DOPALACZE. Prof. dr med. Paweł Januszewicz Narodowy Instytut Leków Warszawa

Transkrypt

1 DOPALACZE Prof. dr med. Paweł Januszewicz Narodowy Instytut Leków Warszawa

2 Prof. dr med. Paweł Januszewicz Specjalista zdrowia publicznego, pediatrii, medycyny farmaceutycznej Wieloletni dyrektor CZD i konsultant krajowy w dziedzinie pediatrii, aktualnie dyrektor ds. nauki w Narodowym Instytucie Leków w Wawie, specjalistyczna praktyka prywatna, autor audycji tv w Polsat News Autor ponad 120 publikacji naukowych Pasje: kino, auta, Ŝagle i parę innych

3 Spis treści ogólny Czy dopalacze to nowość na rynku substancji psychoaktywnych? Dopalacze klasyfikacja chemiczna składników o działaniu psychoaktywnym Jak działają dopalacze w aspekcie ostrej toksykologii Odległe skutki zdrowotne: aktywacja onkogenów? Postępowanie medyczne po zaŝyciu dopalaczy Designer drugs aspekty zdrowotne Międzynarodowa wymiana informacji

4 Spis treści szczegółowy Co to są związki psychoaktywne? Dopalacze klasyczne i dodatki Marihuana Stymulanty: kokaina, amfetamina Środki halucynogenne Środki uspakajające i nasenne Heroina i opiaty Środki do inhalacji

5 Instytut Leków Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego IL + CL Narodowy Instytut Leków NLKPLWMiPB / OMCL Grudzień 2006 Statut NIL zatwierdzony przez Ministra Zdrowia dn Certyfikaty Systemu Zarządzania Jakością ISO/IEC 17025:2005

6 Rada Naukowa Dyrektor Instytutu Kolegium Kierownik Techniczny Pełnomocnik Dyrektora ds. Zapewnienia Jakości Biuro ds. Zapewnienia Jakości i Akredytacji Zastępca Dyrektora ds. Administracyjno- Ekonomicznych Dział Zamówień Publicznych i Zaopatrzenia Sekcja Techniczna Sekcja Informatyki Przychodnia Lekarska Samodzielne Stanowisko ds. Analiz Ekonomicznych Stanowisko ds. BHP, PPOś, OC Stanowisko ds. Archiwizacji Główny Księgowy Dział Finansów Zastępca Dyrektora ds. Badań Kontrolnych Biuro Organizacji Badań Kontrolnych i Naukowych Kancelaria Główna ZESPÓŁ BADAŃ FIZYKO- CHEMICZNYCH Zakład Farmacji Podstawowej i Stosowanej Zakład Chemii Farmaceutycznej Zakład Leków Pochodzenia Naturalnego Zakład Wyrobów Medycznych Pracownia badania leków sfałszowanych Samodzielna Prac. Spektrometrii Jądrowego Rezonansu Magnetycznego Zakład Leków Izotopowych OMCL ZESPÓŁ BADAŃ BIOLOGICZNO- BIOCHEMICZNYCH Zakład Antybiotyków i Mikrobiologii Zakład Biochemii i Biofarmaceutyków Zakład Biologii Komórki Zakład Farmakologii Zwierzętarnia ZESPÓŁ MIKROBIOLOGII KLINICZNEJ I PROFILAKTYKI ZAKAśEŃ Zakład Epidemiologii i Mikrobiologii Klinicznej Zakład Mikrobiologii Molekularnej Zakład Profilaktyki ZakaŜeń i ZakaŜeń Szpitalnych Samodzielna Pracownia Wirusologii Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. LekowraŜliwości Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. ZakaŜeń OUN Zastępca Dyrektora ds. Naukowych Pracownia Metod Teoretycznych, i Obliczeń Biblioteka z Działem Informacji Naukowej i Wydawnictw Dział Kadr i Organizacji OMCL 163 osoby osób z wyŝszym wykształceniem (farm., chem., biol., med.) - 11 samodzielnych pracowników naukowych - 35 dr Zakłady/Samodzielne Pracownie stosujące akredytowane metody badawcze

7 Poziom Narodowy Interpol Urzędy celne Policja URPLWMiPB GIF NIL NLKPLWMiPB

8 Produkty nielegalne i sfałszowane opiniowane i badane w NIL

9 Dopalacze analiza jakościowa i ilosciowa produktów zawierających benzylopiperazyny Masa tabletek mg Zawartość BZP (2 x HCl) HCl) % mg Zawartość TFMPP (HCl (HCl)) mg Zawartość DBZP do ok. 60 mg/tab mg/tab

10

11 HPLC z detekcją masową MS/MS - Electrospray ionization time-of-flight mass spectra, ESI-TOF-MS HPLC z detekcją wyładowań koronowych CAD

12 Dlaczego? śycie pewność niepewności

13 Dlaczego? śycie pewność niepewności

14

15

16

17 Dopalacze tabletki, kapsułki, proszki Dopalacze czyli związki stymulację organizmy Ŝywe, które jako substancje obce, stają się czynnikiem zwiększającym w sposób niefizjologiczny jego wydolność. Z prowadzonego monitoringu światowego rynku wynika, Ŝe liczba środków zaliczanych do dopalaczy stale wzrasta, gdyŝ ciągle syntezowane są nowe związki psychoaktywne o działaniu stymulującym lub wykorzystywane opisy syntez dostępne w literaturze naukowej i patentowej.

