Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy

Transkrypt

1 ¹karstwo w Polsce (Grassland Science in Poland), 14, Copyright by Polish Grassland Society, Poznañ, 2011 PL SSN SN Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy K. MUS Zak³ad ¹karstwa, nstytut Produkcji Roœlinnej, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie im. Hugona Ko³³¹taja Natural values of meadow communities in valley of the Mierzawa river bstract. The aim of the research was to evaluate the meadow communities, that are accompanying the valley of Mierzawa river. The types of habitats that have been examined are the fresh and the wet meadows, that belong to various phytosociological associations, differentiated in the type of management. n explored terrain, there has been done 45 phytosociological records, during June and July in 2010 and 2011, in 16 localities, that all belong to the Niecka Nidziañska macroregion. The Mierzawa river is a right-bank tributary of Nida, and its length is about 60 km. ltitudes above sea level in the investigated area only slightly exceed 200 m in the valley of this river. Whereas altitudes of surrounding ground reach to a little above 300 m a.s.l. n this area, there is a considerable floristic diversity, what has been assessed by a big number of plant species, genera, and botanical families, that belong to vascular plants. Natural values of that terrain were estimated according to an appropriate method, which shows that the wet meadows are more floristically diversified than the fresh meadows. Key words:meadows of the Mierzawa river, natural values, the Niecka Nidziañska macroregion 1. Wstêp Obszary dolinowe rzeki Mierzawy, znajduj¹ siê w obrêbie dwóch województw, ma³opolskiego i œwiêtokrzyskiego. Teren ten zlokalizowany jest na osi Kraków Kielce, a pod wzglêdem geobotanicznym nale y do krainy Miechowsko-Sandomierskiej i okrêgu Miechowsko-Piñczowskiego (SZFER i WSP., 1977). W niewielkim stopniu pokrywa siê z województwem ma³opolskim, natomiast przewa aj¹ca jego czêœæ obejmuje województwo œwiêtokrzyskie (ryc. 1). Swoje Ÿród³a rzeka Mierzawa ma w miejscowoœci ryzdzyn, uchodzi w okolicach Piñczowa do Nidy, dla której jest prawobrze nym dop³ywem. Obszary dolinowe Mierzawy, rozpoœcieraj¹ce siê na wysokoœci oko³o 200 m n.p.m., (KONDRCK, 2009). stanowi¹ dogodne miejsce dla rozwoju roœlinnoœci trawiastej, na d³ugoœci oko³o 60 km. Dolina Mierzawy o uk³adzie równole nikowym, jest swoist¹ naturaln¹ granic¹ dla trzech mezoregionów: Wy yny Miechowskiej, Garbu Wodzis³awskiego i P³askowy u

2 106 K. Musia³ Jêdrzejowskiego, w obrêbie Niecki Nidziañskiej, bêd¹cej czêœci¹ Wy yny Ma³opolskiej (KONDRCK, 2009). W czêœci swego przebiegu rzeka zosta³a uregulowana, stanowi¹c obecnie w¹ski i prosty kana³. Jednak e, na niektórych jej odcinkach pozosta³y jeszcze naturalne fragmenty tworz¹ce malownicze meandry, bogate w roœlinnoœæ wodn¹ i bagienn¹. Na badanym terenie czêsto obserwuje siê odst¹pienie od u ytkowania koœnego ³¹k, zw³aszcza w siedliskach wilgotniejszych, na co wp³ywa w g³ównej mierze czynnik ekonomiczny. Zosta³o tutaj zaobserwowane dosyæ du e zró nicowanie siedlisk, pod wzglêdem wilgotnoœciowym, co wed³ug KOCHNOWSKEJ i WSP. (2004), sprzyja ró norodnoœci florystycznej, ze wzglêdu na