INFORMACJA w sprawie krajowego systemu notyfikacji projektów aktów prawnych

Transkrypt

1 INFORMACJA w sprawie krajowego systemu notyfikacji projektów aktów prawnych (Materiał opracowany przez Departament Innowacji i Przemysłu) Warszawa, sierpień 2012 r.

2 Spis treści 1. Podstawy prawne Uczestnicy procedury w Polsce Co to jest notyfikacja przepisów technicznych Procedura notyfikacji projektów aktów prawnych zawierających przepisy techniczne Konsekwencje naruszenia procedury notyfikacji przepisów technicznych Kiedy notyfikować Schematy przebiegu procesu legislacyjnego z uwzględnieniem notyfikacji Rozporządzenie wydawane przez ministra właściwego Rozporządzenie wydawane przez Radę Ministrów/ Prezesa RM Ustawa rządowa Hipotetyczny przebieg prac legislacyjnych dla projektu ustawy notyfikowanej w dniu 1 stycznia scenariusz pesymistyczny Informacje o systemie notyfikacji na stronach Notyfikować czy nie uproszczony schemat postępowania

3 1. PODSTAWY PRAWNE Ustawa z dnia 4 września1997r. o działach administracji rządowej (Dz. U. nr 159, poz z r. z późn. zm.) - art. 38a Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz.U. Nr 239, poz.2039) zmienione w dniu r. (Dz. U. z 2004r. 65 poz. 597) 2. UCZESTNICY PROCEDURY W POLSCE Zgodnie z 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z r. w krajowym systemie uczestniczą: w zakresie przepisów technicznych koordynator krajowego systemu, którym jest minister właściwy ds. gospodarki ministrowie właściwi w zakresie norm Polski Komitet Normalizacyjny 3. CO TO JEST NOTYFIKACJA PRZEPISÓW TECHNICZNYCH Notyfikacja projektów przepisów technicznych odbywa się na mocy dyrektywy 98/34/WE w sprawie ustanowienia procedury wymiany informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz przepisów dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego 1. Dyrektywa ta została transponowana do polskiego porządku prawnego na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych 2. Zasadniczym celem tej notyfikacji jest zapobieganie powstawaniu barier w przepływie towarów w UE. Dokonuje się jej ex ante, czyli na etapie projektu. [Minister Gospodarki jest koordynatorem krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych. W strukturze organizacyjnej Ministerstwa zadania te wykonuje Departament Innowacji i Przemysłu.] Zgodnie z art. 9 ust. 1 dyrektywy 98/34/WE państwa członkowskie odraczają przyjęcie projektu przepisów technicznych o trzy miesiące począwszy od daty otrzymania przez Komisję Europejską projektów (zasada standstill). W tym czasie KE oraz państwa członkowskie mogą zbadać projekt pod kątem ewentualnych barier w swobodzie przepływu towarów na rynku wewnętrznym. 4. PROCEDURA NOTYFIKACJI PROJEKTÓW AKTÓW PRAWNYCH ZAWIERAJĄCYCH PRZEPISY TECHNICZNE Na etapie tworzenia, autor projektu (rządowego) podejmuje decyzję o konieczności notyfikowania projektu zgodnie z dyrektywą 98/34/WE. Obowiązek rozstrzygnięcia, czy dany akt podlega notyfikacji wynika z 10 ust. 2 pkt. 4 Regulaminu Pracy Rady 1 Dz. Urz. WE L 204 z , str , polskie wydanie specjalne Rozdział 13 Tom 020 str Dz. U. Nr 239, poz.2039 z późn. zm. 2 3

