Postawa ciała jest jednym ze wskaźników prawidłowego rozwoju oraz statycznej; dynamicznej sprawności ciała.

Transkrypt

1 Literka.pl Wady postawy Data dodania: :53:08 Postawa jest subtelnymwskaźnikiem stanu aktywności organizmu ludzkiego; każdy upadek siłrozwojowych jakiejkolwiek rodziny lub społeczeństwa, każde pogorszeniestanu zdrowia osobnika znajduje swój wyraz w pogorszeniu postawy.postawa ciała jest jednym ze wskaźników prawidłowego rozwoju orazstatycznej; dynamicznej sprawności ciała. Postawa jest subtelnym wskaźnikiem stanu aktywności organizmu ludzkiego; każdy upadek sił rozwojowych jakiejkolwiek rodziny lub społeczeństwa, każde pogorszenie stanu zdrowia osobnika znajduje swój wyraz w pogorszeniu postawy. Postawa ciała jest jednym ze wskaźników prawidłowego rozwoju oraz statycznej; dynamicznej sprawności ciała. Postawą ciała nazywamy indywidualne ukształtowanie ciała i położenie poszczególnych odcinków tułowia oraz nóg w pozycji stojącej. Postawa prawidłowa to zharmonizowany układ poszczególnych odcinków ciała względem siebie oraz w odniesieniu do osi mechanicznej ciała, utrzymywanej w mimowolnym napięciu układów mięśniowego i nerwowego. Postawa prawidłowa to harmonijne i bez wysiłkowe ułożenie poszczególnych elementów postawy w stosunku do osi długiej ciała. Postawa prawidłowa jest takim układem poszczególnych odcinków ciała nie tkniętych zmianami patologicznymi, który: zapewnia optymalną jej stabilność, wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego do jej utrzymania, stwarza warunki do optymalnego ułożenia narządów wewnętrznych Postawa prawidłowa jest to taki rodzaj normalnego sposobu trzymania się, który pozostaje w zgodności z dynamiką rozwojową człowieka w danym okresie jego rozwoju osobniczego Wada postawy to odchylenie od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej danej kategorii wieku, płci i typu budowy. Wady postawy można podzielić na proste i złożone. Proste wady postawy określamy niekiedy jako błędy postawy. Zmiany strukturalne oraz różnorodne deformacje w obrębie narządu ruchu nazywamy wadami budowy (np. wady klatki piersiowej, koślawość kolan, skoliozy). Postawa wadliwa to taki jej stan, w którym nastąpiło zdeformowanie kręgosłupa, klatki piersiowej, miednicy lub kończyn dolnych. Postawę wadliwą znamionują, więc zarówno wady proste, jak i złożone. Cechy charakteryzujące postawę prawidłową

2 Dobra postawa zależy od: prawidłowego ukształtowania układu kostno-więzadłowego, dobrze rozwiniętego i wydolnego układu mięśniowego, sprawnie działającego układu nerwowego. Ogólnie postawa prawidłowa charakteryzuje się następującymi cechami: prostym ustawieniem głowy, fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej i prostym kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej, dobrze wysklepioną klatką piersiową, przednia część klatki piersiowej jest częścią ciała najdalej wysuniętą ku przodowi, 4. dobrze podpartą miednicą na głowach kości udowych, 5. prostymi kończynami dolnymi i prawidłowo wysklepionymi stopami, Przy prawidłowej postawie ciała pion spuszczony z okolicy wyrostka sutkowego kości skroniowej powinien przechodzić przez środek stawu barkowego, krętarz większy kości udowej, nieco do przodu od linii środkowej stawów kolanowego i skokowego i padać na środek stępu. Okresy rozwoju wady I okres zmian czynnościowych Jedne grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i ich skrócenie. Czas trwania tego okresu może być różny w zależności od czynników, które powodują powstawanie wady i może wynosić od kilku tygodni o kilku miesięcy. II okres powstawania przykurczy (więzadeł, ścięgien, mięśni) W tym okresie interwencja ćwiczeniami korekcyjnymi może być jeszcze całkowicie skuteczna. Okres ten może trwać przez kilka tygodni, miesięcy a nawet lat. III okres zmian strukturalnych, czyli utrwalonych przykurczy Wady postawy w tym okresie określamy jako patologiczne. Ćwiczenia korekcyjne pozwalają zapobiec dalszemu postępowaniu wady, jednakże całkowita jej likwidacja jest już niemożliwa i często wymaga złożonego postępowania rehabilitacyjnego (w tym zabiegu chirurgicznego) Zmienność postawy w rozwoju osobniczym Przyczyn zmienności postawy trzeba upatrywać między innymi w warunkach anatomicznych i fizjologicznych, w działaniu centralnych refleksów postawy, w filogenetycznym i ontogenetycznym jej rozwoju. Postawę dziecka możemy ocenić dopiero przy pierwszych samodzielnych próbach stania. Kręgosłup posiada już wtedy wykształcone przodowygięcie w odcinku szyjnym i lekkie tyłowygięcie w odcinku piersiowo-lędźwiowym. Przodowygięcie bywa czasem nieznacznie powiększone. Plecy małego dziecka są lekko zaokrąglone lub rzadziej zupełnie płaskie, kończyny dolne ustawione w lekkim zgięciu w stawach biodrowych i kolanowych. Brzuch w związku z bardzo słabymi mięśniami wchodzącymi w skład jego ściany jest mocno uwypuklony. Zmiany w postawie u dziecka postępują powoli i polegają na coraz wyraźniejszym kształtowaniu się przodowygięcia kręgosłupa w odcinku lędźwiowym oraz stopniowym

