Majątek kościołów i związków wyznaniowych. Opodatkowanie i ubezpieczenie osób duchownych

Transkrypt

1 Majątek kościołów i związków wyznaniowych. Opodatkowanie i ubezpieczenie osób duchownych

2 Sposoby finansowania kościołów i związków wyznaniowych Ofiarność wiernych Finansowanie ze środków publicznych (odpisy podatkowe, Fundusz Kościelny, dotacje jednorazowe i ciągłe na podstawie ustaw szczególnych) Dochód związków wyznaniowych przeznaczany na cele statutowe z innych źródeł, zwłaszcza działalności gospodarczej

3 Podstawy prawne finansowania Kościoła katolickiego Konkordat: art. 21 i 22 [zgoda na struktury organizacyjne zdolne do realizacji zadań, prawo zdobywania środków ze zbiórek, wyłączenie stosowania przepisów o zbiórkach publicznych, jeśli cel kwesty jest religijny] UGWSW: art. 10.2, 13 [zasada neutralności brak dotacji, w drodze wyjątku na podstawie ustaw; zasady opodatkowania: stosowanie zasad ogólnych z wyjątkiem wyszczególnionych wyjątków zob. dalej] (dla związków wyznaniowych nie posiadających własnych ustaw art pkt 18, art. 24.1, 25.3) USPKK dział III

4 USPKK zasady majątkowe w związku ze szczególnych statusem religijnym (1) Art. 52: prawa majątkowe, w tym akcje Art. 54: wyłączenie prawa pierwokupu Skarbu Państwa w przypadku nieruchomości Art. 57: osoby prawne Kościoła mają prawo do kwest na cele: religijne, oświatowo-wychowawcze, charytatywnoopiekuńcze, naukowe, utrzymania duchownych i zakonów; nie ma wskazanych celów kulturalnych Art. 58: prawo tworzenia fundacji na zasadach ogólnych z zespołem przepisów szczególnych

5 USPKK zasady majątkowe w związku ze szczególnych statusem religijnym (2) Szczególne zasady funkcjonowania fundacji kościelnych: 1. NiezaleŜnie od nadzoru państwowego, nadzór nad działalnością fundacji sprawuje kościelna osoba prawna, będąca fundatorem lub wskazana w statucie fundacji 2. W razie stwierdzonych nieprawidłowości w zarządzaniu fundacją, właściwy organ państwowy zwraca się do kościelnej osoby prawnej, sprawującej nadzór nad fundacją, wyznaczając termin nie krótszy niŝ trzy miesiące na spowodowanie usunięcia nieprawidłowości. Po bezskutecznym upływie tego terminu moŝna zastosować środki oznaczone w przepisach o fundacjach

6 USPKK zasady majątkowe w związku ze szczególnych statusem religijnym (3) Szczególne zasady funkcjonowania fundacji kościelnych: 3. W razie konieczności poddania fundacji zarządowi przymusowemu w myśl przepisów o fundacjach, zarząd ten będzie sprawowała kościelna osoba prawna wyznaczona przez Prezydium Konferencji Episkopatu Polski 4. JeŜeli statut fundacji nie stanowi inaczej, w razie jej likwidacji majątek przechodzi na nadrzędną osobę prawną albo o przeznaczeniu jej majątku znajdującego się za granicą zadecyduje Konferencja Episkopatu Polski lub wyŝszy przełoŝony zakonny

7 Finansowanie kościołów i związków wyznaniowych ze środków publicznych T. Stawiński, Sposoby finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych ze środków publicznych, s M. Zawiślak, Prawne i finansowe aspekty działalności Funduszu Kościelnego w latach Obecne sposoby finansowania ze środków publicznych: pozytywne (indywidualne dotacje celowe, przykład: dotacja na budowę kościoła Opatrzności BoŜej; stałe finansowanie na podstawie ustaw szczególnych: pensje dla nauczycieli religii, finansowanie uczelni wyznaniowych; Fundusz Kościelny), negatywne (preferencyjne zasady opodatkowania kościołów i związków wyznaniowych) pośrednie (rezygnacja państwa z części dochodów z danin publicznych od osób fizycznych i pranych, tzw. 1% podatku a organizacje poŝytku publicznego) (T. Stawiński, o.c., s )