18 Współczesny rynek polski - grzyby halucynogenne (psylocyna, psylocybina); - fencyklidyna; - ketamina; - GHB; - szałwia wieszcza (salwinoryna); - benzodiazepiny, antydepresanty, środki przeciwbólowe w połączeniu z alkoholem i inhibitorami MAO; - materiał roślinny zawierający alkaloidy o działaniu odurzającym lub halucynogennym; 2008 Rok Mefedron czwarte miejsce w rankingu, za marihuaną, kokainą i pochodnymi amfetaminy.

19 Dopalacze klasyfikacja chemiczna składników o działaniu psychoaktywnym -pochodne benzylo- i fenylopiperazyny; -pochodne metkatinonu; - agoniści receptorów kannabinoidowych, tzw syntetyczne kannabinoidy; - inne glaucyna, kofeina, o-desmetyltramadol, pochodne beta- fenyloetyloaminy, fluorotropakokaina, metyloalliloamina, fluoroamfetaminy;

20 Dopalacze typu Spice mieszanki ziołowe do palenia Spice jest nazwą firmową dla mieszanin aromatycznych, psychoaktywnych ziół sprzedawanych w tzw. smartshopach w Europie, Kanadzie i w innych częściach świata od 2004 jako kadzidło, jak równieŝ przez Internet jako ziołowa mieszanka do palenia. ChociaŜ producenci oficjalnie ostrzegają przed spoŝywaniem Spice przez ludzi, to zwykle są one palone, ze względu na ich działanie zbliŝone do konopi indyjskich (Canabis sativa L) co powodowane jest głównie przez dodatek syntetycznych alkaloidów kanabinoidowych (nienarkotycznych związków halucynogennych i psychotropowych).

21 Konopie = kannabinoidy =haszysz = marihuana Najwięcej kontrowersji: przeciwnicy vs obrońcy Bliski krewny pokrzywy! W XIX wieku najczęstszy lek stosowała nawet królowa Wiktoria, legalny do 1973 r. Synonimy: weed, ganja, tea,marycha, joint

22 Współczesny rynek narkotykowy (EMCDDA Raport 2009) Marihuana: Produkcja ~ T Konfiskaty ~ 5000 T śywica: Produkcja ~ 6000 T Konfiskaty ~ 1000 T

23 cd Próbuje co drugi dorosły, pali codziennie 10% uczniów szkół średnich W Ŝywicy > 400 związków, w tym > 60 psychoaktywnych, tzw. kannabinoidów; najaktywniejszy THC wystarczy 2 mg THC jeden joint (ok.300 mg słomy) aby odczuć efekt narkotyczny

24 cd Pierwsze efekty po kilku minutach, pełne doznania po 30, trwa 3-4 godziny; po jedzeniu znacznie dłuŝej W kolejności: spokój, zadowolenie, dobre samopoczucie, przestrzeń lub ciasnota w głowie, wesołość, poczucie absurdu, lepsza samoocena Przy małych dawkach: efekt poszerzenia a nie zniekształcenia percepcji; większe dawki: skamienienie

25 cd Czynniki zmieniające efekty: osobowość, nastrój oraz oczekiwania uŝytkownika, jakość i faktyczna dawka narkotyku Objawy kaca : zwykle łagodne Potęguje nastrój, który dominował przed zaŝyciem gdy depresja lub lęki jest jeszcze gorzej

26 cd Wpływa na pamięć, zwłaszcza na przyswajanie nowych informacji Pogorszona koordynacja ruchów i mocno zaniŝona zdolność oceny odległości kierowcy!!! DuŜe dawki: poczucie paranoi (jestem obserwowany, śledzony), delirium (poczucie chaosu, halucynacje)

27 cd syndrom amotywacyjny : stan chronicznej apatii, bierności, lenistwa Nie stwierdzono uzaleŝnienia biologicznego Nagłe odstawienie: lęk, niepokój, brak snu Przewlekłe zapalenia oskrzeli, rak płuc Uszkadza płód!!!!

