WOJEWODA MAŁOPOLSKI. Pani Ewa Gądek Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Krynicka Gromnik

Transkrypt

1 WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-XI Kraków, 20 grudnia 2013 roku Pani Ewa Gądek Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Krynicka Gromnik Zespół Kontrolny Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie, na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.), art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), art. 175 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), przeprowadził w dniach od 12 do 15 marca 2013 roku kontrolę kompleksową w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gromniku. Zakres kontroli obejmował: organizację Ośrodka oraz kwalifikacje kadr, realizację zadań z zakresu administracji rządowej i zadań własnych gminy wynikających z ustawy o pomocy społecznej, realizację programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania w roku 2012 oraz pracę socjalną z klientem Ośrodka. Ustaleń kontrolnych dokonano w oparciu o wyniki przeglądu dokumentacji, a także wyjaśnienia złożone przez Panią Kierownik i pracowników Ośrodka. Ustalenia zawarte zostały w protokole, podpisanym przez Panią 24 lipca 2013 roku. W trakcie kontroli oceniano pracę Jednostki, zarówno pod kątem sposobu realizacji poszczególnych zadań, jak i pod względem prowadzonej dokumentacji, przyznając ogólnie ocenę pozytywną z uchybieniami. Działając w oparciu o art. 128 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), proszę Panią Kierownik o podjęcie działań zmierzających do usunięcia uchybień opisanych poniżej: 1. Zgodnie z ustawą z dnia 29 grudnia 2005 roku o ustanowieniu programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania (Dz. U. Nr 267, poz z późn. zm.) pomoc w formie dożywiania ma być w pierwszej kolejności udzielana w formie posiłku gorącego, w celu zapewnienia zdrowego żywienia. Podczas kontroli ustalono, iż we wszystkich placówkach oświatowych na terenie Gminy program wieloletni,,pomoc państwa w zakresie dożywiania dla dzieci i młodzieży ze szkół i przedszkoli był realizowany w formie gorącego posiłku. Stwierdzono również, że Ośrodek nie monitorował celów określonych w ww. ustawie, między innymi poprzez brak zapisu w zawartych z placówkami oświatowymi umowach (porozumieniach) mówiący o tym, że posiłki powinny być urozmaicone, o odpowiedniej wartości odżywczej oraz przygotowane zgodnie z zasadami żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży. Kolejnym elementem świadczącym o sposobie prowadzenia nadzoru nad jakością posiłków w ramach realizacji Programu jest prawidłowo opracowany jadłospis (tygodniowy lub dekadowy plan żywienia). Prawidłowy jadłospis powinien

2 zaspokajać indywidualne potrzeby żywieniowe osoby dla której jest przeznaczony. Jadłospis jest praktyczną realizacją zrównoważonej diety dostarczającej optymalnej ilości niezbędnych składników pokarmowych poprzez celowo dobrane do ich przyrządzenia produkty spożywcze. Natomiast przedłożone do wglądu jadłospisy określały nazwy dań, bez wyszczególnienia produktów wchodzących w ich skład, wielkości porcji w gramach oraz wartości kalorycznej. Zawarta w jadłospisie informacja o gramaturze potraw oraz ich kaloryczności pozwala na ocenę, czy żywienie jest zgodne z zalecanymi przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie normami. Wzmożenie nadzoru i kontroli nad podmiotami realizującymi dożywianie dzieci i młodzieży poprzez bieżący monitoring m.in. poprzez okresową weryfikację jadłospisów. 2. W trakcie kontroli stwierdzono, że na terenie Gminy nie prowadzono dożywiania dla dzieci i młodzieży w okresie wakacyjnym. Podjęcie działań mających na celu realizację programu w okresie wolnym od nauki. 3. Jak ustalono, na terenie Gminy nie jest prowadzone żywienie osób dorosłych, nie wypłacono zasiłków celowych na zakup żywności, jak i świadczenia rzeczowego w ramach programu wieloletniego Pomoc państwa w zakresie dożywiania. Podjęcie działań mających na celu objęcie pomocą w formie gorącego posiłku osób dorosłych, a w przypadku braku możliwości przyznawanie pomocy w formie zasiłków na zakup żywności lub świadczenia rzeczowego. 4. Stwierdzono, że decyzje przyznające dożywianie dzieci w szkołach na okres dłuższy niż w roku kalendarzowym posiadały odręcznie dopisane numery. Jak wyjaśniła Pani Kierownik W sprawie dopisywania numerów w decyzjach w sprawie dożywiania, wyjaśniam: dla wszystkich sprawy, gdzie pomoc przyznano na okres dłuższy niż w roku kalendarzowym, założono nowy rejestr w następnym roku kalendarzowym, sprawy przełożono i przenumerowano ponownie. Pracownik naniósł nową numerację dla tej samej dokumentacji, z której pomoc nadal była świadczona w kolejnym roku kalendarzowym. Faktem jest, że jest to zapis odręczny nie powinien być naniesiony w miejscu znaku decyzji, lecz w inny sposób, identyfikujący sprawę.. Zaprzestanie praktyki odręcznego dopisywania zmian w numerach decyzji przyznających dożywianie dzieci w szkołach na okres dłuższy niż w roku kalendarzowym. 5. Jak stwierdzono, w przypadku osób ubiegających się o przyznanie zasiłku stałego, Ośrodek nie weryfikuje ich uprawnień emerytalno-rentowych poprzez skierowanie stosownego zapytania do ZUS/KRUS. Z przedstawionych przez Panią Kierownik wyjaśnień wynika, iż ( ) W sprawie weryfikacji oświadczenia klientki dotyczącego uprawnień emerytalno-rentowych, wyjaśniam, że oświadczenie takie pracownik pobiera od strony na piśmie raz, w chwili składania wniosku o udzielenie pomocy. Oświadczenie to jest ponownie weryfikowane w czasie prowadzenia kolejnego wywiadu aktualizacyjnego, w chwili kiedy pracownik pyta o aktualne źródła i wysokość dochodu, i opisuje je w wywiadzie środowiskowym. Nie ma potrzeby dodatkowo pobierać oświadczenia. Ponadto klient jest pouczony w decyzji administracyjnej przyznającej prawo do świadczeń, że jest zobowiązany

