SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ

Transkrypt

1 3. MEZINÁRODNÍ VĚDECKÁ KONFERENCE CESTOVNÍ RUCH, HOTELNICTVÍ A LÁZEŇSTVÍ VE SVĚTLE VĚDECKÉHO VÝZKUMU A PRAXE KARVINÁ KVĚTEN 2014 SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ Karviná 2014

2 3. MEZINÁRODNÍ VĚDECKÁ KONFERENCE CESTOVNÍ RUCH, HOTELNICTVÍ A LÁZEŇSTVÍ VE SVĚTLE VĚDECKÉHO VÝZKUMU A PRAXE SBORNÍK RECENZOVANÝCH PŘÍSPĚVKŮ KARVINÁ květen 2014 Slezská univerzita v Opavě Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Univerzitní náměstí 1934/ Karviná ISBN

3 RECENZOVALI: doc. PaedDr. Peter Čuka PhD. Ing. Patrik Kajzar Ph.D. Ing. Miroslava Kostková Ph.D. Ing. Jiří Štindl Ph.D. Ing. Eva Vavrečková Ph.D.

4 MEZINÁRODNÍ VĚDECKÝ VÝBOR Předseda vědeckého výboru: doc. PaedDr. Peter Čuka PhD. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Členové vědeckého výboru: Prof. Eng. Yordanka Alexieva Ph.D. University of Food Technologies Plovdiv, Bulgaria Prof.ATH dr hab. inž. Ryszard Barcik Akademia Techniczno Humanistyczna v Bielsku Białej, Poland Prof. Ing. Marián Gúčik PhD. Ekonomická fakulta Univerzity Mateja Bela v Banskej Bystrici, Slovensko Prof. Ing. František Němec PhD. Vysoká škola technická a ekonomická v Českých Budějovicích Prof. JUDr. Ľudmila Novacká PhD. Obchodná fakulta Ekonomickej univerzity v Bratislave, Slovensko Prof. zw. dr hab. Jerzy Wyrzykowski Uniwersytet Wrocławski, Poland Prof. Dr. Friedrich M. Zimmermann Karl Franzens University of Graz Institut für Geographie und Raumforschung, Austria Doc. Ing. Helena Čierna PhD. Fakulta environmentálnej a výrobnej techniky, Technická univerzita, Zvolen, Slovensko Doc. RNDr. Jan Havrlant CSc. Přírodovědecká fakulta Ostravské univerzity v Ostravě Doc. Ing. Dagmar Jakubíková Ph.D. Vysoká škola hotelová v Praze 8, spol. s r. o. Doc. Ing. Václav Lednický CSc. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Doc. Ing. Pavlína Pellešová Ph.D. Slezská univerzita v Opavě, Obchodně podnikatelská fakulta v Karviné Doc. RNDr. Pavol Plesník PhD. Obchodná fakulta Ekonomickej univerzity v Bratislave, Slovensko Doc. RNDr. Jiří Vaníček CSc. Slezská univerzita v Opavě, Filozoficko-přírodovědecká fakulta v Opavě

5 Doc. RNDr. Alfred Krogmann PhD. Fakulta prírodných vied, Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre, Slovensko Ass. Prof. Zygmund Kruczek Ph.D. University School of Physical Education in Cracow Poland PaedDr. Bohuslava Gregorová PhD. Fakulta prírodných vied Univerzity Mateja Bela, Banská Bystrica, Slovensko Mgr. Marian Kulla PhD. Prírodovedecká fakulta Univerzita Pavla Jozefa Šafárika v Košiciach, Slovensko Ing. Lukáš Raszyk náměstek primátora města Karviné

6 ORGANIZAČNÍ VÝBOR: Předseda organizačního výboru: Ing. Miroslava Kostková Ph.D. Členové organizačního výboru: Ing. Eva Vavrečková Ph.D. Ing. Jiří Štindl Ph.D. Ing. Patrik Kajzar Ph.D. Mgr. Klára Václavínková Mgr. Taťána Karásková Ing. Petr Janík Ing. Alena Zedková Lenka Pavelková