28

29 Spice - zawierają zioła marihuano podobne (0,4-3,0 g): 1. Beach bean - Canavalia maritima (substytut marihuany). 2. Blue Lotus - Nymphaea caerulea & Nymphaea alba (uśmierzenianie bólu. 3. Dwarf scullcap - Scuttelaria nana (środek na stany lękowe i bezsenność). 4. Indian Warrior - Pedicularis densiflora (efekty narkotyczne, afrodyzjak, rozluźnia mięśnie i działa silnie uspokajająco). 5. Lion's Tail - Leonotis leonurus (efekty euforyczne). 6. Maconha Brava - Zornia latifolia (działanie halucynogenne). 7. Pink Lotus - Nelumbo nucifera (efekty euforyczne). 8. Siberian Motherwort - Leonurus sibiricus (efekty euforyczne). 9. Marshmallow - Althea officinalis (zmniejsza stany zapalny skóry, leczenie bólu gardła, popękanej skóry i drobnych ran). 10. Red Clover - czerwona koniczyna (działanie wykrztuśne, moczopędne, napotne, bakteriobójcze, przeciwkaszlowe, uspokajające, łagodzi bóle). 11. Dog rose Rosa canina

30 Dopalacze syntetyczne kannabinoidy cd. - wykrycie receptorów kannabinoidowych CB1, CB2 (Nature, 346 (1990) 561) - izolowanie i określenie struktury endogennych ligandów receptorów CB1 i CB2 Układy amidów i estrów wyŝszych kwasów tłuszczowych (od 1992 r,) (Science,, 258 (1992) 1946); O O NH 2 Anandamid - wyznaczenie zaleŝności SAR (THC i ligandy endogenne), rozpoczęcie badań nad syntezą selektywnych agonistów receptorów CB 1 i 2. Synteza kilkuset związków o róŝnym powinowactwie do receptorów CB, wartości K i od 1 do 1000 (K i < 100 powinowactwo wysokie); pojawienie się pierwszych dopalaczy z grupy substytutów marihuany; izolowanie i ustalenie struktury związków chemicznych odpowiedzialnych za psychoaktywne działanie uŝywek typu Spice Smoke itp. (J. Mass. Spectrom. 44 (2009) 832) JWH-018, CP47,497, HU-210 O N H OH

31 Spice - zawierają równieŝ niedeklarowane syntetyczne alkaloidy kanabinoidowe: JWH-018 (naphthalen-1-yl yl-(1-pentylindol-3-yl) yl)methanone); JWH-073 (naphthalen-1-yl yl-(1-butylindol-3-yl) yl)methanone); oleylamide (9-Octadecenamide); CP 47,497 (2-[(1R,3S)-3-hydroxycyclohexyl] hydroxycyclohexyl]-5-(2-methyloctan-2-yl)phenol); ); HU-210 ((6aR,10aR)-9-(Hydroxymethyl Hydroxymethyl)-6,6-dimethyl-3-(2-methyloctan-2-yl) yl)- 6a,7,10,10a-tetrahydrobenzo[c]chromen-1-ol). ol). Agoniści receptorów kanabinoidowych CB 1 i CB 2 o działaniu wielokrotnie silniejszym od THC ( 9 -tetrahydrokanabinolu).

32 Dopalacze syntetyczne kannabinoidy, typy struktur K i (nm) Pochodne naftoiloindolu Kod JWH - (00n nnn) N R1 O R2 R4 R4 R1 = Alkil C 1 -C 6 R2 = H, Me R3 = H, MeO, Alkil (C 1 -C 4 ) R4 = H, Me, Et JWH-018 2,9 JWH ,0 JWH-073 8,9 JWH-081 1,2 JWH ,0 JWH-122 0,69 JWH-398 2,3 Pochodne naftylometylenoindolu Kod JWH - (1nn) (od 175 do 199) N R1 R2 R3 R1 = pentyl, morfolinyl R2 = H, Me R3 = H, MeO K i (nm) od 17 do 323

33 Dopalacze materiał roślinny z zawartością alkaloidów psychoaktywnych - Argyreia nervosa powój hawajski (LSA) - Benisteriopsis caapi (pochodne beta-karboliny harmina, harmalina); - Katha edulis (Khat) chwaliczka jadalna (katinon); - Echinopsis pachanoi kaktusy San Pedro, Ahuma (fenyloalkiloaminy); - Kava kava pieprz myrystycynowy (ok. 60 związków z grupy kawalaktonów); - Leonotis Leonurus ogon lwa (leonuryna); - Mimosa Tenuiflora (dimetylotryptamina); -Salvia divinorum (szałwia wieszcza) (salvinoryna A); - Psychotria viridis (dimetylotryptamina); Rośliny objęte kontrolą na mocy znowelizowanej Ustawy o Przeciwdziałaniu Narkomani z dnia 20 marca 2009 r.

