PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO 1. Podstawy prawne: Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) Wewnątrzszkolny System Oceniania I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Gorzowie Wlkp. Program nauczania: Zofia Starownik i in.: Przeszłość to dziś. Program nauczania języka polskiego w liceum ogólnokształcącym, liceum profilowanym i technikum. Zakres podstawowy i rozszerzony. Warszawa Ogólne cele oceniania osiągnięć uczniów: Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju. Motywowanie ucznia do dalszej pracy. Dostarczanie rodzicom, opiekunom i nauczycielom o postępach, trudnościach w uczeniu się oraz szczególnych uzdolnieniach ucznia. Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktycznowychowawczej. 3. Wymagania edukacyjne: Wymagania ogólne I Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń rozumie teksty o skomplikowanej budowie; dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; rozpoznaje funkcje tekstu i środki językowe służące ich realizacji; ma świadomość kryteriów poprawności językowej. II Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej. III Tworzenie wypowiedzi. Uczeń buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej. Wymagania szczegółowe ZAKRES PODSTAWOWY ZAKRES ROZSZERZONY I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Czytanie i słuchanie. Uczeń: 1) odczytuje sens całego tekstu (a w nim znaczenia wyrazów, związków frazeologicznych, zdań, grup zdań uporządkowanych w akapicie, odróżnia 1) czyta utwory stanowiące konteksty dla tekstów znaczenie realne i etymologiczne) oraz wydzielonych kultury poznawanych w szkole; przez siebie fragmentów; potrafi objaśnić ich sens oraz 2) twórczo wykorzystuje wypowiedzi funkcję na tle całości; krytycznoliterackie i teoretycznoliterackie (np. 2) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych recenzja, szkic, artykuł, esej); (artykuł, felieton, reportaż), politycznych 3) porównuje tekst linearny i hipertekst rozumiany (przemówienie) i popularnonaukowych; wśród tekstów jako wypowiedź nieciągła, nielinearna, stanowiąca prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; system powiązanych segmentów tekstowych, odczytuje zawarte w odbieranych tekstach informacje łączonych dowolnie przez użytkownika języka w zarówno jawne, jak i ukryte; każdorazowym 3) rozpoznaje typ nadawcy i adresata tekstu; akcie odbioru; 4) wskazuje charakterystyczne cechy stylu danego 4) rozpoznaje retoryczną organizację wypowiedzi tekstu, rozpoznaje zastosowane w nim środki wskazuje zastosowane w niej sposoby osiągania językowe i ich funkcje w tekście; przejrzystości i sugestywności; 5) wyróżnia argumenty, kluczowe pojęcia 5) rozpoznaje mechanizmy nowomowy

2 i twierdzenia w tekście argumentacyjnym, dokonuje jego logicznego streszczenia; 6) rozróżnia w dialogu odpowiedzi właściwe i unikowe; 7) rozpoznaje w wypowiedzi ironię, objaśnia jej mechanizm i funkcję; 8) rozpoznaje pytania podchwytliwe i sugerujące odpowiedź; 9) rozpoznaje manipulację językową w tekstach reklamowych, w języku polityków i dziennikarzy. charakterystyczne dla systemów totalitarnych. 2. Samokształcenie i docieranie do informacji. Uczeń: 1) szuka literatury przydatnej do opracowania różnych zagadnień; selekcjonuje ją według wskazanych kryteriów (w zasobach bibliotecznych korzysta zarówno z tradycyjnego księgozbioru, jak i z zapisów multimedialnych i elektronicznych, w tym Internetu); 2) korzysta ze słowników i leksykonów, w tym słowników etymologicznych i symboli; 3) tworzy przedmiotowe bazy danych zawierające informacje zdobywane w toku nauki; 4) sporządza opis bibliograficzny książki i artykułu, zapisów elektronicznych, bibliografię wybranego tematu. 