PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z CHEMII ZAKRES PODSTAWOWY KLASA I Systematyka związków nieorganicznych i ich podstawowe właściwości - zna pojęcia: metal, niemetal, substancja prosta, substancja złożona, mieszanina, - zna pojęcia: charakter chemiczny tlenku, tlenek kwasowy, tlenek zasadowy, tlenek - określić właściwości fizyczne typowe dla metali i niemetali, - wymienić czynniki wpływające na szybkość reakcji reakcja chemiczna, przemiana fizyczna obojętny, kwas tlenowy i beztlenowy, zasada - zastosować zasady nazywania tlenków - bilansować złożone równania reakcji - wymienić najbardziej typowe metale i niemetale, kwasy, zasady, sole, tlenki oraz podać ich nazwy oraz napisać wzór lub symbol - podać prawo stałości składu - uzgodnić współczynniki w podanym równaniu - napisać równanie reakcji pierwiastka z tlenem zaproponowane przez nauczyciela a także równania reakcji otrzymywania podstawowych kwasów oraz wodorotlenek, destylacja, krystalizacja, topnienie, katalizator - podać nazwę związku typowego na podstawie wzoru i napisać wzór na podstawie nazwy - podzielić zbiór na grupy tematyczne (np. tlenków, soli) - napisać równania reakcji metali grupy IA i IIA z wodą i kwasami, równania typowych tlenków kwasowych i zasadowych z wodą kwasów, wodorotlenków i soli do mniej typowych związków - zaproponować oraz napisać równania reakcji charakterystyczne dla tlenków kwasowych i zasadowych, soli - opisać doświadczenia chemiczne - zaproponować cykl procesów ilustrujących właściwości pierwiastka lub związku i napisać odpowiednie równania reakcji - odróżnić proces fizyczny od chemicznego Mol i molowa interpretacja przemian chemicznych. Stężenia roztworów. - zna pojęcia: warunki normalne, masa atomowa, jednostka masy atomowej, masa cząsteczkowa, mol, masa molowa, stężenie procentowe, stężenie molowe, wartość liczby Avogadra, objętość molowa gazu w warunkach normalnych, prawo zachowania masy - obliczyć masę molową i liczbę moli substancji - rozwiązać pod kierunkiem nauczyciela - zna pojęcia: roztwór nasycony i nienasycony, rozpuszczalność - wiedzieć, że rozpuszczalność zależy od temperatury - obliczyć liczbę moli, cząsteczek, atomów - rozwiązać samodzielnie proste zadanie stechiometryczne - rozwiązać z pomocą nauczyciela zadanie z nadmiarem i niedomiarem - obliczyć gęstość gazu w warunkach - wykonać obliczenie wykorzystując procent objętościowy gazów w mieszaninie w warunkach normalnych - samodzielnie wykonać proste obliczenia stechiometryczne oraz dla reagentów zmieszanych w dowolnym stosunku - wykonać obliczenia stężenia procentowego i molowego podczas rozcieńczania roztworu wodą - samodzielnie wykonać obliczenia związane z reakcjami w roztworach, z zatężaniem i rozcieńczaniem oraz przeliczaniem stężeń

2 zadanie oparte na równaniu reakcji - obliczyć stężenie procentowe i molowe podstawiając dane do odpowiedniego wzoru normalnych Budowa atomu i cząsteczki - zna pojęcia: atom, pierwiastek, jądro atomowe, powłoki elektronowe, izotop, - zna pojęcia: polarność, elektroujemność, energia jonizacji, orbital s i p, przemiana α i - zna pojęcia: moment dipolowy cząsteczki, wiązanie wodorowe, oddziaływanie - zaproponować właściwości pierwiastka znając jego budowę elektronową elektron, neutron, proton, elektrony β międzycząsteczkowe, wiązanie - zaproponować właściwości związku walencyjne, wiążąca para elektronowa, - określić skład atomu opierając się na koordynacyjne posługując się analizą budowy elektronowej wiązanie jonowe, kowalencyjne spolaryzowane, kowalencyjne, wzór sumaryczny, wzór elektronowy, naturalna przemiana promieniotwórcza, grupa i okres układu okresowego - wskazać liczbę atomową i masową - określić liczbę elektronów walencyjnych pierwiastka grupy głównej, liczbę elektronów, protonów i powłok w atomie - określić rodzaj wiązania w cząsteczce podanej przez nauczyciela położeniu w układzie okresowym - określić budowę elektronową pierwiastka położonego w okresach 1-3 i wskazać ich powłokę walencyjną - zastosować regułę Hunda dla powłoki walencyjnej pierwiastków grup głównych - określić kierunek polaryzacji wiązania w cząsteczce - zapisać wzór elektronowy prostych cząsteczek - wymienić zastosowania przemian promieniotwórczych - określić typ przemiany promieniotwórczej w napisanym równaniu - napisać wzór elektronowy cząsteczek typowych kwasów, tlenków, wodorotlenków, soli - określić rodzaj wiązania σ i π w cząsteczce - określić polarność prostej cząsteczki - powiązać właściwości pierwiastka z położeniem atomu w układzie okresowym - uzasadnić właściwości typowego związku posługując się budową elektronową jego cząsteczki - dokończyć równanie przemiany α i β jego cząsteczki Kinetyka i równowaga chemiczna -posługiwać się pojęciami szybkość reakcji, katalizator, kataliza, energia aktywacji, odwracalność reakcji, stan równowagi, reakcja egzo i endoenergetyczna -ustalić wpływ stężenia lub ciśnienia reagentów na szybkość reakcji -wyjaśnić działanie katalizatora -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla -korzystać z reguły Van t Hoffa -wykonywać proste obliczenia dotyczące szybkości reakcji -dokonać podziału reakcji katalizowanych -omówić podstawy teorii zderzeń i teorii kompleksu aktywnego wykonywać obliczenia dotyczące stężeń początkowych i równowagowych reagentów -wymienić czynniki wpływające na szybkość różnych przykładów reakcji odwracalnych w -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla w reakcjach odwracalnych reakcji -podać przykłady reakcji szybkich i powolnych, odwracalnych i nieodwracalnych -zapisać równanie kinetyczne dla danej układzie jednofazowym różnych przykładów reakcji odwracalnych w układzie wielofazowym -obliczyć wydajność reakcji chemicznej -stosować regułę przekory i ustalać kierunek -wyjaśniać zależność K=f(T) dla reakcji egzoenergetycznej i endoenergetycznej

3 reakcji wynikające z równania stechiometrycznego przesunięcia stanu równowagi pod wpływem różnych czynników