3 zmniejszeniu nadmiernego uwypuklenia brzucha. W okresie 7 8 lat, a więc w wieku szkolnym, przodowygięcie lędźwiowe ulega już wyraźnemu ukształtowaniu. Brzuch, mimo wyraźnego spłaszczenia, nadal jest lekko uwypuklony. W latach szkolnych aż do pierwszych objawów dojrzewania - u dzieci występuje wyraźne stonizowanie postawy, która jest dość prężna i mocna. W okresie dojrzewania płciowego ma miejsce ponowne pogorszenie postawy. Pojawiają się objawy fizycznego i psychicznego zmęczenia dziecka, postawę cechuje wtedy niedbałość i wiotkość. Brzuch znów się uwypukla, plecy są często nadmiernie okrągłe. Głowa pochylona ku przodowi stwarza wrażenie zbyt ciężkiej w stosunku do utrzymującej ją szyi. W obrębie kończyn dolnych u dziewcząt występuje niekiedy tyło wygięcie w stawach kolanowych. Dziewczęta w tym okresie często wysuwają ku przodowi barki chcąc ukryć rozrastające się sutki. W związku ze zmianą ustawienia barków kończyny górne zwisają nie wzdłuż bocznej powierzchni tułowia, ale przesunięte są ku przodowi, co pogłębia jeszcze bardziej okrągłość pleców i stwarza obraz zapadniętej klatki piersiowej Koniec okresu dojrzewania, to równocześnie ponowne kształtowanie się dobrej postawy. Następuje ostateczne uformowanie przodowygięcia w lędźwiowym odcinku kręgosłupa, brzuch znów staje się płaski, silnie rozwija się tkanka mięśniowa. Okres ten trwa przez kilkanaście lat. Powyżej 5 roku życia może wystąpić ponowne pogorszenie postawy. Brzuch zaczyna wystawać, lekko zwisać. Pogłębiają się wszystkie fizjologiczne krzywizny kręgosłupa, a równocześnie w związku ze zmianami zachodzącymi głównie w krążkach międzykręgowych, zmniejsza się jego długość. Kształcenie postawy starzejącego się człowieka w dużej mierze zależy o ogólnego stanu jego zdrowia, warunków bytowych oraz rodzaju wykonywanej pracy. Zmiany postawy przebiegają nieco odmiennie w różnych typach konstytucjonalnych. Związane z wiekiem nasilenie krzywizn kręgosłupa obserwuje się znacznie wyraźniej u osób posiadających budowę asteniczną. W osobniczym rozwoju postawy ciała wyróżnia się okresy stabilizacji i chwiejności, okresy, kiedy zmiany są wyraźniejsze, a wady postawy częstsze. Ponieważ wzrost poszczególnych części ciała jest nierówny, daje się zaobserwować charakterystyczne dla pewnych okresów rozwojowych zmiany proporcji. Zmiany te odnoszą się zarówno do długości kończyn dolnych, tułowia, jak i szerokości, zmienia się kąt pochylenia miednicy, mostka itp. Takie okresy, w których nasila się występowanie wad postawy nazywamy krytycznymi okresami dla posturo genezy. Pierwszy z nich przypada na 7 rok życia i nosi nazwę :szkolnego, drugi na etap skoku pokwitaniowego. Okres szkolny charakteryzuje się z biologicznego punktu widzenia względną harmonia rozwojową. Źródła tych niekorzystnych zmian upatrujemy w nowych dla dziecka warunkach szkolnych. Do najczęstszych czynników zaburzających przebieg posturo genezy w tym okresie zalicza się: niekorzystne pozycje statyczne spowodowane długotrwałym siedzeniem w ławce szkolnej, noszeniem dodatkowych ciężarów, czynniki psychiczne - (trema, lęk), czynniki higieniczno zdrowotne mające związek z oświetleniem, noszoną odzieżą i obuwiem. Okres drugi, tzw. skoku pokwitaniowego jest okresem dużej dysharmonii rozwojowej. Następuje szybki rozwój kośćca, za którym nie nadąża rozwój mięśni, towarzyszy temu przesunięcie środka ciężkości ciała ku górze (spowodowane to jest intensywnym wzrostem kończyn dolnych), wszystko to może prowadzić o zaburzeń statyki ciała. Tak zwana kifoza młodzieńcza powstaje pod wpływem wyżej opisanych zjawisk. Postawa zmienia się także w ciągu dnia po wpływem najróżnorodniejszych bodźców. Dobre samopoczucie, radość, chęć dobrej prezentacji, słowem wszystko, co tonizuje

