Oil Express nr 17-II, 18 sierpnia 2014

Transkrypt

1 Wysoki przerób i eksport rzepaku z Polski Rekordowo wysokie ubiegłoroczne zbiory rzepaku w Polsce rzutowały na wielkość przetwórstwa i rozmiary handlu zagranicznego tym surowcem w poprzednim sezonie 2013/14. W okresie lipiec 2013 r. - czerwiec 2014 r. przerób rzepaku, według Polskiego Stowarzyszenia Producentów Oleju (PSPO) - którego członkowie przerabiają ok. 95% rzepaku w kraju był znacznie większy niż w sezonie wcześniejszym. Członkowie PSPO przerobili 2,44 mln ton rzepaku, tj. o ok. 17% więcej niż w sezonie 2012/13. Warto zwrócić uwagę również na rekordowo wysoki eksport rzepaku z naszego kraju. Według wstępnych danych handlowych za pierwsze 11 miesięcy ubiegłego sezonu 2013/14 (tj. od lipca 2013 do maja 2014 roku), polski eksport rzepaku wyniósł 701 tys. ton wobec 310 tys. ton w tych samych miesiącach w sezonie 2012/13 (dane Sparks). Z kolei import rzepaku w ciągu pierwszych 11 miesięcy sezonu 2013/14 wyniósł 187 tys. ton wobec 322 tys. ton w analogicznym okresie w sezonie 2012/13. Również ceny rzepaku na giełdzie MATIF ustabilizowały się, wykazując lekką tendencję do wzrostu. Europejscy farmerzy ograniczyli sprzedaż rzepaku, gdyż większość z nich zajęta jest kończeniem zbiorów pszenicy i innych zbóż. Niemniej jednak, zważywszy na spodziewane rekordowo wysokie zbiory soi na świecie w sezonie 2014/2015, wyraźne odbicie cen rzepaku w najbliższym czasie wydaje się mało realne. W piątek 8 sierpnia, cena rzepaku w najbliższym kontrakcie listopad 2014, wyniosła 328 euro za tonę i nie uległa zmianie w porównaniu do ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie lutowym 2015, wyniosła 331 euro za tonę i była o 0,1%wyższa w stosunku do ceny sprzed tygodnia. PSPO na podst. dane PSPO, BGŻ/ Agrotydzień, Izba Zbożowo- Paszowa W numerze: Wysoki przerób i eksport rzepaku z Polski......str.1 Zbiory rzepaku w Rosji i na Ukrainie......str.2 Prognozy zbiorów rzepaku na Ukrainie wg Oil World......str.2 Nowelizacja ustawy o biopaliwach......str. 2 Siew rzepaku......str. 3,4 Wyniki plonowania rzepaku w badaniach PDOiR. str. 4 Zwalczanie samosiewów rzepaku.str.4, 5 Prognozy USDA zbiorów rzepaku w sezonie 2014/ str. 5 Niższe zbiory rzepaku na świecie. str. 5 Notowania str.7 Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju ul. Grzybowska 2 lok Warszawa tel.: fax.: biuro@pspo.com.pl Oil Express: Redakcja: Joanna Żuchniewicz Foto: własne, Strona 1