4 ZAKRES PODSTAWOWY KLASA II Reakcje jonowe -posługiwać się pojęciami: elektrolit, -podawać przykłady elektrolitów mocnych i -rozumieć pojęcie stała dysocjacji i stopień -rozwiązywać nietypowe zadania z nieelektrolit, dysocjacja jonowa, reakcja jonowa, odczyn roztworu, wskaźnik, ph roztworu, jon, kation, anion, hydroliza -podawać przykłady elektrolitów i nieelektrolitów -zna definicję kwasów, zasad i soli wg Arrheniusa i posługuje się nią -wymienić rodzaje odczynów roztworu i określić go za pomocą wskaźnika uniwersalnego -posługiwać się skalą ph do określania odczynu roztworu -pisać proste równania dysocjacji jonowej całkowitej kwasów, zasad i soli -pisać proste równania reakcji jonowych jonowo i cząsteczkowo słabych -pisać równania dysocjacji stopniowej kwasów, zasad i soli -interpretować molowo równania dysocjacji -wyjaśnić pojęcie odczynu roztworu i określać go za pomocą wskaźników -rozumieć pojęcie hydroliza soli -przewidywać i określać odczyn wodnych roztworów soli -znać podstawowe teorie kwasów i zasad i umieć je stosować w typowych sytuacjach -zapisywać w formie jonowej równania reakcji zachodzących w roztworach wodnych dysocjacji i stosować je w typowych obliczeniach chemicznych -oceniać moc elektrolitów na podstawie stałej i stopnia dysocjacji -określić pojęcia iloczyn jonowy wody i ph roztworu -swobodnie pisać równania reakcji jonowych -przewidywać rezultat mieszania ze sobą różnych substancji -identyfikować substancje za pomocą reakcji jonowych -zna wzór Ostwalda -rozwiązywać typowe zadania dotyczące stałej, stopnia dysocjacji i ph roztworu -wyjaśnić zależność między budową substancji a dysocjacją jonową zastosowaniem poznanych pojęć -wyprowadzić wzór Ostwalda -interpretować procesy zachodzące w przyrodzie jako reakcje jonowe -posługiwać się pojęciami reakcja redoks, utlenianie, redukcja, utleniacz, reduktor -określić stopnie utlenienia atomów podstawowych pierwiastków w stanie wolnym i w prostych związkach chemicznych -rozpoznawać reakcje redoks wśród różnych przemian -posługiwać się szeregiem reaktywności metali do określania kierunku reakcji Reakcje redoks -obliczyć stopnie utlenienia atomów różnych -za pomocą równań połówkowych pierwiastków występujących w związkach (cząsteczkowych i jonowych) przedstawić złożonych proces elektronacji i dezelektronacji dla -w reakcji redoks wskazać utlenianie, dowolnej reakcji redoks redukcję, utleniacz, reduktor -na podstawie bilansu elektronowego dobrać -pisać i interpretować proste równania współczynniki w równaniu reakcji redoks reakcji redoks -zapisać przebieg reakcji chemicznej jonu -określić charakter chemiczny związków MnO - 4 w środowisku zasadowym, chromu i manganu w zależności od stopnia obojętnym i kwasowym i określić zmianę utlenienia barw roztworu -na podstawie bilansu elektronowego dobierać współczynniki w reakcjach dysproporcjonowania -przewidywać środowisko reakcji redoks -projektować reakcje redoks -wykonywać obliczenia stechiometryczne dotyczące reakcji redoks

5 -w prostych reakcjach redoks wskazać utlenianie, redukcję, utleniacz i reduktor -na podstawie bilansu elektronowego dobrać współczynniki w równaniu reakcji redoks -rozpoznać reakcję dysproporcjonowania -określać właściwości utleniające i redukujące substancji na podstawie stopni utlenienia Węglowodory -wskazać źródła węglowodorów w przyrodzie -zna pojęcie szereg homologiczny -napisać wzory i podać nazwy pierwszych dziesięciu węglowodorów w każdym szeregu -określić zmianę właściwości fizycznych węglowodorów ze wzrostem długości łańcucha węglowego -pisać równania reakcji spalania węglowodorów -obchodzić się bezpiecznie z węglowodorami -rozróżnić węglowodory alifatyczne i cykliczne od aromatycznych -pisać wzory i podać nazwy fluorowcopochodnych węglowodorów -zna zjawisko izomerii konstytucyjnej, potrafi podać wzory izomerów i ich nazwy -określić rzędowość atomów węgla w węglowodorze -określić właściwości chemiczne alkanów, alkenów i alkinów -podać sposób odróżnienia węglowodorów nasyconych od nienasyconych -zna pojęcie aromatyczności na przykładzie benzenu -zapisać przebieg reakcji fluorowcowania i nitrowania benzenu i nazwać produkty reakcji -zna zastosowanie produktów przerobu ropy naftowej -znaleźć wzór węglowodoru z zawartości % -wyjaśnić zjawisko stereoizomerii na przykładzie pochodnych etenu -zapisać równania reakcji substytucji z uwzględnieniem izomerycznych produktów reakcji -zapisać równania reakcji otrzymywania węglowodorów na drodze eliminacji -otrzymywać alkany o długich łańcuchach metodą Wurtza -zna wzory homologów benzenu -zna izomery węglowodorów aromatycznych -stosować regułę podstawników I i II rodzaju do przewidywania produktów reakcji arenów -stosować regułę Markownikowa do przewidywania produktów reakcji -rozumie na czym polega proces destylacji frakcyjnej ropy naftowej -ustalić wzór węglowodoru na podstawie produktów jego spalenia Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów -zna mechanizmy reakcji substytucji i addycji, polimeryzacji -przewidzieć produkty reakcji chlorowcowania alkilowych pochodnych benzenu w zależności od warunków reakcji -zna przebieg reakcji Friedla-Craftsa -określać typ hybrydyzacji atomów węgla w związkach organicznych -zna odmiany cis i trans cykloalkanów -zna węglowodory aromatyczne o pierścieniach skondensowanych i heterocykliczne związki aromatyczne -zna zastosowanie fluorowcopochodnych węglowodorów -wyjaśnić za pomocą odpowiednich reakcji mechanizm niszczenia ozonu przez freon -podać przykłady szkodliwego działania niektórych związków aromatycznych -projektować reakcje chemiczne i wnioskować na ich podstawie -napisać wzory ogólne alkanoli, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, estrów, amin i amidów oraz wskazać grupy funkcyjne tych związków -rozpoznawać do jakiej grupy należy związek o podanym wzorze -napisać wzory metanolu i etanolu -pisać wzory związków z poznanych szeregów homologicznych -podawać nazwy systematyczne związków organicznych -określić odczyn wodnego roztworu alkoholi -opisać właściwości fizyczne fenolu, kwasu mrówkowego, octowego i stearynowego -określać rzędowość alkoholi, amin i amidów -za pomocą równań reakcji uzasadnić kwasowy charakter alkoholu -pisać równania reakcji alkoholi polihydroksylowych z metalami aktywnymi -pisać równanie dysocjacji fenolu -wyjaśnić mechanizm substytucji nukleofilowej, polikondensacji -zna tworzywa polimeryzacyjne i polikondensacyjne -pisać równania jonowe hydrolizy alkoholanów i fenolanów -zna podstawowe metody otrzymywania