34

35 Substancje aktywne zidentyfikowane w dopalaczach badanych w NIL

36 Stymulanty - kokaina Vin Mariani zalecane przez Watykan Rozgłos: Zygmund Freud. Pierwotna receptura Coca-Coli: kilka mg/szklankę (teraz liście bez kokainy) 40% Amerykanów spróbowało przynajmniej raz

37

38 Stymulanty - kokaina Vin Mariani zalecane przez Watykan Rozgłos: Zygmund Freud. Pierwotna receptura Coca-Coli: kilka mg/szklankę (teraz liście bez kokainy) 40% Amerykanów spróbowało przynajmniej raz

39 Współczesny rynek narkotykowy (EMCDDA Raport 2009 cd.) Kokaina: Produkcja ~ 990 T Kolumbia 61% Peru 29% Boliwia 10% Konfiskaty ~ 120 T

40 cd Pasta z liści: oczyszczana do chlorowodorku kokainy rozpuszczalnej w wodzie; połykanie - wątroba metabolizuje połowę dawki w 60, wdychanie przez nos skuteczniejsze bo skurcz naczyń krwionośnych + do OUN Działanie miejscowo znieczulające + stymulacja układu współczulnego

41

42 cd Formy: freebase wolna kokaina, łatwa do palenia w fajce; crack krystaliczne płatki, zanieczyszczona postać freebase Crack : nagła euforia do 10 potem gwałtowne pogorszenie nastroju pomocne dodatkowe zaŝycie opiatów u nałogowych palaczy

43 cd JuŜ po kilku minutach: polepszenie nastroju, wzrasta pewność siebie, energia, popęd seksualny, optymizm Poprawienie kontaktów Poprawienie kontaktów interpersonalnych i nasilenie wzajemnych więzi uczuciowych, zmniejszenie apetytu, mniejsze zapotrzebowanie na sen i odpoczynek

44 cd Wysokie dawki: lęk, panika, poirytowanie, poczucie zagubienia, halucynacje, mania prześladowcza z agresją, utrata kontaktu z rzeczywistością Prawie zawsze: impulsywność, brak zahamowań, osłabiona zdolność oceny sytuacji

45 cd Nadmierne dawki: pocenie się, zawroty głowy, gorączka, suchość w ustach, drŝenie rąk, stany lękowe, arytmie, wzrost RR, drgawki Przewlekłe stosowanie: uszkodzenie neuronów, owrzodzenie i uszkodzenie chrząstki nosa, astma, zapalenia płuc Uszkadza płód!!!

46 cd Fazy odstawienia: zapaść, głęboka depresja, niepokój, senność, nadmierny apetyt, okres obniŝonej motywacji, poczucie nudy, chłód emocjonalny (wielotygodniowy), głód kokainy potęgowany przez otoczenie zapamiętane w trakcie zaŝywania narkotyku U co piątego samobójcy kokaina we krwi

47

48 Amfetamina Szeroko stosowana u Ŝołnierzy w czasie II wojny światowej (10 mg co 12 godzin) Uwolnienie zapasów: speed freak w USA, w Anglii w latach 60-tych 4 mln recept rocznie!! Czarny rynek pochodnych: Bennies, Dexies, Rit, Meths, black bombers, Purple Hearts letalna kombinacja amfetaminy i barbituranów

49 Współczesny rynek narkotykowy (EMCDDE Raport 2008 cd.) Amfetamina: Produkcja ~ 130 T (79% - Europa) (Holandia, Polska, Belgia) Konfiskaty ~ 19 T Metamfetamina: Ecstasy: Produkcja ~ 100 T Konfiskaty ~ 4,5 T Produkcja ~ 270 T (Azja i USA) Konfiskaty ~ 16 T Narkotyki modyfikowane designer drugs

50 cd Efekty bardzo podobne do kokainy, ale o wiele dłuŝszy czas działania zwłaszcza dla reakcji hit or run! Wciągana przez nos: piecze ( jak tłuczone szkło ), łatwo przyswajalny po podaniu doustnym Paradoks: Ritalin u dzieci z ADHD skutecznie uspakaja!

51 cd Częste przyjmowanie: osłabienie, wzrost RR, pogorszenie wzroku, wysypki, próchnica zębów Silniejsze niŝ po kokainie działania niepoŝądane, w tym draŝliwość, podejrzliwość, zwiększona agresja gwałtowne zmiany nastroju, napięcie mięśni tuŝ przed atakami przemocy Psychozy: 1-2 dni po, halucynacje, rozkojarzenie, mania prześladowcza, autoagresja

52 Desinger Drugs - narkotyki modyfikowane Zjawisko lat 80/90 tych Niewielka modyfikacja strukturalna związku kontrolowanego zmierzająca do otrzymania związku o innej definicji strukturalnej, posiadającego właściwości psychoaktywne, ale niekontrolowanego prawem. NH 2 NH 2 O O NH O NH amfetamina PMA 1973 PMMA 2000 PMEA 2005 O O NH 2 MDA (1970) HN O O MDMA (lata 80-te) HN O O MDE (pocz. lat. 90-tych)