7 OBSAH: SOCIAL COMPETENCE OF STUDENT YOUTH AS VALUE AT THE TOURIST LABOUR MARKET 11 Bożena Alejziak, Anna Wilkońska TENDENCJE ZMIAN PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH W POLSKICH TATRACH W LATACH W ŚWIETLE DANYCH MELDUNKOWYCH SCHRONISKA PTTK MUROWANIEC NA HALI GĄSIENICOWEJ 23 Szymon Biały, Sławomir Dorocki JAZYKOVÁ KOMPETENCE V CESTOVNÍM RUCHU 31 Hanne-Lore Bobáková, Jana Hejtmánková CERTIFIKACE CZECH SPECIALS JAKO JEDNA Z PŘÍLEŽITOSTÍ ZATRAKTIVNĚNÍ RESTAURACÍ V KARVINÉ 39 Gabriela Bordácsová TOURIST FUNCTION IN BORDERLANDS 46 Agnieszka Brzosko-Sermak SACRUM V PÚTNICKÝCH STREDISKÁCH CESTOVNÉHO RUCHU STREDNÉHO SLOVENSKA 52 Patrik Bubelíny PODNIKATELSKÝ KONCEPT V OBORU HOSPITALITY 59 Miroslav Čertík IMPLEMENTÁCIA TEÓRIE UČIACEJ SA ORGANIZÁCIE V PODMIENKACH SLUŽIEB 67 Helena Čierna, Erika Sujová HLAVNÉ PROBLÉMY DISKREPANCIE VZDELANIA A PRAXE V CESTOVNOM RUCHU 74 Peter Čuka REGIONALNE ZRÓŻNICOWANIE POZIOMU ROZWOJU INFRASTRUKTURY TURYSTYCZNEJ W KRAJACH GRUPY WYSZEHRADZKIEJ WEDŁUG WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW 79 Sławomir Dorocki, Tomasz Rachwał SÚČASNÝ VÝSKUM CESTOVNÉHO RUCHU NA KATEDRE GEOGRAFIE, GEOLÓGIE A KRAJINNEJ EKOLÓGIE FAKULTY PRÍRODNÝCH VIED UNIVERZITY MATEJA BELA V BANSKEJ BYSTRICI 89 Bohuslava Gregorová REKULTIVACE PRŮMYSLOVÉ KRAJINY KARVINSKA K REKREAČNÍMU VYUŽITÍ 97 Jan Havrlant

8 POTENCIÁL CESTOVNÍHO RUCHU VE VYBRANÝCH ZEMÍCH STŘEDNÍHO VÝCHODU 108 Iveta Hamarneh TRENDY V ROZVOJI LYŽAŘSKÝCH STŘEDISEK A JEJICH VLIV NA CESTOVNÍ RUCH 119 Jiří Helešic ANALÝZA VLIVU DPH NA SEKTOR HOTELNICTVÍ A POHOSTINSTVÍ 132 Jiří Honka VYUŽITÍ SOCIÁLNÍCH SÍTÍ V MARKETINGU VYBRANÝCH UBYTOVACÍCH ZAŘÍZENÍCH V MORAVSKOSLEZSKÉM KRAJI 143 Petr Janík SPOKOJENOST LÁZEŇSKÉHO HOSTA 152 Dagmar Jakubíková, Eliška Vildová KULINÁŘSKÝ CESTOVNÍ RUCH VE VYBRANÉ EVROPSKÉ DESTINACI ŘECKO 164 Patrik Kajzar KOMPARACE KULTURNÍHO TURISMU A REGIONÁLNÍ GASTRONOMIE V TURISTICKÝCH REGIONECH SEVERNÍ A STŘEDNÍ MORAVY 172 Taťána Karásková, Alena Zedková SLUŽBY KONGRESOVÉHO CESTOVNÍHO RUCHU A JEJICH KONKURENČNÍ SPECIFIKACE 184 Miroslava Kostková METHODS AND TOOLS FOR RESEARCHING TOURIST ATTRACTIONS 193 Zygmunt Kruczek HODNOTENIE ZAHRANIČNEJ NÁVŠTEVNOSTI MESTA 205 Marián Kulla, Nikola Nedviďová VYUŽITÍ SOFTWARU STATISTICA PRO ANALÝZU NESTRUKTUROVANÉHO TEXTU NA REZERVAČNÍCH PORTÁLECH 215 Zdena Lustigová, Štěpán Chalupa NOVÉ CESTY MARKETINGU V HOTELNICTVÍ A CESTOVNÍM RUCHU 221 Zdena Lustigová UPLATŇOVANIE SPOLOČENSKEJ ZODPOVEDNOSTI V CESTOVNOM RUCHU SLOVENSKEJ REPUBLIKY 227 Andrej Malachovský KREATIVITA V ROZVOJI REGIÓNOV CESTOVNÉHO RUCHU NA SLOVENSKU 236 Radka Marčeková, Martina Zuskinová