6 -opisać właściwości fizyczne metanolu i etanolu -zna produkty spalania alkanoli -podać przykłady zastosowania glikolu i glicerolu z uwzględnieniem toksycznego działania glikolu -podać przykłady szkodliwego działania fenolu -pisać wzory i podawać nazwy prostych pochodnych węglowodorów -wskazać przykłady zastosowania w życiu codziennym kwasów karboksylowych, ketonu i aldehydu, estru -zakwalifikować mydło do odpowiedniej grupy związków -zakwalifikować tłuszcze do odpowiedniej grupy związków -pisać wzory prostych izomerów związku -pisać równania reakcji kwasów karboksylowych z metalami, tlenkami metali i wodorotlenkami -napisać wzór i podać nazwę systematyczną mydła sodowego i potasowego -dokonać podziału tłuszczów -określić właściwości fizyczne amin na przykładzie metyloaminy -rozpoznawać typy reakcji -porównać kwasowość alkoholi, fenoli i kwasów nieorganicznych i organicznych -pisać proste równania reakcji dotyczące podstawowych właściwości chemicznych poznanych związków -wykorzystać próbę Tollensa i Trommera do identyfikacji aldehydów -przewidzieć produkty reakcji charakterystycznych dla fenoli -za pomocą równań reakcji uzasadnić właściwości redukujące aldehydów -wskazać zastosowanie benzoesanu sodu -rozumie pojęcie środka powierzchniowoczynnego i potrafi podać przykład -wyjaśnić na czym polega myjące działanie mydła -przedstawić mechanizm reakcji estryfikacji na dowolnym przykładzie -napisać i zinterpretować wzór ogólny tłuszczów -za pomocą odpowiednich równań reakcji uzasadnić zasadowy charakter amin -podać przykłady amin o różnej rzędowości -napisać wzór mocznika -określić właściwości fizyczne mocznika oraz jego występowanie w przyrodzie -pisać równania reakcji do schematów przemian poznanych związków -zna reakcje charakterystyczne poznanych grup związków -zidentyfikować związek chemiczny na podstawie poznanych reakcji -projektować badania chemiczne -zna rodzaje detergentów i ich wpływ na środowisko -pisać równania reakcji estryfikacji z udziałem kwasów nieorganicznych -wyjaśnić proces utwardzania tłuszczów płynnych -wykorzystywać właściwości jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów w obliczeniach chemicznych -posługiwać się pojęciami mono-, di-, polisacharydy, aminokwas, peptyd, polipeptyd, wiązanie peptydowe, białko, denaturacja, koagulacja -spośród związków organicznych wybrać związki wielofunkcyjne -nazwać grupy funkcyjne danego związku -podać przykłady hydroksykwasów występujących w przyrodzie -zna rolę białka i cukrów w organizmach żywych -podać przykłady występowania białka w przyrodzie -dokonać podziału sacharydów -podać przykłady występowania w przyrodzie typowych przedstawicieli Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów -wskazać asymetryczny atom węgla w -posługiwać się pojęciami enancjomer, cząsteczce związku asymetryczny atom węgla, aldoza, ketoza, -napisać wzór glicyny i alaniny oraz podać wiązanie glikozydowe, chiralność, izomeria ich nazwy systematyczne optyczna, anomeria, szereg konfiguracyjny -zapisać i wyjaśnić reakcję kondensacji D i L aminokwasów oraz wiązanie peptydowe -ustalić liczbę izomerów optycznych danego -opisać właściwości fizyczne białek związku -wyjaśnić pojęcia denaturacja, koagulacja, -napisać wzór kwasu mlekowego i peptyzacja białek salicylowego -identyfikować białko na podstawie reakcji -narysować enancjomery kwasu mlekowego biuretowej i ksantoproteinowej -za pomocą odpowiednich równań reakcji -opisać właściwości fizyczne glukozy, wykazać kwasowo- zasadowy charakter sacharozy, skrobi i celulozy aminokwasów -napisać wzory sumaryczne glukozy, -wskazać różnice w budowie cząsteczki sacharozy, skrobi aminokwasu białkowego i niebiałkowego -zna rolę biologiczną i zastosowanie glukozy -narysować enancjomery α-aminokwasu -posługiwać się pojęciami mieszanina racemiczna, glikozydy, diastereoizomery, związek mezo, punkt izoelektryczny, mutarotacja, aminokwasy biogenne -rysować wzory diastereoizomerów, formy mezo -pisać równania kondensacji dowolnych aminokwasów, monosacharydów -pisać równania hydrolizy peptydów, cukrów złożonych -zapisać przekształcenia oksocykliczne w cukrach prostych -wyjaśnić różnice pomiędzy wiązaniem α i β glikozydowym -wskazać wiązanie glikozydowe w cząsteczkach sacharydów

7 sacharydów -określać rodzaje grup funkcyjnych występujących w poznanych związkach -wyjaśnić na czym polega hydroliza węglowodanów -rozpoznawać, klasyfikować i nazywać związki wielofunkcyjne -podać sposoby wykrywania białek w roztworach -omówić strukturę białek -opisać właściwości chemiczne typowych przedstawicieli sacharydów -napisać wzór Fishera i wzory Hawortha glukozy i fruktozy -wykrywać skrobię w produktach spożywczych -wyjaśnić dlaczego hydroliza sacharozy nosi nazwę inwersji