2 Zbiory rzepaku w Rosji i na Ukrainie Zbiory rzepaku w Rosji i na Ukrainie są zaawansowane. Obecne prognozy dla Ukrainy sięgają 2,2 mln ton (w wadze po oczyszczeniu i wysuszeniu). Do 24 lipca br. rolnicy zebrali rzepak z obszaru 750 tys. ha wobec 907 tys. ha w analogicznym okresie rok wcześniej. Średnie plony wynosiły 2,31 ton/ha wobec 2,24 t/ha w ubiegłym roku. Ukraina wyeksportuje większość produkowanego rzepaku. Według Oil World, w sezonie 2014/15 ukraiński eksport tego gatunku oleistych wyniesie 1,98 mln ton z czego wiele trafi na rynek UE. W Rosji do 24 lipca br. zebrano rzepak z areału 210 tys. ha (wobec 180 tys. ha w tym samym okresie 2013 r.). Plony nie należą jednak w tym roku do najwyższych i kształtują się średnio w wysokości 1,63 t/ha, poniżej 1,7 t/ha otrzymywanych w ubiegłym sezonie. Tegoroczna produkcja rzepaku jest prognozowana na 1,5 mln ton. Rosyjski eksport w bieżącym sezonie jest obecnie oceniany na 250 tys. ton w porównaniu do 180 tys. ton sezon wcześniej. PSPO za Fammu Fapa na podst. Oil World Prognozy zbiorów rzepaku na Ukrainie wg Oil World Prognozy tegorocznych zbiorów rzepaku na Ukrainie są dosyć optymistyczne. Oil World w swoim raporcie z końca lipca br. przewiduje, że wyniosą one ok. 2,1-2,2 mln t. Choć będzie to słabszy wynik w porównaniu z wysoką ubiegłoroczną produkcją, która wyniosła 2,5 mln t, będzie i tak wyższy w odniesieniu do zbiorów z wcześniejszych lat, gdy kształtowały Nowelizacja ustawy o biopaliwach Prezydent Bronisław Komorowski podpisał w piątek nowelę ustawy o monitorowaniu i kontrolowaniu jakości paliw oraz o biokomponentach i biopaliwach - poinformowała w piątek kancelaria prezydenta. Ustawa zwiększa dodatek biokomponentów do paliw. Nowelizacja zakłada podniesienie z 5 do 10 proc. limitu dodatku biokomponentów do benzyny i według szacunków ministerstwa się one na poziomie ok. 1,3-1,5 mln t. - informują analitycy Banku Gospodarki Żywnościowej. Niższe zbiory rzepaku na Ukrainie wpłyną na spadek eksportu tego surowca w bieżącym sezonie 2014/15. Oil World prognozuje, że analizowanym okresie wywóz wyniesie ok. 2 mln ton wobec ponad 2,2 mln ton odnotowanych w sezonie poprzednim gospodarki - zmiany te mogą doprowadzić do podwyżki ceny litra benzyny o 5 groszy. Nowela wprowadza okres przejściowy. Do końca 2020 r. sprzedawcy będą musieli oferować również benzynę z 5-proc. dodatkiem bioetanolu. Ustawa zakłada też korzystniejsze sposoby wyliczenia wielkości ograniczenia emisji dzięki m.in. użyciu surowców z UE, odpadków nieżywnościowych, zrębków drzewa itp. Nowe prawo wprowadza również obowiązek informowania klientów o tym, że paliwo zawiera dodatki metaliczne, które mogą powodować potencjalne zagrożenie dla zdrowia. Największym odbiorcą ukraińskiego rzepaku pozostanie UE. Przypomnijmy, że Ukraina należy do czołówki największych światowych eksporterów rzepaku, plasując się na trzecim miejscu, za Kanadą i Australią. PSPO na podst. BGŻ Chodzi o związki poprawiające działanie silnika. Kiedyś były to organiczne związki ołowiu, dziś stosuje się organiczne związki manganu. Projekt wprowadza więc odpowiednie zmiany do systemu monitorowania i kontroli jakości paliw. Nowela wdrażać będzie też szereg przepisów dyrektywy 2009/30/WE ws. monitorowania i redukcji emisji gazów cieplarnianych w transporcie, m.in. ustanawia tzw. Narodowy Cel Redukcyjny i wyznacza go dla 2020 r. na poziomie 6 proc. redukcji emisji CO2 z transportu, w stosunku do poziomu z roku PSPO za Portal Spożywczy Strona 2

3 Ś Siew rzepaku Wkrótce w całym kraju rozpoczną się siewy rzepaku. W zależności od tego czy na nowy sezon wybraliśmy odmianę mieszańcową czy populacyjną związany jest z tym termin oraz gęstość siewu materiału siewnego. Rzepak doczekał się wielu modyfikacji w uprawie. Większość z nich polega na minimalizacji normy wysiewu i zachowaniu coraz to mniejszej docelowej obsady. Nowoczesne technologie opierają się często o specjalistyczny sprzęt oraz bazują na precyzyjnym niejednokrotnie zlokalizowanym nawożeniu. W warunkach jeszcze skromnych możliwości polskich rolników większość jednak plantacji sianych jest w sposób tradycyjny. Z tymże należy pamiętać, że odmiany populacyjne troszkę inaczej się sieje niż mieszańcowe. Głównie wiąże się to z pewnymi cechami genetycznymi tychże odmian. Generalne jeśli chcemy prowadzić uprawę rzepaku bardzo intensywnie, licząc na rekordowe plony powinniśmy wybrać odmiany mieszańcowe. Powinniśmy je siać na lepszych stanowiskach, dobrze uprawionych i przygotowanych do siewu. Wówczas istnieje duża szansa, że wykażą swój potencjał plonowania. W przypadku gdy dysponujemy gorszym stanowiskiem i w dodatku zakładamy, że prowadzić plantację będziemy w średnio nakładowych technologiach można zdecydować się na odmiany populacyjne, które w takich warunkach mniej zawodzą. Według profesora prof. Krzysztof Jankowski z Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie w przypadku rzepaku nie tylko istotny jest optymalny termin siewu, ale również jego ilość. Parametry te wpływają bowiem na wzrost i rozwój rzepaku, w tym samym na jego plonowanie oraz przede wszystkim przezimowanie. Zdaniem profesora w zależności od roku i regionu rzepak zasiany w terminie od 28 sierpnia do 5 września będzie najlepiej przygotowany do przezimowania i w konsekwencji takie plantacje przezimują najlepiej. Siew odmiany populacyjnej czy mieszańcowej wiąże się z tym termin oraz zalecana ilość wysiewu. Niestety wielu rolników zbyt gęsto sieje swoje rzepaki. Wychodzą oni z założenia, że jeśli wysoka obsada zimuje, po niekorzystnej zimie zostanie ona zredukowana do obsady optymalnej. To błędne rozumowanie. Zbyt gęsta obsada powoduje jesienią silną konkurencje o światło i składniki pokarmowe. W konsekwencji nadmierne zagęszczenie roślin prowadzi do luźnej budowy rozety liściowej, a nawet do wybujania roślin i w efekcie ich złego przezimowania. Nie ma szans by taka plantacja wydała rekordowe plony. Ciąg dalszy na następnej stronie Strona 3