wystêpowanie zarówno gatunków siedlisk suchych, jak równie wilgotnych i mokrych. Zbiorowiska ³¹kowe z klasy Molinio rrhenatheretea, s¹ nieod³¹cznym elementem krajobrazu dolin rzecznych, pe³ni¹c istotne funkcje przyrodnicze (WRD istmrow- SK-KRZCZEK, 2010). Jednak e, wyniku d³ugotrwa³ego zaniechania u ytkowania w zbiorowiskach trawiastych, zdaniem KRYSZK (2010), postêpuj¹ca sukcesja prowadzi do obni enia siê ró norodnoœci gatunkowej. Celem badañ by³a ocena zbiorowisk ³¹kowych, towarzysz¹cych dolinie Mierzawy, na podstawie aktualnego stanu u ytkowania konkretnych p³atów ³¹k œwie ych i wilgotnych. naliza florystyczna mia³a na celu wykazanie bioró norodnoœci danego terenu, z wyró nieniem gatunków ekspansywnych, lecz tak e tych nara onych w wyniku przekszta³ceñ siedlisk, na zmniejszanie stanu swego posiadania. Ryc. 1. Miejscowoœci w dolinie Mierzawy objête badaniami Fig. 1. Localities in the valley of the Mierzawa that were studied 2. Materia³ i metody adania by³y prowadzone w czerwcu i lipcu, w latach 2010 i 2011 i polega³y na wykonaniu 45 zdjêæ fitosocjologicznych wed³ug metody raun-lanqueta (SZFER i WSP., 1977), na sta³ej powierzchni oko³o 100 m 2. W zdjêciach fitosocjologicznych oszacowano sk³ad gatunkowy runi ³¹kowej, przy czym do jego okreœlenia pos³u ono siê 6-stopniow¹ skal¹ iloœciowoœci. Równie dokonano próby oceny sk³adu florystycznego ³¹k metod¹ szacunkow¹ KLPP (1962), zak³adaj¹c¹ okreœlenie udzia³u gatunków z dok³adnoœci¹ do 1% w runi. Osobno scharakteryzowane zosta³y tereny znajduj¹ce siê PT, ¹karstwo w Polsce, 14, 2011

3 Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy 107 w granicach administracyjnych województwa ma³opolskiego i œwiêtokrzyskiego. naliza florystyczna pozwoli³a oceniæ walory przyrodnicze ³¹k œwie ych i wilgotnych. Oceniono je bior¹c pod uwagê: ogóln¹ i œredni¹ liczbê gatunków w zdjêciu fitosocjologicznym. Ponadto okreœlono strukturê botaniczn¹, tj.: liczbê wszystkich gatunków zanotowanych w terenie badañ, iloœæ rodzajów i rodzin botanicznych p³atów ³¹k. Nazewnictwo ³aciñskie i polskie podano wed³ug MRK i WSP. (2002). Klasyfikacjê fitosocjologiczn¹ jednorodnych p³atów roœlinnoœci ³¹kowej opracowano na podstawie Przewodnika do oznaczania zbiorowisk roœlinnych Polski (MTUSZKEWCZ, 2002). Zdjêcia fitosocjologiczne wykonano w wybranych losowo miejscach, w 16 miejscowoœciach, znajduj¹cych siê na terenie trzech mezoregionów. Na Wy ynie Miechowskiej by³y to: ryzdzyn, Koz³ów, Marcinowice i Karczowice, mieszcz¹ce siê w granicach administracyjnych województwa ma³opolskiego. Pozosta³e zdjêcia fitosocjologiczne wykonano w województwie œwiêtokrzyskim, na terenie dwóch mezoregionów. Pierwszy z nich to Garb Wodzis³awski, obejmuj¹cy miejscowoœci: Podsadek, Mstyczów, ia³owie a, Krzelów, Swaryszów i Tarnawa. Drugi, P³askowy Jêdrzejowski, bêd¹cy ³agodnie sfalowan¹ wy yn¹. Na jego obszarze analizowano roœlinnoœæ ³¹kow¹ w nastêpuj¹cych miejscowoœciach: Mierzawa, Krzciêcice, S³aboszowice, Konary, Wrociery i Paw³owice ko³o Piñczowa. Gleby terenu badañ zosta³y zaklasyfikowane na podstawie Map gleb Polski wydanych przez nstytut Uprawy Nawo enia i Gleboznawstwa w Pu- ³awach, jako mu³owo bagienne (MUSEROWCZ i WSP., 1961). Ponadto podjêto próbê oszacowania walorów krajobrazowych, na podstawie oceny œrodowiska przyrodniczego obszarów dolinowych (OŒWT, 2000). Wed³ug tej metody, zosta³y wyliczone klasy waloryzacyjne, z uwzglêdnieniem podzia³u na ³¹ki œwie e i wilgotne. 