3 poinformować kierownika GOPS o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej o majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń.. Zasadnym wydaje się weryfikacja informacji przekazywanych przez wnioskodawców, zgodnie z treścią zapisu art. 80 k.p.a, który stanowi, iż Organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Sugeruje się weryfikację informacji dotyczących uprawnień emerytalno-rentowych, przekazywanych przez wnioskodawców, ubiegających się o przyznanie zasiłku stałego, poprzez zwracanie się do ZUS/KRUS o udzielenie informacji w ww. zakresie, celem uniknięcia sytuacji podwójnego odprowadzania składek. 6. Osobom nie posiadającym uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, Ośrodek przyznawał świadczenie w formie składki na ubezpieczenie zdrowotne, w wysokości zgodnej z zapisem ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz z późn. zm.). W sentencji decyzji przyznających zasiłek stały umieszczano zapis o treści przyznać składkę zdrowotną w wysokości 9% od kwoty zasiłku na czas trwania świadczenia. Ustawa o pomocy społecznej, ani ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, nie nadają Ośrodkowi Pomocy Społecznej prawa do wydawania decyzji w tej sprawie. Wpis o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu nie jest częścią rozstrzygnięcia decyzji przyznającej zasiłek stały i ma wyłącznie charakter informacyjny. Informacja o opłacaniu składek powinna znaleźć się w pouczeniu decyzji lub powinna być przekazywana stronie odrębnym pismem. Nie uwzględnianie w sentencji decyzji przyznających zasiłek stały wraz ze składkami na ubezpieczenie zdrowotne informacji o objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym. 7. Ustalono, iż w treści decyzji nr GOPS z 10 października 2012 roku brak było informacji, iż decyzja ta zmienia decyzję nr GOPS.5010/20/2011 z 16 lutego 2011 roku. Jak wyjaśniono Prawo do zasiłku stałego przyznano decyzją GOPS.5010/20/2011 z dnia r. w okresie od 01 stycznia 2011r. do r. W 2012r po weryfikacji kryteriów dochodowych i kwot świadczeń z pomocy społecznej zmieniono decyzję powołując się w podstawie prawnej na przepisy o zmianie decyzji - art. 163 kpa i 106 ust.5 ups. W sentencji decyzji «orzeczono o ustaleniu nowej wysokości świadczenia» od dnia r. Nie wskazano natomiast decyzji, którą zmieniono tj. wydanej w 2011r.. Analogiczne uchybienie stwierdzono w decyzji nr GOPS z 11 października 2012 roku. Decyzje zmieniające winny zawierać informację, iż decyzja dotyczy zmiany ostatniej decyzji wydanej w sprawie konkretnego świadczenia. 8. W podstawie prawnej decyzji nr GOPS z 15 maja 2012 roku (Przypadek IX) przywołano wniosek z 11 maja 2012 roku, podczas gdy w dokumentacji znajdował się wniosek klientki datowany na 8 maja 2012 roku. Ponadto stwierdzono, że w uzasadnieniu przywołanej decyzji podano błędną wysokość dochodu rodziny. Jak wyjaśniła Pani Kierownik Wniosek P. (...) z dnia r. o udzielenie pomocy na zakup żywności rozstrzygnięty decyzją administracyjną dnia 15 maja 2012r. Rodzinie przyznano zasiłek celowy na zakup żywności, jednorazowo w m-cu maju. W dokumentacji dotyczącej tego wniosku