1) analizuje i definiuje (w razie potrzeby z pomocą słowników) znaczenia słów; 2) zna pojęcia znaku i systemu znaków; uzasadnia, że język jest systemem znaków; rozróżnia znaki werbalne i niewerbalne, ma świadomość ich różnych funkcji i sposobów interpretacji; 3) zna pojęcie aktu komunikacji językowej i wskazuje jego składowe (nadawca, odbiorca, kod, komunikat, kontekst), dostrzega i omawia współczesne zmiany modelu komunikacji językowej (np. różnice między tradycyjną komunikacją ustną lub pisaną a komunikacją przez Internet); 4) rozpoznaje i nazywa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, ekspresywną, impresywną w tym perswazyjną); 5) wskazuje w czytanych tekstach i analizuje przykłady odmian terytorialnych, środowiskowych i zawodowych polszczyzny; 6) rozpoznaje w czytanych tekstach oraz wypowiedziach mówionych stylizację, rozróżnia jej rodzaje (archaizację, dialektyzację, kolokwializację) i określa funkcje; 7) rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i stosowności wypowiedzi; rozpoznaje i poprawia różne typy błędów językowych; 8) odróżnia słownictwo neutralne od emocjonalnego i wartościującego, oficjalne od swobodnego. 3. Świadomość językowa. Uczeń: 1) samodzielnie wybiera do lektury teksty, stosując różne kryteria wyboru, które potrafi uzasadnić; 2) adiustuje tekst na poziomie elementarnym. 1) rozróżnia i omawia na wybranych przykładach funkcje języka poznawczą (kategoryzowanie świata), komunikacyjną (tworzenie wypowiedzi i stosowanie języka w aktach komunikacji) oraz społeczną (jednoczenie grupy i budowanie tożsamości zbiorowej regionalnej, środowiskowej, narodowej); 2) dostrzega związek języka z obrazem świata; 3) rozpoznaje i wskazuje wybrane cechy języka polskiego, które świadczą o jego przynależności do rodziny języków słowiańskich; sytuuje polszczyznę na tle innych języków używanych w Europie; 4) postrzega styl potoczny jako centrum systemu stylowego polszczyzny, od którego odróżniają się inne style: artystyczny, naukowy, urzędowy, publicystyczny. II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń zna teksty literackie i inne teksty kultury wskazane przez nauczyciela. 1. Wstępne rozpoznanie. Uczeń: 1) prezentuje własne przeżycia wynikające z kontaktu z dziełem sztuki; 2) określa problematykę utworu; 3) rozpoznaje konwencję literacką (stałe pojawianie się danego literackiego rozwiązania w obrębie pewnego historycznie określonego zbioru utworów). 1) wskazuje zastosowane w utworze środki wyrazu artystycznego i ich funkcje (poznane wcześniej, a ponadto: oksymorony, synekdochy, hiperbole, elipsy, 2. Analiza. Uczeń: podstawowego 1) wskazuje związki między różnymi aspektami