4 człowieka, pobudza do przyjęcia lepszej postawy i odwrotnie przygnębienie, złe samopoczucie sprzyjają wadom postawy. zmęczenie, Podział i przyczyny wad postawy wady wrodzone kości mięśni wady nabyte rozwojowe nawykowe Wady wrodzone Do tej grupy należą przypadki z odchyleniami prawidłowej budowy ciała w następstwie czynników, które działały w okresie płodowym. Przyczyny powstawania wad są różne. Niektóre z nich przekazywane są dziedzicznie, do rozwoju innych doszło na skutek zaburzonego wydzielania wewnątrzmacicznego. Bezpośredniej przyczyny innych wad należy upatrywać w czynnikach toksycznych (zatrucia, choroby infekcyjne matki) lub mechanicznych, które działały w różnych okresach życia płodowego. Wady wrodzone kości zaburzenia kostnienia (chondrodysplazje i chondrodystrofie), dodatkowe kręgi lub niedorozwój pojedynczego kręgu, kręgi klinowe, dodatkowe żebra, zrost kręgów, kręgozmyk, rozszczepy kręgów, wrodzony kręcz szyi, W obrębie kończyn dolnych i stóp spotykamy najczęściej: wrodzone zwichnięcia stawu biodrowego, asymetrię długości kończyn dolnych, wady stóp np.(stopa wydrążona, końsko-szpotawa, piętowa, szpotawa, końska, płaska, płasko-koślawa Wady wrodzone mięśni: wrodzona atonia mięśniowa (choroba polega na osłabieniu siły mięśniowej i zaniku tej tkanki), postępujący zanik mięśni Wady nabyte Mogą być wywołane przebytymi chorobami i określamy je terminem rozwojowe lub powstają na skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała wady nawykowe Wady nabyte rozwojowe Powstają najczęściej w wyniku następujących chorób: krzywicy, gruźlicy i choroby Scheuermanna. Wady nabyte nawykowe Ich przyczyn upatrujemy w trzech sferach czynników, do których należą:

5 1) 2) 3) czynniki środowiskowe czynniki morfologiczne czynniki fizjologiczne Wady kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej Istotą wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej jest pogłębienie lub zmniejszenie fizjologicznych wygięć kręgosłupa. Najczęściej występują cztery postacie tych wad. Pogłębienie kifozy piersiowej, tzw. plecy okrągłe (dorsum rotundum) Pogłębienie lordozy lędźwiowej, tzw. plecy wklęsłe (dorsum concavum) Pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej plecy okrągło wklęsłe ( dorsum rotundo concavum) 4. Brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa plecy płaskie (dorsum planum) Plecy okrągłe (dorsum rotundum) Charakteryzują się nadmiernym wygięciem kręgosłupa ku tyłowi. Jeżeli wygięcie to dotyczy górnego, piersiowego odcinka kręgosłupa, to taką postać pleców okrągłych określamy jako kifotyczną. Jeżeli cały kręgosłup wygięty jest ku tyłowi, to mówimy o postaci siedzeniowej lub o kifozie totalnej. Wada ta charakteryzuje się osłabieniem mięśni grzbietu, wysunięciem do przodu głowy i barków, przykurczem mięśni klatki piersiowej. Funkcja oddechowa klatki piersiowej jest upośledzona. Etiologia Plecy okrągłe mogą być wrodzone lub nabyte. Plecy okrągłe nabyte mogą powstać w następstwie takich chorób, jak: krzywica, gruźlica, choroba Scheuermanna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Częstą przyczyną powstawania pleców okrągłych jest dystonia mięśniowa, czyli zaburzenie równowagi napięć mięśniowych mięśni grzbietu. Zaburzenia te mogą być wynikiem przeciążenia pracą statyczną prostowników grzbietu podczas niewłaściwej pozycji przy pracy lub nauce. Plecy wklęsłe (dorsum concavum) Istota wady polega na pogłębieniu lordozy lędźwiowej. W warunkach prawidłowych odcinek lędźwiowy kręgosłupa ukształtowany jest w postaci wygięcia ku przodowi, a więc lordozy. Plecy wklęsłe mogą być wrodzone lub nabyte. W praktyce wychowania fizycznego najliczniejszą grupę stanowią przypadki pleców wklęsłych nabytych, będące skutkiem dystonii mięśniowej. W tych przypadkach nasza ingerencja jest najbardziej potrzebna i skuteczna. Lokalizacja zmian Wielkość, kształt i rozległość lordozy pozostają w ścisłym związku z analogicznymi cechami kifozy piersiowej. Wyróżniamy: - pogłębienie fizjologicznej lordozy bez zmian lokalizacji (hiperlordoza lędźwiow, która w odcinku piersiowym ma tendencję do kompensacyjnego pogłębiania kifozy piersiowej, przemieszczenie szczytu lordozy, połączone najczęściej ze zmianami jej rozległości, w związku, z czym rozróżniamy: lordozę niską krótką, z towarzyszącą jej najczęściej kifozą o długim łuku,

6 lordozę wysoką długą, która obejmuje wygięciem lordotycznym także dolny odcinek piersiowy, dochodzi nawet czasem do Th6, z towarzyszącą jej kifozą wysoką krótką. Plecy okrągło wklęsłe (dorsum rotundo concavum) Charakterystyczną cechą tej wady jest zwiększona lordoza lędźwiowa i kifoza piersiowa. Zazwyczaj głowa jest pochylona ku przodowi, a klatka piersiowa spłaszczona. W większości przypadków pierwotną przyczyną wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy, w związku z czym zwiększa się lordoza lędźwiowa i na drodze odcinkowej kompensacji, dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej. Zmienne ukształtowanie kręgosłupa wpływa na stan mięśni i więzadeł, a mianowicie: mięśnie prostownika grzbietu odcinka piersiowego ulegają rozciągnięciu, a w odcinku lędźwiowym skróceniu. Przykurczowi ulegają również mięśnie obręczy barkowej i klatki piersiowej. Zwiększona lordoza przesuwa narządy jamy brzusznej ku przodowi i po ich naporem ulegają rozciągnięciu mięśnie brzucha. Osłabione są mięśnie pośladkowe. Plecy płaskie (dorsum planum) Ta wada charakteryzuje się spłaszczeniem lub brakiem fizjologicznych wygięć kręgosłupa. Brak fizjologicznych krzywizn kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa. Poszczególne elementy kręgosłupa ulegają przeciążeniu i prowadzą do zmian zwyrodnieniowych. Istnieje skłonność do powstawania bocznych skrzywień kręgosłupa. Pojemność i ruchomość klatki piersiowej są upośledzone. Plecy płaskie coraz częściej spotykamy u dzieci i młodzieży. Przyczyn powstawania tej wady lekarze upatrują w sedenteryjnym trybie życia, charakterystycznym nie tylko w pracy, ale i podczas odpoczynku. Wpływa on nie tylko na ograniczenie i zubożenie praktycznych form ruchowych, lecz także na osłabienie mięśni. Boczne skrzywienie kręgosłupa (scoliosis) Boczne skrzywienie kręgosłupa jest to odchylenie od osi anatomicznej całego kręgosłupa lub jego odcinka w płaszczyźnie czołowej, które pociąga za sobą wtórne zmiany w układzie narządu ruchu, klatce piersiowej i narządach wewnętrznych. Powstanie i rozwój skoliozy zależą od dwóch podstawowych czynników etiologicznego i biomechanicznego. Pierwszy może być bardzo różnorodny i zapoczątkowuje powstanie skrzywienia, drugi jest wspólny dla wszystkich skrzywień (bez względu na etiologię) i działa zgodnie z prawami fizyki oraz prawami wzrostu. Czynnik ten steruje rozwojem skoliozy. Podział skolioz Najczęściej spotykany podział skolioz jest podział Cobba: czynnościowe skolizy w których nie stwierdza się utrwalonych zmian w budowie kręgosłupa strukturalne skoliozy, w których stwierdzamy utrwalone zmiany. Ze względów etiologicznych dzielimy je na: kostno pochodne wrodzone, torakopochodne, układowe neuropochodne