8 Sytuacja majątkowa kościoła przed powstaniem funduszu (1) Dziesięcinę w Galicji zniesiono w roku 1848, w Królestwie Polskim w 1864, w zaborze pruskim w 1865 roku. W latach Kościół katolicki zwiększył powierzchnię swoich gruntów z 218 tys. ha do 400 tys. Ha roku Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzeczpospolitą Polską, państwo rezygnowało z podatków i wszelkich opłat od budynków i urządzeń, słuŝących celom religijnym, i zobowiązywało się do wypłacania duchownym katolickim uposaŝeń i rent do czasu uregulowania spraw majątkowych Kościoła związanych z utratą jego dóbr na rzecz zaborców. W 1939 roku dotacje na utrzymanie duchowieństwa i wydatków religijnych wyniosły 20 mln zł. Uchwałą Rady MinistrówTymczasowego Rządu Jedności Narodowej z 12 września 1945 roku władze PRL stwierdziły, Ŝe konkordat przestał obowiązywać w wyniku działań Stolicy Apostolskiej polegających na akceptacji agresji Niemiec na Polskę (zmiana podziałów administracyjnych diecezji, podporządkowanie niektórych polskich parafii ordynariuszom niemieckim i słowackim).

9 Sytuacja majątkowa kościoła przed powstaniem funduszu (2) Na skutek zmian granic Polski w 1945 roku Kościołowi zostało 170 tys. ha gruntów. W PRL Kościół czerpał dochody m.in. ze składek wiernych i opłaty cmentarnej. Likwidacja majątku kościelnego po 1945 r. załoŝenia ideowe ZawęŜające traktowanie zadań statutowych związków wyznaniowych przez Urząd do Spraw Wyznań (wykluczanie działalności oświatowej, kulturalnej, charytatywnej, opiekuńczej) maksymalizacja niedogodnego opodatkowania dochodowego, stawka nawet 65% Ustawa z 1950 r. o przejęciu dóbr martwej ręki: w rękach Kościoła katolickiego miały pozostać tylko gospodarstwa proboszczów do 50 ha i 100 ha na tzw. Ziemiach Odzyskanych

10 Ustawa z 1950 r. Art Wszystkie nieruchomości ziemskie związków wyznaniowych przejmuje się na własność Państwa. Art Wszystkie ulegające przejęciu nieruchomości ziemskie przechodzą z dniem wejścia w Ŝycie niniejszej ustawy z mocy prawa na własność Państwa bez odszkodowania i wolne są od jakichkolwiek obciąŝeń, z wyjątkiem przewidzianych w niniejszej ustawie, wraz z wszystkimi znajdującymi się na tych nieruchomościach budynkami, przedsiębiorstwami, zakładami oraz inwentarzem Ŝywym i martwym, o ile niniejsza ustawa nie stanowi inaczej. 2. Minister Administracji Publicznej wyłączy od przejęcia miejsca, przeznaczone do wykonywania kultu religijnego, jak równieŝ budynki mieszkalne, stanowiące siedzibę klasztorów, kurii biskupich i arcybiskupich konsystorzy i zarządów innych związków wyznaniowych choćby budynki te lub miejsca stanowiły część nieruchomości, podlegających przejęciu na własność Państwa. 3. Rada Ministrów moŝe rozszerzyć zakres przedmiotów majątkowych, podlegających wyłączeniu w myśl ust. 2.

11 Ustawa z 1950 r. Art Nieruchomościami ziemskimi związków wyznaniowych w rozumieniu niniejszej ustawy są wszelkiego rodzaju nieruchomości ziemskie, naleŝące do kościoła lub innego związku wyznaniowego albo do ich instytucji, zakładów, zakonów, zgromadzeń lub jakichkolwiek innych jednostek organizacyjnych i organów, bez względu na ich formę prawną oraz cele, na jakie dotychczas obracane były dochody z tych nieruchomości. 2. Gospodarstwami rolnymi proboszczów, które Państwo poręcza tym duchownym na podstawie art. 1 ust. 2, są nieruchomości ziemskie (ust. 1), znajdujące się w posiadaniu proboszczów (choćby były oddane w dzierŝawę) w granicach do 50 ha, a na terenie województw: poznańskiego, pomorskiego i śląskiego do 100 ha. 3. W przypadku, gdy gospodarstwo rolne proboszcza przekracza granicę obszaru, określoną w ust. 2, przejęciu na rzecz Państwa podlega jedynie nadwyŝka obszaru ponad tę granicę. 4. O tym, czy nieruchomość ziemska posiada charakter nieruchomości związku wyznaniowego w rozumieniu ust. 1, orzeka Minister Administracji Publicznej(3). 5. O tym, czy nieruchomość stanowi gospodarstwo rolne proboszcza (ust. 2), orzeka Minister Administracji Publicznej. O określeniu nadwyŝki, podlegającej przejęciu (ust. 3), orzeka Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej. Ministrowie mogą swoje uprawnienia, przewidziane w niniejszym ustępie, przekazać podległym organom(4).