3 paralelizmy) oraz inne wyznaczniki poetyki danego utworu (z zakresu podstaw wersyfikacji, kompozycji, genologii) i określa ich funkcje; 2) dostrzega w czytanych utworach cechy charakterystyczne określonej epoki (średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, współczesność); 3) analizując teksty dawne, dostrzega różnice językowe (fonetyczne, leksykalne) wynikające ze zmian historycznych; 4) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania świata przedstawionego i bohatera (narracja, fabuła, sytuacja liryczna, akcja); 5) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty (dostrzega cechy wspólne i różne). 1) wykorzystuje w interpretacji elementy znaczące dla odczytania sensu utworu (np. słowa-klucze, wyznaczniki kompozycji); 2) wykorzystuje w interpretacji utworu konteksty (np. literackie, kulturowe, filozoficzne, religijne); 3) porównuje funkcjonowanie tych samych motywów w różnych utworach literackich; 4) odczytuje treści alegoryczne i symboliczne utworu. 1) dostrzega związek języka z wartościami, rozumie, że język podlega wartościowaniu, (np. język jasny, prosty, zrozumiały, obrazowy, piękny), jest narzędziem wartościowania, a także źródłem poznania wartości (utrwalonych w znaczeniach nazw wartości, takich jak: dobro, prawda, piękno; wiara, nadzieja, miłość; wolność, równość, braterstwo; Bóg, honor, ojczyzna; solidarność, niepodległość, tolerancja); 2) dostrzega obecne w utworach literackich oraz innych tekstach kultury wartości narodowe i uniwersalne; 3) dostrzega w świecie konflikty wartości (np. równości i wolności, sprawiedliwości i miłosierdzia) oraz rozumie źródła tych konfliktów. 1) tworzy dłuższy tekst pisany lub mówiony (rozprawka, recenzja, referat, interpretacja utworu literackiego lub fragmentu) zgodnie z podstawowymi regułami jego organizacji, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej; 2) przygotowuje wypowiedź (wybiera formę gatunkową i odpowiedni układ kompozycyjny, analizuje temat, wybiera formę kompozycyjną, sporządza plan wypowiedzi, dobiera właściwe słownictwo); 3) tworzy samodzielną wypowiedź argumentacyjną według podstawowych zasad logiki i retoryki (stawia tezę lub hipotezę, dobiera argumenty, porządkuje je, hierarchizuje, dokonuje ich selekcji pod względem użyteczności w wypowiedzi, podsumowuje, dobiera przykłady ilustrujące wywód myślowy, przeprowadza prawidłowe wnioskowanie); 4) publicznie wygłasza przygotowaną przez siebie wypowiedź, dbając o dźwiękową wyrazistość przekazu (w tym także tempo mowy i donośność głosu); 5) stosuje uczciwe zabiegi perswazyjne, zdając sobie 3. Interpretacja. Uczeń: 4. Wartości i wartościowanie. Uczeń: III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Mówienie i pisanie. Uczeń: utworu (estetycznym, etycznym i poznawczym); 2) dostrzega przemiany konwencji i praktykę ich łączenia (synkretyzm konwencji i gatunków); 3) rozpoznaje aluzje literackie i symbole kulturowe (np. biblijne, romantyczne) oraz ich funkcję ideową i kompozycyjną, a także znaki tradycji, np. antycznej, judaistycznej, chrześcijańskiej, staropolskiej; 4) dostrzega w czytanych utworach: parodię, parafrazę i trawestację, wskazuje ich wzorce tekstowe; 5) rozpoznaje i charakteryzuje styl utworu, np. wiersza renesansowego, barokowego, klasycystycznego, romantycznego. Spełnia wymagania określone dla zakresu 1) dostrzega i komentuje estetyczne wartości utworu literackiego; 2) przeprowadza interpretację porównawczą utworów literackich; 3) w interpretacji eseju i felietonu wykorzystuje wiedzę o ich cechach gatunkowych; 4) konfrontuje tekst literacki z innymi tekstami kultury np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi. 1) wskazuje różne sposoby wyrażania wartościowań w tekstach. 1) tworzy wypowiedzi ze świadomością ich funkcji sprawczej; 2) ocenia własną kompetencję językową (poprawność gramatyczną i słownikową) oraz kompetencję komunikacyjną (stosowność i skuteczność wypowiadania się).