9 VLIV EKONOMICKÉ KRIZE A NÁSLEDNÉ RECESE NA ZMĚNU CHOVÁNÍ MANAGEMENTU V HOTELOVÉM PRŮMYSLU 249 Marek Merhaut PILGRIMAGES AND RELIGIOUS TOURISM OF THE CZECH VIA THE WAY OF ST. JAMES TO SANTIAGO DE COMPOSTELA 258 Franciszek Mróz, Łukasz Mróz, Kamila Ziółkowska-Weiss PŘÍSPĚVEK K ŘÍZENÍ OBLASTI CESTOVNÍHO RUCHU 269 František Němec VÝVOJ ZAMĚSTNANOSTI V SEKTORU UBYTOVÁNÍ, STRAVOVÁNÍ A POHOSTINSTVÍ JAKO JEDNOHO Z ODVĚTVÍ SLUŽEB 279 Pavlína Pellešová DOBRE PRAKTYKI FUNKCJONOWANIA PODZIEMNEGO UZDROWISKA NA PRZYKŁADZIE KOPALNI SOLI W WIELICZCE 293 Monika Płaziak, Anna Irena Szymańska MOTIVÁCIA ÚČASTI NA ORGANIZOVANÝCH PODUJATIACH V CESTOVNOM RUCHU 302 Kristína Pompurová NOVÉ TRENDY DOPYTU V CESTOVNOM RUCHU NEUPONÁHĽANÉ CESTOVANIE 310 Pavol Plesník ZABYTKI WŁOSKIEJ ARCHITEKTURY I BUDOWNICTWA JAKO PRZEDMIOT ZAINTERESOWANIA TURYSTYCZNEGO NA TERENIE AUTONOMICZNEJ REPUBLIKI KRYMU (UKRAINA) ZARYS TEMATYKI 315 Łukasz Quirini-Popławski TYPOLOGIA REGIONÓW TURYSTYCZNYCH KUBY 321 Renata Rettinger NOVÉ MOŽNOSTI VYTVÁŘENÍ TURISTICKÝCH DESTINACÍ V ČESKÉ REPUBLICE 328 Zuzana Stefanovová, Václav Lednický KOMUNIKAČNÍ TECHNIKY 21. STOLETÍ V MARKETINGU CESTOVNÍHO RUCHU 336 Peter Stoličný MÍSTNÍ POPLATKY ZA LÁZEŇSKÝ NEBO REKREAČNÍ POBYT A Z UBYTOVACÍ KAPACITY V ČESKÉ REPUBLICE 345 Petr Studnička MERANIE KONKURENCIESCHOPNOSTI HOTELOV NA SLOVENSKU POUŽITÍM ANALÝZY DÁTOVÝCH OBALOV 350 Katarína Uličná

