Zabierzów, marzec 2015

Transkrypt

1 Zabierzów, marzec 2015 GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 1

2 I. Wprowadzenie Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie realizuje zadania wymienione w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, która została uchwalona / / dla dobra dzieci, które potrzebują szczególnej ochrony i pomocy ze strony dorosłych, środowiska rodzinnego, atmosfery szczęścia, miłości i zrozumienia, w trosce o ich harmonijny rozwój i przyszłą samodzielność życiową, dla zapewnienia ochrony przysługujących im praw i wolności, dla dobra rodziny, która jest podstawową komórką społeczeństwa oraz naturalnym środowiskiem rozwoju, i dobra wszystkich jej członków, a w szczególności dla dzieci, w przekonaniu, że skuteczna pomoc dla rodziny przeżywającej trudności w opiekowaniu się i wychowaniu dzieci oraz skuteczna ochrona dzieci i pomoc dla nich może być osiągnięta poprzez współpracę wszystkich osób, instytucji i organizacji pracujących z dziećmi i rodzicami (preambuła ustawy). Na gminy nałożono szereg zadań mających na celu rozwój działań na rzecz rodziny poprzez wzmocnienie jej roli i funkcji oraz zapobieganie powstawaniu sytuacji kryzysowych, a także przeciwdziałanie marginalizacji i degradacji społecznej. Ta wieloaspektowa praca z rodziną naturalną ma służyć ochronie odpowiedniego poziomu życia oraz ograniczyć umieszczanie dzieci w rodzinach zastępczych lub w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Artykuł 179, ust. 1 ustawy określa, iż w terminie do dnia 31 marca każdego roku Wójt składa Radzie Gminy roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierana rodziny oraz przedstawia potrzeby w tym zakresie. Rada Gminy, biorąc pod uwagę potrzeby, uchwala Gminny Program Wspierania Rodziny. Wójt Gminy Zabierzów pismem nr 53/2011 z dnia 23 grudnia 2011 roku upoważnił kierownika Ośrodka do podejmowania niezbędnych czynności związanych z realizacją zadań gminy Zabierzów wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. II. Organizacja realizacji zadań z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Zadania związane z realizacją ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej są realizowane w Ośrodku Pomocy Społecznej przez Zespół do spraw asysty rodzinnej powołany zarządzeniem kierownika nr GOPS.SP z dnia 7 lutego 2014 roku. W roku 2014 zespołem kierowała psycholog, mgr Sawrina Stopyra. W ciągu roku Zespół pracował nad realizacją i wdrażaniem procedury postępowania pracownika socjalnego i asystenta rodziny oraz zasad ewidencji pracy asystenta w rodzinach przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2014 r. Ośrodek zatrudniał 2 asystentów rodziny, na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy, Natomiast w okresie od 1 lipca 2014 r. do r. zatrudnionych było 3 asystentów rodziny, w tym 2 osoby na podstawie umowy o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy oraz 1 osobę na podstawie umów o świadczenie usług. Od stycznia 2015 roku w Ośrodku pracują 3 osoby na tymże stanowisku. Ośrodek Pomocy Społecznej otrzymał dofinansowanie w ramach programu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej: Programu asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok Kwota dotacji ze środków budżetu państwa na realizację zadania w wysokości ,00 złotych została w całości przeznaczona na zatrudnienie asystenta rodziny. Dodatkowo zatrudnienie jednego asystenta rodziny było finansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu Ku samodzielności praca systemowa z rodziną zagrożoną wykluczeniem społecznym (kwota , 63 zł). GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 2