7 d) 4. wrodzone, porażenne wiotkie, porażenne spastyczne, inne, mięśniowo pochodne: wrodzone, dystrofie mięśniowe, inne, idiopatyczne o nie ustalonej etiologii (80 90% skolioz strukturalnych) Inne podziały: ze względu na lokalizację skrzywienia: skoliozy piersiowe,] skoliozy lędźwiowe, skoliozy szyjne, z uwagi na liczbę łuków skrzywienia: jednołukowe, dwu i wielołukowe (maksymalnie 4 łukowe) biorąc pod uwagę stopień mechanicznego wyrównania się skrzywienia: wyrównane, nie wyrównane 4. ze względu na stopień wyrównania się czynno biernego skrzywienia: skrzywienia wyrównujące się czynnie za pomocą napięcia mięśni, skrzywienia wyrównujące się biernie poprzez ułożenie na boku zwis itp., 5. z uwagi na wielkość kąta skrzywienia skoliozy dzielimy na stopnie, 6. ze względu na występowanie skolioz w różnych okresach wzrostu dziecka dzielimy je na: skrzywienia wczesne dziecięce od ½ do 3 roku życia, skrzywienia dziecięce od 3 do 8 roku życia, skrzywienia dorastających występują w okresie pokwitania Wady klatki piersiowej Wyróżniamy kilka typów fizjologicznych klatki piersiowej. Klatka prawidłowa, gdzie mostek i cała przednia część klatki piersiowej wysunięte są ku przodowi, żebra tak uniesione, że najdalej wysuniętą częścią ciała jest przednia ściana klatki piersiowej. W zależności od stopnia wysklepienia klatki piersiowej mówimy o klatce piersiowej spłaszczonej, płaskiej, beczkowatej. Do patologicznych wad klatki piersiowej zaliczamy dwie jej postacie: klatkę piersiową lejkowatą (pectus excavatum) klatkę piersiową kurzą (pectus carinatum) Klatka piersiowa lejkowata Charakteryzuje się lejkowatym zapadnięciem dolnej części mostka i przylegających odcinków żeber. Jeżeli dno lejka wpada ściśle w linii środkowej, zmiany są symetryczne, jeżeli przesunięte jest w lewo, lub prawo linii środkowej, zmiany są asymetryczne. Na skutek osłabienia mięśni grzbietu, wysunięcia barków do przodu, spłaszczenia klatki piersiowej i wiotczenia mięśni brzucha, przy oddychaniu występują

8 paradoksalne ruchy klatki piersiowej. Dzieci dotknięte tą wadą wykazują słaby rozwój... Dostęp do pełnej treści możliwy po zalogowaniu. Literka.pl Literka.pl