4 Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. (MP Nr 13, poz. 221). Do projektu aktu normatywnego dołącza się uzasadnienie obejmujące: informację, czy projekt aktu normatywnego podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych w przypadku projektów zawierających przepisy techniczne ; Autor projektu aktu prawnego przekazuje do koordynatora wniosek o wszczęcie procedury notyfikacji wraz z wymaganymi dokumentami: wypełnionym formularzem notyfikacyjnym, tekstem projektu, tekstem aktu bazowego istotnego dla zrozumienia projektu, uzasadnienie, OSR jeśli nie stanowi części uzasadnienia, ew. z innymi załącznikami; formularz notyfikacyjny oraz wszystkie załączniki muszą być przekazane drogą elektroniczną; Po sprawdzeniu poprawności wypełnienia formularza notyfikacyjnego oraz kompletności wymaganych załączników koordynator przekazuje wniosek do Komisji Europejskiej; za datę wszczęcia procedury notyfikacyjnej uwaŝana jest data otrzymania notyfikacji przez KE; KE, w ciągu kilku dni, przesyła do koordynatora informację o wyznaczeniu tzw. okresu standstill, czyli okresu obowiązkowego wstrzymania procedury legislacyjnej, który wynosi trzy miesiące; wiadomość ta jest niezwłocznie przekazywana do autora projektu; w okresie wyznaczonego standstill akt prawny nie moŝe być przyjęty (uchwalony); JeŜeli po analizie notyfikowanego projektu Komisja Europejska lub państwa członkowskie uznają, Ŝe moŝe on powodować powstanie barier w swobodnym przepływie towarów, świadczeniu usług lub zakładaniu przedsiębiorstw, jest niezgodny z obowiązującym prawem wspólnotowym lub brak jest zasady wzajemnego uznawania, Komisja i/lub państwa członkowskie mogą zgłosić do projektu komentarz lub szczegółową uwagę. 3 Państwo, które jest autorem projektu jest zobowiązane do uwzględnienia otrzymanego komentarza w toku dalszych prac legislacyjnych. Natomiast otrzymanie szczegółowej uwagi powoduje powaŝne konsekwencje. Przede wszystkim okres wstrzymania procedury legislacyjnej zostaje wydłuŝony o kolejne trzy miesiące (w takim przypadku łączny okres standstill wynosi sześć miesięcy) 4. Państwo, z którego pochodzi notyfikowany projekt aktu prawnego, po otrzymaniu szczegółowej uwagi zobowiązane jest do pisemnego poinformowania Komisji o działaniach, jakie zostaną podjęte w związku z otrzymanymi szczegółowymi uwagami. Autor projektu, do którego zgłoszona została uwaga szczegółowa przekazuje do koordynatora odpowiedź dla KE lub państwa członkowskiego w terminie 30 dni od dnia ich otrzymania; koordynator przekazuje odpowiedź do KE ( 11 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia RM); Komisja moŝe przedstawić swoje uwagi odnośnie działań przewidzianych przez państwo członkowskie w odpowiedzi na szczegółową uwagę, by powiadomić państwo członkowskie, czy środki te są właściwe do wyeliminowania barier w swobodnym przepływie towarów, swobodnym przepływie usług lub w swobodzie zakładania przedsiębiorstw, które mogłyby wynikać z przyjęcia tekstu lub teŝ, czy podane uzasadnienie dla zachowania tekstu jest do zaakceptowania; 3 11 ust. 1 pkt 1-2 ww. rozporządzenia, art. 9 ust. 2 dyrektywy 98/34/WE. 10 ww. rozporządzenia, art. 9 dyrektywy 98/34/WE 4 4

5 Po upływie okresu standstill koordynator informuje o tym autora, przypominając o konieczności przekazania do KE tekstu ostatecznego (po opublikowaniu); Akt prawny moŝe być przyjęty i opublikowany; Przy ogłaszaniu aktu prawnego zawierającego przepisy techniczne zamieszcza się informację o dokonaniu jego notyfikacji z odniesieniem do dyrektywy 98/34/WE ( 13a rozporządzenia RM); JeŜeli państwo członkowskie przyjęło projekt aktu prawnego bez uwzględnienia szczegółowych uwag zgłoszonych przez Komisję lub inne państwa członkowskie, Komisja Europejska moŝe wszcząć postępowanie w sprawie naruszenia prawa wspólnotowego, przewidziane w art. 258 TUE. Ponadto, jeŝeli przepisy wprowadzają bariery na rynku wewnętrznym takie postępowanie moŝe być wszczęte ze względu na niezgodność z przepisami art. 34 lub 56 TUE. Ponadto jeŝeli państwo członkowskie planuje przyjęcie przepisów, które mają być przedmiotem regulacji na szczeblu wspólnotowym okres standstill ulega jeszcze powaŝniejszemu wydłuŝeniu (od 12 nawet do 18 miesięcy) 5. Ma to zapobiegać tworzeniu konkurencyjnych przepisów na szczeblu krajowym. Po zakończeniu procesu legislacyjnego w kraju ostateczny tekst notyfikowanego aktu prawnego jest przekazywany Komisji Europejskiej. Przekazanie tekstu ostatecznego stanowi zakończenie procedury notyfikacji. 5. KONSEKWENCJE NARUSZENIA PROCEDURY NOTYFIKACJI PRZEPISÓW TECHNICZNYCH Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE (zwanym dalej Trybunałem), tak jak w przypadku braku notyfikacji projektów przepisów technicznych, naruszenie procedury notyfikacji powoduje, Ŝe sąd krajowy nie moŝe stosować danych przepisów do osób fizycznych lub prawnych, które powołują się przed sądem na ten fakt 6. W praktyce wywoła to takie same skutki jak niedotrzymanie obowiązku notyfikacji. NaleŜy podkreślić, Ŝe oznacza to, iŝ przepisy nie będą egzekwowalne w całym okresie obowiązywania aŝ do momentu usunięcia wady. NaleŜy równieŝ przypomnieć, Ŝe konsekwencją stwierdzenia przez Trybunał faktu naruszenia prawa wspólnotowego moŝe być nałoŝenie na państwo członkowskie dotkliwych kar finansowych. Ponadto Komisja moŝe wszcząć postępowanie przewidziane w art. 258 TUE jeŝeli państwo członkowskie przyjęło tekst bez uwzględnienia szczegółowych uwag zgłoszonych przez Komisję lub inne państwa członkowskie do projektu przepisów. W takim przypadku nieuwzględniona szczegółowa uwaga moŝe posłuŝyć za podstawę sporządzenia zarzutów formalnych ust. 2 pkt 3-5 ww. rozporządzenia, art. 9 ust. 3-5 dyrektywy 98/34/WE. Sprawa C-194/94 CIA Security, Zb. Orz str. I patrz teŝ podobne orzeczenia w sprawach: C-443/98 Unilever Italia SpA; C-226/97 Lemmens; C-279/94 Komisja v. Włochy; C-174/84 Bulk Oil, C-380/87 Enichem Base, C-235/95 AGS Assedic Pas-de-Calais, C- 159/00 Sapod Audic, C-500/03 Komisja v. Portugalia, C-139/92 Komisja v. Włochy, C-273/94 Komisja v. Niderlandy oraz C-65/05 Komisja v. Grecja. 5