53 Dopalacze pochodne aryloketoamin O O O Działanie HN HN Mefedron - CNS stymulant o działaniu nieco słabszym niŝ klasyczne amfetaminy Typ amfetaminy i Działanie (wg. uŝytkowników) - pobudzenie, euforia, poprawa nastroju, O stymulacja seksualna. O metamfetamin Efekty niepoŝądane: temperatura, pocenie sie, bóle głowy, drgawki, tachykardia, y (efekt metkatinon grupy C=O). Po zaŝyciu efektu Mefedron odczuwalne po ok. homolog Mefedronu min (przez 2-3 h). Dawka mg nadciśnienie, [O] bóle kostne, "niebieskie palce", trudności z koncentracją, zaburzenia pamięci, rzadziej halucynacje, zaburzenia świadomości. HN OH - czwarty co do częstości uŝywania HN narkotyk. Odnotowano obecność we wszystki państwach bufedron HN O O O HN metylon O O HN O HN Butylon Stymulanty Europy. Liczne zatrzymania towaru (od 2 g do 130 kg). Zebrano dowody na udział procederze zorganizowanej przestępczości. Early Warning System (EMCDDA) - Joint Raport Typ amfetamin z grupy Ecstazy Entactogeny O O O F O HN HN flafedron O HN O Pentylon

54 Środki halucynogenne Głębokie zmiany w percepcji zmysłowej, sposobie myślenia i przeŝywania emocji bez osłabienia funkcji intelektualnych Psychomimetyki, psycholityki, psychedeliki Substancje pochodzenia naturalnego(psiankowate-ponad 100 gatunków, jad ropuchy): wysoka toksyczność!

55

56 cd Niemniej toksyczne produkty naturalne: ziarna agawy (meskal), niektóre grzyby (psylocybina), ziarna powoju lub sporysz (z LSD), końcówki kaktusa (peyotl) Przypadkowe wykrycie syntetycznego LSD (Hofman, 1943) Podstawa ruchu hippies (The Beatles, Dizzie Gillespie, John Coltrane, Pink Floyd, itd.)

57

58

59 cd LSD : efekty 20 po połknięciu, działa ok. 5 godz., obniŝenie efektu po kolejnych dawkach Nie powoduje uzaleŝnienia, brak objawów odstawienia, rzadko drgawki Oczekiwania, nastrój uŝytkownika i otoczenie (ciemny pokój obniŝenie efektów, niewidomi nie mają wraŝeń wzrokowych) decydują o doznaniach

60

61 cd Kolejno: wyostrzenie percepcji, zniekształcenie doznań wzrokowych, poczucie oderwania, zrozumienia wszystkiego, uniesienie, wahania nastroju, róŝnorodność doznań ale czas stoi w miejscu, stałe poglądy odpływają, banalne zyskują na oryginalności, halucynacje i iluzje wywołujące strach lub zdziwienie, jeden ze zmysłów zaczyna dominować (głos jak dotyk), wraca pamięć, ciało zniekształcone, zwykłe przedmioty budzą strach.itd.

62

63

64 cd Po kilku godzinach faza relaksu i zmysłów, subtelna doniosłość rzeczy banalnych, aura słabnie, wspomnienia pozostają Ale: po nieuświadomionym zaŝyciu Ale: po nieuświadomionym zaŝyciu zaburzenia instynktu samozachowawczego, brak koordynacji i koncentracji ( moŝliwość latania, niewraŝliwość na ból) moŝliwy rozwój choroby psychicznej (1 na 1000)

65

66 cd Czasem tzw. niedobra podróŝ : kaŝde zaŝycie to przeraŝające i nieprzyjemne doznania, paniczny strach, rozpacz, umysł rozpada się, utrata kontroli, poczucie pustki, prześladowania, podejrzliwości i beznadziejności wtedy ryzyko wysokie samouszkodzeń, samobójstwa lub przemocy!

