ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ (1) z dnia.2012 r.

Transkrypt

1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ (1) z dnia.2012 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym Na podstawie art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13, z późn. zm. 2 ) zarządza się, co następuje: 1. Przyjmuje się plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, stanowiący załącznik do rozporządzenia. 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. MINISTER TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I GOSPODARKI MORSKIEJ (1) Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej kieruje działem administracji rządowej - transport, na podstawie 1 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (Dz. U. z 2011 Nr 248, poz. 1494). 2 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 228, poz

2 UZASADNIENIE Podstawę prawną do wydania przez ministra właściwego do spraw transportu (dalej: Ministra) rozporządzenia w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (zwanego dalej planem transportowym) w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym stanowi art. 13 ust. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 5, poz. 13, z późn. zm. 3 ): Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, plan transportowy w zakresie linii komunikacyjnej lub sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, uwzględniając zakres niezbędnych danych, które powinny zostać określone w tym planie. Nałożenie na Ministra obowiązku wydania planu transportowego jest efektem powierzenia mu funkcji organizatora publicznego transportu zbiorowego na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym). Do zadań organizatora publicznego transportu zbiorowego, jakim we wskazanym zakresie jest Minister, należy m.in. planowanie rozwoju transportu. W myśl art. 9 ust 1 pkt 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym przejawia się to w konieczności opracowania planu transportowego. Przy opracowywaniu planu transportowego uwzględniono przesłanki, o których mowa w art. 12 ust. 2 oraz ust. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. W szczególności, plan transportowy uwzględnia ustalenia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju , a także konieczność zapewnienia sprawnej komunikacji kolejowej, w przewozach organizowanych przez Ministra, regionom uznanym w rządowych dokumentach strategicznych za zagrożone marginalizacją. W treści planu transportowego następuje wskazanie omawianych dokumentów strategicznych. Przedstawiono również wpływ transportu na środowisko, wraz z ograniczeniami, jakie w odniesieniu do transportu kolejowego stanowi przestrzenne rozmieszczenie sieci kolejowej w Polsce, znacznie utrudniające dostęp do regionów i obszarów szczególnie cennych przyrodniczo, historycznie i turystycznie. Plan transportowy definiuje również konieczny standard jakości obsługi podróżnych o ograniczonych możliwościach poruszania się, zaspokajający ich potrzeby. Z uwagi na to, że dokument oparty został na strategiach wszechstronnie programujących rozwój Państwa, w pełni wpisuje się on w potrzeby zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz pozostałych potrzeb wynikających z ustalonych kierunków polityki Państwa. Ponadto zasady finansowania usług przewozowych, a także organizacji rynku kolejowych pasażerskich przewozów międzywojewódzkich i międzynarodowych określono z uwzględnieniem konieczności prowadzenia kolejowych przewozów pasażerskich nieobjętych obowiązkiem służby publicznej, czyli niewykonywanych w charakterze użyteczności publicznej, biorąc pod uwagę rentowność układu linii komunikacyjnych. W planie transportowym wykorzystane zostały 3 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 228, poz Przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 13 grudnia 2011 r. 2

3 dane dotyczące przepustowości infrastruktury oraz standardu jakości dostępu otrzymane od zarządcy infrastruktury kolejowej. Zakres planu transportowego odpowiada wymogom określonym w art. 12 ust 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym i doprecyzowanym w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz.684). Na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym, rozporządzenie Ministra określające pierwszy plan transportowy powinno zostać wydane w okresie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie omawianej ustawy. Weszła ona w życie z dniem 1 marca 2011 r., zatem niniejsze rozporządzenie powinno zostać wydane w terminie do 1 września 2012 r. 3