4 Siew rzepaku ciąg dalszy Zanim zaczniemy siać rzepak należy jeszcze rozważyć czy będzie to technologia mniej czy bardziej nakładowa. Według prof. Jankowskiego w technologiach bardzo intensywnych wysiewać należy równomiernie 50 (rzędowo) lub 40 (punktowo) nasion na m 2 odmian mieszańcowych co powinno dać obsadę roślin plonujących na 1 m 2. Przy czym ze względu na bujniejszy rozwój jesienny odmian mieszańcowych nie należy siać zbyt wcześnie. Wczesne terminy siewu (10-20 sierpnia) nie są zalecane dla tej grupy odmian. Reagują one lepiej na terminy nieco opóźnione (początek września). W przypadku siewów opóźnionych warto nieco zwiększyć normę wysiewu do nawet nasion na m 2. W technologiach nieco mniej intensywnych wysiewać równomiernie na m 2. PSPO za Farmer.pl Wyniki plonowania rzepaku w badaniach PDOiR Według najnowszych informacji z COBORU z doświadczeń porejestrowych (PDOiR) za rok 2014 pochodzących z 29 miejscowości, aż 45 odmian plonowało powyżej ustalonego wzorca. Najnowsze wyniki z PDOiR potwierdzają teorię o wysokich tegorocznych plonach rzepaku. Spośród 64 badanych odmian, aż 45 plonowało powyżej wzorca. Wśród najlepiej plonujących odmian dominują odmiany mieszańcowe, które w tym roku dzięki sprzyjającym warunkom mogły w pełni wykazać swoje potencjały plonowania. Wzorcem dla odmian populacyjnych są: Chagall, Monolit, które plonowały średnio na poziomie odpowiednio: 50,6 dt/ha oraz 50,5 dt/ha, natomiast dla odmian mieszańcowych wzorcami są: Visby oraz Arsenal, które na podstawie 29 lokalizacji plonowały średnio 58,8 dt/ha oraz 58,6 dt/ha. Zestawienie odmian przedstawiamy w postaci tabelarycznej poniżej. PSPO za Farmer.pl Zwalczanie samosiewów rzepaku W rzepaku ozimym w zależności od rodzaju przedplonu problemem mogą stać się samosiewy zbóż. Bez wyjątku czy są to formy jare czy ozime powinno się je zwalczać jesienią. Chwasty w rzepaku ozimym, które nie zostaną wyeliminowane podczas jesieni, mogą podczas tego okresu mocno osłabić roślinę uprawną, a to z kolei może przyczynić się do jej wymarznięcia. Niestety wielu producentów rzepaku skupia się na jesiennym zwalczaniu chwastów dwuliściennych i mniejszą uwagę zwraca na te jednoliścienne w tym na zwalczanie samosiewów zbóż w rzepaku. O ile pojedyncze samosiewy zbóż są stosunkowo mało konkurencyjne, o tyle duża ich liczba może mocno osłabić plantację przed zimą. (cd. na następnej stronie) Strona 4