4 sprawę z ich wartości i funkcji; wystrzega się nieuczciwych zabiegów erystycznych; 6) opracowuje redakcyjnie własny tekst (dokonuje uzupełnień, przekształceń, skrótów, eliminuje przypadkową niejednoznaczność wypowiedzi, sporządza przypisy); 7) wykonuje różne działania na tekście cudzym (np. streszcza, parafrazuje, sporządza konspekt, cytuje). 1) operuje słownictwem z określonych kręgów tematycznych (na tym etapie rozwijanym i koncentrującym się przede wszystkim wokół tematów: Polska, Europa, świat współczesność i przeszłość; kultura, cywilizacja, polityka). 2. Świadomość językowa. Uczeń: podstawowego. Powyższe wymagania zakresu podstawowego będą realizowane w toku pracy nad tekstami kultury wybranymi przez Przedmiotowy Zespół Języka Polskiego. Uczniów obowiązuje następująca lista lektur: Wybór mitów, w tym o: Prometeuszu, Orfeuszu, rodzie Labdakidów, Sofokles: Król Edyp lub Antygona (utwór poznawany w całości), Horacy: Pieśni (wybór, w tym: Do Deliusza, Wybudowałem pomnik), wybór tekstów biblijnych, w tym fragm. Księgi Hioba, Księgi Koheleta, wybrany psalm, dwie przypowieści, fragm. Apokalipsy św. Jana, Homilia Jana Pawła II wygłoszona 2 czerwca 1979r. w Warszawie na Placu Zwycięstwa (nagranie telewizyjne), Bogurodzica, Posłuchajcie, bracia miła, Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią, Jan Kochanowski: Pieśni (wybór co najmniej czterech pieśni, w tym: Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony, Czego chcesz od nas, Panie, Nie porzucaj nadzieje), Jan Kochanowski: Treny (wybór, w tym: IX, X, XI, XIX), Jan Kochanowski: Psalm VIII, Szekspir: Makbet (utwór poznawany w całości), M. Sęp Szarzyński: Rytmy abo wiersze polskie (trzy wybrane sonety), D. Naborowski (wybór wierszy, w tym Krótkość żywota), J.A. Morsztyn (wybór wierszy, w tym Do trupa, O swej pannie), J.Ch. Pasek: Pamiętniki (fragmenty), I. Krasicki (wybrane satyry, w tym Pijaństwo), J. Wybicki: Pieśń legionów polskich we Włoszech, wybór wierszy romantycznych, w tym: A. Mickiewicz: Romantyczność, Sonety krymskie (co najmniej dwa sonety); J. Słowacki: Testament mój; C.K. Norwid: Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie? A. Mickiewicz: Dziady cz. III (utwór poznawany w całości), A. Mickiewicz: Pan Tadeusz (utwór poznawany w całości), M. Konopnicka: Mendel Gdański, B. Prus: Lalka (utwór poznawany w całości), F. Dostojewski: Zbrodnia i kara (utwór poznawany w całości), wybór wierszy młodopolskich poetów (K. Przerwa-Tetmajer, L. Staff, J. Kasprowicz), S. Wyspiański: Wesele (utwór poznawany w całości), J. Conrad: Jądro ciemności (utwór poznawany w całości), W. Reymont: Chłopi (fragmenty), J. Tuwim (wybrane wiersze, co najmniej dwa), B. Leśmian (wybrane wiersze, co najmniej dwa), S. Żeromski: Przedwiośnie (fragmenty), B. Schulz: wybrane opowiadanie (np. Sierpień), W. Gombrowicz: Ferdydurke (utwór poznawany w całości),

5 wybór poezji (m.in. K. Baczyński, T. Różewicz, Cz. Miłosz, W. Szymborska, Z. Herbert) T. Borowski (wybrane opowiadanie), H. Krall: Zdążyć przed Panem Bogiem (utwór poznawany w całości), G. Herling-Grudziński: Inny świat (utwór poznawany w całości), A. Camus: Dżuma (utwór poznawany w całości), S. Mrożek: Tango (utwór poznawany w całości). Ponadto inne teksty wybrane przez nauczyciela. Listę lektur obowiązujących w zakresie rozszerzonym ustala nauczyciel w porozumieniu z zespołem uczniowskim w oparciu o podstawę programową. 