12 Finansowanie pozytywne: Fundusz kościelny 1 M. Zawiślak, Prawne i finansowe aspekty, s ; D. Walencik, Rewindykacja nieruchomości Kościoła katolickiego w postępowaniu przed Komisją Majątkową, Lublin 2008 Powstanie 1950 na podstawie ustawy o przejęciu dóbr martwej ręki, cel: usunięcia pozostałości przywilejów obszarniczo-feudalnych w dobrach martwej ręki oraz celem materialnego zabezpieczenia duchowieństwa Ilość przejętego majątku: tys. ha, w zaleŝności od szacunków, najbliŝsze 134 tys. (całość nieruchomości kościelnych przed 1945 a ich ilość w 1965 wraz z uwzględnieniem alienacji w tych latach) Zadaniowy charakter budŝetu funduszu Rekompensata za konfiskatę majątku, wysokość świadczeń na rzecz związku wyznaniowego zaleŝała od udziału w całości przejętych przez państwo dóbr, obecnie brak takiej zasady, brak danych oraz utrudnienia związane ze zwrotem nieruchomości w wyniku prac komisji regulacyjnych Środki z budŝetu państwa, niezaleŝnie od tego, czy i w jakim stopniu nastąpiło przejęcie majątku w 1950 r.

13 Finansowanie pozytywne: Fundusz kościelny 2 Określenie nowych celów: rozporządzenie RM 1990, uchwała RM 1991 r. i przepisy ustaw dotyczących zabezpieczania społecznego obok ustawowych (art. 9: utrzymanie i odbudowa kościołów, pomoc materialna i lekarska dla duchownych, domy wypoczynkowe, finansowanie ubezpieczenia wypadkowego, zaopatrzenie emerytalne społecznie zasłuŝonych, działalność charytatywno-opiekuńcza) nowe pomoc dla działalności oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej, zwalczanie patologii społecznych, dotacje na ubezpieczenie społeczne duchownych, konserwacja i naprawa obiektów sakralnych i kościelnych o wartości zabytkowej

14 Ustawa Art. 9. Cele działalności funduszu 1. Fundusz Kościelny świadczyć będzie na następujące cele: 1) utrzymanie i odbudowa kościołów, 2) udzielanie duchownym pomocy materialnej i lekarskiej oraz organizowanie dla nich domów wypoczynkowych, 3) (skreślony), 4) opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne duchownych w wymiarze określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887), 5) wykonywanie działalności charytatywno-opiekuńczej. 2. Rada Ministrów moŝe rozszerzyć zakres celów Funduszu Kościelnego równieŝ na inne potrzeby kościelne i charytatywne. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia zakresu celów Funduszu Kościelnego.

15 Praktyka działania Funduszu, ograniczenia finansowania, procedowanie % budŝetu na składki w zakresie zabezpieczenia społecznego osób duchownych 10-20% pozostała działalność, w tym: działalność humanitarna charytatywno-opiekuńcza, oświatowa, wychowawcza, zwalczanie patologii społ. (w 80% dofinansowanie dla Kościoła Katolickiego) oraz renowacja zabytkowych obiektów sakralnych (w 90% dla Kościoła Katolickiego) Brak finansowania: wydatków bieŝących (np. media obiektów dofinansowanych), placówek kultowych (np. ośrodki rekolekcyjne), remontów i konserwacji ruchomości pomimo ich wartości zabytkowej, budowy nowych obiektów sakralnych, wypoczynku osób duchownych