5 Zwalczanie samosiewów rzepaku- ciąg dalszy Samosiewy zbóż w okresie jesieni osiągają znaczny wzrost i zacieniają rośliny rzepaku. Zaczynają one konkurować z rośliną uprawną i w efekcie rzepak pnie się do góry, wynosi szyjkę korzeniową ponad powierzchnię gleby, i to może być bezpośrednią przyczyną jego wymarznięcia. Z drugiej strony samosiewy te wegetują w okresie jesieni tak długo jak i rzepak, obrabiając go w tym czasie przez kilka miesięcy z cennych składników pokarmowych. Szczególnie niebezpieczne są formy ozime, gdyż niezwalczane pozostaną na plantacji do wiosny. Błędem jest również pozostawienie samosiewów jarych. Może być ich naprawdę dużo w przypadku gdy rzepak siany jest np. po jęczmieniu jarym. Rolnicy wychodzą z założenia, że pierwszy większy przymrozek je samoistnie zlikwiduje i problemu na wiosnę nie będzie. Do błędne rozumowanie. Przez cały okres jesieni będą one zakłócać prawidłowy wzrost i rozwój rzepaku, w tym przede wszystkim uniemożliwią prawidłowe jego wejście w spoczynek zimowy. Prognozy USDA zbiorów rzepaku 2014/2015 PSPO za Farmer.pl Według sierpniowej prognozy USDA Polska powinna zebrać w tym roku 2,66 mln ton rzepaku (-5% r/r). Produkcja unijna powinna być rekordowa na poziomie 22,65 mln ton (+7,3% r/r). Na świecie zbierze się minimalnie mniej (-0,8 mln ton) nasion rzepaku, niż w rekordowym sezonie 2013/2014 za sprawą o 15% niższej produkcji w Kanadzie. PSPO za Niższe zbiory rzepaku na świecie Pod koniec lipca Międzynarodowa Rada Zbożowa (MRZ) opublikowała swój comiesięczny raport dotyczący sytuacji na światowych rynkach zbóż i oleistych. Eksperci Rady oczekują, że zbiory w bieżącym sezonie 2014/15 wyniosą 69,4 mln t i będą niższe od produkcji w sezonie poprzednim (o 2,1 mln t). Niemniej, i tak będzie to drugi najwyższy wynik w historii, wyższy o blisko 6 mln t od średniej z wcześniejszych 5 sezonów. Warto zauważyć, że choć zbiory rzepaku na świecie w bieżącym sezonie będą niższe r/r, w Unii Europejskiej, która jest największym światowym producentem i konsumentem rzepaku, eksperci MRZ spodziewają się rekordowo wysokiej produkcji. Ma ona wynieść 22,6 mln t, tj. o 7 proc. więcej niż w ub. r. Wracając jednak do uwarunkowań światowych, jeśli uwzględnimy bardzo wysokie zapasy początkowe, z którymi weszliśmy w sezon 2014/15 - szacowane na poziomie ok. 6,2 mln t - światowa podaż rzepaku, rozumiana jako suma produkcji i zapasów początkowych, zwiększy się o 0,3 mln t r/r, do 75,7 mln t. Jeśli sprawdzą się prognozy dotyczące wzrostu zużycia rzepaku na świecie o 1 mln t do 70 mln t, konsumpcja przewyższy produkcję. W rezultacie zapasy na koniec sezonu zmniejszą się r/r i wyniosą 5,4 mln t wobec 6,2 mln t w końcówce sezonu 2013/14. PSPO za Portal Spożywczy Strona 5

6 Strona 6

7 Ceny nasion rzepaku w Polsce [PLN/t] Średnie ceny produktów rzepakowych w Polsce 4 10 VIII Wg MRiRW Produkt Cena netto [PLN/t] Zmiana [%] Nasiona rzepaku Olej rafinowany ,4 Śruta 762-3,3 Makuch 842-2,8 Polski handel zagraniczny Wg MRiRW [t] Nasiona rzepaku I-V 2013 I-V 2014 Ceny oleju rzepakowego w Polsce [PLN/t] Eksport Import Olej rzepakowy I-V 2013 I-V 2014 Eksport Import Notowania MATIF na rzepak (FOB) z dn. 15 VIII Wg Euronext Notowania MATIF na rzepak FOB [EUR/t] opracowanie PSPO na podst. Euronext Dostawa Listopad 14 Cena [Euro/t] 321,75 Kurs EUR Cena [PLN] (NBP) [PLN/t] 1349,7 Luty , ,3 4,1951 Maj , ,9 Sierpień , ,7 Notowania różne Wg FAMMU/FAPA, Orlen Produkt Jednostki Cena Nasiona rzepaku CIF lipiec/sierpień Hamburg 31 VII Olej rzep. sur. FOB Czerw Rotterdam 7 VIII BIO 100 PKN Orlen 18 VIII BIO ON PKN Orlen 18 VIII [USD/t] 424 [EUR/t] 652 [PLN/m 3 ] netto 4083 [PLN/m 3 ] netto 4133 Strona 7