3. Wyniki i dyskusja W wyniku badañ na danym terenie, oznaczono 162 gatunki roœlin naczyniowych, znajduj¹ce siê w obrêbie 114 rodzajów i 35 rodzin botanicznych. Najbogatsze w gatunki rodzaje to: Carex (5), Galium (5), Potentilla (5), Rumex (4), Trifolium (4) i icia (4). Najliczniej reprezentowane rodziny zosta³y przedstawione w tabeli 1. S¹ to: Poaceae 30 gatunków, steraceae 17 gatunków i Fabaceae 15 gatunków. Z kolei wymieniaæ mo na w sumie 16 rodzin, które w obrêbie wykonanych zdjêæ, reprezentowane by³y przez 1 tylko gatunek. Szeœæ z nich, uznanych za rzadkie i szczególnie interesuj¹ce, dla tego typu zbiorowisk, zosta³o zaprezentowanych w tabeli 1. Do nich zaliczaj¹ siê np.: Juncaginaceae, Ophioglossaceae, Orchidaceae czy Crassulaceae. Jedynie rodziny steraceae i Poaceae zosta³y zanotowane we wszystkich zdjêciach fitosocjologicznych (tab. 1). Wœród gatunków znajduj¹cych siê w terenie badañ, oznaczono trzy zamieszczone na Czerwonej liœcie roœlin i grzybów Polski (MREK i WSP., 2006), jako zagro one, na izolowanych stanowiskach, poza g³ównym obszarem wystêpowania. S¹ to Ophioglossum vulgatum, Dianthus superbus, a tak e Lathyrus palustris. Wed³ug tlasu rozmieszczenia roœlin naczyniowych w Polsce, s¹ one niezbyt czêste na terenie naszego kraju PT, Grassland Science in Poland, 14, 2011

4 108 K. Musia³ (ZJ C izj C, 2001). Równie trzy gatunki znajduj¹ce siê na obszarze badañ, s¹ objête ochron¹ œcis³¹. Nale y tutaj obok nasiêÿrza³u pospolitego i goÿdzika pysznego, tak e kuku³ka szerokolistna (Dactylorhiza majalis), bêd¹ca najpospolitszym przedstawicielem krajowych storczykowatych. Jego zagro enie wynika z osuszania mokrych ³¹k, oraz zarastania ich przez krzewy i trzcinê (MREK i WSP., 2003). Poszczególne p³aty ró ni³y siê znacznie pod wzglêdem iloœci buduj¹cych je gatunków. Widoczna by³a tutaj dosyæ wyraÿnie zale noœæ pomiêdzy intensywnoœci¹ u ytkowania i iloœci¹ gatunków. ¹ki intensywnie u ytkowane, niezale nie od stopnia wilgotnoœci, charakteryzowa³y siê z regu³y mniejsz¹ ró norodnoœci¹ biologiczn¹, ni p³aty ³¹k u ytkowanych ekstensywnie lub takie na których zaprzestano koszenia przez kilka kolejnych lat (tab. 2). Uwa a siê, e ekstensywna gospodarka ³¹kowa sprzyja bioró norodnoœci (SCHLTZ i WSP., 2007). Zale noœæ ta by³a bardziej wyraÿna w zbiorowiskach trawiastych, wykszta³conych w siedliskach o wiêkszym uwilgotnieniu, które s¹ z regu³y s³abiej u ytkowane. Zdjêcia fitosocjologiczne, zw³aszcza wykonane w miejscach bardziej mokrych i s³abiej u ytkowanych, charakteryzuj¹ siê wystêpowaniem wielu gatunków z klasy dwuliœciennych (Magnoliopsida). Czêsto jednak, z niewielkim udzia³em w runi, osi¹gaj¹c iloœciowoœci oznaczone jako +. ogata ró norodnoœæ gatunków nale ¹cych do Magnoliopsida, w runi ³¹k notowana jest w p³atach, w których brak u ytkowania koœnego szacuje siê na kilka lat. Jednak e, d³u sze porzucanie u ytkowania na ³¹kach, zw³aszcza wilgotnych, z czasem prowadzi do wycofywania siê niektórych sk³adników, co wi¹ e siê ze zmniejszeniem bioró norodnoœci. Zanikaj¹ gatunki œwiat³olubne i wra liwe na zmiany siedlisk, dosyæ rzadkie i nara