4 istnieje rozbieżność pomiędzy dochodem wyliczonym w wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego a dochodem jaki wskazano w decyzji administracyjnej, dlatego wyjaśniam: wniosek strony, wywiad środowiskowy oprócz wersji papierowych prowadzi się również w wersji elektronicznej w systemie informatycznym. Sprawdziłam dokumentację papierową i elektroniczną i stwierdzam, że w systemie elektronicznym pracownik popełnił błąd dwukrotnie wliczając do dochodu rodziny dochód z gospodarstwa rolnego, co spowodowało zawyżenie dochodu. Wywiad środowiskowy z błędnym dochodem generowany w wersji elektronicznej został «przypięty» do wniosku, do którego następnie została wydana decyzja administracyjna w systemie. Różnica w dochodzie rodziny pomiędzy wywiadem papierowym a wywiadem w systemie elektronicznym nie miała jednak wpływu na wysokość świadczenia przyznanego rodzinie.. Podawanie w treści decyzji informacji zgodnych z zebraną w prowadzonym postępowaniu dokumentacją i stanem faktycznym, w tym przywoływanie prawidłowych dat zdarzeń opisanych w decyzji, np. daty złożenia wniosku przez stronę. 9. W uzasadnieniu decyzji nr GOPS z 11 października 2012 roku dokonano odręcznej poprawki długopisem. Dokonywanie poprawek w decyzjach, w przypadku wystąpienia oczywistego błędu pisarskiego, w formie prawem przewidzianej, tj. poprzez wydanie postanowienia o sprostowaniu błędu na podstawie art kodeksu postępowania administracyjnego, a nie w formie odręcznych zmian na dokumencie. 10. W notatce służbowej sporządzonej przez pracownika socjalnego 13 lutego 2013 roku znajdowała się informacja, iż w wywiadzie środowiskowym z 12 grudnia 2011 roku klientka przekazała, że rodzina nie posiada osób zobowiązanych do alimentacji. Stwierdzono rozbieżność między informacjami zawartymi w notatce służbowej sporządzonej podczas przeprowadzanej kontroli, a zapisami wywiadu środowiskowego z 13 kwietnia 2012 roku, w którym pracownik socjalny odnotował, iż do kręgu osób zobowiązanych do alimentacji na rzecz rodziny można zaliczyć teściową. Złożono wyjaśnienie o treści: W sprawie rozbieżności pomiędzy wyjaśnieniami pracownika socjalnego z dnia r. odnoszącymi się do wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w dniu r. a zapisem w wywiadzie środowiskowym z dnia r. w sprawie osób zobowiązanych do alimentacji na rzecz rodziny, wyjaśniam na podstawie informacji uzyskanych od pracownika socjalnego; z wywiadu przeprowadzonego w 2011r. i z wywiadów prowadzonych w poprzednich latach (rodzina korzysta z pomocy społecznej od 1995 roku) wynika, że obydwoje małżonkowie nie posiadają osób zobowiązanych do alimentacji, w większości wniosków wywiad prowadzony był z P. (...). Z zapisów wywiadu przeprowadzonego w dniu r., z opisu pracy socjalnej wynika, że w trakcie prowadzonego wywiadu obecni byli obydwoje małżonkowie, szczegółowo opowiedzieli swoje problemy, relacje w związku, wskazali teściową jako osobę, od której można uzyskać wsparcie. Pracownik socjalny zobowiązał się do wyjaśnienia tej sprawy w czasie najbliższej wizyty w rodzinie; rodzina jest nadal objęta pomocą, oraz ustalenie, czyją teściową jest wskazana osoba i przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego. Ponadto nadmieniam, że w opisanym okresie (2011, 2012 rok) z rodziną pracowało dwóch pracowników socjalnych. (Przypadek X).