67

68 cd Pochodne: fencyklidyna (PCP - angel dust, hog) działanie gwałtowniejsze, bardzo toksyczny (sztywność mięśni, stały ślinotok, śpiączka, zgony); ketamina stosowana w anestezjologii (ketalar) w tabletkach Postacie: LSD w płynie w buteleczkach owiniętych folią, w kostkach cukru, nasączony papierek (blotters), mikro tabletki (microdots), arkusiki z Ŝelem

69

70 cd Charakterystyczny objaw: flashback czyli nagły nawrót doznań psychedelicznych bez zaŝycia narkotyku (u co czwartej osoby!) Występuje po zmęczeniu, w stresie lub po marihuanie, wywołuje impuls kojarzony z zaŝywaniem LSD lub PCP Większość doznań nieprzyjemna, trwa sekundy lub godziny, wywołuje strach, moŝe być potraktowane jako początek choroby psychicznej lub przypomina atak paniki

71 Ecstasy Amfetamina halucynogenna ponad 1000 wariantów, najwaŝniejsze to MDMA (ecstasy), MDEA (Eve), MDA RozwaŜana w USA jako broń RozwaŜana w USA jako broń chemiczna ( narkotyk miłości ), zakazany od lat 70-tych, choć czasem uŝywany w psychoterapii małŝeńskiej i grupowej

72

73 cd Pół godziny po zaŝyciu oŝywienie,, swędzenie skóry, suchość w ustach, zgrzytanie zębami, wzrost tętna i RR, potem uczucie sympatii do wszystkich, zmiana percepcji światła, wzmocnienie doznań seksualnych (choć czasem anorgazmia lub brak erekcji), poczucie intymności, ułatwiona akceptacja otoczenia, euforia

74 cd Liczne działania niepoŝądane: senność, lęk, niepokój, napady paniki, depresja, wymioty, omdlenia, mania prześladowcza, zaburzenia koordynacji ruchów, nieprzyjemne halucynacje, uszkodzenie wątroby, nerek, hypertermia, po kilku dniach poirytowanie, kac, bóle i sztywność mięśni, huśtawka emocjonalna, czasem flashback

75

76

77 Barbiturany Popularne środki uspokajające i nasenne (grupy, w zaleŝności od czasu działania), przy długim stosowania rozwija się tolerancja (gwałtowne obniŝenie skuteczności działania), aktywują enzymy wątrobowe (szybszy metabolizm innych substancji) Szybko uzaleŝniają! Ofiary z przedawkowania: Jimi Hendrix, Janis Joplin, Elvis Presley,.

78 cd Wg powszechnego poglądu barbiturany łagodzą negatywne skutki zaŝywania alkoholu, amfetaminy, czasem są dodawane do opiatów jako substytut Małe dawki: uczucie spokoju, senności, jak po alkoholu RóŜnica między dawką skuteczną a toksyczną jest niewielka: depresja ośrodka oddechowego (!), zaburzenia chodu i mowy

79 cd Inne objawy toksyczności: oczopląs, rozchwianie emocjonalne nasilane przez alkohol, wysypki, obrzęk dziąseł, hirsutyzm, niewydolność nerek, układu krąŝenia, zapalenia płuc Stosowanie przewlekłe: chroniczne zmęczenie, gwałtowne zmiany nastroju po niewielkich bodźcach Gwałtowne odstawienie: strach, bezsenność, dreszcze, hipertermia, drgawki

80 Benzodiazepiny Jedna z najczęściej stosowanych grup leków przeciwlękowych i antydepresyjnych W USA uŝywa ich 10-25% dorosłych, 2-5% przez rok i dłuŝej Dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego, metabolizm w wątrobie, ale stęŝenie we krwi nie koreluje ze stęŝeniem w neuronach Powoduje uzaleŝnienie juŝ po 3-6 tyg.!

81 cd Rzadko stają się narkotykiem powszechnie uŝywanym ale uzaleŝnieni w większości uŝywają ich np. po heroinie (dla wzmocnienia efektu - do 80%), często w duŝych dawkach Inne powody: zmniejszenie skutków działań niepoŝądanych po zaŝyciu związków halucynogennych, zwiększenie pewności siebie w stresie, sen wymuszony

82

83 cd MłodzieŜ traktuje benzodiazepiny jako środek podobny do alkoholu lub jako środek zbliŝony w swych efektach do wdychania rozpuszczalników NaduŜywanie: kłopoty z koncentracją i pamięcią, depresja, zmęczenie, apatia, urazy i wypadki Dawki toksyczne: poczucie chaosu, zaniki pamięci, brak koordynacji ruchów

84 cd Zespół odstawienia: niepokój, nerwowość, irytacja, zwiększona wraŝliwość na hałas i światło, drŝenia mięśniowe, bóle głowy, bezsenność, niemoŝność koncentracji trwa do 2-3 tygodni Nagłe odstawienie: drgawki Główne źródło leku na rynku nielegalnym: emeryci i renciści.