3 Z inicjatywy Ośrodka Pomocy Społecznej w Zabierzowie zostało powołane Forum Asystentów Rodziny Korony Północnego Krakowa. W roku 2014 kontynuowano cykliczne spotkania asystentów rodzin zatrudnionych w gminach zrzeszonych w stowarzyszeniu Korona Północnego Krakowa. W trakcie 11 spotkań, które odbyły się w roku 2014 uczestnicy pracowali nad ujednoliceniem zasad prowadzenia dokumentacji w zakresie pracy z rodziną, zasadami przeprowadzenia diagnozy oraz tworzenia planu pracy z rodziną. W roku 2014 asystenci rodziny podnosili swoje kwalifikacje uczestnicząc między innymi w następujących, bezpłatnych szkoleniach (realizacja art. 176, ust. 2 oraz 4b ustawy): Dziecko jako ofiara przemocy, w tym przemocy seksualnej - rozpoznanie, interwencja organizowane przez Podkrakowskie Centrum Rozwoju Edukacji i Doskonalenia Nauczycieli w Krakowie Przemoc wobec osób starszych i zależnych organizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie Uzależnienie wśród dzieci i młodzieży III. Zadania gminy wynikające z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wyraźnie rozdziela kompetencje powiatu i gminy, gdzie do nadrzędnych zadań gminy należy praca z biologiczną rodziną dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej (tj. rodzinnych lub instytucjonalnych formach zastępczej opieki nad dziećmi), natomiast do zadań powiatu przypisano organizację systemu pieczy zastępczej w zakresie rodzinnym, jak również instytucjonalnym oraz opiekę nad dziećmi przebywającymi w rodzinnych lub instytucjonalnych formach opieki Rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych gmina zapewnia wsparcie, które polega w szczególności na: a) analizie sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn niewydolności i kryzysu, b) wzmocnieniu roli i funkcji rodziny, c) rozwijaniu kompetencji opiekuńczo-wychowawczych rodziny, d) podniesieniu świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny, e) pomocy w integracji rodziny, f) dążeniu do reintegracji rodziny. Zdecydowaną większość wyżej wymienionych zadań realizują asystenci rodzin. 1. Zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny (art. 176, ust. 3a ustawy) Osobą udzielającą wsparcia rodzinie przeżywającej trudności jest asystent rodziny. W 2014 roku pracownicy socjalni Ośrodka zaproponowali i wprowadzili usługi asystenta w 28 rodzinach. Problemami, z którymi asystenci spotkali się w rodzinach objętych wsparciem były: a) niskie umiejętności opiekuńczo- wychowawcze, b) brak pracy, c) niezaradność życiowa, d) konflikty z prawem, e) występowanie przemocy w rodzinie, f) problemy zdrowotne, g) problemy emocjonalne, GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 3

4 h) niepełnosprawność, i) uzależnienia, j) niski poziom kompetencji społecznych, k) niewłaściwe, patologiczne relacje i więzi rodzinne. W 2014 roku asystenci: a) opracowali i realizowali 27 planów pracy z rodziną (we współpracy z jej członkami oraz w konsultacji z pracownikami socjalnymi), b) uczestniczyli w opracowaniu 3 planów pracy z rodziną, której dziecko jest umieszczone w pieczy zastępczej (opracowanie we współpracy z powiatowym koordynatorem pieczy zastępczej), c) udzielali pomocy oraz uczyli członków rodziny konstruktywnego i właściwego prowadzenia gospodarstwa domowego (wsparcie 20 rodzin), d) udzielali pomocy i wsparcia w rozwiązywaniu problemów socjalnych oraz wychowawczych z dziećmi (wsparcie 27 rodzin), e) udzielali wsparcia dzieciom, głównie poprzez udział w zajęciach psychoedukacyjnych (wsparcie 19 dzieci), f) prowadzili indywidualne konsultacje wychowawcze dla rodziców i dzieci (wsparcie 20 rodzin), g) sporządzali opinie na wniosek Sądu o rodzinie i jej członkach (opracowano 4 opinie), h) współpracowali z zespołem interdyscyplinarnym lub grupami roboczymi, o których mowa w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (opracowano plany pomocy dla 7 rodzin). W rodzinach, gdzie była realizowana praca i udzielane wsparcie, asystent pomagał i towarzyszył między innymi w: a) przygotowaniu i złożeniu pism urzędowych w określonych instytucjach (9 rodzin), b) nawiązywaniu kontaktów z pracownikami innych instytucji społecznych, poradni specjalistycznych czy organizacji pozarządowych (10 rodzin), c) zwiększaniu motywacji klientów do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, kontynuowania nauki, czy poszukiwania pracy (5 rodzin), d) zwiększeniu motywacji do podjęcia terapii uzależnień, terapii rodzinnej, czy regularnego przyjmowania zalecanych leków (2 rodziny), e) organizowaniu wsparcia materialnego (13 rodzin), f) rozwiązywaniu codziennych trudności poprzez zwiększenie kompetencji w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego i załatwiania spraw urzędowych, gospodarowania czasem (17 rodzin), g) poprawie relacji wewnątrzrodzinnych (14 rodzin), h) podnoszeniu umiejętności opiekuńczo - wychowawczych oraz budowaniu autorytetu rodziców (19 rodzin), i) podniesieniu poziomu higieny członków rodziny oraz estetyki wyglądu mieszkania (4 rodziny), j) wzroście umiejętności gospodarowania budżetem domowym ( 7 rodzin), k) odbudowaniu zdrowych postaw psychospołecznych (11 rodzin). Średni czas pracy asystenta z rodziną wynosi 7 miesięcy. W roku 2014 asystenci zakończyli pracę z 13 rodzinami, w tym: ze względu na osiągnięcie celów 9 rodzin, ze względu na zaprzestanie współpracy przez rodzinę 3 rodziny, ze względu na brak efektów 1 rodzina. GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 4