10 PŠTROSÍ MASO A DALŠÍ PRODUKTY A JEJICH VYUŽITÍ PRO OBOHACENÍ NABÍDKY SLUŽEB STRAVOVACÍCH ZAŘÍZENÍ 359 Klára Václavínková TEORIE PRODUKTIVNÍCH SLUŽEB: KLÍČ K OCENĚNÍ EFEKTŮ LÁZEŇSKÉ PÉČE 366 Arnošt Klesla, Radim Valenčík PROFIL NÁVŠTĚVNÍKA DESTINACE TOULAVA 373 Jiří Vaníček VÝVOJ A PERSPEKTIVY CESTOVNÍHO RUCHU V MSK 386 Vladimír Vavrečka AKTUÁLNÍ SITUACE V ČESKÉM LÁZEŇSTVÍ 397 Eva Vavrečková INBOUND TOURISM FROM CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA TO KRAKÓW 404 Anna Wilkońska FOOTBALL FAN/ TOURIST: A HEDONIST? CONSUMER BEHAVIOUR OF TOURISTS IN KRAKÓW DURING EURO Anna Wilkońska, Katarzyna Rotter-Jarzębińska, Bożena Alejziak PARKI ROZRYWKI JAKO ATRAKCJA TURYSTYCZNA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 431 Kamila Ziółkowska-Weiss, Marcin Popiel CESTOVNÍ RUCH Z POHLEDU KLIENTŮ SE SPECIFICKÝMI POTŘEBAMI 440 Dagmar Zorková

11 TENDENCJE ZMIAN PRZYJAZDÓW TURYSTÓW ZAGRANICZNYCH W POLSKICH TATRACH W LATACH W ŚWIETLE DANYCH MELDUNKOWYCH SCHRONISKA PTTK MUROWANIEC NA HALI GĄSIENICOWEJ Szymon Biały, Sławomir Dorocki Abstract: The number of foreign tourists arrivals in Poland has increased since the beginning of the 21st century. This period of time was characterized by political and economic changes in Poland and Europe. Total trends present also in mountain tourism are exemplified by Murowaniec Mountain Hostel in the Tatra Mts. The article presents the characteristics of mountain hostels and types of tourism practised in the Tatras. The paper includes the analysis of a total number of tourists and the number of foreign tourists who have been granted the accommodation in a hostel by months and years. The analysis is based on the data of the years provided by a reception office. The changes in a tourist inflow have been driven by two major factors. Poland s accession to the UE has brought about a significant increase of a foreign tourist inflow in The percentage share of foreign tourists decreased in due to the global economic crisis. Key words: Tatra Mountains,, foreign tourists, mountain tourism, mountain hostel Wprowadzenie Rynek usług turystycznych stanowi współcześnie ważny czynnik rozwoju społecznogospodarczego wielu krajów i regionów, pozostając jednocześnie jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi światowej gospodarki. Oszacowano, iż udział globalnej gospodarki turystycznej w światowym produkcie brutto wynosił ponad 9%, a w zatrudnieniu przeszło 7% (Travel and Tourism Economic..., 2009). Rynek usług turystycznych ulega ciągłym zmianom pod wpływem uwarunkowań globalnych, krajowych, regionalnych i lokalnych (Zdon- Korzeniowska, Rachwał 2011). Znaczenie turystyki uwidacznia się głównie w regionach atrakcyjnych pod tym względem oraz na obszarach peryferyjnych i cennych przyrodniczo, w których usługi turystyczne stanowią alternatywę dla kreowania rozwoju gospodarczego przy braku infrastruktury i ograniczeniach prawnych. W Polsce udział gospodarki turystycznej w PKB w 2013 r. wyniósł prawie 85,7 mld zł czyli 5,3 %. Jednakże biorąc pod uwagę same usługi turystyczne tzw. czysta" turystyka stanowiło 2,1% PKB. Polska znajduje w ujęciu światowym 18 miejsce wg. krajów o największej liczbie przyjazdów turystów (World Tourism Barometer 2013). Ważnym czynnikiem dla rozwoju rynku w Polsce stanowią turyści zagraniczni. Po okresie spadku liczby przyjazdów w okresie światowego kryzysu finansowego w Polsce obserwuje się obecnie wzrost przyjazdów turystów zagranicznych (15,8 mln w 2013 r.). Według danych GUS w 2013 r obcokrajowcy stanowili 22,4% ogółu korzystających z obiektów noclegowych w Polsce oraz udzielono im 19,8% noclegów. Malejącym, jednakże wciąż dominującym celem przyjazdów jest wypoczynek i zwiedzanie który stanowił w 2013 r. 24% przy 30% udziału w latach Małe zainteresowanie górską turystyką kwalifikowaną potwierdzają badania M. Żemły (2013), według których zagraniczni goście stanowią tylko ok. 4,6-7,0% wszystkich klientów schronisk górskich w Karpatach i Sudetach. Taki stan rzeczy autor badań upatruje w braku 23