6 Same państwa członkowskie mogą wnieść skargę do Komisji zgodnie z art. 259 TUE w celu wszczęcia postępowania w sprawie naruszenia przed Trybunałem przeciwko państwu członkowskiemu, co do którego uznały, Ŝe nie spełniło swoich zobowiązań. Ponadto Komisja wykorzystuje dyrektywę 98/34/WE jako narzędzie edukacyjne w celu szerzenia najlepszych praktyk krajowych jako wzór dla inicjatyw regulacyjnych pozostałych państw członkowskich. Za pośrednictwem tego instrumentu Komisja nie tylko odnosi sukcesy w zakresie usuwania przepisów, które są sprzeczne z prawem wspólnotowym, ale równieŝ przyczynia się do tworzenia przepisów, które mają zapewnić podmiotom gospodarczym pełną informację o ich prawach oraz umoŝliwić stosowanie zasady wzajemnego uznawania, wynikającej z interpretacji art. 34 TUE, dokonanej przez Trybunał. 6. KIEDY NOTYFIKOWAĆ Zgodnie z oceną Rządowego Centrum Legislacji (pismo z dnia , znak:rcl /04) jako etap prac legislacyjnych właściwy do dokonania notyfikacji projektu aktu normatywnego Komisji Europejskiej ze względu na ustaloną Regulaminem pracy Rady Ministrów procedurę opracowywania, uzgadniania i przyjmowania aktów prawnych naleŝy przyjąć: - w przypadku projektów rozporządzeń Rady Ministrów przyjęcie projektu przez Komitet Rady Ministrów i rozpatrzenie go przez Komisję Prawniczą; w przypadku, gdy po dokonaniu notyfikacji ujawniłyby się rozbieŝności merytoryczne, których konsekwencją byłaby konieczność wprowadzenia zmiany do projektu, naleŝy rozwaŝyć ich ponowne przedstawienie do rozstrzygnięcia KRM, natomiast w przypadku zgłoszenia tego rodzaju uwag na posiedzeniu Rady Ministrów i zaakceptowania przez Radę Ministrów konieczności zmian projektu naleŝy rozwaŝyć przesunięcie terminu przyjęcia rozporządzenia i ewentualnie dokonanie ponownej notyfikacji zmienionego projektu, - w przypadku pozostałych projektów rozporządzeń zakończenie procesu uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych projektu, w przypadku, gdy po dokonaniu notyfikacji, a przed upływem wyznaczonego przez Komisję Europejską okresu standstill pojawiłaby się konieczność wprowadzenia zmian do projektu, naleŝy dokonać ponownej notyfikacji zmienionego projektu; - w przypadku rządowych projektów ustaw przyjęcie projektu przez Radę Ministrów; po dokonaniu notyfikacji projektu obowiązek czuwania nad charakterem i zakresem zmian wprowadzanych do projektu, informowania o procedurach notyfikacyjnych i ewentualnego uruchomienia (przed zakończeniem II czytania projektu w Sejmie), jak równieŝ ewentualne wszczęcie procedury ponownej notyfikacji 7 spoczywa na przedstawicielu Rządu ( 47 Regulaminu pracy Rady Ministrów). 7 Zgodnie z 12 rozporządzenia RM z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych: "JeŜeli po dokonaniu notyfikacji aktu prawnego zawierającego przepisy techniczne zostały wprowadzone istotne zmiany, a w szczególności dodano lub zaostrzono specyfikacje techniczne lub inne wymagania albo przyspieszono termin ich wprowadzenia, notyfikowany akt prawny podlega ponownie notyfikacji w sposób określony w 8-11". 6