8 ZAKRES ROZSZERZONY KLASA I Systematyka związków nieorganicznych i ich podstawowe właściwości - zna pojęcia: metal, niemetal, substancja prosta, substancja złożona, mieszanina, - zna pojęcia: charakter chemiczny tlenku, tlenek kwasowy, tlenek zasadowy, tlenek - określić właściwości fizyczne typowe dla metali i niemetali, - wymienić czynniki wpływające na szybkość reakcji reakcja chemiczna, przemiana fizyczna, obojętny, kwas tlenowy i beztlenowy, zasada - zastosować zasady nazywania tlenków - bilansować złożone równania reakcji podział roztworów na homogeniczne i koloidalne, nasycone i nienasycone - wymienić najbardziej typowe metale i niemetale, kwasy, zasady, sole, tlenki oraz podać ich nazwy oraz napisać wzór lub symbol - podać prawo stałości składu - uzgodnić współczynniki w podanym równaniu - napisać równanie reakcji pierwiastka z tlenem zaproponowane przez nauczyciela a także równania reakcji otrzymywania podstawowych kwasów - zaproponować metodę rozdzielenia składników mieszaniny oraz wodorotlenek, destylacja, krystalizacja, topnienie, katalizator, tlenek i wodorotlenek amfoteryczny, wodorosól, chromatografia, sedymentacja - podać nazwę związku typowego na podstawie wzoru i napisać wzór na podstawie nazwy - podzielić zbiór na grupy tematyczne (np. tlenków, soli) - napisać równania reakcji metali grupy IA i IIA z wodą i kwasami, równania typowych tlenków kwasowych i zasadowych z wodą, równania reakcji tlenków zasadowych z tlenkami kwasowymi, tlenków kwasowych z zasadami i tlenków zasadowych z kwasami kwasów, wodorotlenków i soli do mniej typowych związków - zaproponować oraz napisać równania reakcji charakterystyczne dla tlenków kwasowych i zasadowych, soli - opisać doświadczenia chemiczne - napisać równania reakcji tlenków i wodorotlenków amfoterycznych, otrzymywania wodorosoli - opisać obserwacje i napisać wnioski opierając się na przeprowadzonym doświadczeniu - zaproponować proste doświadczenie opisujące właściwości kwasowe i zasadowe tlenków - zaproponować cykl procesów ilustrujących właściwości pierwiastka lub związku i napisać odpowiednie równania reakcji - odróżnić proces fizyczny od chemicznego - wyjaśnić na czym polega rola katalizatora w reakcji chemicznej - zaproponować eksperyment mający określić rodzaj reakcji lub charakter związku - zastosować elementy analizy jakościowej dla określenia związku w roztworze Mol i molowa interpretacja przemian chemicznych. Stężenia roztworów. - zna pojęcia: warunki normalne, masa atomowa, jednostka masy atomowej, masa cząsteczkowa, mol, masa molowa, stężenie procentowe, stężenie molowe, wartość liczby Avogadra, objętość molowa gazu w warunkach normalnych, prawo zachowania - zna pojęcia: roztwór nasycony i nienasycony, rozpuszczalność - wiedzieć, że rozpuszczalność zależy od temperatury - obliczyć liczbę moli, cząsteczek, atomów - rozwiązać samodzielnie proste zadanie - wykonać obliczenie wykorzystując procent objętościowy gazów w mieszaninie w warunkach normalnych - samodzielnie wykonać proste obliczenia stechiometryczne oraz dla reagentów zmieszanych w dowolnym stosunku - samodzielnie wykonać obliczenia związane z reakcjami w roztworach, z zatężaniem i rozcieńczaniem oraz przeliczaniem stężeń, obliczenia dla roztworów otrzymanych przez rozpuszczenie gazów w wodzie - przygotować roztwór o zadanym stężeniu z masy - obliczyć masę molową i liczbę moli stechiometryczne - rozwiązać z pomocą nauczyciela zadanie z - wykonać obliczenia stężenia procentowego roztworu bardziej stężonego i molowego podczas rozcieńczania roztworu

9 substancji - rozwiązać pod kierunkiem nauczyciela zadanie oparte na równaniu reakcji - obliczyć stężenie procentowe i molowe podstawiając dane do odpowiedniego wzoru nadmiarem i niedomiarem - obliczyć gęstość gazu w warunkach normalnych wodą - wykonać obliczenia dla gazów w warunkach odmiennych od normalnych (równanie Clapeyrona) - przygotować roztwór o zdanym stężeniu z odważki Budowa atomu i cząsteczki - zna pojęcia: atom, pierwiastek, jądro atomowe, powłoki elektronowe, izotop, elektron, neutron, proton, elektrony walencyjne, wiążąca para elektronowa, wiązanie jonowe, kowalencyjne spolaryzowane, kowalencyjne, wzór sumaryczny, wzór elektronowy, naturalna przemiana promieniotwórcza, grupa i okres układu okresowego - wskazać liczbę atomową i masową - określić liczbę elektronów walencyjnych pierwiastka grupy głównej, liczbę elektronów, protonów i powłok w atomie - określić rodzaj wiązania w cząsteczce podanej przez nauczyciela - zna pojęcia: polarność, elektroujemność, energia jonizacji, orbital s i p, przemiana α i β, wiązanie koordynacyjne, liczba kwantowa, orbital d - określić skład atomu opierając się na położeniu w układzie okresowym - określić budowę elektronową pierwiastka położonego w okresach 1-3 i wskazać ich powłokę walencyjną - zastosować regułę Hunda dla powłoki walencyjnej pierwiastków grup głównych - określić kierunek polaryzacji wiązania w cząsteczce - zapisać wzór elektronowy prostych cząsteczek - wymienić zastosowania przemian promieniotwórczych - określić typ przemiany promieniotwórczej w napisanym równaniu - określić budowę elektronową pierwiastków 4 okresu - zna pojęcia: moment dipolowy cząsteczki, wiązanie wodorowe, oddziaływanie międzycząsteczkowe, wiązanie koordynacyjne, wiązanie metaliczne - napisać wzór elektronowy cząsteczek typowych kwasów, tlenków, wodorotlenków, soli - określić rodzaj wiązania σ i π w cząsteczce - określić polarność prostej cząsteczki - powiązać właściwości pierwiastka z położeniem atomu w układzie okresowym - uzasadnić właściwości typowego związku posługując się budową elektronową jego cząsteczki - dokończyć równanie przemiany α i β - określić typ hybrydyzacji sp, sp 2, sp 3 w prostych typowych cząsteczkach - obliczyć średnią masę atomową ze składu izotopowego na podstawie wartości średniej masy atomowej - podać przykłady naturalnych i sztucznych przemian jądrowych Kinetyka i równowaga chemiczna - zna pojęcie naturalne szeregi promieniotwórcze - zaproponować właściwości pierwiastka znając jego budowę elektronową - zaproponować właściwości związku posługując się analizą budowy elektronowej jego cząsteczki - określić typ hybrydyzacji atomów w cząsteczkach mniej typowych na przykład kwasów tlenowych omawianych na lekcji -posługiwać się pojęciami szybkość reakcji, katalizator, kataliza, energia aktywacji, -ustalić wpływ stężenia lub ciśnienia reagentów na szybkość reakcji -korzystać z reguły Van t Hoffa -dokonać podziału reakcji katalizowanych -rozwiązywać złożone zadania dotyczące szybkości reakcji i stałej równowagi reakcji

10 odwracalność reakcji, stan równowagi, reakcja egzo i endoenergetyczna -wymienić czynniki wpływające na szybkość reakcji -podać przykłady reakcji szybkich i powolnych, odwracalnych i nieodwracalnych -zapisać równanie kinetyczne dla danej reakcji wynikające z równania stechiometrycznego -omówić podstawy teorii zderzeń i teorii kompleksu aktywnego -wyjaśnić działanie katalizatora -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla różnych przykładów reakcji odwracalnych w układzie jednofazowym -wykonywać proste obliczenia dotyczące stałej równowagi reakcji i szybkości reakcji -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla różnych przykładów reakcji odwracalnych w układzie wielofazowym -wykonywać obliczenia dotyczące stężeń początkowych i równowagowych reagentów w reakcjach odwracalnych -obliczyć wydajność reakcji chemicznej -stosować regułę przekory i ustalać kierunek przesunięcia stanu równowagi pod wpływem różnych czynników odwracalnej -wyjaśniać zależność K=f(T) dla reakcji egzoenergetycznej i endoenergetycznej -przedstawiać zależność V=f(t) dla reakcji odwracalnych przy różnych wartościach k 1 i k 2