12 odpowiednich działań ze strony gestorów schronisk (brak reklamy obcojęzycznej, bariery językowe, niedostateczna infrastruktura), jak i działań władz lokalnych mających na celu propagowanie walorów turystycznych regionów górskich Polski. Z wywiadu przeprowadzonego na potrzeby niniejszej pracy wynika, że obsługa recepcji wszystkich 7 schronisk tatrzańskich posługuje się językiem angielskim nie tylko w bezpośrednim kontakcie z turystą zagranicznym, ale również dokonuje rezerwacji telefonicznych i drogą elektroniczną w tym języku. W niemal połowie przypadków pracownicy przyznają, że nie jest to doskonała znajomość języka, ale na poziomie umożliwiającym komunikację. W przypadku obsługi gastronomicznej personel posiada podstawową znajomość języka głównie z zakresu jadłospisu i oferowanych usług. We wszystkich schroniskach informacje dla turystów umieszczane są w języku angielskim, ale już tylko w jednym schronisku można otrzymać folder reklamowy w tym języku. Celem poniższego opracowania jest odpowiedź na pytanie: czy w wyniku przemian politycznych i społeczno-gospodarczych, które miały miejsce w Europie i Polsce od początku XXI w., nastąpiła zmiana zainteresowania turystyką w Tatrach wśród gości zza granicy? W analizach wykorzystano dane meldunkowe zgromadzone w bazie Schroniska PTTK Murowaniec na Hali Gąsienicowej. W opracowaniu dokonano analizy liczby turystów ogółem oraz oraz udział turystów zagranicznych przybywającym do schroniska w latach Turystyka w schroniskach tatrzańskich Tatry są szczególnie cennym miejscem nie tylko ze względów przyrodniczych, ale także kulturalnych. Dodatkowym czynnikiem przyciągającym turystów jest wzrost zainteresowania aktywnością turystyczną w tym również uprawianiem sportów zimowych. Z tych względów Tatrzański Park Narodowy jest najliczniej odwiedzanym parkiem narodowym w Polsce (Fidelus, 2008). Według liczby sprzedanych biletów w 2013 roku TPN odwiedziło tys. turystów. Schroniska tatrzańskie od ponad stu lat stanowią bazę noclegową głównie dla osób uprawiających turystykę górską. Przeszły ewolucję od prymitywnych schronów do budynków wielofunkcyjnych. Oferują one coraz szerszy zakres usług nie tylko związany z noclegami i wyżywieniem, ale także przechowalnie bagażu czy sprzedaż pamiątek. W sezonie turystycznym dyżuruje ratownik TOPR, który udziela pierwszej pomocy turystom, służy informacją o warunkach na szlakach, oraz będąc najbliżej jako pierwszy wyrusza na wyprawy ratunkowe. Schroniska różnią się one zarówno ilością miejsc noclegowych jak i dostępnością, co należy wiązać ze stopniem trudności szlaków pieszych. Do schronisk na Hali Ornak (49 miejsc noclegowych) i w Dolinie Chochołowskiej (121) prowadzą spacerowe szlaki dolinne. Największą atrakcją tego obszaru jest rzeźba krasowa Doliny Kościeliskiej i Chochołowskiej oraz partie szczytowe Tatr Zachodnich. Do Schroniska Murowaniec (116 miejsc) prowadzą szlaki wymagające pokonania ok. 500 deniwelacji. Dla słabszych kondycyjnie alternatywą jest kolej linowa wjeżdżająca Kasprowy Wierch, skąd można zejść na Halę Gąsienicową. Obiekt cieszy się dużym zainteresowaniem odwiedzających dzięki względnej bliskości Zakopanego. Murowaniec jest bazą wypadową na Orlą Perć najtrudniejszy szlak graniowy w Polsce typu via-ferrata oraz w wyznaczone rejony wspinaczkowe. Dzięki swym położeniu w pobliżu stacji narciarskiej na Kasprowym Wierchu jako jedyne schronisko w Tatrach odznacza się sezonowością nie tylko letnią, która jest zdecydowanie dominująca, ale i 24