7 7. SCHEMATY PRZEBIEGU PROCESU LEGISLACYJNEGO Z UWZGLĘDNIENIEM NOTYFIKACJI 7.1. Rozporządzenie wydawane przez ministra właściwego Podczas notyfikacji nie zgłoszono uwag Projekt uzgodniony ostatecznie w brzmieniu nadanym przez Komisję Prawniczą lub zwolniony z Komisji Prawniczej Notyfikacja projektu Wstrzymanie prac legislacyjnych przez min. 3 miesiące (standstill) komentarza od KE lub innego państwa; rozpatrzenie uwagi szczegółowej od KE lub innego państwa; wydłuŝenie standstill o 3 miesiące; rozpatrzenie uwag i dialog z KE/państwem 1) Nieuwzględnienie stanowisk i brak zmian merytorycznych w projekcie 2) Uwzględnienie uwag/ komentarzy; zmiany merytoryczne w projekcie ponowne uzgodnienia międzyresortowe; drobne zmiany: przekazanie projektu do ostatecznej akceptacji RCL Przekazanie do podpisu Ministra

8 7.2. Rozporządzenie wydawane przez Radę Ministrów/ Prezesa RM Podczas notyfikacji nie zgłoszono uwag Projekt przyjęty przez komitet Rady Ministrów Projekt uzgodniony ostatecznie w brzmieniu nadanym przez Komisję Prawniczą lub zwolniony z Komisji Prawniczej Notyfikacja projektu Przesłanie do Kancelarii Prezesa RM z informacją o notyfikacji Wstrzymanie procesu legislacyjnego przez min. 3 miesiące (standstill) komentarza od KE lub innego państwa; rozpatrzenie uwagi szczegółowej od KE lub innego państwa; wydłuŝenie standstill o 3 miesiące; rozpatrzenie uwag i dialog z KE/państwem 1) Nieuwzględnienie stanowisk i brak zmian merytorycznych w projekcie 2) Uwzględnienie uwag/ komentarzy; zmiany merytoryczne w projekcie; przekazanie projektu do ostatecznej akceptacji Rady Ministrów Przyjęcie przez Radę Ministrów i przekazanie do podpisu Prezesa RM 8

9 7.3. Ustawa rządowa Podczas notyfikacji nie zgłoszono uwag Projekt przyjęty przez Radę Ministrów Notyfikacja projektu Przesłanie do Kancelarii Prezesa RM z informacją o notyfikacji Wyznaczenie standstill (3 miesiące) okres, w którym nie moŝna uchwalić ustawy Kancelaria Marszałka Sejmu komentarza od KE lub innego państwa; rozpatrzenie uwagi szczegółowej od KE lub innego państwa; wydłuŝenie standstill o 3 miesiące; rozpatrzenie uwag i dialog z KE/państwem I czytanie w Sejmie 1) Nieuwzględnienie stanowisk i brak zmian merytorycznych w projekcie 2) Uwzględnienie uwag/ komentarzy; zmiany merytoryczne w projekcie; przekazanie projektu do ostatecznej akceptacji Rady Ministrów Auto popra wka Rządu II czytanie w Sejmie W przypadku zmian w przepisach technicznych konieczna ponowna notyfikacja; wyznaczenie nowego terminu standstill (wstrzymanie przyjęcia ustawy na dalsze min. 3 miesiące) 9

10 7.4. Hipotetyczny przebieg prac legislacyjnych dla projektu ustawy notyfikowanej w dniu 1 stycznia scenariusz pesymistyczny Notyfikacja projektu; wyznaczenie standstill II czytanie w Sejmie; wprowadzenie zmian do projektu; konieczna ponowna notyfikacja Poprawki Senatu; konieczna ponowna notyfikacja Głosowanie w Sejmie nad poprawkami Senatu uwagi szczegółowej wydłuŝenie standstill o 3 miesiące uwagi szczegółowej wydłuŝenie standstill o 3 miesiące uwagi szczegółowej wydłuŝenie standstill o 3 miesiące 1 I IV 3 VII 5 VII 6 X 7 I I 11 IV 12 VII upływ standstill upływ standstill upływ standstill Podsumowanie: czas trwania procesu legislacyjnego moŝe się wydłuŝyć do dodatkowych 9 miesięcy 10

11 8. INFORMACJE O SYSTEMIE NOTYFIKACJI NA STRONACH WWW Informacje nt. systemu notyfikacji przepisów technicznych moŝna znaleźć na stronie część Wspieranie przedsiębiorczości, Notyfikacja projektów aktów prawnych lub

12 9. NOTYFIKOWAĆ CZY NIE UPROSZCZONY SCHEMAT POSTĘPOWANIA 12