Sztuka Gotycka. Zaprawdę, rzeczy widzialne są obrazami niewidzialnych. Mgr Michał Grabowski

Transkrypt

1 Sztuka Gotycka Zaprawdę, rzeczy widzialne są obrazami niewidzialnych Mgr Michał Grabowski 1

2 Asyż 2

3 Architektura -Włochy Santa Croce, Florencja Kościół franciszkański Świętego Krzyża (Santa Croce) z typową włoską ( na terenach Toskanii) fasadą zrobioną z dwóch różnych kamieni, układające się w geometryczne wzory. W środku dalej (co jest bardzo typowe dla Włoszech) układ kościoła wczesnochrześcijańskiego, niskiego, nie sklepionego, podłużnego. 3

4 Architektura -Włochy Santa Maria Novella, Florencja Woluty po bokach (fasada renesansowa) 4

5 Architektura -Włochy Katedra w Mediolanie 5

6 Katedra w Mediolanie 6

7 Palazzo Vecchio we Florencji 7

8 Ratusz: Symbol potęgi miasta Związki z budownictwem obronnym Wieża symbol suwerennej władzy miejskiej Dzwony i zegar wyposażenie wież 8

9 Wieża miejsce prezentowania treści politycznych, przez godła miejskiej i królewskie. Wieża stanowiła demonstrację zwierzchnictwa wójta nad miastem 9

10 WIEŻA SYMBOL: potęgi miasta i bogactwa, mieszkańców, wolnej gminy miejskiej sprawiedliwości, władzy, historii, czasu, obronności, ambicje stołeczności miasta. 10

11 Ratusz krakowski Rathaus dom rady Pierwsza wzmianka o krakowskim ratuszu 1316 r. Budynek kamienny o kształcie prostokąta o wymiarach 30 x 10m Budowla dwukondygnacyjna Pomieszczenia rady i sądu oraz hala targowa Nie było we wnętrzu kaplicy Matthias Gerung, 1536 r. 11

12 Gmerki 1414 r. koniec prac budowlanych, sprowadzono mistrza Jana z Torunia Z 1444 r. pochodzi zestaw znaków kamieniarskich gmerków, rodzaj podpisu kamieniarzy, który wykonano z okazji końca prac. 12

13 Gerichtslaube czyli zadaszona trybunę sądową zlokalizowaną w południowej części budynku, z której odczytywano artykuły prawa miejskiego, ogłaszano dekrety burmistrza i rady. Forma architektoniczna czerpała swoje wzorce z budynków municypalnych w północnej Italii. Forma baldachimu miała podnieść duchowe znaczenie tych, którzy na nim stali. 13

14 Ratusz nie był pierwszym budynkiem na Rynku (miano to przysługuje Domowi Kupców). Początkowo w lokowanym kilkakrotnie w XIII w. Wrocławiu zapewne nie był potrzebny specjalny budynek dla pięcioosobowej rady miejskiej oraz jedenastoosobowej ławy, które w przeciwieństwie do dziedzicznego wójta posiadała tylko ograniczone kompetencje. Radę wybrano prawdopodobnie po raz pierwszy w Altes Rathaus (Stary Ratusz), po raz pierwszy wzmiankowana w roku Kamienica ta znajdowała się we wschodniej pierzei Rynku, naprzeciw stanowiącego niegdyś plac sądowy południowo-wschodniego jego narożnika. Zapewne był to jeden z pierwszych murowanych domów w Rynku, w którym rada wynajmowała izbę na posiedzenia [ Najstarsza część Ratusza powstała, jak wnioskuje się ze źródeł pisanych, do roku 1299, kiedy to wypłacono wynagrodzenie budowniczym Martinusowi i Albericusowi (Marcinowi i Alberykowi) oraz zanotowano wpłatę za jednorazowe wynajęcie budynku sukiennikom. 14

15 Palazzo Publico w Sienie: Przykład włoskiego gotyku 1297 r. początek budowy Niższe partie wykonano z kamienia ( trawertyn), wyższe z cegieł. W latach przy pałacu zbudowano dzwonnicę - Torre del Mangia. 15

16 Architektura Katedra w Wiedniu, (św. Szczepana lub Stefana) 16

17 Architektura Katedra w Pradze, Czechy (św.wita) 17

18 Rzeźba Cechy: -najczęściej przedstawienia Matki Boskiej, (świętych rzadziej). -Sarkofagi z baldachimem (samodzielne budowle kamienne) dla książąt i królów. -Celem artysty jest pokazanie życia wewnętrznego człowieka -Fantastyka (maszkarony, potwory) -Możemy podzielić ją na: 1. XII/XIII rzeźba najbardziej klasyczna 2. XIV/XV dramatyzm, brzydota 3. XV Piękne Madonny 18

19 Katedra Chartres, Francja Po raz pierwszy kolumny figury 19

20 Hermann i Regelinda Katedra w Nauburgu Ekkehard i Uta Ekkehard i Uta 20

21 Rzeźba Renesans około 1200 Powrót do tradycji antycznych Chrzcielnica z Liège -Mikołaj z Verdum - portal katedry Notre Dame -Mistrz Figur Antycznych (który swymi rzeźbami nawiązywał do Grecji i Rzymu), udekorował min. portal katedry w Reims 21

22 Rzeźba - Portal Notre Dame 22

23 - Portal katedry w Reims 23

24 Rzeźba -Dekoracja katedry w Strasburgu, Eklezja i Synagoga, stoją na filarze anielskim 24

25 Rzeźba -Katedra w Bembergu portal 25

26 Rzeźba -Katedra w Bembergu Jeździec Bamberski 26

27 Rzeźba -Katedra w Magdeburgu Panny Mądre i Panny Głupie 27

28 Rzeźba -Rzeźba dewocyjna nie przedstawia scen z Biblii a legendy, wyjęte sceny, tracące sens, rzeźby ruchome, teatralizacja krucyfiksu (np.. Wychudzone oczodoły). -Pieta z Lubiąża - Styl około