13 zimową. Najmniejsze jest Schronisko na Hali Kondratowej (20 miejsc), skąd turyści wyruszają głównie na Giewont. Najbardziej oblegane w sezonie letnim jest Schronisko nad Morskim Okiem (79 miejsc). Prowadzi do niego asfaltowa 8,5 kilometrowa droga. Nie odstrasza to jednak tysięcy turystów dziennie odwiedzających to miejsce w szczycie sezonu. Schronisko Dolinie Roztoki (75 miejsc) oddalone o ok. 15 min od drogi na Morskie Oko często pomijane jest przez ten tłum. Najmniejszą dostępność charakteryzuje najwyżej położone Schronisko w Dolinie 5 Stawów Polskich (78 miejsc), które najliczniej odwiedzają turyści będący nosicielami tzw. etosu turysty górskiego. Ostatnie 3 wymienione obiekty stanowią głównie bazę wypadową w Tatry Wysokie. Do analiz ruchu turystów zagranicznych wybrano Schronisko PTTK Murowaniec na Hali Gąsienicowej, które uznano za najbardziej reprezentatywne do badań nad ilością turystów zagranicznych w Tatrach. Jako kryterium wyboru wzięto pod uwagę bardzo duże natężenie ruchu turystycznego, pojemność noclegową (drugie największe schronisko), względnie dobrą dostępność z Zakopanego. Dzięki tym cechom obserwuje tu się zjawisko noszące cechy zarówno turystyki masowej jak również turystyki trekingowej górskiej i kwalifikowanej, reprezentowanej przez świadomych turystów o sprecyzowanych celach przyjazdu. Sezonowość zimowa zapewnia uchwycenie struktury przyjazdów okresie od grudnia do kwietnia, których celem głównie jest narciarstwo zjazdowe i ski-touring. Analiza ruchu turystycznego Według badań prowadzonych przez P. Ryncarza (2005) w latach tylko 23% turystów odwiedzających Tatry wybierało nocleg w schroniskach górskich, co wynika nie tylko z wysokości kosztów i oferowanego standardu noclegu, ale głównie z ograniczeń związanych z pojemnością noclegową tych obiektów. Ryc. 1. Liczba turystów wchodzących na teren TPN oraz liczba osób meldowanych w schronisku PTTK Murowaniec w latach Analizując roczną zmianę liczby turystów odwiedzających TPN oraz liczbę zameldowanych osób w schronisku Murowaniec w latach , można stwierdzić na poziomie istotności 0,00021 współzmienność obu analizowanych wartości. Zależność ta wyniosła 0,76 (ryc. 1). Porównując udział wejść turystów na teren TPN oraz liczbę meldunków w schronisku na Hali Gąsienicowej w poszczególnych miesiącach, można zauważyć zgodność na poziomie ogólnym (ryc. 2). Większy udział osób nocujących w schronisku w miesiącach zimowych niż wchodzących na teren TPN spowodowany jest turystyką narciarską. W okresie wakacyjnym i 25