5 Rzetelne, zgodne ze stanem faktycznych, wypełnianie wszystkich rubryk kwestionariusza rodzinnego wywiadu środowiskowego, ze szczególnym uwzględnieniem osób zobowiązanych do alimentacji na rzecz klientów ubiegających się o pomoc. 11. Stwierdzono w prowadzonej przez Ośrodek dokumentacji przypadki braku informacji o zobowiązaniu klientów do okazywania aktywności w poszukiwaniu pracy lub rejestracji w PUP przez osoby bezrobotne (Przypadek IX, X, XI). Dokumentowanie w aktach spraw klientów pracy socjalnej prowadzonej z osobami bezrobotnymi, korzystającymi z pomocy Ośrodka w sposób odzwierciedlający faktyczną pracę wykonaną na rzecz ich aktywizacji zawodowej i społecznej. 12. Stwierdzono, iż w sentencji decyzji, przyznającej usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi (Przypadek XV, XVIII), termin przyznania wnioskowanej pomocy, formułowano w sposób uniemożliwiający ustalenie końcowej daty świadczenia usług (określono tylko datę początkową). Należy zaznaczyć, iż okres, na który przyznano świadczenie winien być określony w decyzji wprost. Ponadto w rozstrzygnięciu decyzji przyznających powyższe świadczenie (Przypadek XV, XVI, XVII, XVIII), brak informacji na temat całkowitego kosztu jednej godziny usług i wysokości odpłatności. W sentencji wskazano odpłatność wyliczoną jako procent rzeczywistych kosztów usługi. Przykładowo w treści decyzji nr GOPS z 13 sierpnia 2012 roku określono, iż odpłatność za świadczoną pomoc usługową wynosi 10% rzeczywistych kosztów usługi. W związku z powyższym brak możności ustalenia wysokości odpłatności, jaką ponosi wnioskodawca, ponieważ brak informacji o kwocie stawki w momencie otrzymania decyzji. Formułowanie sentencji decyzji w sposób umożliwiający ustalenie dokładnego terminu świadczenia pomocy poprzez określenie daty zakończenia usług opiekuńczych. Wskazywanie w treści tychże decyzji kosztu 1 godziny usług opiekuńczych oraz odpłatności ponoszonej przez klienta wyliczonej w postaci kwotowej. 13. Ustalono także nieprawidłowości w postaci obliczania dochodu osoby/rodziny nie z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku o udzielenie pomocy. Powyższe ma miejsce w przypadku decyzji nr GOPS z 24 maja 2012 roku (Przypadek XVIII), przyznającej pomoc w formie usług opiekuńczych. Wniosek klientka złożyła 24 maja 2012 roku, do dochodu wliczono świadczenie emerytalne z miesiąca maja, a nie z miesiąca kwietnia. Powyższej jest niezgodne z art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, iż za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu miesiąca, w którym wniosek został złożony. Stosowanie w prowadzonych postępowaniach zapisu art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, w zakresie ustalania z wyjątkiem przypadków w ustawie przewidzianych dochodu osoby samotnie gospodarującej lub rodziny w oparciu o sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku. 14. W sentencjach decyzji ustalających odpłatność za pobyt w DPS (Przypadek XIX), umieszczano zapis informujący o wysokości odpłatności ponoszonej przez Gminę, o treści: od dnia ( ) do dnia ( ) kwotę w wysokości 1757,52 zł, a od dnia ( )

6 w wysokości 1952,80 zł miesięczne stanowiącą różnicę pomiędzy średnim kosztem utrzymania w Domu Pomocy Społecznej w Wietrzychowicach, a opłatą ustaloną od mieszkańca domu wnosi gmina Gromnik do kasy lub na rachunek bankowy Domu Pomocy Społecznej w Wietrzychowicach do 30-go dnia każdego miesiąca. Wyeliminowanie, z sentencji decyzji ustalających odpłatność za pobyt w DPS, zapisu dotyczącego wysokości kosztów ponoszonych przez Gminę, dokonywanie zmiany decyzji tylko w sytuacji, gdy zmianie ulega wysokość odpłatności ponoszonej przez mieszkańca domu pomocy społecznej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), w przypadku stwierdzenia uchybień, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Ponieważ jest Pani osobą kierującą jednostką organizacyjną pomocy społecznej ośrodkiem pomocy społecznej, który zgodnie z art. 110 ustawy o pomocy społecznej jest powołany do realizacji zadań pomocy społecznej, a wobec tego osobą odpowiedzialną za ewentualne nieprawidłowości w jego działaniu. O sposobie realizacji powyższych wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Informuję Panią Kierownik, iż na podstawie art. 128 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej, przysługuje Pani uprawnienie do złożenia zastrzeżeń do zaleceń pokontrolnych, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie na gruncie art. 128 ust. 4 i 5 ustawy o pomocy społecznej jest Pani zobowiązana: 1. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków; 2. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń. z up. Wojewody Małopolskiego (-) mgr Katarzyna Nowaczyńska Kierownik Oddziału w Wydziale Polityki Społecznej Do wiadomości: Wójt Gminy Gromnik