11 ZAKRES ROZSZERZONY KLASA II Reakcje jonowe -posługiwać się pojęciami: elektrolit, -podawać przykłady elektrolitów mocnych i -rozumieć pojęcie stała dysocjacji i stopień -rozwiązywać nietypowe zadania z nieelektrolit, dysocjacja jonowa, reakcja jonowa, odczyn roztworu, wskaźnik, ph roztworu, jon, kation, anion, hydroliza -podawać przykłady elektrolitów i nieelektrolitów -zna definicję kwasów, zasad i soli wg słabych -pisać równania dysocjacji stopniowej kwasów, zasad i soli -interpretować molowo równania dysocjacji -wyjaśnić pojęcie odczynu roztworu i określać go za pomocą wskaźników dysocjacji i stosować je w typowych obliczeniach chemicznych -oceniać moc elektrolitów na podstawie stałej i stopnia dysocjacji -określić pojęcia iloczyn jonowy wody i ph roztworu zastosowaniem poznanych pojęć -wyprowadzić wzór Ostwalda -wyjaśnić budowę związków kompleksowych -rozumieć pojęcie iloczyn rozpuszczalności i wykonywać obliczenia związane z nim Arrheniusa i posługuje się nią -rozumieć pojęcie hydroliza soli -swobodnie pisać równania reakcji jonowych -interpretować procesy zachodzące w -wymienić rodzaje odczynów roztworu i określić go za pomocą wskaźnika uniwersalnego -posługiwać się skalą ph do określania odczynu roztworu -pisać proste równania dysocjacji jonowej całkowitej kwasów, zasad i soli -pisać proste równania reakcji jonowych jonowo i cząsteczkowo -przewidywać i określać odczyn wodnych roztworów soli -znać teorie kwasów i zasad i umieć je stosować w typowych sytuacjach -zapisywać w formie jonowej równania reakcji zachodzących w roztworach wodnych -przewidywać rezultat mieszania ze sobą różnych substancji -identyfikować substancje za pomocą reakcji jonowych -zna wzór Ostwalda -rozwiązywać typowe zadania dotyczące stałej, stopnia dysocjacji i ph roztworu -wyjaśnić zależność między budową substancji a dysocjacją jonową przyrodzie jako reakcje jonowe -posługiwać się pojęciami reakcja redoks, utlenianie, redukcja, utleniacz, reduktor -określić stopnie utlenienia atomów podstawowych pierwiastków w stanie wolnym i w prostych związkach chemicznych -rozpoznawać reakcje redoks wśród różnych przemian -posługiwać się szeregiem reaktywności metali do określania kierunku reakcji Reakcje redoks -obliczyć stopnie utlenienia atomów różnych -za pomocą równań połówkowych pierwiastków występujących w związkach (cząsteczkowych i jonowych) przedstawić złożonych proces elektronacji i dezelektronacji dla -w reakcji redoks wskazać utlenianie, dowolnej reakcji redoks redukcję, utleniacz, reduktor -na podstawie bilansu elektronowego dobrać -pisać i interpretować proste równania współczynniki w równaniu reakcji redoks reakcji redoks -zapisać przebieg reakcji chemicznej jonu -określić charakter chemiczny związków MnO - 4 w środowisku zasadowym, chromu i manganu w zależności od stopnia obojętnym i kwasowym i określić zmianę utlenienia barw roztworu -na podstawie bilansu elektronowego dobierać współczynniki w reakcjach dysproporcjonowania i synproporcjonowania -przewidywać reagenty reakcji redoks -na podstawie bilansu ładunków przewidywać środowisko reakcji redoks -projektować reakcje redoks -wykonywać obliczenia stechiometryczne dotyczące reakcji redoks

12 -w prostych reakcjach redoks wskazać utlenianie, redukcję, utleniacz i reduktor -na podstawie bilansu elektronowego dobrać współczynniki w równaniu reakcji redoks -rozpoznać reakcję dysproporcjonowania -określać właściwości utleniające i redukujące substancji na podstawie stopni utlenienia Węglowodory -wskazać źródła węglowodorów w przyrodzie -zna pojęcie szereg homologiczny -napisać wzory i podać nazwy pierwszych dziesięciu węglowodorów w każdym szeregu -określać typ hybrydyzacji atomów węgla w związkach organicznych -określić zmianę właściwości fizycznych węglowodorów ze wzrostem długości łańcucha węglowego -pisać równania reakcji spalania węglowodorów -obchodzić się bezpiecznie z węglowodorami -rozróżnić węglowodory alifatyczne i cykliczne od aromatycznych -pisać wzory i podać nazwy fluorowcopochodnych węglowodorów -zna zjawisko izomerii konstytucyjnej, potrafi podać wzory izomerów i ich nazwy -określić rzędowość atomów węgla w węglowodorze -określić właściwości chemiczne alkanów, alkenów i alkinów -podać sposób odróżnienia węglowodorów nasyconych od nienasyconych -zna pojęcie aromatyczności na przykładzie benzenu -zapisać przebieg reakcji fluorowcowania i nitrowania benzenu i nazwać produkty reakcji -zna zastosowanie produktów przerobu ropy naftowej -znaleźć wzór węglowodoru z zawartości % -wyjaśnić zjawisko stereoizomerii na przykładzie pochodnych etenu -zna odmiany cis i trans cykloalkanów -zapisać równania reakcji substytucji z uwzględnieniem izomerycznych produktów reakcji -zapisać równania reakcji otrzymywania węglowodorów na drodze eliminacji -otrzymywać alkany o długich łańcuchach metodą Wurtza -zna wzory homologów benzenu -zna izomery węglowodorów aromatycznych -stosować regułę podstawników I i II rodzaju do przewidywania produktów reakcji arenów -stosować regułę Markownikowa do przewidywania produktów reakcji -rozumie na czym polega proces destylacji frakcyjnej ropy naftowej -ustalić wzór węglowodoru na podstawie produktów jego spalenia Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów -zna mechanizmy reakcji substytucji i addycji, polimeryzacji -przewidzieć produkty reakcji chlorowcowania alkilowych pochodnych benzenu w zależności od warunków reakcji -zna przebieg reakcji Friedla-Craftsa -zna węglowodory aromatyczne o pierścieniach skondensowanych i heterocykliczne związki aromatyczne -zna zastosowanie fluorowcopochodnych węglowodorów -wyjaśnić za pomocą odpowiednich reakcji mechanizm niszczenia ozonu przez freon -podać przykłady szkodliwego działania niektórych związków aromatycznych -projektować reakcje chemiczne i wnioskować na ich podstawie -napisać wzory ogólne alkanoli, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, estrów, amin i amidów oraz wskazać grupy funkcyjne tych związków -rozpoznawać do jakiej grupy należy związek o podanym wzorze -napisać wzory metanolu i etanolu -opisać właściwości fizyczne metanolu i etanolu -pisać wzory związków z poznanych szeregów homologicznych -podawać nazwy systematyczne związków organicznych -określić odczyn wodnego roztworu alkoholi -opisać właściwości fizyczne fenolu, kwasu mrówkowego, octowego i stearynowego -pisać równania reakcji kwasów karboksylowych z metalami, tlenkami -określać rzędowość alkoholi, amin i amidów -za pomocą równań reakcji uzasadnić kwasowy charakter alkoholu -pisać równania reakcji alkoholi polihydroksylowych z metalami aktywnymi -pisać równanie dysocjacji fenolu -przewidzieć produkty reakcji charakterystycznych dla fenoli -wyjaśnić mechanizm substytucji nukleofilowej, polikondensacji -zna tworzywa polimeryzacyjne i polikondensacyjne -pisać równania jonowe hydrolizy alkoholanów i fenolanów -zna podstawowe metody otrzymywania poznanych związków -zna reakcje charakterystyczne poznanych