16 Praktyka działania Funduszu, ograniczenia finansowania, procedowanie 2 Brak osobowości prawnej, działa w ramach Departamentu Wyznań i Mniejszości Narodowych i Etnicznych w MSWiA, bieŝące działanie reguluje Statut, środki rozdzielane są na podstawie wewnętrznego budŝetu w drodze decyzji administracyjnej, w praktyce mimo uprawnienia brak występowania z wnioskiem przez Zarząd Funduszu w osobie dyrektora i zastępcy dyrektora Departamentu, wnioskują kościoły i związki wyznaniowe; wnioski są opiniowane przez reprezentantów kościołów i związków wyznaniowych (np. pełnomocników Konferencji Episkopatu Polski) Dotacje mają charakter celowy i mogą dotyczyć tylko zadań przyszłych

17 Kontrowersje wokół likwidacji Funduszu Zwolennicy likwidacji (np. projekt senacki z 2004 r.), przytaczana argumentacja: wskutek działania komisji regulacyjnych nastąpił zwrot majątku kościołów i związków wyznaniowych, odpada więc przyczyna utworzenia Funduszu Przeciwnicy likwidacji - uzasadnienie: korzystanie z funduszu nie jest proporcjonalnie do ilości wiernych danego wyznania na korzyść niekatolickich kościołów i związków wyznaniowych, dotychczas brak innego spójnego systemu finansowania kościołów i związków wyznaniowych z udziałem Państwa Dyskusja nad systemowym rozwiązaniem w zakresie finansowania związków wyznaniowych, propozycja P. Stanisza wprowadzenia centralnego finansowania na wzór włoski z uwzględnieniem polskiej specyfiki społecznej i ustrojowej (P. Stanisz, Ewolucja statusu prawnego osób duchownych w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w latach , s ). PROJEKT : moŝliwość odpisu z podatku przez wiernych. Pierwsze lata to okres próbny, w którym państwo wesprze związki, w przypadku gdyby sumy uzyskane w ten sposób były niŝsze niŝ te z funduszu Kościelnego.

18 Sposób finansowania kościoła w krajach UE

19 Finansowanie negatywne: preferencyjne zasady opodatkowania osób prawnych kościołów i związków wyznaniowych art. 13 UGWSW (1) Podatek dochodowy od osób prawnych: zwolnienie od niegospodarczej działalności statutowej tu nie ma wymogu prowadzenia ksiąg rachunkowych, od działalności gospodarczej w zakresie środków przekazanych na działalność statutową (cele kultowe, oświatowo-wychowawcze, naukowe, kulturalne, działalność charytatywno-opiekuńcza, finansowanie punktów katechetycznych, konserwacja zabytków, inwestycje sakralne), udowodnione na podstawie rachunkowości w myśl Ordynacji Podatkowej, w przypadku kościołów Katolickiego i Prawosławnego zwolnienie od dochodu od spadków i darowizn

20 Finansowanie negatywne: preferencyjne zasady opodatkowania osób prawnych kościołów i związków wyznaniowych art. 13 UGWSW (2) Podatek od czynności cywilno-prawnych: zwolnienie dla organizacji poŝytku publicznego w ramach ich działalności Podatek od nieruchomości: zwolnienie od nieruchomości przeznaczonych na cele niegospodarcze i niemieszkalne (art. 55 USPKK dodatkowo mieszkania zakonników i duchownych jeśli wpisane do rejestru zabytków, internaty, domy kontemplacyjne, formacyjne i emerytów, kurie, zarządy zakonów, sekretariat Prymasa i Konferencji Episkopatu Polski) Podatek od spadków i darowizn: art. 55 USPKK zwolnienie od obrotu nieruchomościami Prawo celne z 2004 r.: zwolnienia od towarów sprowadzanych spoza Unii Europejskiej na cele charytatywno-opiekuńcze, oświatowo-wychowawcze i na cele kultu

21 Finansowanie kościołów i związków wyznaniowych nie posiadających własnej ustawy UGWSW art pkt 18, art. 24.1, 25.3 (przepis relikt): - Środki pochodzące ze składek, darowizn i innych świadczeń od osób fizycznych i prawnych - Środki na działalność charytatywno-opiekuńczą z: ofiar pienięŝnych i w naturze, spadków, zapisów, darowizn krajowych i zagranicznych, zbiórek i imprez publicznych, subwencji, ofiar, dotacji od instytucji krajowych: państwowych, społecznych, wyznaniowych, prywatnych, odpłatność za usługi charytatywno-opiekuńcze, dochody instytucji kościołów i związków wyznaniowych