one na terenie ca³ego kraju, jak: Ophioglossum vulgatum, Lathyrus palustris czy Triglochin palustre. Natomiast spoœród przedstawicieli rodziny Poaceae, bardzo czêstym sk³adnikiem ³¹k wilgotnych, nieu ytkowanych jest Deschampsia caespitosa, gatunek ekspansywny, uzyskuj¹cy stopieñ sta³oœci fitosocjologicznej i du e iloœciowoœci w fitocenozach, ale tak e np. Phragmites australis, o sta³oœci fitosocjologicznej (tab. 2). ¹ki œwie e, czêsto nadal s¹ u ytkowane, ze wzglêdu na ich wy sz¹ wartoœæ gospodarcz¹. Ruñ ³¹kowa jest tutaj budowana przede wszystkim przez kilka gatunków traw, jak np.: rrhenatherum elatius, Festuca pratensis czy Phleum pratense, wykazuj¹ce wysok¹ sta³oœæ fitosocjologiczn¹ i du e iloœciowoœci w konkretnych zdjêciach (tab. 2). Wiêksze zró nicowanie fitosocjologiczne wykazuj¹ zbiorowiska trawiaste, wykszta³cone w siedliskach silniej uwilgotnionych, ni w siedliskach œwie ych. Jednak czêsto s¹ to zespo³y zubo a³e, nie posiadaj¹ce swych najwa niejszych gatunków charakterystycznych. Przyk³adem jest Molinietum caerulae, obecnie zanikaj¹cy na terenie Polski. Na badanym obszarze, spoœród jego gatunków charakterystycznych, notowano jedynie: Dianthus superbus, Molinia caerulea, Ophioglossum vulgatum. Dosyæ czêsto w dolinie Mierzawy, w miejscach wilgotnych, stwierdzono wystêpowanie zespo³ów: ngelico Cirsietum oleracei, Cirsietum rivularis i Scirpetum silvatici (tab. 2). Ponadto bardzo pospolite jest zbiorowisko z Deschampsia caespitosa, rozwijaj¹ce siê wskutek zaniedbañ pielêgnacyjnych. Zespó³ ngelico Cirsietum oleracei, w którym dominuj¹cym gatunkiem jest Polygonum bistorta, na badanym terenie jest asocjacj¹ bogat¹ florystycznie, w tego typu zbiorowiskach widoczne s¹ zabiegi pielêgnacyjne, w postaci PT, ¹karstwo w Polsce, 14, 2011

5 Tabela 1. Rodziny botaniczne w terenie badañ reprezentowane najczêœciej i najrzadziej Table 1. otanical families in the area of research, represented by those occuring most and least frequently Rodzina botaniczna otanical family Rodziny reprezentowane najczêœciej Families represented the most frequently liczba gatunków w obrêbie rodziny number of species within the family liczba zdjêæ w których zanotowano rodzinê (45 = 100%) number of records where the family occurs Rodzina botaniczna otanical family Rodziny reprezentowane najrzadziej Families represented the least frequently liczba gatunków w obrêbie rodziny number of species within the family 1. Poaceae Crassulaceae steraceae Juncaginaceae Fabaceae Liliaceae Lamiaceae Ophioglossaceae Caryophyllaceae Orchidaceae piaceae Solanaceae 1 3 liczba zdjêæ w których zanotowano rodzinê (45 = 100%) number of records where the family occurs

6 110 J. Sosnowski Tabela 2. loœciowoœæ i sta³oœæ fitosocjologiczna wybranych gatunków, w obrêbie zespo³ów roœlinnych w 2 typach ³¹k: wilgotnej i œwie ej Table 2. Quantities of some species and their phytosociological constancy in associations of 2 types of meadows: wet and fresh Ogólna liczba zdjêæ Number of phytosociological records (1+2) ¹ki wilgotne Wet meadows 23 Nazwa gatunku Name of species MQ* KLPP MQ -*** PC** Deschampsietum caespitosae Deschampsia caespitosa 27 3 ngelico Cirsietum oleracei Polygonum bistorta 15 2 Sanguisorba officinalis 10 2 Lathyrus palustris + + Cirsietum rivularis