13 -zna produkty spalania alkanoli -podać przykłady zastosowania glikolu i glicerolu z uwzględnieniem toksycznego działania glikolu -podać przykłady szkodliwego działania fenolu -pisać wzory i podawać nazwy prostych pochodnych węglowodorów -wskazać przykłady zastosowania w życiu codziennym kwasów karboksylowych, ketonu i aldehydu, estru -zakwalifikować mydło do odpowiedniej grupy związków -zakwalifikować tłuszcze do odpowiedniej grupy związków -pisać wzory prostych izomerów związku metali i wodorotlenkami -napisać wzór i podać nazwę systematyczną mydła sodowego i potasowego -dokonać podziału tłuszczów -określić właściwości fizyczne amin na przykładzie metyloaminy -rozpoznawać typy reakcji -porównać kwasowość alkoholi, fenoli i kwasów nieorganicznych i organicznych -pisać proste równania reakcji dotyczące podstawowych właściwości chemicznych poznanych związków -wykorzystać próbę Tollensa i Trommera do identyfikacji aldehydów -za pomocą równań reakcji uzasadnić właściwości redukujące aldehydów -wskazać zastosowanie benzoesanu sodu -rozumie pojęcie środka powierzchniowoczynnego i potrafi podać przykład -wyjaśnić na czym polega myjące działanie mydła -przedstawić mechanizm reakcji estryfikacji na dowolnym przykładzie -napisać i zinterpretować wzór ogólny tłuszczów -za pomocą odpowiednich równań reakcji uzasadnić zasadowy charakter amin -podać przykłady amin o różnej rzędowości -napisać wzór mocznika -określić właściwości fizyczne mocznika oraz jego występowanie w przyrodzie -pisać równania reakcji do schematów przemian grup związków -zidentyfikować związek chemiczny na podstawie poznanych reakcji -projektować badania chemiczne -zna rodzaje detergentów i ich wpływ na środowisko -pisać równania reakcji estryfikacji z udziałem kwasów nieorganicznych -wyjaśnić proces utwardzania tłuszczów płynnych -wykorzystywać właściwości jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów w obliczeniach chemicznych -posługiwać się pojęciami mono-, di-, polisacharydy, aminokwas, peptyd, polipeptyd, wiązanie peptydowe, białko, denaturacja, koagulacja -spośród związków organicznych wybrać związki wielofunkcyjne -nazwać grupy funkcyjne danego związku -podać przykłady hydroksykwasów występujących w przyrodzie -zna rolę białka i cukrów w organizmach żywych -podać przykłady występowania białka w przyrodzie -dokonać podziału sacharydów -podać przykłady występowania w przyrodzie typowych przedstawicieli sacharydów -określać rodzaje grup funkcyjnych Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów -posługiwać się pojęciami enancjomer, -posługiwać się pojęciami mieszanina asymetryczny atom węgla, aldoza, ketoza, racemiczna, glikozydy, diastereoizomery, wiązanie glikozydowe, chiralność, izomeria związek mezo, punkt izoelektryczny, optyczna, anomeria, szereg konfiguracyjny mutarotacja, aminokwasy biogenne D i L -ustalić liczbę izomerów optycznych danego -wskazać asymetryczny atom węgla w związku cząsteczce związku -narysować enancjomery kwasu mlekowego -napisać wzór kwasu mlekowego i -zna właściwości hydroksykwasów salicylowego -za pomocą odpowiednich równań reakcji -napisać wzór glicyny i alaniny oraz podać wykazać kwasowo- zasadowy charakter ich nazwy systematyczne aminokwasów -zapisać i wyjaśnić reakcję kondensacji -zna sposoby otrzymywania aminokwasów i aminokwasów oraz wiązanie peptydowe hydroksykwasów -opisać właściwości fizyczne białek -wskazać różnice w budowie cząsteczki -wyjaśnić pojęcia denaturacja, koagulacja, aminokwasu białkowego i niebiałkowego peptyzacja białek -narysować enancjomery α-aminokwasu -identyfikować białko na podstawie reakcji -podać sposoby wykrywania białek w biuretowej i ksantoproteinowej roztworach -posługiwać się pojęciami nukleotyd, nukleozyd, kwasy nukleinowe, forma enolowa, tautomeryzacja -rysować wzory diastereoizomerów, formy mezo -powiązać pojęcie glikozydu z pojęciem nukleozydu -opisać budowę nukleotydów, nukleozydów i kwasów nukeinowych -pisać równania kondensacji dowolnych aminokwasów, monosacharydów -pisać równania hydrolizy peptydów, cukrów złożonych -zapisać przekształcenia oksocykliczne w dowolnych cukrach prostych -odróżniać doświadczalnie glukozę od fruktozy, heksozy od pentoz -pisać wzory i rozpoznawać złożone izomery

14 występujących w poznanych związkach -opisać właściwości fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy -napisać wzory sumaryczne glukozy, sacharozy, skrobi -napisać wzór Fischera i wzory Hawortha glukozy i fruktozy oraz sacharozy -zna rolę biologiczną i zastosowanie glukozy -wyjaśnić na czym polega hydroliza węglowodanów -rozpoznawać, klasyfikować i nazywać związki wielofunkcyjne -omówić strukturę białek -opisać właściwości chemiczne typowych przedstawicieli sacharydów -wskazać wiązanie glikozydowe w cząsteczkach sacharydów -wyjaśnić różnice pomiędzy wiązaniem α i β glikozydowym -wykrywać skrobię w produktach spożywczych -wyjaśnić dlaczego hydroliza sacharozy nosi nazwę inwersji optyczne