22 Problematyka majątkowych komisji regulacyjnych (1) D. Walencik, Rewindykacja Nieruchomości Kościoła Katolickiego. W postępowaniu przed Komisją Majątkową; Wydawnictwo KUL; Lublin 2008 K.A. Wąsowski, Charakter prawny rozstrzygnięć Komisji Majątkowej Majątek w posiadaniu Kościoła Katolickiego w 1989 r. bez uregulowania prawnego przechodzi na własność mocą decyzji właściwego wojewody Cel: rewindykacja majątku skonfiskowanego przez PRL, w tym na podstawie ustawy z 1950 r. o przejęciu dóbr martwej ręki, 1952 o zniesieniu fundacji oraz bezprawnych Pierwotnie Komisja Majątkowa dla Kościoła Katolickiego ( ), następnie dla innych kościołów i związków wyznaniowych na podstawie ustaw indywidualnych i UGWSiW: Międzykościelna Komisja Regulacyjna 2000, osobne dla Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego 1991, Związku Gmin śydowskich, 1997 Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego 1994 Postępowanie na wniosek, pierwotnie termin składania wniosków w przypadku Kościoła Katolickiego do 31 XII 1992, przedłuŝanie terminów dla wielu związków wyznaniowych w sposób niejednolity budzące zastrzeŝenia (np. do 2004 r. dla kościołów luterańskiego, baptystów, kalwińskiego)

23 Problematyka majątkowych komisji regulacyjnych (2) Wg B. Rakoczego Komisja Majątkowa nie jest ani organem administracji ani sądowym przez wzgląd na swój skład i podmiotowość na gruncie Kościoła Katolickiego (B. Rakoczy, Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2008, s. 369) Postępowanie o charakterze regulacyjnym wg orzeczenia TK z 1992 r. podobne do polubownego quasi-windykacyjnego; do 2000 r. tajne, brak moŝliwości odwołania: brak charakteru organu administracji brak drogi administracyjno-sądowej, orzeczenie NSA z 26 IX 1991 sygn. akt I SA 768/91; K.A. Wąsowski dodaje: wzajemna autonomia państwa i związków wyznaniowych uniemoŝliwia taką skargę, jego zdaniem roszczenie ma charakter prywatno-prawny, przez co postępowanie pozbawione jest cech administracyjnych; nie jest to postępowanie kontradyktoryjne słuŝące rozstrzygnięciu sporu lecz ustaleniu zasadności roszczenia i trybie zaspokojenia; postępowanie zwolnione od opłat; stosowanie przepisów KPA Komisja Majątkowa: 14 osób, po 7 ze strony rządu i Konferencji Episkopatu Polski, w przypadku braku rozstrzygnięcia (po równo) sprawa przekazana do sądu administracyjnego Orzeczenie w formie ugory ma moc sądowego tytułu egzekucyjnego, wpis do ksiąg wieczystych wolny od opłat Odszkodowanie ze Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra Finansów; kontrowersyjne przekazywanie nieruchomości zastępczych oraz odszkodowań, skarga do TK Prezydenta Miasta Krakowa

24 Problematyka majątkowych komisji regulacyjnych (3): Podmioty postępowania Podmioty postępowania (uczestnicy sensu stricto): Komisja Majątkowa Podmioty, które w danej sprawie mają interesy chronione przez prawo: Jednostki ze strony kościelnej: -wnioskodawca - inna kościelna os.prawna, jeśli na jej rzecz następuje zrzeczenie się prawa własności -kościelna os.prawna władająca nieruchomością bez tytułu prawnego lub uprawniona do zajmowania lokalu Jednostki ze strony państwowej: -jednostki uprawnione do dysponowania nieruchomościami stanowiącymi własność Skarbu Państwa -jednostki państwowe władające nieruchomością lub jej częścią będącą przedmiotem postępowania -jednostki samorządu terytorialnego -i inne Pozostali uczestnicy postępowania (uczestnicy sensu largo): Osoby fizyczne (np. świadkowie, biegli, osoby trzecie) Osoby prawne Inne jednostki organizacyjne

