niską emisję PORT PC 19.03.2015 Wprowadzane w polskich miastach działania naprawcze w zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń tylko nieznacznie
ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ELEKTROCIEPŁOWNI OPALANYCH GAZEM ZIEMNYM PO WPROWADZENIU ŚWIADECTW POCHODZENIA Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI
ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ELEKTROCIEPŁOWNI OPALANYCH GAZEM ZIEMNYM PO WPROWADZENIU ŚWIADECTW POCHODZENIA Z WYSOKOSPRAWNEJ KOGENERACJI Autor: Bolesław Zaporowski ( Rynek Energii nr 6/2007) Słowa
5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii
GWARANCJA OBNIŻENIA KOSZTÓW
GWARANCJA OBNIŻENIA KOSZTÓW ENERGIA PRZYSZŁOŚCI AUDYT ENERGETYCZNY DLA PRZEDSIĘBIORSTW CEL AUDYTU: zmniejszenie kosztów stałych zużywanej energii wdrożenie efektywnego planu zarządzania energią minimalizacja
PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE
PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla
NISKOEMISYJNE PALIWO WĘGLOWE
NISKOEMISYJNE PALIWO WĘGLOWE możliwości technologiczne i oferta rynkowa OPRACOWAŁ: Zespół twórców wynalazku zgłoszonego do opatentowania za nr P.400894 Za zespól twórców Krystian Penkała Katowice 15 październik
Kierownik: Prof. dr hab. inż. Andrzej Mianowski
POLITECHNIKA ŚLĄSKA Etap 23 Model reaktora CFB, symulacja układu kogeneracyjnego IGCC, kinetyka zgazowania za pomocą CO2, palnik do spalania gazu niskokalorycznego Wykonawcy Wydział Chemiczny Prof. Andrzej
I Kongres Ekologii Powietrza. Kielce, r.
I Kongres Ekologii Powietrza Kielce, 28.02.2019r. Podejmowane działania na rzecz poprawy jakości powietrza: 1. Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej. 2. Montaż instalacji odnawialnych źródeł
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu
OCHRONA ATMOSFERY. WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r.
OCHRONA ATMOSFERY WFOŚiGW w Zielonej Górze wrzesień, 2015 r. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WFOŚiGW W ZIELONEJ GÓRZE NA 2016 ROK KOMPONENT OCHRONA ATMOSFERY Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii.
M.o~. l/i. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko
l/i M.o~. Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kochanowskiego w Olecku ul. Kościuszki 29, 19-400 Olecko Adres e-mail szkoły:dyrektor@lo.olecko.pl Telefon: +875234183 Nauczyciel chemii: mgr Teresa Świerszcz
PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE
PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE WDRAŻANIA INSTALACJI BIOGAZOWYCH W POLSCE Czym jest biogaz? Roztwór gazowy będący produktem fermentacji beztlenowej, składający się głównie z metanu (~60%) i dwutlenku węgla
NOWE TECHNIKI ENERGETYCZNE SZANSĄ REALIZACJI DYREKTYWY MCP
NOWE TECHNIKI ENERGETYCZNE SZANSĄ REALIZACJI DYREKTYWY MCP Jerzy DUDA, Mariusz KOŁOSOWSKI, Przemysław MALINOWSKI, Jacek TOMASIAK Streszczenie: Rozwój gospodarczy i wzrost produkcji przemysłowej na świecie
Energetyczne wykorzystanie odpadów z biogazowni
Energetyczne wykorzystanie odpadów z biogazowni Odpady z biogazowni - poferment Poferment obecnie nie spełnia kryterium nawozu organicznego. Spełnia natomiast definicję środka polepszającego właściwości
Geneza i założenia Programu GEKON. Efektywne wykorzystanie energii w dużych przedsiębiorstwach. Ekumulator - ekologiczny akumulator korzyści
Geneza i założenia Programu GEKON Efektywne wykorzystanie energii w dużych przedsiębiorstwach Ekumulator - ekologiczny akumulator korzyści Jan Wiater Wdrażanie technologii proekologicznych w nowej perspektywie
Kogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju
Kogeneracja w Polsce: obecny stan i perspektywy rozwoju Wytwarzanie energii w elektrowni systemowej strata 0.3 tony K kocioł. T turbina. G - generator Węgiel 2 tony K rzeczywiste wykorzystanie T G 0.8
Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.
Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych Rola kogeneracji w osiąganiu
DORAGO ENERGETYKA DOŚWIADCZENIA Z WDRAŻANIA I EKSPLOATACJI UKŁADÓW KOGENERACYJNYCH Opracował Andrzej Grzesiek Pakiet 3x20 (marzec 2007r) Kompleksowe rozwiązania energetyczno klimatyczne kierunki dla ciepłownictwa:
KOGENERACJA Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną. 1 2013-01-29 Prezentacja TÜV Rheinland
Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną 1 2013-01-29 Prezentacja TÜV Rheinland Rozwiązanie podnoszące efektywność energetyczną Usługi dla energetyki Opinie i ekspertyzy dotyczące spełniania wymagań
Pompy ciepła 25.3.2014
Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego prof. dr hab. inż. Bogusław Zakrzewski Wykład 6: Pompy ciepła 25.3.2014 1 Pompy ciepła / chłodziarki Obieg termodynamiczny lewobieżny Pompa ciepła odwracalnie
POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA I ZASOBÓW NATURALNYCH POTENCJAŁ WYKORZYSTANIA ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH NA CELE ENERGETYCZNE W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM Anna Grapatyn-Korzeniowska Gdańsk, 16 marca 2010
KOGENERACJA W dobie rosnących cen energii
KOGENERACJA W dobie rosnących cen energii Co to jest? Oszczędność energii chemicznej paliwa Niezależność dostaw energii elektrycznej i ciepła Zmniejszenie emisji Redukcja kosztów Dlaczego warto? ~ 390
PO CO NAM TA SPALARNIA?
PO CO NAM TA SPALARNIA? 1 Obowiązek termicznego zagospodarowania frakcji palnej zawartej w odpadach komunalnych 2 Blok Spalarnia odpadów komunalnych energetyczny opalany paliwem alternatywnym 3 Zmniejszenie
Modernizacje energetyczne w przedsiębiorstwach ze zwrotem nakładów inwestycyjnych z oszczędności energii
Modernizacje energetyczne w przedsiębiorstwach ze zwrotem nakładów inwestycyjnych z oszczędności energii Zygmunt Jaczkowski Prezes Zarządu Izby Przemysłowo- Handlowej w Toruniu 1 Celem audytu w przedsiębiorstwach
Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole.
Techniczno-ekonomiczne aspekty modernizacji źródła ciepła z zastosowaniem kogeneracji węglowej i gazowej w ECO SA Opole. Rytro, 25 27 08.2015 System ciepłowniczy w Opolu moc zainstalowana w źródle 282
Tadeusz Kasprzyk, Pełnomocnik Dyrektora Generalnego, Elektrociepłownia "KRAKÓW" S. A. 6.12.2010 Kraków
Tadeusz Kasprzyk, Pełnomocnik Dyrektora Generalnego, Elektrociepłownia "KRAKÓW" S. A. 6.12.2010 Kraków Działanie: 4.2 Pozycja na liście rankingowej: 20 Budowa instalacji akumulatora ciepła w Elektrociepłowni
HYDRO KIT - nowe systemy ogrzewania podłogowego i produkcji wody użytkowej marki LG. Piątek, 15 Czerwiec :58
Polacy, tak jak reszta świata, zaczynają budować domy oraz budynki użyteczności z coraz większą świadomością kosztów eksploatacyjnych. Cały świat chętnie korzysta z bardziej ekonomicznych rozwiązań. Także
Emisja pyłu z instalacji spalania paliw stałych, małej mocy
Politechnika Śląska, Katedra Inżynierii Chemicznej i Projektowania Procesowego Emisja pyłu z instalacji spalania paliw stałych, małej mocy dr inż. Robert Kubica Każdy ma prawo oddychać czystym powietrzem
Bilans potrzeb grzewczych
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 04 Bilans potrzeb grzewczych W 854.04 2/9 SPIS TREŚCI 4.1 Bilans potrzeb grzewczych
Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim?