4 OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które oddziałuje rozporządzenie Szeroko rozumiany krąg interesariuszy Planu, a więc zarówno podmiotów mających wpływ na powodzenie jego realizacji, jak i podmiotów, na które oddziaływają jego postanowienia, obejmuje: pasażerów, czyli podstawową grupę, na realizację potrzeb której ukierunkowane jest funkcjonowanie międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym, których organizatorem jest Minister; kolejowych przewoźników pasażerskich, dla których dokument pozostaje kluczową informacją na temat planów dalszego funkcjonowania oferty kształtowanej przez Ministra, zasad jej finansowania, zasad organizacji segmentu rynku przewozów pasażerskich oraz pożądanych standardów usług przewozowych; pozostałych organizatorów (marszałkowie województw), którzy z uwagi na hierarchiczny układ systemu planowania publicznego transportu zbiorowego bezpośrednio lub pośrednio uwzględniają w swoich Planach dokument opracowany przez Ministra, co w obszarze kolejowych przewozów pasażerskich nadaje mu priorytetowy charakter, w dużej mierze kształtujący zakres oferty organizatorów szczebla samorządowego; zarządców liniowej infrastruktury kolejowej, dla których zawarte w Planie prognozy potrzeb przewozowych oraz zasady finansowania są istotne, szczególnie w aspekcie planowania działań inwestycyjnych i utrzymaniowo-naprawczych, przede wszystkim zaś są wskazaniami dla realizacji procesu udostępniania tej infrastruktury, w tym prowadzenia ruchu; podmiotów zarządzających dworcami kolejowymi jw.; podmiotów gospodarczych tworzących tzw. zaplecze techniczne kolei, w tym producentów taboru kolejowego, a także innych urządzeń i usług wykorzystywanych w transporcie kolejowym, wykonawców robót naprawczych i inwestycyjnych na rzecz zarządców infrastruktury kolejowej. 2. Konsultacje społeczne Projekt rozporządzenia zostanie skierowany, za pośrednictwem Związku Województw RP, do konsultacji ze wszystkimi samorządami województw oraz z Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Projekt zostanie również przekazany do bezpośrednich konsultacji następującym podmiotom: 1) wszystkim marszałkom województw, za pośrednictwem Związku Województw RP; 2) NSZZ Solidarność ; 3) Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych (OPZZ); 4) Forum Związków Zawodowych; 5) Pracodawcom RP; 6) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan ; 4

5 7) Związkowi Rzemiosła Polskiego; 8) Business Centre Club Związkowi Pracodawców; 9) Izbie Gospodarczej Transportu Lądowego; 10) Krajowej Izbie Gospodarczej; 11) Polskiej Izbie Producentów Urządzeń i Usług na rzecz Kolei; 12) Związkowi Pracodawców Kolejowych; 13) Związkowi Niezależnych Przewoźników Kolejowych; 14) Federacji Konsumentów; 15) Stowarzyszeniu Konsumentów Polskich; 16) Stowarzyszeniu Przyjaciół Integracji. Ponadto, projekt zostanie poddany publicznym konsultacjom społecznym w trybie art. 10 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. 3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego. Podstawą do planowania wielkości subsydiowania przewozów międzywojewódzkich z budżetu Państwa są postanowienia uchwały Rady Ministrów nr 214/2010 z dnia 23 listopada 2010 r. w sprawie finansowania międzywojewódzkich kolejowych przewozów pasażerskich. Uchwała ta przewiduje, że Rada Ministrów przeznaczy na zapewnienie prawidłowego funkcjonowania międzywojewódzkich przewozów pasażerskich, wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych, w latach z budżetu Państwa kwotę brutto tys. zł (słownie: dwa miliardy siedemset osiemdziesiąt pięć milionów pięćset sześćdziesiąt cztery tysiące zł) w okresie obowiązywania umowy, a wysokość planowanej rekompensaty na dany rok budżetowy zostanie określona w umowie rocznej na podstawie projektu ustawy budżetowej. Zgodnie z powołaną uchwałą, środki te zostaną przekazane w oparciu o umowę ramową dotyczącą świadczenie usług publicznych w zakresie międzywojewódzkich kolejowych przewozów pasażerskich. Uchwała upoważniła Ministra właściwego ds. transportu do zawarcia dziesięcioletniej umowy ramowej z PKP Intercity S.A. Umowa taka, została zawarta w dniu 25 lutego 2011 r. Określono w niej wysokość dofinansowania w podziale na poszczególne lata w okresie obowiązywania umowy, czyli w okresie dziesięcioletnim. Niezwykle istotną kwestią w planowaniu wydatków budżetowych na dofinansowanie przewozów międzywojewódzkich są postanowienia umowy ramowej, odnoszące wydatki lat 2012 i kolejnych, do zaplanowanych wydatków roku 2011, tj. kwoty ,00 tys. zł. Począwszy od 2012 roku, w okresie obowiązywania omawianej umowy ramowej, środki na dofinansowanie podlegają corocznej indeksacji o planowany średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych powiększony o 1 punkt procentowy. Z planu finansowego wynika zatem, iż w okresie obowiązywania umowy, tj. w latach , kwota dofinansowania przewozów międzywojewódzkich z budżetu Państwa będzie wynosiła ,00 tys. zł brutto (słownie: dwa miliardy siedemset osiemdziesiąt pięć milionów pięćset sześćdziesiąt cztery tysiące zł), co oznacza, że finansowanie przewozów międzywojewódzkich będzie takie jak w tabeli 1. 5