4. Rodzaje aktywności podlegające ocenianiu: wypracowania (np. esej, rozprawka, interpretacja tekstu literackiego, recenzja i in.), testy czytania ze zrozumieniem, wypowiedzi ustne (np. odpowiedź na pytanie nauczyciela, referowanie, udział w dyskusji, spontaniczne zabieranie głosu), prezentacje/projekty/referaty, sprawdziany wiedzy i umiejętności, sprawdziany znajomości treści lektury, zadania domowe, praca zespołowa i prezentowanie jej wyników, aktywność na zajęciach, recytacja utworów literackich, udział w przedstawieniu, formy wypowiedzi związane z przekładem intersemiotycznym, np. wykonanie plakatu, nagranie krótkiego filmu inne. 5. Skala ocen: a) w ocenianiu osiągnięć uczniów z języka polskiego obowiązuje, zgodnie z WSO, następująca skala ocen: 1 niedostateczny 2 dopuszczający minus 2 dopuszczający 2+ dopuszczający plus 3 dostateczny minus 3 dostateczny 3+ dostateczny plus 4 dobry minus 4 dobry 4+ dobry plus 5 bardzo dobry minus 5 bardzo dobry 5+ bardzo dobry plus 6 celujący minus 6 celujący b) w sytuacji, gdy uczeń nie zaliczy obowiązkowej formy sprawdzania osiągnięć, nauczyciel wpisuje symbol 0 oznaczający brak zaliczenia. Uczeń, który nie zaliczy co najmniej trzech spośród obowiązkowych form, otrzymuje na semestr ocenę niedostateczną, c) uczeń musi zaliczyć wszystkie obowiązkowe lektury omawiane na lekcjach. Niezaliczenie lektury skutkuje obniżeniem oceny semestralnej, d) nauczyciel ma obowiązek prowadzenia w dzienniku lekcyjnym czytelnej indeksacji ocen. 6. Normy wymagań na poszczególne oceny.

6 Wymagania na ocenę: dopuszczającą dostateczną Wymagania ogólne Wypowiedź ustna Wypowiedź pisemna Uczeń czyta lektury i zna ich treść. Samodzielnie wykonuje zadania zalecone przez nauczyciela; przystępuje do obowiązkowych form sprawdzenia wiedzy; wykazuje aktywność na niskim poziomie. Prowadzi zeszyt z notatkami, na lekcje przynosi wymagane przez nauczyciela materiały (np. egzemplarze lektur, zestawy cytatów, kopie tekstów itp.). Uczeń czyta lektury, zna ich treść i problematykę; samodzielnie wykonuje zadania nauczyciela o przeciętnym stopniu trudności; zalicza obowiązkowe formy sprawdzenia wiedzy; chętnie uczestniczy w lekcji, choć jego odpowiedzi nie zawsze są poprawne. Prowadzi zeszyt z notatkami, na lekcje przynosi wymagane przez nauczyciela materiały (np. egzemplarze lektur, zestawy cytatów, kopie tekstów itp.). Uczeń podejmuje próbę rozmowy, stara się zrozumieć pytanie, mówi przeważnie na temat; odtwarza treści (streszcza, parafrazuje); na ogół mówi komunikatywnie, choć popełnia błędy w zakresie fleksji, składni, leksyki, frazeologii; z pomocą nauczyciela porządkuje wypowiedź ustną, doprowadzając ją do najbardziej ogólnego i podstawowego wniosku. Uczeń odpowiada w związku z zadanym pytaniem, orientuje się w omawianym materiale, omawia go odtwórczo, ale z dbałością o poprawność odtworzenia; podejmuje próbę analizy, aby wyciągnąć podstawowy wniosek; przywołuje podstawowe argumenty; odtwarza znane opinie i sądy; próbuje przywołać podstawowe konteksty; posługuje się schematycznym, ale komunikatywnym stylem; popełnia nieliczne błędy w mówieniu (w zakresie fleksji, składni, leksyki, frazeologii, ortofonii); posługuje się wystarczającym słownictwem; podejmuje próbę uporządkowania wypowiedzi; stara się bronić swego stanowiska. Uczeń tworzy wypracowanie częściowo zgodnie z tematem, podejmuje próbę analizowania, traktując ją jako podstawę interpretacji; interpretując, odczytuje