Potrzeba realizacji działania 8.3 PO IG w gminie Knyszyn

Transkrypt

1 2010 Potrzeba realizacji działania 8.3 PO IG w gminie Knyszyn Radosław Oryszczyszyn Instytut Socjologii UwB

2 Wykluczenie cyfrowe Technologie teleinformatyczne odgrywają kluczową rolę w zaspokajaniu codziennych potrzeb współczesnego społeczeostwa. Są one używane w pracy i szkole, codziennych relacjach międzyludzkich, korzystaniu z usług publicznych, jak również w kulturze, rozrywce i ogólnie udziale jednostki we wspólnocie. Walka z wykluczeniem cyfrowym ma na celu niwelowanie różnic w dostępie i użytkowaniu nowoczesnych technologii. Walka z wykluczeniem cyfrowym ma ogromny wpływ na gospodarkę, rynek pracy, jakośd życia i zachowania obywatelskie. Alfabetyzacja cyfrowa jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej w zakresie rozwoju społeczeostwa informacyjnego PO IG Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu e-inclusion W ramach 8. osi priorytetowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (Społeczeostwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki) możliwa jest obecnie realizacja projektów przez gminy, które chcą podejmowad działania prorozwojowe, zwiększające kompetencje swoich obywateli i podnoszące swój potencjał na wielu różnych obszarach społecznych i ekonomicznych. Instytucją Pośredniczącą w realizacji tego priorytetu jest Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W ramach działania 8.3. PO IG Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu e-inclusion możliwe jest zapewnienie dostępu do Internetu dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej sytuacji materialnej lub niepełnosprawności. Beneficjentami mogą byd jednostki samorządu terytorialnego, konsorcja jednostek samorządu terytorialnego, bądź też konsorcja jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Zakres działania polega na zapewnieniu dostępu do Internetu osobom o niskich dochodach i niepełnosprawnym, które są zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Ma ono charakter dotacji przekazywanej jednostkom samorządu terytorialnego lub ich konsorcjom jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych, które są odpowiedzialne za kompleksową realizację działao związanych z udzieleniem wsparcia uprawnionym gospodarstwom domowym na terenie danej gminy, powiatu czy województwa. Grupy docelowe projektu (mieszkaocy gminy spełniający warunki do udzielenia pomocy społecznej) są identyfikowane wybierane przez projektodawców, przy możliwym wsparciu organizacji pozarządowych. W ramach działania, wnioskodawcy mogą się ubiegad o dofinansowanie w wysokości maksymalnie 85% kwalifikujących się wydatków, pozostała częśd, tj. co najmniej 15% musi zostad pokryta ze środków własnych wnioskodawców. Należy podkreślid, że maksymalny okres finansowania kosztów dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych został określony na poziomie wynosi 3 lata, natomiast wnioskodawca zobowiązany jest do zapewnienia trwałości rezultatów projektu w ciągu 5 lat od daty zakooczenia realizacji projektu. Wsparcie jest przeznaczone na zapewnienie dostępu do Internetu oraz zakup i serwisowanie komputerów z tym dostępem, a także na przeprowadzenie niezbędnych szkoleo dla osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Wsparciem finansowym objęte są również koszty prowadzenia

3 działao związanych z obsługą i promocją projektu, ponoszone przez wnioskodawcę, a także koszty działao koordynacyjnych. Potrzeba realizacji działania 8.3 PO IG w gminie Knyszyn Potrzeba realizacji działania 8.3 PO IG poza innymi argumentami - wynika z charakterystyki społeczno-demograficznej gminy. Poniżej wyszczególnione zostaną te zjawiska zachodzące w gminie Knyszyn, na które wpływ może mied realizacja działania 8.3 PO IG. Przynajmniej od roku 2005 obserwowane są niekorzystne zmiany struktury demograficznej w gminie. Przybywa osób w wieku poprodukcyjnym przy jednoczesnym spadku odsetka ludności w wieku przedprodukcyjnym (Wykres 1). Wykres 1. Udział ludności gminy Knyszyn w poszczególnych kategoriach wiekowych w latach ,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 61,1 61,8 62,5 63,5 22,2 21,3 20,4 16,7 16,9 17,1 19,2 17, przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny Zmniejszający się odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym w gminie Knyszyn może w przyszłości skutkowad spadkiem ogólnej liczby ludności w gminie. Proces migracji osób młodych z terenów wiejskich do miast jest zjawiskiem obserwowanym w większości gmin wiejskich i miejskowiejskich województwa podlaskiego. Jednym ze sposobów na powstrzymanie tego niebezpiecznego trendu, grożącego wyludnianiem się podlaskiej wsi, jest zwiększenie atrakcyjności życia na wsi i dostępu do informacji, kultury i rozrywki, szczególnie dla osób młodych. Jednym z najtaoszych sposobów realizacji tych postulatów jest zapewnienie jak najszerszej części społeczności wiejskiej dostępu do Internetu. Wszystkie badania wskazują też, że istnieje wyraźny związek pomiędzy korzystaniem z Internetu i technologii teleinformacyjnymi a dochodem netto na głowę w gospodarstwach domowych, w których te technologie są wykorzystywane. Na poniższym wykresie przedstawiono wyniki badania mieszkaoców województwa mazowieckiego z wyłączeniem Warszawy, a więc w większości mieszkaoców terenów wiejskich i miejsko-wiejskich. Wynika z nich, że korzystanie z Internetu jest wyraźnie statystycznie związane z dochodem. W gospodarstwach domowych o najwyższych dochodach na głowę, tylko nieliczny odsetek nie posiada dostępu do Internetu.