15 -opisać budowę atomu -odczytać z układu okresowego liczbę atomową i masową oraz za ich pomocą określić liczbę cząstek elementarnych -określić liczbę powłok elektronowych i liczbę elektronów walencyjnych pierwiastka na podstawie układu okresowego -znać pojecie elektroujemność -wskazać w tablicy Mendelejewa pierwiastki elektrododatnie i elektroujemne -rozpoznawać rodzaj wiązania chemicznego na podstawie elektroujemności atomów -wyjaśnić regułę helowca -wyjaśnić na czym polega wiązanie jonowe, kowalencyjne i kowalencyjne spolaryzowane -określić typ hybrydyzacji w typowych przykładach ZAKRES ROZSZERZONY KLASA III Budowa przestrzenna drobin -wyjaśnić pojęcie izotop i umieć -pisać konfiguracje elektronowe atomów rozpoznawać izotopy pierwiastka różnych pierwiastków -zapisać konfiguracje elektronowe -opisać budowę współczesnego układu pierwiastków o liczbach atomowych<36 okresowego pierwiastków z uwzględnieniem -wyjaśnić pojęcie dipol, moment dipolowy bloków konfiguracyjnych -przewidzieć kształt cząsteczki na podstawie -określić zmiany elektroujemności w momentu dipolowego układzie okresowym -wyjaśnić na czym polega hybrydyzacja -rozróżnić wiązanie koordynacyjne od orbitali atomowych kowalencyjnego -przedstawić wzory elektronowe typowych -pisać wzory strukturalne typowych substancji związków z wiązaniami koordynacyjnymi -porównać wiązania σ i π -zna inne typy wiązań -określić kształty orbitali atomowych -określić kształty orbitali molekularnych -określić typ hybrydyzacji atomów w dowolnych drobinach -podać przykłady tlenków metali i niemetali -zapisać wzory podstawowych tlenków, kwasów, wodorotlenków i soli -wskazać we wzorach kwasów resztę kwasową -opisać właściwości fizyczne HCl, H 2 SO 4, HNO 3 -podawać nazwy podstawowych tlenków, kwasów, wodorotlenków i soli Systematyka związków nieorganicznych -przedstawiać konfiguracje elektronowe atomów za pomocą konfiguracji poprzedzającego helowca -pisać konfiguracje elektronowe jonów -uzasadniać zmiany elektroujemności w grupie i w okresie -przewidywać właściwości substancji na podstawie wiązań chemicznych -pisać wzory strukturalne związków z wiązaniami koordynacyjnymi -przewidywać budowę przestrzenną drobin na podstawie hybrydyzacji, momentu dipolowego cząsteczki -korzystać z liczb kwantowych do określania poziomów, podpoziomów, poziomów orbitalnych oraz kształtu i wielkości obszaru orbitalnego -pisać równania reakcji otrzymywania -określać rodzaj wiązania w tlenkach metali i wodorków, tlenków, kwasów, niemetali wodorotlenków i soli (5 sposobów) -wskazać różnicę między wodorotlenkiem a -podać przykłady tlenków rozpuszczalnych i zasadą nierozpuszczalnych w wodzie -pisać wzory wodorków i ich równania -zdefiniować pojęcie bezwodnik kwasowy reakcji z wodą -ustalać wzory bezwodników kwasowych -wyjaśnić pojecie pasywacja -opisać budowę soli -podawać nazwy i pisać wzory różnych -pisać równania reakcji metali z HCl, H 2 SO 4, kwasów i soli -przewidzieć produkty reakcji stężonego H 2 SO 4 z niemetalami (S, C, P) -pisać równania reakcji otrzymywania soli dziewięcioma metodami -powiązać poznane treści z życiem codziennym -wyjaśnić z czego wynika amfoteryczność wodorotlenków -pisać równania reakcji potwierdzające

16 -wymienić 3 podstawowe metody otrzymywania soli -zapisać za pomocą równań reakcji otrzymywanie np. NaCl trzema metodami -pisać proste równania otrzymywania tlenków, kwasów, wodorotlenków HNO 3 -identyfikować produkty reakcji różnych tlenków z wodą -określać charakter chemiczny tlenków i wodorotlenków -podać nazwy i wzory wodorosoli i hydroksosoli -pisać wzory elektronowe tlenków niemetali, kwasów tlenowych i ich soli -przewidzieć produkty reakcji metali szlachetnych z H 2 SO 4 i HNO 3 -pisać równania otrzymywania soli sześcioma sposobami -uszeregować kwasy fluorowców wg mocy amfoteryczność tlenków i wodorotlenków -projektować badania chemiczne i wnioskować na ich podstawie -zaproponować sposoby zapobiegania zjawisku dziury ozonowej, efektu cieplarnianego, kwaśnych deszczy Kinetyka i równowaga chemiczna -posługiwać się pojęciami szybkość reakcji, katalizator, kataliza, energia aktywacji, odwracalność reakcji, stan równowagi, reakcja egzo i endoenergetyczna -ustalić wpływ stężenia lub ciśnienia reagentów na szybkość reakcji -omówić podstawy teorii zderzeń i teorii kompleksu aktywnego -korzystać z reguły Van t Hoffa -dokonać podziału reakcji katalizowanych -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla różnych przykładów reakcji odwracalnych w -rozwiązywać złożone zadania dotyczące szybkości reakcji i stałej równowagi reakcji odwracalnej -wyjaśniać zależność K=f(T) dla reakcji -wymienić czynniki wpływające na szybkość -wyjaśnić działanie katalizatora układzie wielofazowym egzoenergetycznej i endoenergetycznej reakcji -pisać wyrażenia na prawo działania mas dla -wykonywać obliczenia dotyczące stężeń -przedstawiać zależność V=f(t) dla reakcji -podać przykłady reakcji szybkich i różnych przykładów reakcji odwracalnych w początkowych i równowagowych reagentów odwracalnych przy różnych wartościach k 1 i powolnych, odwracalnych i nieodwracalnych -zapisać równanie kinetyczne dla danej reakcji wynikające z równania stechiometrycznego układzie jednofazowym -wykonywać proste obliczenia dotyczące stałej równowagi reakcji i szybkości reakcji w reakcjach odwracalnych -obliczyć wydajność reakcji chemicznej -stosować regułę przekory i ustalać kierunek przesunięcia stanu równowagi pod wpływem różnych czynników k 2 Termochemia -rozpoznać reakcję egzo i endotermiczną na podstawie entalpii reakcji -znać i stosować prawo Lavoisier-Laplace a -wyjaśnić pojęcia warunki izotermiczne, izobaryczne, izohoryczne -posługiwać się pojęciami parametry stanu, energia wewnętrzna układu, entalpia, reakcje egzo- i endoenergetyczne -obliczać w typowych sytuacjach entalpię reakcji -znać prawo Hessa -obliczać efekt cieplny reakcji ze stechiometrii reakcji i przemian fazowych -posługiwać się pojęciami standardowa entalpia reakcji, entalpia spalania, energia wiązań -znać i przewidywać wpływ składu roztworu na jego temperaturę wrzenia i topnienia -obliczać efekt cieplny reakcji korzystając z entalpii tworzenia, spalania, energii wiązań -posługiwać się pojęciami entropii i entalpii swobodnej -wykonywać skomplikowane obliczenia dotyczące entalpii reakcji, entropii i zmian potencjału termodynamicznego -przewidywać czy dany proces może zachodzić samorzutnie