Cirsium rivulare 10 2 Phragmites australis 10 2 Scirpetum silvatici Scirpus silvaticus 20 2 Ranunculo-lopecuretum geniculati lopecurus geniculatus 4 1 Molinietum caerulae Molinia caerulea + + Dianthus superbus + + Ophioglossum vulgatum + + Œrednia liczba gatunków w zdjêciu Mean number of species in a record ¹ki œwie e Fresh meadows 22 Nazwa gatunku Name of species MQ* KLPP MQ -*** PC** rrhenatheretum elatioris rrhenatherum elatius 35 3 Festuca pratensis 25 3 Lotus corniculatus 5 2 Phleum pratense 5 2 Heracleum sphondylium 4 1 Leucanthemum vulgare 2 1 Campanula patula + + Œrednia liczba gatunków w zdjêciu Mean number of species in a record 20 MQ* œrednia iloœciowoœæ mean quantity, PC** sta³oœæ fitosocjologiczna phytosociological constancy, -*** raun-lanquet. PT, ¹karstwo w Polsce, 14, 2011

7 Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy 111 koszenia 1 raz w czasie trwania sezonu wegetacyjnego. W miejscach d³u ej zalewanych, obserwuje siê wystêpowanie wilgotnych muraw zespo³u Ranunculo-lopecuretum geniculati. Natomiast w siedliskach okresowo zalewanych, w ruñ zbiorowiska zaklasyfikowanego do Cirsietum rivularis, wkracza roœlinnoœæ szuwaru trzcinowego, czyli Phragmitetum australis. Tego typu zbiorowiska w terenie badañ, podobnie jak te nale ¹ce do Molinietum caerulae, charakteryzuj¹ siê bardzo s³abym stopniem u ytkowania koœnego. W miejscach nieco wy ej po³o onych i przesychaj¹cych, spotyka siê przede wszystkim p³aty zespo³u rrhenatheretum elatioris, cenne z punktu widzenia gospodarki ³¹karskiej i w wyniku tego wykaszane œrednio dwa razy w roku. W sk³adzie florystycznym zbiorowisk ³¹kowych, nie zanotowano gatunków o najwy- szych liczbach waloryzacji przyrodniczej (9, 10) okreœlaj¹cych gatunki gin¹ce i silnie zagro one. Oznaczono natomiast 5 gatunków zagro onych na skutek przekszta³ceñ siedlisk mokrad³owych, którym przyznano 8 punktów waloryzacyjnych w skali wg OŒWT (2000). S¹ to: Cirsium rivulare, Dactylorhiza majalis, Dianthus superbus, Lathyrus palustris i Ophioglossum vulgatum. Jednak e, w badanych p³atach ³¹k dominuj¹ gatunki przedstawiaj¹ce ma³e walory przyrodnicze (2 lub 1 pkt.). Czyni je to gatunkami niezagro onymi, czy wrêcz przypadkowymi w siedliskach hydrogenicznych. Roœlinnoœæ 45 zdjêæ fitosocjologicznych, obejmuj¹cych trzy mezoregiony, najczêœciej reprezentuje ³¹ki œwie e klasy waloryzacyjnej. Okreœla ona ich ma³e walory przyrodnicze. Natomiast walory przyrodnicze ³¹ki wilgotnej, mieszcz¹ siê w szerszym przedziale. Na przekszta³conych siedliskach wilgotnych, przy jednoczesnym braku stosowania zabiegów pielêgnacyjnych, dochodzi rozprzestrzeniania siê gatunków z klasy dwuliœciennych, o ma³ych walorach przyrodniczych, np.: Rudbeckia laciniata, Solidago gigantea czy Cirsium arvense. Proces ten prowadzi do obni ania klasy waloryzacyjnej runi zbiorowisk. Niekiedy jednak pojedyncze p³aty badanych ³¹k wyró nia³y siê du ymi walorami przyrodniczymi klasa C i umiarkowanie du ymi walorami klasa (tab. 3). 