Jak poprawić jakość powietrza w województwie śląskim? Stan faktyczny i propozycje rozwiązań Maciej Thorz - Dyrektor Wydziału Ochrony Środowiska Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Ostrawa, 3-4 grudzień
I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r.
I Forum Dialogu Nauka - Przemysł Warszawa, 9-10 października 2017 r. Paliwa z odpadów jako źródło energii dla klastrów energetycznych Aleksander Sobolewski Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Spis treści
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014 2020
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014 2020 Oś Priorytetowa 1. Działanie 1.5. Wzmocnienie konkurencyjności przedsiębiorstw Oś priorytetowa 3. Działanie 3.1 Wytwarzanie i dystrybucja energii
Inżynieria Środowiska dyscypliną przyszłości!
Warto budować lepszą przyszłość! Czyste środowisko, efektywne systemy energetyczne, komfort życia dr inż. Piotr Ziembicki Instytut Inżynierii Środowiska Uniwersytet Zielonogórski WYZWANIA WSPÓŁCZESNOŚCI
Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku
Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku dr inż. Adrian Trząski MURATOR 2015, JAKOŚĆ BUDYNKU: ENERGIA * KLIMAT * KOMFORT Warszawa 4-5 Listopada 2015 Charakterystyka energetyczna budynku
Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
Gaz ziemny w nowej perspektywie. Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej
Gaz ziemny w nowej perspektywie TYTUŁ budżetowej PREZENTACJI Unii Europejskiej w okresie transformacji gospodarki europejskiej radca prawny Kamil Iwicki radca prawny Adam Wawrzynowicz Przewidywane zapotrzebowanie
Seminarium organizowane jest w ramach projektu Opolska Strefa Zeroemisyjna model synergii przedsiębiorstw (POKL.08.02.01-16-032/11) Projekt
Seminarium organizowane jest w ramach projektu Opolska Strefa Zeroemisyjna model synergii przedsiębiorstw (POKL.08.02.01-16-032/11) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego
Miasto Wągrowiec posiada scentralizowany, miejski system ciepłowniczy oparty na źródle gazowym. Projekt Nowa Energia Dla Wągrowca zakłada
Miasto Wągrowiec posiada scentralizowany, miejski system ciepłowniczy oparty na źródle gazowym. Projekt Nowa Energia Dla Wągrowca zakłada modernizację i rozbudowę sieci ciepłowniczej w oparciu o źródła
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA
KONWERGENCJA ELEKTROENERGETYKI I GAZOWNICTWA vs INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE WALDEMAR KAMRAT POLITECHNIKA GDAŃSKA SYMPOZJUM NAUKOWO-TECHNICZNE Sulechów 2012 Kluczowe wyzwania rozwoju elektroenergetyki
Jak działamy dla dobrego klimatu?
Jak działamy dla dobrego klimatu? Utrzymanie stanu czystości powietrza Zanieczyszczenia powietrza w istotny sposób wpływają na społeczeństwo. Grupy najbardziej narażone to: dzieci, osoby starsze oraz ludzie
Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC.
Zagospodarowanie energii odpadowej w energetyce na przykładzie współpracy bloku gazowo-parowego z obiegiem ORC. Dariusz Mikielewicz, Jan Wajs, Michał Bajor Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Polska
Rozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora
REC 2013 Rozwój kogeneracji wyzwania dla inwestora PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Departament Inwestycji Biuro ds. Energetyki Rozproszonej i Ciepłownictwa PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna
Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego
Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Nasza działalność skupia się na zagadnieniach z dziedziny energetyki, w szczególności efektywności energetycznej, zarządzania energią oraz ochrony środowiska.
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca
Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Mielca Czym jest Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN)? Plan gospodarki niskoemisyjnej jest dokumentem bazującym na informacjach dotyczących wielkości zużycia energii