25 Ustawa z 17 V 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (wyciąg) Art Na wniosek kościelnych osób prawnych wszczyna się postępowanie, zwane dalej "postępowaniem regulacyjnym", w przedmiocie przywrócenia im własności upaństwowionych nieruchomości lub ich części: 1) nie pozostających we władaniu kościelnych osób prawnych nieruchomości, o których mowa w art. 60 ust. 1 pkt 1, chyba Ŝe pozostają one w dniu wejścia w Ŝycie ustawy we władaniu innych kościołów i związków wyznaniowych, 2) przejętych w toku wykonywania ustawy o dobrach martwej ręki, jeŝeli nie wydzielono z nich naleŝnych w myśl tej ustawy gospodarstw rolnych proboszczów. Z gruntów tych mogą być równieŝ wydzielone gospodarstwa rolne do 50 ha dla poszczególnych diecezji, seminariów duchownych i domów zakonnych prowadzących działalność określoną w art. 20 i 39; dla pozostałych domów zakonnych mogą być wydzielone gospodarstwa rolne do 5 ha. W skład gospodarstw rolnych mogą wchodzić takŝe grunty leśne stanowiące część składową przejętych uprzednio nieruchomości ziemskich, ( ) 7) przejętych we władanie państwowych jednostek organizacyjnych bez tytułu prawnego, bez względu na późniejsze ustawodawstwo konwalidujące te przejęcia. ( )

26 Przesłanki przywrócenia własności nieruchomości zgodnie z art. 61 ust.1: a) Mienie pounickie b) Dobra martwej ręki c) Majątek zakonów bezhabitowych i stowarzyszeń kościelnych d) Nieruchomości fundacji kościelnych e) Nieruchomości przejętych w trybie egzekucji zaległości podatkowych f) Nieruchomości wywłaszczone g) Mienie przejęte bez tytułu prawnego Przesłanki przekazania własności nieruchomości art. 61 ust. 2: a) Nieruchomości, w których był sprawowany kult religijny lub prowadzona działalność charytatywna, oświatowo-wychowawcza bądź opiekuńczowychowawcza b) Nieruchomości, których stan prawny nie jest ustalony Okoliczności wyłączające wszczęcie postępowania regulacyjnego art. 61 ust 4: a) Majątek znacjonalizowany b) Prawa nabyte przez niepaństwowe osoby trzecie c) Nieruchomości przejęte na mocy ustawy o dobrach martwej ręki

27 Rodzaje rozstrzygnięć i sposoby regulacji Orzeczenie o odrzuceniu wniosku bądź umorzeniu postępowania regulacyjnego Orzeczenie o przywróceniu własności nieruchomości lub jej części ewentualnie przyznaniu nieruchomości zamiennej bądź wypłaceniu odszkodowania Zawarcie ugody przez uczestników sensu stricto postępowania regulacyjnego Niepodjęcie rozstrzygnięcia Przekazanie zainteresowanej kościelnej osobie prawnej własności nieruchomości lub jej części Przyznanie odpowiedniej nieruchomości zamiennej Przyznanie odszkodowania

28 Statystyki Kościół katolicki W toku postępowań regulacyjnych Zespoły Orzekające Komisji Majątkowej przekazały osobom prawnym Kościoła katolickiego nieruchomości o łącznym obszarze 65,5 tys. hektarów oraz rekompensatę i odszkodowania w wysokości 143,5 mln zł. oraz 490 nieruchomości zabudowanych. Kościelnym osobom prawnym przekazano w tym 9 przedszkoli, 8 szkół podstawowych, 18 szkół ponadpodstawowych, 8 domów dziecka, 10 domów pomocy społecznej, 19 szpitali oraz 15 innych obiektów słuŝby zdrowia.

29 Gminy śydowskie Do Komisji Regulacyjnej ds: Gmin Wyznaniowych śydowskich - jak poinformował Sejm wiceminister spraw wewnętrznych Tomasz Siemoniak w lutym br. - zostały złoŝone 5504 wnioski. Wszczęte zostały 5504 postępowania, spośród których 1770 zostało zakończonych. 424 postępowania zakończono ugodą, a 329 orzeczeniem, 631 umorzono, a 340 zakończono orzeczeniem o odrzuceniu wniosku; 14 zostało zawieszonych. Ugody zawarte przed Komisją Regulacyjną przewidują rekompensatę pienięŝną w wysokości 26 mln 848 tys zł. oraz odszkodowania w wysokości 27 min 47 tys. zł.