sens słów w kontekście zdania; odczytuje utwory na poziomie dosłownym; dostrzega podstawowe środki artystycznego wyrazu i stara się określić ich funkcje; argumentację zastępuje sprawozdaniem, podejmuje próbę wnioskowania i uogólniania; dostrzega najwyraźniejsze etyczne i artystyczne wartości dzieła oraz jego podstawową ideę; tworzy pracę jest niejednorodną pod względem formy (np. przemieszanie elementów streszczenia, rozprawki, eseju; podejmuje próbę podporządkowania treści (dopuszczalne jest pominięcie jakiegoś elementu kompozycyjnego np. wstępu); pisze językiem komunikatywnym mimo błędów w zakresie składni, fleksji, frazeologii, ortografii; stara się o stosowność i jednorodność stylu wypowiedzi; posługuje się niebogatym, ale wystarczającym słownictwem; stosuje najważniejsze terminy teoretycznoliterackie; dba o podstawową estetykę pisma; wyróżnia graficznie najważniejsze komponenty pracy. Uczeń rozumie temat i wyraźnie stara się go realizować; podejmuje próbę analizowania, traktując ją jako podstawę interpretacji; odczytuje sens słów w kontekście zdania i akapitu; analizowane utwory odczytuje głównie na poziomie dosłownym; dostrzega językowe i artystyczne środki wyrazu i określa ich podstawowe funkcje; dostrzega intencje nadawcy; sporadycznie przywołuje konteksty, odczytuje ideę tekstu; wyciąga poprawne wnioski; właściwie uogólnia; dostrzega etyczne i artystyczne wartości dzieła; dobiera odpowiednią formę i stosuje jej podstawowe rygory; wyraźnie porządkuje tekst, ale mogą wystąpić w nim niekonsekwencje; stosuje proste wyznaczniki spójności tekstu; posługuje się językiem komunikatywnym, choć

7 dobrą bardzo dobrą Uczeń czyta lektury, zna ich problematykę i treść w stopniu dobrym; zalicza obowiązkowe formy sprawdzenia wiedzy; samodzielnie formułuje sądy interpretacyjne; wykonuje zadania umiarkowanie trudne, mniej typowe; jest aktywny, udziela poprawnych odpowiedzi. W sposób staranny i systematyczny prowadzi zeszyt z notatkami, na lekcje przynosi wymagane przez nauczyciela materiały (np. podręczniki, egzemplarze lektur, zestawy cytatów, kopie tekstów itp.). Uczeń czyta lektury, zna ich problematykę i treść w stopniu bardzo dobrym; zalicza obowiązkowe formy sprawdzenia wiedzy; wykonuje zadania o złożonym stopniu trudności; jest aktywny, udziela poprawnych odpowiedzi; samodzielnie formułuje wnioski, dokonuje porównań; bardzo aktywnie uczestniczy w zajęciach lekcyjnych. W sposób staranny i systematyczny prowadzi zeszyt z notatkami, na lekcje przynosi wymagane przez nauczyciela materiały (np. podręczniki, egzemplarze lektur, zestawy cytatów, kopie tekstów itp.) Uczeń zna i rozumie omawiany temat; w wypowiedzi nie odbiega od tematu; podejmuje próbę analizowania; na ogół poprawnie interpretuje; przywołuje podstawowe konteksty; argumentuje stawiane przez siebie tezy, poprawnie odtwarza ważne opinie i sądy lub formułuje własne stanowisko; przestrzega zasad poprawnego mówienia (w zakresie fleksji, składni, leksyki, frazeologii, ortofonii); formułuje wypowiedzi komunikatywne w mówionej odmianie polszczyzny, unika zbędnych powtórzeń; posługuje się wystarczającym i odpowiednim słownictwem oraz właściwą terminologią; stosuje podstawowe dla wypowiedzi ustnej środki językowe; wypowiedź jest na ogół uporządkowana i spójna; uczeń formułuje na ogół poprawne merytorycznie odpowiedzi, podejmuje próbę obrony własnego stanowiska. Uczeń buduje wypowiedź w pełni odpowiadającą