85

86 Heroina Opiaty narkotyki uzyskiwane bezpośrednio z surowego opium, opioidy inne związki morfinopodobne Opioidy: podstawowy środek do zwalczania bólu w medycynie Aktywne pochodne opiatów: morfina, kodeina, papaweryna, heroina Przypadki uzaleŝnień u pacjentów otrzymujących opioidy w celach leczniczych są bardzo rzadkie (1/100tys) Preparaty stosowane w medycynie mają stosunkowo niewielkie działania niepoŝądane (mdłości, obniŝenie apetytu, suchość w ustach)

87 Opioidy Działanie w zaleŝności od dawki: działanie przeciwbólowe, senność, obniŝenie niepokoju i lęku, obniŝenie temperatury ciała, zanik odruchu kaszlu, zwolnienie oddechu, źrenice zwęŝone (szpilkowate), obniŝenie RR, zwolnienie perystaltyki jelit, rozluźnienie mięśni

88

89 cd Doznania: ogromna przyjemność, pełnia i ulga, ekstaza, rozmarzenie, błogostan, ciało cięŝkie i gorące, pamięć tylko rzeczy dobrych, poczucie wielkich moŝliwości intelektualnych, bez wizji i halucynacji, wraz ze wzrostem dobrego samopoczucia rośnie chęć działania

90

91 cd UzaleŜnienie fizyczne i psychiczne od opioidów: dość szybko kilka tygodni Przy fizycznym uzaleŝnieniu od heroiny brak narkotyku daje zespół odstawienia Po paru godzinach od ostatniej dawki narastający niepokój, rozdraŝnienie, ziewanie, dreszcze, zlewne poty, łzawienie, mdłości, bóle brzucha, biegunka, skóra blada, zimna, wilgotna, paniczny strach, bezsenność, drgawki halucynacje

92

93 Środki do inhalacji Kleje, substancje czyszczące, aerozole, paliwa, rozpuszczalniki, farby, pokosty, lakiery, zmywacze do paznokci, barwniki, gaśnice (!), odświeŝacze powietrza Większość ma silne powinowactwo do tkanki tłuszczowej pojawiają się ponownie we krwi po paru dniach

94 cd Uczucie euforii pojawia się natychmiast po inhalacji, potem kolejno: oŝywienie, podniecenie, brak zahamowań, poczucie siły; jednocześnie zamglone widzenie, zaburzenia mowy, omamy słuchowe, złudzenia wzrokowe lub halucynacje Silna zaleŝność od nastawienia uŝytkownika i od otoczenia Większość podaje, iŝ intensywność doznań zwiększa się po ponownej ekspozycji

95 cd U większości występuje narastająca tolerancja, skutkująca coraz większymi dawkami Działania niepoŝądane bardzo silne: zawroty i bóle głowy, nudności, kaszel, kichanie, łzawienie, dezorientacja, utrata przytomności, uszkodzenie narządów wewnętrznych, aplazja szpiku, arytmia, polineuropatie Objawy uzaleŝnienia: jak po alkoholu Najczęstsza przyczyna zgonów wśród młodych narkomanów

96 BZP Pierwsza substancja, której udowodnione naukowo działanie psychoaktywne było podstawą do skoordynowanej akcji w ramach całej UE (2005 r) - EMCDDA Cząsteczka jako amfetamino-podobny środek stymulujący OUN pojawiła się w Europie w 1999 r (z Nowej Zelandii!), choć dostępna była od 1980 r na Węgrzech jako substancja do produkcji Trelibetu - leku antydepresyjnego

97 BZP To nie zioło ale pochodna piperazyny leku przeciwko robakom jelitowym! Metabolizm jest zaleŝny od polimorfizmu genetycznego enzymów człowieka = niezwykle duŝe róŝnice osobnicze w efektach działania! Wpływa to teŝ na nieprzewidziane w skutkach interakcje z innymi substancjami!!

98 BZP W 13 krajach UE zanotowano efekty toksyczne u ludzi, w tym w próbkach tkanek osób zmarłych Drgawki, wzrost RR i rytmu serca, zaburzenia pracy przewodu pokarmowego, bezsenność, splątanie, dziwne myśli UŜywa do 40% ludzi ok.20 r.ŝ.

99 Dopalacze zmiana strategii wprowadzania na rynek nowych substancji psychotropowych i środków odurzających Zawartość preparatów DEKLAROWANA REALNA - materiał roślinny z zawartością składników psychoaktywnych; - pochodne amfetaminy (metkatinon), - pochodne piperazyn (np. BZP); - materiał roślinny deklarowany jako legalna i bezpieczna alternatywa marihuany; - inne; - akcesoria

100

101

102

103

104 Dopalacze pochodne N-pirolidynoaryloketoamin O H N -pyrovalerone (Thymaregix, Centroton),(inhibitior wychwytu zwrotnego dopaminy i norepinefryny; -stosowany w leczeniu otyłości, działanie stymulujące; -efekty uboczne uzaleŝnienie, depresja,bezsenność. O N O N O O methylenedioxypyrovalerone MDPK -inhibitior wychwytu zwrotnego dopaminy i norepinefryny; -działanie stymulujące, euforia, pobudzenie seksualne (3 6h); - efekty uboczne (metamfetamina) (stany letargiczne, bole glowy, depresje); MPPP O N -potrójny inhibitior wychwytu zwrotnego dopaminy, norepinefryny i serotoniny; -działanie stymulujące, Naphyrone NRG-1 -efekty uboczne (metamfetamina) (stany letargiczne, bóle glowy, depresje);