4. Wnioski Roœlinnoœæ badanego terenu, charakteryzuje siê dosyæ du ¹ ró norodnoœci¹ gatunkow¹ (162) i rodzajow¹ (114), a tak e liczb¹ buduj¹cych je rodzin botanicznych (35). Zanotowane zosta³y, równie gatunki roœlin naczyniowych, szczególnie interesuj¹ce: rzadkie, zagro one, a tak e objête ochron¹ œcis³¹. Ekstensywna gospodarka ³¹kowa jest optymalnym typem u ytkowania dla tego typu obszarów, z punktu widzenia bioró norodnoœci. Przy d³u szym zaniechaniu u ytkowania wkraczaj¹ gatunki z terenów s¹siednich, posiadaj¹ce szersz¹ skalê ekologiczn¹, co jest niekorzystne dla naturalnych sk³adników badanych zespo- ³ów roœlinnych. Do takich ekspansywnych gatunków nale ¹ zw³aszcza trawy: np.: Deschampsia caespitosa czy Phragmites australis. Z drugiej strony, szereg gatunków œwiat³olubnych wycofuje siê, jak np.: Dianthus superbus czy Ophioglossum vulgatum. PT, Grassland Science in Poland, 14, 2011

8 Nr zdjêcia No. of record Klasa waloryzacji alorization class Rodzaj ³¹ki Type of meadow Nr zdjêcia No. of record Klasa waloryzacji alorization class Rodzaj ³¹ki Type of meadow Nr zdjêcia No. of record Klasa waloryzacji alorization class Rodzaj ³¹ki Type of meadow Tabela 3. Wartoœæ przyrodnicza badanych zbiorowisk ³¹kowych Table 3. The natural values of meadows Województwo ma³opolskie Ma³opolskie voivodship C C S S S S W S S S W W W W W W W S S W W Województwo œwiêtokrzyskie Œwiêtokrzyskie voivodship W S S W S W S S S S S S W S W W W W S S ³¹ka œwie a, W ³¹ka wilgotna W W S S W W W

9 Walory przyrodnicze zbiorowisk ³¹kowych doliny rzeki Mierzawy 113 Ubo enie sk³adu florystycznego ³¹k, zwi¹zanego z intensywnoœci¹ u ytkowania, prowadzi do ustêpowania z runi wielu gatunków charakterystycznych i wykszta³cenie zespo³ów w formie kad³ubowej. ¹ki wilgotne terenu badañ by³y œrednio nieco bogatsze w gatunki roœlin, w tym rzadkie i zagro one, ni ³¹ki œwie e. adane ³¹ki œwie e przedstawiaj¹ ma³e walory przyrodnicze (klasa ), z du ¹ iloœci¹ w badanych p³atach gatunków przypadkowych dla obszarów hydrogenicznych. Natomiast ³¹ki wilgotne osi¹gaj¹ wy sze klasy waloryzacji przyrodniczej (klasy C, ), o czym œwiadczy wystêpowanie gatunków roœlin cennych przyrodniczo, w tym rzadkich i ustêpuj¹cych. Literatura KLPP E., ¹ki i pastwiska. Warszawa, Pañstwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leœne. KOCHNOWSK R., GMRT R., YSKO., SOTEK Z., STSÑSK M., PRJS., Roœlinnoœæ strefy ekotonowej dolnego biegu ny. Woda Œrodowisko Obszary wiejskie, 4, 2a (11), KONDRCK J., Geografia regionalna Polski. Warszawa PWN, KRYSZK J., KRYSZK., KLRZYÑSK., STRYCHLSK., Ró norodnoœæ florystyczna i wartoœæ u ytkowa wybranych zbiorowisk trawiastych Wielkopolski w zale noœci od poziomu gospodarowania. Fragmenta gronomica, 27(4), MTUSZKEWCZ W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roœlinnych Polski. PWN Warszawa, MREK Z., PÊKOŒ-MRKOW H., tlas roœlin chronionych. Oficyna Wydawnicza Multico. Warszawa. MREK Z., ZRZYCK K., WOJEWOD W., SZEL G Z., Red list of plants and fungi in Poland. Kraków, MREK Z., PÊKOŒ-MRKOW H., ZJ C., ZJ C M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. checklist. W. Szafer nstitute of otany, Polish cademy of Sciences, Kraków, ss MUSEROWCZ., LZR J., SKWN T., STRZEMSK M., TOMSZEWSK J., Mapa gleb Polski. nstytut Uprawy Nawo enia i Gleboznawstwa. rkusz E3, Kraków. OŒWT J., Metoda przyrodniczej waloryzacji mokrade³ i wyniki jej zastosowania na wybranych obiektach. Falenty, SCHLTZ G., CZY H., LEPNTZ W., URY M., Kierunki zmian sk³adu florystycznego na u ytkach zielonych po wy³¹czeniu z intensywnego u