30 Kościół prawosławny Komisja Regulacyjna ds. Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego - jak informuje minister Siemoniak - wszczęła 548 postępowań regulacyjnych. Oddano 4620 ha ziemi. Oprócz tego nieruchomości zabudowane o powierzchni 21 ha i 13 cmentarzy. Ponadto osobom prawnym Kościoła prawosławnego przyznano odszkodowania o wysokości 631,5 tys. zł.

31 Kościół luterański Do Komisji Regulacyjnej ds. Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego wpłynęło 1200 wniosków. Na dzień 31 stycznia 2010 r. zakończono 916 postępowań regulacyjnych, w tym 245 zakończono ugodą, 168 wydaniem orzeczenia, 496 umorzeniem postępowania lub oddaleniem wniosku, a w 7 sprawach nie uzgodniono orzeczenia. Do rozpatrzenia pozostały 284 wnioski. Komisja przywróciła Kościołowi Ewangelicko-Augsburskiemu 385 ha nieruchomości niezabudowanych oraz 43,7 ha zabudowanych. Wypłacono rekompensaty w wysokości 140 tys. zł.

32 Inne Kościoły i związki wyznaniowe Do Międzykościelnej Komisji Regulacyjnej - obejmującej pozostałe wyznania i związki religijne - wpłynęło 169 wniosków. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego złoŝył 12 wniosków. Zakończono 2 postępowania. Przekazano 1 nieruchomość, a 1 postępowanie umorzono. Kościół Chrześcijan Baptystów złoŝył 78 wniosków. Zakończono 27 postępowań. Przekazano 5 nieruchomości o łącznej powierzchni 5 tys. m kw. i jeden lokal mieszkalny; 12 postępowań umorzono, a 8 wniosków oddalono. Kościół Ewangelicko-Metodystyczny złoŝył 30 wniosków. Zakończono 26 postępowań. Przekazano 3 nieruchomości o łącznej powierzchni 3,4 tys. m kw. i 11 lokali mieszkalnych; 12 postępowań umorzono, a w 11 nie uzgodniono stanowiska. Kościół Zielonoświątkowy złoŝył 2 wnioski. Zakończono 2 postępowania. Przekazano 1 nieruchomość, a 1 postępowanie umorzono. Kościół Ewangelicko-Reformowany złoŝył 17 wniosków. Zakończono 7 postępowań, w tym przekazano 4 nieruchomości, a 3 postępowania umorzono. Najmniej otrzymał Muzułmański Związek Religijny. Spośród 3 wniosków zakończono 2 postępowania, w tym przekazano 1 odszkodowanie w wysokości 86 tys. zł. Jedno postępowanie umorzono.

33 Ubezpieczenie osób duchownych (1) P. Stanisz, Ewolucja statusu prawnego osób duchownych w zakresie ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w latach , s Ustawa z 17 V 1989 o ubezpieczeniu społecznym duchownych, obowiązywanie do r. (do wejścia w Ŝycie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Obowiązująca podstawa prawna: ustawa z 1998 o systemie ubezpieczeń społecznych, z 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z 1999 o świadczeniach pienięŝnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ww. z 2002 r., z 2004 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

34 Ubezpieczenie osób duchownych (2) Brak konsekwentnego stosowania terminu osoba duchowna [duchowny i członkowie zakonów męskich i Ŝeńskich Kościoła Katolickiego, innych kościołów i związków wyznaniowych, z wyjątkiem alumnów seminariów duchownych, nowicjuszy, postulantów i juniorystów, którzy nie ukończyli 25 roku Ŝycia] w myśl definicji legalnej na rzecz duchowny, problem stosowania analogii z terminów prawa kanonicznego w zakresie katalogu osób duchownych