105 Dopalacze inne związki o działaniu psychotropowym lub odurzającym O O O O N Glaucyna jeden z alkaloidów siwca Ŝółtego (Glaucium flavum). Znajduje zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym Glaucyna w większych dawkach moŝe powodować halucynacje N O O F Fluorotropakokaina Irlandia (2008) - właściwości stymulujące i miejscowo znieczuląjące; -efekty uboczne- problemy z sercem, przyśpieszony oddech, wzrost ciśnienia krwi, stany psychotyczne; - 40 osób hospitalizowanych w ciągi 10 dni;

106 Dopalacze inne związki o działaniu psychotropowym lub odurzającym NH 2 NH 2 Dimetyloamyloamina Irlandia (2009) ( m. in. preparat pinkys ); - prosta amina alifatyczna o właściwościach stymulujących. Stosowana była w kroplach do nosa; - notowana była w preparatach w mieszaninie z 2-fenyloetyloaminą i kofeiną; O O N H 2 N Dimetkaina (dimethocaine) Irlandia (2009) (m. in. Mind Melt ); - inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy stymulant (Neuropsychopharmacol. Biol. Psychiatry 25, 639); - posiada właściwości miejscowo znieczulające.

107 Dopalacze inne związki o działaniu psychotropowym lub odurzającym AM-694 syntetyczny kannabinoid strukturą pokrewny grupie fenacetyloindoli. Wersja związku znakowana izotopem fluoru ( 18 F) uŝywany była w badaniach nad dystrybucją receptorów CB-1 (K i =0,08 nm). N O I F D.O.M.S. - difenyloprolinol otrzymany w trakcie prac nad syntezą substancji przydatnej w leczeniu osób uzaleŝnionych od kokainy. Wykazuje łagodne działanie stymulujące podobne do metamfetaminy i kokainy o relatywnie mniejszym efekcie euforycznym podobnie jak amfetamina moŝe znosić działanie depresyjne środków ogólnie znieczulających np.barbituranów. Podnosi próg bólowy. OH H N

108 Dopalacze inne związki o działaniu psychotropowym lub odurzającym Inne układy pochodne fluoroamfetaminy, pregabalin, o-desmetylotramadol (metabolit tramalu), kofeina, 2-fenyloetyloamina, O HO BDO OH O GBL [O] [H] + O GHB OH OH

109

110 Dopalacze problemy identyfikacji składników czynnych - brak danych analitycznych w bazach danych (widma MS, IR); - brak materiału odniesienia wzorców umoŝliwiających jednoznaczną identyfikację i badania ilościowe; -moŝliwość występowania struktur izomerycznych utrudniających identyfikację; - nowe syntetyczne kannabinoidy konieczność izolacji związku i przeprowadzenia badań z zastosowaniem NMR. Dodatkowe utrudnienie stanowi niska zawartość substancji aktywnej w preparacie (>1%).

111 PODSUMOWANIE Dopalacze kontynuacja modyfikacji strukturalnej substancji psychoaktywnych (designer drugs); Modyfikacja znanych juŝ i kontrolowanych układów (poch. amfetaminy, piperazyny, metkatinonu) - materiał dostarczany jest hurtowo przez firmy chemiczne zlokalizowane w Azji; Poszukiwanie innych substancji syntetycznych o działaniu narkotycznym, np. ligandy receptorów kannabinoidowych; Generalna zmiana strategii wprowadzania nowych narkotyków na rynek konsumencki; Konieczne opracowanie metod analitycznych umoŝliwiających identyfikację nowych narkotyków.

112 Postępowanie medyczne w zatruciu dopalaczami Zawsze zbierz maksimum dostępnych informacji zwłaszcza zanim pacjent straci przytomność! Zawsze wezwij lekarza lub zawieź poszkodowanego do szpitala nigdy nie próbuj domowych sposobów odtruwania! Postępowanie w szpitalu: bieŝące korygowanie zaburzonych parametrów Ŝyciowych, intensywna terapia, dializy, etc.

113 Czy aktywacja onkogenów? Aktualnie nie ma naukowych dowodów łączących stosowanie dopalaczy z częstszym występowaniem chorób nowotworowych Wobec mnogości substancji wprowadzanych do nielegalnego obrotu i braku stosownych badań in vitro i in vivo nie moŝna wykluczyć aktywacji onkogenów przez niektóre substancje Powiązanie danych farmakoepidemiologicznych i występowania np. białaczek pozwoli w przyszłości sprecyzować właściwą odpowiedź na powyŝsze pytanie.

114 Dlaczego? śycie pewność niepewności