4 Wykres 2. Dostęp do Internetu a dochody netto na głowę w gospodarstwie domowym Dzięki dostępowi do Internetu zwiększają się nie tylko możliwości edukacyjne młodzieży, ale poszerzeniu ulegają również możliwości poszukiwania pracy oraz samego wykonywania obowiązków zawodowych. Wbrew obiegowym opiniom, dotyczy to również grup społecznych zagrożonych wykluczeniem zawodowym jak i tych o najniższych zarobkach. Według najnowszych danych, w środowiskach wielkomiejskich odsetek korzystających z Internetu wynosi od 60 do 80%. Inaczej jest na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich. Tam, odsetek osób korzystających z Internetu wynosi od 25 do 35%. Tereny te są obecnie w największym stopniu zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Kluczowym wyzwaniem jest zapewnienie dostępu do Internetu tym mieszkaocom wsi i małych miast, którzy z powodu barier finansowych bądź motywacyjnych, nie są w stanie lub nie mają motywacji by korzystad z Internetu. W razie nie podjęcia dodatkowych działao, grupom tym grozi pogrążanie się w ubóstwie i innych formach wykluczenia społecznego i zawodowego. Badanie ewaluacyjne Ocena absorpcji środków w ramach działania 8.3 PO IG przeznaczonych na zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym, obejmujące między innymi - gminy, które wdrażają obecnie projekty 8.3 PO IG, bariery zniechęcające gminy do aplikowania po środki w ramach tego działania, najczęściej są nieuzasadnione. Gminy, które realizują projekty, nie napotykają na istotne trudności z zapewnieniem trwałości rezultatów projektu, jak również z procedurą rozliczania środków projektowych. Wbrew zgłaszanym obawom, również proces rekrutacji nie wzbudził nigdzie animozji ani kontrowersji, których obawiają się gminy wahające się, czy aplikowad do 8.3 PO IG. Dobre praktyki pokazują również, iż zawiązywanie międzygminnych partnerstw oraz współpracy z instytucjami pozarządowymi, ryzyko niepowodzenia rozkładane jest na poszczególnych partnerów, co zwiększa szanse powodzenia projektu. Gminy, które posiadają w swoim otoczeniu partnerów skłonnych do współpracy w realizacji projektu 8.3 PO IG znajdują się w związku z tym w wyjątkowo korzystnej sytuacji. Podsumowując, zarówno sytuacja demograficzno-społeczna oraz polityczna gminy Knyszyn, jak i możliwości oferowane w ramach konkursu 8.3 PO IG, stawiają tę gminę w wyjątkowo korzystnej sytuacji ze względu na aktualne możliwości przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu, które zagraża wielu mieszkaocom gminy Knyszyn, podobnie jak wielu innych gmin województwa podlaskiego.

5 O autorze Radosław Oryszczyszyn, Asystent w Instytucie Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku Wydział Historyczno-Socjologiczny UwB Białystok, Plac Uniwersytecki 1 oryszczyszyn@gmail.com Uczestnik szeregu projektów badawczych dotyczących społeczeostwa informacyjnego i wykluczenia cyfrowego, m.in.: Kompetencje cyfrowe mieszkaoców województwa mazowieckiego z punktu widzenia zagrożenia wykluczeniem cyfrowym realizowanego w ramach projektu Innowacyjne Mazowsze, współfinansowanego ze środków działania 2.6 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, opracowanym na zlecenie Agencji Rozwoju Mazowsza S.A.; Ocena absorpcji środków w ramach działania 8.3 PO IG przeznaczonych na zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym realizowanego w roku 2009 na zlecenie Władzy Wdrażającego Programy Europejskie; Kapitał innowacji Aktualizacja Regionalnej Strategii Innowacji w województwie łódzkim na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Łódzkiego.