na zadane pytanie, wykazuje znajomość tematu, poddaje analizie omawiany tekst i na jej podstawie formułuje wnioski interpretacyjne; w wypowiedzi przywołuje konteksty, sprawnie argumentuje wypowiadane sądy; wyciąga trafne i twórcze wnioski, uogólnia, syntetyzuje; przestrzega zasad poprawnego mówienia (w zakresie fleksji, składni, leksyki, frazeologii, ortofonii), dba o dykcję, intonację; posługuje się stosownym i nacechowanym stylem; stosuje odpowiednią terminologię i pojęcia; posługuje się bogatym słownictwem; buduje uporządkowaną wypowiedź z odstępstwami od normy językowej, pisze pracę niewyszukanym, ale poprawnym stylem, starając się o jego stosowność i jednorodność; dba o estetykę pisma; rozplanowuje pracę graficznie. Uczeń tworzy wypowiedź w pełnej zgodzie z tematem; analizę tekstów traktuje jako podstawę interpretacji; poprawnie odczytuje sens słów w kontekście zdań, akapitów i większych całości; poprawnie określa intencje nadawcy; poprawnie odwołuje się do kontekstów interpretacyjnych; dostrzega wielowarstwowość znaczeniową omawianego tekstu; odczytuje dzieła na poziomie metaforycznym; bada strukturę tekstu i określa jej funkcje; wyciąga wnioski; właściwie syntetyzuje, uogólnia; odczytuje ideę tekstu, dostrzega i hierarchizuje etyczne i artystyczne wartości dzieła; formułuje własne trafne sądy, argumentuje; dobiera odpowiednią formę i stosuje jej rygory; tworzy spójną, uporządkowaną wypowiedź z zachowaniem właściwych proporcje kompozycyjnych; posługuje się językiem poprawnym pod względem składniowym, fleksyjnym, leksykalnym, frazeologicznym, ortograficznym i interpunkcyjnym (dopuszczalne są potknięcia składniowe i stylistyczne); dba o stosowność i jednorodność stylu; swobodnie posługuje się właściwą terminologią teoretycznoliteracką; dba o staranność pisma, właściwie opracowuje pracę pod względem graficznym. Uczeń w pełni realizuje temat, dostrzega różne jego aspekty; rozwija zagadnienie w sposób sproblematyzowany; trafnie i twórczo odczytuje sens analizowanych dzieł, interpretuje w sposób pogłębiony, odczytując metaforyczne sensy tekstu, określa funkcje środków artystycznego wyrazu oraz środków językowych czy wersyfikacyjnych; odczytuje kody kulturowe, rozumie funkcje, jakie pełnią w kulturze i analizowanym tekście; przywołuje stosowne konteksty interpretacyjne; dostrzega i wskazuje wielowarstwowość znaczeniową tekstu, właściwie odczytuje ideę dzieła, wyraża swój stosunek do niej; wskazuje

8 celującą Uczeń czyta lektury z kanonu lektur oraz te wykraczające poza program a tożsame z poruszaną problematyką; spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą lub z sukcesami uczestniczy w konkursach, olimpiadach przedmiotowych; zalicza wszystkie obowiązkowe formy sprawdzenia wiedzy; wykonuje zadania o podwyższonym stopniu trudności; formułuje oryginalne sądy interpretacyjne; wyróżnia się aktywnością. Chętnie wykonuje zadania wymagające dużego wysiłku poznawczego. Dzieli się z kolegami swoją wiedzą. W sposób staranny i systematyczny prowadzi zeszyt z notatkami, na lekcje przynosi wymagane przez nauczyciela materiały (np. podręczniki, egzemplarze lektur, zestawy cytatów, kopie tekstów itp.) popartą przemyślaną argumentacją, logicznym i jasno wyłożonym wnioskiem; stosuje środki retoryczne; broni własnego stanowiska; swobodnie i kulturalnie uczestniczy w rozmowie. Uczeń wskazuje rozległą znajomość omawianego tematu; właściwie selekcjonuje