29 Rzeźba -Piękna Madonna Maria z dzieciątkiem (Maria zawsze ma koronę, dzieciątko zawsze jest nagie), postać bardzo smukła, wygląda jak laleczka, z bardzo wysokim czołem -Madonna z Wrocławia -Madonna z Krużlowej 29

30 Rzeźba -Piękna Madonna z Torunia -Szaty układają się kaskadowo -Elegancja -Dworskość 30

31 Rzeźba -Ukrzyżowany Chrystus w XV znów jest dumny, elegancki, dworski -Dominują nastawy ołtarzowe -Gotyk łamany realizm mieszczański, rezygnacja z idealizmu dworskiego - Do Krakowa przyjeżdża Wit Stwosz 31

32 Rzeźba -Nagrobek Kazimierza Jagiellończyka, Wit Stwosz 32

33 Rzeźba -Krucyfiks, Henryk Slacker 33

34 Malarstwo gotyckie Gotyk linearny ( ) Francja Dueceno Rzym, Toskania Gotyk włoski ( ) okres trecento Gotyk międzynarodowy ( ). Sztuka staje się bardziej świecka Rola rzemieślników cechowych potrzeba sztuki populistycznej Rola szkół katedralnych i uniwersytetów Naturalizm mający korzenie w scholastycznym sposobie myślenia 34

35 Celem malarstwa wciąż była indoktrynacja ludu i przekazywanie treści religijnych Klientami malarzy zaczynają być władcy i ich dwory ( serwitorzy) Giotto di Bondone właściwie Angiolo di Bondone, zdrobniale Angiolotto. Do najważniejszych jego dzieł należą: freski w kaplicy Scrovegnich w Padwie, w kościele Santa Croce we Florencji i w bazylice św. Franciszka w Asyżu. 35

36 Freski w kaplicy Scrovegnich w Padwie 36

37 Malowidło ze ściany nawy sen Joachima 37

38 Kaplica jest jednonawowa, sklepiona beczkowo, zakończona prezbiterium o sklepieniu żebrowym. Ściany są gładkie, a wszelkie zdobienia zostały wykonane malarsko. Stworzone pędzlem listwy, gzymsy, ramy naśladują do złudzenia rzeczywiste, wykreślając przy tym misterny, lecz bardzo przejrzysty system podziałów geometrycznych, w którym jak wykazała precyzyjna analiza pomiarowa dokonano szeregu niezauważalnych okiem korektur optycznych (M. Skubiszewska, Malarstwo Italii w latach ) Malowidła zawierają także elementy iluzji: na arkadzie, prowadzącej do prezbiterium, artysta namalował dwie puste kapliczki z lampami, stwarzające wrażenie głębi, a powyżej dwie konstrukcje architektoniczne, które z kolei wyglądają, jakby odstawały od powierzchni muru i wychodziły przed nią. 38

39 Charakterystyka: Zbliżenie do natury, aby dostrzec Boga Pełne narracji, idealizuje kształty Wprowadza elementy z życia codziennego Uwypukla tematy związane z życiem i śmiercią Chrystusa Fresk Giotto nakładał temperą barwniki na suchy tynk, co pozwalało na późniejsze nanoszenie poprawek 39

40 Cenno di Pempo - Cimabue Mozaiści: Jacobo Torrici i Pietro Cavallini ( Rzym) Procesyjne krucyfiksy, gdzie na bocznych rozszerzeniach belki pionowej przedstawiano sceny biblijne Szkoła toskańska Chrystus na krzyżu z zamkniętymi oczami Wpływy bizantyjskie 40

41 Duecento Wpływy filozofii franciszkańskiej Możliwość pokazania uczuć Malarze korzystają z mecenatu ( okres rozwoju miast państw oraz prosperity kupców i bankierów) Madonna autorstwa Duccio de Buoninegna ( 1285 r.) Kościół Santa Maria Novella 41

42 Giotto di Bondone ( ) 1. Przedstawiciel szkoły florenckiej i stylu trencento 2. Inicjator malarstwa nowożytnego 3. Cykle obrazów dla kościoła w Asyżu. 4. Zagospodarowanie przestrzeni na obrazie perspektywa przestrzenna o różnych punktach widzenia, rola architektury i natury Hołd prostego człowieka 42

43 Św. Franciszek Figury przestają być płaskie Nabierają przestrzennych kształtów Owalne twarze Gest i ruch bliski człowiekowi Pokazanie stopniowe kolorów Następcy Giotta: Taddeo Gaddi czy Andrea de Firenze. 43

44 Asyż Jasełka w Greccio Stygmatyzacja św. Franciszka 44

45 Simone Martini ( ), Maesta, Siena idealizacja Maryi 45

46 Ambrogio Lorenzetti wraz z bratem Pietro tworzyli pod wpływem dzieł Giotta. Byli pierwszymi artystami ze Sieny, którzy nawiązywali do realistycznych przedstawień tego florenckiego malarza. Wspólnie stworzyli freski w Palazzo Publico. W swoich eksperymentach z trzecim wymiarem zwiastowali już sztukę renesansu. Ambrogiemu przypisuje się dwa małe obrazy przedstawiające pierwsze w sztuce europejskiej pejzaże. 46

47 Miasto pod dobrymi rządami 47

48 48

49 Symboliczne przedstawienie ideałów, o których należy pamiętać przy rządzeniu miastem rodzaj napomnienia dla członków Rady Dziewięciu: 49