5 Zespół ds. asysty rodzinnej prowadził: a) wsparcie interdyscyplinarne polegające na: powołaniu zespołów w celu określenia zasadności przyznania rodzinie asystenta rodziny (3 rodziny), udziale w zespołach ds. oceny sytuacji dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej (2 rodziny), udziale w zespołach ds. oceny sytuacji dziecka przebywającego w placówce opiekuńczowychowawczej (2 rodziny), powołaniu zespołów z udziałem członków rodziny mające na celu poszukiwanie rozwiązań oraz skoordynowanie działań (2 rodziny), b) poradnictwo specjalistyczne na terenie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej konsultacje z prawnikiem, psychologiem (19 rodzin), c) pomoc finansową oraz rzeczową, gdzie rodziny objęte są wsparciem finansowym z tut. Ośrodka oraz pomocą rzeczową z organizacji pozarządowych oraz osób indywidualnych (13 rodzin) d) ścisłą i stałą współpracę z pracownikami socjalnymi (28 rodzin), e) ścisłą współpracę z koordynatorem pieczy zastępczej (2 rodziny), f) współpracę z pracownikami placówek opiekuńczo- wychowawczych (2 rodzina), g) współpracę z pedagogami i wychowawcami klas (7 rodzin), h) współpracę ze służbą zdrowia (1 rodziny), i) współpracę z policją (2 rodziny), j) współpracę ze specjalistycznymi Ośrodkami i świetlicami (4 rodziny), k) współpracę z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie oraz Sądem (4 rodziny), l) systematyczne podwyższanie kompetencji asystenta rodziny poprzez udział w szkoleniach oraz cyklicznych spotkaniach mających na celu wymianę spostrzeżeń oraz doświadczeń. Praca asystentów rodziny stanowi priorytetowe działania polityki społecznej gminy Zabierzów w zakresie wyrównywania szans osób zagrożonych patologią i wykluczeniem społecznym, a jednocześnie wprowadza innowacyjny model pracy środowiskowej zapewniający profesjonalną pracę indywidualną z dzieckiem oraz całym systemem rodzinnym. W roku 2014 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie realizował opracowany w 2013 r. Gminny Program Wspierania Rodziny na lata , którego głównym celem było stworzenie i realizowanie systemu wspierania rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych na terenie gminy Zabierzów. Cele szczegółowe Programu obejmują: podejmowanie działań profilaktycznych sprzyjających umacnianiu rodziny i wzrostu kompetencji rodzicielskich, wsparcie i interdyscyplinarna, holistyczna pomoc dla rodzin dysfunkcyjnych, podejmowanie działań na rzecz powrotu dziecka do rodziny naturalnej. Program jest realizowany przez: Poradnię Psychologiczno Pedagogiczną, Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, policję, placówki oświatowe, placówki służby zdrowia, Zespół Kuratorskiej Służby Sądowej wykonujący orzeczenia w sprawach rodzinnych w Sądzie Rejonowym dla Krakowa Krowodrzy, Urząd Gminy, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 2. Specjalistyczne poradnictwo (art. 176, ust.3a ustawy) GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 5