35 Ubezpieczenie osób duchownych (3) Zasady ubezpieczenia: obowiązkowe dla osób duchownych emerytalne, rentowe, wypadkowe [orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 28 XII 1992 OSAiSN 1993, nr 9, poz. 39: całokształt działań związanych z wykonywaniem posług religijnych, takŝe podczas rekolekcji]; na zasadzie dobrowolności chorobowe; alumni, nowicjusze, postulanci i junioryści poniŝej 25 roku Ŝycia na wniosek dobrowolnie emerytalne i rentowe W przypadku kumulacji z ubezpieczeniem pracowniczym zasada ubezpieczenia pracowniczego, chyba Ŝe podstawowa płaca jest niŝsza od minimalnego wynagrodzenia, wówczas z tytułu ubezpieczenia osoby duchownej obowiązkowe w zakresie brakującej podstawy; zawsze moŝna podwyŝszyć stawki

36 Ubezpieczenie osób duchownych (4) W zakresie emerytur: uchwała SN z 13 VI 2001 (sygn. Akt III ZP 21/00) do okresu składkowego branego pod uwag w przypadku wcześniejszej emerytury bierze się pod uwagę czas pracy w punktach katechetycznych przed 1989 r. Zgłoszenie do organu 7 dni od uzyskania statusu samodzielnie, w zakonach przełoŝeni Obowiązkowe 80% z Funduszu Kościelnego, dobrowolne w całości opłaca duchowny, równieŝ podwyŝszenie stawki duchowny Obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, dotyczy równieŝ alumnów, nowicjuszy, postulantów i juniorystów, ci oraz duchowni nie płacący podatku dochodowego mają w 100% pokryte składki z Funduszu Kościelnego, osoby zatrudnione na umową o pracę płacą składki na zasadach ogólnych

37 Opodatkowanie osób duchownych 1 PRL: opodatkowanie w oparciu o ryczałt podstawy a nie ryczałt kwoty opodatkowania Obecny stan prawny: preferencyjne (brak konieczności ksiąg przychodów i rozchodów) ale dobrowolne opodatkowanie ryczałtowe od dochodu w związku z funkcjami duszpasterskimi Płacone kwartalnie, indeksacja zgodnie ze wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, podatek obniŝony o składkę na ubezpieczenie zdrowotne (7,75%), o ile nie zostało obniŝony na zasadach ogólnych W ustawie terminologia Kościoła Katolickiego, stosowania na zasadzie analogii do innych kościołów i związków wyznaniowych Zasady obliczania wysokości ryczałtu: 1. Dla proboszcza oraz w przypadku wikariatów eksponowanych, kuracji, lokacji: ilość mieszkańców parafii na 31 XII poprzedniego roku; 16 stawek 2. Dla wikarego: ilość mieszkańców jw. Oraz połoŝenie parafii w miejscowości do 5 tys., 5-50 i ponad 50 tys. mieszkańców, 6 stawek 3. Dla rektorów i innych duchownych (np. misjonarze, rekolektanci) kierujący jednostką bez wyodrębnionej parafii: jak wikary w stawce 1-3 tys. mieszkańców

38 Opodatkowanie osób duchownych 2 ObniŜenie proporcjonalne ryczałtu, gdy mniej niŝ połowa mieszkańców to wierni, do wniosku oświadczenie o ilości wiernych Poinformowanie urzędu skarbowego ma nastąpić w ciągu 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, zmiany miejsca pracy lub funkcji naleŝy zgłaszać w ciągu 7 dni Obowiązek do 31 I zgłaszać deklaracje zapłaty składki zdrowotnej celem odliczeń Płatność kwartalna do 20 dnia kolejnego miesiąca, za czwarty kwartał do 28 XII Terminy pisemnego zrzeczenia się ryczałtu: do 20 I w przypadku nowego roku, przeddzień rozpoczęcia piastowania funkcji, 14 dni od decyzji kierownika Urzędu Skarbowego ustalającej wysokość ryczałtu

39 Duchowny jako świadek w postępowaniach karnym, cywilnym, administracyjnym 178 par. 2 KPK, 82 par. 3 KPA, Ordynacja Podatkowa: bezwzględny zakaz dowodowy co do faktów, które duchowny poznał podczas spowiedzi KPC: tylko prawo odmowy zeznań W sytuacjach innych niŝ spowiedź, np. rozmowa duszpasterska, prawo powołania się na tajemnicę zawodową, w KPK sąd albo prokurator moŝe zwolnić z niej, w KPA, KPC i Ordynacji Podatkowej prawo odmowy odpowiedzi na pytanie