17 Reakcje jonowe - wykazać się znajomością pojęć: elektrolit, nieelektrolit, elektrolit mocny i słaby, dysocjacja jonowa, reakcja jonowa, odczyn roztworu, wskaźnik, ph roztworu, jon, kation, anion, hydroliza -podawać przykłady elektrolitów i nieelektrolitów -wykazać się znajomością reakcji zachodzących w roztworach wodnych: -podawać przykłady elektrolitów mocnych i słabych -pisać równania dysocjacji stopniowej kwasów, zasad i soli -interpretować molowo równania dysocjacji -wyjaśnić pojęcie odczynu roztworu i określać go za pomocą wskaźników -interpretować wartość ph roztworu w odniesieniu do odczynu roztworu i stężenia -wykazać się znajomością i rozumieniem pojęć: stała dysocjacji i stopień dysocjacji, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności i stosować je w typowych obliczeniach chemicznych -oceniać moc elektrolitów na podstawie stałej i stopnia dysocjacji -określić pojęcia iloczyn jonowy wody i ph roztworu -rozwiązywać nietypowe zadania z zastosowaniem poznanych pojęć -wyprowadzić wzór Ostwalda -wyjaśnić budowę związków kompleksowych -rozumieć pojęcie iloczyn rozpuszczalności i wykonywać obliczenia związane z nim -stosować iloczyn rozpuszczalności do przewidywania możliwości strącania osadu dysocjacja jonowa,, reakcje jonowe jonów H + i OH - -swobodnie pisać równania reakcji jonowych -interpretować procesy zachodzące w -zna definicję kwasów, zasad i soli wg Arrheniusa i posługuje się nią -wymienić rodzaje odczynów roztworu i określić go za pomocą wskaźnika uniwersalnego -posługiwać się skalą ph do określania odczynu roztworu -pisać proste równania dysocjacji jonowej całkowitej kwasów, zasad i soli -pisać proste równania reakcji jonowych jonowo i cząsteczkowo -rozumieć pojęcie hydroliza soli -przewidywać i określać odczyn wodnych roztworów soli -znać teorie kwasów i zasad i umieć je stosować w typowych sytuacjach -zapisywać w formie jonowej równania reakcji zachodzących w roztworach wodnych -porównywać tlenki ze względu na ich charakter chemiczny -zakwalifikować kwasy do odpowiedniej grupy ze względu na ich skład, moc i właściwości utleniające -opisać przebieg doświadczeń, zapisać obserwacje i wyciągać wnioski -przewidywać rezultat mieszania ze sobą różnych substancji - projektować doświadczenia polegające na identyfikowaniu substancji za pomocą reakcji jonowych -projektować doświadczenia pozwalające na otrzymywania wodorotlenków i soli -zna wzór Ostwalda -rozwiązywać typowe zadania dotyczące stałej, stopnia dysocjacji i ph roztworu -wyjaśnić zależność między budową substancji a dysocjacją jonową przyrodzie jako reakcje jonowe -posługiwać się pojęciami reakcja redoks, utlenianie, redukcja, utleniacz, reduktor -określić stopnie utlenienia atomów podstawowych pierwiastków w stanie wolnym i w prostych związkach chemicznych -rozpoznawać reakcje redoks wśród różnych przemian Reakcje redoks -obliczyć stopnie utlenienia atomów różnych -za pomocą równań połówkowych pierwiastków występujących w związkach (cząsteczkowych i jonowych) przedstawić złożonych proces elektronacji i dezelektronacji dla -w reakcji redoks wskazać utlenianie, dowolnej reakcji redoks redukcję, utleniacz, reduktor -na podstawie bilansu elektronowego dobrać -pisać i interpretować proste równania współczynniki w równaniu reakcji redoks reakcji redoks -zapisać przebieg reakcji chemicznej jonu -określić charakter chemiczny związków MnO - 4 w środowisku zasadowym, -na podstawie bilansu elektronowego dobierać współczynniki w reakcjach dysproporcjonowania i synproporcjonowania -przewidywać reagenty reakcji redoks -na podstawie bilansu ładunków przewidywać środowisko reakcji redoks -projektować reakcje redoks -wykonywać obliczenia stechiometryczne

18 -posługiwać się szeregiem reaktywności metali do określania kierunku reakcji -w prostych reakcjach redoks wskazać utlenianie, redukcję, utleniacz i reduktor chromu i manganu w zależności od stopnia utlenienia -na podstawie bilansu elektronowego dobrać współczynniki w równaniu reakcji redoks -rozpoznać reakcję dysproporcjonowania obojętnym i kwasowym i określić zmianę barw roztworu -określać właściwości utleniające i redukujące substancji na podstawie stopni utlenienia dotyczące reakcji redoks Elektrochemia -posługiwać się pojęciami elektroda, katoda, anoda, półogniwo, ogniwo galwaniczne, szereg aktywności metali, elektroliza, korozja -określić co to jest ogniwo galwaniczne oraz podać przykład ogniwa z życia codziennego -wymienić główne elementy ogniwa Volty -wskazać skutki korozji w życiu codziennym -wyjaśnić na czym polega elektroliza -posługiwać się pojęciami potencjał standardowy, szereg potencjałów standardowych, SEM ogniwa -zapisać schematycznie ogniwo Volty i Daniella oraz wskazać biegun dodatni i ujemny tych ogniw korzystając z wartości potencjałów standardowych elektrod -zaprojektować ogniwo metaliczne korzystając z szeregu napięciowego -zapisać schemat ogniwa metalicznego oraz procesy w nim zachodzące, podać kierunek przepływu elektronów i obliczyć SEM ogniwa -przewidywać produkty elektrolizy w typowych sytuacjach -zna prawa Faraday a -zna sposoby zabezpieczania metali przed korozją -rozumieć pojęcia potencjał półogniwa, nadnapiecie, ogniwo korozyjne -zna budowę elektrody wodorowej -korzystając z szeregu napięciowego elektrod określić budowę dowolnego ogniwa -zapisać równania reakcji zachodzących na elektrodach w czasie pracy ogniwa -obliczać SEM ogniwa z zastosowaniem wzoru Nernsta -pisać równania reakcji zachodzących na elektrodach w czasie elektrolizy -wykonywać trudniejsze obliczenia dotyczące praw Faraday a -wyjaśnić różnice między ogniwem a elektrolizą -wyjaśnić przebieg korozji elektrochem. -przewidzieć kierunek przebiegu reakcji na podstawie tablic standardowych potencjałów elektrod -dla dowolnego ogniwa obliczyć wartość entalpii swobodnej układu w ogniwie -rozwiązywać zadania dotyczące przemian zachodzących w ogniwie -określać zmiany zachodzące w roztworach na skutek elektrolizy -zna ogniwa mające zastosowanie w praktyce -zna praktyczne wykorzystanie procesów elektrolizy do otrzymywania pierwiastków i ich związków