Kobiety w polityce uwarunkowania partycypacji politycznej

Transkrypt

1 Kobiety w polityce uwarunkowania partycypacji politycznej Dr Magdalena Żemojtel-Piotrowska, Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański Kobiety w strukturze władz lokalnych, Gdańsk

2 Partycypacja polityczna kobiet dane sondażowe Eurobarometr (2005) -Europejczycy w przytłaczającej większości (71% mężczyzn i 77% kobiet) uważają scenę polityczną za zdominowaną przez mężczyzn. Zainteresowanie polityką OBOP 2000: wyższe u mężczyzn Frekwencja wyborcza: niższa (1-7 pkt procentowych)

3 GDI a HDI miary nierówności płciowych GDI as % of HDI 1.Mongolia (100.0%) 38. Poland (99.6%) 155. Afghanistan (88.0%) Life expectancy at birth (years) 2004 Adult literacy rate (% ages 15 and older) 2004 Combined primary, secondary and tertiary gross enrolment ratio 2004 Female as % male Female as % male Female as % male 1. Russian Federation (121.7%) 14. Poland (111.8%) 190. Swaziland (98.0%) 1. Lesotho (122.5%) 41. Poland (99.4%) 145. Afghanistan (29.2%) 1. Cuba (121.0%) 29. Poland (108.6%) 175. Afghanistan (55.6%) hdrstats.undp.org/en/countries/country_fact_sheets/cty_fs_pol.html)

4 Udział kobiet w poszczególnych partiach ( ) (Skarżyńska, 2005) partia SLD -UP PS L Samo obron a PO PiS LPR MN % 25, , ,64 26,32 0

5 Udział kobiet w poszczególnych partiach parlamentarnych ( ) partia LiD PSL PO PiS MN % (n) 20,76 3,23 22,49 19,88 0 (11) (1) (47) (33)

6 Przyczyny niedoreprezentowania kobiet w polityce (Renzetti i Curran, 2008) (1) socjalizacja do ról płciowych, (2) trudności w realizacji zadań politycznych u kobiet wynikające z zaangażowanie w organizację życia rodzinnego, (3) niższe kwalifikacje kobiet; (4) dyskryminacja i uprzedzenia ze strony wyborców i ze strony samego systemu politycznego (wymogów urzędu). * Efekt sprawującego władzę

7 Powody niskiej liczebności kobiet w polityce Cechy psychologiczne, m.in. brak zainteresowania polityką, brak zdolności przywódczych Brak poparcia kobiet przez kobiety Socjalizacja ( matka-polka ) Tradycyjna rola kobiety Czynniki organizacyjno-instytucjonalne (brak pieniędzy, ordynacja wyborcza większościowa, niedocenianie szans wyborczych) Zjawisko szklanego sufitu Sprzeciw społeczny (47,6% - mężczyźni lepiej nadają się do polityki, PGSS, 1995).

8 Uwarunkowania działalności politycznej u kobiet Środowisko rodzinne Osobowość specyficzne wydarzenia życiowe Przekonania polityczne Przypadkowy kontakt z ruchem kobiecym Relacje z matkami Motywacja prospołeczna

9 Stereotyp kobiety (Fiske, Glick, 1995) Tradycyjny: konformizm, pasywność, podporządkowanie się, brak krytycyzmu, głupota Nietradycyjny: wymagająca, ambitna, niezależna, inteligentna sexy : dbające o wygląd, chcące się podobać Wpływ stereotypu płci na ocenę kobiety polityka: zachowania antynormatywne niezgodne ze stereotypem oceniane łagodniej niż zgodne Kobiety oceniają bardziej negatywnie łamanie norm moralnych niż mężczyźni

10 Wpływ stereotypów płciowych na wizerunek polityka (badania Rosenwasser i wsp.) Polityk mężczyzna: oceniany lepiej pod względem kompetencji męskich, niżej kobiecych (edukacja, opieka społeczna, dbanie o mniejszości etniczne), badane kobiety -wyższe oceny, znaczenie postawy wobec społecznej roli kobiet Za ważniejsze uznano dziedziny męskie Wyższa ocena prawdopodobieństwa sukcesu wyborczego kandydata mężczyzny Brak wpływu prezentowania cech męskich na ocenę kobiety Łagodniejsza ocena wpływu problemów osobistych na szanse wyborcze mężczyzny, brak różnic przy problemach rodzinnych

11 Wpływ stereotypów płciowych na wizerunek polityka cd. wpływ problemów osobistych na szanse wyborcze mężczyzny słabszy niż w przypadku kobiet, problemy rodzinne -brak różnic ocen szans wyborczych, negatywny wpływ na ocenę kompetencji kobiecych (Ogletree, Coffee i May, 1992). Johns i Shepard (2007) wykazali, że wyborcy przy ocenie polityka mężczyzny stosują wymiar ciepła (siła jest przypisana domyślnie) a przy ocenie polityka kobiety siły, wyborcy mężczyźni cenią siłę przy preferencjach wyborczych i oceniają mężczyzn jako silnych. Brak różnic płciowych w przypadku orientacji na cechy osobowe kandydatów (Shabad i Andersen,

12 Uwikłanie w skandal a płeć polityka (Smith i in., 2005) Badanie: skandal stereotypowy x niestereotypowy dla danej płci (np. K: zatrudnianie nielegalnego imigranta; M: prezent od lobbysty) Brak różnic w ocenie polityka K i M uwikłanego w skandal Kobiety oceniały surowiej polityków niż mężczyźni Łagodniejsza ocena dla wykroczeń stereotypowo kobiecych Łagodniejsza ocena wykroczeń sprzecznych ze stereotypem płciowym Mężczyźni preferowali zaprzeczenie w przypadku polityka zaangażowanego w skandal kobiecy Politycy mężczyźni byli oceniani surowiej w przypadku skandalu finansowego niż seksualnego

13 Posiadanie rodziny a chęć oddania głosu na polityka (Żemojtel-Piotrowska, 2009,2010) Młodzież licealna: brak bezpośredniego wpływu na chęć głosowania, posiadanie rodziny podwyższa ocenę polityka z rodziną; wyborcy mężczyźni preferencja dla polityków mężczyzn, niższa ocena sprawności kobiety-polityk Wyborcy po 50 r.ż: na status rodzinny polityka bardziej wrażliwi są wyborcy mężczyźni, posiadanie rodziny jest korzystne tylko dla polityka mężczyzny, mężczyzna polityk oceniany jako bardziej kompetentny od kobiety polityka

14 Podsumowanie Brak dowodów naukowych na niższe kompetencje polityczne kobiet Odmienna motywacja do angażowania się w politykę u kobiet i mężczyzn Przyczyny niskiej partycypacji kobiet wynikają w dużej mierze ze stereotypów (zwłaszcza nt. kompetencji) i niedoceniania szans wyborczych kobiet (w polskich badaniach nie potwierdzone) Wyborcy mężczyźni oceniają niżej kompetencje polityków kobiet niż polityków mężczyzn Mężczyźni silniej popierają polityków niż kobiety Czynniki psychologiczne ograniczające partycypację kobiet są tak samo istotne jak czynniki organizacyjne i prawne