6 Tabela 1 Wydatki z budżetu Państwa (PLAN) na dofinansowanie przewozów międzywojewódzkich [tys. zł] Lata Razem Zapewnienie środków budżetowych na dofinansowanie przewozów międzynarodowych ma odmienny charakter. Zgodnie z obowiązującymi do końca lutego 2011 roku przepisami, jak i przepisami aktualnie obowiązującymi, dofinansowywanie przewozów międzynarodowych z budżetu Państwa nie jest obligatoryjne. W związku z tym Minister właściwy ds. transportu, jako organizator przewozów międzynarodowych, w pierwszej kolejności zobowiązany jest do zapewnienia w ramach limitu określanego corocznie w ustawie budżetowej łącznie na przewozy międzywojewódzkie i międzynarodowe, środków na obligatoryjne dofinansowanie przewozów międzywojewódzkich. Skutkiem tego jest ograniczenie możliwej do objęcia umową o świadczenie usług publicznych oferty w zakresie przewozów międzynarodowych. Oznacza to, że planowanie wydatków na realizację tego zadania nie ma takiego samego poziomu dokładności, jaki jest możliwy w odniesieniu do przewozów międzywojewódzkich. W tabeli 2, zaplanowano więc wydatki minimalne dla kolejnych lat okresu , zakładając ewentualne ich zwiększenie warunkowane przyznanym Ministrowi właściwemu ds. transportu limitem w ustawie budżetowej. Tabela 2 Wydatki z budżetu Państwa (PLAN) na dofinansowanie przewozów międzynarodowych [tys. zł] Lata Razem Zakupów i modernizacji taboru przewoźnicy dokonują przede wszystkim z własnych środków. Mogą natomiast otrzymać wsparcie finansowe na zakupy lub modernizację taboru kolejowego z funduszy UE w ramach POIiŚ. Dla samorządów województw przewidziano w latach środki z rezerwy celowej budżetu Państwa 700 mln zł na tabor pasażerski. Ponadto, ze środków Funduszu Kolejowym w latach przeznaczono 800 mln zł na zakup, modernizację, remont pasażerskiego taboru kolejowego przewidzianego do wykonywania przewozów regionalnych lub na wkład własny konieczny do zrealizowania projektów dotyczących taboru pasażerskiego określonych w regionalnych programach operacyjnych. Uchwała nr 256/2008 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2008 r. w sprawie finansowania regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich oraz Porozumienie zawarte w dniu 9 6

7 grudnia 2008 r. pomiędzy Ministrem Infrastruktury, a Województwami zakładają, że w latach Rada Ministrów przeznaczy z budżetu Państwa i programów UE do mln zł na sfinansowanie programu inwestycyjnego w zakresie modernizacji i zakupu taboru kolejowego służącego do regionalnych przewozów pasażerskich, wykonywanych na podstawie umów o świadczenie usług publicznych. Faktyczna wielkość przyznanych na ten cel środków pochodzących ze wsparcia UE uzależniona jest jednak od wysokości wsparcia przyznanego Polsce. 6. Wpływ regulacji na rynek pracy. Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na rynek pracy. Niemniej jednak, plan transportowy uwzględnia konieczność zdynamizowania gospodarczego regionów Polski uznawanych za marginalizowane, a także zwiększenia dostępności rynków pracy zarówno w największych krajowych ośrodkach gospodarczych, jak i w mniejszych miejscowościach. 7. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Samo rozporządzenie nie wywiera wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Należy jednak zauważyć, że plan transportowy w swej treści odwołuje się do pojęcia konkurencji regulowanej wprowadzonej za pośrednictwem ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym i potencjalnie ograniczającej dostęp do rynku kolejowych przewozów pasażerskich przewoźnikom kolejowym, którzy nie świadczą usług w zakresie przewozów o charakterze użyteczności publicznej. 8. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny. Samo rozporządzenie nie wywiera wpływu na sytuację i rozwój regionalny. Tym niemniej, plan transportowy pozostanie powiązany z występującymi na terenie kraju zależnościami społeczno-gospodarczymi, które zostały przedstawione w omawianym dokumencie. W zależności od wariantu wynikającego m.in. z tempa rozwoju gospodarczego, plan transportowy może służyć próbie podtrzymania istniejących związków ekonomicznych, bądź ożywieniu lub pobudzeniu nowych, szczególnie uwzględniających regiony marginalizowane. 7