materiał, wnikliwie go interpretując; formułuje i rozwiązuje problemy badawcze; wyciąga właściwe wnioski; formułuje własne opinie i sądy; przestrzega wszystkich zasad poprawnego mówienia, dba o dykcję, intonację; swobodnie posługuje się nacechowanym stylem (retorycznym, naukowym); posługuje się pięknym i bogatym słownictwem; stosuje odpowiednią terminologię i pojęcia; przestrzega zasad etyki językowej; swobodnie udziela odpowiedzi poprawnych merytorycznie; broni swojego stanowiska i polemizuje; żywo uczestniczy w rozmowie. uniwersalne, indywidualne wartości etyczne i estetyczne wpisane w dzieło; formułuje samodzielne sądy wartościujące; funkcjonalnie stosuje cytaty; tworzy wypowiedź wyraźnie uporządkowaną zgodnie z przyjętą koncepcją realizacji tematu, sprawnie posługuje się różnymi znakami spójności tekstu; zachowuje proporcje tak pomiędzy kolejnymi częściami kompozycyjnymi pracy, jak i poszczególnymi akapitami; posługuje się poprawnym językiem, świadomie i celowo różnicując składnię, słownictwo i frazeologię; dobiera styl właściwy dla tematu, formy i celu wypowiedzi, dba o estetykę pisma i w pełni panuje nad graficznym układem pracy. Uczeń w pełni realizuje temat, rozwijając go w wielu aspektach w sposób pogłębiony i oryginalny; opracowuje temat metodologicznie, a analizie towarzyszy duża erudycja; z łatwością odnajduje różne środki artystycznego wyrazu; postrzega dzieło jako kompilację sztuki, kultury, filozofii; odczytuje kody kulturowe, rozpoznaje znaki tradycji; wnioskuje zawsze trafnie; odczytuje idee dzieła, uwzględniając jego wielowarstwowość znaczeniową; wskazuje uniwersalne, indywidualne lub charakterystyczne wartości etyczne i estetyczne wpisane w dzieło; zaznacza osobiste przeżycia odbiorcze, dostrzega funkcjonowanie dzieła w kulturze; opiera pracę na wyraźnym i twórczym pomyśle kompozycyjnym; posługuje się nienagannym językiem o zróżnicowanej składni, bogatej leksyce i frazeologii; stosuje zindywidualizowany dojrzały styl, dobierając go do tematu, formy i celu wypowiedzi; tworzy wypowiedź będącą świadectwem rozległej wiedzy, bogatych doświadczeń czytelniczych i intelektualnej dojrzałości.

9 7. Zasady oceniania uczniów: a. Minimalna liczba ocen w każdym semestrze wynosi 5 i obejmuje następujące formy sprawdzania wiedzy i umiejętności uczniów: obowiązkowe sposoby sprawdzania wiadomości i umiejętności: - wypracowanie pisemne w formie zleconej przez nauczyciela (minimatura), - test czytania ze zrozumieniem (minimatura), - wypowiedź ustna, - sprawdzian wiedzy i umiejętności, - sprawdzian znajomości treści lektury; ponadto uczeń może uzyskać oceny za inne form aktywności wymienione w 4. punkcie PSO. b. Punkty procentowe uzyskiwane przez uczniów za różne formy sprawdzania kompetencji są przeliczane na stopnie szkolne według wzoru: dla wypracowań i testów czytania ze zrozumieniem: 30% 47% dopuszczający 48% 64% dostateczny 65% 80% dobry 81% 94% bardzo dobry 95% 100% celujący dla innych form sprawdzania wiedzy i umiejętności: 40% 50% dopuszczający 51% 70% dostateczny 71% 85% dobry 86% 95% bardzo dobry 96% 100% celujący c. na ocenę końcową decydujący wpływ mają wyniki uzyskane z obowiązkowych form sprawdzania wiedzy i umiejętności; d. zasady oceniania pracy grupowej każdorazowo ustala nauczyciel w porozumieniu z uczniami. 8. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej są jednakowe dla wszystkich przedmiotów i znajdują się w dokumencie WSO.