14 majowym zauważalne jest większy udział turystów wchodzących na teren Parku (tzw. długi weekend majowy, sezon wycieczek szkolnych) Ryc. 2. Udział turystów wchodzących na teren TPN oraz liczby osób meldowanych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach wg miesięcy Ryc. 3. Liczba i udział turystów zagranicznych wg danych meldowanych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach Analizując liczbę i udział turystów zagranicznych wg danych meldunkowych schroniska można zauważyć wyraźny wzrost obu analizowanych wartość od końca XX w. (ryc. 3). W roku przystąpienia Polski do UE udział obcokrajowców wynosił 15,3% ogółu meldunków. Do 2007 roku obserwowano dalszy wzrost przyjazdów obcokrajowców, z kulminacją w 2006 r. (1863 zameldowań). Jednakże w latach zauważalny jest gwałtowny spadek udziału obcokrajowców. Spowodowane to zapewni było skutkami kryzysu gospodarczego, który w sposób wyraźny wpłynął na rynek turystyczny (Zdon-Korzeniowska, Rachwał 2011, Dorocki, Brzegowy 2013 ). 26

15 Ryc. 4. Wartość średnia i udział turystów zagranicznych wg danych meldunkowych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach Ryc. 5. Wartość trendu zmian liczby (w oparciu o linię regresji) i wskaźnik zmienności udziału turystów zagranicznych wg danych meldunkowych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach W ujęciu miesięcznym najwięcej turystów zagranicznych w latach korzystało z noclegów w schronisku w okresie od lipca do września (ryc. 4). Wtedy też odnotowano największe zróżnicowanie liczby meldunków w analizowanych latach. W lipcu odnotowano również największy średni udział obcokrajowców w ogóle meldunków (ok. 16%). Od maja do listopada średni udział mieścił się w przedziale 10-16%. W badanym okresie największy wzrost liczby zagranicznych turystów odnotowano w czerwcu, wrześniu i lipcu, choć w stosunku do ogółu turystów wysoką wartość wskaźnika odnotowano w okresie jesiennym (ryc. 5). W miesiącach letnich odnotowano najmniejsze zróżnicowanie w wielkości meldunków. Największe różnice w liczbie cudzoziemców odnotowano natomiast w okresie zimowym i jesienno-wiosennym, w którym to również notowano najmniejszą ilość obcokrajowców. Na podstawie tych danych można ogólnie stwierdzić, że w badanym okresie miał miejsce wzrost zainteresowania turystyką w Tatrach wśród turystów zagranicznych. 27

16 Innym wskaźnikiem obrazującym zainteresowanie aktywnością turystyczną obcokrajowców w Tatrach jest liczba udzielonych noclegów. W okresie można zaważyć ciągły wzrost liczby udzielonych noclegów obcokrajowców od końca XX w do 2006 r. (ryc. 6). W następnych latach nastąpił spadek. Udział obcokrajowców w ogólnej liczbie udzielonych noclegów wzrastał w tymże okresie od ok. 5% do 11,5% w 2006 r., by następnie spaść do poziomu 6-7%. Zauważalny wyraźny spadek ogólnej liczby udzielonych noclegów w 2007 r. związany był odejściem od udzielania noclegów poza miejscami do tego przeznaczonymi (np. na podłodze) w przypadku braku miejsc noclegowych. z wymogami przeciwpożarowymi. Decyzja ta wiązała się z wymogami bezpieczeństwa gości i zachowania przepisów przeciwpożarowych. Ryc. 6. Średnia liczba noclegów ogółem i turystów zagranicznych oraz udział turystów zagranicznych w ogóle udzielonych noclegów wg danych melunkowych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach W badanym okresie nastąpił spadek średniej długości pobytu w schronisku (ryc. 7). Trend spadkowy dotyczył ogółu turystów, natomiast turyści zagraniczni do 2008 roku wykazywali nieznaczny wzrost średniego czasu pobytu, który nie przekraczał dwóch dni i był dużo niższy niż w przypadku pobytów turystów krajowych. Analizując udział obcokrajowców w ogóle udzielonych noclegów widać dominacje miesięcy od maja do listopada, z maksymalnym średnim udziałem miesięcznym wynoszącym 11,7% w lipcu (ryc. 8). W okresie zimowo-wiosennym udział ten nie przekraczał 4%. Średnia długość pobytu gości zagranicznych jest znacznie krótsza w porównaniu z ilością noclegów ogółem w okresie zimowo-wiosennym. Związane jest to przyjazdami w tym okresie narciarzy, których pobyty są z reguły dłuższe niż turystów pieszych traktującyh schroniska jako bazy wyprawowe. W okresie letnim średnia długość pobytu obcokrajowców wynosi 1,4 noclegu na osobę, podczas gdy średnia ogółem wynosi ok. 1,9. 28