ytkowania. cta otanica Warmiae et Masuriae, 4, SZFER W., ZRZYCK K., PW OWSK., KORNŒ J., MEDWECK-KORNŒ., Podzia³ Polski na jednostki botaniczno-fizjograficzne. Szata roœlinna Polski. Warszawa PWN, wyd., T2, SZFER W., ZRZYCK K., PW OWSK., KORNŒ J., MEDWECK-KORNŒ., Sk³ad i budowa zbiorowisk roœlinnych oraz metody ich badania. Szata roœlinna Polski. Warszawa PWN, T1, WRD M., STMROWSK-KRZCZEK E., Ocena wartoœci runi oraz wilgotnoœci i trofizmu siedlisk wybranych zbiorowisk trawiastych z klasy Molinio-rrhenatheretea wnadwieprzañskim Parku Krajobrazowym. ¹karstwo w Polsce, 13, PT, Grassland Science in Poland, 14, 2011

10 114 K. Musia³ ZJ C., ZJ C M., tlas rozmieszczenia roœlin naczyniowych w Polsce. Kraków, nak³adem Pracowni Chorologii Komputerowej Uniwersytetu Jagielloñskiego i Fundacji dla Uniwersytetu Jagielloñskiego, 195, 324, 382. Natural values of meadow communities in valley of the Mierzawa river K. MUS Division of Grassland Management, nstitute of Plant Production, University of griculture in Kraków Summary The research was conducted in 2010 and 2011 (June and July) in the valley of the Mierzawa. This river is a right-bank tributary of the Nida and its length is about 60 km. ltitudes above sea level in the investigated area, only slightly go beyond 200 m in the valley of this river. However, altitudes of surrounding ground reach to a little above 300 m a.s.l. s a result of this study, there has been done 45 phytosociological records in fresh and wet meadow associations, in 16 localities, that all belong to the Niecka Nidziañska macroregion. n the meadows of this area, a considerable floristic diversity was noted. That has been assessed by a big number of: species (162), genera (114) and botanical families (35), that all belong to vascular plants. The botanical families like Poaceae and steraceae, have been found in all records, they were also the most numerous in species. Three species of investigated area are considered vulnerable: Ophioglossum vulgatum, Dianthus superbus and Lathyrus palustris. lso three are protected by the law, there are: Dactylorhiza majalis, Ophioglossum vulgatum and Dianthus superbus. The wet meadows were richer in species than their fresh counterparts. t was visible in the total and avarage number of species in a record. There are several plant associations, connected with the meadows in this area. Especially wet habitats were more diversified, into a few plant communities: Cirsietum rivularis, ngelico Cirsietum oleracei, Scirpetum silvatici, Ranunculo-lopecuretum geniculati, Phragmitetum australis, and expanding association of Deschampsia caespitosa. n places situated a little higher, there was met rrhenatheretum elatioris. The natural values have been classified both for wet and fresh meadows. For fresh meadows, valorization classes were low, and average class was, what means small natural values. For wet habitats, it was more differentiated, and varied from class, to C, which stands for large natural values. dres do korespondencji ddress for correspondence: Mgr Kamila Musia³ Zak³ad ¹karstwa, nstytut Produkcji Roœlinnej Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Ko³³¹taja w Krakowie al. Mickiewicza 21, Kraków kamilam80@interia.pl PT, ¹karstwo w Polsce, 14, 2011