6 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabierzowie w ramach wspierania rodzin dysfunkcyjnych zapewnił rodzinom dostęp do specjalistycznego poradnictwa psychologicznego, prawnego i mediacji rodzinnych. W 2014 roku udzielono łącznie 240 porad prawnych oraz 234 konsultacje psychologiczne. W 14 przypadkach podjęto działania w celu przeprowadzenia mediacji rodzinnych. Ostatecznie przeprowadzono 4 postępowania mediacyjne, które zakończyły się: zawarciem ugody (2 przypadki) oraz zakończeniem postępowania bez zwarcia ugody z powodu zbyt rozbieżnych stanowisk stron (2 przypadki). 3. Prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnianie w nich miejsc dla dzieci (art. 176, ust 3c ustawy) W celu wsparcia rodziny dziecko może zostać objęte opieką i wychowaniem w placówce wsparcia dziennego. Placówka taka powinna być prowadzona przez gminę, podmiot, któremu gmina zleciła realizację tego zadania lub podmiot, który uzyskał zezwolenie wójta. Placówka wsparcia dziennego może być prowadzona w formie: opiekuńczej, w tym kół zainteresowań, świetlic, klubów i ognisk wychowawczych, specjalistycznej, pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę. Z przeprowadzonych analiz wynika, iż około trzynaście świetlic z terenu gminy Zabierzów spełnia większość wymogów ustawowych związanych z funkcjonowaniem placówek opiekuńczowychowawczych. Jednak zgodnie z informacją otrzymaną z Urzędu Gminy w sprawozdaniach zadanie to nie jest wykazywane. 4. Rodziny wspierające (art. 176, ust 3b i 4c ustawy) Rodziny wspierające stanowią nowy instrument mający na celu wsparcie rodziców biologicznych w sprawowaniu opieki i wychowaniu dzieci. Gmina może próbować zaktywizować lokalne otoczenie w celu udzielenia pomocy rodzinie. Problemy opiekuńczo-wychowawcze mogą wynikać z braku odpowiednich wzorców w rodzinach, z których pochodzą rodzice dziecka. Dzięki współpracy z rodziną wspierającą w rodzinie wspieranej takie pozytywne wzorce funkcjonowania można zaszczepić. Pomoc rodziny wspierającej może dotyczyć różnych aspektów życia takich jak: organizowanie czasu wolnego dzieciom, wypracowanie nawyku wspólnego spędzania czasu przez członków rodziny, pomoc w nauce, wskazówki dotyczące wychowania dzieci, ale również takich wydawałoby się oczywistych dla rodzin spraw, jak nauka gotowania, sprzątania, utrzymania, higieny osobistej czy racjonalnego prowadzenia budżetu domowego. Rodzina wspierająca powinna współpracować z asystentem rodziny. Pełnienie roli rodziny wspierającej jest nieodpłatne. Niemniej gmina ma obowiązek zawrzeć umowę z rodziną, w której zostaną zdefiniowane koszty, które podlegają zwrotowi. Obecnie zadanie to nie jest realizowane w gminie Zabierzów. 5. Współfinansowanie pobytu dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym (art. 176, ust. 5 ustawy). Zgodnie z art. 191 ust. 9 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej współfinansuje pobyt tego dziecka w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka w wysokości: GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 6

7 a) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, b) 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej, c) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Zgodnie z powyższymi założeniami w 2014 r. tutejszy Ośrodek współfinansował pobyt 18 dzieci w pieczy zastępczej w okresie od stycznia do grudnia na łączną kwotę: ,62 zł. W roku 2014 troje dzieci powróciło do rodziny biologicznej. 6. Sporządzanie sprawozdań rzeczowo-finansowych z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego (art. 176, ust. 6 ustawy). W roku 2014 r. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej sporządził i przekazał dwa sprawozdania rzeczowo-finansowe za okres r. oraz r. przekazane do Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Oprócz tego za pomocą Centralnej Aplikacji Statystycznej przekazano sprawozdanie statystyczne z realizacji zadań w roku IV. Potrzeby związane z realizacją zdań z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej: 1. utrzymanie zatrudnienia dwóch asystentów rodzin w okresie, gdy nie będzie już możliwości pozyskania na ten cel środków zewnętrznych, 2. wypracowanie standardów pracy asystentów rodzin, 3. podnoszenie kwalifikacji pracowników zajmujących się pracą z rodziną, 4. organizowanie szkoleń oraz grup wsparcia dla rodzin z problemem niewydolności wychowawczej, zapewnienie środków na współfinansowanie pobytu dzieci w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka lub domach dziecka. GOPS ZABIERZÓW - SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI ZADAŃ Z USTAWY O WSPIERANIU RODZINY W ROKU 2014 Strona 7