17 Ryc. 7. Średnia długość pobytu wg liczby noclegów ogółem i turystów zagranicznych wg danych meldowanych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach Ryc. 8. Średnia długość pobytu oraz udział turystów zagranicznych w ogóle noclegów wg danych melunkowych w Schronisku PTTK Murowaniec w latach Podsumowanie Podsumowując powyższe rozważania na temat przyjazdów turystów zagranicznych należy stwierdzić, że obserwowana jest tendencja wzrostu zainteresowania aktywnym wypoczynkiem obcokrajowców w Tatrach. Na liczbę turystów zagranicznych wpłynęły głównie dwa czynniki globalne. Jednym z nich jest przystąpienie Polski do UE w 2004 r., co spowodowało napływ turystów z innych państw. Było to wynikiem zarówno ułatwień związanych z ruchem granicznym, jak i wzrostem zainteresowania wypoczynkiem w Polsce poprzez wzrost jej popularności w Europie. Innym ważnym wydarzeniem był światowy kryzys gospodarczy, który w spowodował spadek udziału liczby turystów zagranicznych. Należy zaznaczyć, że udział obcokrajowców odwiedzających Tatry jest bardzo niski, co zapewne należy wiązać z uwarunkowaniami związanymi z infrastrukturą turystyczną, jak i brakiem renomy jaką posiadają znane regiony górskie Alp i Pirenejów. 29

18 Autorzy dziękują Kierownictwu i Recepcji Schroniska PTTK Murowaniec za udostępnienie danych. References [1] DOROCKI, S., BRZEGOWY, P., Rozwój przemysłu turystycznego departamentów Francji zamorskiej w warunkach światowego kryzysu gospodarczego. Przedsiębiorczość - Edukacja, 9, s. ISSN: [2] FIDELUS, J., Rola ruchu turystycznego w przekształcaniu ścieżek i dróg turystycznych na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego, Prace Geograficzne 120, s. ISSN: [3] RYNCARZ, P., Ochrona przyrody a ruch turystyczny w zachodniej części Tatrzańskiego Parku Narodowego. Niepublikowana praca magisterska napisana w Zakładzie Ochrony i Kształtowania Środowiska pod kier. prof. dr hab. J. Lacha, Akademia Pedagogiczna w Krakowie. [4] Travel and Tourism Economic: 8. France London: WTTC,. Online: [5] World Tourism Barometer 2013, UNWTO. Online: [6] ZDON-KORZENIOWSKA, M., RACHWAŁ, T., Turystyka w warunkach światowego kryzysu gospodarczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 18, s. ISSN: [7] ŻEMŁA, M., 2013, Turyści zagraniczni w polskich górach i polscy za granicą, referat, IV Międzynarodowe Forum Górskie, października 2013 r., Zakopane. Biały, Szymon, MSc. Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography ul. Podchorążych , Kraków Poland Szymon Biały graduated from the Pedagogical University of Cracow, with an M.Sc. in geography, and a Dipl.-Ing. in environmental engineering and geotourism at University of Science and Technology AGH in Krakow. PhD student at the Pedagogical University in Cracow, Institute of Geography. Research interests include changes in the natural environment of the Tatra Mts and tourism. Dorocki, Sławomir, PhD. Pedagogical University of Cracow, Institute of Geography ul. Podchorążych , Kraków Poland Sławomir Dorocki graduated from the Pedagogical University of Cracow, with an M.Sc. in geography, and a PhD in history at the Jagiellonian University. Adiunkt (assoc. professor) at the Pedagogical University in Cracow, Institute of Geography. Research interests include regional problems and processes of socio-economic regionalization, tourism and knowledgebased economy with particular emphasis on the diversity of Europe, processes of European integration and historical conditions. 30